- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa (24 tập)
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 2
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 3
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 4
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 5
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 6
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 7
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 8
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 9
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 10
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 11
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 12
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 13
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 14
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 15
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 16
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 17
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 18
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 19
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 20
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 21
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 22
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 23
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 24
- Tiểu sử dịch giả HT Thích Trí Nghiêm
Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 20
Quyển thứ 485: Hội thứ ba Phẩm Thiện Hiện thứ 3-4
Nguồn: Hòa Thượng Thích Trí Nghiêm
Bạch Thế Tôn! Các Bồ Tát Ma ha tát sở chứng Bát nhã Ba la mật đa cũng lại như thế, đối tất cả pháp không sở lấy chấp, vì năng từ bờ đây đến bờ kia vậy. Nếu đối các pháp có chút lấy chấp thì đối bờ kia chẳng vì đến được. Do nhân duyên này, các Bồ Tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa chẳng lấy sắc cho đến thức. Cho đến chẳng lấy đà la ni môn, tam ma địa môn. Vì cớ sao? Vì tất cả pháp chẳng thể lấy vậy.
Bạch Thế Tôn! Các Bồ Tát Ma ha tát tuy đối các pháp đều không sở lấy, mà vì bởi bản nguyện sở hành niệm trụ cho đến đạo chi chưa viên mãn vậy. Và vì bởi bản nguyện sở chứng mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng chưa thành xong, nên ở thời gian giữa chẳng bởi chẳng lấy tướng các pháp vậy mà vào Niết Bàn.
Bạch Thế Tôn! Bồ Tát Ma ha tát này tuy năng viên mãn sở hành niệm trụ cho đến đạo chi và năng thành xong sở chứng mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng mà năng sở thấy. Sở dĩ vì sao? Vì sở hành niệm trụ tức phi niệm trụ, cho đến đạo chi tức phi đạo chi. Sở chứng mười lực tức phi mười lực, cho đến mười tám pháp Phật bất cộng tức phi mười tám pháp Phật bất cộng, vì bản tánh tất cả pháp phi pháp chẳng phải phi pháp vậy.
Bạch Thế Tôn! Bồ Tát Ma ha tát này khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, đối tất cả pháp tuy không lấy chấp mà năng thành xong được tất cả thắng sự.
Lại nữa, bạch Thế Tôn! Các Bồ Tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa cần quan sát kỹ những nào là Bát nhã Ba la mật đa? Vì sao gọi Bát nhã Ba la mật đa? Ai hành Bát nhã Ba la mật đa? Bát nhã Ba la mật đa như thế để làm gì?
Bạch Thế Tôn! Bồ Tát Ma ha tát này khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa cần quan sát kỹ, nếu pháp vô sở hữu bất khả đắc, đấy là Bát nhã Ba la mật đa. Trong vô sở hữu gạn hỏi chỗ nào!
Khi ấy, Xá Lợi Tử hỏi Thiện Hiện rằng: Trong đây pháp nào gọi vô sở hữu bất khả đắc ư?
Thiện Hiện đáp rằng: Chỗ gọi Bát nhã Ba la mật đa cho đến bố thí Ba la mật đa vô sở hữu bất khả đắc. Bởi vì nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy.
Xá Lợi Tử! Sắc cho đến thức vô sở hữu bất khả đắc. Nội không cho đến vô tánh tự tánh không vô sở hữu bất khả đắc. Bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi vô sở hữu bất khả đắc. Năm nhãn, sáu thần thông vô sở hữu bất khả đắc. Phật mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng vô sở hữu bất khả đắc. Chơn như cho đến thật tế vô sở hữu bất khả đắc. Dự lưu cho đến Độc giác vô sở hữu bất khả đắc. Bồ Tát, chư Phật vô sở hữu bất khả đắc. Nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí vô sở hữu bất khả đắc. Bởi vì nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy.
Xá Lợi Tử! Nếu Bồ Tát Ma ha tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa khi năng làm quan sát kỹ càng như thế các pháp sở hữu đều vô sở hữu bất khả đắc, nơi tâm chẳng kinh, chẳng sợ chẳng hãi, chẳng chìm chẳng đắm, chẳng ưu chẳng hối. Phải biết Bồ Tát Ma ha tát này năng đối Bát nhã Ba la mật đa này năng đối Bát nhã Ba la mật đa thường chẳng bỏ lìa.
Khi ấy, Xá Lợi Tử hỏi Thiện Hiện rằng: Vì duyên nào biết Bồ Tát Ma ha tát này năng đối Bát nhã Ba la mật đa thường chẳng bỏ lìa?
Thiện Hiện đáp rằng: Bồ Tát Ma ha tát này như thật biết sắc cho đến thức lìa tự tánh sắc thảy. Như thật biết bố thí cho đến Bát nhã Ba la mật đa lìa tự tánh bố thí thảy. Cho đến như thật biết mười tám pháp Phật bất cộng lìa tự tánh mười tám pháp Phật bất cộng. Cho đến như thật biết thật tế lìa tự tánh thật tế. Xá Lợi Tử! Do đây nên biết Bồ Tát Ma ha tát này năng đối Bát nhã Ba la mật đa thường chẳng bỏ lìa.
Khi ấy, Xá Lợi Tử hỏi Thiện Hiện rằng: Sao gọi tự tánh sắc, cho đến sao gọi tự tánh thật tế?
Thiện Hiện đáp rằng: Sắc lấy vô tánh mà làm tự tánh, cho đến thật tế lấy vô tánh mà làm tự tánh. Do đây nên biết sắc lìa tự tánh sắc, cho đến thật tế lìa tự tánh thật tế. Xá Lợi Tử! Sắc cũng lìa tướng sắc, cho đến thật tế cũng lìa tướng thật tế. Xá Lợi Tử! Sắc cũng lìa tướng sắc, cho đến thật tế cũng lìa tướng thật tế. Xá Lợi Tử! Tướng cũng lìa tự tánh, tự tánh cũng lìa tướng, tướng cũng lìa tướng, tự tánh cũng lìa tự tánh.
Khi đó, Xá Lợi Tử bảo Thiện Hiện rằng: Nếu các Bồ Tát học ở trong đây, mau năng thành xong Nhất thiết trí trí.
Thiện Hiện trả lời: Như vậy, như vậy. Nếu các Bồ Tát học ở trong đây, mau năng thành xong Nhất thiết trí trí. Vì cớ sao? Xá Lợi Tử! Các Bồ Tát này biết tất cả pháp không sanh không diệt vậy.
Xá Lợi Tử nói: Duyên nào các pháp không sanh không diệt?
Thiện Hiện đáp rằng: Vì sắc cho đến thức tự tánh không, nên hoặc sanh hoặc diệt đều bất khả đắc. Cho đến thật tế tự tánh không, nên hoặc sanh hoặc diệt đều bất khả đắc.
Xá Lợi Tử! Nếu các Bồ Tát Ma ha tát năng đối Bát nhã Ba la mật đa làm học như thế, thời là lần gần Nhất thiết trí trí. Như như lần gần Nhất thiết trí trí như vậy, như vậy được thân ngữ ý và tướng thanh tịnh. Như như được tướng thân ngữ ý bốn thứ thanh tịnh như vậy, như vậy chẳng khởi tâm cùng hành tham sân si, mạn, dối gạt, xan tham, kiến thú. Các Bồ Tát này do hằng chẳng khởi tâm thanh thảy, nên rốt ráo chẳng đọa trong thai nữ nhân, thường thọ hóa sanh, lìa hiểm ác thú, trừ vì nhân duyên lợi vui hữu tình. Các Bồ Tát này từ một cõi Phật đến một cõi Phật, cúng dường cung kính, tôn trọng ngợi khen chư Phật Thế Tôn, thành thục hữu tình, nghiêm tịnh cõi Phật, cho đến chứng được sở cầu Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề thường chẳng lìa Phật.
Xá Lợi Tử! Các Bồ Tát này do học Bát nhã Ba la mật đa thường không lười biếng mỏi mệt, phải biết gần kề sở cầu Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Nếu các Bồ Tát không phương tiện khéo léo khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, nếu hành sắc cho đến thức là hành nơi tướng chớ chẳng hành Bát nhã Ba la mật đa. Nếu hành sắc cho đến thức hoặc thường hoặc vô thường, hoặc vui hoặc khổ, hoặc ngã hoặc vô ngã, hoặc tịnh hoặc bất tịnh, hoặc xa lìa hoặc chẳng xa lìa, hoặc vắng lặng hoặc chẳng vắng lặng là hành nơi tướng, chớ chẳng hành Bát nhã Ba la mật đa.
Nếu các Bồ Tát không phương tiện khéo léo khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, nếu hành bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi, hoặc hành năm nhãn, sáu thần thông Ba la mật đa, hoặc hành Phật mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng là hành nơi tướng, chớ chẳng hành Bát nhã Ba la mật đa.
Nếu các Bồ Tát không phương tiện khéo léo khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, nếu khởi nghĩ này: Ta hành Bát nhã Ba la mật đa, nếu khởi nghĩ này: Ta hành Bát nhã Ba la mật đa, vì có sở đắc vậy là hành nơi tướng. Nếu khởi nghĩ này: Ta là Bồ Tát, vì có sở đắc vậy là hành nơi tướng. Nếu khởi nghĩ này: Có năng tu hành Bát nhã Ba la mật đa như thế. Đấy là Bồ Tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa có sở đắc vậy là hành nơi tướng.
Bạch Thế Tôn! Nếu các Bồ Tát khởi các thứ phân biệt như thế thảy tu hành Bát nhã Ba la mật đa, phải biết Bồ Tát kia vì không phương tiện khéo léo nên chẳng phải hành Bát nhã Ba la mật đa.
Bấy giờ, Thiện Hiện bảo Xá Lợi Tử rằng: Nếu các Bồ Tát không phương tiện khéo léo, khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa hoặc đối sắc cho đến thức trụ tưởng thắng giải, thời đối kia khởi gia hạnh. Bởi gia hạnh nên chẳng năng giải thoát sanh lão bệnh tử sầu than buồn não và các thứ khổ khác.
Hoặc đối nhãn xức cho đến ý xứ trụ tưởng thắng giải, thời đối kia khởi gia hạnh. Hoặc đối sắc xứ cho đến pháp xứ trụ tưởng thắng giải, thời đối kia khởi gia hạnh. Hoặc đối nhãn giới cho đến ý giới trụ tưởng thắng giải, thời đối kia khởi gia hạnh. Hoặc đối sắc giới cho đến pháp giới trụ tưởng thắng giải, thời đối kia khởi gia hạnh. Hoặc đối nhãn thức giới cho đến ý thức giới trụ tưởng thắng giải, thời đối kia khởi gia hạnh. Hoặc đối nhãn xúc cho đến ý xúc trụ tưởng thắng giải, thời đối kia khởi gia hạnh. Hoặc đối nhãn xúc làm duyên sanh ra các thọ cho đến ý xúc làm duyên sanh ra các thọ trụ tưởng thắng giải, thời đối kia khởi gia hạnh. Bởi gia hạnh nên chẳng năng giải thoát sanh lão bệnh tử sầu than buồn não và các thứ khổ khác.
Nếu các Bồ Tát không phương tiện khéo léo khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, hoặc đối bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi trụ tưởng thắng giải, thời đối kia khởi gia hạnh. Hoặc đối năm nhãn, sáu thần thông, sáu Ba la mật đa, bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn vô sắc định, Phật mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng trụ tưởng thắng giải, thời đối kia gia hạnh. Hoặc đối Dự lưu, Nhất lai, Bất hoàn, A la hán, Độc giác, Bồ Tát, Như Lai trụ tưởng thắng giải, thời đối kia khởi gia hạnh. Bởi gia hạnh nên chẳng năng giải thoát sanh lão bệnh tử sầu than buồn não và các thứ khổ khác.
Xá Lợi Tử! Các Bồ Tát này vì không phương tiện khéo léo, hãy chẳng năng được bậc sở trụ Thanh Văn, Độc giác, huống được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Xá Lợi Tử! Nếu các Bồ Tát khởi như thế thảy tu hành Bát nhã Ba la mật đa, phải biết kia gọi kẻ không phương tiện khéo léo, có các việc sở tác đều chẳng năng thành tựu được.
Khi ấy, Xá Lợi Tử hỏi Thiện Hiện rằng: Làm sao biết được các Bồ Tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa có phương tiện khéo léo?
Thiện Hiện đáp rằng: Nếu các Bồ Tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã ba la mật đa chẳng hành sắc cho đến thức, chẳng hành nơi tướng. Chẳng hành sắc cho đến thức hoặc thường hoặc vô thường, hoặc vui hoặc khổ, hoặc ngã hoặc vô ngã, hoặc tịnh hoặc bất tịnh, hoặc không hoặc bất không, hoặc hữu tướng hoặc vô tướng, hoặc hữu nguyện hoặc vô nguyện, hoặc vắng lặng hoặc chẳng vắng lặng, hoặc xa lìa hoặc chẳng xa lìa, chẳng hành nơi tướng. Vì cớ sao?
Xá Lợi Tử! Sắc thảy không này chẳng phải sắc thảy. Sắc thảy chẳng lìa không, không chẳng lìa sắc thảy. Sắc thảy tức là không, không tức là sắc thảy. Như đối các uẩn, đối các xứ, đối các giới, duyên khởi, giác phần, Ba la mật đa, năm nhãn, sáu thông, mười lực cho đến pháp Phật bất cộng cũng lại như thế.
Xá Lợi Tử! Phải biết các Bồ Tát này khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa có phương tiện khéo léo. Các Bồ Tát này vì có phương tiện khéo léo nên năng chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Xá Lợi Tử! Các Bồ Tát này khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, hãy đối Bát nhã Ba la mật đa chẳng lấy hành chẳng lấy chẳng hành, chẳng lấy cũng hành cũng chẳng hành, chẳng lấy phi hành phi chẳng hành. Đối chẳng lấy cũng chẳng lấy, huống đối các pháp khác mà có chẳng lấy.
Khi ấy, Xá Lợi Tử hỏi Thiện Hiện rằng: Vì nhân duyên nào các Bồ Tát này đối Bát nhã Ba la mật đa cũng không chỗ lấy?
Thiện Hiện đáp rằng: Do tự tánh Bát nhã Ba la mật đa cũng bất khả đắc. Vì cớ sao? Xá Lợi Tử! Bát nhã Ba la mật đa như thế cũng lấy vô tánh làm tự tánh vậy.
Xá Lợi Tử! Bởi nhân duyên này, nếu các Bồ Tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, đối Bát nhã Ba la mật đa hoặc lấy hành hoặc lấy chẳng hành, hoặc lấy cũng hành cũng chẳng hành, hoặc lấy phi hành phi chẳng hành, hoặc lấy chẳng lấy, tất cả như thế phi hành Bát nhã Ba la mật đa. Vì cớ sao? Xá Lợi Tử! Vì tất cả pháp đều dùng vô tánh làm tự tánh vậy, đều không sở lấy, không sở chấp trước.
Xá Lợi Tử! Đấy gọi Bồ Tát đối tất cả pháp không sở lấy chấp Vô tánh vô sanh tam ma địa. Tam ma địa đây vi diệu thù thắng rộng lớn vô lượng, năng nhóm vô biên vô ngại tác sự, chẳng chung tất cả Thanh Văn, Độc giác. Nếu các Bồ Tát năng đối thắng tam ma địa như thế thường trụ chẳng nới, mau chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Khi ấy, Xá Lợi Tử hỏi Thiện Hiện rằng: Các Bồ Tát Ma ha tát vì chỉ đối một thắng đẳng trì đây thường trụ chẳng nới, mau chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, hay lại còn có khác nữa?
Thiện Hiện đáp rằng: Chẳng những dối một thắng đẳng trì đây thường trụ chẳng nới, khiến các Bồ Tát mau chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, lại còn có nhiều nữa.
Xá Lợi Tử nói: Là những nữa nào?
Thiện Hiện đáp rằng: Xá Lợi Tử! Các Bồ Tát Ma ha tát lại có Kiện hành đẳng trì, Bảo ấn đẳng trì, Sư tử Du hý đẳng trì, Chư pháp hải đẳng trì, Quán đảnh đẳng trì, Pháp giới quyết định đẳng trì, Quyết định tràng tướng đẳng trì, Kim cương dụ đẳng trì, Vào các pháp ấn đẳng trì, An trụ định đẳng trì, Vương ấn đẳng trì, Tinh tiến lực đẳng trì, Đẳng dũng xuất đẳng trì, Vào lời quyết định đẳng trì, Vào tăng ngữ đẳng trì, Quán phương đẳng trì, Các pháp bình đẳng tới đẳng trì, Trùm khắp hư không đẳng trì, Kim cương luân đẳng trì, Thắng tràng tướng đẳng trì, Đế tràng tướng đẳng trì, Nguyệt tràng tướng đẳng trì, Thuận kiên cố đẳng trì, Sư tử phấn tấn đẳng trì, Quảng khai xiển đẳng trì, Xả trần ái đẳng trì, Biến chiếu đẳng trì, Chẳng nháy mắt đẳng trì, Trụ vô tướng đẳng trì, Chẳng nháy mắt đẳng trì, Trụ vô tướng đẳng trì, Quyết định đẳng trì, Ly cấu hạnh đẳng trì, Vô biên quang đẳng trì, Pháp quang đẳng trì, Phổ chiếu đẳng trì, Tịnh tòa đẳng trì, Vô cấu quang đẳng trì, Phát ái lạc đẳng trì, Điển đăng đẳng trì, Vô tận đẳng trì, Nan thắng đẳng trì, Cụ oai quang đẳng trì, Ly tận đẳng trì, Vô thắng đẳng trì, Khai hiển đẳng trì, Nhật đăng đẳng trì, Tịnh nguyện đẳng trì, Tịnh quang đẳng trì, Phát minh đẳng trì, Tác vô tác đẳng trì, Trí tướng đẳng trì, Trụ tâm đẳng trì, Phổ minh đẳng trì, Thiện trụ đẳng trì, Bảo tích đẳng trì, Diệu pháp ấn đẳng trì, Chư pháp đẳng ý đẳng trì, Xả ái lạc đẳng trì, Pháp dũng đẳng trì, Phiêu tán đẳng trì, Phân biệt pháp cú đẳng trì, Vào chữ bình đẳng đẳng trì, Lìa tướng văn tự đẳng trì, Đoạn sở duyên đẳng trì, Vô biến dị đẳng trì, Phẩm loại đẳng trì, Nhập danh định tướng đẳng trì, Vô tướng hành đẳng trì, Lìa mù tối đẳng trì, Cụ hạnh đẳng trì, Vô động đẳng trì, Cảnh tướng vắng lặng đẳng trì, Nhóm các công đức đẳng trì, Trụ quyết định đẳng trì, Tịnh diệu hoa đẳng trì, Cụ giác chi đẳng trì, Vô biên biện đẳng trì, Vô đẳng đẳng đẳng trì, Vượt tất cả đẳng trì, Khéo phân biệt đẳng trì, Thưa lưới nghi đẳng trì, Vô sở trụ đẳng trì, Nhất tướng trang nghiêm đẳng trì, Dẫn phát hành tướng đẳng trì, Nhất hạnh đẳng trì, Xả hành tướng đẳng trì, Thấu đáy các cõi biến khác đẳng trì, giải thoát âm thanh văn tự đẳng trì, Cụ uy đức đẳng trì, Cự xí nhiên đẳng trì, Tịnh giả đẳng trì, Vô trược nhẫn đẳng trì, Vào các hành tướng đẳng trì, Chẳng vui mừng tát cả đẳng trì, Vô tận hành tướng đẳng trì, Cụ đà la ni đẳng trì, Nhiếp phục tất cả tánh chánh tà đẳng trì, Lìa nghịch thuận đẳng trì, Lìa tắng ái đẳng trì, Vô cấu minh đẳng trì, Cụ kiên cố đẳng trì, Mãn nguyệt tịnh quang đẳng trì, Điển quang hiện đẳng trì, Đại trang nghiêm đẳng trì, Chiếu nhất thiết thế gian đẳng trì, định bình đẳng ý đẳng trì, Vô trần hữu trần bình đẳng lý thú đẳng trì, Vô tránh hữu tránh bình đẳng lý thú đẳng trì, Vô sào huyệt đẳng trì, Vô tiêu xí đẳng trì, Quyết định trụ chơn như đẳng trì, Hoại thân ngữ ý ác hành đẳng trì, Như hư không đẳng trì, Không nhiễm dính như hư không đẳng trì.
Xá Lợi Tử! Nếu các Bồ Tát đối các thắng đẳng trì như thế thảy thường trụ chẳng nới, mau chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Xá Lợi Tử! Lại có hành bao vô lượng vô số tam ma địa môn, đà la ni môn, nếu các Bồ Tát thường học với trong cũng được mau chứng sở cầu Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Bấy giờ, Thiện Hiện thừa oai thần của Phật, lại bảo cụ thọ Xá Lợi Tử rằng: Nếu các Bồ Tát an trụ các thắng đẳng trì như thế, phải biết đã được chư Phật quá khứ trao ký, cũng được chư Phật hiện tại mười phương trao ký rồi.
Xá Lợi Tử! Các Bồ Tát này tuy trụ các tam ma địa như thến mà chẳng thấy các tam ma địa đây, cũng chẳng chấp danh tam ma địa này. Cũng chẳng khởi nghĩ rằng ta đối các tam ma địa như thế đã chánh túc đang vào. Cũng chẳng khởi nghĩ rằng duy ta năng vào các thắng định đây chẳng ai vào được. Kia tìm nghĩ phân biệt như thế, do sức các định chẳng khởi tất cả.
Khi đó, Xá Lợi Tử hỏi Thiện Hiện rằng: Là định này riêng có các Bồ Tát an trụ thắng tam ma địa như thế, đã được chư Phật quá khứ hiện tại trao ký?
Thiện Hiện đáp rằng: Xá Lợi Tử! Chẳng riêng có vậy. Vì cớ sao? Xá Lợi Tử! Hoặc Bát nhã Ba la mật đa, hoặc tam ma địa, hoặc các Bồ Tát đều không riêng khác. Bát nhã Ba la mật đa tức tam ma địa, tam ma địa tức các Bồ Tát. Sở dĩ vì sao? Vì tất cả pháp tánh bình đẳng vậy.
Khi ấy, Xá Lợi Tử hỏi Thiện Hiện rằng: Nếu tam ma địa chẳng khác Bồ Tát, Bồ Tát chẳng khác tam ma địa, tam ma địa tức là Bồ Tát, Bồ Tát tức là tam ma địa, vì tất cả pháp tánh bình đẳng vậy ấy, các Bồ Tát này vì năng hiển chỉ tự đã chứng vào tam ma địa chăng? Thiện Hiện đáp rằng: Xá Lợi Tử! Chẳng phải vậy.
Xá Lợi Tử nói: Các Bồ Tát này đối tam ma địa khởi tưởng hiểu chăng? Thiện Hiện đáp rằng: Các Bồ Tát này đối tam ma địa chẳng khởi tưởng hiểu.
Xá Lợi Tử nói: Các bồ tát này vì sao chẳng đối tự tam ma địa mà khởi tưởng hiểu? Thiện Hiện đáp rằng: Vì các Bồ Tát Ma ha tát này không phân biệt vậy.
Xá Lợi Tử nói: Kia cớ sao không phân biệt?
Thiện Hiện đáp rằng: Các Bồ Tát này biết tất cả pháp và tam ma địa đều vô sở hữu. Trong vô sở hữu không cho khởi phân biệt tưởng hiểu vậy.
Liền khi đó đức Thế Tôn khen Thiện Hiện rằng: Hay thay, hay thay! Như ngươi đã nói. Nên ta nói ngươi trụ định Vô tránh trong chúng Thanh Văn rất là đệ nhất. Do đây ta nói cùng nghĩa tương ưng trong tánh bình đẳng không trái cãi vậy.
Như vậy, Thiện Hiện! Các Bồ Tát Ma ha tát muốn học Bát nhã Ba la mật đa, nên học như thế. Muốn học niệm trụ cho đến đạo chi, nên học như thế. Muốn học niệm trụ cho đến đạo chi, nên học như thế. Muốn học mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng, nên học như thế.
Khi ấy, Xá Lợi Tử liền thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Nếu Bồ Tát Ma ha tát khi học như thế, vì chánh học Bát nhã Ba la mật đa cho đến mười tám pháp Phật bất cộng chăng?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Nếu Bồ Tát Ma ha tát khi tu học như thế là chánh học Bát nhã Ba la mật đa cho đến mười tám pháp Phật bất cộng, lấy vô sở đắc làm phương tiện vậy.
Khi ấy, Xá Lợi Tư lại thưa Phật rằng: Nếu Bồ Tát Ma ha tát khi học như thế đều lấy vô sở đắc làm phương tiện mà học Bát nhã Ba la mật đa cho đến mười tám pháp Phật bất cộng chăng?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Nếu Bồ Tát Ma ha tát khi học như thế, đều lấy vô sở đắc làm phương tiện mà học Bát nhã Ba la mật đa cho đến mươì tám pháp Phật bất cộng.
Xá Lợi Tử nói: Vô sở đắc ấy vì muốn nói những gì, bất khả đắc ư?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Vô sở đắc ấy, ngã bất khả đắc cho đến kiến giả bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Các uẩn, xứ, giới và duyên khởi bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Cõi Dục, Sắc, Vô sắc bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Phật mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Bố thí cho đến Bát nhã Ba la mật đa bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Dự lưu cho đến Độc giác bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy. Bồ Tát, chư Phật, Bồ đề, Niết Bàn bất khả đắc, vì rốt ráo tịnh vậy.
Xá Lợi Tử nói: Rốt ráo tịnh ấy, nói nghĩa nào ư?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Tức tất cả pháp vô sanh vô diệt, vô nhiễm vô tịnh, vô xuất vô nhập, vô đắc vô vi. Như vậy gọi là nghĩa rốt ráo tịnh vậy.
Khi ấy, Xá Lợi Tử lại thưa Phật rằng: Nếu các Bồ Tát khi làm học này, học với pháp môn nào?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Nếu các Bồ Tát khi làm học này đều chẳng đối pháp mà có sở học. Vì cớ sao? Xá Lợi Tử! Chẳng phải tất cả pháp như vậy mà có, như các ngu phu dị sanh đã chấp khá học với trong.
Xá Lợi Tử nói: Nếu vậy các pháp nói sao mà có?
Phật nói: Các pháp như vô sở hữu như vậy mà có. Nếu đối pháp vô sở hữu như thế chẳng năng thấu rõ được, nói tên vô minh.
Xá Lợi Tử nói: Những pháp nào vô sở hữu nếu chẳng thấu rõ nói tên vô minh?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Sắc cho đến thức vô sở hữu. Như vậy cho đến bốn niệm trụ cho đếm mười tám pháp Phật bất cộng vô sở hữu. Do vì nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy.
Xá Lợi Tử! Ngu phu dị sanh đối pháp vô sở hữu như thế thảy chẳng năng thấu rõ được, nói tên vô minh. Kia bởi vô minh và thế lực của ái, phân biệt chấp trước hai bên đoạn thường. Do đấy chẳng biết chẳng thấy tánh các pháp vô sở hữu, phân biệt các pháp. Do vì phân biệt nên chấp trước sắc thọ tưởng hành thức cho đến chấp trước mười tám pháp Phật bất cộng. Do vì chấp trước nên phân biệt tánh các pháp vô sở hữu. Do đây đối pháp chẳng biết chẳng thấy.
Xá Lợi Tử nói: Đối những pháp nào chẳng biết chẳng thấyD?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Đối sắc cho đến thức chẳng biết chẳng thấy. Như vậy cho đến đối bốn niệm trụ cho đến mười tám pháp Phật bất cộng chẳng biết chẳng thấy. Vì đối các pháp chẳng biết chẳng thấy đọa ở trong số ngu phu dị sanh chẳng ra khỏi được.
Xá Lợi Tử nói: Kia ở chỗ nào chẳng ra khỏi được.
Phật nói: Xá Lợi Tử! Kia ở cõi Dục, cõi Sắc, Vô sắc chẳng ra khỏi được. Bởi ở ba cõi chẳng ra khỏi được, bèn đối pháp Thanh Văn, Độc giác, Bồ Tát, chư Phật chẳng năng thành xong được. Nếu kẻ ở ba cõi năng ra khỏi, bởi đấy chẳng năng tin hiểu thâm pháp.
Xá Lợi Tử nói: Đối thâm pháp nào chẳng năng tin hiểu?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Kia đối sắc không cho đến thức không chẳng năng tin hiểu. Bởi đối pháp năng giác sở giác không chẳng năng tin hiểu, nên chẳng năng trụ ở pháp đáng học.
Xá Lợi Tử nói: Đối đáng học nào kia chẳng năng trụ?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Kia đối bố thí cho đến Bát nhã Ba la mật đa chẳng năng an trụ, cũng chẳng năng trụ Bất thối chuyển và vô lượng vô biên các Phật pháp khác. Bởi đây nên gọi ngu phu dị sanh, vì đối các pháp chấp trước có tánh. Nghĩa là chấp trước sắc thọ tưởng hành thức, nhãn xứ cho đến ý xứ, sắc xức cho đến pháp xứ, nhãn giới cho đến ý thức giới, tham sân si các kiến thú, niệm trụ cho đến bồ đề, Niết Bàn thảy đều có tánh.
Khi ấy, Xá Lợi Tử thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Vả có Bồ Tát làm học như thế chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí ư?
Phật bảo: Xá Lợi Tử! Có các Bồ Tát làm học như thế, chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng thành xong Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử nói: Vì sao Bồ Tát làm học như thế chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Nếu các Bồ Tát không phương tiện khéo léo phân biệt chấp trước Bát nhã Ba la mật đa cho đến phân biệt chấp trước bố thí Ba la mật đa. Phân biệt chấp trước bốn niệm trụ cho đến phân biệt chấp trước mười tám pháp Phật bất cộng. Phân biệt chấp trước nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí. Bởi nhân duyên đây, có các Bồ Tát làm học như thế chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử nói: Các Bồ Tát đây khi học như thế, định chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí ư?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Các Bồ Tát đây khi học như thế, quyết định chẳng phải học Bát nhã Ba la mật đa, chẳng năng thành xong Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử nói: Làm sao Bồ Tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa là học Bát nhã Ba la mật đa. Khi học như thế mới năng thành xong Nhất thiết trí trí?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Nếu các Bồ Tát tu hành bát nhã Ba la mật đa chẳng thấy Bát nhã Ba la mật đa, cho đến chẳng thấy nhất thiết tướng trí. Như vậy Bồ Tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa là học Bát nhã Ba la mật đa. Khi học như thế thời năng thành xong Nhất thiết trí trí, lấy vô sở đắc làm phương tiện vậy.
Xá Lợi Tử nói: Các Bồ Tát này đối pháp nào vô sở đắc làm phương tiện ư?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Các Bồ Tát này khi tu hành bố thí Ba la mật đa, đối bố thí Ba la mật đa vô sở đắc làm phương tiện. Cho đến khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa, đối Bát nhã Ba la mật đa vô sở đắc làm phương tiện. Cho đến khi cầu Bồ đề, đối Bồ đề vô sở đắc làm phương tiện. Cho đến khi cầu nhất thiết tướng trí, đối nhất thiết tướng trí vô sở đắc làm phương tiện.
Xá Lợi Tử nói: Các Bồ Tát này khi tu hành Bát nhã ba la mật đa lấy những sở đắc nào làm phương tiện ư?
Phật nói: Xá Lợi Tử! Các Bồ Tát này khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa lấy nội không vô sở đắc làm phương tiện. Cho đến lấy vô tánh tự tánh không vô sở đắc làm phương tiện. Nhờ nhân duyên đây mau được thành xong Nhất thiết trí trí.
Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Nếu có người đến làm hỏi như vầy: Các kẻ huyễn hóa, nếu học Bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa, và học niệm trụ cho đến mười tám pháp Phật bất cộng, kia năng thành xong được Nhất thiết trí trí chăng?
Bạch Thế Tôn! Tôi nhận được hỏi đây phải đáp cách nào?
Phật bảo: Thiện Hiện! Ta lại hỏi ngươi, tùy ý ngươi đáp. Nơi ý hiểu sao? Sắc cho đến thức cùng kẻ huyễn hóa vì có khác chăng? Nhãn xứ cho đến ý xứ cùng kẻ huyễn hóa vì có khác chăng? Sắc xứ cho đến pháp xứ cùng kẻ huyễn hóa vì có khác chăng? Nhãn giới cho đến ý giới cùng kẻ huyễn hóa vì có khác chăng? Sắc giới cho đến pháp giới cùng kẻ huyễn hóa vì có khác chăng? Nhãn thức giới cho đến ý thức giới cùng kẻ huyễn hóa vì có khác chăng? Nhãn xúc cho đến ý xúc cùng kẻ huyễn hoá vì có khác chăng? Nhãn xúc làm duyên sanh ra các thọ cho đến ý xúc làm duyên sanh ra các thọ cùng kẻ huyễn hóa vì có khác chăng? Bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi cùng kẻ huyễn hóa vì có khác chăng? Không, vô tướng, vô nguyện giải thoát môn cùng kẻ huyễn hóa vì có khác chăng? Bố thí Ba la mật đa cho đến mười tám pháp Phật bất cộng cùng kẻ huyễn hoác vì có khác chăng? Chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề cùng kẻ huyễn hóa vì có khác chăng?
Thiện Hiện thưa rằng: Bạch Thế Tôn! Chẳng khác. Vì cớ sao? Sắc chẳng khác kẻ huyễn hoá, kẻ huyễn hóa chẳng khác sắc. Sắc tức là kẻ huyễn hóa, kẻ huyễn hoá tức là sắc. Cho đến Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề cũng lại như thế.
Phật bảo: Thiện Hiện! Nơi ý hiểu sao? Các kẻ huyễn hóa có nhiễm tịnh chăng? Có sanh diệt chăng? Thiện Hiện thưa rằng: Bạch Thế Tôn! Chẳng có.
Phật bảo: Thiện Hiện! Nơi ý hiểu sao? Nếu pháp không nhiễm tịnh, không sanh không diệt, pháp ấy năng học Bát nhã Ba la mật đa cho đến Nhất thiết tướng trí, thành xong Nhất thiết trí trí chăng? Thiện Hiện thưa rằng: bạch Thế Tôn! Chẳng năng được vậy.
Phật bảo: Thiện Hiện! Nơi ý hiểu sao? Với trong năm uẩn khởi tưởng đẳng tưởng, thi thiết lời nói, giả danh Bồ Tát Ma ha tát chăng? Thiện Hiện thưa rằng: Bạch Thế Tôn! Như vậy.
Phật bảo: Thiện Hiện! Nơi ý hiểu sao? Với trong năm uẩn khởi tưởng đẳng tưởng, thi thiết lời nói, giả kiến lập kẻ có sanh diệt có nhiễm tịnh khá được chăng? Thiện Hiện thưa rằng: Bạch Thế Tôn! Chẳng thể được.
Phật bảo: Thiện Hiện! Nơi ý hiểu sao? Nếu pháp không tưởng, không đẳng tưởng, không thi thiết, không lời nói, không giả danh, không thân không nghiệp, không ngữ không ngữ nghiệp, không ý không nghiệp, không sanh diệt, không nhiễm tịnh, pháp ấy năng học Bát nhã Ba la mật đa, năng thành xong Nhất thiết trí trí chăng? Thiện Hiện thưa rằng: Bạch Thế Tôn! Chẳng thể được vậy.
Phật bảo: Thiện Hiện! Nếu các Bồ Tát lấy vô sở đắc mà làm phương tiện, tu học Bát nhã Ba la mật đa thẳm sâu như thế quyết định thành xong Nhất thiết trí trí.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Nếu các Bồ Tát muốn được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề phải như huyễn sĩ mà học Bát nhã Ba la mật đa. Sở dĩ vì sao? Phải biết huyễn sĩ tức là năm uẩn.
Phật bảo: Thiện Hiện! Nơi ý hiểu sao? Năm uẩn như huyễn năng học Bát nhã Ba la mật đa, thành xong Nhất thiết trí trí chăng? Thiện Hiện thưa rằng: Bạch Thế Tôn! Chẳng năng. Vì cớ sao? Năm uẩn như huyễn lấy vô tánh làm tự tánh, vì vô tánh tự tánh chẳng khá được vậy.
Phật bảo: Thiện Hiện! Nơi ý hiểu sao? Năm uẩn như mộng, như vang, như bóng sáng, như ánh nắng, như tượng gương, như biến hóa, năng học chăng? Thiện Hiện thưa rằng: Bạch Thế Tôn! Chẳng năng. Vì cớ sao? Năm uẩn như mộng cho đến như biến hóa lấy vô tánh làm tự tánh, vì vô tánh tự tánh chẳng thể được vậy.
Phật bảo: Thiện Hiện! Nơi ý hiểu sao? Năm uẩn như huyễn thảy đều có tánh khác chăng? thiện hiện thưa rằng: Bạch Thế Tôn! Chẳng có. Vì cớ sao? Sắc thảy như huyễn tức là sắc thảy như mộng cho đến như biến hóa vậy. Năm uẩn, sáu căn cũng không tánh khác. Như vậy tất cả đều do nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy, tánh chẳng thể được.
Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Nếu các Bồ Tát tân học Đại Thừa nghe thuyết Bát nhã Ba la mật đa thẳm sâu như thế, tâm kia hầu không kinh e sợ chăng?
Phật bảo: Thiện Hiện! Nếu các Bồ Tát tân học Đại Thừa tu hành Bát nhã Ba la mật đa, nếu không phương tiện khéo léo, và không bạn lành nhiếp hộ, nghe thuyết Bát nhã Ba la mật đa thẳm sâu như thế, nơi tâm chó kinh có e có sợ.
cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Những Bồ Tát nào tu hành Bát nhã Ba la mật đa có phương tiện khéo léo, nên nghe thuyết Bát nhã Ba la mật đa thẳm như thế, nơi tâm chẳng kinh chẳng e chẳng sợ.
Phật bảo: Thiện Hiện! Nếu các Bồ Tát đem tác ý tương ưng Nhất thiết trí trí, quán sắc cho đến thức tướng vô thường, khổ, vô ngã, bất tịnh, không, vô tướng, vô nguyện, vắng lặng, xa lìa, cũng chẳng thể được. Các Bồ Tát này tu hành Bát nhã Ba la mật đa có phương tiện khéo léo, nên nghe thuyết Bát nhã Ba la mật đa thẳm như thế nơi tâm chẳng kinh, chẳng e, chẳng sợ.
Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu các Bồ Tát làm quán đây rồi, lại làm nghĩ này: Ta phải đem vô sở đắc làm phương tiện, vì tất cả hữu tình nói năm uẩn như thế tướng vô thường cho đến xa lìa cũng chẳng thể được. Đấy là Bồ Tát không chấp bố thí Ba la mật đa.
Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu các Bồ Tát chẳng đem tác ý Thanh Văn, Độc giác suy nghĩ năm uẩn tướng vô thường cho đến xa lìa cũng chẳng thể được. Vì lấy vô sở đắc làm phương tiện vậy. Đấy là Bồ Tát không chấp tịnh giới Ba la mật đa.
Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu các Bồ Tát đem vô sở đắc mà làm phương tiện tu hành Bát nhã Ba la mật đa, quán sát địa giới cho đến thức giới thảy đều vô thường, khổ, không, vô ngã, chẳng nên giận hờn, chỉ nên an nhẫn. Đấy là Bồ Tát không chấp an nhẫn Ba la mật đa.
Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu các Bồ Tát đem tác ý tương ưng Nhất thiết trí trí, quán sát sắc cho đến thức tướng vô thường cho đến xa lìa cũng chẳng thể được. Mặc dù đem vô sở đắc làm phương tiện, mà thường chẳng bỏ tác ý tương ưng Nhất thiết trí trí, siêng tu tất cả thiện pháp. Đấy là Bồ Tát không chấp tinh tiến Ba la mật đa.
Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu các Bồ Tát chẳng đem tác ý Thanh Văn, Độc giác và các tâm tán loạn phi thiện xen lẫn tác ý Bồ Tát thanh tịnh. Đấy là Bồ Tát không chấp tĩnh lự Ba la mật đa.
Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu các Bồ Tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa, như thật quán sát chẳng phải không sắc nên nói sắc là không, sắc tức là không, không tức là sắc; thọ tưởng hành thức cũng lại như thế. Nhãn xứ cho đến ý xứ, sắc xứ cho đến pháp xứ, nhãn giới cho đến ý giới, sắc giới cho đến pháp giới, nhãn thức giới cho đến ý thức giới, nhãn xúc cho đến ý xúc, nhãn xúc làm duyên sanh ra các thọ cho đến ý xúc làm duyên sanh ra các thọ, bốn niệm trụ cho đến mười tám pháp Phật bất cộng, cũng lại như thế. Đấy là Bồ Tát không chấp Bát nhã Ba la mật đa.
Thiện Hiện! Như vậy Bồ Tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa có phương tiện khéo léo, nên nghe thuyết Bát nhã Ba la mật đa thẳm sâu như thế, nơi tâm chẳng kinh chẳng e chẳng sợ.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Sao là Bồ Tát được các bạn lành nhiếp hộ, nên nghe thuyết Bát nhã Ba la mật đa thẳm sâu như thế, nơi tâm chẳng kinh chẳng e chẳng sợ?
Phật bảo: Thiện Hiện! Bạn lành các Bồ Tát ấy là: Nếu năng đem vô sở đắc làm phương tiện, nói sắc cho đến thức tướng vô thường, tướng khổ, tướng vô ngã, tướng bất tịnh, tướng không, tướng vô tướng, tướng vô nguyện, tướng vắng lặng, tướng xa lìa cũng chẳng thể được. Nói nhãn cho đến ý tướng vô thường cho đến tướng xa lìa cũng chẳng thể được. Nói sắc cho đến Pháp Tướng vô thường cho đến tướng xa lìa cũng chẳng thể được. Nói nhãn thức cho đến ý tướng vô thường cho đến tướng xa lìa cũng chẳng thể được. Nói nhãn xúc cho đến ý xúc tướng vô thường cho đến tướng xa lìa cũng chẳng thể được. Và khuyên nương đây siêng tu căn lành, hồi hướng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, chẳng hướng Thanh Văn và bậc Độc giác. Phải biết đấy là bạn lành Bồ Tát.
Lại nữa, Thiện Hiện! Bạn lành các Bồ Tát ấy là: Nếu năng đem vô sở đắc làm phương tiện, nói tu bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi chẳng thể được. Nói tu không, vô tướng, vô nguyện giải thoát môn chẳng thể được. Nói tu Phật mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng chẳng thể được. Nói tu nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí chẳng thể được. Mà khuyên nương đây siêng tu căn lành hồi hướng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, chẳng hướng Thanh Văn và bậc Độc giác. Phải biết, đấy là bạn lành Bồ Tát.
Thiện Hiện! Nếu các Bồ Tát được bạn lành đây nhiếp hộ ấy, nghe thuyết Bát nhã Ba la mật đa thẳm sâu như thế, nơi tâm chẳng kinh chẳng e chẳng sợ.
Bấy giờ, Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Sao là Bồ Tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa không phương tiện khéo léo, nên nghe thuyết Bát nhã Ba la mật đa thẳm sâu như thế nơi tâm có kinh, có e, có sợ?
Phật bảo: Thiện Hiện! Nếu các Bồ Tát đem hữu sở đắc mà làm phương tiện, lìa tác ý tương ưng Nhất thiết trí trí, tu hành Bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa, đối chỗ tu hành có đắc có ỷ.
Đem hữu sở đắc mà làm phương tiện, lìa tác ý tương ưng Nhất thiết trí trí, quán sắc cho đến thức, nội không cho đến vô tánh tự tánh không, đối không quán đây có đắc, có ỷ. Đem hữu sở đắc mà làm phương tiện, quán nhãn cho đến ý, quán sắc cho đến pháp, quán nhãn thức cho đến ý thức, quán nhãn xúc cho đến ý xúc, quán nhãn xúc làm duyên sanh ra các thọ cho đến ý xúc làm duyên sanh ra các thọ, nội không cho đến vô tánh tự tánh không, đối không quán đây có đắc, có ỷ.
Đem sở hữu đắc mà làm phương tiện, lìa tác ý tương ưng Nhất thiết trí trí, tu hành bốn niệm trụ cho đến mười tám pháp Phật bất cộng, đối chỗ tu hành có đắc, có ỷ.
Thiện Hiện! Như vậy,Bồ Tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa không phương tiện khéo léo, nên nghe thuyết Bát nhã Ba la mật đa thẳm sâu như thế nơi tâm có kinh, có e, có sợ.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Sao là Bồ Tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa bị các bạn ác nhiếp dẫn, nên nghe thuyết Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm như thế, nơi tâm có kinh, có e, có sợ?
Phật bảo: Thiện Hiện! Bạn ác các Bồ Tát ấy là dạy chán lìa Bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa, khởi nói lời này: “Thiện nam tử! Các ngươi đối đây chẳng nên tu học. Sở dĩ vì sao? Sáu thứ Ba la mật đa như thế chẳng phải Phật nói, là kẻ văn tụng chế tạo để dối gạt. Vậy nên, các ngươi chẳng nên nghe tập, đọc tụng, thọ trì, suy nghĩ, cứu xét, vì người tuyên nói”. Phải biết đấy là bạn ác Bồ Tát.
Lại nữa, Thiện Hiện! Bạn ác các Bồ Tát là nếu chẳng vì nói việc ma lỗi ma. Nghĩa là có ác ma làm hình tượng Phật đến dạy Bồ Tát nhàm lìa sáu thứ Ba la mật đa, nói lời này: “Thiện nam tử! Dùng tu Ba la mật đa đây làm chi.”
Lại có ác ma làm hình tượng Phật, đến vì Bồ Tát tuyên nói khai chỉ pháp tương ưng Thanh Văn, Độc giác, nghĩa là Khế kinh cho đến Luận nghĩa, phân biệt rõ ràng, khiến chuyên tu học.
Lại có ác ma làm hình tượng Phật, đến vì Bồ Tát nói lời như vầy: “Ngươi chẳng phải Bồ Tát, không tâm Bồ Tát, chẳng năng an trụ bậc Bất thối chuyển được, chẳng năng chứng được sở cầu Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề”.
Lại có ác ma làm hình tượng Phật, đến chỗ Bồ Tát khởi lời này rằng: “Thiện nam tử! Sắc cho đến ý không, vô ngã vô ngã sở. Sắc cho đến pháp không, vô ngã vô ngã sở. Nhãn thức cho đến ý thức không, vô ngã vô ngã sở. Nhãn xúc cho đến ý xúc không , vô ngã vô ngã sở. Nhãn xúc làm duyên sanh ra các thọ cho đến ý xúc làm duyên sanh ra các thọ không, vô ngã vô ngã sở. Bố thí cho đến Bát nhã Ba la mật đa không, vô ngã vô ngã sở. Bốn niệm trụ cho đến mười tám pháp Phật bất cộng không, vô ngã vô ngã sở, dùng chi Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề”.
Lại có ác ma làm hình tượng Độc giác đến chỗ Bồ Tát nói lời này: “Thiện nam tử! Mười phương thế giới chư Phật, Bồ Tát và chúng Thanh Văn tất cả đều không. Ngươi đối việc này nên thâm tín thọ, chớ tự khó nhọc cầu muốn cúng dường, lóng nghe Chánh pháp, để như nói tu hành”.
Lại có ác ma làm hình tượng Thanh Văn đến chỗ Bồ Tát khiến rất nhàm lìa tác ý tương ưng Nhất thiết trí trí, khiến siêng tu học tác ý tương ưng Thanh Văn, Độc giác.
Lại có ác ma làm hình tượng thầy giáo mô phạm đến chỗ Bồ Tát khiến rất nhàm lìa thắng hạnh Bồ Tát, chỗ gọi sáu thứ Ba la mật đa, và khiến nhàm lìa Nhất thiết trí trí, chỗ gọi Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, chỉ dạy siêng tu bốn niệm trụ thảy, cho mau chứng được Nhị thừa Bồ đề, nhàm lìa sở cầu quả Vô thượng thừa.
Lại có ác ma làm hình tượng cha mẹ đến chỗ Bồ Tát bảo rằng: “Con con! Ngươi phải tinh siêng cầu chứng quả Dự lưu, Nhất lai, Bất hoàn, A la hán đủ được dứt hẳn đại khổ sanh tử, dùng chi Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Kẻ cầu Bồ đề cần trải vô lượng, vô số đại kiếp luân hồi sanh tử, giáo hóa hữu tình, xả bỏ thân mạng, cắt đứt tay chân, luống bị khổ nhọc, ai mang ơn ngươi. Sở cầu Bồ đề hoặc được hoặc chẳng được”.
Lại có ác ma làm hình tượng Bí sô đến chỗ Bồ Tát đem hữu sở đắc mà làm phương tiện, nói sắc cho đến thức có tướng vô thường, tướng khổ, tướng vô ngã, tướng bất tịnh, tướng không, tướng vô tướng, tướng vô nguyện, tướng vắng lặng, tướng xa lìa chân thật khá được. Nói nhãn cho đến ý có tướng vô thường cho đến tướng xa lìa chân thật khá được. Nói sắc cho đến pháp có tướng vô thường cho đến tướng xa lìa chân thật khá được. Nói nhãn thức cho đến ý thức có tướng vô thường cho đến tướng xa lìa chân thật khá được. Nói nhãn xúc cho đến ý xúc có tướng vô thường cho đến tướng xa lìa chân thật khá được. Nói nhãn xúc làm duyên sanh ra các thọ cho đến ý xúc làm duyên sanh ra các thọ có tướng vô thường cho đến tướng xa lìa chân thật khá được. Đem hữu sở đắc mà làm phương tiện, nói bốn niệm trụ cho đến mười tám pháp Phật bất cộng chân thật khá được khiến kia tu học. Nếu chẳng vì nói việc như thế thảy khiên cho giác ngộ, phải biết đấy là bạn ác Bồ Tát.
Thiện Hiện! Nếu các Bồ Tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa bị phải bạn ác này nhiếp dẫn ấy, nghe thuyết Bát nhã Ba la mật đa thẳm sâu như thế nơi tâm có kinh, có e, có sợ. Vậy nên Bồ Tát tu hành Bát nhã Ba la mật đa đối các bạn ác nên xem xét kỹ, phương tiện tránh xa, chớ gần kia mà lui mất tâm Bồ Đề, bỏ các hạnh bồ tát Ma ha tát, chẳng chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.