- Thư Ngỏ
- Nội Dung
- I. Phần thứ I Tổng luận ( Biên soạn: Lão Cư Sĩ Thiện Bửu; Diễn đọc: Phật tử Quảng Tịnh; Lồng nhạc: Cư Sĩ Quảng Phước)
- II. Phần thứ II Tổng luận:
- III. Phần Thứ III: Tánh Không Bát Nhã
- Tán thán công đức quý Phật tử đã đóng góp (đợt 2) tịnh tài để ấn tống Tổng Luận Đại Bát Nhã 🌹🥀🌷🌸🏵️🌻🌼
- Hình ảnh tạ lễ công đức phiên dịch Kinh Bát Nhã của Đức Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Trí Nghiêm và chúc mừng Lão Cư Sĩ Thiện Bửu (80 tuổi ở San Jose, California, Hoa Kỳ) đã hoàn thành luận bản chiết giải bộ Kinh khổng lồ này sau 10 năm ròng rã
- Link thỉnh sách Tổng Luận Đại Bát Nhã qua Amazon
- Tập 01_Tổng Luận Đại Bát Nhã (tập 1) do Hòa Thượng Thích Trí Nghiêm dịch và Cư Sĩ Thiện Bửu chiết giải
- Tập 02_Tổng Luận Đại Bát Nhã (tập 2) do Hòa Thượng Thích Trí Nghiêm dịch và Cư Sĩ Thiện Bửu chiết giải
- Tập 03_Tổng Luận Đại Bát Nhã (tập 3) do Cư Sĩ Thiện Bửu chiết giải
- Tập 04_Tổng Luận Đại Bát Nhã (tập 4) do Cư Sĩ Thiện Bửu chiết giải
- Tập 05_Tổng Luận Đại Bát Nhã (tập 5) do Hòa Thượng Thích Trí Nghiêm dịch và Cư Sĩ Thiện Bửu chiết giải
- Tập 06_Tổng Luận Đại Bát Nhã (tập 6) do Hòa Thượng Thích Trí Nghiêm dịch và Cư Sĩ Thiện Bửu chiết giải
- Tập 07_Tổng Luận Đại Bát Nhã (tập 7) do Hòa Thượng Thích Trí Nghiêm dịch và Cư Sĩ Thiện Bửu chiết giải
- Tập 08_Tổng Luận Đại Bát Nhã (tập 8) do Hòa Thượng Thích Trí Nghiêm dịch và Cư Sĩ Thiện Bửu chiết giải
TỔNG LUẬN
KINH ĐẠI BÁT NHÃ BA LA MẬT
Biên soạn: Cư Sĩ Thiện Bửu
Trang Nhà Quảng Đức bắt đầu online tháng 4/2022
***
X. PHẨM “TỔNG TRÌ”
Phần cuối cùng quyển 545 cho đến phần đầu quyển 546,
Hội thứ IV, TBBN.
Biên soạn: Lão Cư sĩ Thiện Bửu
Diễn đọc: Cư sĩ Quảng Tịnh, Cư sĩ Quảng Thiện Duyên
Lồng nhạc: Cư sĩ Quảng Phước, Cư sĩ Quảng Thiện Hùng Jordan Le
Tóm lược:
(Trì tụng và kết quả của việc trì tụng Bát Nhã)
Khi ấy, trời Đế Thích nghĩ: Nếu các thiện nam, thiện nữ chỉ nghe công đức và danh hiệu của Bát Nhã sâu xa này, phải biết những người ấy đã từng cúng dường vô lượng Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, phát thệ nguyện rộng lớn, gieo trồng nhiều căn lành trong quá khứ, huống gì thọ trì, đọc tụng, biên chép, tư duy đúng lý, vì người khác giảng giải, hoặc có thể tùy sức như sự chỉ dạy mà tu hành. Nên biết người này trong quá khứ đã ở chỗ vô lượng Phật, gần gũi cúng dường, gieo trồng nhiều căn lành, đã từng nghe Bát nhã Ba la mật, nghe rồi thọ trì, đọc tụng, suy nghĩ, diễn nói cho người khác, như sự chỉ dạy mà tu hành. Hoặc có thể hỏi, có thể đáp Kinh này, nhờ phước lực đời trước nay mới thành tựu như vậy.
Nếu các thiện nam, thiện nữ đã từng cúng dường vô lượng Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, công đức thuần tịnh thì khi nghe Bát Nhã sâu xa tâm vị ấy không kinh sợ, chẳng hoảng hốt, chẳng e ngại, chẳng lo buồn, chẳng hối tiếc, chẳng thối lui, chẳng ngất đi.
Bấy giờ, Thế Tôn biết tâm niệm của trời Đế Thích liền bảo:
- Đúng vậy! Đúng như ngươi đã nghĩ!
Khi ấy, Xá lợi Tử biết được tâm niệm của trời Đế Thích liền bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Nếu các thiện nam, thiện nữ nào nghe Bát Nhã thậm thâm tin hiểu sâu xa, thọ trì, đọc tụng, tư duy đúng lý, biên chép, thuyết giảng, truyền bá rộng rãi, như sự chỉ dạy mà tu hành, nên biết người này như các đại Bồ Tát ở địa vị Bất thối không khác. Vì sao? Vì nghĩa lý của Bát Nhã này sâu xa, khó tin khó hiểu. Nếu đời trước tu hành Bát nhã Ba la mật chẳng lâu, không ở trước Phật thỉnh hỏi và lãnh thọ, chẳng ở chỗ Phật gieo nhiều căn lành thì làm sao vừa được nghe Bát Nhã sâu xa có thể tin hiểu ngay được?
Bạch Thế Tôn! Nếu các thiện nam, thiện nữ nghe thuyết nghĩa lý sâu xa của Bát nhã Ba la mật, tâm chẳng tin hiểu, lại phỉ báng chê bai, phải biết người này đời trước đã từng phỉ báng chê bai Bát nhã Ba la mật. Vì sao? Vì người ngu này căn lành ít ỏi, không có chí nguyện đúng đắn, gần gũi bạn ác nên khi nghe nghĩa lý sâu xa của Bát nhã Ba la mật, do sức huân tập từ đời trước, nên chẳng tin chẳng ưa, tâm chẳng thanh tịnh, chẳng nhẫn nại, chẳng muốn. Vì sao? Vì đời quá khứ, người ngu này chưa từng gần gũi chư Phật Bồ Tát và các Hiền Thánh, chưa từng thỉnh hỏi nghĩa lý sâu xa của Bát nhã Ba la mật này.
Bấy giờ, trời Đế Thích nói với Xá lợi Tử:
- Nghĩa lý sâu xa của Bát nhã Ba la mật này rất khó tin hiểu, những người có lòng tin chưa lâu dài muốn tu hành sâu Bát nhã Ba la mật, nghe thuyết nghĩa lý sâu xa trong ấy không thể tin hiểu, hoặc sanh hủy báng chưa phải là hiếm có.
Khi ấy, trời Đế Thích lại bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Nay con xin kính lễ Bát Nhã sâu xa. Nếu con kính lễ Bát Nhã sâu xa tức là kính lễ Nhất thiết trí trí.
Bấy giờ, Phật bảo trời Đế Thích:
- Đúng vậy! Đúng như lời ngươi nói! Nếu thường kính lễ Bát Nhã sâu xa tức là kính lễ Nhất thiết trí trí? Vì sao? Này Kiều thi ca! Vì chư Phật đã chứng Nhất thiết trí trí đều từ Bát nhã Ba la mật mà sanh ra. Bát Nhã sâu xa lại do Nhất thiết trí trí của chư Phật mà có được.
Này Kiều thi ca! Các đại Bồ Tát nên hành sâu Bát nhã Ba la mật này, nên trụ Bát nhã Ba la mật này, nên học Bát nhã Ba la mật thậm thâm này.
Bấy giờ, trời Đế Thích bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Các đại Bồ Tát hành Bát Nhã sâu xa thế nào thì gọi là trụ Bát Nhã sâu xa? Hành sâu Bát nhã Ba la mật thế nào gọi là học Bát Nhã thậm thâm?
Bấy giờ, Phật bảo trời Đế Thích:
- Hay thay! Chính ông mới có thể thỉnh hỏi nghĩa lý sâu xa này. Ông nhờ oai lực của Phật mới có thể hỏi Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác về nghĩa lý sâu xa này.
Này Kiều thi ca! Các đại Bồ Tát khi hành sâu Bát nhã Ba la mật, chẳng trụ vào sắc, cũng không trụ đây là sắc, đây là học sắc. Chẳng trụ thọ, tưởng, hành, thức, cũng không trụ đây là thọ, tưởng, hành, thức, đây là học thọ, tưởng, hành, thức.
Lại nữa, này Kiều thi ca! Các đại Bồ Tát khi hành sâu Bát nhã Ba la mật, nếu đối với sắc chẳng học, cũng chẳng học đây là sắc, là không trụ sắc. Nếu đối với thọ, tưởng, hành, thức chẳng học, cũng chẳng học đây là thọ, tưởng, hành, thức, là không trụ vào thọ, tưởng, hành, thức.
Này Kiều thi ca! Đây gọi là đại Bồ Tát hành sâu Bát Nhã, cũng gọi là trụ Bát nhã Ba la mật, cũng gọi là học Bát nhã Ba la mật thậm thâm.
Khi ấy, Xá lợi Tử liền bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật này rất là thâm sâu. Bát nhã Ba la mật này khó có thể so lường. Bát nhã Ba la mật này khó có thể chấp thủ. Bát nhã Ba la mật này không có hạn lượng?
Bấy giờ, Phật dạy Xá lợi Tử:
- Đúng vậy! Này Xá lợi Tử! Khi hành sâu Bát nhã Ba la mật, các đại Bồ Tát chẳng trụ vào tánh thâm sâu của sắc, cũng chẳng trụ đây là tánh thâm sâu của sắc, đây gọi là học tánh thâm sâu của sắc. Chẳng trụ vào tánh thâm sâu của thọ, tưởng, hành, thức, cũng không trụ đây là tánh thâm sâu của thọ, tưởng, hành, thức, đây gọi là học tánh thâm sâu của thọ, tưởng, hành, thức.
Lại nữa, này Xá lợi Tử! Khi hành sâu Bát nhã Ba la mật, các đại Bồ Tát chẳng học tánh thâm sâu của sắc, cũng chẳng học đây là tánh thâm sâu của sắc, đây gọi là không trụ tánh thâm sâu của sắc. Đối với thọ, tưởng, hành, thức chẳng học tánh thâm sâu của thọ, tưởng, hành, thức, cũng chẳng học đây là tánh thâm sâu của thọ, tưởng, hành, thức, đây gọi là không trụ tánh thâm sâu của thọ, tưởng, hành, thức.
Khi ấy, Xá lợi Tử bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật này rất thâm sâu, khó có thể so lường, khó có thể chấp thủ, không có hạn lượng khó tin hiểu, chỉ nên thuyết cho các Bồ Tát ở địa vị Bất thối kia thôi. Vì sao? Vì những vị ấy nghe Bát Nhã sâu xa này tâm chẳng hoảng hốt, sợ hãi, nghi ngờ, rất tin hiểu, không sanh hủy báng.
Trời Đế Thích hỏi cụ thọ Xá lợi Tử:
- Nếu vì các Bồ Tát chưa được thọ ký kia mà thuyết Bát Nhã sâu xa sẽ mắc tội gì?
Xá lợi Tử bảo trời Đế Thích:
- Khi nghe những người kia sẽ hoảng hốt, sợ hãi, nghi ngờ, chẳng thể tin hiểu, hoặc sanh hủy báng. Do đây gây tạo làm tăng trưởng nghiệp cảm đọa ác thú, chìm trong ba đường ác, chịu khổ lâu dài nặng nề, khó chứng quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề. Vì vậy, không nên vì họ thuyết giảng Bát Nhã thâm thâm.
Trời Đế Thích thưa:
- Có trường hợp nào Bồ Tát chưa được thọ ký mà nghe Bát Nhã thậm thâm, tâm chẳng sợ hãi, hoảng hốt, nghi ngờ, rất tin hiểu, chẳng hủy báng không?
Xá lợi Tử đáp:
- Có. Kiều thi ca! Đại Bồ Tát này đã phát tâm quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề lâu rồi, đã tu Bồ Tát hạnh lâu, chẳng bao lâu sẽ được thọ ký đại Bồ đề.
Này Kiều thi ca! Đại Bồ Tát nào nghe Bát Nhã sâu xa, tâm chẳng sợ hãi, hoảng hốt, nghi ngờ, không hủy báng, lại rất tin hiểu, phải biết đại Bồ Tát này đã được thọ ký quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề. Nếu là người chưa được thọ ký thì bất quá sẽ ở chỗ một đức Phật hoặc hai đức Phật, nhất định sẽ được thọ ký đại Bồ đề.
Bấy giờ, Phật dạy Xá lợi Tử:
- Đúng vậy! Đúng như lời ngươi nói. Xá lợi Tử! Đại Bồ Tát nào học Đại thừa lâu dài, phát đại nguyện lâu dài, tu hạnh lớn lâu dài, cúng dường nhiều đức Phật, phụng sự nhiều thiện hữu, căn lành thành thục; nghe Bát Nhã sâu xa, tâm chẳng sợ hãi, hoảng hốt, nghi ngờ, tâm tin hiểu sâu xa, thích lắng nghe thọ trì, đọc tụng, cung kính cúng dường, tư duy đúng lý, thuyết giảng cho người khác, hoặc lại biên chép, như lời dạy mà tu hành, thường không biếng nhác.
Này Xá lợi Tử! Do nhân duyên đó, nên dù sanh ở chỗ nào, đại Bồ Tát này luôn được gặp Phật, thường nghe Chánh pháp, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen. Gặp được Phật nào, đều được Phật thọ ký, không bỏ qua.
Khi ấy, Xá lợi Tử bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Nay con muốn nói một vài thí dụ nhỏ, cúi xin Ngài hứa cho.
Phật dạy Xá lợi Tử:
- Tùy ý ngươi cứ nói.
(Tướng báo trước sẽ trở thành Vô Thượng Bồ đề)
Khi ấy, Xá lợi Tử thưa:
- Bạch Thế Tôn! Như các thiện nam thiện nữ trụ Đại thừa này mộng thấy chính mình ngồi tòa Bồ đề nhiệm mầu, phải biết người này gần chứng quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề. Như vậy, nếu có các thiện nam thiện nữ được nghe Bát nhã Ba la mật, tâm rất kính tin, thọ trì, đọc tụng, siêng năng tu học, tư duy đúng lý, biên chép giảng nói, truyền bá rộng rãi. Phải biết người này học Đại thừa lâu dài, căn lành thành thục, hoặc đã được thọ ký đại Bồ đề, hoặc gần được thọ ký đại Bồ đề, mau chứng quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề.
Bạch Thế Tôn! Ví như có người băng qua đồng nội gặp khúc đường nguy hiểm dài hàng trăm do tuần, hoặc hai, hoặc ba, hoặc bốn, hoặc năm trăm, thấy phía trước là thành ấp vương đô, nghĩa là gồm ruộng vườn, cây cối, người thả trâu v.v... Thấy như vậy liền nghĩ: Thành ấp vương đô cách đây chẳng xa. Nghĩ như vậy rồi, thân tâm thư thái, chẳng sợ ác thú, giặc cướp đói khát. Những thiện nam, thiện nữ trụ Bồ Tát thừa cũng lại như vậy. Nếu nghe Bát nhã Ba la mật hết lòng kính tin, thọ trì, đọc tụng, siêng năng tu học, tư duy đúng lý, biên chép, thuyết giảng, truyền bá rộng rãi. Phải biết người này chẳng bao lâu sẽ được thọ ký đại Bồ đề, mau chứng quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, không rơi vào hàng Thanh văn và Độc giác. Vì sao? Vì đã được thấy, nghe, cúng dường, cung kính Bát Nhã sâu xa là tướng trước (dấu hiệu báo trước) của Vô thượng Bồ đề.
Bạch Thế Tôn! Ví như có người muốn xem biển cả, lần lượt đi một thời gian lâu mà không thấy núi rừng nữa, liền nghĩ: Nay thấy được như vậy chắc biển cả chẳng còn xa. Vì sao? Vì gần bờ biển mặt đất thấp dần nên không có các núi rừng. Bấy giờ, tuy người kia chưa thấy biển cả nhưng thấy được cảnh tượng ấy gần kề nên vui mừng. Các thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa cũng lại như vậy, khi được nghe Bát Nhã sâu xa hết lòng kính tin, thọ trì, đọc tụng, siêng năng tu học, tư duy đúng lý, biên chép, thuyết giảng, truyền bá rộng rãi. Phải biết chẳng bao lâu người này sẽ được thọ ký đại Bồ đề, mau chứng quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề. Vì sao? Vì đã được nghe Bát Nhã sâu xa là tướng trước của quả Vô thượng Bồ đề.
Bạch Thế Tôn! Ví như lá vàng rơi rụng, cành nhánh lại trổ ra xanh tươi. Mọi người thấy vậy nghĩ: Chẳng bao lâu, mùa xuân sẽ đến, cây xanh sẽ đơm bông kết trái. Vì sao? Vì các cây này đã hiện ra tướng của lá hoa quả mới. Những thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa cũng lại như vậy, khi được nghe Bát Nhã sâu xa này hết lòng kính tin, thọ trì, đọc tụng, siêng năng tinh tấn tu học, tư duy đúng lý, biên chép, thuyết giảng, truyền bá rộng rãi. Phải biết chẳng bao lâu người này sẽ được thọ ký đại Bồ đề, mau chứng quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề.
Bạch Thế Tôn! Ví như người nữ mang thai lâu ngày, thân thể di chuyển nặng nề, đi đứng không yên, ăn uống ngủ nghỉ đều giảm sút, chẳng thích nói nhiều, biếng nhác công việc thường ngày, vì chịu khổ đau nên mọi việc đều trễ nải. Mẹ chồng thấy dáng vẻ như vậy biết ngay người nữ này chẳng bao lâu sẽ sinh. Các thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa cũng lại như vậy, nếu được nghe Bát nhã Ba la mật thậm thâm này, hết lòng kính tin, thọ trì, đọc tụng, siêng năng tu học, tư duy đúng lý, biên chép, thuyết giảng, truyền bá rộng rãi. Phải biết chẳng bao lâu người này sẽ được thọ ký đại Bồ đề, mau chứng quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, chuyển pháp luân vi diệu, độ vô lượng chúng hữu tình.
Bấy giờ, Phật khen Xá lợi Tử:
- Hay thay! Ông đã khéo nói thí dụ của Bồ Tát, phải biết đều nhờ thần lực của Như Lai. (Hết Q.545, TBBN)
Quyển thứ 546
Bấy giờ, Thiện Hiện bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Hi hữu! Đức Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác khéo phân tích giảng nói những sự việc của Bồ Tát.
Phật dạy:
- Này Thiện Hiện! Đúng vậy! Vì sao? Vì các đại Bồ Tát muốn đem lại nhiều lợi ích an vui cho chúng sanh. Vì thương xót chúng sanh trong thế gian và thương tưởng trời, người muốn làm cho họ đạt được nhiều lợi ích an vui nên cầu chứng quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề. Vì các hữu tình mà thuyết pháp vô thượng.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
- Các đại Bồ Tát thành tựu nhiều công đức lớn vô biên, vì muốn làm nhiều lợi ích cho các hữu tình mà thực hành Bát Nhã thậm thâm. Đại Bồ Tát làm thế nào để tu hành Bát nhã Ba la mật chóng được viên mãn?
Phật dạy:
- Này Thiện Hiện! Đại Bồ Tát nào khi hành sâu Bát nhã Ba la mật, không thấy sắc tăng mà hành Bát nhã Ba la mật; không thấy thọ, tưởng, hành, thức tăng mà hành Bát nhã Ba la mật. Không thấy sắc giảm mà hành Bát nhã Ba la mật; không thấy thọ, tưởng, hành, thức giảm mà hành Bát nhã Ba la mật. Không thấy pháp đúng mà hành Bát nhã Ba la mật, không thấy phi pháp mà hành Bát nhã Ba la mật. Đại Bồ Tát tu hành Bát nhã Ba la mật thậm thâm như vậy mới mau viên mãn.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Lời dạy của đức Như Lai không thể nghĩ bàn?
Phật dạy:
- Này Thiện Hiện! Đúng vậy! Sắc không thể nghĩ bàn, nên lời dạy của Như Lai không thể nghĩ bàn. Thọ, tưởng, hành, thức không thể nghĩ bàn, nên lời dạy của Như Lai không thể nghĩ bàn.
Đại Bồ Tát nào thực hành Bát Nhã sâu xa, mặc dù như thật biết sắc không thể nghĩ bàn, nhưng không sanh tưởng không thể nghĩ bàn để tu hành Bát nhã Ba la mật. Tuy như thật biết thọ, tưởng, hành, thức không thể nghĩ bàn, nhưng không sanh vọng tưởng không thể nghĩ bàn để tu hành Bát nhã Ba la mật. Đại Bồ Tát tu hành Bát nhã Ba la mật như vậy mới mau viên mãn.
Khi ấy, Xá lợi Tử bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Nghĩa lý của Bát Nhã sâu xa như vậy thì ai có khả năng tin hiểu?
Phật dạy:
- Này Xá lợi Tử! Đại Bồ Tát nào từ lâu đã tu hạnh lớn đối với Bát Nhã sâu xa mới có thể sanh lòng tin hiểu.
Tôn giả Xá lợi Tử bạch Phật:
- Đến mức độ nào mới biết đại Bồ Tát ấy đã tu hạnh lớn lâu dài mà được mang danh hiệu là tu đại hạnh?
Phật dạy Xá lợi Tử:
- Đại Bồ Tát nào khi thực hành Bát Nhã sâu xa mà chẳng phân biệt mười lực của Như Lai, chẳng phân biệt bốn điều không sợ, chẳng phân biệt mười tám pháp Phật bất cộng, chẳng phân biệt Nhất thiết trí, chẳng phân biệt Nhất thiết tướng trí. Vì sao? Vì Như Lai mười lực, bốn điều không sợ, mười tám pháp Phật bất cộng, Nhất thiết trí, Nhất thiết tướng trí đều không thể nghĩ bàn. Tất cả pháp cũng không thể nghĩ bàn.
Này Xá lợi Tử! Nếu đại Bồ Tát thực hành như vậy, hoàn toàn không có chỗ hành, đó là hành Bát Nhã.
Này Xá lợi Tử! Đến mức độ này, nên biết đại Bồ Tát này đã tu hạnh lớn lâu dài nên được gọi danh hiệu là tu đại hạnh.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật này rất là thâm sâu. Bát nhã Ba la mật này là trân bảo vĩ đại. Bát nhã Ba la mật này là khối thanh tịnh, như hư không bao la vô cùng thanh tịnh vậy.
Phật dạy:
- Này Thiện Hiện! Đúng vậy!
(Những trở ngại trong việc học tập Bát Nhã)
Thiện Hiện bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Thật hi hữu thay! Bát nhã Ba la mật này rất thâm sâu nên có sự trở ngại, nay nên giảng rộng để ngăn ngừa sự trở ngại không xảy xa.
Phật dạy:
- Này Thiện Hiện! Đúng vậy! Nhờ thần lực của Phật nên không xảy ra những sự trở ngại. Thế nên, các thiện nam thiện nữ trụ Đại thừa đối với Bát Nhã sâu xa, nếu muốn biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy, giảng dạy cho người khác thì hãy nên gấp biên chép cho đến giảng nói. Vì sao? Vì Bát Nhã sâu xa có nhiều những sự trở ngại, chớ để cho sự biên chép cho đến giảng nói chẳng được rốt ráo.
Thiện Hiện nên biết! Các thiện nam thiện nữ trụ Đại thừa này nếu muốn biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy, giảng nói Bát Nhã sâu xa rốt ráo trong thời gian một tháng cho đến một năm, hãy nên siêng năng tinh tấn, chánh niệm biên chép cho đến giảng nói, trải qua thời gian như vậy phải hoàn tất rốt ráo. Vì sao? Vì Bát Nhã sâu xa là ngọc thần Đại bảo nên bị nhiều sự trở ngại.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Hi hữu thay! Bát Nhã sâu xa là viên ngọc thần Đại bảo có nhiều sự trở ngại, nhưng nếu có người biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy, giảng nói cho người khác thì ác ma sẽ làm trở ngại người đó, khiến cho không biên chép cho đến giảng dạy được.
Phật dạy:
- Này Thiện Hiện! Ác ma đối với Bát Nhã sâu xa này, tuy luôn rình tìm muốn làm cho trở ngại để không biên chép cho đến giảng nói. Nhưng sức của ác ma không thể làm chướng ngại việc làm của Bồ Tát đó được.
Xá lợi Tử bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Nhờ thần lực của ai làm cho ác ma kia không thể gây trở ngại việc biên chép của các Bồ Tát?
Phật dạy:
- Xá lợi Tử! Nhờ thần lực của Phật làm cho bọn ác ma kia không thể gây trở ngại những việc biên chép của các Bồ Tát.
Này Xá lợi Tử! Đó cũng là thần lực của chư Phật trong tất cả thế giới mười phương làm cho ác ma không thể gây trở ngại việc biên chép của các Bồ Tát.
Này Xá lợi Tử! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác đều cùng hộ niệm các Bồ Tát hành sâu Bát nhã Ba la mật, làm cho ác ma kia không thể gây trở ngại. Vì sao? Xá lợi Tử! Vì chư Phật Thế Tôn đều cùng hộ niệm chúng Bồ Tát đã làm nghiệp lành, thực hành Bát Nhã sâu xa, làm cho ác ma không thể gây trở ngại.
Này Xá lợi Tử! Nếu các Bồ Tát nào đối với Bát Nhã biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, đáng được mười phương thế giới tất cả đức Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác hiện đang thuyết pháp hộ niệm. Nếu được nhờ chư Phật hộ niệm thì ác ma không thể gây trở ngại.
Này Xá lợi Tử! Nếu có các thiện nam thiện nữ có lòng tin sâu xa thanh tịnh, đối với Bát Nhã sâu xa biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, phải suy nghĩ: Ta nay biên chép cho đến giảng nói Bát Nhã sâu xa, đều do thần lực của chư Phật Thế Tôn ở mười phương thế giới hộ niệm.
Xá lợi Tử bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Nếu các thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa đối với Bát Nhã sâu xa biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, đều là nhờ thần lực của chư Phật Thế Tôn khắp mười phương từ bi hộ niệm, làm cho người đó hành các nghiệp lành thù thắng, nên ác ma và quyến thuộc của chúng không thể gây trở ngại.
Khi ấy, Phật dạy Xá lợi Tử!
- Đúng vậy! Đúng như lời ngươi nói!
Xá lợi Tử bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Nếu các thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa đối với Bát Nhã sâu xa, biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, chư Phật Thế Tôn ở khắp thế giới mười phương đều cùng nhận biết, vui mừng hộ niệm. Chư Phật Thế Tôn thế giới mười phương thường dùng Phật nhãn cùng quán, thấy rồi từ bi hộ niệm làm cho sự tu tập của các Bồ Tát sớm được thành tựu.
Phật dạy:
- Này Xá lợi Tử! Đúng vậy! Đúng như lời ngươi nói. Nếu các thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa đối với Bát Nhã sâu xa, biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, thường được chư Phật Thế Tôn khắp mười phương tất cả thế giới dùng Phật nhãn quán thấy, biết rõ và hộ niệm, làm cho các ác ma không thể quấy rối, nên việc hành các nghiệp lành đều chóng thành tựu.
Này Xá lợi Tử! Các thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa nếu có thể đối với Bát Nhã sâu xa này, biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, nên biết các thiện nam đó đã gần Vô thượng Bồ đề, các ác ma oán giận không thể làm trở ngại được.
Này Xá lợi Tử! Các thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa nếu có thể biên chép Bát Nhã sâu xa, trang nghiêm nhiều loại, thọ trì, đọc tụng, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen, người ấy thường được Phật nhãn Như Lai quán chiếu, nhận biết và hộ niệm. Nhờ nhân duyên này chắc chắn sẽ đạt được đại tài, đại lợi, đại quả, đại phước báo cho đến sẽ được bậc Bất thối chuyển, thường không xa lìa chư Phật và Bồ Tát, thường nghe Chánh pháp và chẳng rơi vào cõi ác, được sanh vào chốn trời, người hưởng vui tuyệt diệu. Vì sao? Xá lợi Tử! Vì Bát nhã Ba la mật sâu xa làm cho các hữu tình như thật thông suốt các pháp nghĩa thù thắng, đời này và đời sau phát khởi những việc lợi ích an vui.
(Phật tiên đoán Phật đạo phát triển như thế nào?)
Xá lợi Tử! Kinh điển tương ưng với Bát Nhã sâu xa, sau khi Ta nhập Niết bàn đến phương Đông Nam dần dần sẽ được hưng thịnh. Vì phương đó có nhiều thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa có thể đối với Kinh điển tương ưng Bát Nhã sâu xa, có lòng tin sâu xa và thích biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen.
Kinh điển như vậy, sau khi Ta nhập Niết bàn, từ phương Đông Nam chuyển đến phương Nam, dần dần được hưng thịnh. Vì phương ấy có nhiều thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa có thể đối với kinh điển tương ưng với Bát Nhã thậm thâm này hết lòng tin, muốn biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen.
Kinh điển như vậy, sau khi Ta nhập Niết bàn, từ phương Nam đến phương Tây Nam dần dần được hưng thịnh. Vì phương ấy có nhiều thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa có thể đối với kinh điển tương ưng với Bát Nhã sâu xa này hết lòng tin, muốn biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen.
Kinh điển như vậy, sau khi Ta nhập Niết bàn, từ phương Tây Nam đến phương Tây Bắc, dần dần được hưng thịnh. Vì phương ấy có nhiều thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa có thể đối với kinh điển tương ưng với Bát Nhã này hết lòng tin, muốn biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen.
Kinh điển như vậy, sau khi Ta nhập Niết bàn, từ phương Tây Bắc chuyển đến phương Bắc, dần dần được hưng thịnh. Vì phương ấy có nhiều thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa có thể đối với kinh điển tương ưng với Bát Nhã này hết lòng tin, muốn biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen.
Kinh điển như vậy, sau khi Ta nhập Niết bàn, lại từ phương Bắc đến phương Đông Bắc dần dần được hưng thịnh. Vì phương ấy có nhiều thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa có thể đối với kinh điển tương ưng với Bát nhã Ba la mật này hết lòng tin, muốn biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen.
Này Xá lợi Tử! Sau khi Ta nhập Niết bàn, sau đó năm trăm năm, Kinh điển tương ưng với Bát Nhã sâu xa ở phương Đông Bắc làm Phật sự lớn. Vì sao? Xá lợi Tử! Kinh điển tương ưng Bát Nhã sâu xa, được tất cả Như Lai tôn trọng, được tất cả Như Lai cùng hộ niệm, làm cho kinh điển ở phương đó tồn tại lâu dài không hoại diệt.
Lại Xá Lợi Tử! Chẳng phải pháp Phật sở đắc Chánh pháp vô thượng Tỳ nại da có tướng diệt mất. Pháp chư Phật sở đắc Chánh pháp vô thượng Tỳ nại da tức là kinh điển tương ưng Bát nhã Ba la mật.
Này Xá lợi Tử! Các thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa ở phương Đông Bắc kia, có thể đối với Kinh điển tương ưng với Bát Nhã sâu xa này hết lòng tin và thích biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy, giảng nói, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen. Chư Phật chúng ta thường dùng Phật nhãn quán sát hộ niệm để cho họ không bị tổn não, hiện tại và vị lai thân tâm an lạc. (Q.546, TBBN)
Xá lợi Tử bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Kinh điển tương ưng với Bát Nhã sâu xa này khoảng năm trăm năm sau khi Phật nhập Niết bàn ở phương Đông Bắc có truyền bá rộng rãi không?
Phật dạy:
- Xá lợi Tử! Đúng vậy! Này Xá lợi Tử! Sau năm trăm năm Ta nhập Niết bàn, các thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa ở phương Đông Bắc nếu được nghe Kinh điển tương ưng với Bát Nhã sâu xa này hết lòng tin và thích biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy, giảng nói, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen. Nên biết người đó từ lâu đã phát tâm quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, từ lâu đã tu Bồ Tát hạnh, cúng dường nhiều đức Phật, phụng sự nhiều bạn lành, từ lâu đã tu tập nhiều thân giới tâm tuệ, căn lành đã trồng hoàn toàn thành thục. Nhờ phước lực này nên được nghe Kinh điển tương ưng Bát Nhã sâu xa, hết lòng tin ưa và có thể biên chép, thọ trì, đọc tụng, tinh tấn tu học, tư duy đúng lý, khai thị phân biệt cho các hữu tình.
Khi ấy, Xá lợi Tử bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Sau khi Phật nhập Niết bàn năm trăm năm, lúc Chánh pháp sắp diệt, ở phương Đông Bắc sẽ có bao nhiêu thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa được nghe kinh điển tương ưng với Bát Nhã sâu xa này hết lòng tin và có thể biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy, giảng nói cho người khác, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen?
Phật dạy:
- Xá lợi Tử! Sau khi Ta nhập Niết bàn năm trăm năm, lúc Chánh pháp sắp diệt, ở phương Đông Bắc tuy có vô lượng các thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa, nhưng ít có người được nghe kinh điển tương ưng với Bát Nhã thậm thâm hết lòng tin và có thể biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy, giảng nói cho người khác, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen.
Này Xá lợi Tử! Các thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa nghe nói Kinh điển tương ưng với Bát Nhã sâu xa này, tâm không mê muội, không kinh không sợ mà sanh niềm tin sâu xa, thích biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy, giảng nói, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen. Phải biết người này đã từng gần gũi cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen vô lượng Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác và các Bồ Tát, thỉnh hỏi nghĩa lý sâu xa Bát nhã Ba la mật.
Này Xá lợi Tử! Đó là các thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa, chẳng bao lâu nhất định sẽ viên mãn đạo Bồ Tát, cho nên được tất cả Như Lai hộ niệm và vô lượng bạn lành giúp đỡ, được ở trong căn lành thù thắng. Vì muốn đem lại nhiều lợi ích chúng sanh cho nên chóng chứng quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề.
Vì sao? Xá lợi Tử! Vì Ta thường vì các thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa đó nói pháp tương ưng Nhất thiết trí. Như Lai ở quá khứ cũng thường vì những người đó nói pháp tương ưng Nhất thiết trí. Nhờ nhân duyên này, vào đời sau người đó thường được tu tập chánh hạnh tương ưng với Nhất thiết trí trí, chóng đạt quả vị Vô Thượng Bồ đề. Cũng thường vì người khác tương ưng, làm cho họ đạt quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề. Thân tâm luôn luôn được an định, các ác ma vương và bè lũ của chúng chẳng thể phá hoại, tâm mong cầu tiến đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, huống gì những kẻ ưa làm việc ác, hủy báng Bát nhã Ba la mật, làm trở ngại tâm kia để khỏi tinh tấn cầu đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề. Vì sao? Vì người đó đối với quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề bằng tâm dõng mãnh tinh tấn, rất kiên trì.
Xá lợi Tử! Các thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa nghe thuyết Bát Nhã sâu xa này tâm được cởi mở, thanh tịnh vui mừng, cũng có thể an lập vô lượng hữu tình nơi thiện pháp thù thắng, giúp họ tiến đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề. Vì sao? Xá lợi Tử! Vì các thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa đã phát nguyện rộng lớn với Ta: “Con sẽ an lập vô lượng trăm ngàn các loài hữu tình, làm cho họ phát tâm quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, tu Bồ Tát hạnh, chỉ bày, khuyến khích, hướng dẫn, khen ngợi, vui mừng, để họ đạt được quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, cho đến được thọ ký Bất thối chuyển. Con đối với họ, nguyện sanh tâm hoan hỷ”.
Vì sao? Xá lợi Tử! Ta quán thấy người đó đã phát tâm nguyện rộng lớn tương ưng với lời nói. Tương lai, người đó nhất định có thể an lập vô lượng trăm ngàn các loài hữu tình, làm cho họ phát tâm quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, tu Bồ Tát hạnh, thị hiện, khuyến khích, hướng dẫn, khen ngợi, tiến đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, cho đến được thọ ký Bất thối chuyển.
Các thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa này vào thời quá khứ cũng đã ở trước vô lượng Phật phát nguyện rộng lớn: “Con sẽ an lập vô lượng trăm ngàn các loài hữu tình, làm cho họ phát tâm quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, tu các Bồ Tát hạnh, thị hiện, khuyến khích, hướng dẫn, khen ngợi, để đạt quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, cho đến được thọ ký Bất thối chuyển”.
Thời quá khứ, đức Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác cũng sanh tâm tùy hỷ đối với nguyện rộng lớn đó. Vì sao? Xá lợi Tử! Vì chư Phật quá khứ cũng quán thấy các thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa đã phát tâm nguyện rộng lớn tương ưng với lời nói. Tương lai, người đó nhất định có thể an lập vô lượng trăm ngàn các loài hữu tình, làm cho họ phát tâm quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, tu Bồ Tát hạnh, thị hiện, khuyến khích, hướng dẫn, khen ngợi, tiến đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, cho đến được thọ ký Bất thối chuyển.
Các thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa này tin hiểu rộng lớn, nguyện sanh vào cõi nước chư Phật ở phương khác, đều có đức Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác đang giảng nói pháp Vô thượng Bát Nhã sâu xa. Sau khi người đó được nghe pháp vô thượng Bát Nhã sâu xa này rồi, có thể an lập vô lượng trăm ngàn các loài hữu tình trong cõi Phật kia, làm cho họ phát tâm quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, tu các Bồ Tát hạnh, thị hiện, khuyến khích, hướng dẫn, khen ngợi, vui mừng, làm cho họ đắc Bất thối chuyển đối với quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề.
Xá lợi Tử bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Hy hữu thay! Tất cả các pháp quá khứ, hiện tại, và vị lai không có pháp nào mà đức Phật không chứng biết, không có pháp nào mà không hiểu rõ. Đối với những hữu tình có tâm hành khác nhau, đức Phật đều hoàn toàn chứng biết và hiểu rõ. Đối với ba đời chư Phật, Bồ Tát, Thanh văn và các cõi Phật Thế Tôn đều chứng biết và hiểu rõ.
Bạch Thế Tôn! Đại Bồ Tát nào có thể đối với Bát nhã Ba la mật sâu xa chí tâm lắng nghe, thọ trì, đọc tụng, tinh tấn tu học, tư duy đúng lý, biên chép, thuyết giảng, truyền bá rộng rãi thì đại Bồ Tát này vào thời tương lai đối với kinh điển tương ưng Bát Nhã sâu xa, dõng mãnh tinh tấn thường cầu không ngưng nghỉ, như vậy người đó đối với Kinh điển tương ưng Bát nhã Ba la mật luôn luôn được chứng đắc phải không?
Phật dạy:
- Này Xá lợi Tử! Đúng vậy! Phật đối với tất cả pháp đều hoàn toàn chứng biết và hiểu rõ. Đại Bồ Tát này thường đối với kinh điển tương ưng Bát nhã Ba la mật dõng mãnh tinh tấn, vui thích mong cầu không ngừng nghỉ nên chứng đắc bất kỳ lúc nào, không kể thời gian. Vì sao? Xá lợi Tử! Vì khi đại Bồ Tát thường đối với Kinh điển tương ưng Bát nhã Ba la mật với tâm vui thích mong cầu không ngưng nghỉ thì được chư Phật và Bồ Tát thường hộ niệm.
Khi ấy, Xá Lợi Tử lại thưa Phật rằng:
- Đại Bồ Tát này vì chỉ đối Kinh điển tương ưng Bát Nhã Ba la mật sâu thẳm đây dũng mãnh tinh siêng, mong cầu chẳng dứt, tất cả thời được, không thời chẳng được, hay đối Kinh khác cũng năng thường được?
Bấy giờ, Phật bảo:
- Xá Lợi Tử! Nếu đại Bồ Tát thường đối Kinh điển tương ưng Bát nhã Ba la mật dũng mãnh tin cầu chẳng đoái thân mạng, tất cả thời chẳng được các Kinh điển như mong muốn, thì không có lẽ ấy. Vì sao?
Xá Lợi Tử! Đại Bồ Tát ấy vì cầu Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, chỉ hiện khuyên dẫn khen gắng vui mừng các loại hữu tình khiến đối Kinh điển tương ưng Bát nhã Ba la mật và kinh điển khác, thọ trì đọc tụng, suy nghĩ tu học. Do căn lành đây tùy sanh chỗ nào thường được Kinh tương ưng “tánh Không” Bát Nhã sâu thẳm và kinh điển khác thọ trì đọc tụng.
Lược giải:
1.Trọng tâm của phẩm này là nói về trì tụng và kết quả của
sự trì tụng, nên có tên là “Tổng Trì”.
Tổng trì còn có nghĩa: Tổng tất cả pháp, trì tất cả nghĩa. Tổng trì tất cả pháp nghĩa, chẳng thiếu sót một pháp một nghĩa nào. Lại cũng có nghĩa là nắm giữ trọn vẹn tất cả, hàm ý có thể nắm giữ được vô lượng pháp Phật không để mất đi.
Kinh Phật Mẫu Bát Nhã do Thí Hộ dịch, cũng đồng với phẩm này nói: “Nếu Bồ Tát thoáng được nghe pháp môn Bát nhã Ba la mật này, chiêm lễ, tin nhận, Ta(Phật) nói Bồ Tát này từ lâu đã an trú trong pháp Đại thừa, thành thục thiện căn, huống là đối với pháp này lại có thể đọc tụng, suy nghĩ, vì người diễn nói, như lý tu hành; nhất định sớm có thể thành tựu quả Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác”. (Phẩm 10: Khen Người Thụ Trì, Phật Mẫu Bát Nhã Kinh)
Kinh Tiểu Bản Bát Nhã, do Huyền Trang dịch, nói: “Nếu các thiện nam, thiện nữ nào nghe Bát nhã Ba la mật thậm thâm tin hiểu sâu xa, thọ trì, đọc tụng, tư duy đúng lý, biên chép, thuyết giảng, truyền bá rộng rãi, như sự chỉ dạy mà tu hành, nên biết người này như các đại Bồ Tát ở địa vị Bất thối không khác. Vì sao? Vì nghĩa lý của Bát Nhã này thâm 5 thâm, khó tin khó hiểu. Nếu đời trước tu hành Bát nhã Ba la mật chẳng lâu, không ở trước Phật thỉnh hỏi và lãnh thọ, chẳng ở chỗ Phật gieo nhiều căn lành thì làm sao vừa được nghe Bát Nhã thậm thâm có thể tin hiểu ngay được”.
Chúng ta đã từng nghe câu này hàng chục lần rồi trong suốt từ đầu đến cuối đại phẩm. Nên Kinh cũng thường nhắc nhở: “Nếu thường kính lễ Bát nhã Ba la mật thậm thâm tức là kính lễ Nhất thiết trí trí. Vì sao? Vì chư Phật đã chứng Nhất thiết trí trí đều từ Bát nhã Ba la mật mà sanh ra. Bát Nhã thậm thâm lại do Nhất thiết trí trí của chư Phật mà có được”.
“Bát nhã Ba la mật này rất là thậm thâm. Bát nhã Ba la mật này là trân bảo vĩ đại. Bát nhã Ba la mật này là khối thanh tịnh, như hư không bao la vô cùng thanh tịnh vậy”.
Vì vậy, nên Phật bảo Xá lợi Phất:
“Này Xá lợi Tử! Các thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa nếu có thể biên chép Bát nhã Ba la mật, trang nghiêm nhiều loại, thọ trì, đọc tụng, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen, người ấy thường được Phật nhãn Như Lai quán chiếu, nhận biết và hộ niệm. Nhờ nhân duyên này chắc chắn sẽ đạt được đại tài, đại lợi, đại quả, đại phước báo cho đến sẽ được bậc Bất thối chuyển, thường không xa lìa chư Phật và Bồ Tát, thường nghe Chánh pháp và chẳng rơi vào cõi ác, được sanh vào chốn trời, người hưởng vui tuyệt diệu. Vì sao? Xá lợi Tử! Vì Bát nhã Ba la mật làm cho các hữu tình như thật thông suốt các pháp nghĩa thù thắng, đời này và đời sau phát khởi những việc lợi ích an vui”.
Đó là ý nghĩa tổng trì của phẩm này!
2.Phật tiên đoán sự bành trướng Phật đạo trên thế giới:
(Phần kế tiếp thuộc quyển 546, TBBN)
Phật bảo Xá Lợi Phất:
“Xá lợi Tử! Kinh điển tương ưng với Bát Nhã sâu xa, sau khi Ta nhập Niết bàn đến phương Đông Nam, phương Tây Nam, phương Tây Bắc, phương Bắc, phương Tây Bắc, rồi từ phương Tây Bắc chuyển đến phương Bắc, dần dần được hưng thịnh. Vì các phương ấy có nhiều thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa có thể đối với kinh điển tương ưng với Bát Nhã này hết lòng tin, muốn biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen.
Kinh điển như vậy, sau khi Ta nhập Niết bàn, lại từ phương Bắc đến phương Đông Bắc dần dần được hưng thịnh. Vì phương ấy có nhiều thiện nam thiện nữ trụ Bồ Tát thừa có thể đối với kinh điển tương ưng với Bát Nhã này hết lòng tin, muốn biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen v.v…”
Đó là nội dung của phẩm “Tổng Trì”: Tiếp tục ngợi khen Bát nhã Ba la mật và nói lên công đức thọ trì của người hành trì Bát nhã Ba la mật, đồng thời tiên đoán sự bành trướng kinh điển tương ưng Bát nhã Ba la mật để khuyến khích những người con Phật tiếp tục duy trì hạt giống Bồ đề không để hoại diệt.
Phẩm này viết theo lối trần thuật dễ hiểu, vả lại phầm này đã thuyết giảng nhiều lần nên không giải thích dài dòng nữa./.
---o0o---