TAM TẠNG THÁNH KINH PHẬT GIÁO
TẠNG KINH (NIKÀYA)
Thi Hóa
TRUNG BỘ KINH
( Majhima Nikàya )
Tập IV
Hòa Thượng THÍCH MINH CHÂU
Dịch sang tiếng Việt từ Tam Tạng Pàli
Chuyển thể Thơ :
Giới Lạc MAI LẠC HỒNG tự TUỆ NGHIÊM
( Huynh Trưởng Cấp Tấn - GĐPTVN tại Hoa Kỳ )
Email : honglacmai1@yahoo.com
116. Kinh THÔN TIÊN
( Isigili sutta )
Như vậy, tôi nghe :
Một thời, đức Thế Tôn Giác Giả
Trú Ra-Cha-Ga-Há nơi ni
Trên núi I-Sí-Ghi-Li ( Isigili )
‘Thôn Tiên’ tên ấy đồng thì gọi đây.
Tại nơi này, Thế Tôn cho gọi
Chư Tăng đến và nói như vầy :
– “ Các Tỷ Kheo ! Các ông đây
Có thấy núi Phụ Trọng này hay không ? ”.
(Vê-Pha-Ra cũng đồng núi ấy)
– “ Thưa có thấy, bạch đức Phật Đà ! ”.
– “ Các Tỷ Kheo ! Đây chỉ là
Một tên khác của Vê-Pha-Ra này.
Xa xa đây núi Panh-Đa-Vá
(Núi Bạch Thiện) kia đã thấy không ? ”.
– “ Thưa có thấy, bạch Thế Tôn ! ”.
– “ Đây chỉ là tên khác thông qua vầy.
Các ông đây có thấy núi đá
Vê-Pun-Lá (Quảng Phổ) kia không ? ”.
– “ Thưa có thấy, bạch Thế Tôn ! ”.
__________________________
( ) : Thành Vương Xá – Rajagaha, do vua Bimbisara (Tấn-Bà-Sa-
La) trị vì. Nơi đây Vua đã dâng Đức Phật ngự uyển để thành
lập Trúc Lâm Tinh Xá (Veluvanavihàra).
(2) : Núi Isigili – Thôn Tiên. (3) : Các núi khác : Vebhara
(Phụ Trọng), Pandava (Bạch Thiện), Vepulla (Quảng Phổ).
– “ Đây chỉ là danh khác đồng kể ra.
Có thấy núi Ghít-Cha-Ku-Tá (1)
(Núi Linh Thứu) sơn dã kia không ? ”.
– “ Thưa có thấy, bạch Thế Tôn !
– “ Đây chỉ là danh khác đồng tường tri.
Có thấy núi I-Si-Ghi-Lí ? ”.
(Tên Thôn Tiên cũng chỉ núi này)
– “ Có thấy, bạch đức Như Lai ! ”.
– “ Đây chỉ là danh khác nay gọi vầy.
Chúng Tăng này ! Thuở xưa có các
Năm trăm vị Độc Giác Phật Đà. (2)
Sống trong thời gian lâu xa
Tại I-Si-Ghí-Lí (là Thôn Tiên)
Lúc đầu tiên dân chúng đều thấy
Các vị ấy đi vào núi đây,
Nhưng thời gian thật lâu dài
Họ không thấy các vị này trở ra
Dân chúng liền bảo là : ‘Núi ấy
Đã nuốt lấy Ẩn-sĩ các vì’.
_____________________________
(1): Gijjhakuta – Linh Sơn hay Linh-Thứu hay núi Kỳ-Xà-Quật.
(2) : Có ba bậc Giác ngộ :
- Toàn Giác Phật – Sammàsambuddha ( Tam-miệu-tam-bồ-đề) là
bậc chứng đạt Thánh quả Toàn tri Diệu giác và truyền bá giáo
pháp một cách sâu rộng.
- Độc Giác Phật – Paccekabuddha ( hay còn gọi là Duyên Giác )
là bậc chứng đạt Phật quả, nhưngchỉ chứng ngộ tự mình, không
thể giảng pháp cho ai cả.
- Thanh (Thinh) Văn Giác – Sàvakabuddha, là bậc đã tu hạnh
Ba-la-mật trong vô lượng kiếp, nhưng với nguyện lực được làm
bậc Thinh Văn, nghĩa là nghe pháp từ một vị Toàn Giác mà
chứng ngộ chân lý.
Nên gọi ‘I-Si-Ghi-Li’
Nghĩa là ‘nuốt mất những vì Tiên nhân’.
Ta sẽ kể về phần danh tánh
Các vị Thánh Độc Giác Phật này,
Lắng nghe, suy nghiệm kỹ ngay ”.
– “ Chúng con nghe kỹ lời Ngài thuyết ra ”.
Đức Phật Đà nêu danh Giác Giả :
– “ A-Rít-Thá, U-Pá-Rít-Tha, (1)
Ta-Ga-Rá-Si-Khi, (1) và
Da-Sát-Si, Su-Đát-Sa-Na (1) lành,
Pi-Da-Đát-Si, Ganh-Tha-Rá, (1)
Pin-Đô-Lá, Ú-Pá-Sá-Pha, (1)
Ni-Tha cùng Sú-Tá-Va, (1)
Ta-Tha, Pha-Ví-Tát-Tà, Su-Pha, (1)
Các vị là Duyên Giác Phật cả,
Trú lâu trong sơn dã Thôn Tiên.
“ Hữu tình tinh hoa, đại duyên
Chư vị không khổ, não phiền, ái tham
Riêng mình chứng đắc lạc an
Vô thượng Chánh Giác (khó san sẻ phần
Sự chứng ngộ cho Thiên, Nhân)
Chư vị là thượng-thắng-nhân vững bền,
Vượt ngoài tầm bắn mũi tên
Lóng nghe, Ta sẽ xướng liền tên ra
Ngoài những vị vừa kể ra
Còn có : Mê-Thu-Là, Sum-Pha (2)
___________________________
(1) : Tên các vị Phật Độc Giác (Duyên Giác) :
Arittha, Uparittha, Tagarasikhi, Yasassi, Sudassana, Piyadassi,
Gandhara, Pindola, Upasabha, Nitha, Sutava, Tatha, Bhavitatta,
Subha. (2) : Methula, Sumbha.
Cùng A-Thát-Su-Mê-Ga (*)…
Át-Tha-Má, A-Ni-Gà, Hinga,
Hin-Gu và Su-Đát-Tha
Chư vị Độc Giác Phật Đà tịnh thanh,
Đã đoạn trừ nguồn tái sanh
Bậc Đại uy lực, tâm lành vị tha,
Rồi các vị : Át-Tha-Ka,
Cha-Li ẩn-sĩ, Kô-Sa-La vì
Su-Ba-Hu cùng Nê-Mi,
Ka-Lá, U-Pá-Nê-Mi, Chi-Tà,
Pát-Si, Sanh-Tá-Chít-Ta,
Ân-Ga, U-Pá-Ka-Là, Pan-Ga,
Các ngài chân thật tinh hoa
Bậc hiền triết, ly trần và như-chân
Đoạn trừ chấp thủ mọi phần
Căn rễ đau khổ cõi trần lâu xa.
Các vị : Gu-Ti-Chi-Ta,
A-Pa-Rá-Chi-Ta và Sát-Tha,
Pa-Vát-Ta, A-Si-Ta,
Sa-Ra-Phan-Gá, Lô-Mà-Han-Sa,
Ngài Úc-Chân-Gá-Ma-Da,
Ma-Nô-Ma-Dá, A-Na-Sa-Và,
Các ngài đánh bại quân ma
Đoạn trừ chướng ngại, an hòa hoan ca.
Ban-Thu-Má, Kê-Tu-Ma,
________________________________
(*) : Chư vị Độc Giác Phật tiếp theo : Atthassumegha, Atthama,
Angha, Hinga, Hingu, Sudattha, Atthaka, Jali, Kosala, Subahu,
Nemi, Kala, Upanemi, Jita, Passi, Santacitta, Anga, Upakala,
Panga, Gutijjita, Aparajita, Sattha, Pavatta, Asita, Sarabhanga,
Lomahansa, Uccangamaya, Manomaya, Anasava, Bandhuma,
Ketuma…
Ngài Ta-Đa-Thí, Mút-Tà (*) Bích-chi,
Bậc vô cấu uế uy nghi
Su-Măng-Ga-Lá, A-Ri-Da, và
Ngài Kê-Tung-Bá-Rá-Ga, (*) …
Ma-Tan-Gá, Ấc-Chu-Tà, Săng-Ga,
Đáp-Bi-La, Á-Sây-Ha,
Ngài Su-Pa-Tít-Thí-Ta, cùng là
Ngài Khê-Ma-Phí-Ra-Ta,
Đu-Ran-Na-Dá, Sô-Ra-Ta, và
Ngài Ấc-Chu-Tá-Ga-Ma,
Phi thường can đảm tinh hoa hải hà
A-Nan-Đa và Nan-Đa,
Ma-Ha-Na-Má, U-Pa-Nan-Đà,
Bô-Thi, Pha-Rát-Va-Cha,
Thượng thắng, chóp tóc, đẹp và hào hoa
Tít-Sa, U-Pá-Tít-Sa,
U-Pa-Si-Đá-Ri là Bích-chi
Dứt hữu-kiết-sử tức thì,
Đoạn trừ tham ái, ngài Mân-Ga-Là
Cùng các Bích-chi Phật Đà
Chê-Tà, U-Pá-Ni-Ta các vì
Độc Giác Phật Si-Đa-Ri
Đoạn trừ tham, gốc khổ thì cắt qua.
Sun-Đa-Rá, Cha-Danh-Ta
U-Pô-Sa-Thá, Sách-Cha-Na-Mà
______________________________
( ) : Chư vị Duyên Giác Phật (tiếp theo) :
Tadathi, Mutta, Sumangala, Ariya, Ketumbaraga, Matanga,
Accuta, Sangha, Dabbila, Asayha, Supatitthita, Khemabhirata,
Durannaya, Sorata, Accutagama, Ananda, Nanda, Mahànàma,
Upananda, Bodhi, Bharadvaja, Tissa, Upatissa, Upasidari,
Jeta, Upanita, Sundara, Jayanta, Uposatha, Saccanàma.
Pa-Đu-Ma, Úp-Pa-La (*) …
Pa-Đu-Mút-Tá-Ra và Kanha
Rách-Khi-Ta, Páp-Ba-Ta
Ma-Nát-Thát-Thá, Vi-Ta-Ra-Gà
Bích-chi Phật Sô-Phi-Ta
Với tâm giải thoát, từ hòa tịnh thanh
Cùng các vị chưa nêu danh
Năm trăm Độc Giác an lành Bích-chi
Những bậc Đại lực Đại uy
Dứt luân hồi, đoạn tức thì tử sanh.
Hãy đảnh lễ thật chí thành
Chư Đại-ẩn-sĩ tịnh thanh vô lường
Thắng mọi chiến trận các phương
Niết Bàn tấn nhập, nêu gương xuất trần.
*
* *
( Chấm dứt Kinh số 116 : THÔN TIÊN –
ISIGILI Sutta )