ĐẠI LUẬN VỀ
GIAI TRÌNH CỦA ĐẠO GIÁC NGỘ
Tập 3
(Bồ-đề Đạo Thứ Đệ Đại Luận – Quyển Hạ)
Nhóm Dịch Thuật Lamrim Lotsawas
༄༅༎ བྱང་ཆུབ་ལམ་རིམ་ཆེན་མོ་། །།ཀ།།
རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་བློ་བཟང་གྲགས་པ༎
Phần II: Tuệ Giác
Chương 22: Phân Tích về Một CỗXe Ngựa
(3") Làm thế nào để sử dụng thủ tụcđóđể tạo rachánh kiếntrong dòng-tâm thức của các ngươi
(a)) Làm thế nào để xác định rằng không có tựngãtrong conngười{nhân vô ngã}
(1)) Thật sự xác định rằng tự ngãthiếu tự tính
(a')) Choví dụ
(1')) Chỉ ra rằng cỗ xe tồn tạimột cách gán định, mà không có tự tính
(2')) Loại bỏ cácphản đối về vô ngã
(3')) Làm thế nào để xác lập cỗ xe dưới nhiều tên gọi khác nhau
(4')) Lợi thế mà các ngươi tìm thấy quan điểm một cách nhanh chóng bằng cách sử dụng ví dụ này.
–––––––\––––––
(3) Làm thế nào để sử dụng thủ tụcđóđể tạo ra chánhkiếntrong dòngtâm thứccủa các ngươi
Phần thứ ba này mô tả làm thế nào để phát triểntầm nhìn triết lýđúngtrong dòng tâm thứccủa các ngươi bằng cách sử dụng một thủ tục Cụ Duyên. Phần này có ba tiêu đề:
1. Làm thế nào để xác định nhân vô ngã [tức làkhông cótự bản tánh nền tảng của người] (Chương 22-24)
2. Làm thế nào để xác định pháp vô ngã [không cótự ngã trongcác hiện tượng](Chương 24)
3. Làm thế nào để loại bỏ các ngăn che phiền não và nhận thức bằng cách trở nên quen thuộc với những quan điểm đó (chương 24)
(a)) Làm thế nào để xác định rằng không có tự ngãở người
Phần này có ba phần:
1. Thật sự xác định rằng tự ngã [nghĩa là, người] tồn tại tự tính(Chương 22-23)
2. Việc dạy những gì tự ngãsở hữu cũng từđóđượcxác lập như là việcthiếu vắngtự tính (Chương 23)
3. Làm thế nào để áp dụng những dòng lý luận đó chocác hiện tượng khác nữa (Chương 24)
(1)) Thật sự xác định rằng tự ngã thiếu vắng tự tính
Ở đâycó hai phần:
1. Đưa raví dụ [720]
2. Chỉ ra những gì nó minh họa (Chương 23)
(a')) Đưa ra ví dụ
Một bản kinhtrích dẫn trong Nhập Trung LuậnThíchcủa Nguyệt Xứng cho biết:[1]
"Tự ngã"vốnlà một tâm ma.
Các ngươi đang có một tà kiến.
Nhữnghợp uẩn vốn chỉ là Không;
Nên chẳng có chúng sinhtrong ấy.
Nhưai nói vềmột cỗ xe
Phụ thuộc vào bộ phận của nó,
Nên, ta dùngướclệ:"chúng sinh"
Trong phụ thuộc vàonơicác uẩn.
Lấyví dụ sự quy gán {định danh} của mộtcỗ xe trong mốiphụ thuộc vào các bộ phận của nó, chẳng hạn nhưcácbánh xe của nó, đức Phậtkhẳng địnhlà tự ngãhaychúng sinh cũnglà quy gán trong sự phụ thuộc vào các uẩn. Vì vậy, đầu tiên tasẽ giải thích ví dụ về cỗ xe. Lời giải thích của ví dụ này có bốn phần
1. Cho thấy cỗ xe tồn tại một cách quy gán, mà không có tự tính
2. Loại bỏ cácphản đối về điều {thiếu tự tính} đó
3. Làm thế nào để xác lập cỗ xenàydướinhiềutên gọi khác nhau
4. Những lợi thế mà các ngươi tìm thấy quanđiểmnàynhanh chóng bằng cách sử dụng ví dụ này
(1')) Chỉ ra rằng cỗ xe tồn tạimột cách quy gán, mà không có tự tính
Nhập Trung Luận của Nguyệt Xứngcho biết:[2]
Một cỗ xe khôngđược khẳng địnhlà{1} khác với các bộ phận của nó, cũng{2}không phảikhông khác. Nó{cỗ xe}{3} không sở hữuchúng. Nó {4} không phụ thuộc vào các bộ phận và {5} các bộ phận không phụ thuộc vào nó. Nó {6} không phải chỉ là tập hợpcủa các bộ phận, cũng {7} không phải là hình dạng của chúng.Nó là như thế.
Do đó,ngàinói rằng cũng giống như cỗ xechỉlà một sự quy gánvì nó không tồn tại theo một trong bảy cáchnày –là một với các bộ phận của nó, khác nhau vớicác bộ phận của nó v.v…- nên điều đócũng {áp dụng} cho tự ngã và các uẩn. Nếu cỗ xe đã có mộttự tính hay bản chất nền tảng, thì không nghi ngờ gì là nósẽ được xác lập bởi kiến thức lý luận vốn phân tích xem nó có tồn tại tự tính qua một cáchbất kỳ trong bảy cách{nêu trên}. Tuy nhiên, vì nó không được xác lập bởi kiến thức như vậy qua một cáchbất kỳ trong bảy cách, nên nó không tồn tạimột cách tự tính.
{1} Các bộ phận của một cỗ xe là những trụcbánh, các bánh xe, các đinh ốc, v.v…Cỗ xemột cách bản chất không phải là một với những bộ phậnđó. [721] Nếu nólàmột, thì sẽ có những sai lầm như sau: cũng giống như các bộ phận là số nhiều, do đó, cỗ xe cũng sẽ lànhiều;cũng giống như cỗ xe là đơnnhất, vì vậy các bộ phận cũng sẽ làđơnnhất; tác nhân và đối tượng sẽ làmột.
{2} Cũng không phải cỗ xe mộtcách bản chất táchbiệt vớicác bộ phận của nó bởi vì nếu điều đó xảy ra nó sẽ được nhìn thấy một cách táchbiệt, riêng rẽ khỏi các bộ phận, giống như ấmđựng và vảivóc {là tách biệt}, nhưng điều đókhông phải. Ngoài ra, sẽ không có lý do để quy gáncỗ xe trong mối quan hệđến các bộ phậnđó.
{4}{5} Hai trong số các lập thuyết liên quan đến việc nhìn nhậnmột cỗ xe và các bộ phận của nó như là cơ sở và vật phụ thuộc. Một cỗ xe không phải là cơ sở cho các bộ phận của nó, giống như mộtcáibátchứasữa chua, cũng không phải nó yên nghỉtrong các bộ phậncủa nó, như Đề-bà-đạt-đa {skt. Devadatta} trong một mái lều, bởi vì các mối quan hệ như vậy chỉ có thể được chứng minh nếumột cỗ xe và các bộ phận của nó đã được tách biệt một cách nền tảng, nhưng chúngkhôngnhư thế. Ở đây chúng tôi không bác bỏ sự tồn tại tương hỗ đơn thuần;chúng tôi bác bỏ một cơ sở và vật phụ thuộc vốn tồn tại bằng tự tính. Ngay cả hai ví dụ vừađề cập nói đếncác tình huống trong đóphía bên kia chấp nhận rằng có những cơ sở đặc tính tự tính và những sựphụ thuộc. Tất cả các trường hợp tương tự nênđược hiểu theo cách này.
{3} Khả năng sở hữu cũng không đứng vững. Nếu các ngươi cho rằng cỗ xe sở hữu các bộ phận của nó nhưlà Đề-bà-đạt-đasở hữu các con bò– nghĩa là, như là các đối tượng khác hơn chính Đề-bà-đạt-đa– thì, như là những con bò và Đề-bà-đạt-đa được thấymột cách táchbiệt, thì tương tự như vậy, một cỗ xe và các bộ phận của nó phải được nhìn thấymột cách riêng biệt, nhưng chúngkhôngthế. Vì vậy, không có sự sở hữu như vậy. Cũng là bất hợp lý khi một cỗ xe nên sở hữu cácbộ phận của nó giống nhưcáchĐề-bà-đạt-đa sở hữu tai của ông tabởi vì hiện giờ chúng tôi đang bác bỏ sự khác biệt tự tính. Đối với các pháptồn tại một cách tự tính, thì loại sở hữunày sẽ dính dáng đến sự duy nhất tự tính, và chúng tôi đã bác bỏ điều đó. Một lần nữa,chúng tôi không bác bỏ sự tồn tại thường tục về việc đơn thuần có một lỗ tai của Đề-bà-đạt-đa, và cùng điều này cũng áp dụng cho một cỗ xe. [722] Vì thế chúng tôi bác bỏ sự sở hữu bản chất {sở hữu tự tính} đặc trưng.
{6}{7} Đối với hai lập thuyết còn lại, Nhập Trung Luậncủa Nguyệt Xứngnói:[3]
Nếu chỉđơn thuần tập hợpnhững bộ phậnđã làmột cỗ xe,
Thì, cỗ xe sẽ tồn tại ngay cả khi các bộ phận của nó nằm rời thành từngchi tiết.
Không cótoàn bộ, các bộ phận không tồn tại.
Do đó chỉ có hình dạng cũngkhôngthể làcỗ xe.
Một số người xem xétđơn thuầntập hợp của các bộ phận hoặc hình dạng đặc biệt của các bộ phận làcỗ xe. Thậtkhông biện hộ được cho việccỗ xe chỉ làtập hợp các bộ phận của nó. Có hai điểm được thực hiện ở đây: (1) Nó là trái với lý lẽ. Một cỗ xe sẽ tồn tại ngay cả trong một tập hợp đầy đủ các bộ phậntáchrời- bánh xe và v.v…nằm thành từngmiếng– vì tập hợp đơn thuầncủa các bộ phận là một cỗ xe. (2) Nó trái ngược với khẳng định của họ. Các nhà Bản Chất Luận Phật giáo khẳng định rằng không có những toàn thể, màchỉ cócácnhóm của các bộ phận. Nếu điều này lànhư vậy, thì ngay cả các bộ phậnsẽkhông tồn tại bởi vì cái nào có các bộ phận, tức là các toàn thể,sẽ không tồn tại. Do đó, vì ngay cả đơn thuần cácnhóm của các bộ phận sẽ không tồn tại, nên tập hợp của các bộ phận không thể là một cỗ xe.
Những khẳng định của đại sưNguyệt Xứngkhiếnkhôngcòncần thiết để thêm các đặc tínhvàosự phản bác về việc cỗ xe chỉ là tập hợp của các bộ phận của nó. Điều này là do tập hợp là cơ sở của sự quy gán chocỗ xe. Cho nên, ngàinói rằng vì tập hợp của các uẩn là cơ sở để mà tự ngãđược quy gán, nên nó không thể làtự ngã.[4]
Phản biện:Tôikhông cho rằng tập hợpđơn thuần của các bộ phậnlà cỗ xe; màđúng hơn, tôithừa nhậncỗ xe với hình dạng riêng biệtcủacác bộ phậnkhi chúngđược lắp ráp.
Đáp:Khi nói điềunày, ngươi có mâu thuẫn với các xác nhận của riêng mình. Như đã giải thích ở trên, vì ngươi khẳng định rằng những gìcó các bộ phậnkhông tồn tại, thì các bộ phậncũng sẽ không tồn tại. Vì vậy, thậtlà bất hợp lý khithừa nhậnhình dạng đơn thuần của các phần như là cỗ xe. Từ "cũng" trong câu kệ vừa trích dẫn có nghĩa là vớichỉ tập hợp đơn thuần đó,thì không thể là cỗ xe.
Hơn nữa, nếu các ngươi nói rằng một hình dạngnhư thế làmột cỗ xe, thì phải chăng hình dạng của các bộ phận riêng lẻ là cỗ xe hay hình dạng của tập hợplà cỗ xe? [723] Nếu là hình dạng các bộ phận riêng lẻ,thì phải chăng nó cómột hình dạng không khác vớihình dạng của các bộ phậntrước khi chúngđược lắp ráp? Hoặc làphải chăngnó có hình dạng không giống như hình dạng của chúngtrước khi lắp ráp? Nhập Trung Luận của Nguyệt Xứng chỉ ra một sai lầm ở lập thuyết đầu tiên:[5]
Nếu ngươi bảo hình dạng màmỗibộ phậnđã có,
Là những gì chúng tathấy như một cỗ xe,
Thì giốngnhư không có cỗ xe khi các bộ phận chưalắpráp,
Nên, thật cũngthếkhi chúngđãđược lắp ráp.
Ngoài ra, các hình dạng của các bánh xe và v.v…không có các tính năngsau khi lắp ráp,không giống như những hình dạngmà chúngđã có trước khi lắp ráp. Vì vậy, cũng giống như không có cỗ xe khi các bộ phận là tách biệt, không có cỗ xe khi chúng được lắp ráp.
Giả sử rằng cỗ xe có hình dạng nào khác tách ra khỏi hình dạng của các bánh xe và v.v…trước khi lắp ráp–mà nó xuất hiện sauđó,khi chúng được lắp ráp, và không giống như hình dạng của những bộ phậntrước đó. Nhập Trung Luận của Nguyệt Xứng khẳng định sai lầmnày:[6]
Nếu giờ cỗ xe tự nó tại đây,
Đã có một hình dáng khác về các bánh và v.v…
Thì đó phải là một bằng chứng, nhưng điều đó không xảy ra
Do đó, hình dạng đơn thuần không là một cỗ xe.
Nếu có điều gì đó khác, tính năngnào đókhông tương tự, giữa hình dạng của các trục xe, bánh xe và v.v…trước khi lắp ráp và hình dạng của chúngsau khi lắp ráp, thì điều này sẽ phải là một bằng chứng. Tuy nhiên, bất kể ngươi nhìn thấythế nào nhưng ngươi không quan sátthấynhư vậy. Do đó,thậtlà không hợp lý khimột hình dạngnào đócủa các bộ phận sau khi lắp ráp không giống như hình dạng của các bộ phậntrước đó đểlắp thànhcỗ xenày.
Phản biện:Tôikhông cho rằng các hình dạng cá thểcủa các bộ phậnriêng lẻlà một cỗ xe;tôixem hình dạng chung của tập hợp các bộ phận là một cỗ xe.
Đáp:Nhập Trung Luận của Nguyệt Xứng khẳng định sựsai lầmnày:[7]
Theo các ngươi,các tập hợp khônghềtồn tại,
Nên, hình dạng không thể là hình dạng của tập hợp các bộ phận.
Làm thế nào các ngươi có thể nhìn thấy một cỗ xe
Trong hình dạng của một điềugì đó không hề tồn tại?
Điều này có nghĩa rằng thậtbất hợp lý đểhình dạng của một tập hợp là một cỗ xe,bởi vì cáctập hợp không tồn tạimột cách bản chất, nên thậtlà bất khả biện hộkhigán đặthình dạngvàomột tập hợp. [724] Vì, những nhà Bản Chất Luận các ngươicho rằng tất cả các hiện tượng tồn tại một cách gán đặtcó các cơ sở tồn tại một cách thực chất của sự gán đặt. Một tập hợp các bộ phận không có tự tính hay bản chất nền tảng–nóthiếuthật chất. Nếu nóđãtồn tạimột cách tự tính, thì nó sẽ có thể hoặc là một với nhau hoặc là khác nhau vớicác bộ phận bao gồm trong tập hợp. Cho dù các ngươi khẳng định thế nào, thì chúng tôi đều có thể bác bỏ các ngươi như đã giải thích ở trên trong trường hợp của cỗ xe.[8]
Trong hệ thống riêng của chúng tôi, chúng tôi không khẳng định rằng các cơ sởcủa sựquy gán củacác hiện tượng vốn tồn tại một cách danh định làtồn tạimột cách thật chất. Hình dạng của tập hợp những bộ phậnnàylà cơ sở màcỗ xe được quy gánvào đó. Tuy nhiên, vì cỗ xe là một hiện tượng tồn tạimột cách quy gán vốn đượcquy gán cho hìnhdạngđó, nên chúng tôi không xem hình dạng đơn thuần của tập hợp làcỗ xe. Vì vậy,trong việcbác bỏ lập thuyết cho rằnghình dạng của tập hợp {các bộ phận} là cỗ xe, chúng tôi không phải thêm thắt bất kỳ đặc tính nàonhư là "tối hậu" vàonhững điềuchúng tôiđangbác bỏ.
Phản biện:Không có lý do nào khiến chúng ta không thể quy gáncỗ xe lênmột hình dạng vốnthiếuvắngsự tồn tạithật sựvà{hình dạng đó} vốnphụ thuộc vào một tập hợp mà thiếu sự thật hữu.
Đáp:Trong trường hợp đó, các ngươi phải đồng ý rằng không có lý do nào để không chấp nhận việc sinh khởi của tất cả các hậuquảthiếuvắngsự thật hữu– gồm các nhân tố cấu hợp, các chồi non, và v.v… –trong sự phụ thuộc vàocácnguyên nhân vốn thiếuvắngsự tồn tạithật sự – gồm ý thức vô minh, các hạt giống, và v.v... Như Nhập Trung Luậncủa Nguyệt Xứng khẳng định:[9]
Vì đây là những gì các ngươi khẳng định,
Các ngươi cũng nên hiểu rằng tất cả các hậu quả đó
Vốn có các bản chất không thật được sinh khởi
Trong sự phụ thuộc vào các nguyên nhân không thật.
Ví dụ này vềcỗ xe cũng ngăn cản việc thừa nhậnsự kết hợp đơn thuần củatám loại hạt tử –bao gồm sắc, v.v… -để cấuhợpnênnhư những cái ấm.[10]Nó cũng bác bỏ sự quy gán của cácấm và v.v…trong sự phụ thuộc vào tám loại hạt tửtồn tạimột cách bản chất;và nó bác bỏ đề xuất rằng các ấmvà v.v…được đặt trongcác hình dạng khác biệtcủacác sắc tướng tồn tạimột cách bản chấtvà v.v… Tại sao? Vì sắc tướngvà v.v…không được sinh khởimột cách tự tính, nên chúngkhông có bản chất cố hữu, và do đó thậtlà không khả biện để chúngtồn tại một cách thật chất. [725] Theo đó, Nhập Trung Luận của Nguyệt Xứng khẳng định:[11]
Do đó, không hợp lý khicho rằng một sự thấy biếtvềmột cái ấm
Phátkhởitrong mối quan hệ vớimột cấu hình cụ thể của sắc tướng.
Vì chúngkhông đượcsinh khởi,nên sắc tướngvà v.v…cũng không tồn tại.
Vì vậy, thậtlà bất hợp lý đểmột cái ấm có hình dạng của một tập hợp các sắc tướng.
Nghi ngại: Giống như một cỗ xe, nếu cái ấmkhông phải là hình dạng của sự kếthợp các bộ phận của nó, thì điều này sẽ hàm ý rằng đặc tính xác địnhcủa mộtcáiấmkhôngphảilàbụngtrònvà v.v…, vìnhững đặc tính này cấuthành một hình dạng.
Đáp:Chúng tôi cho rằng vật gìlà bụngtròn, cổ dài, và v.v… sẽlà mộtcáiấm, nhưng chúng tôi không chấp nhận rằng hình dạng bụngtrònlà mộtcáiấm, nếu không, chúng tôi sẽ phải đồng ý rằngcác bụng vàcáccổ cũng là các ấm.
(2')) Loại bỏ cácphản đối về vô ngã
Phản biện của nhà Bản Chất Luận: Khi Ngàisử dụng lý lẽđể phân tích câu hỏi về tự tính,qua việctìm kiếm cỗ xe trong bảy cách vừagiải thích, và Ngài không tìm thấy nó, nênbuộc cỗ xe không tồn tại. Tuy nhiên, nếu điều này đã như thế, thìcácđịnhdanhthường tục của cỗ xe {cũng} sẽ không được tạora trên thế gian. Điều này không biện hộ được; hãy chứng kiến các biểu thịchẳng hạn như "Tìmmột cỗ xe", "Mua một cỗ xe", và "Làmmột cỗ xe". Vì vậy, những thứ như những cỗ xe có tồn tại.
Đáp:Nhập Trung Luận Thích của Nguyệt Xứng cho thấy sai lầm này chỉ xảy đến với các ngươi,những nhà Bản Chất Luận, mà không phải với chúng tôi.
Trướctiên, nếu đã {xảy ra}như các ngươi nói, thì những ướclệthế gian như "Tìmmột cỗ xe" không thể tồn tại. Vì, khi các ngươi thừa nhậncác phápnhư tồntại, thì các ngươi sử dụng phân tích lý luận nhằmtìm kiếm để xem liệu chúng có bản chất cố hữukhông; nhưng khi được tìm kiếm bằng cách lập luận như vậy, thì cỗ xe không tìm thấyđượctrongbất kỳ cách nào củabảy cách. Vì các ngươi không đưa raphương phápnàokhác để xác lập các pháp, nên cỗ xe sẽ không tồn tại. [726] Dường như ngày nay,một số người tuyên bố ủng hộ ý nghĩa của Trung Quán trình bàymột luận điểm được thực hiện bởi những người ủng hộ sự tồn tại thậtsự như là hệ thống Trung Quán: "Khilập luậntìm kiếm để xemliệumột cỗ xe có bản chất cố hữu không vàthất bại trong việctìm thấy một cỗ xe, thì một cỗ xe không tồn tại". Một sai sótkhông thể phủ nhận của các khẳng định như vậy là chúngkhiếncho không thể đưa ra bất cứmộttrình bày nàovềcác hiện tượng thường tục.
Đoạn văn sau đây từ Nhập Trung Luận của Nguyệt Xứng cho thấy lập thuyết của chúng tôi không có vấn đề này:[12]
Cỗ xe này không được xác lập trong bảy cách,
Cho cảthực tại lẫnchothế giannày.
Tuy nhiên, chẳngphân tích, chỉ dành cho thế gian,
Thì nó là quy gán phụ thuộc vào các bộ phận của mình.
Ý nghĩa của điềunày là như sau: Khi lý lẽtìm kiếmđể xem liệu cỗ xe có tồn tạimột cách tự tính không, thì nó không tìm thấy đượctừbất kỳ cách nào trong bảy cách. Điều nàyđúng trong khuôn khổ của toàn bộ Nhị Đế {ước lệ và tối hậu}. Nhưng khi lý lẽthất bại trong việctìm thấy nó trong bảy cáchthức ấy,liệu rằng điềunàycóbác bỏ cỗ xe? Làm thế nào có thể như thế? Lý luận,vốn phân tíchliệu các pháp cótồn tại tự tính hay không, thì không xác lập sự khẳng định của cỗ xe; thayvào đó,hãyđể phân tích lý luận sang một bên, nó được xác lập bởi một ý thức đơn thuần, không khiếm khuyết, thườngtục, không siêu việt – nghĩa là, ý thức thế gian.Do đó, cáchthứcmột cỗ xe được thừa nhận là nó được xác lập như tồn tạimột cách quy gán;nó được quy gán trong sự phụ thuộc vào các bộ phận của nó.
Phản biện:Khi một thiềngiảphân tíchtheo cách này, thì lý lẽkhông tìm thấy một cỗ xe;do đó, cỗ xe không tồn tại nền tảng hoặc về tự tính. Tuy nhiên, các bộ phận của nó có tồn tại tự tính.
Đáp:Các ngươi đang tìm kiếm các sợi chỉtrong đống tro tàn của vải đốt, điều đólà buồn cười. Nếu toàn bộ không tồn tại, thìcác bộ phậncũng không. Như Nhập Trung Luận của Nguyệt Xứng nói:[13]
Khi cỗ xe chính nó không tồn tại,
Thì cảtoàn bộ lẫn cácbộ phận của nó cũng không tồn tại.
Như vậy, nếu toàn bộ không tồn tại, các bộ phận cũng không tồn tại.
Nghi ngại: Điều này là không thể biện hộbởi vì khi cỗ xe bị phá hủy, thì tập hợp của các bộ phận - bánh xe và v.v… -vẫn còn hiển nhiên. [727]
Đáp:Không, vì chỉ những ai đã từng thấy cỗ xe trước đó sẽ nghĩ: “Những bánh xe này và v.v…là của một cỗ xe".Những người khác sẽ không nghĩ như vậy. Khi cỗ xe bị phá hủy, các bánh xe và v.v…không có mối liên hệđến cỗ xe và do đó chúngkhông phải là cácbộ phận của cỗ xe. Vì vậy, không phải làtoàn thể cỗ xe mà cũng không phải là các bộ phận của cỗ xe tồn tại vào thời điểm đó. Vào thời điểm đó, trong mối quan hệ vềcỗ xe, thì không phải làtoàn bộ mà cũng không phải làcác bộ phận tồn tại. Tuy nhiên, các bánh xe,v.v…làcác toàn thểtrong mối quan hệ với các thành phần riêng của chúngvà các thành phần này là các bộ phậncủa chúng. Do đó,các ngươi không thể thừa nhậncác bộ phận mà không có một toàn thể. Hơn nữa, các ngươi nên sử dụng ví dụ về cỗ xeđể hiểu rằng các bộ phận không tồn tại nếukhông có các toàn thể. Như Nhập Trung Luận của Nguyệt Xứng nói:[14]
Khi cỗ xe bịđốt cháy, các bộ phận của nó không tồn tại.
Như trong ví dụ này, khi ngọn lửa của tâm phân tích đốt cháy các toàn thể, các bộ phận cũng không tồn tại.
(3')) Làmthế nào để xác lập các cỗ xe dưới nhiều tên gọi khác nhau.
Nhập Trung Luận Thích của Nguyệt Xứng khẳng định:[15]
Lập thuyết của chúng tôi xác lập rất rõ ràngsựđịnh danh thường tục của một cỗ xe trong khuôn khổcủa điều gì quen thuộc với thế gian;hơnthế nữa, các ngươi cũng nênkhẳng định các tên khác nhau bất kỳ của cỗ xe trong bối cảnh quen thuộc với thế gian, mà không phân tích. Vì thế:
Cùng một cỗ xeđóđược biết đến như một toàn thể,nhưmộtcấu hợp, vànhư một tác nhân.
Chúng sinhđược xác lập như là các sở hữu chủcủa nămuẩn.
Liên quan đến các bộ phận và các thành phần như là các bánh xe, một cỗ xe được xác lập như là sự tham chiếuvềcácquyước "toàn bộ" và "cấu thành".Tương tự như vậy, nó được định danh dưới tên quy ướclà "tác nhân" với sự tham chiếu đến hoạt động của nó về các bánh xe chiếm hữu, v.v…và vớidanhđịnhquy ước là “sở hữu chủ" trong mốiliên hệđến các bộ phận được chiếm hữu {bị sở hữu}. [728]
Một số Phật tử cho rằng chỉ có các nhóm của các thành phần và các bộ phận tồn tại, và rằng vì việc không có gì khác với điều đó là hiển nhiên, nên các toàn thể và những cấu hợp không tồn tại.[16]Tương tự vậy, họ cho rằngchỉ có cáchành vitồn tại, nhưng các tác nhân thì không, và rằng vì việc không có gì khác với sự chiếm hữulà hiển nhiên, nên sự chiếm hữutồn tại nhưng sở hữu chủ thìkhông. Vềmặt các quyước của thế gian, thì các lập thuyết này là không chính xác,bởi vì, khi chúng đã chính xác,thìngay cả các bộ phận và v.v…sẽ không tồn tại. Với điểm đó trong tâmtrí, Nguyệt Xứng nói:"Đừng phá hủy các quyước quen thuộc với thế gian”.[17]
Vì vậy, những gì chúng tôi chủ trương không vi phạm nguyên tắc của Nhị Đế: Một cách tối hậu, thì các toàn thể vàv.v…không tồn tại, mà cả các bộ phậnvà v.v… cũng không;một cách thường tục, thìcác bộ phận và v.v…tồn tại, nên các toàn thểvà v.v… cũng thế.
(4')) Những lợi điểmmà các ngươi tìm thấy một cách nhanh chóng bằng cách sử dụng ví dụ này
Nhập Trung Luận Thíchcủa Nguyệt Xứng cho biết:[18]
Các ước lệthế gian này không tồn tại khi được phân tích theo cách đó, nhưng chỉ tồn tại thông qua việc được xem là điều đương nhiên, mà không phải chịu sự khảo sát tường tận. Vì thế, khi thiền giảphân tích các thường tụcthế gian qua chính tiến trình này, họ sẽ rất nhanh chóng thấu hiểu chiều sâu của thực tại. Như thế nào?
"Điềugì không tồn tại trong bảy cách – thìlàm sao nócó thể tồn tại?"
Tư duy như vậy, các thiền giảkhông tìm thấy sự tồn tại của cỗ xe.
Và qua đó, cũng dễ dàng đi vào thực tại.
Do vậy, các ngươi cũng nênkhẳng định việc xác lậpcỗ xe theo cách đó.
Điều này có nghĩa rằng thông qua một phân tíchnhư vậy vềcỗ xe mà các ngươi nhanh chóngthấuhiểu được ý nghĩa sâu xa nhất của thực tại -rằngkhông có tự tính. Như vậy, rõ ràng đây là một điểm rất trọngyếu. [729] Các thiền giả,theo cách này,phân tíchcách thứctồn tạicủa các phápsẽ phát triển một sự chắc chắn,bằng cách tư duy rằng: "Nếu cỗ xenày tồn tạimột cáchtự tính, thì khi ta tìm kiếm với lậpluận vốntìm để thấy xem liệu nó tồn tại tự tính hay không,qua cáchbất kỳ củabảy cách– cùng một, haykhác nhau,và v.v..., ta chắc chắn sẽ tìm thấy nó từmột trong bảy cáchđó.Tuy nhiên, ta không tìm thấy nó trong bất kỳcách nào củabảy cách. Thật rõ ràngrằng, mặc choviệc không tìm ra nó, ta không thể phủ nhận quy ước vềcỗ xe; tuy nhiên, cỗ xeđược quy gánchỉ docáchconmắt của tâm thứcbị sai lạcbởi các màng che mờ của vô minh.Nó không phải là tồn tại tự tính". Các thiền giả như thế cũng sẽ dễdàngbước vào thực tại.
Từ "cũng" trong cụm từ của Nguyệt Xứng "cũng dễ dàng đi vào thực tại" cho thấy rằng phân tích này không phươnghại đến các ước lệ.
Nhưlàmột hệ thống cho việcphác họa cáclựa chọn thay thế trong phản bác về sự tồn tạitự tính của cỗ xe, sự thẩmtra vềbảy phương cáchnàylàm rõ các khả năng vàlàmtường minh một cáchto tát các luận điểm bác bỏ. Vì vậy, thậtdễ dàng để nhận ra rằngmộtcỗ xe thiếu sự tồn tại tự tínhbằng cách sử dụng phân tích này.
Tóm lại, có ba lợi thế để trình bày đề tài này như được giải thích ở trên, bắt đầu với cỗ xe: (1) lợi thế về việcthậtdễ dàng để bác bỏ quan điểm thường hằng vốn gán đặt thêm sự tồn tại tự tính lên các pháp, (2) lợi thế về việc thậtdễ dàng để bác bỏ quan điểm hư vô cho rằngphụ thuộc duyên khởilà không có hiệu lựctrong sựthiếu vắngtự tính, và (3)tiếntrình thẩmtra của các thiềngiả, trong đó xác lập hai lợi thế đầu tiên bằng cách thực hiện phân tích chỉ trong cách như thế. Để chi tiết hóa ba điều này:
(1) Khi các ngươi sử dụng một phương pháp rất cô đọng về việcbác bỏ tự tính,thì việc đơn thuần bác bỏ giống nhau và khác nhautrở nên thậtkhó hiểu;nó càngtrở nên khó khăn khi có quá nhiều lựa chọn thay thế. Vìvậy, phân tích bảy cáchlà khá thích hợp.
(2) Trong đó,các ngươi bác bỏ một đối tượng củaphépphủ định với một tiêu chíthêm vào trong suốt bác bỏ ban đầu, các ngươi bác bỏsự tồn tạitự tính mà không làm tổn hại đến sự tồn tại thường tục của các hành vivà các tác nhân.
(3) Sau khi các ngươi đã phát triển sựchắc chắn rằng nhân tố bị biện dẫn – sự tồn tại tự tính– không mở rộng vượt quá yếu tố biện dẫn – bảy cách thức, như là cùng một và khác nhau – thì các ngươichỉ ra rằng mỗi mộttrong bảycách đó đềuđi đếnmâu thuẫn. Khi các ngươi xác định rằng mỗi một trong bảycáchlà mâu thuẫn, điều này phủ định yếu tốbiện dẫn, theo đó yếu tố bị biện dẫncũngbịphủ nhận. [730] Sau khi các ngươi đã làm điều này một lần, thì các ngươi lặp lại phát triển sự chắc chắn quả quyếtrằng không có tự tính. Sau đó, khi các ngươi thấy rằng các ngươi không thể phủ nhận ướclệvềcỗ xe mặc dù không có tự tính, thì các ngươi nghĩ rằng, "Ồ, thậtlà ngạc nhiên biết bao khicác nhà ảo thuật vềnghiệp và những phiền não gợi lên những ảo tưởngnày, chẳng hạn như các cỗ xe! Mỗi điều phát khởi, mà không có sự nhầm lẫn thậm chí nhỏnhất, từ chính tựcác nhân và duyêncủa nó;mỗiđiều trong chúng đềukhông có đếnmột chút dấu vết nhỏ nhất nào của sự tồn tại tự tínhhoặc nền tảng". Các ngươi sẽ chắc chắn rằng duyên khởinghĩa là các pháp không được sinh khởi một cách không có tự tính. Như Tứ Bách Luận Thích của Nguyệt Xứng cho biết:[19]
Những cái ấm và v.v…không tồn tại theo phân tích năm lớp như là liệu rằng chúng giống hay khác với các nguyên nhân của chúng. Tuy nhiên, thông qua các sự quy gán phụ thuộc, chúngcó thể làm những việc như chứa đựnghoặc múc mật ong, hoặc nước, hoặc sữa. Điều này có tuyệt vời không chứ?
Và:
Điều gì thiếu vắng tự tính – và lại là hiển nhiên – thì [sẽ vẫn] là trống rỗng về tự tính, như là vòng tròn của vòng lửa xoay tít.
[1]BA557 MAVbh ở MAV: 6.135, La Valine Poussin 1970b: 257-58; P5263: 144.4.4-5. 'Jam-dbyangs-bzhad-pa (mchan: 5946) thêm vào rằng Thanh Biện cũng tụng kinh phi Đại thừa này.
[2]BA558 MAV: 6.151, La Vallee Poussin 1970b: 271-72; D3861: Ha 211b4-5.
[3]BA559 MAV: 6.152, La Vallee Poussin 1970b: 272; D3861: Ha 211b5.
[4]BA560 Cf. MAV: 6.135cd (La Vallee Poussin 1970b: 258), bảo rằng tự ngã được quy gán trong sự phụ thuộc vào các uẩn. Do đó, sự tập hợp đơn thuần của các uẩn thì không phải là tự ngã, và MAV: 6.138-139 (La Vallee Poussin 1970b: 262), nói “Vì bậc Thánh giả dạy rằng tự ngã phụ thuộc vào sáu thành tố … và sáu cơ sở … nên tự ngã không là một trong các thứ này hoặc một cách cá thể hoặc một cách tập hợp.
[5]BA561 MAV: 6.153, La Vallee Poussinl970b: 273; D386I: Ha 211b6.
[6]BA562 MAV: 6.154, La Valine Poussin 1970b: 274; D3861: Ha 211b6-7.
[7]BA563 MAV: 6.155, La Valtee Poussin 1970b: 274; D3861: Ha 211b7.
[8]BA564 LRCM: 720.
[9]BA565 MAV: 6.156, La Vallee Poussin 1970b: 275; D3861: Ha 211b7-212al.
[10]BA566 Các nhà Tỳ-bà-sa bộ {Vaibhâṣika} cho rằng các đối tượng thô của thế giới vật chất được cấu trúc một cách tối hậu bởi các hạt tử cực kỳ vi tế vốn “không có thành phần một cách định hướng” ở mức mà chúng không có mặt phía tây hay phía đông, mặt trên hay mặt dưới và v.v… Tuy nhiên, các hạt tử này không phải không có thành phần một cách tối hậu, vì trong chúng là một hợp uẩn bao gồm ít nhất tám chất liệu: đất, nước, lửa, gió, sắc, hương, vị và xúc
[11]BA567 MAV: 6.157, La Vallee Poussin 1970b: 275-76; D3861: Ha 212al-2.
[12]BA568 MAV: 6.158, La Valtee Poussin 1970b: 277; D3861: Ha 212a2-3.
[13]BA569 MAV: 6.161ab, La Vallee Poussin 1970b: 280; D3861: Ha 212a4.
[14]BA570 MAV: 6.161cd, La Vallee Poussin 1970b: 280; D3861: Ha 212a4-5.
[15]BA571 MAVbh ở MAV: 6.159a-c, La Valtee Poussin 1970b: 278; P5263:147.3.1-2.
[16]BA572 LRCM:722.
[17]BA573 MAV: 6.159d, La Valtee Poussin 1970b: 278; D3861: Ha 212a3.
[18]BA574 MAVbh ở MAV: 6.160, La Vallee Poussin 1970b: 279; P5263:147.3.8-147.4.2.
[19]BA575 Cśt, P5266: 264.1.3-5,265.3.2.
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D387849065.-%3B)