- Thư Ngỏ
- Nội Dung
- I. Phần thứ I Tổng luận ( Biên soạn: Lão Cư Sĩ Thiện Bửu; Diễn đọc: Phật tử Quảng Tịnh; Lồng nhạc: Cư Sĩ Quảng Phước)
- II. Phần thứ II Tổng luận:
- III. Phần Thứ III: Tánh Không Bát Nhã
- Tán thán công đức quý Phật tử đã đóng góp (đợt 2) tịnh tài để ấn tống Tổng Luận Đại Bát Nhã 🌹🥀🌷🌸🏵️🌻🌼
- Hình ảnh tạ lễ công đức phiên dịch Kinh Bát Nhã của Đức Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Trí Nghiêm và chúc mừng Lão Cư Sĩ Thiện Bửu (80 tuổi ở San Jose, California, Hoa Kỳ) đã hoàn thành luận bản chiết giải bộ Kinh khổng lồ này sau 10 năm ròng rã
- Link thỉnh sách Tổng Luận Đại Bát Nhã qua Amazon
- Tập 01_Tổng Luận Đại Bát Nhã (tập 1) do Hòa Thượng Thích Trí Nghiêm dịch và Cư Sĩ Thiện Bửu chiết giải
- Tập 02_Tổng Luận Đại Bát Nhã (tập 2) do Hòa Thượng Thích Trí Nghiêm dịch và Cư Sĩ Thiện Bửu chiết giải
- Tập 03_Tổng Luận Đại Bát Nhã (tập 3) do Cư Sĩ Thiện Bửu chiết giải
- Tập 04_Tổng Luận Đại Bát Nhã (tập 4) do Cư Sĩ Thiện Bửu chiết giải
- Tập 05_Tổng Luận Đại Bát Nhã (tập 5) do Hòa Thượng Thích Trí Nghiêm dịch và Cư Sĩ Thiện Bửu chiết giải
- Tập 06_Tổng Luận Đại Bát Nhã (tập 6) do Hòa Thượng Thích Trí Nghiêm dịch và Cư Sĩ Thiện Bửu chiết giải
- Tập 07_Tổng Luận Đại Bát Nhã (tập 7) do Hòa Thượng Thích Trí Nghiêm dịch và Cư Sĩ Thiện Bửu chiết giải
- Tập 08_Tổng Luận Đại Bát Nhã (tập 8) do Hòa Thượng Thích Trí Nghiêm dịch và Cư Sĩ Thiện Bửu chiết giải
TỔNG LUẬN
KINH ĐẠI BÁT NHÃ BA LA MẬT
Biên soạn: Cư Sĩ Thiện Bửu
Trang Nhà Quảng Đức bắt đầu online tháng 4/2022
XVII. PHẨM "TƯỚNG BẤT THỐI CHUYỂN"
Giữa quyển 549, Hội thứ IV, TBBN.
Biên soạn: Lão Cư sĩ Thiện Bửu
Diễn đọc: Cư sĩ Quảng Tịnh, Cư sĩ Quảng Thiện Duyên
Lồng nhạc: Cư sĩ Quảng Phước, Cư sĩ Quảng Thiện Hùng Jordan Le
Tóm lược:
1. Bồ Tát ngộ nhập và an trụ “pháp như” như thế nào?
Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
- Chúng con nên dùng tướng trạng nào để biết đại Bồ Tát Bất thối chuyển?
Phật dạy:
- Này Thiện Hiện! Nếu đại Bồ Tát có thể như thật biết hoặc địa vị phàm phu, hoặc địa vị Thanh văn, hoặc địa vị Độc giác, hoặc địa vị Bồ Tát, hoặc địa vị Như Lai. Các địa vị như vậy tuy nói có khác nhưng trong tánh như của các pháp không đổi khác, không phân biệt, đều không có hai, không hai phần. Đại Bồ Tát đó tuy thật ngộ nhập như như của các pháp, cũng thật an trụ như như của các pháp nhưng không có sự phân biệt, vì lấy vô sở đắc làm phương tiện.
Đại Bồ Tát này đã thật ngộ nhập như như của các pháp, mặc dù nghe như như cùng tất cả pháp không hai, không khác nhưng không nghi ngờ, vướng mắc.
Đại Bồ Tát đó đã thật an trụ vào như của các pháp; ra khỏi như rồi, tuy nghe các pháp có nhiều tướng loại khác nhau nhưng ở trong ấy không có sự chấp trước, cũng không nghi ngờ, vướng mắc và không nghĩ như vầy: Việc này như thật, việc này không như thật. Mặc dù không nghĩ như vậy nhưng đối với các pháp có thể biết như thật.
2. Hình dạng tướng mạo của Bồ Tát Bất thối chuyển.
Đại Bồ Tát này không bao giờ phát ra lời nói vu vơ. Tất cả những gì họ nói đều đưa đến lợi ích, nếu không có lợi ích thì họ không bao giờ nói. Đại Bồ Tát này không bao giờ xét thấy sự hay dở, tốt xấu của người khác, có tâm bình đẳng, thương xót. Nếu đại Bồ Tát thành tựu các tướng như vậy thì nhất định đối với quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề chẳng còn thối chuyển.
Này Thiện Hiện! Tất cả các đại Bồ Tát Bất thối chuyển không bao giờ muốn thấy hình tướng ngôn từ của những ngoại đạo, Sa môn, Bà la môn v.v... Không tin các Sa môn, Bà la môn v.v... đó đối với pháp sở tri như thật biết, thật thấy, hoặc có thể trình bày chánh kiến, điều này không thể có. Đại Bồ Tát này không bao giờ lễ kính các thiên thần khác, như các ngoại đạo của thế gian đã thờ phụng, cũng không bao giờ đem các vòng hoa, các thứ hương bột, y phục, ngọc báu, tràng phan, bảo cái, âm nhạc, đèn sáng v.v… để cúng dường thiên thần và các ngoại đạo. Đại Bồ Tát nào thành tựu các tướng trạng như vậy chắc chắn đối với quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề chẳng còn thối chuyển.
Này Thiện Hiện! Tất cả Đại Bồ Tát Bất thối chuyển không rơi vào các nẻo ác, không làm thân người nữ, cũng không sanh nơi dòng họ thấp hèn; ngoại trừ vì muốn độ thoát những loại hữu tình đó nên hiện sanh cùng loài để dùng phương tiện hóa độ.
Đại Bồ Tát này thường ưa thọ trì mười thiện nghiệp đạo. Tự thân xa lìa sự sát hại chúng sanh cho đến tà kiến, khuyên người khác xa lìa sự sát hại chúng sanh cho đến tà kiến. Tự thọ trì và hành mười thiện nghiệp đạo, khuyên người khác thọ trì và hành mười thiện nghiệp đạo, chỉ bày, thể hiện, khuyến khích, khen ngợi, vui mừng, giáo hóa hữu tình làm cho họ được vững bền.
Đại Bồ Tát ấy cho đến trong mộng cũng chẳng thấy làm mười ác nghiệp đạo, cũng chẳng hiện khởi tâm ác bất thiện; cho đến trong mộng cũng thường thọ học mười thiện nghiệp đạo. Đại Bồ Tát nào thành tựu các tướng trạng như vậy chắc chắn đối với quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề chẳng còn thối chuyển.
Này Thiện Hiện! Các thứ Kinh điển mà tất cả đại Bồ Tát Bất thối chuyển thọ trì, tư duy, đọc tụng được thông suốt đều vì lợi ích an vui cho tất cả hữu tình. Các vị ấy thường suy nghĩ: Ta đem pháp này vì các hữu tình giảng nói, chỉ bày, sẽ làm cho tất cả các nguyện được viên mãn. Và đem căn lành pháp thí này ban cho các hữu tình một cách bình đẳng, cùng nhau hồi hướng quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề. Đại Bồ Tát nào thành tựu các tướng trạng như vậy chắc chắn đối với quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề chẳng còn thối chuyển.
Này Thiện Hiện! Tất cả đại Bồ Tát Bất thối chuyển đối với pháp môn thâm sâu đức Phật đã dạy, không bao giờ sanh tâm nghi ngờ, do dự, cũng không mê muội mà hoan hỷ tín thọ. Những điều nói ra đều vì lợi ích, biết lượng mà nói những ngôn từ hòa nhã, thức ngủ đều được nhẹ nhàng, không phát sanh phiền não, ra vào đến đi tâm luôn tỉnh thức, luôn luôn an trụ nơi chánh niệm, chánh tri. Đi đứng nằm ngồi với hành động có oai nghi, nhấc chân cất bước cũng như vậy. Chân bước đến đâu đều nhìn dưới đất, an nhiên chánh niệm nhìn thẳng mà đi. Cử động nói năng thường không thô bạo. Những sự thọ dụng như y phục, giường nằm đều luôn thơm sạch, thích sạch sẽ, thường không bệnh tật, không có những hôi hám dơ bẩn, rận rệp, các thứ trùng. Trong thân không có tám vạn hộ trùng. Vì sao? Vì các đại Bồ Tát này căn lành tăng thượng, vượt khỏi thế gian. Căn lành như như dần dần tăng trưởng, như vậy, thân tâm thanh tịnh. Do nhân duyên này, thân tâm của các Bồ Tát này kiên cố giống như kim cương, không bị nghịch duyên làm thương tổn.
Đại Bồ Tát nào thành tựu các tướng trạng như vậy, chắc chắn đối với quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề chẳng còn thối chuyển.
Khi ấy, Thiện Hiện bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Thế nào là các đại Bồ Tát nên biết tâm thường thanh tịnh?
Phật dạy:
- Này Thiện Hiện! Đại Bồ Tát ấy căn lành như như dần dần tăng trưởng. Trong tâm như vậy, như vậy, tất cả những quanh co, dối trá đều không bao giờ hiện hành. Do nhân duyên này, bao nhiêu phiền não và pháp bất thiện đều vĩnh viễn dập tắt, cũng vượt khỏi Thanh văn, Độc giác địa, nhanh chóng tiến đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề. Cho nên phải biết tâm thường thanh tịnh.
Này Thiện Hiện! Tất cả đại Bồ Tát Bất thối chuyển chẳng trọng lợi dưỡng, chẳng màng tiếng khen, tâm xa lìa ganh ghét, tham lam, thân không lầm lỗi. Đối với các thức ăn, nước uống, y phục, đồ nằm, thuốc thang, tài sản, của cải v.v… không tham đắm. Nghe pháp thâm sâu tâm chẳng mê lầm, trí tuệ sâu bền, cung kính tín thọ. Tùy sự nghe nhận, đều hội nhập Bát Nhã sâu xa. Những sự nghiệp tạo tác ở thế gian cũng nương vào phương tiện thiện xảo của Bát Nhã mà hội nhập vào pháp tánh, không thấy một sự kiện nào ra khỏi pháp tánh. Giả sử có pháp nào không tương ưng với pháp tánh thì cũng dùng phương tiện hội nhập nghĩa lý thâm sâu của Bát nhã Ba la mật. Do đó không thấy pháp nào ngoài pháp tánh. Đại Bồ Tát nào thành tựu các tướng trạng như vậy, chắc chắn đối với quả vị Vô Thượng Bồ đề chẳng còn thối chuyển.
Này Thiện Hiện! Giả sử có ác ma hóa hiện trước mặt tất cả các đại Bồ Tát Bất thối chuyển tám địa ngục lớn; ở trong mỗi một địa ngục lớn đó hóa ra vô lượng trăm ngàn Bồ Tát đều bị lửa dữ xen nhau đốt cháy, chịu nhiều đau khổ chua xót, độc hại khổ sở vô cùng. Ác ma hóa ra như vậy, bảo các Bồ Tát Bất thối chuyển:
“Các Bồ Tát này đều được thọ ký quả vị Vô Thượng Bồ đề Bất thối chuyển, nên bị đọa trong địa ngục lớn như vậy, thường chịu những đau khổ dữ dội như vậy. Bồ Tát các ông đã nhận thọ ký quả vị Vô Thượng Bồ đề Bất thối chuyển cũng sẽ đọa trong địa ngục lớn này, và chịu những đau khổ dữ dội. Phật thọ ký cho các ông chịu khổ cùng cực trong địa ngục lớn, chứ chẳng phải thọ ký các ông quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề Bất thối chuyển. Thế nên, các ông hãy mau vứt bỏ tâm đại Bồ đề, may ra được thoát khỏi nổi khổ địa ngục đây. Tương lai sanh lên cõi trời hoặc sanh trong loài người, hưởng thụ những vui sướng tuyệt vời”.
Khi ấy, các đại Bồ Tát Bất thối chuyển nghe thấy những điều như vậy, tâm họ vẫn không lay động, không nghi ngờ, sợ hãi, mà chỉ suy nghĩ: Đại Bồ Tát được thọ ký Bất thối chuyển, nếu đọa vào cảnh giới ác, chịu các khổ não không thể thoát ra, nhất định việc này không thể có. Những điều nghe thấy hôm nay chắc là ác ma tạo ra. Những điều ác ma nói hoàn toàn không thật có. Đại Bồ Tát nào thành tựu các tướng trạng như vậy, chắc chắn đối với Vô Thượng Bồ đề chẳng còn thối chuyển.
Này Thiện Hiện! Giả sử có ác ma hóa làm hình tướng Sa môn đi đến chỗ các đại Bồ Tát Bất thối chuyển, nói như vầy: “Trước kia ông đã nghe, thọ trì, đọc tụng kinh điển tương ưng Bát nhã Ba la mật sâu xa đều là tà thuyết, hãy mau vứt bỏ, chớ nghĩ đó là chơn thật. Nếu các ông có thể vứt bỏ nhanh chóng, ta sẽ dạy cho các ông pháp Phật chơn tịnh, để cho ông mau chứng Vô thượng Bồ đề. Những gì ông đã nghe trước đây không đúng là của Phật, đó là văn tụng dối trá do người soạn tập. Những lời ta nói mới đúng là lời Phật”.
Thiện Hiện nên biết: Đại Bồ Tát nào nghe nói như vậy mà thân tâm dao động, nghi ngờ, sợ hãi, nên biết đó là Bồ Tát chưa được thọ ký Bất thối chuyển.
Đại Bồ Tát nào nghe nói như vậy mà thân tâm chẳng dao động, nghi ngờ, sợ hãi, chỉ an trụ theo pháp tánh vô tác, vô tướng, vô sanh, vô diệt. Đại Bồ Tát này có làm việc gì cũng không tin lời người khác, chẳng theo lời dạy của người khác mà bị lay chuyển. Như A la hán có làm việc gì chẳng tin lời người khác, hiện chứng pháp tánh, không mê hoặc, không nghi ngờ, tất cả ác ma không thể khuynh đảo được. Đại Bồ Tát Bất thối chuyển này không bị tất cả Thanh văn, Độc giác, ngoại đạo, các ác ma v.v... có thể phá hoại, làm cho lui sụt tâm Bồ đề. Đại Bồ Tát nào thành tựu các tướng trạng như vậy, chắc chắn đối với quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề chẳng còn thối chuyển.
Này Thiện Hiện! Giả sử có ác ma giả hiện bạn thân đi đến chỗ các đại Bồ Tát Bất thối chuyển, nói như vầy: “Những gì các ông thực hành là pháp sanh tử, chẳng phải hạnh Bồ Tát. Nay các ông nên tu đạo hết khổ, mau hết các khổ, đắc Bát Niết bàn”.
Lúc đó, ác ma liền nói pháp tương tợ đạo sanh tử cho các Bồ Tát và bảo: “Đây là chơn đạo, ông tu đạo này sớm chấm dứt tất cả sanh, lão, bệnh, tử, được vào Niết bàn. Thân khổ hiện tại còn nên chán bỏ, huống lại cầu thọ thân khổ nơi đời sau. Hãy tự suy nghĩ cẩn thận để bỏ những gì đã tin từ trước”.
Khi đại Bồ Tát nghe người đó nói, thân tâm không dao động, không nghi ngờ, sợ hãi, mà chỉ suy nghĩ: Người nói lời như vậy chính là ác ma.
Khi ấy, ác ma kia bảo Bồ Tát: “Ông muốn nghe hạnh vô ích của Bồ Tát à? Nghĩa là các Bồ Tát trải qua hằng hà sa số đại kiếp, đem vô lượng thứ đồ cúng tốt đẹp nhất để cúng dường chư Phật. Lại ở hằng hà sa số chỗ Phật tu vô lượng thứ hạnh khổ khó làm, thân cận vâng thờ hằng hà sa số chư Phật Thế Tôn. Thỉnh hỏi đạo nên tu nơi vô lượng, vô biên của Bồ Tát và hằng hà sa số chư Phật Thế Tôn. Theo lời thỉnh hỏi thứ lớp được chỉ dạy. Các chúng đại Bồ Tát đó như lời Phật dạy, tinh tấn tu học trải qua vô lượng kiếp còn không thể chứng đắc sự mong cầu Vô Thượng Bồ đề; huống gì hôm nay các ông có thể chứng đắc”.
Khi ấy, Bồ Tát tuy nghe nói như vậy nhưng thân tâm không dao động, không sợ hãi, nghi ngờ. Ác ma kia vội đến nơi hóa làm vô lượng hình tướng Bí sô, bảo Bồ Tát: “Các Bí sô này đều ở thời quá khứ, trải qua vô số kiếp tu vô lượng các hạnh khổ khó làm mà vẫn không thể đắc Vô thượng Bồ đề, nay đều lui trụ nơi quả A la hán. Làm sao các ông có thể chứng đắc Bồ đề?” Các Bồ Tát ấy nghe thấy vậy suy nghĩ: Nhất định là ác ma, vì muốn khuấy rối ta nên làm những việc như vậy. Chắc chắn không có Bồ Tát nào tu hành Bát Nhã đến quả vị viên mãn mà không chứng Vô Thượng Bồ đề, lui trụ nơi các địa vị Thanh văn, Độc giác.
Bồ Tát lại suy nghĩ: Nếu các Bồ Tát như lời Phật dạy, tu hạnh Bồ Tát mà không chứng quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, việc này chắc chắn không thể xảy ra. Nên biết những điều đã thấy, đã nghe hôm nay nhất định là do ác ma đã làm, đã nói.
Đại Bồ Tát nào thành tựu các tướng trạng như vậy, chắc chắn đối với quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề chẳng còn thối chuyển.
Này Thiện Hiện! Tất cả đại Bồ Tát Bất thối chuyển, nếu có ác ma giả hình tướng Bí sô đi đến nơi Bồ Tát muốn làm cho chán bỏ Vô thượng Bồ đề, nói như vầy: “Nhất thiết trí trí ngang bằng hư không, lấy vô tánh làm tánh, tự tướng vốn Không. Các pháp cũng vậy, ngang bằng hư không, lấy vô tánh làm tánh. Trong tự tướng Không ấy, không có một pháp nào có thể gọi là năng chứng, không có một pháp nào có thể gọi là sở chứng, nơi chứng, thời chứng, và do đây chứng cũng bất khả đắc. Tất cả pháp đã ngang bằng hư không, lấy vô tánh làm tánh, tự tướng vốn Không. Vì sao các ông phải chịu khổ nhọc một cách uổng phí cầu chứng Vô Thượng Bồ đề? Trước kia, ngươi đã nghe các chúng Bồ Tát nên cầu Vô Thượng Bồ đề, đều là ma nói chứ chẳng phải lời chơn thật của Phật. Các ông nên bỏ tâm mong cầu chứng Vô Thượng Bồ đề, chớ nên vì các hữu tình ngày đêm tự chịu gian khổ. Mặc dù làm vô số những việc khổ hạnh khó làm, mong cầu giác ngộ nhưng không bao giờ đạt được ý nguyên.
Đại Bồ Tát này khi nghe nói lời can ngăn, quở trách như vậy, quán sát kỹ những việc của ác ma muốn làm lụn bại tâm Bồ đề lớn của ta. Nay ta không nên tin nhận lời chúng nói mà đánh mất tâm Bồ đề lớn đã phát nguyện. Ta phải kiên trì hơn, quyết không bao giờ lay chuyển. Đại Bồ Tát nào thành tựu các tướng trạng như vậy, chắc chắn đối với quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề chẳng còn thối chuyển.
Này Thiện Hiện! Tất cả Đại Bồ Tát Bất thối chuyển, muốn vào sơ tịnh lự cho đến tịnh lự thứ tư, thì có thể vào tùy ý. Đại Bồ Tát này tuy vào tịnh lự thứ tư nhưng không thọ quả đó. Vì muốn lợi ích an vui các hữu tình nên tùy sự giáo hóa mà thọ thân, tức tùy theo sở nguyện đều có thể giáo hóa. Sau khi làm những việc cần làm rồi thì xả bỏ ngay. Thế nên, tuy có thể vào các tịnh lự nhưng không theo thế lực đó để thọ sanh. Vì hóa độ các hữu tình nên sanh trở lại cõi Dục, tuy sanh nơi cõi Dục nhưng không bị nhiễm dục. Đại Bồ Tát nào thành tựu các tướng trạng như vậy, chắc chắn đối với Vô Thượng Bồ đề chẳng còn thối chuyển.
Này Thiện Hiện! Tất cả đại Bồ Tát Bất thối chuyển, chẳng quí danh tiếng, không đắm trước tiếng khen. Đối với các hữu tình tâm không sân giận, luôn giúp họ được lợi ích an vui. Đến đi ra vào tâm không tán loạn, oai nghi tiến dừng thường trụ chánh niệm. Vì các hữu tình nên mặc dù Bồ Tát ở tại nhà nhưng trong ấy tâm không tham đắm. Tuy hiện thọ dục nhưng tâm chán sợ. Tuy có ăn uống mà lòng lo sợ chẳng yên, chỉ nghĩ lúc nào cho ra khỏi hiểm nạn này. Tuy hiện thọ dụng các thứ của cải nhưng ở nơi đó không sanh tham ái, không tự muôi sống bằng việc phi pháp, bất chánh. Thà tự hy sinh chứ không hại người khác.
Vì sao? Vì các Bồ Tát thực hành Bát nhã Ba la mật sâu xa là bậc tôn thượng trong loài người, thiện sĩ trong loài người, quí tộc trong loài người, trâu chúa trong loài người, hoa sen trong loài người, voi chúa trong loài người, sư tử trong loài người, hùng mạnh trong loài người, điều ngự trong loài người, anh kiệt trong loài người. Vốn vì lợi ích an vui cho tất cả hữu tình nên hiện ở thế gian để dùng phương tiện làm lợi ích, đâu vì đời sống của chính mình mà xâm phạm phương hại đến người khác. Vì sao? Các Bồ Tát này đã nắm giữ phương tiện thiện xảo của Bát nhã Ba la mật sâu xa. Đại Bồ Tát nào thành tựu các tướng trạng như vậy, chắc chắn đối với Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề chẳng còn thối chuyển.
Này Thiện Hiện! Tất cả đại Bồ Tát Bất thối chuyển, có Thần vương Dược xoa cầm kim cương thường theo hộ vệ nghiêm mật hai bên, không để cho những người chẳng phải người v.v... dùng oai lực tà mị làm tổn hại thân tâm họ. Nhờ nhân duyên này, nên các Bồ Tát từ lúc tu cho đến lúc đạt được quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề thân tâm thư thái, thường không rối loạn, đủ tướng trượng phu, các căn viên mãn, tâm hành điều thiện, thường tu tịnh mạng. Không hành huyễn thuật, xem tướng tốt xấu, chú cấm quỷ thần, pha chế thuốc thang, dụ gạt người thấp hèn, kết thân với người giàu sang, khinh ngạo Thánh hiền, thân cận nam nữ. Không vì danh lợi mà khen mình chê người. Không vì tâm nhiễm ô mà liếc ngó giỡn cười. Giữ giới thanh tịnh, chí tánh thuần hậu ngay thẳng.
Đại Bồ Tát nào thành tựu các tướng trạng như vậy, chắc chắn đối với quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề chẳng còn thối chuyển.
Này Thiện Hiện! Tất cả đại Bồ Tát Bất thối chuyển, đối với văn chương, kỹ nghệ của các thế gian, tuy được tài ba lỗi lạc nhưng không tham đắm, vì đều là hàm chứa lời tạp uế, tà mạn. Đối với những sách luận bàn về thế tục ngoại đạo, tuy cũng biết giỏi nhưng không say đắm, vì đạt được bản tánh Không của tất cả pháp. Các sách luận của ngoại đạo thế tục bàn nói nhiều sự lý có thêm bớt, còn đạo của Bồ Tát không như vậy. Đại Bồ Tát nào thành tựu các tướng trạng như vậy, chắc chắn đối với quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề chẳng còn thối chuyển.
Này Thiện Hiện! Tất cả đại Bồ Tát Bất thối chuyển còn có các tướng trạng khác nữa, Ta sẽ phân tích giảng nói cho ông rõ. Nghĩa là Bồ Tát đó thực hành Bát Nhã, đạt các pháp đều Không, nên chẳng ưa quán sát luận bàn các việc như: Việc vua, việc giặc, việc quân trận, việc chiến đấu, thành ấp, xóm làng, các loại xe ngựa, voi, y phục, ăn uống, giường nằm, hương hoa, nam nữ, xấu đẹp, vườn rừng, ao hồ, núi biển v.v...
Bồ Tát chẳng ưa quán sát luận bàn việc của Dược xoa, La sát bà v.v... các việc của quỷ thần. Chẳng ưa quán sát luận bàn việc đường sá, chợ quán, lầu gác, buôn bán v.v... Chẳng ưa quán sát luận bàn việc múa hát, âm nhạc, điệu bộ, giỡn cười v.v... Chẳng ưa quán sát luận bàn việc cồn đảo, cầu cống, thuyền bè, vàng ngọc v.v... Chẳng ưa quán sát luận bàn việc trăng sao, mưa gió, lạnh nóng, tốt xấu v.v... Chẳng ưa quán sát luận bàn việc những loại pháp nghĩa trái nhau, văn tụng v.v... Chẳng ưa quán sát luận bàn việc tương ưng phàm phu, Thanh văn, Độc giác. Chỉ ưa quán sát luận bàn việc tương ưng Bát nhã Ba la mật.
Thiện Hiện nên biết: Đại Bồ Tát này thường không xa lìa tác ý tương ưng với Bát nhã Ba la mật sâu xa, thường không xa lìa tâm Nhất thiết trí trí. Chẳng ưa chống trái hòa vui với sự tranh tụng. Thường mong Chánh pháp, không thích phi pháp. Thường mến mộ bạn lành, chẳng ưa bạn ác. Thích phát ra lời Chánh pháp, xa lìa lời phi pháp. Muốn thấy đức Như Lai, vui mừng chúng xuất gia. Trong cõi nước mười phương có đức Phật Thế Tôn giảng nói pháp chánh yếu, Bồ Tát nguyện sanh thế giới đó để gần gũi cúng dường, lắng nghe Chánh pháp.
Thiện Hiện nên biết: Đại Bồ Tát này đa phần từ trời cõi Dục, cõi Sắc chết đi sanh vào loài người. Ở châu Thiệm bộ, giỏi các môn kỹ nghệ, chú thuật, Kinh thư, địa lý, thiên văn và các pháp nghĩa. Hoặc sanh vào biên địa nơi thành lớn, nước lớn, làm lợi ích lớn cho các hữu tình.
Thiện Hiện nên biết: Đại Bồ Tát này không bao giờ nghi rằng ta bị thối chuyển hay không thối chuyển. Đối với pháp tự địa cũng không sanh nghi là có hay không. Đối với các việc ma biết một cách chính xác, rõ ràng. Như hàng Dự lưu đối với pháp tự địa không bao giờ sanh nghi. Giả sử có ác ma làm những việc rối loạn, mê hoặc vẫn không thể làm khuynh động được. Đại Bồ Tát Bất thối chuyển này đối với pháp tự địa chắc chắn không sanh nghi, biết rõ việc ma, chẳng theo ma lực.
Như có người tạo tác nghiệp không gián đoạn, tâm tạo nghiệp liên tục này mãi mãi đi theo như bóng không rời hình, cho đến lúc qua đời không thể rời xa, nếu sanh tâm khác cũng không thể ngăn dẹp. Các Bồ Tát này cũng như vậy, tâm không thối chuyển, mãi mãi hướng tâm an trụ bậc Bất thối chuyển của Bồ Tát; trời, người, A tu la v.v... của thế gian không thể làm lay động, phá hoại pháp đã tự đắc. Đối với các nghiệp ma khéo biết rõ ràng, với pháp đã chứng thường không nghi hoặc. Tuy sanh đời khác cũng chẳng phát khởi tâm tương ưng Thanh văn, Độc giác và chẳng tự nghi ta ở đời sau có thể chứng đắc Vô Thượng Bồ đề chăng? An trụ tự địa chẳng theo duyên khác. Đối với pháp tự địa không thể hủy hoại. Vì sao? Vì các Bồ Tát này thành tựu trí không dao động, không thối chuyển, tất cả ác duyên không thể khuynh động, tâm ấy kiên cố hơn cả kim cương.
Giả sử có ác ma giả hình tượng Phật đến chỗ Bồ Tát nói như vầy: “Nay ông nên cầu quả A la hán, chấm dứt các lậu, vào Bát Niết bàn. Ông chưa kham nhận thọ ký đại Bồ đề, cũng chưa chứng đắc Vô sanh pháp nhẫn. Nay ông chưa có các tướng trạng Bất thối chuyển nên Như Lai không thể thọ ký quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề cho ông”.
Khi đại Bồ Tát này nghe những lời như vậy, tâm không biến động, chẳng lui, chẳng mất, không kinh khiếp, không sợ hãi, chỉ suy nghĩ: Đây nhất định là ác ma hoặc quyến thuộc của chúng hóa làm ra hình tướng Phật để đến chỗ ta nói những lời như vậy. Nếu đúng là Phật nói thì không như thế.
Thiện Hiện nên biết: Nếu khi đại Bồ Tát nghe kẻ đó nói mà có thể quán sát nhớ nghĩ như vầy: Chắc chắn đây là ác ma hóa làm hình tướng Phật, muốn ta xa lìa Bát Bát nhã Ba la mật sâu xa, muốn ta buông bỏ sự mong cầu quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, vì thế không nên nghe theo lời kẻ đó nói. Lúc đó ma Kinh sợ biến mất ngay.
Đại Bồ Tát này nhất định đã an trụ bậc Bất thối chuyển. Từ lâu đã được chư Phật quá khứ thọ ký đại Bồ đề. Vì sao? Vì Đại Bồ Tát này thành tựu đầy đủ các tướng trạng của bậc Bất thối chuyển, có thể biết rõ việc làm của ác ma, làm cho chúng ẩn mất, không thể hiện lại được. Đại Bồ Tát nào thành tựu các tướng trạng như vậy, chắc chắn đối với quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề chẳng còn thối chuyển.
Này Thiện Hiện! Có các đại Bồ Tát Bất thối chuyển, hành Bát Nhã sâu xa, bảo vệ Chánh pháp, chẳng tiếc thân mạng, huống gì của cải, bạn bè, bà con. Vì bảo vệ Chánh pháp nên dõng mãnh tinh tấn, thường nghĩ thế này: Chánh pháp này tức là Pháp thân thanh tịnh của chư Phật, tất cả Như Lai cung kính cúng dường. Nay ta ủng hộ pháp Phật quá khứ, hiện tại, vị lai tức là ủng hộ pháp Thân thanh tịnh của chư Phật ba đời. Vậy nay ta chẳng nên tiếc thân mạng, của cải, bạn bè để ủng hộ Chánh pháp.
Lại suy nghĩ: Chánh pháp này thông thuộc chư Phật Thế Tôn ba đời, ta cũng rơi vào số Phật vị lai, đức Phật đã thọ ký đạo quả giác ngộ cho ta. Do nhân duyên này, Chánh pháp chư Phật tức là pháp của ta, ta nên bảo vệ chẳng tiếc thân mạng, của cải, bạn bè. Vào thời tương lai ta được làm Phật cũng vì hữu tình giảng nói pháp này. Đại Bồ Tát này thấy việc lợi ích như vậy, nên ủng hộ Chánh pháp Như Lai đã dạy, chẳng tiếc thân mạng, cho đến Bồ đề thường không lười mỏi.
Đại Bồ Tát nào thành tựu các tướng trạng như vậy, chắc chắn đối với quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề chẳng còn thối chuyển.
Này Thiện Hiện! Có các đại Bồ Tát Bất thối chuyển nghe chư Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác thuyết Chánh pháp không nghi, không ngờ. Nghe rồi thọ trì chẳng quên mất, cho đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, vì đã đạt văn trì Đà la ni.
Khi ấy, Thiện Hiện bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Đại Bồ Tát này chỉ nghe đức Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác thuyết Chánh pháp mà không nghi, không ngờ, cho đến Bồ đề thường chẳng quên mất, hay nghe Bồ Tát và các Thanh văn, trời, rồng, Dược xoa, người chẳng phải người v.v... thuyết Chánh pháp cũng có thể đối với họ không nghi ngờ, cho đến Bồ đề thường chẳng quên mất?
Phật dạy:
- Này Thiện Hiện! Đại Bồ Tát này nghe khắp tất cả âm thanh, ngôn ngữ của hữu tình, có thể thông đạt văn tự nghĩa lý, không nghi, không ngờ, thường chẳng quên mất. Vì sao? Vì đại Bồ Tát này ở trong các pháp đắc Vô sanh nhẫn, đã khéo thông suốt thật tánh các pháp, nên nghe pháp đều tùy thuận và không nghi, không ngờ. Lại được văn trì Đà la ni nên thường có khả năng nhớ nghĩ không bao giờ quên mất.
Đại Bồ Tát nào thành tựu các tướng trạng như vậy, chắc chắn đối với quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề chẳng còn thối chuyển.
Thiện Hiện nên biết: Đây là tướng trạng của Bồ Tát Bất thối chuyển.
Lược giải:
1. Bồ Tát ngộ nhập và an trụ “pháp như” như thế nào?
Mấu chốt để trả lời câu hỏi này nằm trong câu dạy của Phật:
- “Này Thiện Hiện! Nếu đại Bồ Tát có thể như thật biết hoặc địa vị phàm phu, hoặc địa vị Thanh văn, hoặc địa vị Độc giác, hoặc địa vị Bồ Tát, hoặc địa vị Như Lai. Các địa vị như vậy tuy nói có khác nhưng trong tánh như của các pháp không đổi khác, không phân biệt, đều không có hai, không hai phần. Đại Bồ Tát đó tuy thật ngộ nhập như như của các pháp, cũng thật an trụ như như của các pháp nhưng không có sự phân biệt, vì lấy vô sở đắc làm phương tiện”.
Bồ Tát mỗi khi nhập vào pháp như rồi, thấy tất cả pháp đều bình đẳng, không hai không khác. Do cái thấy biết như vậy nên không còn phân biệt chấp trước, được tâm như như bất động, mới an trụ trong đệ nhất nghĩa mà tịnh đạo Bồ đề.
2. Hình trạng tướng mạo của Bồ Tát Bất thối chuyển.
Bồ Tát thường “mai danh ẩn tích”, không để lộ hành tung của mình trong việc hóa độ chúng sanh, nên thế gian khó nhận biết. Vì vậy, kinh bảo là phải qua hình trạng tướng mạo của các Ngài mới có thể đoán biết ai là Bồ Tát bất thối chuyển:
- Thường những ai chẳng sanh nơi nhà hạ tiện, nhẫn đến chẳng sanh chỗ bát nạn, chẳng thọ thân bán nam bán nữ... Do những hình trạng tướng mạo nầy mà đoán biết đó là bậc Bồ Tát bất thối chuyển.
- Do đức từ mà thân, khẩu, ý thành tựu. Nên thân khẩu ý người nầy lúc nào cũng thanh tịnh: Ôn nhu hòa nhã. Do đây mà biết là bậc Bồ Tát bất thối chuyển.
- Người nầy chẳng chung cùng với ngũ cái: Dâm dục, sân khuể, tùy miên, điệu hối và nghi. Do hình trạng tướng mạo nầy mà biết là bậc Bồ Tát bất thối chuyển.
- Với tất cả chỗ, tất cả thời người nầy đều không ái trước. Lúc nằm ngồi đi đứng, cất bước, hạ chân, thân tâm luôn an ổn, thường tự chánh niệm, nhất tâm nhìn đất mà đi. Do những hình trạng tướng mạo nầy mà biết là bậc Bồ Tát bất thối chuyển.
- Y phục, đồ nằm của người nầy không dơ bẩn hôi hám, thân thể không có hộ trùng, nên ít bệnh tật. Vì công đức của người nầy vượt ngoài thế gian mà được thân thanh tịnh, tâm thanh tịnh. Do những hình trạng tướng mạo đây mà đoán biết là bậc Bồ Tát bất thối chuyển.
- Lại nữa, vì lợi ích chúng sanh mà người nầy thực hành bố thí, nhẫn đến Bát nhã Ba la mật. Đây gọi là bậc bất thối chuyển Bồ Tát. Người nầy thọ trì, đọc tụng, giảng thuyết, chánh ức niệm tất cả mười hai bộ kinh, từ Khế kinh đến Luận nghị, lại đem các pháp ấy làm pháp thí cho tất cả chúng sanh, rồi cùng hồi hướng công đức Vô thượng Bồ đề. Đây gọi là bậc Bồ Tát bất thối chuyển.
- Người nầy chẳng quý lợi dưỡng. Dù thực hành 12 hạnh Đầu đà mà chẳng quý hạnh Đầu đà. Người nầy chẳng phát sanh tâm xan tham, tật đố, ngu si, thường chẳng phát sanh tâm phá giới, sân động, giải đãi, tán loạn. Do đây mà biết là bậc Bồ Tát bất thối chuyển.
- Người nầy tuệ giác kiên cố, có khả năng ngộ nhập sâu xa chánh pháp, tùy theo pháp thế gian và xuất thế đã nghe, đều có khả năng dùng phương tiện hội nhập nghĩa thú Bát nhã Ba la mật. Nếu thành tựu các hành, trạng, tướng mạo như thế, nên biết đó là Bồ Tát Bất thối chuyển.
- Nếu ác ma hóa hiện tám đại Địa ngục, trong đó có ngàn ức vạn Bồ Tát đang bị đốt nấu thống khổ. Ác ma bảo đại Bồ Tát nầy rằng: Những người trong Địa ngục đây toàn là bậc Bồ Tát bất thối chuyển đã được đức Phật thọ ký mà đọa vào đây, nếu Ngài được đức Phật thọ ký bậc Bất thối chuyển cũng sẽ đọa vào đại Địa ngục nầy. Chi bằng xả bỏ tâm Bồ Tát thì chẳng bị đọa, sẽ được sanh lên cõi Trời. Dù thấy nghe như vậy, Bồ Tát nầy vẫn chẳng nao núng, chẳng nghi ngờ, sợ sệt, chẳng thối tâm. Dù cho ác ma trấn áp, dẫn dụ, khuynh đảo bằng cách nầy hay cách khác, Bồ Tát ấy cũng không bị lung lạc, thối thất đạo Bồ đề. Nếu thành tựu các hình trạng tướng mạo như thế, nên biết đó là bậc Bất thối chuyển.
- Người nầy thường hành Bát nhã Ba la mật, luôn luôn nghĩ: Nếu đại Bồ Tát theo lời Phật dạy, tinh cần tu học thường chẳng xa lìa diệu hạnh đã nhiếp thọ là bố thí, tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, Bát nhã Ba la mật; thường chẳng xa lìa tác ý tương ưng với Nhất thiết trí trí; thường khuyên các hữu tình tinh cần tu học lục Ba la mật. Đại Bồ Tát ấy quyết định chẳng từ bỏ lục Ba la mật; chẳng từ bỏ 18 pháp không; chẳng từ bỏ chơn như, pháp giới… cho đến cảnh giới bất tư nghì; chẳng từ bỏ 37 pháp trợ đạo, chẳng từ bỏ Tứ Thánh đế, mười hai Duyên khởi; chẳng từ bỏ Nhất thiết trí, Đạo tướng trí, Nhất thiết tướng trí... cho đến quyết định chẳng từ bỏ quả vị Giác ngộ tối cao. Nếu thành tựu các hình trạng tướng mạo như thế, nên biết đó là đại Bồ Tát Bất thối chuyển.
- Người nầy thường hành Bát nhã Ba la mật và luôn nghĩ: Nếu đại Bồ Tát hiểu biết việc ma, chẳng theo việc ma; hiểu biết bạn ác, chẳng nghe lời bạn ác; hiểu biết cảnh giới, chẳng chuyển theo cảnh giới; đại Bồ Tát ấy quyết định chẳng từ bỏ lục Ba la mật; quyết định chẳng từ bỏ 18 pháp không; chẳng từ bỏ chơn như pháp giới cho đến cảnh giới bất khả tư nghì; chẳng bỏ quả vị Giác ngộ tối cao. Nếu thành tựu các hình, trạng, tướng mạo như thế, nên biết đó là đại Bồ Tát Bất thối chuyển.
- Người nầy khi nghe pháp yếu mà chư Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác đã nói, thâm tâm hoan hỷ, cung kính tín thọ, khéo hiểu nghĩa thú; lại có tâm kiên cố như kim cương chẳng thể lay chuyển, thường siêng tu học lục Ba la mật, cũng khuyên các hữu tình tinh cần tu học lục Ba la mật. Nếu thành tựu các hình, trạng, tướng mạo như thế, nên biết đó là đại Bồ Tát Bất thối chuyển.
Ở đây, không phải kinh muốn chỉ bày hành tung của các Bồ Tát Bất thối chuyển để tán tụng các Ngài mà ở đây kinh muốn xác nhận đời sống thanh tao và nguyện hạnh của các Ngài để chúng sanh làm theo sao cho phù hợp với tinh thần Bồ Tát đạo.
Kinh đã diễn tả quá chi ly nên không cần trình bày thêm nữa. Điểm quan trọng đối với kẻ tu hành chân chánh là tự mình phải thúc liễm thân tâm, sống trong chánh định để làm mẫu mực, làm thân giáo cho các kẻ khác! Thân giáo là giáo pháp bố thí cao nhất. Lấy thân mô phạm giáo hóa chúng sanh. Đó là những bậc thượng tôn trong trời người, làm gương mẫu trong thiên hạ, cũng là tấm gương sáng cho những ai lập chí, lập nguyện thực thi Bồ Tát đạo hay Bồ Tát hạnh. Nhìn những biểu lộ của thân giáo này thì có thể biết được bậc bất thối chuyển.
Phẩm “Tướng Bất Thối Chuyển” của Hội này, chỉ thuyết về hình trạng tướng mạo của các Bồ Tát theo lối tả chân, ai đọc qua cũng có thể hiểu, nên không cần dài dòng nữa ./.
---o0o---