TAM TẠNG THÁNH KINH PHẬT GIÁO
TẠNG KINH (NIKÀYA)
Thi Hóa
TRUNG BỘ KINH
( Majjhima Nikàya )
Tập I
Hòa Thượng THÍCH MINH CHÂU
Dịch sang tiếng Việt từ Tam Tạng Pàli
Chuyển thể Thơ :
Giới Lạc MAI LẠC HỒNG tự TUỆ NGHIÊM
( Huynh Trưởng Cấp Tấn - GĐPTVN tại Hoa Kỳ )
Email : honglacmai1@yahoo.com
36. Đại Kinh SACCAKA
(Mahàsaccaka sutta )
Như vậy, tôi nghe :
Một thời nọ , Thế Tôn Giác Giả
Vê-Sa-Ly (1) Ngài đã quang lâm
Giảng đường Trùng Các, Đại Lâm
Thế Tôn an trụ, thâm trầm uy nghi
Buổi sáng, Ngài đắp y mang bát
Trời còn mát, chuẩn bịđểđi
Khất thực tại Tỳ-Xá-Ly (1),
Nhưng có sự việc tức thì xảy ra :
Du sĩ Ni-Ganh-Tha-Pút-Tá(2)
Sách-Cha-Ká(2), tính thích dạo chơi
Ngao du thiên hạ khắp nơi
Tánh ưa luận chiến, dùng lời đấu tranh.
Khi thấy gã du hành nghểu nghến
Đang đi đến Trùng Các giảng đường,
A-Nan thưa với Pháp Vương :
– “ Bạch đức Thiện Thệ ! Trên đường đến đây
Sách-Cha-Ká, ông này thuộc diện
Ưa luận chiến, biện luận dài dòng
_______________________________
(1) : Vesali ( Tỳ-Xá-Ly ) là thủ phủ của vương quốc Licchavi , một
trung tâm chính trị, thương mại và văn hóa quan trọng thời Phật.
Nơi đây còn là cái nôi của nền văn hóa triết thuyết Phật-giáo.Tại
đây, đức Phật đã tuyên bố 3 tháng nữa Ngài nhập Niết-Bàn ; và
cũng tại đây, Đại Hội Kết Tập Tam Tạng lần thứ 2 được tổ chức
sau khi Phật nhập diệt hơn 100 năm .
(2) : Du sĩ ngoại đạo Niganthaputta Saccaka .
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –532
Được tôn kính bởi sốđông
Thường ưa chỉ trích do lòng ghét ganh
Chỉ trích Phật, Pháp lành, Tăng Bảo.
Thật thiện hảo, đấng Chánh Biến Tri
Vì lòng từ mẫn, khoan đi
Để xem y muốn điều gìởđây ? ”.
Đức Thế Tôn khoan thai ngồi xuống
Chỗ soạn sẵn, ý muốn chờ y.
Khi Sách-Cha-Ká tức thì
Đến gặp đấng Chánh Biến Tri nơi này
Y thốt ngay những lời thăm hỏi
Những lời nói chúc tụng xã giao,
Một bên Phật, y ngồi vào,
Sau khi ngồi xuống, khơi mào nói ra :
– “ Tôn giả Gô-Ta-Ma ! Tôi nghĩ
Nhiều Sa-môn, Phạm-chí xa gần
Chuyên lo tu tập về thân
Mà không tu tập chuyên cần về tâm
Cảm khổ thọ về thân họ có
Sự tình này về họ hiện dần :
Do họ cảm khổ về thân
Họ bị tê liệt đôi chân dần dần,
Có thể phần trái tim tức bể
Máu từ miệng có thể trào tuôn
Có thể loạn tâm điên cuồng
Trường hợp như vậy vẫn thường xảy ra
Với người mà tâm hằng tùy thuộc
Vào thân họ, hạn cuộc như vầy
Thân đã điều khiển tâm này
Do không tu tập đêm ngày về tâm.
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –533
Nhưng trái lại, chỉ tâm tu tập
Mà không chuyên tu tập về thân
Thì những vị này dần dần
Sẽ cảm thọ khổ mọi phần về tâm,
Cảm thọ khổ về tâm mài miệt
Chân sẽ bị tê liệt, sự thường
Có thể tức bể tim luôn
Máu từ miệng có thể tuôn thành luồng
Có thể bị điên cuồng, loạn thức.
Sự tình này lập tức xảy ngay
Khi thân tùy thuộc tâm này
Và tâm điều khiển thân đây mọi phần.
Vì sao vậy ? Vì rằng người đó
Đã không có tu tập về thân.
Thưa Tôn Giả ! Tôi nghĩ rằng :
‘Thực sự các vị Thinh-văn các hàng
Đệ tử của Kiều Đàm Tôn-giả
Chỉ ròng rã tu tập về tâm
Mà không tu tập về thân ?”.
– “ Này Sách-Cha-Ká ! Hãy phân tỏ tường :
Ông đã thường nghe sao về chuyện
Sự tu luyện về thân trải qua ?”.
– “ Thưa Tôn-giả Gô-Ta-Ma !
Như là Nan-Đá-Vách-Cha (1) thực hành
Ki-Sá-Sanh-Kít-Cha (2) cũng vậy
Hay Mạt-Kha-Lị Gô-Sa-La (3)
Lõa thể, khổ hạnh tối đa
_______________________________
(1) & (2) & (3) : Các vị ngoại đạo : Nanda Vaccha , Kisa
Sankicca , Makkhàli Gôsàla .
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –534
Nếu kể chi tiết dần dà như sau :
* Sống lõa thể với bao phóng túng
Các lễ nghi họ cũng bỏ trôi
* Hoặc cách đứng ăn không ngồi
* Đứng đại tiểu tiện , ăn rồi liếm tay
* Đi khất thực , đứng ngay chẳng bước
* Không nhận thức ăn trước khi đi
* Không nhận thức ăn riêng chi
* Mời ăn không nhận , sợ vì dành riêng
* Hai người đang hiện tiền ăn uống
Một người cho không muốn nhận quà
* Không nhận từ những đàn bà
Đang cho con bú hoặc là có thai
Sợ đứa trẻ thiệt thòi dinh dưỡng
Không nhận phần từ hướng đi quyên
Khi có nạn đói trong miền
Sợ rằng xén bớt phần tuyền nạn nhân
* Không nhận, sợ mất phần gia súc
Khi chó , mèo … đang chực thức ăn
Không ăn cá, thịt lộn chen
Không uống rượu nấu, rượu men sa đà
Chỉ nhận ăn mỗi nhà một miếng
Hoặc hai nhà hai miếng , dùng qua
Hoặc nhận ăn tại bảy nhà
Chỉ ăn bảy miếng cho qua đói lòng
Hoặc nuôi sống chỉ mong một bát
Hoặc hai bát … bảy bát thí phần
Chỉ ăn mỗi ngày một lần
Hai ngày một bữa , một tuần mới ăn
Hoặc vị ấy tinh cần tiết chế
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –535
Nửa tháng lệ một bữa ăn qua ”.
– “ Này Ất-Ghi-Vết-Sa-Na !
Họ có thể sống trải qua như vầy ? ”.
– “ Thưa Tôn-giả ! Chuyện này chẳng vậy,
Thỉnh thoảng thấy họ ăn linh đình
Thức ăn thù thắng, phần mình
Loại mềm, loại cứng mặc tình ung dung,
Nếm những vị vô cùng thù thắng
Uống thức uống thù thắng, đủ đầy.
Họ nhờ ăn uống như vầy
Thân thể béo mập, càng ngày khỏe ra ”.
– “ Ất-Ghi-Sết-Sa-Na ! Như vậy
Những người ấy từ bỏ ban đầu
Nhưng lại thọ dụng về sau
Có tụ, có tán thuộc vào thân đây.
Giờ ông hãy trình bày, đề cập
Như thế nào tu tập về tâm ? ”.
Nghe hỏi, không khí lắng trầm
Ông Sách-Cha-Ká hổ thầm, im hơi
Không có thể trả lời câu hỏi.
Đức Thế Tôn bèn nói hiền hòa :
– “ Này Ất-Ghi-Vết-Sa-Na !
Về thân tu tập, ông đà nói xong
Không đúng pháp nằm trong Giới luật
Của bậc Thánh như thực, chánh chân
Ông còn không hiểu tu thân
Làm sao hiểu được về phần tu tâm !
Như thế nào là tâm tu tập ?
Như thế nào tu tập của thân ?
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –536
Thế nào không tu tập thân ?
Còn không tu tập về tâm thế nào ?
Hãy nghe kỹ, khéo mau tác ý
Ta sẽ giảng tỉ mỉ điều này ”.
– “ Bạch Thế Tôn ! Xin nghe Ngài ”.
Ông ta nghiêm chỉnh ngồi ngay, hướng lòng.
– “ Thế nào là thân không tu tập ?
Còn tâm không tu tập là sao ?
Kẻ vô văn phàm phu nào
Khởi lên lạc thọ, đắm vào chúng ngay
Do người này tham đắm lạc thọ
Nếu lạc thọ bị diệt mất đi,
Khổ thọ khởi lên tức thì
Cảm giác khổ thọ, nên chi khổ sầu.
Y than van, khổ đau khóc kể
Đập ngực, kế bất tỉnh trải qua.
Này Ất-Ghi-Sết-Sa-Na !
Người ấy có lạc thọ đà khởi ra
Chi phối tâm y và an trú
Do thân tự không tu tập gì,
Khổ thọ khởi nơi người ni
Chi phối, an trú tâm y tức thì
Do tâm y đã không tu tập
Nên không luận cao thấp người nào
Cả hai phương tiện trước sau
Lạc thọ, khổ thọ muộn sầu khởi ra
Chi phối tâm y và an trú
Vì người ấy đã tự không làm
Không tu tập thân và tâm.
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –537
Này Sách-Cha-Ká ! Thân, tâm thế nào
Được gọi là thanh cao tu tập ?
Ở đây, ta đề cập đến điều
Lạc thọ khởi lên sớm chiều
Cho Thánh-đệ-tử nghe nhiều, hiểu sâu
Vị này dầu cảm giác lạc thọ
Nhưng không đắm lạc thọ ở đây,
Không tham đắm lạc thọ này.
Nếu lạc thọ ấy bỗng rày diệt đi
Thì tức thì khởi lên khổ thọ
Vị ấy có cảm giác khổ ngay,
Nhưng không sầu muộn, than dài
Không đập ngực, ngất xỉu hay khóc òa.
Ất-Ghi-Sết-Sa-Na ! Phải rõ :
Lạc, khổ thọ khởi đến ở đây
Không chi phối tâm vị này
Và không an trú đêm ngày ở tâm.
Do chuyên cần thân, tâm tu tập
Vị ấy có tu tập thân, tâm ”.
– “ Như vậy, tôi tin chẳng lầm
Ngài có tu tập thân, tâm đủ đầy ! ”.
– “ Dầu lời ông chứa đầy trịch thượng
Với chiều hướng khiêu khích ở trong
Nhưng Ta sẽ trả lời ông
Vì Ta trước đã quyết lòng xuất gia
Cạo râu tóc, ca-sa liền đắp
Bỏ gia đình, đi khắp rừng xa
Lạc thọ khởi lên nơi Ta
Chi phối, sau đó tâm Ta trú liền,
Hay khổ thọ khởi lên thật sự
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –538
Chi phối tâm, hùng cứ trú an
Sự tình như vậy rõ ràng
Không thể xảy đến. Phải càng hiểu qua ! ”.
– “ Tôn-giả Gô-Ta-Ma ! Như thế
Lạc thọ sẽ không khởi lên ngay
Nơi Ngài, khiến lạc thọ đây
Không thể chi phối tâm này, trú an.
Khổ thọ đang khởi nơi Ngài đó
Một cách khiến khổ thọ như vầy
Không thể chi phồi tâm ngay
Và không an trú nơi Ngài, phải không ? ”.
– “ Sách-Cha-Ká ! Sao không thể được ?
Nhớ thời trước giác ngộ của Ta
Chưa chứng Chánh Đẳng Phật Đà
Còn là Bồ Tát, chính Ta nghĩ rằng :
‘Sống gia đình muôn phần gò bó
Con đường đó đầy những bụi đời
Đời sống xuất gia thảnh thơi
Như sống ở giữa bầu trời tự do
Thật khó thể sống cho quy củ
Đời tại gia đầy đủ hoàn toàn
Cũng như thanh tịnh hoàn toàn
Đời sống phạm hạnh ngày càng tịnh thanh,
Cạo bỏ nhanh tóc râu tuổi trẻ
Đắp ca-sa, thành kẻ xuất gia
Trở nên một kẻ không nhà
Từ bỏ thân quyến, lánh xa gia đình.
Sách-Cha-Ká ! Bình sinh Ta sống
Thời niên thiếu hoa mộng sẵn dành
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –539
Tóc đen nhánh, trí tinh anh
Huyết khí sung mãn tuổi thanh xuân này
Thời vàng son, tương lai rực rỡ
Sống nhung lụa, bảo sở cung vàng
Nhưng Ta nhất quyết lên đàng
Mặc cho cha, vợ khóc than, âu sầu.
Ta cạo bỏ tóc râu sạch sẻ
Đắp ca-sa của kẻ xuất gia
Độc cư, gia đình lìa xa
Đi tìm chân lý trải qua lâu ngày
Tầm cầu ngay vô thượng tối thắng
Để tiến thẳng đạo lộ tịnh hòa.
Ta đến chỗ một vị là
A-La-Rá Ka-La-Ma (1)đương thời
Khi đến nơi, liền thưa vị cả :
– “ Thưa Hiền-giả ! Tôi muốn từ nay
Được sống trong pháp, luật này
Sống đời phạm hạnh vốn đầy tịnh thanh ”.
Thấy Ta với lòng thành khiêm hạ
Nên A-La-Rá Ká-La-Ma
Nói rằng : “ Hiền-giả tịnh hòa !
Hãy sống, an trú Pháp ta trình bày,
Tựu trung Pháp này là như vậy
Khiến kẻ trí sẽ thấy quang minh
Không lâu sẽ như Thầy mình
Tự tri, tự chứng, tự mình trú an ”.
Sách-Cha-Ká ! Dễ dàng nhập cuộc
Không lâu, Ta thông suốt pháp này
______________________________
(1) : Đạo sĩ Alara Kalama .
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –540
Một cách mau chóng, chẳng chầy.
Nếu như là kẻ có đầy ‘cái tôi’
Thường múa mép khua môi nói giỏi
Thời Ta nói giáo lýởđây
Của kẻ trí, của bậc Thầy
( Trưởng Lão, Thượng Tọa sâu dày cao minh )
Ta cho rằng chính mình cũng ví
Như kẻ trí, Trưởng-lão các vì.
Ta thấy, biết và tự tri
Này Sách-Cha-Ká ! Ta suy nghĩ là :
“ A-La-Ra Ka-La-Máấy
Tuyên bố pháp như vậy đinh ninh
Không phải chỉ vì lòng tin
‘Sau khi tự chứng và mình tự tri
Tựđạt thì ta mới an trú’
Chắc chắn ông vào đủ mọi thời
Biết pháp, thấy pháp này rồi
Nên mới an trúở nơi pháp này ”.
Thế rồi Ta đi ngay đến chỗ
Ka-La-Ma đang ở trong nhà
Sau khi đến, Ta ôn hòa
Nói với A-Lá-Ra Ka-La-Mà :
– “ Hiền-giả Ka-La-Ma ! Pháp ấy
Theo tôi thấy, có phải tự ngài
( Công năng tu tập lâu dài )
Mà ngài tự chứng do ngài tự tri,
Tựđạt, đi tuyên ngôn pháp ấy ? ”.
Được hỏi vậy, vị này trả lời
Về câu Ta hỏi tức thời
Làđã tuyên bố mọi nơi vấn đề
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –541
Đãđạt về Vô Sở Hữu Xứ(1).
Sách-Cha-Ká ! Ta tự nghĩ là :
“ Không phải chỉ Ka-La-Ma
Có lòng tin tưởng, mà Ta cũng đồng,
Không phải chỉ cóông tinh tấn
Ta cũng có tinh tấn tối đa,
Không phải chỉ Ka-La-Ma
Có niệm, định, tuệ– mà Ta cũng đồng
Vậy Ta hãy gắng công cố vượt
Chứng cho được pháp của ông ta
Mà chính ông Ka-La-Ma
Tuyên bố tự chứng do đà tự tri
Và tựđạt, tức thì an trú’.
Sách-Cha-Ká ! Tự chủ hành trì
Không lâu, sau khi tự tri
Tự chứng, tựđạt pháp này rất nhanh
Ta đạt thành Vô Sở Hữu Xứ
Và an trú trong pháp như vầy.
Ta đi đến chỗ vị này
( Tức Ka-La-Má ) nói ngay điều là :
– “ Hiền-giả Ka-La-Ma ! Có thiệt
Ngài tự biết, tự chứng, đạt ngay
Vàđã tuyên bố pháp này
Chỉ đến mức độ như vầy phải không ? ”.
– “ Vâng, Hiền-giả ! Chỉ trong mức độ
Đạt Vô Sở Hữu Xứ mà thôi ! ”.
– “ Hiền-giả ! Đến nay chính tôi
______________________________
(1) : Vô Sở Hữu Xứ – Àkimcanyayatana .
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –542
Cũng đạt mức độở nơi như vầy ! ”.
– “ Thật khéo lợi ích thay điều ấy !
Cho chúng tôi được thấy ởđây
Một đồng-phạm-hạnh như ngài
Cũng đã chứng đạt pháp này, trú an
Cùng ngang hàng với tôi tất cả.
Pháp tôi biết, Hiền-giả cũng rành
Pháp Hiền-giả biết, tôi rành
Tôi làm sao, Hiền-giả thành giống tôi
Hiền-giả thế nào, tôi cũng vậy.
Vậy ngài hãy an trụ tại đây
Cùng tôi chăm sóc chốn này
Là một Hội Chúng đủ đầy thuận duyên ”.
Sách-Cha-Ká ! Ta liền suy nghĩ :
Ka-La-Ma là vị Thầy ta
Lại đặt đệ tử là Ta
Ngang hàng với họ, vốn làĐạo Sư,
Trọng ta như tôn sùng tối thượng.
Nhưng rồi Ta suy tưởng tức thì :
“ Pháp này không hướng yểm ly
Không hướng đoạn diệt, không vì ly tham
Không hướng đến tịnh an, thượng trí
Không trực chỉ Giác ngộ, Niết-bàn
Mà chỉđưa đến dở dang
Vô Sở Hữu Xứ chứng ngang nơi này.
Sách-Cha-Ká ! Ta đây quyết định
Là ta không tôn kính pháp này
Rồi quyết từ bỏ pháp này,
Ta đã từ giả vị Thầy đầu tiên.
* * *
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –543
Với ý nguyện cần chuyên thực hiện
Tìm cái gì chí thiện, minh quang
Vô thượng tối thắng tịnh an
Tầm cầu đạo lộ rõ ràng, quang hoa,
Ta lại đến một nhà Hiền-giả
Úc-Đa-Ká Ra-Má-Pút-Ta (1)
( Uất-Đầu-Lam-Phất cũng là )
Đến nơi, gặp Úc-Đa-Ka, nói rằng :
– “ Thưa Hiền-giả ! Tôi hằng nghe tiếng
Nên đến viếng và muốn từ nay
Được sống trong Pháp, Luật này
Sống đời phạm hạnh vốn đầy tịnh thanh ”.
Thấy Ta với lòng thành khiêm hạ
Úc-Đa-Ká Ra-Má-Pút-Ta
Nói rằng : “ Hiền-giả tịnh hòa !
Hãy sống, an trú Pháp ta trình bày,
Tựu trung Pháp này là như vậy
Khiến kẻ trí sẽ thấy quang minh
Không lâu sẽ như Thầy mình
Tự tri, tự chứng, tự mình trú an ”.
Sách-Cha-Ká ! Dễ dàng nhập cuộc
Không lâu, Ta thông suốt pháp này
Một cách mau chóng, chẳng chầy.
Nếu như là kẻ có đầy ‘cái tôi’
Thường múa mép khua môi nói giỏi
Thời Ta nói giáo lýởđây
Của kẻ trí, của bậc Thầy
( Trưởng Lão, Thượng Tọa sâu dày cao minh )
Ta cho rằng chính mình cũng ví
______________________________
(1) : Đạo sĩ Uddaka Ramaputta – Uất-Đà-Lam-Phất.
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –544
Như kẻ trí, Trưởng-lão các vì .
Ta thấy, biết và tự tri
Này Sách-Cha-Ká ! Ta suy nghĩ là :
“ Úc-Đa-Ka Ra-Ma-Pút-Tá
Tuyên bố pháp kết quả của mình
Không phải chỉ vì lòng tin
‘Sau khi tự chứng và mình tự tri
Tựđạt thì ta mới an trú’
Chắc chắn ông vào đủ mọi thời
Biết pháp, thấy pháp này rồi
Nên mới an trúở nơi pháp này ”.
Thế rồi Ta đi ngay đến chỗ
Úc-Đa-Ka đang ở trong nhà
Sau khi đến, Ta ôn hòa
Thưa Úc-Đa-Ká Ra-Ma-Pút-Tà :
– “ Hiền-giảÚc-Đa-Ka ! Pháp ấy
Theo tôi thấy, có phải tự ngài
( Công năng tu tập lâu dài )
Mà ngài tự chứng do ngài tự tri,
Tựđạt, đi tuyên ngôn pháp ấy ? ”.
Được hỏi vậy, ông đáp vềđiều
Trong câu hỏi Ta vừa nêu
Làđã tuyên bố mục tiêu hành trì
Đạt Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ(1)
Sách-Cha-Ká ! Ta tự nghĩ là :
“ Không phải chỉ có Ra-Ma
Có lòng tin tưởng, mà Ta cũng đồng,
______________________________
(1) : Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ :
Naivasamjnànàsamjnàyatana
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –545
Không phải chỉ cóông tinh tấn
Ta cũng có tinh tấn tối đa,
Không phải chỉ có Ra-Ma
Có niệm, định, tuệ – mà Ta cũng đồng
Vậy Ta hãy gắng công cố vượt
Chứng cho được pháp của ông ta
Mà chính ông Úc-Đa-Ka
Tuyên bố tự chứng do đà tự tri
Và tựđạt, tức thì an trú’.
Sách-Cha-Ká ! Tự chủ hành trì
Không lâu, sau khi tự tri
Tự chứng, tựđạt pháp đây cấp kỳ
Đạt Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ
Và an trú trong pháp như vầy.
Ta đi đến chỗ vị này
( Ra-Ma-Pút-Tá ) nói ngay điều là :
– “ Hiền-giảÚc-Đa-Ka ! Có thiệt
Ngài tự biết, tự chứng, đạt ngay
Vàđã tuyên bố pháp này
Chỉ đến mức độ như vầy phải không ? ”.
– “ Vâng, Hiền-giả ! Chỉ trong mức độ
Tưởng Xứđó, Phi Tưởng Phi Phi ! ”.
– “ Hiền-giả ! Chính tôi hiện thì
Đãđạt mức độ cũng y như vầy ! ”.
– “ Thật khéo lợi ích thay điều ấy !
Cho chúng tôi được thấy ởđây
Một đồng-phạm-hạnh như ngài
Cũng đã chứng đạt pháp này, trú an
Cùng ngang hàng với tôi tất cả.
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –546
Pháp tôi biết, Hiền-giả cũng rành
Pháp Hiền-giả biết, tôi rành
Tôi làm sao, Hiền-giả thành giống tôi
Hiền-giả thế nào, tôi cũng vậy.
Vậy ngài hãy an trụ tại đây
Cùng tôi chăm sóc chốn này
Là một Hội Chúng đủ đầy thuận duyên ”.
Sách-Cha-Ká ! Ta liền suy nghĩ :
Úc-Đa-Ka là vị Thầy ta
Lại đặt đệ tử là Ta
Ngang hàng với họ, vốn làĐạo Sư,
Trọng ta như tôn sùng tối thượng.
Nhưng rồi Ta suy tưởng tức thì :
“ Pháp này không hướng yểm ly
Không hướng đoạn diệt, không vì ly tham
Không hướng đến tịnh an, thượng trí
Không trực chỉ Giác ngộ, Niết-bàn
Mà chỉđưa đến dở dang
Phi Tưởng Phi Phi Tưởng, ngang nơi này.
Sách-Cha-Ká ! Ta đây quyết định
Là ta không tôn kính pháp này
Rồi quyết từ bỏ pháp này,
Ta đã từ giả vị Thầy thứ hai.
* * *
Sách-Cha-Ká ! Chẳng lay chí nguyện
Tìm cái gì chí thiện, minh quang
Vô thượng tối thắng tịnh an
Tầm cầu đạo lộ hoàn toàn tinh hoa
Ta đến Ma-Ga-Tha vương quốc (
( Cũng là nước tên Ma-Kiệt-Đà )
Tuần tự du hành trải qua
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –547
Đến rừng U-Rú-Vê-Là(1) không xa
( Tức Ưu-Lâu-Tần-Loa ) khảái
Một địa điểm thoải mái, hiền hòa
Ni-Liên – Nê-Ranh-Cha-Ra (2)
Một con sông nhỏ chảy qua bên đàng
Có một chỗ lội ngang giòng nước
Thật tiện lợi, tạo được lối sang.
Xung quanh có những ngôi làng
Tiện bề khất thực, dễ dàng cho Ta.
Với ý nghĩ thoáng qua như vậy
Ta nhận thấy hợp với mong cầu
Đủ cho thiện-nam-tử nào
Có thể tinh tấn đạt mau ước nguyền.
Sách-Cha-Ká ! Ta liền ngồi xuống
Tỉnh tọa với ý muốn thoáng qua
Chọn nơi ấy, và nghĩ là :
‘Quả thật vừa đủ để ta tinh cần’.
Sách-Cha-Ká ! Xong phần an trú,
Ba ví dụ khởi lên nơi Ta
Từ trước chưa từng nghe qua
Ý nghĩa vi diệu, rất là sâu xa .
Ất-Ghi-Vết-Sa-Na ! Được ví
Một khúc cây đã bị ướt đầm
Được bỏ trong nước để ngâm
Còn tươi, nhựa sống vẫn nằm trong cây.
Một người đến, trong tay có đủ
Một dụng cụ làm lửa cháy liền.
______________________________
(1) : Uruvela – Ưu-Lâu-Tần-Loa .
(2) : Sông Ni Liên – Neranjara .
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –548
Y nghĩ : ‘Ta sẽ nhen lên
Ngọn lửa tỏa nóng, trở nên ấm dần’.
Ông nghĩ sao về phần chuyện ấy ?
Với khúc cây như vậy, ướt đầm
Nếu dùng dụng cụ đang cầm
Cọ xát nhen lửa, có tầm được không ? ”.
– “ Thưa Tôn-giả ! Thật không thể được
Vì khúc cây đẫm ướt, nhựa nhiều
Lại bị ngâm nước sớm chiều
Muốn cọ lấy lửa là điều viễn vông !
Chỉ phiền lòng và thêm mệt mỏi
Cùng bực bội vì lửa không ra ”.
– “ Cũng vậy, này Sách-Cha-Ka !
Những vị Phạm-chí hay Sa-môn nào
Sống dựa vào, đắm vào thế tục
Không xả ly các dục về thân
Những gì với chúng thuộc phần
Dục tham, dục ái, dục hằng khát khao
Dục nhiệt não ào ào kêu réo
Về nội tâm chưa khéo đoạn trừ
Làm cho nhẹ bớt từ từ
Các vị trên ấy nếu như thình lình
Tự cảm thọ trong mình đau nhói
Chịu đựng mọi khốc liệt, khổ đau
Các vị không thể chứng vào
Tri kiến Chánh Giác thanh cao, an bình.
Nếu họ không thình lình cảm thọ
Những cảm giác đau khổ xảy ra
Thật là khốc liệt tối đa
Họ cũng không thể chứng qua tự mình
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –549
Tri kiến và siêu minh Chánh Giác
Là ví dụ khởi phát đầu tiên.
Này Sách-Cha-Ká ! Tiếp liền
Một ví dụ khác khởi lên như vầy :
Ví như có khúc cây đẫm ướt
Đầy nhựa cây và được vớt lên
Đặt trên đất khô là nền
Có một người đến, cầm trên tay mình
Một dụng cụ để sinh ra lửa
Y nghĩ : ‘Hãy nhen lửa tức thì
Hơi nóng sẽ hiện cấp kỳ’.
Này Sách-Cha-Ká ! Điều gì xảy ra ?
Người ấy có cọ ra lửa nóng
Với dụng cụ mau chóng được không ? ”.
– “ Tôn-giả Kiều Đàm ! Thưa không,
Vì khúc cây ấy bên trong nhựa đầy,
Bị đẫm ướt, dù nay được vớt
Ra khỏi nước, đặt trên đất mau
Nhưng người ấy không thể nào
Cọ xát ra lửa, chỉ sầu muộn thôi,
Rất bực bội và rồi nhọc mệt ”.
– “ Ất-Ghi-Vết-Sa-Ná ! Vẫn còn
Những Sa-môn, Bà-la-môn
Không xả ly dục, bảo tồn si mê
Đắm các dục thuộc về thân mãi
Như dục tham, dục ái, khát khao
Hoặc dục nhiệt não đắm vào
Nội tâm chưa được khéo mau đoạn trừ,
Chưa khéo làm từ từ nhẹ bớt.
Vì hời hợt, những vị Sa-môn
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –550
Hay các vị Bà-la-môn
Thình lình cảm thọ đổ dồn khổ đau,
Những cảm giác chói đau, kịch liệt
Và khốc liệt, như chết sẵn dành
Không thể chứng tri-kiến lành
Không chứng Chánh Giác, tịnh thanh Phật Đà.
Ất-Ghi-Vết-Sa-Na ! Phải hiểu
Là ví dụ vi diệu thứ hai.
Rồi ví dụ ba như vầy :
Ví như có một khúc cây khô rồi
Không còn nhựa, vớt rời khỏi nước
Và nó được đặt trên đất khô
Một người cầm dụng cụ vô
Ý muốn nhen lửa với đồ nhen kia
Với ý nghĩ : ‘Lửa kia cháy đỏ
Ta sẽ có hơi nóng tỏa ra’.
Này Ất-Ghi-Vết-Sa-Na !
Ông nghĩ chuyện ấy xảy ra như vầy
Người ấy lấy khúc cây cọ xát
Với dụng cụ, có đạt lửa không ? ”.
– “ Thưa được, có lửa như mong
Vì sao ? Vì khúc cây trong lẫn ngoài
Đều khô cả, trong ngoài không nhựa
Vớt để giữa đất khô trải qua ”.
– “ Cũng vậy, này Sách-Cha-Ka !
Những vị Tôn-giả như Bà-la-môn
Hay Sa-môn , xả ly các dục
Thuộc về thân như dục ái, tham,
Cùng dục hôn ám, mê lầm
Dục nhiệt não với dục thầm khát khao.
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –551
Các dục ấy được mau ly xả
Về nội tâm khéo đã đoạn trừ,
Những Tôn-giả này nếu như
Thình lình cảm thọ mệt nhừ, khổ đau,
Những cảm giác chói đau kịch liệt,
Hoặc được biết không bị thình lình
Cảm thọ cảm giác tự mình
Khổ đau khốc liệt, hãi kinh, khổ sầu
Các vị này vẫn mau chứng đắc
Tri-kiến thật vô thượng tịnh thanh
Đạt Chánh Đẳng Giác Trọn Lành.
Đây là ví dụ đành rành thứ ba,
Chưa từng nghe, rất là vi diệu
Được khởi lên tiêu biểu nơi Ta.
Này Ất-Ghi-Vết-Sa-Na !
Rồi Ta suy nghĩ : ‘Nay Ta phải cần
Nghiến hàm răng, lưỡi mình dán chặt
Lên nóc họng, tâm thật kiên trì
Chế ngự, nhiếp phục tâm ni
Ta phải đánh bại tức thì tâm đây’.
Khi quyết tâm như vầy thực hiện
Sự nỗ lực đã khiến thân Ta
Mồ hôi từ nách chảy ra
Trạng thái như thể xảy ra cơ cầu :
Người lực sĩ nắm đầu người yếu
Hay nắm kẻ ốm yếu ở vai.
Khi Ta nghiến răng như vầy
Nóc họng bị dán chặt ngay lưỡi này
Mồ hôi nách chảy đầy, bức rức
Dầu cho Ta tận lực trải sang
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –552
Dầu cho niệm được trú an
Niệm không dao động, nghiêm trang điều hòa
Nhưng thân Ta vẫn còn khích động
Do khích động, không được khinh an,
Vì thân bị chi phối ngang
Bởi sự tinh tấn diệt tan mê lầm,
Chống khổ thọ, lấy tâm chế ngự.
Tuy vậy, thứ khổ thọ như vầy
Khởi lên, tồn tại phút giây
Nhưng không chi phối, xéo dày tâm ta.
Ất-Ghi-Vết-Sa-Na ! Sau đó
Ta đã có suy nghĩ sau đây :
‘Hãy tu Thiền nín thở ngay’
Rồi Ta nín thở, miệng này ngậm ngay
Không cho hơi thở này qua miệng
Không ngang qua mũi, khiến kinh hoàng
Một tiếng gió động ầm vang
Thổi lên như sấm động ngang tai mình
Ví như tiếng khủng kinh vô kể
Phát ra từ ống bể lò rèn
Dầu Ta tâm chí vững bền
Tận lực, tinh tấn niệm liền trú an
Tuy niệm Ta không hằng dao động
Nhưng thân bị khích động, bất toàn
Nên thân không được khinh an
Vì chi phối bởi cố năng tinh cần
Do tinh tấn chống ngăn khổ thọ
Dù khổ thọ khởi lên nơi Ta
Nhưng không chi phối tâm Ta.
Này Ất-Ghi-Vết-Sa-Na ! Thế rồi
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –553
Ta vẫn ngồi nghĩ suy trăn trở :
‘Ta tu Thiền nín thở thêm đi !’
Rồi Ta nín thở tức thì
Không cho hơi thở bất kỳ ngang qua
Cả miệng, mũi lẫn qua tai nữa
Như ngọn gió bão lửa khủng kinh
Thổi lên đau nhói đầu mình
Ví như lực sĩ thình lình đâm ngay
Đầu người khác xuyên dài tới óc
Bằng thanh kiếm bén ngót của y.
Khi Ta nín thở kiên trì
Cả tai, miệng, mũi tức thì nhói đau
Thật khủng khiếp trong đầu Ta đó
Dù Ta có cương quyết, tinh cần
Tận lực, khiến niệm trú an
Niệm không dao động khi đang thực hành
Nhưng thân Ta vẫn sanh khích động
Do khích động, không được khinh an
Tuy vậy, khổ thọ hoàn toàn
Không chi phối được dễ dàng tâm Ta.
Ất-Ghi-Vết-Sa-Na ! Tiếp đấy
Ta suy nghĩ : ‘Ta hãy tu thêm
Về thiền nín thở như trên
Khiến cho miệng, mũi, tai liền nhói đau
Thật kinh khủng, trong đầu đau quá
Ất-Ghi-Vết-Sa-Ná ! Như là
Một lực sĩ mạnh, đẩy đà
Lấy một dây nịt bằng da cứng dày
Quấn quanh đầu, dùng tay xiết mạnh
Đau kinh khủng, như đánh vào đầu.
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –554
Dù Ta tinh tấn đến đâu
Chí tâm, tận lực dải dầu cố công
Dù an trú niệm, không dao động
Nhưng thân bị khích động, bất toàn
Nên thân không được khinh an
Vì chi phối bởi cố năng tinh cần
Do tinh tấn chống ngăn khổ thọ
Dù khổ thọ khởi lên nơi Ta
Nhưng không chi phối tâm Ta.
Này Ất-Ghi-Vết-Sa-Na ! Tiếp liền
Ta suy nghĩ : ‘Hãy nên tinh tấn
Thiền nín thở cố gắng tối đa’.
Rồi Ta nín thở vô, ra
Không cho hơi thở ngang qua bất kỳ
Cả miệng, mũi, tai – vì đóng hết
Như ngọn gió kinh khiếp thổi qua
Cắt ngang ổ bụng của Ta
Ví như đổ tể rất là khéo tay
Hoặc đệ tử người này thiện xảo
Đã mạnh bạo cắt ngang bụng Ta
Bằng dao sắc bén sáng lòa.
Lần sau, Ta nín thở ra và vào
Một sức nóng thần sầu khủng khiếp
Khởi lên tiếp trong thân của ta
Này Ất-Ghi-Vết-Sa-Na !
Như hai lực sĩ thật là mạnh thay
Nắm cánh tay một người yếu ớt
Rồi nướng đốt người ấy thẳng thừng
Trên một hố than đỏ hừng,
Cũng vậy, trong lúc Ta ngừng thở đây
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –555
Không qua miệng, mũi, tai kín đóng
Một sức nóng kinh khủng xảy ra
Khởi lên trong thân của Ta.
Này Ất-Ghi-Vết-Sa-Na ! Thật là
Dầu cho Ta chí tâm, tinh tấn
Dầu niệm vẫn không động, trú an
Nhưng thân không được khinh an
Vẫn bị khích động, vì năng tinh cần
Do tinh tấn chống ngăn khổ thọ
Dù khổ thọ khởi lên nơi Ta
Nhưng không chi phối tâm Ta.
Này Ất-Ghi-Vết-Sa-Na ! Lúc này
Hàng chư Thiên quanh đây thấy vậy
Liền nói rằng : ‘Vị ấy chính là
Ngài Sa-môn Gô-Ta-Ma
Đã chết rồi đó, thấy qua hiện tiền’.
Số chư Thiên khác liền nói lại :
‘Sa-môn ấy chưa chết đâu mà !
Nhưng Sa-môn Gô-Ta-Ma
Sắp sửa mệnh tận, thật là buồn thay !’.
Một số Thiên thẳng ngay tuyên bố :
‘Dù hiện có sự cố xảy ra
Nhưng Sa-môn Gô-Ta-Ma
Chưa chết, cũng chẳng sắp qua đời mà !
Vì Sa-môn là A-La-Hán
Đời sống bậc La-Hán như vầy’.
Ất-Ghi-Vết-Sa-Na này !
Rồi Ta suy nghĩ ý đây sẵn sàng :
‘Ta nay hãy hoàn toàn tuyệt thực’.
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –556
Nhưng chư Thiên lập tức nói là :
‘Này Thiện-hữu Gô-Ta-Ma !
Chớ có tuyệt thực trải qua lâu dài.
Nếu mà Ngài hoàn toàn tuyệt thực
( Sẽ kiệt sức, có thể chết đi ),
Chúng tôi sẽ tiếp tức thì
Thức ăn Thiên giới diệu kỳ sạch trong
Qua các lỗ chân lông Hiền-giả
Và Hiền-giả vẫn sống an hòa’.
Này Ất-Ghi-Vết-Sa-Na
Ta nghĩ : ‘Tuyệt thực của Ta cực kỳ
Nhưng chư Thiên kiên trì muốn đổ
Thức ăn qua các lỗ chân lông
Ta không đạt ý mình mong
Nuôi sống, trái nghịch với lòng của Ta
Vậy Ta tự dối Ta, đáng hổ !
Ta bác bỏ ý của chư Thiên.
Sách-Cha-Ká ! Ta nói liền :
‘Như vậy là đủ !’, không phiền chư Thiên !
Ta suy nghĩ tiếp liền tại chỗ :
‘Ta hãy cố giảm thiểu tối đa
Về sự ăn uống của Ta
Ăn từng giọt một trải qua thực hành
Hạt đậu xanh, đậu đen, đậu hạt
Ăn từng hạt, kể cả gạo, mè
Quanh không có sự chở che
Thực hành khổ hạnh khắc khe muôn phần.
Do mỗi ngày chỉăn một hạt
Thân thể Ta gầy xác, mỏi mòn
Tiều tụy, ốm yếu, héo hon
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –557
Vìăn quáít, chẳng còn sức dư
Đốt cây nhỏ khô héo dần dà
Còn về bàn tọa của Ta
Như móng chân của lạc-đà, thảm thay !
Các xương sống phô bày thấy rõ
Các xương sườn gầy ló, giống như
Rui, cột nhà sàn nát hư
Vìăn quáít, từ từ mắt Ta
Như giếng nước thật là thăm thẳm
Con ngươi Ta lấp lánh nằm sâu.
Khi tay Ta sờ da đầu
Nó rất nhăn nhúm như bầu khô tưa
Như mướp đắng cắt chưa chín tới
Nhăn nheo bởi gió nóng khô cằn
Đôi khi, nếu Ta nghĩ rằng :
“ Hãy sờ da bụng”, chỉ bằng tay ta
Thì chính là Ta sờ xương sống.
Còn xương sống Ta muốn sờ qua
Thìđụng da bụng của Ta
Xương sống bám chặt vào da bụng này.
Sách-Cha-Ká ! Ăn vầy tối thiểu
Nếu Ta muốn đại, tiểu tiện đây
Thì Ta bị ngã quỵ ngay
Úp mặt xuống đất, hít đầy bụi dơ.
Nếu bấy giờ lấy tay xoa khắp
Trên đầu Ta và khắp chân tay
Lông tóc hư mục rụng ngay
( Có gì nuôi tóc, lông này sống đâu ! )
Sách-Cha-Ká ! Nhìn vào hiện tượng
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –558
Có người nói : “ Thân tướng Sa-môn
Da đen, trông thật vô hồn ”.
Nhóm khác lại nói : “ Sa-môn thật là
Da không đen, nhưng mà màu xám ”.
Số khác nói : “ Không xám, không đen ”.
Nhiều kẻ nói : “ Da không đen,
Cũng không màu xám, mà xen sẫm vàng ”.
Đếm mức độ dở dang như vậy
Da của Ta lúc ấy hư rồi !
Chỉ vì ăn quá ít thôi !
( Da Ta lúc trước vào thời thanh niên
Vốn thanh tịnh, màu tuyền sáng chói
Thật mịn màng mà lại sáng trong )
Ta tự suy nghĩ trong lòng :
‘Thuở xưa có những vị dòng Bàn-môn,
Hoặc Sa-môn ; thình lình cảm thọ
Những cảm giác khốn khổ, chói đau
Khốc liệt, kịch liệt khổ đau
Đó là tối thượng khổ đau cực kỳ
Không thể có điều gì hơn nữa
Về tương lai hay giữa đời này.
Phạm-chí, Sa-môn ở đây
Thình lình cảm thọ đến ngay tức thì
Những cảm giác cực kỳ đau khổ
Trên toàn thân mọi chỗ chói đau
Khốc liệt, kịch liệt khổ đau
Đó là tối thượng khổ đau cực kỳ
Không thể có điều gì hơn nữa.
Nhưng với Ta, sống giữa rừng già
Thực hành khổ hạnh tối đa
Chịu đựng đau khổ trải qua cực kỳ,
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –559
Vẫn không chứng pháp gì cao quý,
Pháp thượng nhân cũng chỉ xa vời !
Tri kiến thù thắng sáng ngời
Xứng đáng bậc Thánh – Ta thời còn xa.
Ồ ! Hay là có đạo lộ khác
Khiến chứng đạt giác-ngộ sâu xa ?
Này Ất-Ghi-Vết-Sa-Na !
Rồi Ta hồi tưởng thuở Ta thiếu thời
( Lên sáu tuổi, khi trời mát mẻ
Theo phụ-vương dự lễ Hạ Điền
Vua cha cầm cày đầu tiên.
Trong lúc lễ-hội liên miên cả ngày
Ta đến ngồi dưới cây rợp mát
Diêm-phù-đề ( tên khác Chăm-bu ) ( Jambu )
Dần vào trạng thái an như
Dục, bất-thiện-pháp từ từ được ly
Chứng và trú Thiền chi thứ nhất
Một trạng thái hỷ lạc thâm trầm.
Do ly dục ; có tứ, tầm,
Khi an trú vậy, Ta thầm nghĩ ngay :
‘Có thể đây chính là đạo-lộ
Đưa Ta đến giác-ngộ chăng là ?’.
Này Ất-Ghi-Vết-Sa-Na !
Tiếp ý niệm ấy, nơi Ta khởi liền
Một ý thức vững bền kiên cố :
‘Đây là đường giác-ngộ chánh chân !’
Rồi Ta suy nghĩ băn khoăn :
‘Có sợ lạc thọ này không ? Do vì
Một lạc thọ đã ly dục ác,
Ly các pháp bất thiện như vầy ?’
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –560
Rồi một ý niệm đến ngay :
‘Ta không hề sợ mảy may điều này
Một lạc thọ ở đây ly dục
Pháp bất thiện mọi lúc được ly’.
Tiếp theo, Ta lại nghĩ suy :
‘Nay lạc-thọ ấy dễ gì chứng đây !
Với thân thể yếu gầy khủng khiếp
Cố sức tiếp cũng chẳng ăn thua.
Hãy ăn thô thực, cơm chua !’.
Nghĩ kỹ, Ta thọ cơm chua dần dần
Ăn thô thực vì cần có sức.
Lúc bấy giờ, túc trực bên Ta
Nhóm năm người Kôn-Đanh-Nha (1)
Hầu hạ, tu tập với Ta bao ngày.
Các vị này luôn luôn suy nghĩ :
‘Khi nào vị Sa-môn Thích-Ca
Chứng pháp siêu việt sâu xa
Ngài sẽ nói cho chúng ta biết cùng’.
Nhưng khi thấy Ta dùng thô thực
Ăn cơm chua – lập tức nghĩ là :
‘Ồ ! Sa-môn Gô-Ta-Ma
Tham sống sợ chết, nay đà lui nhanh
Đã từ bỏ khổ hành tinh tấn
Sống lợi dưỡng, vật chất đủ đầy,
Chúng ta hãy đoạn tuyệt ngay
Không theo ông ấy, từ rày tách ra’.
Ất-Ghi-Vết-Sa-Na ! Sau đó
_______________________________
(1) : Năm người bạn đồng tu và sau này trở thành 5 Đệ-tử đầu tiên
tiên của Đức Phật : Kondanna (Kiều-Trần-Như ) , Bhaddiya ,
Vappa , Mahànàma và Assaji .
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –561
Ăn thô thực để có sức hơn
Sức khỏe trở lại khá hơn
Ta hành ly dục chánh chơn sớm chiều
Pháp bất thiện Ta đều ly tất
Chứng và trú Đệ Nhất Thiền tâm
Trạng thái hỷ lạc thâm trầm
Sinh do ly dục, có tầm, tứ ra.
Ất-Ghi-Vết-Sa-Na ! Như vậy
Lạc thọ ấy khởi lên nơi Ta
Nó được tồn tại an hòa
Nhưng không chi phối tâm Ta chút nào.
Tiếp theo sau, Ta diệt tầm, tứ
Chứng và trú vào Thiền thứ hai
Trạng thái hỷ lạc ở đây
Không tầm, không tứ ; do rày định sanh
Và nội tĩnh nhất tâm. Như vậy
Lạc thọ ấy khởi lên nơi Ta
Nó được tồn tại an hòa
Nhưng không chi phối tâm Ta chút nào.
Ta lại mau ly hỷ trú xả
Chánh niệm đã tỉnh giác, an nhiên
Thân cảm sự lạc thọ liền
‘Xả niệm lạc trú’ Thánh hiền gọi tên,
Chứng, trú yên Tam Thiền tại chỗ
Rồi xả lạc, xả khổ ; diệt ngay
Hỷ ưu cảm thọ trước đây
Chứng và an trú vào ngay Tứ Thiền
Không khổ & lạc và liền xả niệm
Lạc thọ ấy khởi hiện nơi Ta
Nó được tồn tại an hòa
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –562
Nhưng không chi phối tâm Ta chút nào.
Ta, với tâm thanh cao thuần tịnh
Tâm dịnh tĩnh, không nhiễm não phiền
Nhu nhuyến, vững chắc – theo thiền
Bình thản như vậy, chẳng phiền chẳng ưu.
Ta dẫn tâm, hướng tâm đến với
TÚC MẠNG MINH , nhớ tới nhiều đời
Quá khứ với một , hai đời
Năm chục , ba bốn trăm đời đã qua
Một ngàn đời hay là hơn nữa
Một trăm ngàn đời thuở lâu xa
Hoại kiếp, thành kiếp trải qua
Ta liền nhớ lại như là mới đây.
Tại nơi ấy, tên này ta có
Thuộc giai cấp, giòng họ thế này
Uống, ăn, thọ khổ, lạc rày
Tuổi thọ như thế, chết ngày ra sao
Ta tái sinh, nhằm vào làng đó
Có tên tuổi, giòng họ thế nào
Cứ thế, nhớ lại biết bao
Tiền kiếp, tái kiếp không sao đếm rồi !
Nhiều đời sống thuộc thời quá khứ
Nét lành dữ chi tiết, đại cương
Minh thứ nhất, hiểu tận tường
Ta lúc canh một đêm trường, chứng tri.
Ta với tâm kiên trì, thuần tịnh
Tâm định tỉnh, không nhiễm não phiền
Nhu nhuyến, vững chắc – theo thiền
Bình thản như vậy, chẳng phiền chẳng ưu
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –563
Ta dẫn tâm, hướng tâm đến với
THIÊN NHÃN MINH, dẫn tới tuệ minh
Xét về sinh tử chúng sinh
Thiên nhãn thuần tịnh siêu nhân, thấy liền
Ta liền biết mối giềng Nghiệp quả
Người hạ liệt, kẻ cả giàu sang
Người đẹp đẽ, kẻ thô hèn
Đều do hạnh nghiệp trắng đen họ làm.
Gieo ác hạnh về thân, khẩu, ý
Hoặc phỉ báng các vị Thánh Hiền
Người này thân hoại, tận duyên
Do nghiệp tà kiến, đọa liền súc sinh,
Các cõi dữ, như sinh địa ngục
Hoặc đọa xứ, thằng thúc nạn tai.
* Còn bậc hiền giả, những ai
Làm những thiện hạnh ý và lời, thân
Không phỉ báng Hiền nhân, Thánh hiển
Tạo nghiệp lành, chánh kiến vô cùng
Sau khi thân hoại mạng chung
Được sinh thiện thú, nhân trung, cõi trời
Do thiên nhãn, biết đời sống chết
Người hạ liệt hay kẻ giàu sang
Người đẹp đẽ, kẻ thô hèn
Người này bất hạnh, kẻ bèn gặp may
Do hạnh nghiệp kẻ này hành động
Có kết quả chẳng giống nhau vầy.
Luân hồi tùy nghiệp chuyển xoay
Không ai tránh khỏi trả vay nghiệp này.
Minh thứ hai Ta đây chứng đắc
Trong canh giữa, diệt tất Vô minh
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –564
Minh sinh, ám diệt, sáng sinh
Do không phóng dật và tinh-cần già.
Ất-Ghi-Vết-Sa-Na ! Như vậy
Lạc thọ ấy khởi lên nơi Ta
Nó được tồn tại an hòa
Nhưng không chi phối tâm Ta chút nào.
Ta, với tâm thanh cao, thuần tịnh,
Tâm định tỉnh, không nhiễm não phiền
Nhu nhuyến, vững chắc – theo thiền
Bình thản như vậy, chẳng phiền chẳng ưu
Ta dẫn tâm, hướng tâm đến với
LẬU TẬN MINH, dẫn tới biết rành
Lậu Tận Trí, biết ngọn ngành
Đây là sự Khổ, nguyên nhân đưa vào
Đây Khổ Diệt, đường nào diệt khổ
Biết như thật lậu-hoặc loại này
Nguyên nhân lậu-hoặc là đây
Diệt trừ lậu-hoặc, biết ngay con đường
*
Nhờ hiểu biết, tận tường nhận thức
Tâm của Ta rất mực sáng trong
Dục-lậu, hữu-lậu thoát xong
Thoát vô-minh-lậu, khỏi vòng trói trăn
Ta hiểu rõ : Tự thân giải thoát
Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành
Việc cần làm, đã thực hành
Sau đời hiện tại, Vô sanh hiển bày.
Minh thứ ba Ta đây chứng đắc
Trong canh cuối, diệt tất Vô minh
Minh sinh, ám diệt, sáng sinh
Do không phóng dật và tinh-cần già.
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –565
Ất-Ghi-Vết-Sa-Na ! Như vậy
Lạc thọ ấy khởi lên nơi Ta
Nó được tồn tại an hòa
Nhưng không chi phối tâm Ta được mà !
Ất-Ghi-Vết-Sa-Na ! Đừng nghĩ
Ta thuyết pháp cao quý trên đời
Cho đại chúng hàng trăm người
Mỗi người đều nghĩ : ‘Những lời thuyết ra
Ngài Kiều-Đàm vì ta mà thuyết’.
Chớ có hiểu cá biệt, riêng vì
Khi Như Lai thuyết pháp chi
Cho hàng đại chúng, chỉ vì mục tiêu :
Để giảng dạy những điều lợi lạc.
Khi dứt các buổi thuyết pháp này
Ta an trú nội tâm ngay
Làm cho tịnh chí, khiến rày nhất tâm
Khiến định tĩnh trên tầm định tướng
Thứ nhất ấy, theo hướng như vầy
Ta sống an trú đêm ngày
Trường cữu, vĩnh viễn ở ngay hiện đời ”.
– “ Như vậy thời Kiều Đàm Tôn Giả !
Đã chứng quả, đáng đặt niềm tin
Ngài, bậc Chánh Giác cao minh
Đại A-La-Hán, không sinh lại đời.
Nhưng không biết thời thời giáo hóa
Của Tôn Giả , có được ngủ ngày ? ”.
– “ Ất-Ghi-Vết-Sa-Na này !
Ta có cho phép, điều này chúng tri :
Cuối tháng hạ, sau khi khất thực
Sau thọ thực rửa bát rồi, thì
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –566
Xếp làm tư Săng-Ga-Ti
(Tăng-già-lê – Y các vì Sa-môn )
Với chánh niệm bảo tồn, tỉnh giác
Ta nằm xuống, tay gác bên đầu
Nằm nghiêng bên phải thanh cao
Dáng nằm sư tử thuộc vào oai nghi ”.
– “ Thưa Tôn Giả ! Chính vì điều đó
Một số họ : Sa-môn các vì
Hay Bà-la-môn tức thì
Gọi là ‘an trú trong si ám’ tà ”.
– “ Ất-Ghi-Vết-Sa-Na ! Lý giải
Đây không phải si ám hay không.
Sao là si ám ? Sao không ?
Hãy nghe, suy nghiệm đục trong đâu là ! ”.
– “ Thưa vâng ! Xin nghe qua Tôn Giả ”.
Ni-Ganh-Thá-Pút-Tá vị này
Cũng là Sách-Cha-Ká đây
Trả lời, xin Phật trình bày rõ ra.
– “ Ất-Ghi-Vết-Sa-Na ! Sự thật
Đối với ai lậu-hoặc chưa trừ
Lậu hoặc liên hệ khư khư
Đến phiền não, hậu hữu từ khởi sanh
Đáng sợ hãi, liên thành phiền não
Sanh khởi tạo hậu hữu, đáng ghê.
Quả khổ dị thục đưa về
Hướng sinh, già, chết thuộc về tương lai,
Những vị này gọi còn si ám.
Không si ám là thế nào đây ?
Đối với tất cả những ai
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –567
Tất cả lậu-hoặc đã hay đoạn trừ
Những lậu-hoặc khư khư trước đó
Đưa quả khổ dị thục, hướng ngay
Đến sinh, già, chết tương lai
Đoạn trừ lậu-hoặc, vị này oai phong
Được Ta gọi là không si ám.
Sách-Cha-Ká ! Dũng cảm đoạn trừ
Tất cả lậu-hoặc khư khư
Là không si ám, khoan thư an hòa.
Ất-Ghi-Vết-Sa-Na ! Nói thật
Với Như Lai, lậu-hoặc đã trừ
Bị cắt tận gốc, ví như
Cây Ta-la bị dân cư chặt đầu
Khiến nó không thể nào sống tiếp
Không còn kịp phát triển lâu xa.
Này Ất-Ghi-Vết-Sa-Na !
Lậu-hoặc đã diệt trong Ta hoàn toàn.
Mối liên hệ vô vàn phiền não
Đáng sợ hãi, hậu hữu khởi sanh
Quả khổ dị thục chẳng lành
Hướng sinh, già, chết về phần tương lai,
Lậu-hoặc này gốc đà bị cắt
Như Ta-la bị chặt đầu nhanh
Khiến cho không thể tái sanh
Không thể phát triển ngọn ngành tương lai ”.
Nghe vậy, Ni-Ganh-Tha-Pút-Tá
Sách-Cha-Ká – liền bạch Phật Đà :
– “ Thưa Tôn-giả Gô-Ta-Ma !
Thật là hy hữu ! Thật là diệu siêu !
Dầu Tôn-giả bị nhiều chống đối
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –568
Bị mỉa mai, buộc tội gắt gay
Trong cuộc đối thoại công khai
Bị sự công kích, người ngoài bung xung,
Nhưng kim dung vẫn luôn tự tại
Màu da mãi sáng suốt, trong lành
Sắc mặt hoan hỷ, tinh anh
Như một La-Hán , tịnh thanh Phật Đà .
Tôn-giả Gô-Ta-Ma ! Đích thị
Tôi đã đến sáu vị danh gia
Lục Sư ngoại đạo , đó là :
Pu-Ra-Ná Káp-Sa-Pa (1) một vì
Mạc-Kha-Li tức Gô-Sa-Lá, (2)
Pa-Ku-Thá Kách-Chá-Da-Na, (3)
Rồi Kê-Sa-Kám-Ba-La (4)
Tức A-Chi-Tá tại nhà ông ta.
Ni-Ganh-Thá Na-Ta-Pút-Tá, (5)
Bê-La-Thí-Pút-Tá (cũng là (6)
Vị Giáo-trưởng Sanh-Cha-Da ).
Cùng sáu vị đó trải qua luận thời
Khi biện luận, bị tôi chất vấn
Liền tránh né, viện dẫn cà kê
Trả lời ra ngoài vấn đề,
Tỏ ra phẫn nộ, nặng nề hận sân.
Còn Tôn-giả trong phần biện luận
Nhiều tình huống chống đối lời Ngài
Công kích, buộc tội, mỉa mai,
_______________________________
* Sáu vị Giáo trưởng thường được gọi là Lục Sư Ngoại Đạo :
(1) : Purana Kassapa . (2) : Makkhali Gosala .
(3) : Pakudha Kaccayana . (4) : Ajita Kesakambala .
(5) : Nigantha Nataputta . (6) : Sanjaya Belatthiputta .
Trung Bộ (Tập 1) Đại Kinh 36 : SACCAKA* MLH –569
Sắc mặt Ngài vẫn hòa hài, bình an
Màu da Ngài dịu dàng, trong sáng
Hoan hỷ như La-Hán an lành
Chánh Đẳng Chánh Giác tinh anh.
Kính thưa Tôn-giả tịnh thanh Kiều Đàm !
Tôi có việc cần làm chờ đợi
Cần phải đi, lo tới việc nhà ”.
– “ Này Ất-Ghi-Vết-Sa-Na !
Hãy làm những việc thấy ra hợp thời ”.
Sách-Cha-Ká từ nơi ngồi đó
Rất hoan hỷ, tín thọ những lời
Của đấng Thầy cả Người, Trời
Đứng dậy từ biệt rồi rời nơi đây ./-
*
* *
( Chấm dứt Kinh số 36 : Đại Kinh SACCÀKA – MAHÀSACCÀKASutta )
---------------------
HẾT TẬP I
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D961626519.-%3B)