- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa (24 tập)
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 2
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 3
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 4
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 5
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 6
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 7
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 8
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 9
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 10
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 11
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 12
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 13
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 14
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 15
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 16
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 17
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 18
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 19
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 20
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 21
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 22
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 23
- Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 24
- Tiểu sử dịch giả HT Thích Trí Nghiêm
Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa - Tập 18
Quyển thứ 434
Hội thứ hai phẩm Đại Sư thứ 38
Hội thứ hai phẩm Địa Ngục thứ 39-1
Nguồn: Hòa Thượng Thích Trí Nghiêm
Bấy giờ, cụ thọ Xá Lợi Tử thưa Phật rằng : Bạch Thế Tôn ! Bát nhã Ba la mật đa như thế năng làm soi sáng rốt ráo tịnh vậy. Bát nhã Ba la mật đa như thế đều nên kính lễ, được các trời người thảy khâm phụng vậy.
Bát nhã Ba la mật đa như thế không bị nhiễm đắm, các pháp thế gian chẳng năng làm ô vậy. Bát nhã Ba la mật đa như thế xa lìa tất cả ba cõi che mù, năng trừ phiền não các kiến ám vậy.
Bát nhã Ba la mật đa như thế rất là thượng thủ, đối tất cả thứ Bồ đề phần pháp rất tôn thắng vậy. Bát nhã Ba la mật đa như thế năng làm yên ổn, dứt hẳn tất cả việc kinh khủng, bức bách, tai hoạnh vậy.
Bát nhã Ba la mật đa như thế năng cho sáng láng, nhiếp thọ các hữu tình khiến được năm nhãn vậy. Bát nhã Ba la mật đa như thế năng chỉ trung đạo, khiến kẻ lạc đường lìa hai bên vậy.
Bát nhã Ba la mật đa như thế khéo hay phát sanh Nhất thiết tướng trí, dứt hẳn tất cả phiền não nối nhau và thói quen vậy. Bát nhã Ba la mật đa như thế là mẹ các Bồ tát Ma ha tát, Bồ tát sở tu tất cả Phật pháp từ đấy sanh vậy.
Bát nhã Ba la mật đa như thế chẳng sanh chẳng diệt, tự tướng không vậy. Bát nhã Ba la mật đa như thế lìa tất cả sanh tử, phi thường phi hoại vậy.
Bát nhã Ba la mật đa như thế năng làm chỗ nương dựa, thí các hữu tình Chánh pháp bửu vậy. Bát nhã Ba la mật đa như thế năng thành viên mãn Như Lai mười lực, tất cả luận kẻ khác đều năng chiết phục vậy.
Bát nhã Ba la mật đa như thế năng quay xe Vô thượng pháp ba phen mười hai hành tướng, đạt tất cả pháp không bị gì quay lại vậy. Bát nhã Ba la mật đa như thế năng chỉ tự tánh các pháp không trái ngược, rõ ràng vô tánh tự tánh không vậy.
Bạch Thế Tôn ! Hoặc các Bồ tát, hoặc kẻ tới Bồ tát thừa, hoặc các Thanh văn, hoặc kẻ tới Thanh văn thừa, hoặc các Độc giác, hoặc tới Độc giác thừa, đối Bát nhã Ba la mật đa đây nên trụ thế nào ?
Phật nói : Xá Lợi Tử ! Các hữu tình này trụ Bát nhã Ba la mật đa đây, nên như Đại Sư cúng dường lễ kính. Bát nhã Ba la mật đa như thế nên như cúng dường lễ kính Đại Sư. Vì cớ sao ?
Xá Lợi Tử ! Đại Sư chẳng khác Bát nhã Ba la mật đa, Bát nhã Ba la mật đa chẳng khác Đại Sư. Đại Sư tức là Bát nhã Ba la mật đa, Bát nhã Ba la mật đa tức là Đại Sư.
Xá Lợi Tử ! Tất cả Như Lai Ưùng Chánh Đẳng Giác đều do Bát nhã Ba la mật đa mà được xuất hiện.
Xá Lợi Tử ! Tất cả Bồ tát Ma ha tát, Độc giác, A la hán cho đến Dự lưu đều do Bát nhã Ba la mật đa mà được xuất hiện. Xá Lợi Tử ! Tất cả thế gian mười thiện nghiệp đạo đều do Bát nhã Ba la mật đa mà được xuất hiện.
Xá Lợi Tử ! Tất cả bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn vô sắc định, năm thần thông đều do Bát nhã Ba la mật đa mà được xuất hiện. Xá Lợi Tử ! Tất cả bố thí Ba la mật đa cho đến bát nhã Ba la mật đa đều do Bát nhã Ba la mật đa mà được xuất hiện.
Xá Lợi Tử ! Tất cả nội không cho đến vô tánh tự tánh không, bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi, như vậy cho đến Như Lai mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng, cho đến nhất thiết tướng trí, đều do Bát nhã Ba la mật đa mà được xuất hiện.
Khi ấy, Thiên Đế Thích khởi nghĩ này rằng : Nay Xá Lợi Tử vì nhân duyên nào hỏi Phật việc này. Nghĩ rồi liền thưa Xá Lợi Tử rằng : Bạch Đại Đức ! Nay có nhân duyên nào phát hỏi như thế ?
Khi ấy, Xá Lợi Tử bảo Thiên Đế Thích rằng : Kiều Thi Ca ! Các Bồ tát Ma ha tát nhờ được Bát nhã Ba la mật đa này nhiếp trì, nên phương tiện khéo năng đối tất cả Như Lai Ưùng Chánh Đẳng Giác mười phương thế giới quá khứ, vị lai, hiện tại, từ sơ phát tâm đến được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề quay xe diệu pháp, độ vô lượng chúng vào cõi Vô dư y bát Niết bàn, cho đến pháp diệt; ở thời gian giữa sở hữu tất cả công đức căn lành, hoặc các Thanh văn, Độc giác, Bồ tát, các loại hữu tình khác công đức căn lành. Như vậy tất cả năng đem vô tướng và vô sở đắc mà làm phương tiện, nhóm hợp cân lường, hiện tiền tùy hỷ. Đã tùy hỷ rồi, cùng các hữu tình bình đẳng chung có, hồi hướng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Do nhân duyên đây nên hỏi việc này.
Lại nữa, Kiều Thi Ca ! Các Bồ tát Ma ha tát sở học Bát nhã Ba la mật đa vượt hơn bố thí, tịnh giới, an nhẫn, tinh tiến, tĩnh lự Ba la mật đa vô lượng số bội.
Kiều Thi Ca ! Như kẻ sanh manh hoặc trăm, hoặc ngàn, hoặc nhiều trăm ngàn, kẻ không tịnh nhãn mà làm dẫn trước hãy chẳng năng gần tới hướng chánh đạo, huống năng xa đến chốn vương đô quốc ấp yên ổn giàu vui. Như vậy bố thí, tịnh giới, an nhẫn, tinh tiến, tĩnh lự Ba la mật đa là những chúng các sanh manh, nếu không kẻ tịnh nhãn Bát nhã Ba la mật đa dẫn đường hãy chẳng năng tới Bồ tát chánh đạo, huống năng xa thấu thành đô Nhất thiết trí.
Lại nữa, Kiều Thi Ca ! Bố thí thảy năm Ba la mật đa cần nhờ được Bát nhã Ba la mật đa nhiếp dẫn nên gọi kẻ có mắt; lại nhờ được Bát nhã Ba la mật đa nhiếp trì nên năm đây mới được tên “đến bờ kia”.
Khi ấy, Thiên Đế Thích bèn thưa cụ thọ Xá Lợi Tử rằng : Như Đại đức nói bố thí thảy năm Ba la mật đa cần nhờ được Bát nhã Ba la mật đa nhiếp trì nên mới được tên là đến bờ kia ấy. Đâu chẳng nên nói cần nhờ được bố thí cho đến tĩnh lự Ba la mật đa nhiếp trì nên năm pháp kia mới được tên đến bờ kia ? Nếu vậy duyên nào riêng khen Bát nhã Ba la mật đa ?
Xá Lợi Tử nói : Như vậy, như vậy. Như ngươi đã nói. Bố thí thảy sáu Ba la mật đa thay nhau nhiếp trì năng đến bờ kia được. Nhưng trụ Bát nhã Ba la mật đa đủ đại thế lực phương tiện khéo léo, được mau viên mãn sở tu bố thí, tịnh giới, an nhẫn, tinh tiến, tĩnh lự Ba la mật đa. Chớ chẳng phải trụ năm trước được xong việc này. Vậy nên, Bát nhã Ba la mật đa đối năm pháp trước là tối là thắng, là tôn là cao, là diệu là vi diệu, là thượng là vô thượng, vô đẳng vô đẳng đẳng. Do nhân duyên này riêng khen Bát nhã vượt hơn năm Ba la mật đa kia.
Bấy giờ, Xá Lợi Tử thưa Phật rằng : Bạch Thế Tôn! Các Bồ tát Ma ha tát nên làm sao dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa ?
Phật nói : Xá Lợi Tử ! Các Bồ tát Ma ha tát chẳng vì dẫn phát sắc cho đến thức, vậy nên dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng vì dẫn phát nhãn xứ cho đến ý xứ, vậy nên dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng vì dẫn phát sắc xứ cho đến pháp xứ, vậy nên dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng vì dẫn phát nhãn giới cho đến ý giới, vậy nên dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa.
Chẳng vì dẫn phát sắc giới cho đến pháp giới, vậy nên dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng vì dẫn phát nhãn thức giới cho đến ý thức giới, vậy nên dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng vì dẫn phát nhãn xúc cho đến ý xúc, vậy nên dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng vì dẫn phát nhãn xúc làm duyên sanh ra các thọ cho đến ý xúc làm duyên sanh ra các thọ, vậy nên dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa.
Chẳng vì dẫn phát bố thí Ba la mật đa cho đến Bát nhã Ba la mật đa, vậy nên dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng vì dẫn phát nội không cho đến vô tánh tự tánh không, vậy nên dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng vì dẫn phát bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi, vậy nên dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa.
Như vậy cho đến chẳng vì dẫn phát Như Lai mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng, vậy nên dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng vì dẫn phát nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí, vậy nên dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa. Chẳng vì dẫn pháp tất cả pháp, vậy nên dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa.
Khi ấy, Xá Lợi Tử thưa rằng : Bạch Thế Tôn ! Các Bồ tát Ma ha tát vì sao chẳng vì dẫn phát sắc cho đến tất cả pháp, vậy nên dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa ?
Phật nói : Xá Lợi Tử ! Vì sắc cho đến tất cả pháp vô tác vô sanh, vô đắc vô hoại, vô tự tánh, nên các Bồ tát Ma ha tát chẳng vì dẫn phát sắc cho đến tất cả pháp, vậy nên dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa.
Khi ấy, Xá Lợi Tử lại thưa Phật rằng : Bạch Thế Tôn ! Các Bồ tát Ma ha tát dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa như thế hiệp cùng pháp nào ?
Phật nói : Xá Lợi Tử ! Các Bồ tát Ma ha tát dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa như thế chẳng hiệp cùng tất cả pháp. Vì chẳng hiệp nên được danh Bát nhã Ba la mật đa.
Xá Lợi Tử thưa : Bát nhã Ba la mật đa như thế chẳng hiệp cùng những tất cả pháp nào ?
Thế Tôn bảo rằng : Bát nhã Ba la mật đa như thế chẳng hiệp cùng thiện pháp, chẳng hiệp cùng phi thiện pháp, chẳng hiệp cùng thế gian pháp, chẳng hiệp cùng xuất thế gian pháp, chẳng hiệp cùng hữu lậu pháp, chẳng hiệp cùng vô lậu pháp, chẳng hiệp cùng hữu tội pháp, chẳng hiệp cùng vô tội pháp, chẳng hiệp cùng hữu vi pháp, chẳng hiệp cùng vô vi pháp. Vì cớ sao ?
Xá Lợi Tử ! Bát nhã Ba la mật đa như thế đối tất cả pháp vô sở đắc, nên chẳng thể nói hiệp cùng các pháp như thế.
Khi ấy, Thiên Đế Thích thưa Phật rằng : Bạch Thế Tôn ! Bát nhã Ba la mật đa như thế đâu cũng chẳng hiệp cùng Nhất thiết tướng trí ?
Phật nói : Kiều Thi Ca ! Như vậy, như vậy. Như ngươi đã nói. Bát nhã Ba la mật đa như thế cũng chẳng hiệp cùng Nhất thiết tướng trí. Bởi đây đối kia vô sở đắc vậy.
Bạch Thế Tôn ! Vì sao Bát nhã Ba la mật đa đối Nhất thiết tướng trí không hiệp cũng không đắc ?
Kiều Thi Ca ! Chẳng phải Bát nhã Ba la mật đa đối Nhất thiết tướng trí như danh, như tướng, như sở tác kia có hiệp có đắc.
Bạch Thế Tôn ! Vì sao Bát nhã Ba la mật đa đối Nhất thiết tướng trí cũng khá nói có hiệp có đắc ?
Kiều Thi Ca ! Bởi Bát nhã Ba la mật đa đối Nhất thiết tướng trí như danh tướng thảy không nhận không lấy, không trụ không dứt, không chấp không bỏ. Như vậy hiệp đắc mà không hiệp đắc.
Kiều Thi Ca ! Bát nhã Ba la mật đa như thế đối tất cả pháp cũng như danh tướng thảy, không nhận không lấy, không trụ không dứt, không chấp không bỏ. Như vậy hiệp đắc mà không hiệp đắc.
Khi ấy, Thiên Đế Thích lại thưa Phật rằng : Bạch Thế Tôn ! Hiếm có. Bát nhã Ba la mật đa như thế, vì tất cả pháp vô sanh vô diệt, vô tác vô thành, vô đắc vô hoại, vì vô tự tánh nên hiện ra tại trước, dù có hiệp có đắc mà không hiệp không đắc. Lý thú như thế bất khả tư nghì.
Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện thưa Phật rằng : Bạch Thế Tôn ! Nếu Bồ tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa khởi tưởng như vầy : Bát nhã Ba la mật đa như thế hiệp cùng các pháp, hoặc chẳng hiệp cùng các pháp. Bồ tát Ma ha tát này đều bỏ Bát nhã Ba la mật đa, đều xa Bát nhã Ba la mật đa ?
Phật nói : Thiện Hiện ! Lại có nhân duyên các Bồ tát Ma ha tát bỏ xa Bát nhã Ba la mật đa rằng Bồ tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa khởi tưởng như vầy : Bát nhã Ba la mật đa như thế vô sở hữu, chẳng phải chơn thật, chẳng bền chắc, chẳng tự tại. Bồ tát Ma ha tát này bỏ xa Bồ tát Ma ha tát.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng : Bạch Thế Tôn ! Nếu Bồ tát Ma ha tát khi tin Bát nhã Ba la mật đa vì chẳng tin pháp nào ?
Phật nói : Thiện Hiện ! Nếu Bồ tát Ma ha tát khi tin Bát nhã Ba la mật đa thời chẳng tin sắc, chẳng tin thọ tưởng hành thức. Chẳng tin nhãn xứ, chẳng tin nhĩ tỷ thiệt thân ý xứ. Chẳng tin sắc xứ, chẳng tin thanh hương vị xúc pháp xứ. Chẳng tin nhãn giới, chẳng tin nhĩ tỷ thiệt thân ý giới. Chẳng tin sắc giới, chẳng tin thanh hương vị xúc pháp giới. Chẳng tin nhãn thức giới, chẳng tin nhĩ tỷ thiệt thân ý thức giới. Chẳng tin nhãn xúc, chẳng tin nhĩ tỷ thiệt thân ý xúc. Chẳng tin nhãn xúc làm duyên sanh ra các thọ, chẳng tin nhĩ tỷ thiệt thân ý xúc làm duyên sanh ra các thọ.
Chẳng tin bố thí Ba la mật đa; chẳng tin tịnh giới, an nhẫn, tinh tiến, tĩnh lự, bát nhã Ba la mật đa. Chẳng tin nội không; chẳng tin ngoại không, nội ngoại không, không không, đại không, thắng nghĩa không, hữu vi không, vô vi không, tất cánh không, vô tế không, tán vô tán không, vô biến dị không, bổn tánh không, tự tướng không, cộng tướng không, nhất thiết pháp không, bất khả đắc không, vô tánh không, tự tánh không, vô tánh tự tánh không. Chẳng tin bốn niệm trụ; chẳng tin bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy đẳng giác chi, tám thánh đạo chi.
Như vậy cho đến chẳng tin Phật mười lực; chẳng tin bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng. Chẳng tin quả Dự lưu; chẳng tin quả Nhất lai, Bất hoàn, A la hán. Chẳng tin Độc giác Bồ đề. Chẳng tin tất cả hạnh Bồ tát Ma ha tát. Chẳng tin chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Chẳng tin nhất thiết trí; chẳng tin đạo tướng trí, nhất thiết tướng trí.
Khi ấy, cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng : Bạch Thế Tôn ! Vì sao Bồ tát Ma ha tát khi tin Bát nhã Ba la mật đa thời chẳng tin sắc, nói rộng cho đến chẳng tin nhất thiết tướng trí ?
Phật nói : Thiện Hiện ! Các Bồ tát Ma ha tát khi tu hành Bát nhã Ba la mật đa quán tất cả sắc bất khả đắc, nên dù tin Bát nhã Ba la mật đa mà chẳng tin sắc. Nói rộng cho đến quán nhất thiết tướng trí bất khả đắc, nên dù tin Bát nhã Ba la mật đa mà chẳng tin nhất thiết tướng trí. Vậy nên, Thiện Hiện ! Các Bồ tát Ma ha tát khi tin Bát nhã Ba la mật đa thời chẳng tin sắc, nói rộng cho đến chẳng tin nhất thiết tướng trí.
Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện thưa Phật rằng : Bạch Thế Tôn ! Bát nhã Ba la mật đa như thế là Đại Ba la mật đa ?
Phật nói : Thiện Hiện ! Ngươi duyên ý nào khởi nói như vầy : Bát nhã Ba la mật đa như thế là Đại Ba la mật đa ?
Thiện Hiện đáp rằng : Bạch Thế Tôn ! Bởi Bát nhã Ba la mật đa đây đối sắc cho đến thức chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ. Đối nhãn xứ cho đến ý xứ chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ. Đối sắc xứ cho đến pháp xứ chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ. Đối nhãn giới cho đến ý giới chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ. Đối sắc giới cho đến pháp giới chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ. Đối nhãn thức giới cho đến ý thức giới chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ. Đối nhãn xúc cho đến ý xúc chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ. Đối nhãn xúc làm duyên sanh ra các thọ cho đến ý xúc làm duyên sanh ra các thọ chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ.
Đối bố thí Ba la mật đa cho đến bát nhã Ba la mật đa chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ. Đối nội không cho đến vô tánh tự tánh không chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ. Đối bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ.
Như vậy cho đến Phật mười lực cho đến mười tám pháp Phật bất cộng chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ. Đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ. Đối các Như Lai Ưùng Chánh Đẳng Giác chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ.
Bạch Thế Tôn ! Tôi duyên ý đây nên nói Bát nhã Ba la mật đa là Đại Ba la mật đa .
Lại nữa, Bạch Thế Tôn ! Bởi Bát nhã Ba la mật đa đây đối sắc chẳng làm nhóm chẳng làm tan, đối thọ tưởng hành thức chẳng làm nhóm chẳng làm tan. Như vậy cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề chẳng làm nhóm chẳng làm tan. Đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác chẳng làm nhóm chẳng làm tan.
Bạch Thế Tôn ! Tôi duyên ý đây nên nói Bát nhã Ba la mật đa là Đại Ba la mật đa.
Lại nữa, Bạch Thế Tôn ! Bởi Bát nhã Ba la mật đa đây đối sắc chẳng làm lượng chẳng làm phi lượng, đối thọ tưởng hành thức chẳng làm lượng chẳng làm phi lượng. Như vậy cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề chẳng làm lượng chẳng làm phi lượng. Đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác chẳng làm lượng chẳng làm phi lượng.
Bạch Thế Tôn ! Tôi duyên ý đây nên nói Bát nhã Ba la mật đa là Đại ba la mật đa.
Lại nữa, Bạch Thế Tôn ! Bởi Bát nhã Ba la mật đa đây đối sắc chẳng làm rộng chẳng làm hẹp, đối thọ tưởng hành thức chẳng làm rộng chẳng làm hẹp. Như vậy cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề chẳng làm rộng chẳng làm hẹp. Đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác chẳng làm rộng chẳng làm hẹp.
Bạch Thế Tôn ! Tôi duyên ý đây nên nói Bát nhã Ba la mật đa là Đại Ba la mật đa.
Lại nữa, Bạch Thế Tôn ! Bởi Bát nhã Ba la mật đa đây đối sắc chẳng làm mạnh chẳng làm yếu, đối thọ tưởng hành thức chẳng làm mạnh chẳng làm yếu. Như vậy cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề chẳng làm mạnh chẳng làm yếu, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác chẳng làm mạnh chẳng làm yếu.
Bạch Thế Tôn ! Tôi duyên ý đây nên nói Bát nhã Ba la mật đa là Đại Ba la mật đa.
Lại nữa, Bạch Thế Tôn ! Nếu Bồ tát Ma ha tát mới tới Đại thừa, nương dựa bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa, khởi tưởng như vầy :
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ, đối thọ tưởng hành thức cũng chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác cũng chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc chẳng làm nhóm chẳng làm tan, đối thọ tưởng hành thức cũng chẳng làm nhóm chẳng làm tan. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề chẳng làm nhóm chẳng làm tan, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác cũng chẳng làm nhóm chẳng làm tan.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc chẳng làm lượng chẳng làm phi lượng, đối thọ tưởng hành thức cũng chẳng làm lượng chẳng làm phi lượng. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề chẳng làm lượng chẳng làm phi lượng, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác cũng chẳng làm lượng chẳng làm phi lượng.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc chẳng làm rộng chẳng làm hẹp, đối thọ tưởng hành thức cũng chẳng làm rộng chẳng làm hẹp. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề chẳng làm rộng chẳng làm hẹp, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác cũng chẳng làm rộng chẳng làm hẹp.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc chẳng làm mạnh chẳng làm yếu, đối thọ tưởng hành thức cũng chẳng làm mạnh chẳng làm yếu. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề chẳng làm mạnh chẳng làm yếu, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác cũng chẳng làm mạnh chẳng làm yếu.
Bạch Thế Tôn ! Bồ tát Ma ha tát này do khởi tưởng đây chẳng phải hành Bát nhã Ba la mật đa.
Lại nữa, Bạch Thế Tôn ! Nếu Bồ tát Ma ha tát mới tới Đại thừa, nương dựa bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa, khởi tưởng như vầy :
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc làm lớn làm nhỏ, đối thọ tưởng hành thức cũng làm lớn làm nhỏ. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề làm lớn làm nhỏ, đối các Như Lai Ưùng Chánh Đẳng Giác cũng làm lớn làm nhỏ.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc làm nhóm làm tan, đối thọ tưởng hành thức cũng làm nhóm làm tan. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề làm nhóm làm tan, đối các Như Lai Ưùng Chánh Đẳng Giác cũng làm nhóm làm tan.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc làm lượng làm phi lượng, đối thọ tưởng hành thức cũng làm lượng làm phi lượng. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề làm lượng làm phi lượng, đối các Như Lai Ưùng Chánh Đẳng Giác cũng làm lượng làm phi lượng.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc làm rộng làm hẹp, đối thọ tưởng hành thức cũng làm rộng làm hẹp. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề làm rộng làm hẹp, đối các Như Lai Ưùng Chánh Đẳng Giác cũng làm rộng làm hẹp.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc làm mạnh làm yếu, đối thọ tưởng hành thức cũng làm mạnh làm yếu. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề làm mạnh làm yếu, đối các Như Lai Ưùng Chánh Đẳng Giác cũng làm mạnh làm yếu.
Bạch Thế Tôn ! Bồ tát Ma ha tát này do khởi tưởng đây chẳng phải hành Bát nhã Ba la mật đa.
Lại nữa, Bạch Thế Tôn ! Nếu Bồ tát Ma ha tát, mới tới đại thừa, chẳng nương bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa, khởi tưởng như vầy :
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ, đối thọ tưởng hành thức cũng chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ Đề chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ, đối các Như Lai Ưùng Chánh Đẳng Giác cũng chẳng làm lớn chẳng làm nhỏ.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc chẳng làm nhóm chẳng làm tan, đối thọ tưởng hành thức cũng chẳng làm nhóm chẳng làm tan. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ Đề chẳng làm nhóm chẳng làm tan, đối các Như Lai Ưùng Chánh Đẳng Giác cũng chẳng làm nhóm chẳng làm tan.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc chẳng làm lượng chẳng làm phi lượng, đối thọ tưởng hành thức cũng chẳng làm lượng chẳng làm phi lượng. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ Đề chẳng làm lượng chẳng làm phi lượng, đối các Như Lai Ưùng Chánh Đẳng Giác cũng chẳng làm lượng chẳng làm phi lượng.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc chẳng làm rộng chẳng làm hẹp, đối thọ tưởng hành thức cũng chẳng làm rộng chẳng làm hẹp. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề chẳng làm rộng chẳng làm hẹp, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác cũng chẳng làm rộng chẳng làm hẹp.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc chẳng làm mạnh chẳng làm yếu, đối thọ tưởng hành thức cũng chẳng làm mạnh chẳng làm yếu. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề chẳng làm mạnh chẳng làm yếu, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác cũng chẳng làm mạnh chẳng làm yếu.
Bạch Thế Tôn ! Bồ tát Ma ha tát này do khởi tưởng đây chẳng phải hành Bát nhã Ba la mật đa.
Lại nữa, Bạch Thế Tôn ! Nếu Bồ tát Ma ha tát mới tới Đại thừa, chẳng nương bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa, khởi tưởng như vầy :
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc làm lớn làm nhỏ, đối thọ tưởng hành thức cũng làm lớn làm nhỏ. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề làm lớn làm nhỏ, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác cũng làm lớn làm nhỏ.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc làm nhóm làm tan, đối thọ tưởng hành thức cũng làm nhóm làm tan. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề làm nhóm làm tan, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác cũng làm nhóm làm tan.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc làm lượng làm phi lượng, đối thọ tưởng hành thức cũng làm lượng làm phi lượng. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề làm lượng làm phi lượng, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác cũng làm lượng làm phi lượng.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc làm rộng làm hẹp, đối thọ tưởng hành thức cũng làm rộng làm hẹp. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề làm rộng làm hẹp, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác cũng làm rộng làm hẹp.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc làm mạnh làm yếu, đối thọ tưởng hành thức cũng làm mạnh làm yếu. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề làm mạnh làm yếu, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác cũng làm mạnh làm yếu.
Bạch Thế Tôn ! Bồ tát Ma ha tát này do khởi tưởng đây chẳng phải hành Bát nhã Ba la mật đa. Vì cớ sao ? Bạch Thế Tôn ! Nếu Bồ tát Ma ha tát khởi tưởng như vầy :
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc hoặc làm lớn nhỏ chẳng làm lớn nhỏ, đối thọ tưởng hành thức hoặc làm lớn nhỏ chẳng làm lớn nhỏ. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề hoặc làm lớn nhỏ chẳng làm lớn nhỏ, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác hoặc làm lớn nhỏ chẳng làm lớn nhỏ.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc hoặc làm nhóm làm tan chẳng làm nhóm làm tan, đối thọ tưởng hành thức hoặc làm nhóm làm tan chẳng làm nhóm làm tan. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề hoặc làm nhóm làm tan chẳng làm nhóm làm tan, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác hoặc làm nhóm làm tan chẳng làm nhóm làm tan.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc hoặc làm lượng phi lượng chẳng làm lượng phi lượng, đối thọ tưởng hành thức hoặc làm lượng phi lượng chẳng làm lượng phi lượng. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề hoặc làm lượng phi lượng chẳng làm lượng phi lượng, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác hoặc làm lượng phi lượng chẳng làm lượng phi lượng.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc hoặc làm rộng hẹp chẳng làm rộng hẹp, đối thọ tưởng hành thức hoặc làm rộng hẹp chẳng làm rộng hẹp. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề hoặc làm rộng hẹp chẳng làm rộng hẹp, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác hoặc làm rộng hẹp chẳng làm rộng hẹp.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc hoặc làm mạnh yếu chẳng làm mạnh yếu, đối thọ tưởng hành thức hoặc làm mạnh yếu chẳng làm mạnh yếu. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề hoặc làm mạnh yếu chẳng làm mạnh yếu, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác hoặc làm mạnh yếu chẳng làm mạnh yếu.
Bạch Thế Tôn ! Tất cả như thế đều chẳng phải quả đẳng lưu của Bát nhã Ba la mật đa vậy.
Bạch Thế Tôn ! Nếu Bồ tát Ma ha tát khởi tưởng như vầy :
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc hoặc làm lớn nhỏ chẳng làm lớn nhỏ, đối thọ tưởng hành thức hoặc làm lớn nhỏ chẳng làm lớn nhỏ. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề hoặc làm lớn nhỏ chẳng làm lớn nhỏ, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác hoặc làm lớn nhỏ chẳng làm lớn nhỏ.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc hoặc làm lượng phi lượng chẳng làm lượng phi lượng, đối thọ tưởng hành thức hoặc làm lượng phi lượng chẳng làm lượng phi lượng. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề hoặc làm lượng phi lượng chẳng làm lượng phi lượng, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác hoặc làm lượng phi lượng chẳng làm lượng phi lượng.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc hoặc làm rộng hẹp chẳng làm rộng hẹp, đối thọ tưởng hành thức hoặc làm rộng hẹp chẳng làm rộng hẹp. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề hoặc làm rộng hẹp chẳng làm rộng hẹp, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác hoặc làm rộng hẹp chẳng làm rộng hẹp.
Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sắc hoặc làm mạnh yếu chẳng làm mạnh yếu, đối thọ tưởng hành thức hoặc làm mạnh yếu chẳng làm mạnh yếu. Cho đến đối Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề hoặc làm mạnh yếu chẳng làm mạnh yếu, đối các Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác hoặc làm mạnh yếu chẳng làm mạnh yếu.
Bạch Thế Tôn ! Bồ tát Ma ha tát này gọi đại hữu sở đắc, chẳng phải hành Bát nhã Ba la mật đa. Vì cớ sao ? Vì chẳng phải tướng hữu sở đắc năng chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề được vậy. Sở dĩ vì sao ?
Bạch Thế Tôn ! Hữu tình vô sở hữu, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng vô sở hữu. Sắc vô sở hữu, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng vô sở hữu; thọ tưởng hành thức vô sở hữu, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng vô sở hữu. Như vậy cho đến chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề vô sở hữu, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng vô sở hữu. Tất cả Như Lai ứng Chánh Đẳng Giác vô sở hữu, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng vô sở hữu.
Bạch Thế Tôn ! Hữu tình không, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng không. Sắc không, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng không; thọ tưởng hành thức không, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng không. Như vậy cho đến chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề không, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng không. Tất cả Như Lai ứng Chánh Đẳng Giác không, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng không.
Bạch Thế Tôn ! Hữu tình xa lìa, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng xa lìa. Sắc xa lìa, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng xa lìa; thọ tưởng hành thức xa lìa, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng xa lìa. Như vậy cho đến chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề xa lìa, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng xa lìa. Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác xa lìa, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng xa lìa.
Bạch Thế Tôn ! Hữu tình bất khả đắc, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng bất khả đắc. Sắc bất khả đắc, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng bất khả đắc; thọ tưởng hành thức bất khả đắc, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng bất khả đắc. Như vậy cho đến chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề bất khả đắc, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng bất khả đắc. Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác bất khả đắc, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng bất khả đắc.
Bạch Thế Tôn ! Hữu tình bất khả tư nghì, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng bất khả tư nghì. Sắc bất khả tư nghì, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng bất khả tư nghì; thọ tưởng hành thức bất khả tư nghì, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng bất khả tư nghì. Như vậy cho đến chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề bất khả tư nghì, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng bất khả tư nghì. Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác bất khả tư nghì, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng bất khả tư nghì.
Bạch Thế Tôn ! Hữu tình vô hoại diệt, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng vô hoại diệt. Sắc vô hoại diệt, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng vô hoại diệt; thọ tưởng hành thức vô hoại diệt, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng vô hoại diệt. Như vậy cho đến chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề vô hoại diệt, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng vô hoại diệt. Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác vô hoại diệt, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng vô hoại diệt.
Bạch Thế Tôn ! Hữu tình vô giác tri, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng vô giác tri. Sắc vô giác tri, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng vô giác tri; thọ tưởng hành thức vô giác tri, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng vô giác tri. Như vậy cho đến chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề vô giác tri, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng vô giác tri. Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác vô giác tri, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng vô giác tri.
Bạch Thế Tôn ! Hữu tình lực chẳng thành tựu, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng lực chẳng thành tựu. Sắc lực chẳng thành tựu, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng lực chẳng thành tựu; thọ tưởng hành thức lực chẳng thành tựu, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng lực chẳng thành tựu. Như vậy cho đến chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề lực chẳng thành tựu, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng lực chẳng thành tựu. Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác lực chẳng thành tựu, nên phải quán Bát nhã Ba la mật đa cũng lực chẳng thành tựu.
Bạch Thế Tôn ! Tôi duyên ý đấy nên nói Bồ tát Ma ha tát Bát nhã Ba la mật đa là Đại Ba la mật đa.
Hội Thứ Hai
Phẩm Địa Ngục
Bấy giờ, cụ thọ Xá Lợi Tử thưa Phật rằng : Bạch Thế Tôn! Nếu Bồ tát Ma ha tát đối Bát nhã Ba la mật đa đây năng tin hiểu được. Bồ tát Ma ha tát này từ chỗ nào chết đến sanh nơi đây ? Phát tới Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề đã trải bao thời gian ? Từng gần gũi cúng dường mấy Đức Như Lai Ưùng Chánh Đẳng Giác ? Tu tập bố thí cho đến Bát nhã Ba la mật đa hãy đã lâu chừng nào ? Làm sao tin hiểu Bát nhã Ba la mật đa nghĩa thú thẳm sâu như thế ?
Phật bảo Xá Lợi Tử : Nếu Bồ tát Ma ha tát đối Bát nhã Ba la mật đa đây năng tin hiểu được, là Bồ tát Ma ha tát này chết từ trong Pháp hội của Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác ở mười phương thế giới Căng già sa thảy vô lượng vô số vô biên đến sanh nơi đây. Bồ tát Ma ha tát này phát tới Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề đã trải vô lượng vô số vô biên trăm ngàn trăm ức muôn ức kiếp. Bồ tát Ma ha tát này đã từng gần gũi cúng dường vô lượng vô số vô biên bất khả tư nghì bất khả xưng lường Như Lai ứng Chánh Đẳng Giác. Bồ tát Ma ha tát này từ sơ phát tâm thường siêng tu tập bố thí, tịnh giới, an nhẫn, tinh tiến, tĩnh lự, bát nhã Ba la mật đa đã trải qua vô lượng vô số vô biên trăm ngàn trăm ức muôn ức kiếp.
Xá Lợi Tử ! Bồ tát Ma ha tát này hoặc thấy hoặc nghe Bát nhã Ba la mật đa như thế, bèn khởi nghĩ này : Ta thấy Đại Sư, nghe Đại Sư thuyết.
Xá Lợi Tử ! Bồ tát Ma ha tát này đem vô tướng, vô nhị, vô sở đắc làm phương tiện, năng chính tin hiểu Bát nhã Ba la mật đa nghĩa thú thẳm sâu như thế.
Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện thưa Phật rằng : Bạch Thế Tôn ! Như Phật đã nói, Bồ tát Ma ha tát này hoặc thấy hoặc nghe Bát nhã Ba la mật đa như thế bèn khởi nghĩ này : Ta thấy Đại Sư, nghe Đại Sư thuyết. Bạch Thế Tôn ! Bát nhã Ba la mật đa thẳm sâu hãy có kẻ năng nghe năng thấy chăng ?
Phật nói : Thiện Hiện ! Bát nhã Ba la mật đa thẳm sâu thật không kẻ năng nghe và năng thấy. Vì cớ sao ? Thiện Hiện ! Bát nhã Ba la mật đa thẳm sâu thật chẳng phải pháp bị nghe bị thấy vậy.
Thiện Hiện ! Bát nhã Ba la mật đa không thấy không nghe, vì các pháp lụt chậm vậy. Cho đến bố thí Ba la mật đa không thấy không nghe, vì các pháp lụt chậm vậy. Nội không không thấy không nghe, vì các pháp lụt chậm vậy. Cho đến vô tánh tự tánh không không thấy không nghe, vì các pháp lụt chậm vậy. Bốn niệm trụ không thấy không nghe, vì các pháp lụt chậm vậy. Cho đến tám thánh đạo chi không thấy không nghe, vì các pháp lụt chậm vậy.
Như vậy cho đến Như Lai mười lực không thấy không nghe, vì các pháp lụt chậm vậy. Cho đến mười tám pháp Phật bất cọâng không thấy không nghe, vì các pháp lụt chậm vậy. Chư Phật Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề không thấy không nghe, vì các pháp lụt chậm vậy. Tất cả Như Lai ứng Chánh Đẳng Giác không thấy không nghe, vì các pháp lụt chậm vậy.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng : Bạch Thế Tôn ! Các Bồ tát Ma ha tát đã đối Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề chứa công hạnh lâu vậy mới năng tu học Bát nhã Ba la mật đa thẳm sâu ?
Phật nói : Thiện Hiện ! Với trong việc này, cần phân biệt mà thuyết.
Thiện Hiện ! Có Bồ tát Ma ha tát từ sơ phát tâm tức năng tu học Bát nhã Ba la mật đa thẳm sâu, cũng năng tu học tĩnh lự, tinh tiến, an nhẫn, tịnh giới, bố thí Ba la mật đa.
Thiện Hiện ! Bồ tát Ma ha tát này có phương tiện khéo léo, nên chẳng hoại các pháp, chẳng thấy các pháp có tăng có giảm, thường chẳng xa lìa chánh hạnh tương ưng bố thí Ba la mật đa cho đến Bát nhã Ba la mật đa. Thường chẳng xa lìa chư Phật Thế Tôn và các chúng Bồ tát Ma ha tát. Từ một nước Phật tới một nước Phật, muốn đem nhiều phẩm thượng diệu đồ cúng, cúng dường cung kính, tôn trọng ngợi khen chư Phật Thế Tôn và các chúng Bồ tát Ma ha tát thảy, tùy ý năng hiện. Cũng năng ở chỗ các Như Lai kia trồng các căn lành khiến mau viên mãn.
Bồ tát Ma ha tát này tùy chỗ thọ thân, chẳng đọa trong thai tạng mạ mà sanh, tâm thường chẳng cùng phiền não tạp trụ, cũng từng chẳng khởi tâm Nhị thừa. Bồ tát Ma ha tát này thường chẳng xa lìa thần thông thù thắng, từ một nước Phật đến một nước Phật, thành thục hữu tình, nghiêm tịnh cõi Phật.
Thiện Hiện ! Bồ tát Ma ha tát này năng chính tu học Bát nhã Ba la mật đa thẳm sâu.