HTThích Thanh Từ
TẬP 3
Sư họ Lý, quê ở Lâm Ngang, dáng vẻ nghiêm chỉnh ít nói.Năm mười bốn tuổi Sư xuất gia chuyên học luật. Nhân đọckinh Pháp Hoa đến câu "pháp ấy không phải chỗ suy nghĩ phânbiệt hay hiểu", Sư đem hỏi Giảng sư. Giảng sư không thểgiải được, Sư than rằng: Nghĩa học danh tướng không phảinguyên nhân liễu việc lớn sanh tử. Sư bèn sửa soạn hànhlý đi hành cước phương Nam.
*
Sư đến Thơ Châu ở chùa Thái Bình vào pháp hội Thiền sưPháp Diễn. Nhân đi quyên tởi ở Lô Châu, Sư trợt chân ténhào xuống đất, phiền não dấy động. Bỗng nghe hai ngườichửi lộn, người can nói: - Ông vẫn tự phiền não.
Sư nhân lời này có tỉnh. Trở về chùa, Sư có hỏi lờigì, Pháp Diễn đều bảo: - Ta chẳng bằng ông, ông tự hộiđược thì tốt.
Hoặc nói: - Ta chẳng hội, ta chẳng bằng ông.
Sư càng nghi liền đến thưa hỏi Thủ tọa Nguyên Lễ. Lễbèn đưa tay nắm lỗ tai Sư đi quanh lò mấy vòng, vừa đivừa nói: - Ông tự hội được thì tốt.
Sư thưa: - Có lòng mong khai phát có phải đùa với nhau sao?
Lễ bảo: - Ông về sau ngộ rồi mới biết được việc khúcchiết ngày nay.
Pháp Diễn sắp từ Thái Bình dời đến Hải Hội. Sư tứcgiận nói: - Ta mang bát mới về tham vấn lại, giờ đây theođến một viện hoang, đâu thể giải quyết được việc củamình.
Sư bèn làm kệ cáo từ đến Tương Sơn nhập hạ.
*
Gặp được Thiền sư Linh Nguyên ngày càng thêm thân mật,trong khi thong thả bàn luận nhau Sư nói: - Xưa gặp một tôntúc ở Đô Hạ ngôn cú dường như có duyên.
Linh Nguyên bảo: - Diễn Công là Tông sư bậc nhất trong thiênhạ, cớ sao lại bỏ mà đi xa? Nói là có duyên đó, tức bậcthầy tri giải cùng huynh lúc sơ tâm phù hợp.
Sư nghe theo lời khuyến khích liền đi thẳng đến Hải Hội.Sau Pháp Diễn đặt Sư làm Điển tọa. Gặp lúc đêm lạnh,Sư ngồi một mình vạch trong lò thấy một đóm lửa bằnghạt đậu, bỗng nhiên tự mừng nói: - Vạch sâu sâu đómnhỏ xíu, việc bình sanh chỉ như đây.
Sư đứng dậy đến bàn, xem bộ Truyền Đăng Lục, đến nhânduyên ngài Phá Táo Đọa, bỗng nhiên đại ngộ. Sư làm kệ:
Đao đao lâm điểu đề
Phi y chung dạ tọa
Bác hỏa ngộ bình sanh
Cung thần qui Phá Đọa.
Sự kiểu nhân tự mê
Khúc đạm thùy năng hòa
Niệm chi vĩnh bất vong
Môn khai thiểu nhân quá.
Dịch:
Vang vang rừng chim hót
Mặc áo trọn đêm ngồi
Vạch lửa ngộ bình sanh
Thần tột về Phá Đọa.
Việc rõ người tự mê
Nhạc nhẹ ai hòa được
Nhớ đó mãi chẳng quên
Cửa mở ít người đến.
Viên Ngộ có việc đến liêu Sư, nhắc lại lời Thanh Lâmban đất để nghiệm Sư, nói rằng: - Xưa nay không ngườira được, huynh hiểu thế nào?
Sư đáp: - Cũng có rất khó.
Viên Ngộ nói: - Chỉ như kia nói: "xe sắt thiên tử hoàn trungchỉ" ý thế nào?
Sư đáp: - Tôi nói: "trong cung Đế Thích thơ phòng xá".
Viên Ngộ trở về nói với người: - Đáng mừng huynh Viễncó câu sống người.
Từ đây Sư ở ẩn am Đại Trung tại Tứ Diện. Thái thú VươngCông Hoán thỉnh Sư khai pháp tại chùa Vạn Thọ. Kế đó,lại bổ Sư trụ trì chùa Long Môn. Tiếng tăm Sư từ đó vangdội.
Sư thượng đường: Trên đường Đài Sơn khách qua rất ít,trước nhà Phá Táo cảm ân vô cùng, tuyết chôn cây bá trướcsân, băng bủa đầy tràn khe suối, tuy ở phương Nam làm trưởngnhà trù, mà chẳng vào nhà trong vò tiêu ớt. Xem! Xem! Ngàyba mươi tháng chạp, bèn là đầu xuân vẫn lạnh. Cả thảycác ông, mỗi người phải nỗ lực hướng trước, tối kỵtự sanh lui sụt.
Sư thượng đường lia cây gậy nói: Trò sáng rõ biết chẳngdo tâm niệm, chấp với chết cốt nói rơi hầm lọt hố, cứukính thế nào? Sư liền tựa cây gậy xuống tòa.
Sư thượng đường: Bào huyễn đồng không ngại, tại saochẳng liễu ngộ? Con ngươi trong mắt kêu người thổi, đạtpháp ở trong ấy. Chẳng phải nay cũng chẳng phải xưa, sáuchiếc đầu tử đỏ đầy bồn. Đại chúng! Thời nhân vìsao ngồi dưới đất xem bát bồn ở Dương Châu để gá vàomẫu mới, trên trâu cỡi trâu cười chết người.
*
Sư thượng đường: Triệu Châu chẳng thấy Nam Tuyền, sơntăng chẳng biết Ngũ Tổ (Pháp Diễn), dưa ngọt tận gốcngọt, dưa đắng cùng rễ đắng.
*
Sư thượng đường: Một lá rụng thiên hạ xuân, không đườngsuy nghĩ cười chết người. Dưới là trời trên là đất,lời này chẳng nhập ý thời lưu. Nam làm Bắc Đông làm Tây,động mà dừng mừng mà buồn, đầu rắn đuôi rết một thứđó, trong miệng cọp dữ chim sẻ sống, là lời gì? Về nhàđi.
*
Sư thượng đường: Nói ngàn nói muôn không bằng chính mặtthấy, dù chẳng nói cũng tự phân minh. Dụ đao báu vươngtử, dụ đám mù rờ voi, trong thiền học việc cách sông đưatay ngoắt, việc trông châu đình thấy nhau, việc xa bặt chỗkhông người, việc chỗ núi sâu bờ cao, đây đều chính mặtthấy đó, chẳng ở nói vậy.
*
Sư thượng đường: Tô Võ chăn trâu nhục mà chẳng khuất,Lý Lăng trông Hán vui mà quên về, là ở ngoại quốc ở bảnquốc? Trong nhóm đệ tử Phật, có người hai chân nhảy khỏihầm, có người nghe đàn đứng múa, có người thân vùi đốngphân, có người quở mắng thần sông, là tập khí hay diệudụng? Đến như cầm nạn đập đất, dựng phất tử gõ giườngthiền, Mục Châu một bề đóng cửa, Lỗ Tổ trọn năm ngóvách, là vì người hay chẳng vì người? Biết chắc tất cảphàm phu kho báu bị chôn vùi, sao chẳng trượng phu? Các ngườisao không thể gay chèo trương buồm bỏ sông qua bờ nghỉ,lại thả neo cột cọc ngày nào đến nhà? Đã làm ngườiTào Khê, lại là kẻ trong nhà, lại thấy việc trong nhà chăng?
Tăng hỏi: - Kiếp hỏa cháy rực Đại thiên đều hoại, chưabiết cái này hoại chẳng hoại?
Sư đáp: - Trong thùng sơn đen sắc vàng ròng.
Tăng hỏi: - Đạo xa vậy thay, chạm việc là chân, thế nàolà đạo?
Sư đáp: - Trên đảnh tám thước năm.
Tăng hỏi: - Lý này thế nào?
Sư đáp: - Vuông tròn bảy tám tấc.
Tăng hỏi: - Trước kiếp hỏa Oai Âm riêng là một bầu trời,trước ngự lầu săn bắn, chẳng phải cắt tranh ruộng.
Tăng liền hét.
Sư đáp: - Cột cái chứng minh, Sư nghe tiếng bảng nói: - Cứđiều lệ kết án.
Sư thường đề ngữ trên vách nhà Diên Thọ tại Long Môn:Phật cho người có bệnh phải điều trị, cho có chỗ sắptắt thở, trong thiền lâm có nhiều tên. Hoặc nói: Niết-bàn,thấy pháp thân thường trụ rõ pháp chẳng sanh. Hoặc nói:Tỉnh hành, biết duyên trói buộc này đều từ hành khổ.Hoặc nói: Diên Thọ, muốn được thọ mạng gìn giữ sắcthân. Kỳ thật khiến người rõ chỗ sanh tử. Phần nhiềuthấy có chút ít bệnh liền vào nhà này. Nếu không chốnglại lời tôi, liền có bổ ích. Đến người mắc bệnh lâubèn nghĩ nhớ quê hương là không tốt, phải nghĩ lui lạiđể diệt trừ gốc bệnh. Thánh trước nói: Bệnh là thuốchay của chúng sanh, nếu khéo uống đều được lành bệnhvậy.
*
Đến niên hiệu Tuyên Hòa năm đầu (1119), Sư do bệnh, từnhiệm trở về nhà Đông ở Tương Sơn. Năm sau, một hôm thọthực xong, Sư ngồi kiết già bảo đồ chúng rằng: Nhữngbậc lão túc các nơi sắp tịch để kệ từ biệt thế gian.Thế gian có thể từ sao? Sắp đi an ổn, Sư bèn chắp tay vuivẻ thị tịch. Môn đồ xây tháp bên cạnh Linh Quang đài ởLong Môn thờ Sư.
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D984708637.-%3B)