Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. quangduc@quangduc.com* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

08. Thiền sư Thủ Đoan ở Bạch Vân

04/09/201102:42(Xem: 10088)
08. Thiền sư Thủ Đoan ở Bạch Vân

THIỀNSƯ TRUNG HOA
HTThích Thanh Từ

TẬP 3
ĐỜI THỨMƯỜI BA SAU LỤC TỔ

8.THIỀN SƯ THỦ ĐOANỞBạch Vân

Sư họ Cát, quê ở Hàn Dương, thuở nhỏ học Nho, đến haimươi tuổi theo Úc sơn chủ ở Trà Lăng xuất gia. Sư đếntham vấn Dương Kỳ.

Một hôm Dương Kỳ hỏi: Bổn sư ngươi là ai?

Sư thưa: Hòa thượng Úc ở Trà Lăng.

Dương Kỳ bảo: - Ta nghe ông ấy qua cầu bị té có tỉnh,làm một bài kệ kỳ đặc, ngươi có nhớ chăng?

Sư tụng rằng:

Ngã hữu minh châu nhất khỏa,

Cửu bị trần lao quan tỏa,

Kim triệu trần tận quang sanh,

Chiếu phá sơn hà vạn đóa.

Dịch:

Ta có một viên minh châu,

Đã lâu vùi tại trần lao,

Hôm nay trần sạch sáng chiếu,

Soi tột núi sông muôn thứ.

Dương Kỳ cười liền đi. Sư ngạc nhiên suốt đêm khôngngủ. Hôm sau, Sư đến thưa hỏi, gặp ngày cuối năm, DươngKỳ hỏi:

- Ngươi thấy mấy người hát sơn đông hôm qua chăng?

Sư thưa: - Thấy.

Dương Kỳ bảo: - Ngươi còn thua y một bậc.

Sư lấy làm lạ thưa: - Ý chỉ thế nào?

Dương Kỳ bảo: - Y thích người cười, ngươi sợ ngườicười.

Sư liền đại ngộ. Sư hầu Dương Kỳ thời gian khá lâu,mới từ đi nơi khác.

Đến Lô Phụ, Thiền sư Nột ở Viên Thông cử Sư trụ trìchùa Thừa Thiên, tiếng tăm vang dội. Kế Sư lại trụ ViênThông, Pháp Hoa, Long Môn, Hưng Hóa, Hải Hội, nơi nào chúngcũng tụ họp rất đông.

Tăng hỏi: - Thế nào là Phật?

Sư đáp: - Chảo dầu không chỗ lạnh.

Tăng hỏi: - Thế nào là đại ý Phật pháp?

Sư đáp: - Đáy nước thả trái bầu.

Tăng hỏi: - Thế nào là ý Tổ sư từ Tây sang?

Sư đáp: - Quạ bay thỏ chạy.

Tăng hỏi: - Chẳng cầu chư Thánh chẳng trọng kỷ linh, chưaphải là việc phần trên của nạp Tăng, thế nào là phầntrên của nạp Tăng?

Sư đáp: - Nước chết chẳng chứa rồng.

Tăng hỏi: - Khi thế ấy đi thì sao?

Sư đáp: - Lừa chết ngươi.

Sư thượng đường: Chim có hai cánh bay chẳng xa gần, đườngbay một góc đi không trước sau, hàng Tăng gia các ông tầmthường cầm muỗng buông đũa trọn nói tri hữu, đến khileo lên núi tại sao lại thở gấp. Chẳng thấy nói: ?ngườikhông nghĩ xa ắt có lo gần?.

Sư dạy chúng: Phật đất chẳng độ nước, Phật gỗ chẳngđộ lửa, Phật vàng chẳng độ lò đúc, Phật thật ngồiở trong. Đại chúng! Ông già Triệu Châu một lúc đem mườihai phần xương tám muôn bốn ngàn lỗ chân lông dồn vào tronglòng các ông rồi. Ngày nay Viên Thông (Sư) trông thấy bấtbình vì người xưa nói ra. Sư lấy tay vỗ giường thiền nói:Nên biết núi biển về minh chủ, chưa tin càn khôn lấp ngườilành.

Sư dạy chúng: Thân Phật đầy dẫy nơi pháp giới, khắp hiệntrước tất cả quần sanh, tùy duyên cảm ứng đâu chẳngkhắp, mà thường ở nơi tòa bồ-đề. Đại chúng! Thế nàonói đạo lý tùy duyên cảm ứng? Chỉ là khoảng khảy móngtay cả đại địa hàm sanh căn cơ một lúc nên được khắpđủ, mà chưa động đến một đầu mảy lông, bèn nói làtùy duyên cảm ứng mà thường ở tòa này. Ví như Sơn tăngngày nay nhận thỉnh đến Pháp Hoa, ngày mai cùng đại chúngtừ biệt nhau, vào trong huyện khai đường rồi mới trở vềviện. Hãy nói lại lìa tòa này hay không? Nếu nói lìa làviệc thường thế gian. Nếu nói chẳng lìa, làm sao thấy đượcviệc chẳng lìa ấy? Đâu chẳng phải "vô biên cõi nướckia đây chẳng cách đầu mảy lông, mười đời xưa nay trướcsau chẳng lìa đương niệm?" Lại đâu chẳng phải "tất cảvô tâm một lúc tự khắp?" Nếu thế ấy chính là cầm gậyđập mặt trăng. Đến trong đây cần phải ngộ mới được.Ngộ rồi cần phải gặp người mới được. Các ông nóiđã ngộ rồi thì thôi, lại đâu cần gặp người. Nếu ngộrồi gặp người, chính khi duỗi tay phương tiện rõ ràng tựcó một con đường xuất thân, chẳng làm mù con mắt họcgiả. Nếu chỉ ngộ được đầu cây cải khô, chẳng nhữnglàm mù con mắt học giả, chính mình cử động liền bị chạmbén đứt tay. Các ông xem! "Thầy tôi là Dương Kỳ hỏiSư ông Từ Minh: Khi chim vắng kêu chão chẹt, mây từ vào núichùm thì thế nào? Sư ông đáp: Ta đi trong cỏ rậm, ngươilại vào thôn sâu. Thầy tôi thưa: Quan chẳng cho lọt mũi kim,lại xin một câu hỏi. Sư ông liền hét. Thầy tôi thưa: Khéohét. Sư ông lại hét. Thầy tôi cũng hét. Sư ông hét luônhai tiếng. Thầy tôi liền lễ bái." Đại chúng nên biết,ngộ rồi lại gặp người là: nhằm trên đầu đường chữthập cùng người gặp nhau, lại ở trên ngàn ngọn núi nắmtay, nhằm trên ngàn ngọn núi gặp nhau, lại ở đầu đườngchữ thập nắm tay. Vì thế Sơn tăng thường có tụng "chỗở người kia ta chẳng ở, chỗ đi người kia ta chẳng đi,chẳng phải vì người khó chung họp, trọn là Tăng tục cốtphân minh". Đây là Sơn tăng sắp đi mở toang túi vải, mộtlúc ném ở trước mặt mọi người rồi vậy. Người có mắtchớ lấy làm lạ. Trân trọng.

Sư thượng đường: Cổ nhân để lại một lời nửa câu,khi chưa thấu sờ đến giống hệt vách sắt, bỗng nhiên mộthôm sau khi nhìn được thấu, mới biết chính mình là váchsắt. Hiện nay làm sao thấu? Sư lại nói: Vách sắt! Vách sắt!

*

Sư thượng đường: Nếu quả thật được một phen xuấthạn, liền nhằm trên một cọng cỏ hiện lầu quỳnh điệnngọc, nếu chưa quả thật được một phen xuất hạn, dùcó lầu quỳnh điện ngọc lại bị một cọng cỏ che lấp,thế nào được xuất hạn? Tự có một đôi tay khéo ấy,đâu từng xem nhẹ vũ tam đài.

*

Đến niên hiệu Hy Ninh thứ năm (1072), Sư viên tịch, thọbốn mươi tám tuổi.




8.THIỀN SƯ ÐẠO NHẤT
MãTổ - (709 - 788)

Vìngười đời sau quá kính trọng Sư nên nhân Sư họ Mã gọilà Mã Tổ: ông Tổ họ Mã.

Sưhọ Mã, quê ở huyện Thập Phương, Hán Châu. Thuở nhỏ, Sưdung mạo lạ thường: đi như trâu, nhìn như cọp, lưỡi dàikhỏi mũi, dưới chân có hai khu ốc. Lúc bé, Sư đến chùaLa-hán xin xuất gia với Hòa thượng Ðường ở Từ Châu. SauSư thọ giới cụ túc nơi Luật sư Viên ở Du Châu.

Ðờèường khoảng niên hiệu Khai Nguyên (713-742 T.L.), Sư tậpthiền định ở Viện truyền pháp tại Hoành Nhạc, nhân Thiềnsư Hoài Nhượng giáo hóa được giải ngộ. Bạn đồng thamhọc với Sư có sáu người, chỉ riêng Sư được truyền tâmấn.

Saukhi tạm biệt thầy, Sư đến Kiến Dương ở ngọn núi PhậtTích, kế dời sang Lâm Xuyên, sau lại đến núi Cung Công NamDương. Niên hiệu Ðại Lịch (765 T.L.) Liên soái Lộ Từ Cungvà Linh Phong, Cảnh Mộ thỉnh Sư khai đường để truyền bátông phong. Từ đây học giả bốn phương tụ hội về rấtđông. Có thể nói Giang Tây là một trường thi Phật.

*

Mộthôm Sư dạy chúng:

- Cácngươi mỗi người tin tâm mình là Phật, tâm này tức là tâmPhật. Tổ Ðạt-ma từ Nam Ấn sang Trung Hoa truyền pháp Thượngthừa nhất tâm, khiến các ngươi khai ngộ. Tổ lại dẫn kinhLăng-già để ấn tâm địa chúng sanh. Sợ e các ngươi điênđảo không tự tin pháp tâm này mỗi người tự có, nên kinhLăng-già nói: "Phật nói tâm là chủ, cửa không là cửa pháp."(Phật ngữ tâm vi tông, vô môn vi pháp môn.)

Phàmngười cầu pháp nên không có chỗ cầu, ngoài tâm không riêngcó Phật, ngoài Phật không riêng có tâm, không lấy thiệnchẳng bỏ ác, hai bên nhơ sạch đều không nương cậy, đạttánh tội là không, mỗi niệm đều không thật, vì không cótự tánh nên tam giới chỉ là tâm, sum la vạn tượng đềulà cái bóng của một pháp, thấy sắc tức là thấy tâm, tâmkhông tự là tâm, nhân sắc mới có.

Cácngươi chỉ tùy thời nói năng tức sự là lý, trọn khôngcó chỗ ngại, đạo quả Bồ-đề cũng như thế. Nơi tâm sanhra thì gọi là sắc, vì biết sắc không, nên sanh tức chẳngsanh. Nếu nhận rõ tâm này, mới có thể tùy thời ăn cơmmặc áo nuôi lớn thai thánh, mặc tình tháng ngày trôi qua,đâu còn có việc gì.

Cácngươi nhận ta dạy hãy nghe bài kệ này:

Tâm địa tùy thời thuyết

Bồ-đề diệc chỉ ninh

Sự lý câu vô ngại

Ðương sanh tức bất sanh.

Dịch:

Ðất tâm tùy thời nói

Bồ-đề cũng thế thôi

Sự lý đều không ngại

Chính sanh là chẳng sanh.

*

Cóvị Tăng hỏi:- Hòa thượng vì cái gì nói tức tâm tức Phật?

Sưđáp:- Vì vỗ con nít khóc.

- Connít nín rồi thì thế nào?

- Phitâm phi Phật.

- Ngườitrừ được hai thứ này rồi, phải dạy thế nào?

- Nóivới y là "phi vật".

- Khichợt gặp người thế ấy đến thì phải làm sao?

- Hãydạy y thể hội đại đạo.

*

Cóvị Tăng hỏi:

- Lytứ cú tuyệt bách phi, thỉnh Thầy chỉ thẳng ý Tổ sư từẤn Ðộ sang?

Sưđáp:

- Hômnay ta mệt nhọc không thể vì ngươi nói, ngươi đến hỏiTrí Tạng. Vị Tăng ấy đến hỏi Trí Tạng.

TríTạng bảo:- Sao không hỏi Hòa thượng?

Tăngđáp:- Hòa thượng dạy đến hỏi Thầy.

TríTạng hỏi:

- Hômnay tôi đau đầu, không thể vì ông nói, đến hỏi Sư huynhHải.

Tăngđến hỏi Hoài Hải, Hoài Hải bảo:- Ðến chỗ ấy tôi cũngchẳng hội.

Tăngtrở lại trình Sư, Sư bảo:- Tạng đầu bạch, Hải đầuhắc.

*

Cưsĩ Long Uẩn đến hỏi:

- Nướckhông gân xương hay thắng chiếc thuyền muôn hộc, lý nàythế nào?

Sưđáp:- Trong ấy không nước cũng không thuyền, nói gì là gânxương?

Uẩnbảo:- Người không lầm xưa nay, thỉnh Thầy để mắt nhìnlên!

Sưliền nhìn thẳng xuống.

Uẩnnói:- Một cây đàn cầm không dây, mà Thầy đàn rất hay.

Sưliền nhìn thẳng lên. Uẩn lễ bái. Sư trở về phương trượng.Uẩn theo sau thưa:- Vừa rồi muốn làm khéo trở thành vụng.

*

Mộtđêm, Trí Tạng, Hoài Hải, Phổ Nguyện theo hầu Sư xem trăng.

Sưhỏi:- Ngay bây giờ nên làm gì?

TríTạng thưa:- Nên cúng dường.

HoàiHải thưa:- Nên tu hành.

PhổNguyện phủi áo ra đi.

Sưbảo:- Kinh vào Tạng, Thiền về Hải, chỉ có Phổ Nguyệnvượt ngoài sự vật.

*

HoàiHải hỏi:- Thế nào là chỉ thú Phật pháp?

Sưđáp:- Chính là chỗ ngươi bỏ thân mạng.

Sưlại hỏi Hoài Hải:- Ngươi lấy pháp gì chỉ dạy người?

HoàiHải dựng đứng cây phất tử.

Sưbảo:- Chỉ thế thôi hay còn gì khác?

HoàiHải ném cây phất tử xuống.

*

Tănghỏi:- Thế nào được hiệp đạo?

Sưđáp:- Ta sớm chẳng hiệp đạo.

Tănghỏi:- Thế nào là ý Tổ sư từ Ấn Ðộ sang?

Sưliền đánh và nói:- Ta nếu không đánh ngươi, các nơi sẽcười ta.

*

ÐặngẨn Phong từ biệt Sư đi nơi khác, Sư hỏi:- Ði đến đâu?

ẨnPhong thưa:- Ði đến Thạch Ðầu.

- ÐườngThạch Ðầu trơn.

- Cócây gậy tùy thân, gặp trường thì đùa.

ẨnPhong vừa đi đến Thạch Ðầu đi nhiễu giường thiền mộtvòng, dựng tích trượng động đất một tiếng, hỏi:

- Ấylà tông chỉ gì?

ThạchÐầu nói:- Trời xanh! trời xanh!

ẨnPhong không đáp được, lại trở về thưa với Sư. Sư bảo:

- Ngươinên đi lại bên ấy, nếu Thạch Ðầu nói "trời xanh!" ngươi"hư! hư!"

ẨnPhong lại đi đến Thạch Ðầu làm như trước.

ThạchÐầu bèn: Hư! hư!

ẨnPhong không đáp được, lại trở về trình với Sư. Sư bảo:

- Tađã nói với ngươi "đường Thạch Ðầu trơn".

*

Cóvị Giảng sư đến hỏi:- Thiền tông truyền giữ pháp gì?

Sưhỏi lại:- Tọa chủ truyền giữ pháp gì?

- Tôigiảng được hơn hai mươi bản kinh luận.

- Ðâukhông phải là sư tử con?

- Khôngdám.

Sưthốt ra tiếng: Hư! hư!

Giảngsư nói:- Ðây là pháp.

- Làpháp gì?

- Phápsư tử ra khỏi hang.

Sưbèn im lặng.

Giảngsư nói:- Ðây cũng là pháp.

- Làpháp gì?

- Phápsư tử ở trong hang.

- Khôngra không vào là pháp gì?

Giảngsư không đáp được, bèn từ giã đi ra đến cửa, Sư gọi:

- Chủtọa!

Giảngsư xoay đầu lại.

Sưhỏi:- Là pháp gì?

Giảngsư cũng không đáp được.

Sưbảo:- Ông thầy độn căn.

*

Mộthôm Sư dạy chúng:

- Ðạokhông dụng tu, chỉ đừng ô nhiễm. Sao là ô nhiễm? - Có tâmsanh tử, tạo tác, thú hướng đều là ô nhiễm. Nếu muốnhội thẳng đạo ấy, tâm bình thường là đạo. Sao gọi làtâm bình thường? -Không tạo tác, không thị phi, không thủxả, không đoạn thường, không phàm thánh. Kinh nói: "Chẳngphải hạnh phàm phu, chẳng phải hạnh thánh hiền, là hạnhBồ-tát." Chỉ như hiện nay đi đứng ngồi nằm, ứng cơ tiếpvật đều là đạo. Ðạo tức là pháp giới, cho đến diệudụng như hà sa đều không ngoài pháp giới. Nếu chẳng phảivậy, tại sao nói "pháp môn tăng địa", tại sao nói "vô tậnđăng"? Tất cả pháp đều là pháp của tâm, tất cả tênđều là tên của tâm. Muôn pháp đều từ tâm sanh, tâm làcội gốc của muôn pháp. Kinh nói: "Biết tâm đạt cội nguồnnên hiệu là Sa-môn." Tên đồng nghĩa đồng, tất cả phápđều đồng thuần nhất không lẫn lộn.

Nếuở trong giáo môn được tùy thời tự tại thì dựng lậppháp giới trọn là pháp giới, lập chân như là chân như,lập lý tất cả pháp trọn là lý, lập sự tất cả pháptrọn là sự, nắm giở một thì ngàn theo, sự lý không khác,toàn là diệu dụng. Lại không có lý riêng, đều do xoay lạicủa tâm. Ví như bao nhiêu bóng mặt trăng thì có, mà bao nhiêumặt trăng thật thì không, bao nhiêu nguồn nước thì có, màbao nhiêu tánh nước thì không, bao nhiêu sum la vạn tượngthì có, mà bao nhiêu hư không thì không, bao nhiêu lời nóiđạo lý thì có, mà bao nhiêu Tuệ vô ngại thì không; bao nhiêucác thứ thành lập đều do một tâm. Dựng lập cũng được,dẹp hết cũng được, thảy là diệu dụng. Diệu dụng trọnlà nhà mình, chẳng phải lìa chân mà có, nơi nơi đều chân,thảy đều là thể của nhà mình.

Nếuchẳng vậy, lại là người nào? Tất cả pháp đều là Phậtpháp, các pháp tức là giải thoát, giải thoát tức là chânnhư, các pháp không ngoài chân như, đi đứng ngồi nằm thảylà dụng bất tư nghì, không đợi thời tiết. Kinh nói: "Chỗchỗ nơi nơi đều có Phật." Phật là năng nhân, có trí tuệkhéo hợp lòng người, hay phá lưới nghi cho tất cả chúngsanh, vượt ra vòng trói buộc của có và không v.v... tình chấpphàm thánh hết, nhân pháp đều không, chuyển bánh xe khônggì hơn, vượt các số lượng, việc làm không ngại, sự lýđều thông, như trời hiện mây, chợt có lại không, chẳngđể dấu vết. Ví như vẽ nước thành lằn, không sanh khôngdiệt. Ðại tịch diệt tại triền gọi là Như lai tàng, xuấttriền gọi là Pháp thân thanh tịnh. Thể không tăng giảm,hay lớn hay nhỏ, hay vuông hay tròn, hợp vật hiện hình nhưtrăng trong nước, vận dụng mênh mông, không lập mầm gốcchẳng hết hữu vi, không trụ vô vi. Hữu vi là dụng củavô vi, vô vi là chỗ nương của hữu vi, chẳng trụ chỗ nương,nên nói: "Như không chẳng chỗ nương." Nghĩa tâm sanh diệt,nghĩa tâm chân như: Tâm chân như dụ như gương sáng soi vậttượng. Gương dụ tâm, vật tượng dụ pháp. Nếu tâm chấppháp là dính với cái nhân bên ngoài, tức là nghĩa sanh diệt.Tâm không chấp pháp tức là nghĩa chân như.

Thanhvăn tai nghe Phật tánh. Bồ-tát mắt thấy Phật tánh. Liễuđạt không hai gọi là bình đẳng tánh. Tánh không có khác,dụng thì chẳng đồng. Tại mê là thức, tại ngộ là trí.Thuận lý là ngộ, theo sự là mê. Mê tức là mê bản tâmmình, ngộ là ngộ bản tánh mình. Một phen ngộ là hằng ngộchẳng trở lại mê. Như đang khi mặt trời mọc lên khôngtrở lại tối. Mặt trời trí tuệ xuất hiện, không chungcùng cái tối phiền não. Liễu đạt cảnh giới của tâm liềntrừ vọng tưởng. Vọng tưởng đã trừ tức là vô sanh. Pháptánh sẵn có, có chẳng nhờ tu. Thiền không thuộc ngồi, ngồitức có chấp trước. Nếu thấy lý này là chân chánh hiệpđạo, tùy duyên qua ngày, đứng ngồi theo nhau, giới hạnhhuân thêm, nhóm nơi tịnh nghiệp. Chỉ hay như thế, lo gì chẳngthông.

Ðệtử của Sư được nhập thất (được vào thiền thất, làđã ngộ đạo) có đến tám mươi bốn vị, mỗi người làmchủ một phương truyền hóa vô cùng.

Ðờèường niên hiệu Trinh Nguyên năm thứ tư (788 T.L.) khoảngtháng giêng, Sư lên núi Thạch Môn, Kiến Xương, đi kinh hànhtrong rừng thấy chỗ hang động bằng phẳng, bèn bảo thịgiả:

- Thâncũ mục của ta sẽ ở tháng sau và trở về nơi này. Nói xong,Sư trở về.

Ðếnngày mùng bốn tháng hai, Sư có chút bệnh, tắm gội xong, ngồikiết già nhập diệt, thọ tám mươi tuổi, được sáu mươituổi hạ.

Sauvua sắc ban hiệu Ðại Tịch.

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Most Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com
http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
quangduc@quangduc.com