- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa (24 tập)
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 2
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 3
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 4
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 5
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 6
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 7
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 8
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 9
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 10
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 11
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 12
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 13
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 14
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 15
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 16
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 17
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 18
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 19
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 20
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 21
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 22
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 23
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 24
- Tiểu sử dịch giả HT Thích Trí Nghiêm
Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 21
Quyển Thứ 507
Phẩm Khen Tịnh: thứ 11-2
Phẩm Khen Đức: thứ 12
Nguồn: Hòa Thượng Thích Trí Nghiêm
Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Các thiện nam tử thiện nữ nhân an trụ Đại thừa, nếu không phương tiện khéo léo, đối Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm khởi tưởng Bát nhã Ba la mật đa, các thiện nam tử, thiện nữ nhân này vì đem hữu sở đắc làm phương tiện, nên nới bỏ xa lìa Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm?
Phật bảo: Thiện Hiện! Hay thay! Hay thay! Như vậy, như vậy. Như ngươi đã nói. Các thiện nam tử, thiện nữ nhân kia trước danh trước tướng, vậy nên đối Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm đây nới bỏ xa lìa.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Vì sao các thiện nam tử, thiện nữ nhân kia trước danh trước tướng? Phật bảo: Thiện Hiện! Các thiện nam tử, thiện nữ nhân kia đối Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm lấy danh lấy tướng. Lấy danh lấy tướng rồi, say đắm Bát nhã ba la mật đa mà sanh kiêu mạn, chẳng năng chứng được thật tướng Bát nhã. Vậy nên loại kia đối Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm nới bỏ xa lìa.
Lại nữa, Thiện Hiện! Các thiện nam tử, thiện nữ nhân an trụ Đại thừa, nếu có phương tiện khéo léo đối Bát nhã ba la mật đa sâu thẳm chẳng khởi tưởng Bát nhã Ba la mật đa, đem vô sở đắc làm phương tiện, nên đối Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm chẳng lấy danh tướng, chẳng khởi say đắm, chẳng sanh kiêu mạn, bèn năng chứng được thật tướng Bát nhã. Phải biết, loại này đối Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm được chẳng nới bỏ, cũng chẳng xa lìa.
Cụ thọ Thiện Hiện vội thưa Phật rằng: Thế Tôn! Rất lạ, khéo vì chúng Bồ tát Ma ha tát đối Bát nhã Ba la mật đa khai chỉ phân biệt tướng trước chẳng trước.
Khi ấy, Xá Lợi Tử hỏi Thiện Hiện rằng: Vì sao Bồ tát Ma ha tát đối Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm khởi tướng chấp trước, chẳng chấp trước?
Thiện Hiện đáp rằng: Các thiện nam tử, thiện nữ nhân an trụ Đại thừa, nếu không phương tiện khéo léo, khi hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm, đối sắc bảo không, khởi tưởng trước không; đối thọ tưởng hành thức bảo không, khởi tưởng trước không. Như vậy cho đến đối nhất thiết trí bảo không, khởi tưởng trước không; đối đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí bảo không, khởi tưởng trước không.
Lại nữa, Xá Lợi Tử! Các thiện nam tử, thiện nữ nhân an trụ Đại thừa, nếu không phương tiện khéo léo, khi hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm, đối sắc bảo sắc, khởi tưởng trước sắc. Nói rộng cho đến đối nhất thiết tướng trí bảo nhất thiết tướng trí, khởi tưởng trước nhất thiết tướng trí. Đối pháp quá khứ bảo pháp quá khứ, khởi tưởng trước pháp quá khứ. Đối pháp vị lai bảo pháp vị lai, khởi tưởng trước pháp vị lai. Đối pháp hiện tại bảo pháp hiện tại, khởi tưởng trước pháp hiện tại.
Lại nữa, Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát đem hữu sở đắc mà làm phương tiện, từ sơ phát tâm đối bố thí Ba la mật đa cho đến nhất thiết tướng trí khởi tưởng trước hành. Xá Lợi Tử! Các Bồ tát Ma ha tát khi hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm, nếu không phương tiện khéo léo, đem hữu sở đắc mà làm phương tiện khởi các thứ tưởng trước như thế thảy, gọi là trước tướng.
Lại nữa, Xá Lợi Tử! Trước đã hỏi rằng vì sao Bồ tát Ma ha tát đối Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm chẳng trước tướng ấy. Nếu Bồ tát Ma ha tát khi hành Bát nhã ba la mật đa sâu thẳm có phương tiện khéo léo, nên đối sắc chẳng khởi tưởng không chẳng không; đối thọ tưởng hành thức chẳng khởi tưởng không chẳng không. Nói rộng cho đến đối nhất thiết trí chẳng khởi tưởng không chẳng không; đối đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí chẳng khởi tưởng không chẳng không. Đối pháp quá khứ chẳng khởi tưởng không chẳng không. Đối pháp vị lai hiện tại chẳng khởi tưởng không chẳng không.
Lại nữa, Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát Ma ha tát khi hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm có phương tiện khéo léo, nên chẳng khởi nghĩ này: Ta năng hành thí, đây sở hành thí, như vậy hành thi. Ta năng trì giới, đây sở trì giới, như vậy trì giới. Ta năng tu nhẫn, đây sở tu nhẫn, như vậy tu nhẫn. Ta năng tinh tiến,đây sở tinh tiến, như vậy tinh tiến. Ta năng tu định, đây sở tu định, như vậy tu định. Ta năng tu huệ, đây sở tu huệ, như vậy tu huệ. Ta năng trồng phước, đây sở trồng phước, như vậy trồng phước. Ta năng vào Bồ tát Chánh tánh ly sanh. Ta năng nghiêm tịnh cõi Phật. Ta năng thành thục hữu tình. Ta năng chứng được Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử! Bồ tát Ma ha tát này khi hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm vì có phương tiện khéo léo, nên không tất cả phân biệt như thế thảy. Do vì thông suốt nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy. Xá Lợi Tử! Đấy gọi Bồ tát Ma ha tát hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm tướng chẳng chấp trước.
Khi ấy , Thiên Đế Thích hỏi Thiện Thệ rằng: Các thiện nam tử, thiện nữ nhân an trụ Đại thừa khi hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm, làm sao biết kia khởi tướng chấp trước? Thiện Hiện đáp rằng: Các thiện nam tử, thiện nữ nhân an trụ Đại thừa, khi hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm nếu không phương tiện khéo léo, có hữu sở đắc làm phương tiện, khởi tưởng tự tâm, khởi tưởng bố thí, nói rộng cho đến khởi tưởng Nhất thiết trí trí, khởi tưởng chư Phật, khởi tưởng ở chỗ Phật trồng căn lành, khởi những tưởng đã trồng căn lành nhóm hợp cân lường, cùng các hữu tình bình đẳng chung có hồi hướng Vô thượng Chánh Đẳng Giác như thế thảy. Kiều Thi Ca! Do đây mới biết các thiện nam tử, thiện nữ nhân an trụ Đại thừa, khi hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm đã khởi tưởng chấp trước.
Kiều Thi Ca! Các thiện nam tử, thiện nữ nhân này bởi trước tướng nên chẳng thể tu hành vô trước Bát nhã Ba la mật đa, hồi hướng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Vì cớ sao? Kiều Thi Ca! Chẳng phải bản tánh sắc có thể hồi hướng, nói rộng cho đến chẳng phải bản tánh nhất thiết tướng trí có thể hồi hướng vậy.
Lại nữa, Kiều Thi Ca! Nếu các Bồ tát Ma ha tát muốn đối Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, chỉ hiện khuyên dẫn, khen gắng vui mừng những hữu tình khác, nên quán thật tánh các pháp bình đẳng, tùy đây tác ý chỉ hiện khuyên dẫn khen gắng vui mừng các hữu tình khác. Nghĩa là khởi lời này: Các thiện nam tử! Khi hành bố thí chẳng nên phân biệt ta năng hành thí. Nói rộng cho đến khi hành nhất thiết tướng trí chẳng nên phân biệt ta năng hành nhất thiết tướng trí. Khi tu Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề chẳng nên phân biệt ta năng tu chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Kiều Thi Ca! Các Bồ tát Ma ha tát muốn đối Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề chỉ hiện khuyên dẫn khen gắng vui mừng các hữu tình khác nên khởi chỉ hiện khuyên dẫn khen gắng vui mừng các hữu tình khác như thế. Nếu năng được như thế, đối mình không tổn, cũng chẳng tổn người, như các Đức Như Lai đã bằng lòng hứa cho chỉ hiện khuyên dẫn khen gắng vui mừng các hữu tình vậy.
Kiều Thi Ca! Các thiện nam tử, thiện nữ nhân an trụ Đại thừa, nếu năng như thế chỉ hiện khuyên dẫn khen gắng vui mừng các hữu tình tới Bồ tát thừa, bèn năng xa lìa tất cả chấp trước.
Bấy giờ, Thế Tôn khen Thiện Hiện rằng: Hay thay, hay thay. Ngươi nay khéo hay vì các Bồ tát thuyết tướng chấp trước. Lại còn có thừa những chấp trước nhỏ nhiệm khác, sẽ vì ngươi thuyết, ngươi nên lóng nghe, suy nghĩ rất khéo. Thiện Hiện thưa: Dạ xin thuyết cho, chúng tôi muốn nghe.
Phật bảo: Thiện Hiện! Các thiện nam tử thảy an trụ Đại thừa muốn tới Vô Thượng Chánh đẳng Bồ đề, nếu đối Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nhớ nghĩ lấy tướng đều là chấp trước. Hoặc đối chư Phật Thế Tôn ba đời, từ sơ phát tâm cho đến pháp trụ, có bao căn lành nhớ nghĩ lấy tướng tùy hỷ hồi hướng Vô thượng Bồ đề, đều là chấp trước. Hoặc đối sở tu pháp lành của các đệ tử Như Lai nhớ nghĩ lấy tướng tùy hỷ hồi hướng Vô thượng Bồ đề, đều là chấp trước. Sở dĩ vì sao? Vì công đức căn lành các Như Lai và các đệ tử chẳng nên nhớ nghĩ lấy tướng phân biệt, vì các kẻ lấy tướng đều hư dối vậy.
Bấy giờ, Thiện Hiện bèn thưa Phật rằng: Bát nhã Ba la mật đa như thế rất là sâu thẳm? Phật nói: Như vậy, vì tất cả pháp bản tánh lìa vậy.
Thiện Hiện, lại thưa: Bát nhã Ba la mật đa như thế đều nên lễ kính? Phật nói: Như vậy, vì công đức nhiều vậy. Nhưng Bát nhã Ba la mật đa đâykhông tạo không tác, không kẻ năng chứng.
Thiện Hiện lại thưa: Tất cả pháp tánh chẳng thể chứng giác? Phật nói: Như vậy, vì tất cả pháp một tánh chẳng hai. Thiện Hiện phải biết: Các pháp một tánh tức là vô tánh. Các pháp vô tánh tức là một tánh. Các pháp một tánh vô tánh như thế vốn là thật tánh. Vốn thật tánh đây vô tạo vô tác. Nếu Bồ tát Ma ha tát năng như thật biết được một tánh, vô tánh, vô tạo vô tác, tức năng xa lìa được tất cả chấp trước.
Thiện Hiện lại thưa: Bát nhã Ba la mật đa như thế khó thể rõ giác? Phật nói: Như vậy, vì Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm không kẻ thấy nghe giác biết vậy.
Thiện Hiện lại thưa: Bát nhã Ba la mật đa như thế chẳng thể nghĩ bàn? Phật nói: Như vậy, vì Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm chẳng thể đem tâm lấy, vì lìa tâm tướng vậy. Chẳng thể đem sắc lấy, vì lìa sắc tướng vậy. Nói rộng cho đến chẳng thể đem nhất thiết tướng trí lấy, vì lìa tướng nhất thiết tướng trí vậy. Chẳng thể đem tất cả pháp lấy, vì lìa tướng tất cả pháp vậy.
Thiện Hiện lại thưa: Bát nhã Ba la mật đa như thế không bị tạo tác? Phật nói: Như vậy, vì các tác giả bất khả đắc vậy. Thiện Hiện phải biết: Sắc bất khả đắc nên tác giả bất khả đắc, thọ tưởng hành thức bất khả đắc nên tác giả bất khả đắc. Nói rộng cho đến nhất thiết tướng trí bất khả đắc nên tác giả bất khả đắc, tất cả pháp bất khả đắc nên tác giả bất khả đắc. Bởi các tác giả và pháp sắc thảy bất khả đắc nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm không tạo không tác.
Bấy giờ, Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Bồ tát Ma ha tát làm sao hành được Bát nhã Ba la mật đa? Phật bảo: Thiện Hiện! Nếu Bồ tát Ma ha tát chẳng hành nơi sắc là hành Bát nhã Ba la mật đa, chẳng hành thọ tưởng hành thức là hành Bát nhã Ba la mật đa. Nói rộng cho đến chẳng hành nhất thiết tướng trí là hành Bát nhã Ba la mật đa; chẳng hành đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí là hành Bát nhã Ba la mật đa.
Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu Bồ tát Ma ha tát chẳng hành sắc hoặc thường hoặc vô thường, hoặc vui hoặc khổ, hoặc ngã hoặc vô ngã, hoặc tịnh hoặc bất tịnh, hoặc xa lìa hoặc chẳng xa lìa, hoặc vắng lặng hoặc chẳng vắng lặng là hành Bát nhã Ba la mật đa. Nói rộng cho đến chẳng hành nhất thiết tướng trí hoặc thường hoặc vô thường, hoặc vui hoặc khổ, hoặc ngã hoặc vô ngã, hoặc tịnh hoặc bất tịnh, hoặc xa lìa hoặc chẳng xa lìa, hoặc vắng lặng hoặc chẳng vắng lặng là hành Bát nhã Ba la mật đa. Vì cớ sao? Vì sắc cho đến nhất thiết tướng trí hãy vô sở hữu, huống có thường vô thường cho đến vắng lặng chẳng vắng lặng.
Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu Bồ tát Ma ha tát chẳng hành sắc viên mãn là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành sắc chẳng viên mãn là hành Bát nhã Ba la mật đa. Nói rộng cho đến chẳng hành nhất thiết tướng trí viên mãn là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành nhất thiết tướng trí chẳng viên mãn là hành Bát nhã Ba la Mật đa. Vì cớ sao? Hoặc sắc viên mãn và chẳng viên mãn đều chẳng gọi sắc, cũng chẳng hành như thế là hành Bát nhã Ba la mật đa. Nói rộng cho đến hoặc nhất thiết tướng trí viên mãn và chẳng viên mãn đều chẳng gọi nhất thiết tướng trí, cũng chẳng hành như thế là hành Bát nhã Ba la mật đa.
Cụ thọ Thiện Hiện bèn thưa Phật rằng: Rất lạ, Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác khéo vì Bồ tát tuyên nói nhiều các tướng trước chẳng trước. Phật bảo: Thiện Hiện! Như vậy, như vậy. Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác khéo vì Bồ tát tuyên nói nhiều các tướng trước chẳng trước, khiến học Bát nhã Ba la mật đa mau đến rốt ráo.
Lại nữa, Thiện Hiện! Các Bồ tát Ma ha tát khi hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm, nếu chẳng hành tướng sắc trước chẳng trước là hành Bát nhã Ba la mật đa, chẳng hành tướng thọ tưởng hành thứa trước chẳng trước là hành Bát nhã Ba la mật đa. Nói rộngcho đến nếu chẳng hành tướng tất cả hạnh Bồ tát Ma ha tát trước chẳng trước là hành Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng hành tướng chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề trước chẳng trước là hành Bát nhã Ba la mật đa.
Bấy giờ, Thiện Hiện liền thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Rất lạ. Pháp tánh sâu thẳm cực là hiếm có, hoặc nói chẳng nói đều không thêm bớt? Phật bảo: Thiện Hiện! Như vậy, như vậy. Pháp tánh sâu thẳm cực là hiếm có, hoặc nói chẳng nói đều không thêm bớt. Ví như hư không, giả sử chư Phật hết một đời sống hoặc khen hoặc chê, mà hư không kia không thêm không bớt. Pháp tánh sâu thẳm cũng lại như vậy, hoặc nói chẳng nói đều không thêm bớt. Lại như huyễn sĩ, với khi khen chê không mừng không buồn, chẳng thêm chẳng bớt. Pháp tánh sâu thẳm cũng lại như vậy, hoặc nói chẳng nói vẫn như không khác.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Các Bồ tát Ma ha tát hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là việc rất khó. Nghĩa là Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm hoặc tu chẳng tu không thêm không bớt, không buồn không mừng, không mặt không trái, mà siêng tu học Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm cho đến Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề thường không quay lui. Sở dĩ vì sao? Vì các Bồ tát Ma ha tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa như tu hư không, trọn vô sở hữu. Như trong hư không, không sắc khá rõ, cũng không thọ tưởng hành thức khá rõ. Nói rộng cho đến không tất cả hạnh Bồ tát Ma ha tát khá rõ, cũng không chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề khá rõ. Sở tu Bát nhã Ba la mật đa cũng lại như vậy. Nghĩa là trong pháp sâu thẳm Bát nhã Ba la mật đa đây không sắc khá được. Nói rộng cho đến không chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề khá được .Trong đây tuy không các pháp khá được, mà các Bồ tát Ma ha tát năng siêng tinh tiến tu học Bát nhã Ba la mật đa cho đến Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề thường không quay lui. Vậy nên tôi nói các Bồ tát Ma ha tát hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là việc rất khó.
Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Các Bồ tát Ma ha tát năng mặc áo giáp đại công đức như thế, hữu tình chúng tôi đều nên kính lễ. Bạch Thế Tôn! Nếu các Bồ tát Ma ha tát vì các hữu tình thành thục giải thoát mặc giáp đại công đức siêng tinh tiến ấy, như vì hư không thành thục giải thoát mặc giáp công đức phát siêng tinh tiến. Nếu Bồ tát Ma ha tát vì tất cả pháp mặc giáp công đức siêng tinh tiến ấy, như vì hư không mặc giáp công đức phát siêng tinh tiến. Nếu Bồ tát Ma ha tát vì vớt hữu tình ra khổ sanh tử mặc giáp công đức siêng tinh tiến ấy, như vì bưng hư không đem để chỗ cao hơn mặc giáp công đức phát siêng tinh tiến.
Bạch Thế Tôn! Các Bồ tát Ma ha tát được đại tinh tiến Ba la mật đa, vì các loại hữu tình hư không được đại lợi vui phát tới Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Bạch Thế Tôn! Các Bồ tát Ma ha tát được thần lực bất tư nghì vô đẳng, vì các pháp tánh hải như hư không mặc giáp công đức phát tới Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Bạch Thế Tôn! Các Bồ tát Ma ha tát rất cực mạnh mẽ, vì chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề như hư không mặc giáp công đức phát siêng tinh tiến.
Bạch Thế Tôn! Các Bồ tát Ma ha tát vì các loại hữu tình như hư không siêng tu khổ hạnh, muốn chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề rất là hiếm có. Sở dĩ vì sao? Giã sử trong thế giới Tam thiên đại thiên đầy Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác như rừng tre mè lau mía thảy trụ đời một kiếp hoặc một kiếp hơn, vì các hữu tình thường thuyết chánh pháp, đều độ vô lượng vô số hữu tình khiến vào Niết bàn an vui rốt ráo, mà cõi hữu tình chẳng thêm chẳng bớt. Sở dĩ vì sao? Vì các hữu tình đều vô sở hữu, tánh xa lìa vậy.
Bạch Thế Tôn! Giả sử trong tất cả thế giới mười phương đầy Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác như rừng tre mè lau mía thảy trụ đời một kiếp hoặc một kiếp hơn, vì các hữu tình thường thuyết chánh pháp, đều độ vô lượng vô số hữu tình khiến vào Niết bàn an vui rốt ráo, mà cõi hữu tình chẳng thêm chẳng bớt. Sở dĩ vì sao? Vì các loại hữu tình đều vô sở hữu, tánh xa lìa vậy. Bạch Thế Tôn! Do nhân duyên đây tôi tác thuyết này: Các Bồ tát Ma ha tát vì các loại hữu tình như hư không siêng tu khổ hạnh, muốn chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề rất là hiếm có.
Bấy giờ, trong chúng có một Bí sô khởi nghĩ lên rằng: Ta nên kính lễ Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm. Trong đây mặc dù không các pháp sanh diệt, mà có mhóm giới, nhóm định, nhóm huệ, nhóm giải thoát, nhóm giải thoát tri kiến khá thi thiết được. Cũng có quả Dự lưu, Nhất lai, Bất hoàn, A la hán, Độc giác Bồ đề, tất cả hạnh Bồ tát Ma ha tát, chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề khá thi thiết được. Cũng có Phật bảo, Pháp bảo, Tăng bảo quay xe diệu pháp độ chúng hữu tình khá thi thiết được. Phật biết Bí sô nghĩ bèn bảo kia rằng: Như vậy, như vậy. Như ngươi đã nghĩ. Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm mầu nhiệm khó lường, trong ấy mặc dù không có các pháp khá được, mà cũng chẳng không.
Khi ấy, Thiên Đế Thích hỏi Thiện Hiện rằng: Nếu Bồ tát Ma ha tát muốn học Bát nhã Ba la mật đa phải làm sao học? Thiện Hiện đáp rằng: Phải như hư không tinh siêng tu học .
Khi ấy, Thiên Đế Thích lại thưa Phật rằng: Nếu các thiện nam tử, thiện nữ nhân đối Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm chăm lòng lóng nghe, thọ trì đọc tụng, tinh siêng tu học, suy nghĩ đúng lý, thơ tả giải nói khiến rộng lưu khắp, tôi phải thế nào vì làm thủ hộ? Cụ thọ Thiện Hiện bảo Đế Thích rằng: Ngươi thấy có pháp khá thủ hộ chăng? Thiên Đế Thích nói: Thưa Đại đức! Chẳng có. Tôi chẳng thấy pháp nào là khá thủ hộ. Thiện Hiện bảo rằng: Nếu các thiện nam tử, thiện nữ nhân như Phật đã dạy trụ Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm tức là thủ hộ. Nếu các thiện nam tử, thiện nữ nhân trụ Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thường chẳng xa lìa. Phải biết tất cả người phi người thảy rình tìm chỗ dở muốn làm tổn hại, quyết chẳng thể được.
Kiều Thi Ca! Nếu muốn thủ hộ các Bồ tát trụ Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm ấy, chẳng khác có người phát siêng tinh tấn thủ hộ hư không. Nếu muốn thủ hộ các Bồ tát hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm ấy luống uổng nhọc nhằn trọn không ích gì.
Kiều Thi Ca! Nơi ý hiểu sao? Có ai năng thủ hộ huyễn, mộng, vang, tượng, bóng sáng, ánh nắng và thành tầm hương, việc biến hóa chăng? Thiên Đế Thích nói: Thưa Đại đức! Chẳng có. Thiện Hiện nói: Kiều Thi Ca! Nếu muốn thủ hộ các Bồ tát hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm ấy cũng lại như thế, luống uổng nhọc nhằn trọn không ích gì.
Kiều Thi Ca! Nơi ý hiểu sao? Có ai năng thủ hộ Như Lai và việc Phật hóa ra chăng? Thiên Dế Thích nói: Thưa Đại đức! Chẳng có. Thiện Hiện nói: Kiều Thi Ca! Nếu muốn thủ hộ các Bồ tát hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm ấy cũng lại như thế, luống uổng nhọc nhằn trọn không ích gì.
Kiều Thi Ca! Nơi ý hiểu sao? Có ai năng thủ hộ chơn như, pháp giới, nói rộng cho đến hư không giới, bất tư nghì giới chăng? Thiên Đế Thích nói: Thưa Đại đức! Chẳng có. Thiện Hiện nói: Kiều Thi Ca! Nếu muốn thủ hộ các Bồ tát hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm ấy cũng lại như thế, luống uổng nhọc nhằn trọn không ích gì.
Khi ấy, Thiên Đế Thích hỏi Thiện Hiện rằng: Vì sao Bồ tát Ma ha tát khi hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm, tuy rõ biết các pháp như huyễn, như mộng, như vang, như tượng, như bóng sáng, như ánh nắng, như thành tầm hương, như việc biến hóa mà Bồ tát Ma ha tát này chẳng chấp huyễn đây, nói rộng cho đến việc biến hóa đây; chẳng chấp do huyễn, nói rộng cho đến do việc biến hóa, chẳng chấp thuộc huyễn nói rộng cho đến thuộc việc biến hóa, chẳng chấp nương huyễn nói rộng cho đến nương việc biến hóa? Thiện Hiện đáp rằng: Nếu Bồ tát Ma ha tát khi hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm chẳng chấp sắc đây, nói rộng cho đến nhất thiết tướng trí. Chẳntg chấp do sắc, nói rộng cho đến nhất thiết tướng trí. Chẳng chấp thuộc sắc, nói rộng cho đến nhất thiết tướng trí. Chẳng chấp nương sắc, nói rộng cho đến nhất thiết tướng trí. Bồ tát Ma ha tát này khi hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm, tuy rõ biết các pháp như huyễn cho đến như việc biến hóa, mà năng chả chấp huyễn đây cho đến việc biến hóa đây. Cũng lại chả chấp do huyễn cho đến do việc biến hóa. Cũng lại chẳng chấp thuộc huyễn cho đến thuộc viện biến hóa. Cũng lại chả chấp nương huyễn cho đến nương việc biến hóa. Cho đến chẳng chấp tướng đây, do tướng, thuộc tướng, nương tướng.
Bấy giờ, vì sức oai thần Thế Tôn nên khiến thế giới Tam thiên đại thiên đây, tất cả trời Bốn đại vương chúng cho đến trời Sắc cứu cánh, đều cầm hương bột chiên đàn trên trời xa rải lên Thế Tôn, đi đến chỗ Phật, đảnh lễ chân Phật, lui đứng một mặt. Khi ấy các chư thiên thảy nhờ Phật thần lực nên đối mười phương mặt đều thấy ngàn Phật tuyên nói phẩm nghĩa danh tự Bát nhã ba la mật đa đều đồng với đây. Đứng đầu chúng Bí sô thỉnh thuyết Bát nhã Ba la mật đa đều tên Thiện Hiện. Đứng đầu chúng chư thiên nạn hỏi Bát nhã Ba la mật đa đều tên Đế Thích.
Bấy giờ, Thế Tôn bảo Thiện Hiện rằng: Khi Từ Thị Bồ tát sẽ chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề cũng ở chỗ đây tuyên nói Bát nhã Ba la mật đa. Chư Phật đời sau trong thời Hiền kiếp cũng ở chỗ đây tuyên nói Bát nhã Ba la mật đa.
Cụ thọ Thiện Hiện liền thưa Phật rằng: Khi Từ Thị Bồ tát sẽ chứng Vô thượng Chánh Đẳng Giác, sẽ lấy các hành tướng trạng pháp nào tuyên nói Bát nhã Ba la mật đa?
Phật bảo: Thiện Hiện! Khi Từ Thị Bồ tát sẽ chứng Vô thượng Chánh Đẳng Giác, sẽ lấy sắc thọ tưởng hành thức chẳng thường chẳng vô thường, chẳng vui chẳng khổ, chẳng ngã chẳng vô ngã, chẳng tịnh chẳng bất tịnh, chẳng xa lìa chẳng chẳng xa lìa, chẳng vắng lặng chẳng chẳng vắng lặng, chẳng buộc chẳng mở, chẳng có chẳng không, chẳng quá khứ chẳng vị lai chẳng hiện tại tuyên nói Bát nhã Ba la mật đa. Nói rộng cho đến sẽ lấy nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí chẳng thường chẳng vô thường, chẳng vui chẳng khổ, chẳng ngã chẳng vô ngã, chẳng tịnh chẳng bất tịnh, chẳng xa lìa chẳng chẳng xa lìa, chẳng vắng lặng chẳng chẳng vắng lặng, chẳng buộc chẳng mở, chẳng có chẳng không, chẳng quá khứ chẳng vị lai chẳng hiện tại tuyên nói Bát nhã Ba la mật đa.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Khi Từ Thị Bồ tát sẽ được Vô thượng Chánh Đẳng Giác chứng những pháp nào, thuyết những pháp nào?
Phật bảo: Thiện Hiện! Khi Từ Thị Bồ tát sẽ được Vô thượng Chánh Đẳng Giác, chứng sắc tịnh rốt ráo, thuyết sắc tịnh rốt ráo. Nói rộng cho đến chứng nhất thiết tướng trí tịnh rốt ráo, thuyết nhất thiết tướng trí tịnh rốt ráo.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm vì sao thanh tịnh? Phật bảo: Thiện Hiện! Sắc thanh tịnh nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh. Nói rộng cho đến nhất thiết tướng trí thanh tịnh nên bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh.
Cụ thọ Thiện Hiện liền thưa Phật rằng: Vì sao sắc thanh tịnh nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh, nói rộng cho đến vì sao nhất thiết tướng trí thanh tịnh nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh? Phật bảo: Thiện Hiện! Sắc không sanh không diệt, không nhiễm không tịnh nên thanh tịnh. Sắc thanh tịnh nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh. Nói rộng cho đến nhất thiết tướng trí không sanh không diệt, không nhiễm không tịnh nên thanh tịnh. Nhất thiết tướng trí thanh tịnh nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh.
Lại nữa Thiện Hiện! Hư không thanh tịnh nên Bát nhã Ba la mật đa thanh tịnh.
Cụ thọ Thiện Hiện liền thưa Phật rằng: Vì sao hư không thanh tịnh nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh? Phật bảo: Thiện Hiện! Hư không không sanh không diệt, không nhiễm không tịnh nên thanh tịnh. Hư không thanh tịnh nên Bát nhã Ba la mật đa sâu bthẳm thanh tịnh.
Lại nữa, Thiện Hiện! Sắc không nhiễm dơ nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh. Nói rộng cho đến nhất thiết tướng trí không nhiễm dơ nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh.
Bạch Thế Tôn! Vì sao sắc không nhiễm dơ nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh, nói rộng cho đến nhất thiết tướng trí không nhiễm dơ nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh? Thiện Hiện! Sắc chẳng thể lấy nên không nhiễm dơ. Sắc không nhiễm dơ nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh. Nói rộng cho đến nhất thiết tướng trí chẳng thể lấy nên không nhiễm dơ. Nhất thiết tướng trí không nhiễm dơ nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh.
Lại nữa, Thiện Hiện! Hư không không nhiễm dơ nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh. Bạch Thế Tôn! Vì sao hư không không nhiễm dơ nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh? Thiện Hiện! Hư không chẳng thể lấy nên không nhiễm dơ. Hư không không nhiễm dơ nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh.
Lại nữa, Thiện Hiện! Hư không chỉ giả nói, nên Bát nhã Ba la mật đa thanh tịnh. Bạch Thế Tôn! Vì sao hư không chỉ giả nói nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh? Thiện Hiện! Như nhân hư không hai tiếng vang hiện ra, chỉ có giả nói. Chỉ giả nói nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh.
Lại nữa, Thiện Hiện! Hư không chẳng thể nói nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh. Bạch Thế Tôn! Vì sao hư không chẳng thể nói nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh? Thiện Hiện! Hư không việc không nói được nên chẳng thể nói. Chẳng thể nói nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh.
Lại nữa, Thiện Hiện! Hư không chẳng thể đắc nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh. Bạch Thế Tôn! Vì sao hư không chẳng thể đắc nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh? Thiện Hiện! Hư không việc không đắc được nên chẳng thể đắc. Chẳng thể đắc nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh.
Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả pháp không sanh không diệt, không nhiễm không tịnh nên Bát nhã Ba la mật đa thanh tịnh. Bạch Thế Tôn! Vì sao tất cả pháp không sanh không diệt, không nhiễm không tịnh nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh? Thiện Hiện! Vì tất cả pháp tịnh rốt ráo nên không sanh không diệt, không nhiễm không tịnh. Vì không sanh diệt, nhiễm tịnh nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thanh tịnh.
Hội Thứ Ba
Phẩm Khen Đức Thứ 12
Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Nếu các thiện nam tử, thiện nừ nhân năng đối kinh điển Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm chăm lòng lóng nghe, thọ trì đọc tụng, tinh siêng tu học, suy nghĩ đúng lý, thơ tả giải nói khiến rộng lưu khắp. Các thiện nam tử, thiện nữ nhân này các căn không bệnh, thân thể đầy đủ, chẳng bị suy gìa, cũng chẳng chết ngang, thường được vô lượng trăm ngàn thiên thần vây quanh cung kính theo rõi giữ hộ. Các thiện nam tử, thiện nữ nhân này đối với tháng đen trắng, mỗi ngày thứ tám, thứ mười bốn, thứ mười lăm, đọc tụng tuyên nói Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm. Bấy giờ trời Bốn đại vương chúng cho đến trời Sắc cứu cánh đều đến nhóm hội chỗ Pháp sư này nghe thọ pháp nghĩa Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm. Các thiện nam tử, thiện nữ nhân này do nhân duyên đây, bèn được công đức hiếm có vô lượng vô số vô biên chẳng thể nghĩ bàn được.
Phật bảo: Thiện Hiện! Như vậy, như vậy. Như ngươi đa nói. Sở dĩ vì sao? Vì Bá nhã Ba la mật đa sâu thẳm là kho tàng đại bảo. Do kho tàng đại bảo Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm nên vô lượng vô số vô biên hữu tình giải thoát địa ngục, bàng sanh, quỷ thú và các khổ nghèo bệnh trong người trời thảy. Cũng năng thí cho vô lượng vô số vô biên hữu tình đại tộc Sát đế lợi cho đến đại tộc Cư sĩ giàu sang an vui. Cũng năng thí cho vô lượng vô số vô biên hữu tình trời Bốn đại vương chúng cho đến trời Phi tưởng phi phi tưởng xứ giàu sang an vui. Cũng năng thí cho vô lượng vô số vô biên hữu tình quả Dự lưu, Nhất lai, Bất hoàn, A la hán, Độc giác Bồ đề, Vô thượng Bồ đề an vui tự tại. Vì cớ sao? Vì trong Đại bảo tạng Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm rộng nói khai thị mười thiện nghiệp đạo, bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn vô sắc định, như vậy cho đến nhất thiết tướng trí. Vô lượng vô số vô biên hữu tình tu học với trong, được đại tộc Sát đế lợi cho đến đại tộc Cư sĩ, hoặc sanh trời Bốn đại vương chúng cho đến trời Phi tưởng phi phi tưởng xứ, hoặc quả Dự lưu, cho đến Độc giác Bồ đề, hoặc vào Bồ tát Chánh tánh ly sanh tu các bậc Bồ tát Ma ha tát chứng được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Do nhân duyên đây, Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm danh Đại bảo tạng, vì công đức báu quý thế gian, xuất thế gian không thứ nào chẳng nương đây mà hiện ra vậy.
Thiện Hiện phải biết: Trong Đại bảo tạng Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm chẳng nói chút pháp có sanh có diệt, có nhiễm có tịnh, có lấy có bỏ. Sở dĩ vì sao? Trong đấy không pháp khá sanh khá diệt, khá nhiễm khá tịnh, khá lấy khá bỏ.
Thiện Hiện phải biết: Trong Đại bảo tạng Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm chẳng nói có pháp là thiện là phi thiện, là hữu lậu là vô lậu, là hữu tội là vô tội, là tạp nhiễm là thanh tịnh, là thế gian là xuất thế gian, là hữu vi là vô vi. Do nhân duyên đây, Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm danh Vô sở đắc Đại pháp bảo tạng.
Thiện Hiện phải biết: Trong Đại bảo tạng Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm chẳng nói chút pháp là năng nhiễm dơ và năng thanh tịnh. Vì cớ sao? Vì trong đây không pháp khá nhiễm tịnh vậy. Do nhân duyên đây, Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm danh vô nhiễm tịnh Đại pháp bảo tạng.
Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu Bồ tát Ma ha tát khi hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm không tưởng như thế, phân biệt như thế, hữu đắc như thế, hý luận như thế rằng ta năng tu hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm. Bồ tát Ma ha tát này như thật tu hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm, cũng năng gần gũi vâng thờ chư Phật. Từ một cõi Phật đến một cõi Phật cúng dường cung kính, tôn trọng ngợi khen chư Phật Thế Tôn, dạo các nước Phật khéo lấy tướng kia thành thục hữu tình, nghiêm tịnh cõi Phật, tu các hạnh Bồ tát Ma ha tát mau chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Lại nữa, Thiện Hiện! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm đối tất cả pháp chẳng mặt chẳng trái, chẳng dẫn chẳng khiển, chẳng lây chẳng bỏ, chẳng sanh chẳng diệt, chẳng dơ chẳng sạch, chẳng thêm chẳng bớt. Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm chẳng quá khứ, chẳng vị lai, chẳng hiện tại, chẳng vượt cõi Dục chẳng ở cõi Dục, chẳng vượt cõi Sắc chẳng ở cõi Sắc, chẳng vượt cõi Vô sắc chẳng ở cõi Vô sắc. Đối bố thí Ba la mật đa chẳng cho chẳng bỏ, nói rộng cho đến đối nhất thiết tướng trí chẳng cho chẳng bỏ. Đối quả Dự lưu chẳng cho chẳng bỏ, nói rộng cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề chẳng cho chẳng bỏ. Chẳng cho các Thánh pháp, chẳnh bỏ dị sanh pháp; chẳng cho pháp chư Phật, chẳng bỏ pháp Nhị thừa; chẳng cho vô vi giới, chẳng bỏ hữu vi giới. Sở dĩ vì sao? Vì Như Lai ra đời hoặc chẳng ra đời, các pháp như thế thường không biến đổi, an trụ pháp giới tất cả Như Lai hiện giác hiện quán. Đã tự hiện giác tự hiện quán rồi, vì các hữu tình tuyên nói khai chỉ, phân biệt rõ ràng khiến đồng ngộ vào, lìa các vọng tưởng phân biệt điên đảo.
Bấy giờ, Vô lượng trăm ngàn thiên tử trụ giữa hư không vui mừng nhảy nhót, đều cầm hoa sen xanh, hoa sen trắng, hoa sen đỏ, hoa sen vàng, hương hoa mầu nhiệm và các hương bột mà rải lên Phật, vui mừng an ủi lẫn nhau đồng thanh xướng rằng: "Chúng tôi ngày nay ở châu Thiệm bộ thấy Phật quay xe diệu pháp lần thứ hai". Vô lượng thiên tử trăm ngàn trong đây đều đông chứng được Vô sanh pháp nhẫn.
Bấy giờ, Thế Tôn bảo Thiện Hiện rằng: Xe pháp như thế chẳng phải quay thứ nhất, cũng chẳng phải quay thứ hai. Sở dĩ vì sao? Vì Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm đối tất cả pháp chẳng vì quay tới, chẳng vì hoàn lại nên xuất hiện thế gian, nhẫm mầu vô tánh tự tánh không vậy.
Cụ thọ Thiện Hiện thưa rằng: Bạch Thế Tôn! Vì sao vô tánh tự tánh không, nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm đối tất cả pháp chẳng vì quay tới, chẳng vì hoàn lui nên xuất hiện thế gian?
Phật bảo: Thiện Hiện! Vì Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm cho đến bố thí Ba la mật đa, tự tánh bát nhã sâu thẳm cho đến bố thí Ba la mật đa không vậy. Nói rộng cho đến vì nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí; tự tánh nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí không vậy. Vì quả Dự lưu, tự tánh quả Dự lưu không vậy. Nói rộng cho đến vì chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, tự tánh chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề không vậy.
Thiện Hiện phải biết: Vì vô tánh tự tánh các pháp như thế thảy không, nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm đối tất cả pháp chẳng vì quay tới, chẳng vì hoàn lui nên xuất hiện thấ gian.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là Đại Ba la mật đa, vì đạt biết tất cả pháp tự tánh không, nên mặc dù đạt biết các pháp tự tánh đều không mà các Bồ tát Ma ha tát vẫn nương Bát nhã Ba la mật đa đây chứng được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, chuyển xe diệu pháp độ chúng hữu tình. Tuy chứng Bồ đề mà không sở chứng, vì pháp chứng chẳng chứng bất khả đắc vậy. Mặc dù độ hữu tình mà không sở độ, vì pháp thấy chẳng thấy bất khả đắc vậy.
Bạch Thế Tôn! Đối việc chuyển xe pháp trong đại Bát nhã Ba la mật đa đây trọn bất khả đắc, vì tất cả pháp hẳn chẳng sanh vậy, vì năng chuyển sở chuyển bất khả đắc vậy. Sở dĩ vì sao? Chẳng phải trong pháp không, vô tướng, vô nguyện khá có pháp năng chuyển và năng hoàn, vì tánh pháp chuyển hoàn bất khả đắc vậy.
Bạch Thế Tôn! Đối Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm, nếu năng khai nói tuyên chỉ, phân biệt rõ ràng, khiến dễ ngộ vào như thế, đấy gọi khen tịnh khuyên nói Bát nhã Ba la mật đa. Trong đây trọn không kẻ thuyết, kẻ thọ, pháp đã thuyết thọ. Đã không kẻ thuyết, kẻ thọ và pháp, các kẻ năng chứng cũng bất khả đắc. Vì không kẻ chứng, nên cũng không có kẻ năng được Niết bàn. Bát nhã Ba la mật sâu thẳm trong khéo thuyết pháp cũng không phước điền, vì tánh thí, thọ, vật thí đều không vậy. Không có phước điền, nên phước tánh cũng không, nếu chỉ ra danh ngôn đều bất khả đắc. Vậy nên gọi Đại Ba la mật đa.
Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là vô biên Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, như thái hư không không ngằn mé vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là bình đẳng Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì tất cả pháp tánh bình đẳng vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là xa lìa Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì rốt ráo không vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là khó khuất phục Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì tất cả pháp bất khả đắc vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là không dấu chân Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì tất cả pháp không danh thể vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là hư không Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì thở vào thở ra bất khả đắc vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâun thẳm là chẳng thể nói Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì trong đây không tầm cũng không tứ vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là vô danh Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì thọ tưởng hành thức bất khả đắc vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là vô chuyển Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì tất cả pháp không đi đến vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là chẳng thể dẫn Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì tất cả pháp chẳng thể lấy vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là tận Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì tất cả pháp rốt ráo tận vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là vô sanh diệt Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì tất cả pháp không diệt sanh vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là vô tác Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì các tác giả bất khả đắc vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là vô tri Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì các tri giả bất khả đắc vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là không dời động Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì kẻ tử sanh bất khả đắc vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là không điều phục Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì tất cả pháp tánh khá điều phục bất khả đắc vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là như mộng, như vang, như tượng, như huyễn, như bóng sáng, như ánh nắng, như thanh tầm hương, như việc biến hóa Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì tất cả pháp như mộng đã thấy, nói rộng cho đến như việc biến hóa bất khả đắc vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là không dơ sạch Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì nhân dơ sạch bất khả đắc vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là không bôi dơ Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì pháp chỗ nương kia bất khả đắc vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là không hý luận Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, các việc hý luận dứt trừ hẳn vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là không khinh chấp Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì phá hoại tất cả việc khinh chấp vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là không động chuyển Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, trụ pháp giới vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là lìa nhiễm đắm Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, giác tất cả pháp chẳng hư dối vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là không đẳng khởi Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì đối tất cả pháp không phân biệt vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là vắng lặng Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như Vậy, vì đối các pháp tướng vô sở đắc vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là không tham sân si Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì dứt trừ tất cả việc ba độc vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là không phiền não Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì lìa phân biệt vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là lìa hữu tình Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì đạt biết hữu tình vô sở hữu vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là không đoạn hoại Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, đây năng đẳng khởi tất cả pháp vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là không hai bên Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì lìa hai bên vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm không tạp hoại Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì tất cả pháp chẳng hoại tạp vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là không lấy đắm Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì vượt khỏi các bậc Thanh văn Độc giác vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là không phân biệt Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì tất cả phân biệt bất khả đắc vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là không phân hạn Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, phân hạn các pháp bất khả đắc vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là như hư không Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì đối tất cả pháp không trệ ngại vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là vô thường, khổ, không, vô ngã Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì đối tất cả pháp diệt hoại bức bách không chấp đắm vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là không, vô tướng, vô nguyện Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì đạt biết tất cả pháp đều vô sở hữu, xa lìa các tướng chẳng thể nuốn vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là nội không cho đến vô tánh tự tánh không Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, pháp bị biết không bất khả đắc vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là bốn niệm trụ cho đến mười tám pháp Phật bất cộng Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, vì biết thân thọ tâm pháp đều bất khả đắc, nói rộng cho đến vượt các pháp Thanh văn, Độc giác vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là Như Lai Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, năng như thật thuyết tất cả pháp vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là tự nhiên Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, đối tất cả pháp tự tại chuyển vậy.
Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là chánh đẳng giác Ba la mật đa? Thiện Hiện! Như vậy, đối tất cả pháp năng chánh đẳng giác tất cả tướng vậy.