Phẩm “Ba La Mật"

TỔNG LUẬN 

KINH ĐẠI BÁT NHÃ BA LA MẬT

 Biên soạn: Cư Sĩ Thiện Bửu

Trang Nhà Quảng Đức bắt đầu online tháng 4/2020

***

PHẨM  “BA LA MẬT"

Phần cuối quyển 296 đến phần đầu quyển 297, Hội thứ I, ĐBN.

(Tức phẩm “Khắp Ca Ngợi Trăm Ba-La-Mật” quyển thứ 14, MHBNBLM)

Tóm lược:

Bát Nhã Ba-la-mật là Ba-la-mật vô biên vì không có ngằn mé; là Ba-la-mậtkhông có dấu vết vì không có danh thể;là viễn ly vì rốt ráo không;là vô hành vì tất cả pháp không đến không đi;là Ba-la-mậtvô tri vì các sự hiểu biết chẳng thể nắm bắt được; là Ba-la-mậtchẳng sanh diệt vì tất cả pháp không sanh diệt;là không tạo tác vì các sự tạo tác chẳng thể nắm bắt được;là không dờiđổivì sự sanh tử bất khả đắc,không hư mấtvì tất cả pháp không biến hoại; là Ba-la-mậtvô nhị vì xa lìa nhị biên (hai bên); là không sở đắc, không hý luận, không nhiễm, không tịnh; là Ba-la-mậtkhông kiêu mạn, không tham dục, không sân nhuế, không ngu si, không phiền não; làBa-la-mậtkhông đoạn, không hoại, không chấp trước, không phân biệt, không so lường, không khởi đẳng cấp; làBa-la-mậtbình đẳng, xa lìa nhiễm trước, vô cùng tĩnh lặng, như hư không…

Bát Nhã Ba-la-mật như vậy là Ba-la-mậtnhư mộng vì tất cả pháp như chiêm bao, chẳng thể nắm bắt được; là Ba-la-mật như tiếng vang vì năng, sở, văn, thuyết đều chẳng thể nắm bắt được; là Ba-la-mậtnhư ảnh tượng vì các pháp đều như ảnh hiện trong gương, chẳng thể nắm bắt được; là Ba-la-mậtnhư bóng nắng; như ảo ảnh vì tất cả pháp như tướng trạng của dòng nước, chẳng thể nắm bắt được; là Ba-la-mậtnhư biến hóa vì các pháp đều như ảo thuật; là Ba-la-mật-đanhư ảo thành vì các pháp đều như thành bằng hương khói.

Bát Nhã Ba-la-mật như vậy là Ba-la-mật khổ, Ba-la-mật không, Ba-la-mật vô thường, Ba-la-mật vô ngã(1),Ba-la-mật vô tướng, vì có khả năng vĩnh viễn đoạn trừ các vọng niệm chấp trước.

Bát Nhã Ba-la-mật như vậy là Ba-la-mậtthập bát pháp không(18 pháp không) vì các pháp chẳng thể nắm bắt được. Bát Nhã Ba-la-mật như vậy là Ba-la-mậtchơn như, là Ba-la-mậtpháp giới, là Ba-la-mậtpháp tánh, bất hư vọng tánh, bất biến dị tánh, bình đẳng tánh, ly sanh tánh, pháp định, pháp trụ, thật tế, hư không giới, bất tư nghì giới. Bát Nhã Ba-la-mật như vậy là Ba-la-mật bốn Thánh đế, là 37 pháp trợ đạo.

Bát Nhã Ba-la-mật như vậy là Ba-la-mậtkhông giải thoát môn, là vô tướng giải thoát môn, là vô nguyện giải thoát môn. Bát Nhã Ba-la-mật như vậy là Ba-la-mậttám giải thoát, là Ba-la-mật tám thắng xứ, chín thứ đệ định, mười biến xứ v.v… Bát Nhã Ba-la-mật như vậy là Ba-la-mậtNhất thiết trí, là Ba-la-mật Đạo tướng trí, Ba-la-mật Nhất thiết tướng trí. Bát Nhã Ba-la-mật như vậy là Ba-la-mậttất cả Bồ tát hạnh, là quả vị Giác ngộ tối cao. Bát Nhã Ba-la-mật như vậy là Ba-la-mật Như Lai. Bát Nhã Ba-la-mật như vậy là Ba-la-mật tự nhiên vì đối với tất cả pháp được tự tại. Bát Nhã Ba-la-mật như vậy là Ba-la-mật Chánh Đẳng Giác vì đối với tất cả pháp có khả năng giác ngộ chơn chánh bình đẳng tất cả tướng.

Thích nghĩa:

(1).Khổ, không, vô thường, vô ngã: Đó là tứ pháp ấn của Phật đạo. Chỉ được xem là Kinh Phật khi Kinh nào có nói đến các yếu tố căn bản thuộc nhân sinh và vũ trụ như: Khổ, có thân tức có cảm thọ nên phải chịu khổ; Không, các pháp duyên hợp giả có nên gọi là không; Vô thường, các pháp sanh diệt nối nhau, duyên hợp thì có, duyên hết thì tan, không thường còn; Vô ngã, tất cả pháp không có chủ thể, không có tự tánh.

Phật nói các giáo pháp nầy để phá cái chấp lấy khổ làm vui, lấy cái giả dối không thật làm thật, lấy cái vô thường biến hoại làm thường còn, lấy cái vô ngã mà chấp có ngã, có cái ta hay thần ngã. Đó là tứ pháp ấn của đạo Phật.

Lược giải:

Nói chung, ngoài mườiBa-la-mật thông thường được các Kinh giới thiệu: 1. Bố thíBa-la-mật, 2. Trì giớiBa-la-mật, 3. An nhẫnBa-la-mật, 4.Tinh tấnBa-la-mật,5. Thiền địnhBa-la-mật, 6. Bát nhãBa-la-mật, 7. Phượng tiện xảo, 8. Nguyện, 9. Lực và 10. Trí Ba-la-mật. Ngoài ra phẩm nàycòn cho rằng tất cả pháp mầu Phật đạo cũng được gọi là Ba-la-mật của chư Phật, chư Bồ tát. Tu học các Ba-la-mật nầy sẽ được Nhất thiết chủng trí, được Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh giác và Giác ngộ nghĩa là được giải thoát hay được sang bờ kia. Vì Ba-la-mật là rốt ráo, là viên mãn, là cứu cánh, là đáo bỉ ngạn. Bát Nhã Ba-la-mật nhiếp thọ tất cả pháp, tức nhiếp thọ trăm ngàn các Ba-la-mật khác. Vì vậy, Kinh nói “Bát Nhã Ba-la-mật như vậy là Ba-la-mật Như Lai”. Đó là âm vang cao tột cho những ai hành trì các Ba-la-mật. Cứ theo chỉ dẫn đó mà đi, đi đi rồi sẽ tới bờ bên kia.

"Gaté gaté, paragaté, parasamgatéBodhi Svahà!"

(Này Bodhi, đi qua, đi qua, qua bờ kia, qua đến bờ bên kìa, Svàha!)