TAM TẠNG THÁNH KINH PHẬT GIÁO
TẠNG KINH (NIKÀYA)
Thi Hóa
TRUNG BỘ KINH
( Majhima Nikàya )
Tập III
Hòa Thượng THÍCH MINH CHÂU
Dịch sang tiếng Việt từ Tam Tạng Pàli
Chuyển thể Thơ :
Giới Lạc MAI LẠC HỒNG tự TUỆ NGHIÊM
( Huynh Trưởng Cấp Tấn - GĐPTVN tại Hoa Kỳ )
Email : honglacmai1@yahoo.com
92. Kinh SELA
( Sela sutta )
Như vậy, tôi nghe :
Một thời, Đức Thế Tôn Giác Giả
Du hành Ăng-Gút-Tá-Ra-Pa (1)
Thị trấn tên A-Pa-Na (1)
Cùng với đại chúng tịnh hòa đến nơi
Ngàn hai trăm năm mươi Phích-Khú
Cùng an trú tại đây trải qua.
Người bện tóc Kê-Ni-Da (2)
Ngụ gần chỗ A-Pa-Na, nghe là :
“ Sa-Môn Gô-Ta-Ma – vị đó
Xuất gia từ dòng họ Sắc-Da (3)
Đến Ăng-Gút-Tá-Ra-Pa
Cùng với đại chúng Săng-Ga (4) tịnh hòa.
Những tiếng đồn lan xa từ đó :
“ Sát-Đế-Lỵ giòng họ Thích Ca
Xuất thân vương tộc, xuất gia
Thành đạt đạo quả cao xa nhiệm mầu
Mười tôn hiệu cao sâu diệu ngữ :
Thế Gian Giải, Điều Ngự Trượng Phu, (5)
____________________________
(1): Anguttarapa. & Apana. (2): Keniya . (3): Sakya – Thích-Ca.
(4) : Sangha – Tăng-Già. (5) : Mười danh hiệu người đời xưng tụng Đức Phật : Araham (Ứng Cúng), Sammàsambuddho (Chánh Biến Tri hay Chánh Đẳng Chánh Giác) , Vijjàcaranasampanno (Minh Hạnh Túc) , Sugato (Thiện Thệ), Lokavidù (Thế Gian Giải), Anuttaro (Vô Thượng Sĩ), Purisadammasàrathi (Điều Ngự Trượng Phu), Satthàdevamanus-sànam (Thiên Nhân Sư), Buddha (Phật-Đà), Bhagavà (Thế Tôn) .
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 92 : SELA * MLH – 292
Phật, Thế Tôn, Thiên Nhân Sư,
Chánh Đẳng Chánh Giác đại từ uy linh
Vô Thượng Sĩ hay Minh Hạnh Túc,
Bậc Thiện Thệ, Ứng Cúng, Như Lai,
Do sự chứng ngộ tự Ngài
So với Thiên giới, Ma loài, Phạm Thiên
Với các chúng chư Thiên, Nhân loại
Bà-la-môn với lại Sa-môn
Hiển thị mọi loài, tuyên ngôn
Rồi lại tuyên thuyết Pháp môn nhiệm mầu
Thuyết Sơ Thiện, rồi sau Trung Thiện
Thuyết Hậu Thiện, văn nghĩa đủ đầy
Trình bày Phạm hạnh từ đây
Pháp thân thanh tịnh, bậc Thầy Nhân Thiên.
Thật đáng quý nếu tìm yết kiến
Đại La-Hán thị hiện Ta-bà ”.
Người bện tóc Kê-Ni-Da
Liền đi đến viếng Phật Đà xem sao !
Gặp Ngài, nói xã giao chào hỏi
Sau khi nói, ngồi xuống một bên.
Thế Tôn tùy thuận nói lên
Pháp thoại khai thị là nền trừ mê
Cho bện tóc tên Kê-Ni-Dá
Khiến phấn khởi khôn tả, hân hoan.
Sau khi nghe pháp minh quang,
Ông Kê-Ni-Dá hướng sang Phật Đà
Xin Phật Đà từ bi hứa khả :
– “ Mong Tôn Giả Gô-Ta-Ma Ngài
Nhận lời con, vào ngày mai
Cùng Tỷ Kheo Chúng thọ trai ngọ thời ”.
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 92 : SELA * MLH – 293
Đấng Thế Tôn nghe lời thưa vậy,
Liền nói lại với Kê-Ni-Da :
– “ Kê-Ni-Da ! Chúng Tăng-Già
Rất là đông đảo, sống qua nhiều người
Ngàn hai trăm năm mươi tất cả.
Mà ông đã tín thành Bàn-môn ”.
Lần nữa, ông bạch Thế Tôn :
– “ Kính bạch Tôn Giả ! Dẫu đông thế nào,
Và con dầu tin tưởng Phạm-Chí,
Nương các vị thuộc Bà-la-môn,
Nhưng mong Ngài nhận lời con
Cùng chư Phích-Khú Sa-môn đi cùng
Đến nhà dùng bữa cơm thiết đãi
Vào trưa mai. Xin hãy nhận lời ”.
Thế Tôn đáp lại tức thời
Rằng Chư Tăng với số người rất đông.
Vả lại, ông tín thành các vị
Thuộc Phạm-chí, các Bà-la-môn.
Lần thứ ba, trước Thế Tôn
Vị bện tóc ấy vẫn luôn thưa hoài
Thỉnh Phật & Tăng ngày mai vào ngọ
Đến nhà ông để thọ trai diên.
Trước sự chí thành, tâm chuyên
Thế Tôn im lặng, mặc nhiên nhận lời.
Biết Thế Tôn nhận lời, nên gã
Bện tóc Kê-Ni-Dá đứng lên
Rời khỏi nơi ấy, đi liền
Về báo thân quyến hai bên của mình,
Cùng báo các thân tình bạn hữu :
– “ Các thân hữu, huyết thống bà con !
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 92 : SELA * MLH – 294
Gô-Ta-Ma Đại Sa-môn
Đã nhận lời đến trong vòng ngày mai
Đến nhà này dùng cơm thiết đãi
Cùng với đại chúng Tỷ Kheo Tăng.
Xin quý vị hãy tự thân
Giúp tôi hoàn tất các phần trai diên ”.
Các vị ấy nghe, liền đồng ý
Với bện tóc Kê-Ní-Da này.
Có người thì đào hố ngay
Dùng làm lò nấu cho ngày trai tăng.
Kẻ thì nhận lảnh phần bữa củi,
Người cắm cúi rửa chén bát nhanh,
Kẻ đặt ghè nước trong lành,
Người sửa soạn ghế bàn thành lớp lang.
Kê-Ni-Dá thì đang mãi mốt
Dựng lên một hình tròn giàn hoa
( Tức Man-Đa-La-Ma-La ). ( Mandalamala )
Lúc ấy, Phạm-chí Sê-La – là nhà
Có danh tiếng tại A-Pa-Ná,
Tinh thông cả ba tập Vệ-Đà
Thông hiểu nhiều điểm sâu xa :
Lễ nghi, tự vựng hoặc là ngữ nguyên,
Văn phạm và tinh chuyên cổ truyện
Thuận-thế-luận, tướng hiển Đại-nhân
Đang dạy chú thuật huyền năng
Cho ba trăm gã thành phần Bàn-môn.
Bà-la-môn Sê-La lúc đó
Đang tản bộ với các thanh niên
Cả ba trăm gã nói trên
Đi ngang nhà bện tóc, nên thấy là
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 92 : SELA * MLH – 295
Nhà của Kê-Ni-Da rộn rịp
Rất nhiều người đang kíp làm ngay
Chuẩn bị thức ăn chẳng chầy.
Thấy vậy, vị Sê-La này hỏi thăm
Với bện tóc này nhằm lúc rảnh :
– “ Hiền-giả ! Đây là cảnh rước dâu ?
Hay là ông sẽ đưa dâu ?
Hay có đại-tế-đàn vào ngày mai ?
Hay tại đây, Vua Sê-Ni-Dá
Tức Bim-Bi-Sa-Rá nghiêm oai
Được ông mời đến nơi này
Với cả binh lực đông vầy cùng đi ? ”.
Vì Kê-Ni-Da này vốn dĩ
Có tín thành Phạm-chí Sê-La,
Nên ông kính cẩn thưa qua :
– “ Kính thưa Tôn-giả Sê-Là ! Không đâu !
Tôi không có đưa dâu hay rước,
Tế-đàn cũng không được dựng ra,
Quốc Vương Bim-Bí-Sa-Ra
Ngài cũng không đến tại nhà của tôi.
Tôi chuẩn bị thỉnh mời tất cả
Gô-Ta-Ma Tôn Giả, đồng thời
Cùng ngàn hai năm chục người
Là chư Phích-Khú đến nơi nhà mình.
Gô-Ta-Ma siêu minh trí cả
Thuộc dòng họ Sắc-Dá – Thích-Ca
Du hành đến A-Pa-Na
Thuộc Ăng-Gút-Tá-Ra-Pa nơi này.
Những tiếng đồn từ đây lan tỏa :
“ Khách-Ti-Dá, dòng họ Thích ca
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 92 : SELA * MLH – 296
Xuất thân vương tộc, xuất gia
Thành đạt đạo quả cao xa nhiệm mầu
Mười tôn hiệu cao sâu diệu ngữ :
Thế Gian Giải, Điều Ngự Trượng Phu,
Phật, Thế Tôn, Thiên Nhân Sư,
Chánh Đẳng Chánh Giác đại từ uy linh
Vô Thượng Sĩ hay Minh Hạnh Túc,
Bậc Thiện Thệ, Ứng Cúng, Như Lai ”.
– “ Hiền-giả Kê-Ni-Da này !
Có phải ông nói đến Ngài Thế Tôn ? ”.
– “ Thưa Tôn Ông Sê-La đáng kính !
Vị tôi nói là chính Thế Tôn ”.
Phạm-chí Sê-La hỏi dồn :
– “ Phải ông nói đến Thế Tôn không nào ? ”.
Một lúc lâu, Sê-La suy nghĩ :
“ Thật là chỉ một âm thanh thôi
Tiếng ‘Phật’cũng khó tìm rồi !
Dựa theo Thánh điển đương thời của ta
Được truyền lại thật là ấn tượng
Băm hai tướng của bậc quý nhân
Những ai có đủ tướng cần
* Tại gia sẽ được vô ngần phước duyên
Chuyển Luân Vương uy quyền vô số
Chinh phục mọi quốc độ thế gian
Có bảy thứ báu sẵn sàng :
Xe báu, ngựa báu, ngọc vàng ma-ni,
Ngọc nữ báu, đồng thì voi báu,
Tướng quân báu, Cư sĩ báu, cùng
Một ngàn con trai anh hùng
Oai phong lẫm liệt thắng từng ngoại quân
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 92 : SELA * MLH – 297
Chuyển Luân Vương cõi trần thống lãnh
Cả địa cầu đến tận đại dương
Nhưng vua cai trị thường thường
Chỉ bằng Chánh Pháp, mọi đường thung dung
Không dao gậy, gông cùm chế ngự
Nên dân chúng trong xứ an hòa.
* Còn nếu vị này xuất gia
Ba mươi hai tướng sẽ là điều hay
Quét mê lầm, ngộ ngay Chánh Pháp
Đắc La Hán, Chánh Giác Phật-Đà.
Nghĩ vậy rồi ông nói ra :
– “ Này Hiền giả Kê-Ni-Da ! Đó là
Tôn Giả Gô-Ta-Ma Chánh Giác
Đang an lạc trú ngụ đâu ta ? ”.
Nghe hỏi vậy, Kê-Ni-Da
Duỗi cánh tay mặt chỉ qua rừng già,
– “ Thưa Tôn-giả Sê-La ! Điều Ngự
Ngài đang trú tại khu rừng xanh ”.
Bàn-môn Sê-La nói nhanh
Với đệ tử ba trăm thanh niên này :
– “ Quý vị đến nơi đây im lặng
Đặt chân hẳn từng bước nhẹ nhàng.
Các bậc Thế Tôn tịnh an
Như sư tử sống nghiêm trang một mình,
Khó đến gần, thích gìn giữ tịnh.
Ta dự định thảo luận trải qua
Cùng Tôn Giả Gô-Ta-Ma,
Quý vị chớ ngắt lời ta mọi thì
Cho đến khi ta nói xong đã ! ”.
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 92 : SELA * MLH – 298
Rồi Phạm-chí Sê-Lá liền đi
Đến gặp đức Chánh Biến Tri,
Nói lời thăm hỏi Ngài, khi đến rồi.
Sau đó ngồi một bên, mắt hướng
Tìm xem băm hai tướng Đại-nhân
Bàn-môn Sê-Lá dần dần
Thấy ba mươi tướng Đại-nhân rõ ràng
Nhưng tướng mã-âm-tàng kín đóng
Và tướng lưỡi dài rộng, chưa nhìn
Nghi hoặc, do dự niềm tin
Nên chưa thỏa mãn, muốn nhìn thấy ngay.
Đoán được ý, Như Lai thầm nghĩ :
“ Nay Sê-La Phạm-chí còn nghi
Chưa được thỏa mãn, bởi vì
Chưa thấy hai tướng ẩn thì của Ta ”.
Dùng thần thông hiện ra tướng ẩn
Mã âm tàng thấy tận rõ ràng
Le lưỡi che mặt hoàn toàn
Liếm đến tai, mũi, dọc ngang dễ dàng.
Bà-la-môn hoàn toàn hoan hỷ
Ông suy nghĩ : “ Quả thật nơi Ngài
Có đầy đủ ba mươi hai
Đại nhân tướng quý không ai sánh bằng.
Nhưng tuy rằng đủ đầy tướng quý
Không biết là Đại sĩ Thích Ca
Đã chứng & chưa chứng Phật Đà ?
Tuy vậy, nghe những vị Bà-la-môn
Bậc đáng tôn, niên cao lạp trưởng,
Bậc trưởng thượng, là Đại Tôn Sư
Đã nói một cách khư khư :
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 92 : SELA * MLH – 299
‘Các Thế Tôn ấy do từ chứng qua
Chánh Đẳng Giác, Đại A-La-Hán
Nói những lời tán thán, nghe qua
Các vị tự hiện hình ra’.
Vậy ta trước mặt Phật Đà, tự thân
Tán thán bằng những kệ xứng đáng ”.
Rồi Sê-La tán thán như vầy :
– “ Thân trọn chói sáng đủ đầy
Khéo sinh và đẹp đẽ thay Phật Đà !
Kim thân vàng chói màu da
Răng nhọn trơn láng, trải qua tinh cần
Với người khéo sinh, mọi phần
Tướng tốt trang trọng trên thân của Ngài.
Đôi mắt sáng, mặt tròn đầy
Các Đại-nhân-tướng đều bày. Quý thay !
Cân đối, hoàn mỹ, thẳng ngay,
Giữa Sa-môn Chúng Tăng đây mọi thời.
Ngài chói sáng như mặt trời,
Đẹp mắt vị Tỷ Kheo ngời kim thân.
Với hạnh Sa-Môn chánh chân
Thì sắc tối thượng đâu cần luyến thương.
Xứng bậc Chuyển Luân Thánh Vương,
Bậc Điều Ngự, chiến thắng trường đua tranh,
Thắng khắp thiên hạ, nêu danh
Diêm-phù tối thượng, tịnh thanh vô lường,
Các thân tộc, hào phú vương
Là chư hầu của Pháp Vương thượng thừa.
Là vua giữa các vì vua,
Giáo chủ nhân loại, hơn thua chẳng màng.
Hỡi Ngài Tôn Giả Kiều Đàm !
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 92 : SELA * MLH – 300
Quốc độ cường thịnh hãy sang trị vì ”.
(Thế Tôn) :
– “ Sê-La ! Ta, vua trị vì,
Pháp Vương vô thượng uy nghi mọi thời.
Chuyển bánh xe pháp rạng ngời
Chưa từng được chuyển nơi đời trước nay ”.
(Sê-La) :
– “ Tự nhận Giác Giả là Ngài.
Cho Sê-La hỏi thêm vài câu thôi :
‘Ngài tự mình chuyển Pháp luân
Pháp Vương vô thượng ân nhuần là Ta’.
Thưa Tôn-giả Gô-Ta-Ma !
Tín thành đệ tử nào là ‘Tướng quân’ (1)
Xứng đáng Đạo-sư, Thánh nhân ?
Sau Ngài, ai chuyển pháp luân khi cần ? ”.
(Thế Tôn) :
– “ Sê-La ! Ta chuyển Pháp luân,
Bánh xe vô thượng thập phần sâu xa
Đệ tử Sa-Ri-Pút-Ta
Tức Xá-Lợi-Phất chính là người thay
Để chuyển bánh xe Pháp này,
Thừa tự vị trí Như Lai Phật Đà.
Cần biết, Ta đã biết qua,
Cần tu, Ta đã tối đa hành trì,
Cần bỏ, Ta bỏ tức thì,
Nên Ta là Chánh Biến Tri Phật-Đà.
Hiểu chăng, Phạm-chí Sê-La ?
___________________________
(1) : Tôn-giả Sariputta – Xá-Lợi-Phất, bậc Đệ nhất Trí tuệ ; được
tôn xưng là ‘Tướng quân Chánh Pháp’.
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 92 : SELA * MLH – 301
Còn gì nghi hoặc ở Ta ? Như vầy
Hãy gác bỏ một bên ngay !
Thoát ra khỏi chúng. Hỡi này Bàn-môn !
Thấy được bậc Chánh Giác Tôn
Thật là rất khó, khó còn dịp may.
Ta là bậc Chánh Giác đây !
Y Vương vô thượng. Hỡi này Bàn-môn !
Cả Phạm Thiên cũng kính tôn,
Ma quân nhiếp phục, tâm luôn vui hòa
Hàng phục đối nghịch hằng hà,
Không hề sợ hãi, tâm Ta vững vầy ”.
(Sê-La) :
– “ Chư Hiền-giả ! Hãy nghe này !
Như bậc có mắt giảng bày ung dung,
Tối thượng Y Vương, anh hùng,
Như sư tử rống ở rừng thẳm sâu.
Thấy như Phạm Thiên tối cao,
Ma quân nhiếp phục, trước sau trọn lành !
Ai người lại không tín thành
Kẻ hạ tiện cũng tâm thành thiết tha.
Những ai muốn, hãy theo ta,
Còn ai không muốn, cứ ra đi liền.
Ta sẽ xuất gia hiện tiền
Với bậc Trí Tuệ, cần chuyên tu hành ”.
(Các thanh niên Bà-la-môn) :
– “ Nếu mà Tôn-giả tín thành
Giáo pháp của Phật tịnh thanh an hòa
Chúng con cũng xin xuất gia
Với bậc Trí Tuệ Phật Đà vô biên ”.
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 92 : SELA * MLH – 302
(Sela) :
– “ Ba trăm Phạm-chí thanh niên
Chắp tay xin được phép liền xuất gia,
Chúng con Phạm hạnh hành qua
Do lãnh đạo của Phật Đà tinh hoa ”.
(Thế Tôn) :
– “ Phạm hạnh ấy, này Sê-La !
Đã được khéo giảng, thật là lành thay !
‘Thiết thực ngay hiện tại này’,
‘Vượt thời gian tính’. Như vầy, xuất gia
Không hoang phí, uổng công ra
Với ai không phóng dật và cần chuyên ”.
Các thanh niên và vị Sê-Lá
Sau đó đã thọ phép xuất gia
Dưới sự lãnh đạo Phật Đà
Thọ Cụ-túc-giới, Săng-Ga nhập vào.
Kê-Ni-Dá thì sau đêm ấy
Cho sửa soạn các loại thức ăn
Loại cứng loại mềm quý trân,
Rồi báo giờ đến Phật & Tăng Chúng là :
– “ Tôn Giả Gô-Ta-Ma ! Đã có
Thức ăn cho bữa ngọ thực thì ”.
Thế Tôn mang bát, đắp y
Cùng chư Phích-Khú liền đi đến nhà
Bện tóc Kê-Ni-Da thí chủ
Thỉnh Điều Ngự an tọa trên tòa,
Soạn chỗ cho chư Săng-Ga.
Người bện tóc Kê-Ni-Dà hân hoan
Dâng thức ăn đến hàng Phật Bảo
Cùng Tăng Bảo đều được hài lòng.
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 92 : SELA * MLH – 303
Sau khi Thế Tôn ăn xong,
Tay đã rời bát, thì ông chủ nhà
Kê-Ni-Da lấy một ghế thấp
Ngồi cạnh bậc Điều Ngự Phật Đà
Phật nói với Kê-Ni-Da
Những lời tùy hỷ thông qua kệ là :
“ Tế-đàn tối thượng thật là
Trong Đàn-tế lửa. Còn Sa-Vát-Tì
Tối thượng trong Vê-Đa thi.
Vua là tối thượng trị vì toàn dân.
Đại dương tối thượng vô ngần
Giữa sông ngòi lớn. Còn phần mặt trăng
Tối thượng giữa ngàn sao giăng.
Thật tối thượng là Chúng Tăng giới toàn
Với ai bố thí cúng dàng,
Gặt nhiều công đức như đang nguyện cầu ”.
Đức Phật sau khi đọc kệ dứt,
Lời tùy hỷ công đức nói lên
Với Kê-Ni-Da ngồi bên,
Rồi Ngài đứng dậy, an nhiên ra về.
Vị Tôn-giả là Sê-La ấy
Với hội chúng nơi ấy gắng tu
Không phóng dật, sống độc cư
Không bao lâu, chứng chân-như pháp mầu,
Đạt mục tiêu tối cao bậc Thánh
Người xuất gia chân chánh mong cầu
Vô thượng phạm hạnh cao sâu
Tự mình chứng ngộ pháp mầu minh quang
Với thắng trí , trú an , chứng đạt
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 92 : SELA * MLH – 304
Tâm vị ấy an lạc sáng trong
Dục lậu, hữu lậu thoát xong
Thoát vô minh lậu, khỏi vòng trói trăn
Liền hiểu rõ : ‘Tự thân giải thoát
Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành
Việc cần làm đã thực hành
Sau đời hiện tại, Vô sanh hiển bày’.
Tự thấu hiểu và ngay lập tức
Các Phích-Khú chính thức trở thành
Những A-La-Hán tịnh thanh.
Rồi vị Tôn-giả đạt thành : Sê-La
Cùng hội chúng đi qua gặp Phật,
Trang nghiêm đắp y vai trái vào
Chắp tay hướng Phật, đê đầu
Đọc lên bài kệ thanh cao như vầy :
“ Bạch đấng Pháp Nhãn Như Lai
Cách đây chỉ có tám ngày trải qua
Chúng con đối trước Phật Đà
Nguyện quy y Phật cùng là Pháp, Tăng.
Thế Tôn trong bảy đêm hằng
Đã nhiếp phục cuộc đời trần chúng con,
Ngài đã chế ngự chúng con,
Chỉ bằng Giáo pháp Thế Tôn giáo truyền.
Ngài – bậc Giác Giả thâm uyên,
Bậc Đạo Sư, bậc vẹn tuyền Mâu-Ni.
Chiến thắng quần ma tức thì.
Sau khi Ngài đã uy nghi đoạn trừ,
Vượt biển sinh tử, huyễn hư
Giúp người vượt khổ-hải, như chính Ngài.
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 92 : SELA * MLH – 305
Sanh y Ngài vượt qua ngay,
Lậu-hoặc nghiền nát. Ở đây chính Ngài
Là sư tử chúa mạnh thay !
Không sợ hãi, không chấp ngay điều gì.
Ba trăm một Tỷ Kheo ni
Chắp tay tôn kính uy nghi Phật Đà !
Ôi ! Chiến thắng, bản hùng ca !
Hãy duỗi chân bước tới và thiết tha
Hãy để các Đại nhân ta
Đảnh lễ đến bậc Phật Đà Đạo Sư ”.
Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật ( 3 L )
*
* *
( Chấm dứt Kinh số 92 : SELA – SELA Sutta )
***