89. Kinh Pháp Trang Nghiêm

( Majhima  Nikàya )

Chuyển thể Thơ :

Giới Lạc  MAI LẠC HỒNG  tự TUỆ NGHIÊM

 ( Huynh Trưởng Cấp Tấn  - GĐPTVN tại Hoa Kỳ )

Email : honglacmai1@yahoo.com

89. Kinh  PHÁP TRANG NGHIÊM  

( Dhammacetiya sutta )

Như vậy, tôi nghe :

          Một thời, Đức Thế Tôn Ứng Cúng

          An trú nơi dân chúng Sắc-Ka  (1)

              Địa danh Mê-Đá-Lum-Pa   (2)

       Là một thị trấn không xa kinh kỳ.

          Vua Pa-Sê-Na-Đi lúc ấy

          Trị vì tại nước Kô-Sa-La,

              Đi đến Năn-Gá-Ra-Ka  (3)

       Vì vài công việc của nhà vua đây.

          Rồi một ngày, vua gọi Đi-Gá

        ( Quan hộ giá Ka-Rá-Da-Na ) :

         – “ Đi-Gá Ka-Rá-Da-Na !  (4)       

       Hãy sửa soạn các ngự xa sẵn sàng,

          Các cỗ xe vào hàng thù thắng,

          Quả nhân muốn đi thẳng ngự viên

              Các thượng uyển thật bình yên

       Để xem phong cảnh lâm tuyền chốn đây ”.

     – “ Tâu Đại Vương ! Thần nay tuân mệnh”.

          Ông Đi-Ga theo lệnh của vua

              Soạn các cỗ xe thượng thừa

       Ka-Ra-Dá-Ká liền thưa vua rằng :

    – “ Tâu Đại Vương ! Hạ thần chuẩn bị  

     _______________________________

   (1) : Sakka .         (2) : Medalumpa .        (3) : Nangaraka .

  (4) : Digha Karayana.

Trung Bộ (T. 3) Kinh 89 : PHÁP TRANG NGHIÊM * MLH –  242

          Các cỗ xe vị trí đã xong,                          

              Mong là Đại Vương hài lòng,

       Ngài hãy làm những gì trong hợp thời ”.

          Vua tức thời bước lên một chiếc

          Xe thù thắng đặc biệt long xa

              Ra khỏi Năn-Gá-Ra-Ka

       Cùng với uy vệ của nhà vua đây

          Đi đến ngay khu vườn ngự uyển.

          Tại thượng uyển, trong lúc thư nhàn

              Tản bộ thưởng ngoạn cảnh quan

       Cùng đội thị vệ, các hàng quan quân.

          Nhìn cảnh vật vô ngần đẹp mắt

          Hoa trái thật khả ái xinh tươi,

              Ít ồn ào, vắng tiếng người

       Lá reo gió thoảng diệu vời âm vang,

          Khiến lòng càng muốn xa lánh gấp

          Mọi tụ tập đông đảo, quần cư,

              Thích hợp mặc tưởng trầm tư.

       Thấy cảnh, vua nghĩ đến Như Lai liền :  

        “ Với cảnh vật thiên nhiên tươi mới

          Thích hợp với mặc tưởng trầm tư

              Phải chi có đấng Đại Từ

       Tại đây, thuyết giảng Chân như pháp mầu

          Để chúng ta đê đầu đảnh lễ

          Bậc Thiện Thệ, Chánh Đẳng, Phật Đà ”.

              Rồi vua nước Kô-Sa-La

       Nói với Ka-Rá-Da-Na những gì

          Mà nhà vua đang suy nghĩ đó.

          Vị quan nọ bèn tâu vua là :

         – “ Tâu Đại Vương ! Đấng Phật Đà

Trung Bộ (T. 3) Kinh 89 : PHÁP TRANG NGHIÊM * MLH –  243

       Hiện đang ngụ tại Mê-Đa-Lum-Pà ”.

     – “ Này Đi-Gá ! Mê-Đa-Lum-Pá

          Cách Năn-Ga-Ka-Rá bao xa ? ”. 

        – “ Tâu Đại Vương ! Cũng không xa

       Chỉ có ba Dô-Cha-Na – do tuần,           ( yojana )

          Nếu đi luôn, trong ngày sẽ tới ”.

    – “ Vậy chẳng cần chờ đợi lâu xa     

              Đi-Gá Ka-Rá-Da-Na !

       Chuẩn bị xe cộ, chúng ta lên đường !

          Đến yết kiến Pháp Vương viên mãn,

          A-La-Hán, Diệu Giác Toàn Tri ”.

              Đi-Gá vâng lệnh thực thi,

       Một đoàn xa mã tinh kỳ dàn ra

          Rời địa phương Năn-Ga-Ka-Rá

          Hướng Mê-Đa-Lum-Pá thẳng qua

            ( Thị trấn của dân Sắc-Ka )

       Nội trong ngày đó đã qua đến rồi.

          Xe trực chỉ đến nơi Tinh Xá

          Đấng Giác Giả hiện trú mọi thì.

              Xe đến chỗ có thể đi

       Thấy biển ‘hạ mã’ này thì ngừng xe.

          Vua xuống xe rảo bước đi bộ

          Có một số Tỷ Kheo thiền thời

              Đang đi kinh hành ngoài trời,

       Vua Ba-Tư-Nặc đến nơi, hỏi là :

    – “ Chư Tôn-giả ! Phật Đà Toàn Trí  

          Đang ở đâu, xin chỉ cho ngay

              Chúng tôi muốn yết kiến Ngài ”.

   – “Đại Vương ! Thiện Thệ hiện Ngài trú an  

Trung Bộ (T. 3) Kinh 89 : PHÁP TRANG NGHIÊM * MLH –  244

          Ngôi nhà kia, cửa đang khép kín

          Hãy an tịnh bước vào hành lang

              Nhưng ngài đừng có vượt sang.

       Đằng hắng, gõ nhẹ cửa đang khép này

          Thế Tôn sẽ ra ngay mở cửa ”.

          Quốc Vương của nước Kô-Sa-La

              Trao cho Ka-Rá-Da-Na

       Kiếm, khăn biểu hiệu vương gia uy quyền.

          Ông Đi-Gá này liền tự nghĩ :

         ‘Vua muốn chỉ một mình vào thôi,

              Ta phải dừng lại cho rồi’. 

       Nhà vua im lặng đến nơi cửa nhà

          Thực hiện đúng như là lời chỉ

          Đấng Toàn Trí liền mở cửa ra,

              Quốc vương nước KôSa-La

       Bước vào, hướng đến Phật Đà kim thân

          Cúi đầu sát bàn chân Thiện Thệ

          Để đảnh lễ, miệng hôn chân Ngài

              Tay xoa khắp bàn chân Ngài,

       Thưa rằng : “ Bạch Phật ! Con đây chính là  

          Vương quốc Kô-Sa-La cai trị

          Vua Pa-Sê-Na-Đí – thiết tha 

              Dập đầu đảnh lễ Phật Đà ”.

 – “ Đại Vương ! Nguyên cớ chi mà tự thân

          Lại đảnh lễ thành tâm rất mực

          Và hạ mình tột bực như vầy ?

              Biểu lộ tình thân ái này ? ”.

 – “ Bạch Phật ! Con có pháp đây thường hằng :

          Pháp truyền thống – Đam-Măng-Vá-Dá

     ________________________             ( Dhammanvaya )

Trung Bộ (T. 3) Kinh 89 : PHÁP TRANG NGHIÊM * MLH –  245

          Nhận xét đấng Giác Giả, đó là

             ‘Vị Chánh Đẳng Giác, Phật Đà,

       Pháp được khéo giảng sâu xa, diệu kỳ,

          Tăng Chúng khéo hành trì, tu tập’.

          Bạch Thế Tôn ! Con gặp rất nhiều 

              Sa-môn, Phạm-chí. Họ đều

       Hành trì Phạm hạnh sớm chiều siêng thay !

          Nhưng giới hạn một, hai, ba chục

          Hoặc bốn chục năm đó mà thôi.

              Sau một thời gian dần trôi

       Họ lại chải chuốt, tô bồi bản thân,

          Dùng phấn sáp, tự thân thụ hưởng,

          Năm món dục trưởng dưỡng đủ đầy

              Một cách sung mãn hằng ngày.

       Trái lại, con thấy ở đây, mọi thì

          Các Tỷ Kheo hành trì Phạm hạnh

          Viên mãn và chân chánh, tịnh thanh

              Cho đến trọn đời thực hành.

       Cho nên con vốn sẵn dành sắt son

          Pháp truyền thống của con với Phật :

        ‘Chánh Đẳng Giác, một bậc Thế Tôn,

              Pháp khéo giảng bởi Thế Tôn,

       Các vị đệ tử Sa-môn của Ngài

          Khéo hành trì, đêm ngày tu tập’.

          Lại nữa, kính bạch Phật, Thế Tôn !

              Bàn-môn cãi lộn Bàn-môn,

       Vua chúa cãi lộn hung hồn với nhau,

          Sát-Đế-Lị câu mâu cãi lộn,

          Hàng Gia-chủ cãi lộn không nhường

              Với hàng Gia-chủ tương đương,  

Trung Bộ (T. 3) Kinh 89 : PHÁP TRANG NGHIÊM * MLH –  246

       Con cái cãi lộn, khinh thường mẹ cha,

          Mẹ hay cha cãi lộn con cái,

          Anh em lại cãi lộn anh em,

              Chị em cãi lộn chị em,

       Anh em cãi lộn chị em tưng bừng,

          Bạn bè từng cãi lộn bè bạn…

          Nói không hết hỗn loạn xảy ra.

              Còn ở đây, bạch Phật Đà !  

       Chư Tỷ Kheo sống thuận hòa với nhau,

          Không hề kình chống nhau, cãi lộn

          Hòa hợp như nước trộn sữa vào,

              Cặp mắt ái kính nhìn nhau.

       Ngoài đây, con chẳng thấy đâu thực hành

          Một Phạm hạnh tĩnh thanh, viên mãn

          Như căn bản tu tập hằng ngày

             Của Chư Tăng đệ tử Ngài,

       Nên pháp truyền thống con đây duy trì :

         ‘Phật là vì Chánh Đẳng Chánh Giác,

          Pháp an lạc Phật khéo giảng ra,

              Chúng Tăng đệ tử Phật Đà

       Đã khéo tu tập, trải qua hành trì’.

          Bạch đức Chánh Biến Tri ! Mặt khác  

          Khi du hành ở các công viên,

              Các đền thờ, ngự hoa viên

       Con thấy một số sống chuyên nơi này

          Hoặc Sa-môn, hoặc thầy Phạm-chí

          Thân gầy mòn, da chỉ bọc xương

              Khốn khổ, bạc nhợt bất thường

       Tay chân gân nổi, thân dường cây khô

          Họ bày phô sự không đẹp mắt

Trung Bộ (T. 3) Kinh 89 : PHÁP TRANG NGHIÊM * MLH –  247

          Để người ta để mắt nhìn qua.

              Bạch Phật ! Con suy nghĩ ra :

      ‘Các vị đó gầy mòn là vì sao ?

          Tay chân sao nổi gân, bạc nhược ?

          Mọi người nhìn không được đẹp, hay ?

              Thật sự các Tôn-giả đây 

       Không vui sống Phạm hạnh này, nặng mang

          Những ác nghiệp tiềm tàng, giấu kín’.

          Con đi đến, hỏi chính các vì

              Về điều con vừa nghĩ suy

       Thời các vị ấy vân vi trả lời :

         ‘Tâu Đại Vương ! Chúng tôi bị bệnh    

          Bệnh gia truyền kéo đến quấy rầy’. 

              Bạch Thế Tôn ! Còn ở đây  

       Con thấy Tăng Chúng luôn đầy hân hoan

          Luôn hỷ lạc, các căn thoải mái,

          Không dao động, tự tại bình an,

              Dựa vào người khác cúng dàng

       Tâm tư như thú rừng an tĩnh hoài.

          Kính bạch Ngài ! Nên con suy nghĩ :

         ‘Chính các vị Tôn-giả Tỷ Kheo

              Ý thức và đã tuân theo

       Tối thắng thù diệu nào nêu rõ ràng

          Trong giáo lý minh quang của Phật

          Sự thành đạt tuần tự như vầy,

              Nên các bậc Tôn-giả này

       Hỷ lạc, phấn khởi, lòng đầy hân hoan.

          Pháp truyền thống của con gìn giữ  

          Đối với đấng Điều Ngự, đó là :

             ‘Ngài là Thế Tôn, Phật Đà,

Trung Bộ (T. 3) Kinh 89 : PHÁP TRANG NGHIÊM * MLH –  248

       Pháp được Phật khéo giảng ra, diệu kỳ,

          Chúng Tăng khéo hành trì, tu tập’.

          Bạch đấng Thập Lực Chánh Biến Tri ! 

              Lại nữa, con là một vì

       Vua Sát-Đế-Lị một thì đăng quang

          Lễ quán đảnh rỡ ràng lễ tiết,

          Có thể ra lệnh giết một ai

              Đáng bị hành quyết tội này,

       Hành phạt những kẻ đã gây tội tình, 

          Trục xuất hoặc gia hình kẻ tội.

          Nhưng khốn nỗi đôi lúc xảy ra

              Khi con xử kiện lập tòa,

       Đã có những kẻ thật là dễ ngươi

          Thường ngắt lời của con đang nói,

          Con không dịp để nói ra là :

             ‘Quý vị chớ ngắt lời ta,

       Khi ta xử kiện trải qua tại tòa,

          Hãy chờ ta nói xong hãy nói’.

          Họ vẫn nói, vẫn ngắt lời con.

              Còn ở đây, bạch Thế Tôn !      

       Con thấy đệ tử Sa-môn của Ngài

          Trong khi Ngài thuyết pháp, giảng giải

          Cho đồ chúng cả mấy trăm người 

              Không hề nghe lấy một lời

       Không tiếng đằng hắng, không nơi thì thầm

          Cả thính chúng chú tâm nghe kỹ

          Bỗng một vị đệ tử bật ho

              Tuy thành tiếng nhưng không to.

       Vị đồng-phạm-hạnh nhắc, do ngồi kề

          Dùng đầu gối hích về vị đó

Trung Bộ (T. 3) Kinh 89 : PHÁP TRANG NGHIÊM * MLH –  249

          Và nói nhỏ : ‘Hiền-giả lặng yên !

              Chớ có gây ồn, làm phiền

       Thế Tôn là bậc thâm uyên, trọn lành,

          Đang thuyết pháp, cần thanh tịnh đó !’.

          Bạch Thế Tôn ! Con có nghĩ vầy :

             ‘Thật vi diệu, hy hữu thay !

       Thính chúng này khéo được Ngài dạy cho,

          Khéo huấn luyện không do trượng, kiếm.

          Con kiểm điểm không thấy nơi nào

              Ngoài đồ chúng Ngài, trước sau

       Được khéo huấn luyện thanh cao như vầy’.

          Nên con đây có pháp truyền thống

          Để kính trọng về Phật, Pháp, Tăng.

              Lại nữa, con đã thấy rằng :  

       Một số Sát-Đế-Lị  năng động hoài

          Giỏi nghị luận, biện tài, bác học

          Biện bác như lấy tóc chẻ chia

              Họ đi chỗ nọ, chỗ kia

       Ý muốn đả phá, cắt lìa, đập phăng

          Các tà kiến do bằng trí họ.

          Những vị đó bỗng được nghe là     

              Vị Sa-môn Gô-Ta-Ma

       Sẽ đến thị trấn hay là làng đây.

          Họ bèn sắp đặt ngay câu hỏi

         ‘Chúng ta đến sẽ hỏi ông ta

            ( Vị Sa-môn Gô-Ta-Ma )

       Câu hỏi như thế ; nếu mà đáp xong

          Ta chất vấn thuộc trong điều ấy

          Nếu Sa-môn này lại trả lời

              Như thế kia ; thì tức thời  

Trung Bộ (T. 3) Kinh 89 : PHÁP TRANG NGHIÊM * MLH –  250

       Ta sẽ chất vấn về nơi kia liền’.

          Khi Thế Tôn thuận duyên đến tận   

          Thăm thị trấn hay ngôi làng đây

              Những vị này liền đến ngay

       Đến chỗ vị Sa-môn này trú qua.

          Sa-môn Gô-Ta-Ma khai thị

          Pháp thoại khiến các vị hân hoan,

              Khích lệ, phấn khởi vô vàn

       Nên các vị ấy không màng hỏi han

          Những câu hỏi sẵn sàng trước đó,

          Huống chi họ chất vấn nêu lên.

              Trái lại, họ đã trở nên

       Đệ tử, tin tưởng vững bền sâu xa

          Vào Sa-môn Gô-Ta-Ma vậy.

          Bạch Thế Tôn ! Được thấy như vầy 

              Pháp truyền thống của con đây

       Đối với Tam Bảo : ‘Như Lai Phật Đà

          Bậc Giác Ngộ, thuyết ra Chánh Pháp

          Chúng Tăng khéo tu tập, hành trì’.

              Lại nữa, bạch đấng Toàn Tri !

       Một số Phạm-Chí uy nghi đủ đầy

          Giỏi nghị luận, biện tài, bác học

          Biện bác như lấy tóc chẻ chia

              Họ đi chỗ nọ, chỗ kia

       Ý muốn đả phá, cắt lìa, đập phăng

          Các tà kiến do bằng trí họ.

          Những vị đó cũng đến gặp Ngài

              Ý định giống nhóm trên đây

       Nhưng nghe pháp thoại của Ngài, Lành thay !

          Họ bỏ ngay ý định hỏi ngược,

Trung Bộ (T. 3) Kinh 89 : PHÁP TRANG NGHIÊM * MLH –  251

          Trái lại, họ xin được xuất gia

              Từ bỏ gia đình, cửa nhà.

       Thế Tôn cho họ xuất gia hành trì

          Các vị ấy mọi thì cần mẫn

      Không phóng dật, vượt thắng, nhiệt tâm

              Độc cư rừng vắng âm thầm

       Không bao lâu đã chứng tầm pháp siêu

          Đạt mục tiêu tối cao bậc thánh

          Người xuất gia chân chánh mong cầu

              Vô thượng phạm hạnh cao sâu

       Tự mình chứng ngộ pháp mầu minh quang

          Với thắng trí, trú an, chứng đạt

          Tâm vị ấy an lạc sáng trong

              Dục lậu, hữu lậu thoát xong

       Thoát vô minh lậu, khỏi vòng trói trăn.

          Họ nói rằng : “ Thật sự nghĩ tới

          Chúng ta đã gần với hoại vong,

              Gần với hoại diệt là xong !

       Xưa kia không phải thuộc dòng Sa-môn,

          Không phải Bà-la-môn cao quí,

          Tự xem là Phạm Chí, Sa-môn !

              Không phải bậc Thánh đáng tôn

       Là A-La-Hán, mà còn nổi trôi.

          Nhưng nay thời mới thật là vị

          Bà-La-Môn, là vị Sa-Môn,

              Là A-La-Hán vuông tròn ”.

       Bạch Thế Tôn ! Thế nên con giữ gìn

          Pháp truyền thống : ‘Vững tin Đức Phật

          Chính là bậc Chánh Giác, Thế Tôn,

              Pháp khéo giảng bởi Thế Tôn, 

Trung Bộ (T. 3) Kinh 89 : PHÁP TRANG NGHIÊM * MLH –  252

       Các vị đệ tử Sa-môn của Ngài

          Khéo hành trì, đêm ngày tu tập’.

          Bạch đấng Thập Lực Chánh Biến Tri

              Hai quan giữ ngựa cung vi

       Là Pu-Ra-Ná  &  I-Si-Đát-Tà     ( Purana & Isidatta )

          Con giúp họ nhiều qua đời sống,

          Chính con đem danh vọng, lợi tài,

              Xe đi, cơm nước đủ đầy.

       Nhưng họ không hạ mình vầy với con

          Như đối với Thế Tôn thì thực

          Rất hạ mình trước đức Phật Đà.

              Thuở xưa chinh chiến xảy ra,

       Đem quân chống lại binh gia đối cùng

          Của địch quân. Muốn dùng thử thách

          Hai vị trên bằng cách riêng là :

              Con đến ở tại căn nhà

       Chật hẹp, tôi chúa cùng qua đêm dài.

          Hai vị này : I-Si-Đát-Tá &

          Pu-Ra-Ná – đàm luận thấp cao

              Về chánh pháp trong đêm thâu,

       Quá nửa đêm mới cùng nhau đi nằm,

          Hướng đầu nhằm phía họ biết chắc

          Đấng Đại Giác hiện trú nơi này,

              Chân họ hướng về con đây.

       Bạch Phật ! Con đã nghĩ ngay như vầy :   

         ‘Vi diệu thay ! Thật là hy hữu !

          Sự thành tựu tuần tự ở đây.

              Thật sự là những vị này

       Ý thức sự tối thắng, đầy diệu vi

          Trong giáo lý của vì Đại Giác,    

Trung Bộ (T. 3) Kinh 89 : PHÁP TRANG NGHIÊM * MLH –  253

          Nên hành động họ khác biệt là

              Không hạ mình đối với ta

       Như hạ mình với Phật Đà Thế Tôn’.

          Bạch Thế Tôn ! Đây pháp truyền thống

          Lòng kính trọng Tam Bảo, đó là

             ‘Ngài là Thế Tôn, Phật Đà,

       Pháp được Phật khéo giảng ra diệu kỳ,

          Chúng Tăng khéo hành trì, tu tập’.

          Bạch đấng Thập Lực, đấng Phật Đà !

              Ngài Sát-Đế-Lỵ hoàng gia

       Con Sát-Đế-Lỵ, cũng là hoàng gia.

          Phật thuộc Kô-Sa-La vương quốc,  (1)

          Con cũng thuộc nước Kô-Sa-La. 

              Phật tám mươi tuổi trải qua,

       Con tám mươi tuổi như là Thế Tôn.

          Bạch Thế Tôn ! Do những điều ấy  

          Con sẵn sàng cúi lạy, hôn chân,

              Hạ mình tột bực, ân cần

       Với Phật, biểu lộ tình thân ái này.

          Bạch Thế Tôn ! Giờ đây đến lúc

          Con phải đi, tiếp tục việc riêng,

              Nhiều bổn phận phải làm liền ”.

 – “ Ngài hãy làm những việc riêng hợp thời ”.

          Đức Vua từ chỗ ngồi đứng dậy

          Đảnh lễ, thân bên phải hướng Ngài,

              Rồi vua từ giả đi ngay.

    ________________________

(1) : Nước Kapilavatthu  ( Ca-tỳ-la-vệ ) của dòng tộc Sakya (Thích

     Ca) là một trong những nước chư hầu của vương quốc Kosala

    dưới quyền cai trị của vua Pasenadi ( Ba-Tư-Nặc ).

Trung Bộ (T. 3) Kinh 89 : PHÁP TRANG NGHIÊM * MLH –  254

       Khi vua đi khỏi nơi này không lâu,

          Phật gọi Chúng Tăng vào, chỉ dạy :

    – “ Chư Tỷ Kheo ! Vị ấy vừa ra

              Cai trị nước  Kô-Sa-La

       Pa-Sê-Na-Đí chính là Quốc Vương

         ‘Pháp trang nghiêm’ tuyên dương cao cả

          Với tất cả tin kính sâu dày.

              Hãy học Pháp trang nghiêm này

       Tăng Chúng phải thấu triệt ngay pháp này,

          Hãy thọ trì pháp này triệt để

         ‘Pháp trang nghiêm’ liên hệ mục tiêu

              Căn bản Phạm hạnh giới điều,

       Khắp Tăng Chúng phải sớm chiều hành theo ”.

          Chư Tỷ Kheo nghe lời thuyết giảng

          Của Đạo Sư viên mãn rõ ràng

              Cả Hội chúng trong đạo tràng

       Hoan hỷ tín thọ lời vàng Thế Tôn ./-

        Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật  ( 3 L )

*  *  *

(  Chấm dứt  Kinh  số 89  :  PHÁP TRANG NGHIÊM   –

DHAMMACETIYA   Sutta  )