111. Kinh Bất Đoạn

( Majhima  Nikàya )

Chuyển thể Thơ :

Giới Lạc  MAI LẠC HỒNG  tự TUỆ NGHIÊM

 ( Huynh Trưởng Cấp Tấn  - GĐPTVN tại Hoa Kỳ )

Email : honglacmai1@yahoo.com

111. Kinh  BẤT ĐOẠN

( Anupada sutta )

Như vậy, tôi nghe :

          Một thời nọ Thế Tôn Thiện Thệ 

          An trú tại Xá-Vệ thành này

              Sa-Vát-Thí  cũng là đây

       Kỳ Viên Tinh Xá  hôm mai tịnh, hòa

          Còn có tên Chê-Ta-Va-Ná

          Cấp-Cô-Độc Trưởng giả tín gia

              A-Na-Thá-Pin-Đi-Ka

       Tín thành dâng đến Phật Đà trước đây.

          Tại nơi này Ngài gọi Tăng Chúng :

    – “ Này Tăng Chúng ! Hãy khéo nghe đây ”.

              Chư Tỷ Kheo tại nơi này

       Vâng đáp lời Phật. Rồi Ngài thuyết ngay :

    – “ Chúng Tăng này ! Sa-Ri-Pút-Tá  (1)

         (Tức là Xá-Lợi-Phất vị này)

              Là bậc Hiền trí đức tài

       Là bậc Đại-tuệ cao dày rộng sâu

          Bậc quảng-tuệ, thanh cao hỷ-tuệ,

          Bậc tiệp-tuệ, lợi-tuệ uy nghi,

              Bậc quyết-trạch-tuệ diệu tri.

       Cho đến nửa tháng, Sa-Ri-Pút-Tà

          Bất-đoạn-pháp quán ra cao đẹp.

          Các Tỷ Kheo ! Do phép quán này

    _________________________

(1): Tôn-giả Sariputta – Xá-Lợi-Phất là vị Đại đệ tử của Đức Phật,

được tôn xưng là Đệ nhất Trí Tuệ hay vị Tướng Quân Chánh Pháp.

              Của Sa-Ri-Pút-Tá đây,

       Này Tỷ Kheo Chúng ! Ở đây hiểu là

          Do Sa-Ri-Pút-Ta ly dục,

          Rồi tiếp tục bất-thiện-pháp ly,

              Chứng đạt, an trú tức thì

       Sơ Thiền, trạng thái cực kỳ vui an,

          Do ly dục, có tầm có tứ,

          Những pháp thuộc Thiền thứ nhất này

              Như tầm, tứ, hỷ lạc… hay

       Nhất tâm, xúc thọ, tưởng này, tư, tâm,

          Dục, thắng giải, tinh cần, niệm, xả,

          Và tác ý. Tất cả pháp này

              Được an trú bất-đoạn ngay.

       Sa-Ri-Pút-Tá biết ngay những gì

          Khi chúng khởi lên thì biết cả,

          Khi an trú, biết cả thời kỳ

              Khi chúng bị đoạn diệt đi.

       Sa-Ri-Pút-Tá tường tri rõ vầy :

         ‘Các pháp ấy trước đây không có

          Ở nơi ta, nay có hiện thời,  

              Sau khi chúng hiện hữu rồi

       Chúng bị đoạn diệt’. Mọi nơi mọi thì

          Đối với chúng, Sa-Ri-Pút-Tá

          Cảm thấy chả luyến ái chút nào,

              Không chống đối, không lụy vào,

       Độc lập, giải thoát, dứt bao buộc ràng,

          Tâm trú an, không có hạn chế.  

          Và như thế, Sa-Ri-Pút-Ta

              Biết : ‘Sự giải thoát trải qua

       Còn hơn thế nữa, và ta còn nhiều

          Việc phải làm những điều hơn thế’.

          Các Tỷ Kheo ! Không nệ nghịch duyên

              Ông ấy diệt tứ, tầm liền

       Chứng và an trú Nhị Thiền minh quang,

          Một trạng thái vui an (hỷ lạc)

          Do định sanh, không các tứ, tầm

              An nhiên nội tĩnh nhất tâm

       Và những pháp thuộc Thiền tâm thứ nhì

          Như nội tĩnh, đồng thì hỷ, lạc,

          Nhất tâm hoặc xúc, thọ, tưởng phần

              Tâm, dục, thắng giải, tinh cần,

       Niệm, xả, tác ý – những phần pháp đây

          An trú ngay bất-đoạn thế đó !

          Xá-Lợi-Phất biết rõ điều là :

             ‘Còn có giải thoát trải qua

       Còn hơn thế nữa. Với ta vẫn còn

          Nhiều việc phải làm tròn trước đã !’.

          Rồi Sa-Ri-Pút-Tá tinh cần

              Ly hỷ trú xả các phần,

       Chánh niệm tỉnh giác thì thân cảm liền

          Sự lạc thọ, Thánh hiền gọi đủ

          Là ‘xả niệm lạc trú’, an nhiên

              Chứng và an trú Tam Thiền.

       Tiếp tục ông ấy xả liền khổ, vui,

          Diệt hỷ ưu trước đã cảm thọ

          Chứng, trú ở Tứ Thiền tịnh thanh,

              Không khổ & lạc, xả niệm nhanh.

       Những pháp thuộc Tứ Thiền danh như là :

          Bất khổ & lạc thọ và xả, thọ,

          Vô quán niệm tâm đó tịnh thay, 

              Nhờ niệm và nhất tâm đây,

       Cùng xúc, thọ, tưởng, dục này, tư, tâm,

          Thắng giải, niệm, tinh cần, tác ý…

          Được Sa-Rí-Pút-Tá ở đây

              Đã an trú bất-đoạn ngay.

       Rồi Xá-Lợi-Phất biết ngay những gì

          Khi chúng khởi lên thì biết cả,

          Khi an trú, biết cả thời kỳ

              Khi chúng bị đoạn diệt đi.

       Sa-Ri-Pút-Tá tường tri rõ vầy :

         ‘Các pháp ấy trước đây không có

          Ở nơi ta, nay có hiện thời,  

              Sau khi chúng hiện hữu rồi

       Chúng bị đoạn diệt’. Mọi nơi mọi thì

          Đối với chúng, Sa-Ri-Pút-Tá

          Cảm thấy chả luyến ái chút nào,

              Không chống đối, không lụy vào,

       Độc lập, giải thoát, dứt bao buộc ràng,

          Tâm trú an, không có hạn chế.  

          Và như thế, Sa-Ri-Pút-Ta

              Biết : ‘Sự giải thoát trải qua

       Còn hơn thế nữa, và ta còn nhiều

          Việc phải làm những điều hơn thế’.

          Các Tỷ Kheo ! Rồi kế tiếp liền

              Sa-Ri-Pút-Tá vượt lên

       Hoàn toàn sắc-tưởng, vững bền diệt tiêu.

          Chướng-ngại-tưởng mọi điều đối trị,

          Không tác ý với dị-tưởng riêng.

              Nghĩ rằng : ‘Hư không vô biên’

       Chứng, an trú Không-vô-biên Xứ liền,

          Và những pháp thuộc riêng của Xứ

          Không-vô-biên, đơn cử : hư không,

              Vô-biên-xứ-tưởng, một lòng,

       Và xúc, thọ, tưởng, dục đồng tư, tâm,

          Thắng giải, niệm, tinh cần, tác ý,

          Và xả… được Sa-Rí-Pút-Ta

              An trú bất đoạn trải qua,

       Những pháp Sa-Rí-Pút-Ta biết liền

          Khi chúng mới khởi lên, trú đó,

          Khi chúng bị diệt bỏ, trừ ngay

              Sa-Ri-Pút-Tá lúc này

       Những pháp đã được trình bày trên đây,

          Những pháp này với Xá-Lợi-Phất

          Cảm thấy thật chẳng luyến ái nào

              Không chống đối, không lụy vào,

       Độc lập, giải thoát, dứt bao buộc ràng,

          Tâm trú an, không có hạn chế.  

          Và như thế, Sa-Ri-Pút-Ta

              Biết : ‘Sự giải thoát trải qua

       Còn hơn thế nữa, và ta còn nhiều

          Việc phải làm những điều hơn vậy’.

          Xá-Lợi-Phất khi ấy an hòa

              Không-vô-biên-xứ vượt qua

       Nghĩ rằng : ‘Đích thực Thức là vô biên’

          Chứng, trú Thức-vô-biên-xứ nọ.

          Các Tỷ Kheo ! Sau đó trải qua

              Tỷ Kheo Sa-Ri-Pút-Ta

       Thức-vô-biên-xứ vượt qua tức thì

          Nghĩ : ‘Không có vật chi’ – chứng, trú

          Vào Vô-sở-hữu-xứ tầng này,

              Những pháp thuộc về Xứ đây :

       Vô-sở-hữu-xứ-tưởng này, nhất tâm,

          Xúc, thọ, tưởng, tư, tâm, thắng giải,

          Dục, niệm, xả, tác ý, tinh cần…

              Được Xá-Lợi-Phất cân phân

       An trú bất đoạn. Những phần pháp ni

          Được Sa-Ri-Pút-Ta biết tới

          Khi chúng mới khởi lên, trú an.

              Khi chúng đoạn diệt không còn

       Sa-Ri-Pút-Tá với toàn pháp đây

          Không luyến ái, không rày chống đối,

          Độc lập, không có trói buộc nào,

              Giải thoát, không hệ lụy nào,

       Tâm không hạn chế khi vào trú an.

          Xá-Lợi-Phất biết rằng : ‘Còn có

          Sự giải thoát hơn đó nhiều lần

              Còn làm nhiều việc phải cần’.

       Này Tỷ Kheo Chúng ! Tinh cần trải qua

          Rồi Sa-Ri-Pút-Ta tuần tự

          Vượt hẳn Xứ Vô-sở-hữu ni,

              Tưởng-xứ Phi-tưởng-phi-phi

       Chứng và an trú tức thì, uy nghi.

          Với chánh niệm, Sa-Ri-Pút-Tá

          Xuất khỏi định ấy cả, thấy ngay

              Thuộc quá khứ các pháp này

       Bị sự biến hoại, diệt ngay chẳng chầy.

         ‘Như vậy các pháp này trước đó

          Đã không có nơi ta, thì nay

              Lại có hiện hữu như vầy,

       Sau khi hiện hữu, chúng rày diệt đi.          

          Và Sa-Ri-Pút-Ta đối với

          Những pháp vừa nói tới, thấy là

              Không có luyến ái xảy ra,

       Độc lập, không chống đối và thảnh thơi,

          Không trói buộc, đồng thời giải thoát,

          Không hệ lụy, an lạc trú đây

              Với tâm không hạn chế này.

       Sa-Ri-Pút-Tá biết ngay điều là :

         ‘Còn giải thoát sâu xa hơn thế,

          Còn nhiều việc cần để thực hành’.

              Các Tỷ Kheo ! Biết rõ rành

       Sa-Ri-Pút-Tá vượt nhanh tức thì

          Khỏi Phi-tưởng-phi-phi-tưởng-xứ

          Chứng và trú Diệt Thọ Tưởng đây,

              Thấy biết với trí tuệ đầy

       Các lậu-hoặc bị diệt ngay cấp kỳ.

          Với chánh niệm, Sa-Ri-Pút-Tá

          Xuất khỏi định ấy, đã thấy ngay :

              Thuộc quá khứ các pháp này

       Bị sự biến hoại, diệt ngay chẳng chầy.

         ‘Như vậy các pháp này trước đó

          Đã không có nơi ta, thì nay

              Lại có hiện hữu như vầy,

       Sau khi hiện hữu, chúng rày diệt đi.       

          Và Sa-Ri-Pút-Ta đối với

          Những pháp vừa nói tới, thấy là

              Không có luyến ái xảy ra,

       Độc lập, không chống đối và thảnh thơi,

          Không trói buộc, đồng thời giải thoát,

          Không hệ lụy, an lạc trú đây

              Với tâm không hạn chế này.

       Sa-Ri-Pút-Tá biết rày thâm sâu :

         ‘Không có giải thoát nào vô thượng

          Hơn thế nữa. Về hướng tương lai

              Không có việc phải làm hoài

       Nhiều hơn thế nữa !’. Và này Chúng Tăng !

          Nếu nói năng một cách chân chánh

          Có thể nói phẩm hạnh người mà

              Tu trì nỗ lực trải qua

       Niềm tin Giáo Pháp thiết tha sâu dày,

          Chính người đây là một đích tử

          Của Thế Tôn Điều Ngự Như Lai,

              Sinh ra từ miệng của Ngài,

       Sinh ra từ Pháp, Pháp đây hóa thành,

          Thừa tự Chánh Pháp lành chân thật,

          Không thừa tự vật chất xấu xa.

              Nói về Sa-Ri-Pút-Ta

       Chính là đích tử Phật Đà, cận bên,

          Với phẩm hạnh như trên liệt kể.

          Các Tỷ Kheo ! Như thế hiểu là

              Sa-môn Sa-Ri-Pút-Ta

       Chân chánh chuyển Pháp luân, mà Như Lai

          Đã chuyển vận, hoằng khai Chánh Pháp ”.

          Với bài pháp Phật thuyết giảng ra 

              Chúng Tăng hoan hỷ sâu xa

       Tín thọ lời Đức Phật Đà dạy khuyên ./- 

Nam mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật  ( 3 L )

*  *   *

( Chấm dứt Kinh số 111 :  BẤT ĐOẠN  –  ANUPADA  Sutta )