37. Tiểu Kinh Đoạn Tận Ái

TAM TẠNG THÁNH KINH PHẬT GIÁO
TẠNG KINH (NIKÀYA)
Thi Hóa
TRUNG BỘ KINH

( Majjhima  Nikàya )

Tập II
Hòa Thượng THÍCH MINH CHÂU
Dịch sang tiếng Việt từ Tam Tạng Pàli

Chuyển thể Thơ :

Giới Lạc  MAI LẠC HỒNG  tự TUỆ NGHIÊM

 ( Huynh Trưởng Cấp Tấn  - GĐPTVN tại Hoa Kỳ )

Email : honglacmai1@yahoo.com

( Majhima  Nikàya )

37. Tiểu Kinh ĐOẠN TẬN ÁI

( Cùlatanhàsankhaya sutta )

 

Như vậy, tôi nghe :

 

          Một thời, đức Thế Tôn Thiện Thệ

          Trú Xá Vệ tức Sá-Vách-Thi  (1)

              Tại Đông Viên Tự (2) mọi thì

     ( Vi-Sa-Khá Ưu-bà-di  (2) cúng dường )

          Có giảng đường tên là Lộc Mẫu

          Mi-Ga-Rá-Ma-Tú (3) cũng là.

 

              Đêm đến, Thiên Chúa Sắc-Ka  (4)

     ( Thiên Vương Đế Thích ) hiện ra tức thì

          Chỗ đấng Chánh Biến Tri đang ngụ,

          Ông khể thủ đảnh lễ Phật Đà

              Rồi một bên, ông đứng qua

       Hướng về Đức Phật, thưa ra như vầy :

    – “ Bạch Phật ! Xin trình bày tóm tắt 

          Đến mức nào, một bậc Tỷ Kheo

              Đoạn tận ái, giải thoát theo

       Cứu cánh thành tựu thảy đều đạt xong ?

     _____________________________

 

(1) : Thành Xá Vệ  –  Savatthi .

(2) : Pubbaràma – Đông Phương Tự hay Đông Viên , do Đại Tín

      Nữ Visakhà ( vị Thí chủ lớn nhất về phía Tín Nữ , như Thí chủ

      Cấp Cô-Độc bên Thiện Nam ) dâng cúng đến Đức Phật .

(3) : Lộc Mẫu giảng đường – Migaramutu .

(4) : Sakka , vị Chúa tể  cõi Trời  Đao Lợi – Tàvatimsà , thường

      được gọi là Tam Thập Tam Thiên ( cõi trời Ba Mươi Ba ).Vị

     này còn được gọi là Thích Đề Hoàn Nhân .   

Trung Bộ (Tập 2) Tiểu Kinh 37 :  ĐOẠN TẬN ÁI  *MLH –  002

 

          An ổn khỏi các vòng khổ ách

          Và cứu cánh phạm hạnh, mãn viên

              Tối thắng giữa Người &Chư Thiên ? ”.

 

 – “ Này vị Thiên Chủ ! Nhân duyên một thời

          Vị Tỷ Kheo nghe lời nào đó :

        ‘Thật không có xứng đáng, nếu mà

              Có sự thiên vị xảy ra

Với tất cả pháp. Nghe qua như vầy

          Thì vị này biết tất cả pháp

          Biết rõ tất cả pháp tận tường

              Do biết các pháp tận tường

       Nên có cảm thọ nào thường đến ngay

          Hoặc lạc thọ nào, hay khổ thọ

          Bất lạc bất khổ thọ phải vương

              Vị ấy quán tánh vô thường

       Ly tham, đoạn diệt cũng thường quán tri

          Quán xả ly trong từng cảm thọ,

          Vì nhờ có quán tánh như vầy

              Nên không chấp-trước mảy may

       Một vật gì ở đời này vào trong.

 

          Không chấp-trước nên không phiền não,

          Không phiền não, chứng đạt Niết Bàn.

              Vị ấy tuệ tri rõ ràng :

      ‘Phạm hạnh thành tựu, sự Sanh tận rồi,

          Việc cần, thời đã làm làm hết thảy

          Ta không còn trở lại đời này’.

 

              Thiên Chúa Sắc-Ká ! Như vầy

       Một cách tóm tắt, trình bày ở đây.

          Đến mức độ như vầy, tinh tấn

          Một Tỷ Kheo đoạn tận ái nhanh

Trung Bộ (Tập 2) Tiểu Kinh 37 :  ĐOẠN TẬN ÁI  *MLH –  003  

 

              Giải thoát, cứu cánh tựu thành,

       Cứu cánh phạm hạnh an lành vô biên,

          Khỏi khổ ách, mãn viên cứu cánh

          Bậc tối thắng giữa Người & chư Thiên ”.

 

              Thiên Chúa Sắc-Ka hiện tiền    

       Hoan hỷ tín thọ lời uyên thâm này.

          Thân bên hữu hướng ngay Thiện Thệ (1)

          Ông đảnh lễ Đức Phật chí thành,

              Biến mất tại chỗ thật nhanh.

       Lúc ấy, tịnh tọa an lành không xa

          Ngài Ma-Ha Mốc-Gan-La-Ná  (2)

          Tức Tôn-giả Đại Mục Kiền Liên

              Chứng kiến việc ấy, nghĩ liền :

     ‘Không hiểu Dắc-Khá (3) cõi Thiên-giới này

          Tín thọ ngay hay không tín thọ

          Lời Thế Tôn, mà tỏ hân hoan

              Ta hãy tìm biết rõ ràng’.

 

       Rồi vị Tôn-giả định sang cõi Trời

          Như lực-sĩ tức thời duỗi thẳng

          Cánh tay hắn co lại trước đây,

              Hay hắn co lại cánh tay

       Vốn đang duỗi thẳng ở đây dễ dàng,

          Biến hoàn toàn tại nơi Lộc Mẫu

          Hiện an hảo ở giữa Chư Thiên

     ________________________________

 

(1) : Thiện Thệ  –  Sugato : Một trong Thập Hiệu mà người đời

        xưng tụng Đức Phật .

(2) : Tôn-giả Mahà Mogganlana  – Đại Mục Kiền Liên : Đại đệ-tử

       Thần Thông Đệ Nhất của Đức Phật .

(3) : Yakkha có 2 loại : Devayakkha – Dạ-Xoa Chư Thiên   và

      Petayakkha – Dạ-Xoa Ngạ Quỷ  ( hay Ác quỷ ). 

Trung Bộ (Tập 2) Tiểu Kinh 37 :  ĐOẠN TẬN ÁI  *MLH –  004  

 

              Cõi Trời Tam Thập Tam Thiên

     ( Băm ba – Đao Lợi tên riêng cõi này )

 

          Lúc bấy giờ, nơi đây vân tụ

          Để phục vụ Thiên Chúa Sắc-Ka

              Năm trăm vị Càn Thát Bà (1)

       Với nhiều nhạc khí đang hòa nhạc lên

          Tại vườn Nhất Bạch Liên, hát múa.

 

          Bỗng Đế Thích Thiên Chúa thấy ra

              Ma-Ha Mốc-Gan-La-Na

       Tôn-giả ấy đang từ xa đến gần.

          Thiên Chúa bảo năm trăm nhạc khí

          Đang hòa nhạc, tạm nghỉ đàn ca.

              Tôn-giả Mốc-Gan-La-Na

       Được vị Thiên Chúa bước ra đón mửng.

          Đoạn Sắc-Ká thưa cùng Tôn-giả :

    – “ Chào Thiện-hữu Mốc-Gá-La-Na !

              Trải qua thời gian lâu xa

       Thiện hữu mới có dịp mà đến đây,

          Hãy ngồi đây, chỗ ngồi sẵn có ”.

 

          Rồi Thiên Chúa sau đó ngồi lên    

              Chiếc ghế thấp khác một bên.

       Tôn-giả Đại Mục-Kiền-Liên nói liền :

    – “ Kô-Si-Dá ! Trước tiên xin hỏi

          Lời Thế Tôn đã nói ông nghe

              Một cách tóm tắt, vấn đề

       Mà ông đã hỏi thuộc về mới đây.

          Thật lành thay ! Nếu ông hoan hỷ

     ________________________________

 

(1) : Càn-Thát-Bà – Gandhabba : Các nhạc sĩ , nhạc công ở

      Cõi Trời , chuyên phục vụ âm nhạc cho Chư Thiên .  

Trung Bộ (Tập 2) Tiểu Kinh 37 :  ĐOẠN TẬN ÁI  *MLH –  005  

 

          Thuật lại cho, dù chỉ một phần ”.

 

        – “ Thưa Tôn-giả ! Tự bản thân

       Có nhiều công việc đang cần chúng tôi.

          Nơi chúng tôi có nhiều việc bận

          Cho chư Thiên hay bận viêc riêng

              Tại cõi Tam-thập-tam Thiên.

       Lại nữa, này Mục-Kiền-Liên bạn lành !

          Lời Thế Tôn tịnh thanh thuyết giảng

          Được khéo nghe, viên mãn Chân Như,

              Khéo nắm vững, khéo suy tư

       Và khéo thẩm lự, thuần từ thanh cao

          Không thể nào mau quên cho được.

 

          Này Thiện-hữu ! Khi trước khởi lên 

              Cuộc chiến tranh giữa Chư Thiên

       Cùng A-Su-Ra chúng (1), trận tiền giao tranh.

          Kết thúc nhanh, Chư Thiên toàn thắng

          A-Tu-La bại trận, chạy xa.

              Thiện-hữu Mốc-Gan-La-Na !

       Sau khi thắng trận, hoan ca về Trời

          Chúng tôi thời dựng xây trước đã

          Lâu đài tên Vê-Chá-Danh-Ta (2)

            ( Hay Tối Thắng Điện cũng là )

       Một trăm vọng tháp của tòa lầu kia

          Mỗi vọng tháp lại chia không khác

          Bảy ngôi nhà tam giác ở trong.

     ______________________________

 

(1) : Asura – A-Tu-La   là loại chúng sinh  trong 4 Ác đạo : do

     quá khứ nhiều sân hận nên sinh vào loài này . Tính hung hăng

      sân hận nên thường kéo lên Cung Trời Đao Lợi để đánh nhau

     với Chư Thiên ở đây , nhưng lần nào cũng bị  thất bại .

(2) : Lâu đài Vejayanta .

Trung Bộ (Tập 2) Tiểu Kinh 37 :  ĐOẠN TẬN ÁI  *MLH –  006  

 

              Mỗi nhà tam giác xây xong

       Có bảy tiên nữ, họ đồng sống chung.

          Mỗi tiên nữ ung dung nhàn nhã

          Bảy thị-nữ hầu hạ mỗi nàng.

              Này Thiện-hữu ! Có muốn sang

       Xem lâu đài rất đẹp sang mỹ miều ? ”.

 

          Tôn-giả im, ra chiều đồng ý

          Cùng Thiên Chúa và vị Đại Vương

              Là Tỳ-Sa-Môn Thiên Vương  (1)

     ( Vết-Sa-Vá-Ná – Bắc phương chủ trì )

          Rồi các vị cùng đi đến cả

          Tòa lâu đài Vê-Chá-Danh-Ta.

              Các thị-nữ của Sắc-Ka

       Thấy ngài Mốc-Gá-La-Na đến gần,

          Như cô dâu muôn phần bẽn lẽn

          Và hổ thẹn khi thấy cha chồng

              Liền cùng nhau chạy vào phòng.

       Thiên Chúa Đế Thích trong lòng vui ra

          Cùng Thiên Vương Vết-Sa-Vá-Ná  (1)

          Đưa Tôn-giả Đại Mục-Kiền-Liên

              Đi thăm lâu đài khắp miền.

 

 – “ Này Thiện hữu Mục-Kiền-Liên ! Xem này

    ___________________________________

 

(1) : Một trong Tứ Đại Thiên Vương :  Kuvera hay  Vessavana –

     Tỳ-Sa-Môn Thiên Vương ( Chủ tể các loài Da-Xoa – Yakkha  )  

      ở về phương Bắc .

     Ba vị khác là :    a/  Phương Đông – Trì Quốc Thiên Vương –

     Dhatarattha  ( Chủ tể loài Càn-Thát-Bà – Gandhabba  ) .

    b/ Phương Nam – Tăng Trưởng Thiên Vương – Virulalka ( Chủ

     tể loài Cưu-Bàn-Trà – Kumbhanda ).

   c/ Phương Tây – Quảng Mục Thiên Vương hay Long Vương  –

    Virùpakkha  ( Chủ tể loài Rồng – Nàgà ) .          

Trung Bộ (Tập 2) Tiểu Kinh 37 :  ĐOẠN TẬN ÁI  *MLH –  007  

 

          Điều khả ái lâu đài lộng lẫy

          Vê-Cha-Danh-Tá, thấy như vầy

              Chói sáng nhờ công đức dày

       Của Kô-Si-Dá vị này thời xưa.

          Và loài Người vốn chưa được thấy.

          Thấy cái gì khả ái, nói liền :

             ‘Cái này chói sáng liên miên

       Chính từ Tam thập tam Thiên cõi Trời.

          Nó chói sáng nhờ nơi công đức

          Kô-Si-Dá, một bực Chúa Tiên

              Từ thời xưa đã làm nên”.

 

       Lúc ấy, ngài Mục-Kiền-Liên nghĩ rằng :

         ‘Dạ-Xoa này sống bằng phóng dật

          Một cách thật quá đáng như vầy

              Ta hãy làm cho vị này

       Hoảng sợ ( để biết bớt ngay ngông liền )

          Rồi ngài Mục-Kiền-Liên thị hiện

          Thần thông lực thi triển thật kinh

              Dùng ngón chân cái của mình

       Vê-Cha-Danh-Tá rung rinh tức thì

          Chấn động mạnh, cực kỳ rúng động.

          Như tỉnh mộng, Thiên Chúa Sắc-Ka &

              Thiên Vương Vết-Sá-Va-Na

       Cùng chư Thiên cõi Băm Ba các hàng

          Tâm cảm thấy vô vàn kỳ diệu

          Thật hy hữu ! Phát biểu ở đây :

             ‘Thật kỳ diệu, hy hữu thay !

       Đại thần-thông-lực của ngài Sa-môn

          Làm Thiên cung đổ dồn, rúng động

          Dù chỉ động ngón chân cái thôi !’.

 

Trung Bộ (Tập 2) Tiểu Kinh 37 :  ĐOẠN TẬN ÁI  *MLH –  008  

 

              Biết vị Thiên Chúa cõi Trời  

       Hoảng sợ, dựng ngược đồng thời tóc lông,

          Vị Đệ nhất Thần thông Tôn-giả

          Nói với vị Sắc-Ká Chúa Trời :

        – “ Này Kô-Si-Dá ! Về lời

       Thế Tôn đã nói một thời cho ông

          Chỉ tóm tắt, nhưng trong mong ước

          Thật tốt lành nếu được nghe qua

              Chỉ một phần lời thuyết ra ”.

 

 – “ Ở đây, Mốc-Gá-La-Na bạn này !  

          Khi tôi đến chỗ Ngài Thiện Thệ

          Tôi cung kính đảnh lễ Phật Đà

              Rồi một bên, tôi đứng qua

       Hướng về Đại Giác, thưa ra như vầy :

    – “ Bạch Phật ! Xin trình bày tóm tắt 

          Đến mức nào, một bậc Tỷ Kheo

              Đoạn tận ái, giải thoát theo

       Cứu cánh thành tựu thảy đều đạt xong

          An ổn khỏi các vòng khổ ách

          Và cứu cánh phạm hạnh, mãn viên

              Tối thắng giữa Người &Chư Thiên ? ”.

 

       Nghe vậy, Phật – đấng thâm uyên – trả lời :

         ‘Vị Tỷ Kheo nghe lời nào đó :

          Thật không có xứng đáng, nếu mà

              Có sự thiên vị xảy ra

Với tất cả pháp. Nghe qua như vầy

          Thì vị này biết tất cả pháp

          Biết rõ tất cả pháp tận tường

              Do biết các pháp tận tường

       Nên có cảm thọ nào thường đến ngay

Trung Bộ (Tập 2) Tiểu Kinh 37 :  ĐOẠN TẬN ÁI  *MLH –  009  

 

          Hoặc lạc thọ nào, hay khổ thọ

          Bất lạc bất khổ thọ phải vương

              Vị ấy quán tánh vô thường

       Ly tham, đoạn diệt cũng thường quán tri

          Quán xả ly trong từng cảm thọ,

          Vì nhờ có quán tánh như vầy

              Nên không chấp-trước mảy may

       Một vật gì ở đời này vào trong.

 

          Không chấp-trước nên không phiền não,

          Không phiền não, chứng đạt Niết Bàn.

              Vị ấy tuệ tri rõ ràng :

      ‘Phạm hạnh thành tựu, sự Sanh tận rồi,

          Việc cần, thời đã làm hết thảy

          Ta không còn trở lại đời này’.

 

              Thiên Chúa Sắc-Ká ! Như vầy

       Một cách tóm tắt, trình bày ở đây.

          Đến mức độ như vầy , tinh tấn

          Một Tỷ Kheo đoạn tận ái nhanh

              Giải thoát, cứu cánh tựu thành,

       Cứu cánh phạm hạnh an lành vô biên,

          Khỏi khổ ách, mãn viên cứu cánh

          Bậc tối thắng giữa Người & chư Thiên ”.

              Này Thiện hữu Mục-Kiền-Liên !

       Một cách tóm tắt tương liên vấn đề

          Phật nói về “ái tận giải thoát”

       ( Tôi hoan hỷ an lạc tín hành ” ) .

 

              Sau khi nghe rõ ngọn ngành

       Tôn-giả hoan hỷ, rồi nhanh cấp kỳ 

          Như lực-sĩ tức thì duỗi thẳng

          Cánh tay hắn co lại trước đây,

Trung Bộ (Tập 2) Tiểu Kinh 37 :  ĐOẠN TẬN ÁI  *MLH –  010  

 

              Hay hắn co lại cánh tay

       Vốn đang duỗi thẳng ở đây dễ dàng,

          Biến mất ở Thiên đàng Đao Lợi

          Hiện thân tới Lộc Mẫu, Đông Viên.

 

              Sau khi ngài Mục-Kiền-Liên

       Đi khỏi Tam thập tam Thiên cõi này

          Các thị-nữ của ngài Sắc-Ká

          Hỏi về vị Tôn-giả vừa qua :

 

        – “ Thưa Thiên Chủ ! Xin hỏi là

       Vị ấy có phải Phật Đà Như Lai ?

          Là Đạo Sư của ngài không vậy ? ”.

 

    – “ Không, vị ấy không phải Phật Đà 

              Chính là Mốc-Gan-La-Na

       Vị đồng-phạm-hạnh của ta đó mà ! ”. 

 

     – “ Thưa Thiên Chủ ! Thật là lành tốt 

          Cho Thiên Chủ có một thiện duyên

              Đồng phạm hạnh Mục Kiền Liên

       Có đại oai lực, uy quyền thần thông

          Chắc chắn là Thế Tôn thường trụ

          Bậc Đạo Sư Thiên Chủ chúng ta ”.

 

              Còn ngài Mốc-Gan-La-Na

       Đến chỗ ở của Phật Đà tịnh thanh

          Sau khi đến chí thành đảnh lễ

          Rồi Tôn-giả ngồi kế một bên

              Hướng về Thế Tôn, nói lên

       Hỏi đức Thiện Thệ dựa trên chuyện rồi :

 

     – “ Bạch Thế Tôn ! Vào thời trước đó

          Thế Tôn có tóm tắt giảng ra

              Cho Đại-oai-lực Dạ-Xoa

Trung Bộ (Tập 2) Tiểu Kinh 37 :  ĐOẠN TẬN ÁI  *MLH –  011  

 

      ‘Ái tận giải thoát’ giảng qua như vầy ? ”.

 

     – “ Mốc-Gan-La-Na này ! Ta biết        

          Ở đây thiệt có vị Sắc-Ka

              Thiên Chúa cõi Ba-mươi-ba

       Hiện đến đảnh lễ, hỏi Ta vấn đề

          Điều thuộc về ‘Ái tận giải thoát’ :

          Một Tỷ Kheo an lạc hành trì

              Đến một mức độ nào, thì

       Cứu cánh thành tựu các vì đạt xong ?

          An ổn khỏi các vòng khổ ách

          Và cứu cánh phạm hạnh, mãn viên

              Tối thắng giữa Người & Chư Thiên ? 

       Được hỏi như vậy, Ta liền giảng qua …”

 

          Rồi sau đó Phật Đà thuật lại

          Những lời Ngài giảng giải sâu xa

              Khiến vị Thiên Chúa Sắc-Ka

       Hoan hỷ tín thọ Phật Đà kim ngôn.

 

          Nghe Thế Tôn thuật qua tất cả 

          Ngài Ma-Ha Mốc-Gá-La-Na

              Tín thọ lời dạy tinh hoa

       Hoan hỷ đảnh lễ Phật Đà rồi lui ./-

 

Nam mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật  ( 3 L )

 

*

*   *

 

(  Chấm dứt  Kinh số 37  :  Tiểu Kinh ĐOẠN TẬN ÁI   –

CÙLATANHÀSANKHAYA Sutta  )