- 01. Tổ Đình Sắc Tứ Liên Hoa Tự tại Vĩnh Ngọc, Nha Trang
- 02. Chùa Tổ Đình Thiên Quang, thôn Phú Lộc Tây, Diên Khánh, Khánh Hòa
- 03. Chùa Kim Quang tại Thủy Tú, Vĩnh Thái, Nha Trang
- 04. Chùa Long Quang, Xã Vĩnh Hiệp, Thành Phố Nha Trang
- 05. Chùa Lộc Thọ, Ngọc Hội, Vĩnh Ngọc, Nha Trang
- 06. Chùa Hải Ấn, Xã Vĩnh Phước, Thành Phố Nha Trang
- 07. Linh Phong Cổ Tự , phường Phương Sơn, thành phố Nha Trang.
- 08. Minh Phước Ni Tự, thị trấn Thành, Diên Khánh, Khánh Hòa
- 09. Chùa Huệ Quang, xã Diên Thủy, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa
- 10. Kỳ Viên Trung Nghĩa , số 160 Đường Sinh Trung, phường Vạn Thạnh, thành phố Nha Trang
- 11. Chùa Sắc Tứ Kim Sơn, Ngọc Hội, Vĩnh Ngọc, Nha Trang
- 12. Chùa Hoa Quang, Vĩnh Điềm Trung, Vĩnh Hiệp, thành phố Nha Trang
- 13. Chùa Long Sơn, Vạn Phú, Vạn Ninh, Khánh Hòa
- 14. Tu Viện Giác Hải, Vạn Hưng, Vạn Ninh, Khánh Hòa
- 15. Tịnh Xá Ngọc Phước ở Thị trấn Vạn Giã, huyện Vạn Ninh
- 16. Tịnh Xá Ngọc Sơn ở thôn Cát Lợi, xã Vĩnh Lương, thành phố Nha Trang
- 17. Tịnh Xá Ngọc Tòng, Lương Hoà, Vĩnh Lương, Nha Trang, Khánh Hòa.
- 18. Tịnh Xá Ngọc Pháp, phường Phước Hòa, TP Nha Trang
- 19. Tịnh Xá Ngọc Trang, phường Ngọc Hiệp, thành phố Nha Trang
- 20. Chùa Long Cảnh ở thôn Tuần Lễ, xã Vạn Thọ, huyện Vạn Ninh
- 21. Chùa Lương Hải, làng Cát Ném, thị trấn Vạn Giã, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa.
- 22. Chùa Diên Thọ ở Thị Trấn Diên Khánh, Khánh Hòa
- 23. Chùa Pháp Hoa ở Vạn Lương, Vạn Ninh, Khánh Hòa
- 24. Vạn Thạnh Ni Tư, Ngôi chùa Sư Nữ đầu tiên của Thị xã Nha Trang
- 25. Chùa Kim Sơn, Lương Hoà, Vĩnh Lương, Nha Trang, Khánh Hoà
- 26. Tổ đình Sắc tứ Hội Phước, Nha Trang
- 27. Bửu Liên Hoa Viện, Đại Điền Đông 1, xã Diên Điền, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hoà.
- 28. Chùa Linh Sơn Phước Điền, xã Phước Đồng (Đồng Bò xưa), TP. Nha Trang.
- 29. Chùa Long Thọ ở thôn Phú Thạnh, xã Vĩnh Thạnh, thành phố Nha Trang
- 30. Chùa Linh Ứng trên đèo Rọ Tượng, Ninh Hòa, Khánh Hòa
- 31. Chùa Cổ Đại Phước ở Diên Điền, Diên Khánh
- 32. Chùa Phú Hải ven biển Nha Trang
- 33. Chùa Long Hòa, tọa lạc tại thôn Vinh Huề, xã Vạn Phú, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa.
- 34. Chùa Lộc Sơn, Đắc Lộc, Vĩnh Phương, Nha Trang
- 35. Chùa Hoa Tiên, Thị trấn Diên Khánh, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hoà
- 36. Chùa Thiên Bình, xã Cam Tân, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hoà.
- 37. Chùa Linh Sơn Pháp Tạng (xã Bình Lộc, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hoà)
- 38. Chùa Tân Chánh ở Thị trấn Diên Khánh, Tỉnh Khánh Hòa
- 39. Chùa Phổ Tế, Ngọc Hiệp, Nha Trang, Khánh Hòa
- 40. Chùa Phước Điền - Nha Trang và các Bảo Tháp trong khuôn viên Chùa
- 41. Chùa Đông Phước (đường Đông Phước, P. Phước Long, Tp. Nha Trang)
- 42. Chùa Phước Huệ toạ lạc tại số 27 đường Phước Huệ, phường Vĩnh Hải, thành phố Nha Trang.
- 43. Chùa Linh Thứu ở Thành phố Nha Trang
- 44. Chùa Kim Long từ ngôi già lam suy tàn hoang lạnh trở thành di tích cấm xâm phạm
- 45. Chùa Bảo Long ở thôn Thạnh Mỹ, xã Ninh Quang, Thị xã Ninh Hoà
- 46. Chùa Quảng Đức, Ngôi chùa đầu tiên của huyện miền núi Khánh Vĩnh - Khánh Hoà
- 47. Chùa Phú Quang: Nơi nương tựa của những mảnh đời bất hạnh
- 48. Hoa Quang Ni Tự, cửa Từ Bi luôn rộng mở độ sanh
- 49. Chùa Long Tuyền ở thôn Khánh Thành Nam, xã Suối Cát, huyện Cam Lâm
CHÙA HOA QUANG
Chùa tọa lạc tại tổ 2 đường Gò Găng, Khu đô thị Vĩnh Điềm Trung, xã Vĩnh Hiệp, thành phố Nha Trang, trên diện tích khoảng 10.000m2, khi mới tạo lập chùa có diện tích gấp 3 lần.
Khai sơn lập tự là Hòa thượng Thích Ngộ Thông, tông Lâm Tế, dòng Liễu Quán. Ngài kiến lập nên một ngôi chùa nhỏ từ những năm đầu của thế kỷ XIX. Theo thư tịch cổ còn lưu giữ, chùa được khởi công xây dựng năm 1886. Dựa theo tấm hoành phi treo trên vách trước Tổ đường do Phật tử phụng cúng nhân lễ khánh thành "Hoa Quang Tự" mà nhà chùa gìn giữ được, thấy có khắc ghi "Tân Sửu niên" nên đoán định được đó là năm 1901, đến nay đã được 121 năm.
Từ khi Tổ khai sơn lập tự viên tịch, ngôi chùa đã được Ban quản lý chùa cùng chính quyền ấp xã đã cung thỉnh chư tăng về trụ trì và giám tự theo thứ tự sau:
- Hòa thượng Thích Nhơn Lý, húy thượng Chơn hạ Dung, thừa kế theo di chúc của Tổ Ngộ Thông vào ngày 22 tháng 11 năm Khải Định thứ 6 (1922). Năm 1949, Hòa thượng Nhơn Lý viên tịch.
- Chùa được giao cho Hòa thượng Thích Thiện Khánh nhận giám tự trong thời gian 4 tháng, rồi nhờ Hòa thượng Thích Chơn Lạc trông nom một thời gian. Hòa thượng Chơn Lạc phải rời chùa để đi kiến lập ngôi chùa khác.
- Hòa thượng Thích Chơn Tịnh được kế thế trụ trì, nhưng chỉ được 3 năm thì viên tịch do tai nạn lao động tại chùa vào năm tháng 5 năm 1951.
- Hòa thượng Thích Chánh Đạt, đệ tử Tổ khai sơn đang trụ trì chùa Quan Thánh gần đó đã về trông nom chùa, sau đó thỉnh mời Hòa thượng Thích Bửu Hiền làm giám tự chỉ trong thời gian ngắn rồi giao trả lại Hòa thượng Chánh Đạt.
- Hòa thượng Thích Thiện Quả, húy thượng Thanh hạ Trí, hiệu Ấn Pháp, tạm thời trụ trì từ 1951 đến năm 1959, chính thức trụ trì từ năm 1961, do Hội đồng Xã và Ban Quản Lý chùa Hoa Quang đề cử, bổ nhiệm.
- Từ năm 2005, Đại đức Thích Tâm Tri, môn đồ của cố Hòa thượng Thích Như Ý (Viện chủ Tổ đình Linh Sơn Pháp Bảo ở Phú Nông - Cầu Dứa) về làm giám tự chùa, và được Giáo hội bổ nhiệm trụ trì cho đến nay.
Sau nhiều đợt tu bổ tôn tạo nhỏ, tái thiết (năm 1968), và trùng tu chánh điện (năm Nhâm Ngọ 2002), nhà chùa đã mở cuộc đại trùng tu kéo dài đến nay (Nhâm Dần 2022), tuy chưa hoàn thành, nhưng vẫn thấy rõ ngôi già lam thanh tịnh này đã mang diện mạo hoàn toàn mới mẻ, cùng vóc dáng của đại tự vùng ngoại vi thành phố.
Cổng tam quan trụ lớn, mái hai tầng lợp ngói, trên có tứ linh chầu pháp luân xa. Qua cổng tam quan là vào một khoảng sân lát đá thoáng rộng, bên phải là khuôn viên Tháp Tổ và bãi giữ xe dành cho khách thập phương, bên trái là một hòn giả sơn như một bức vách cao lớn và kéo dài đến gần Gác Trống nằm bên phải ngôi chánh điện. Hòn giả sơn này là thiết kế sáng tạo vô cùng độc đáo, có bậc cấp dẫn lên vào lòng của núi, bên trong được thiết 3 tầng dãy ô ký gửi linh cốt, phía bên trên đỉnh giả sơn có thiết trí lộ thiên tượng Bồ Tát Quán Thế Âm, cùng các hình tượng của bốn thầy trò Đường Tam Tạng đi thỉnh kinh Phật.
Chính giữa sân, phía trước ngôi chánh điện là tôn tượng Bồ Tát Quán Thế Âm lộ thiên cao lớn, màu trắng nổi bật lên trên phông nền gỗ ván mái trụ xẩm đậm của ngôi chánh điện, dưới chân trụ đài là hồ sen, hai bên có đôi hạc trắng chầu, phía trước bên ngoài hồ sen thiết đặt lư hương lớn thật trang nghiêm, và các chậu cây kiểng đẹp lạ bao quanh hồ. Khi thiết trí tôn tượng vị Bồ Tát mới này, pho tượng cũ của chùa do các bậc Thầy Tổ truyền lưu lại đã được triệu thỉnh lên an vị trên đỉnh hòn giả sơn, tạo một cảnh sắc thiêng liêng gần gũi cho bất cứ ai từng nghe biết danh tác Tây Du Ký của Ngô Thừa Ân.
Hai bên tả hữu ngôi chánh điện là Lầu Chuông Gác Trống với thiết kế như nhau, hai bên bậc cấp có rồng chầu, mái ngói hai tầng, đỉnh nóc có phù đồ, các tàu đao góc mái có long phụng hồi đầu. Phía bên sau Lầu Trống là tiểu miếu tôn trí tượng Địa Tạng Vương Bồ Tát dẫn vào khu linh cốt, trong khuôn viên này còn có các bảo tháp của chư vị tiền bối trụ trì, và khách đường thoáng mát để nghinh tiếp chư tăng ni khi có lễ lớn.
Phía ngoài ngôi bảo điện là bái đường rộng thoáng, giàn mái ngói đỏ với rui mè gỗ quý được hai hàng trụ gỗ bóng loáng to lớn vững vàng nâng đỡ. Vào những lễ lớn, bái đường thường được bài trí thêm các lễ đàn như Đàn Dược Sư, Trai Đàn Chẩn Tế… để tín đồ Phật tử chiêm bái, hành lễ.
Bên trong là ngôi bảo điện khang trang, trụ chạm rồng nổi, an vị chính giữa trên liên tòa là Đức Phật Thích Ca. Bậc thấp hơn ở phía trước bài thiết tôn tượng Dược Sư Quang Như Lai, Chuẩn Đề Vương Bồ Tát, và tượng Phật Nhập Niết Bàn bằng đá.
Hai bên chính tòa, bên phải là hương án tôn thiết tượng Bồ Tát Địa Tạng, ngồi trên đài sen, dưới bàn thấp hơn là tượng Quan Thánh Đế Quân tay cầm thanh long đao, tay vuốt râu dài; bên trái tôn thiết hương án thờ tượng Bồ Tát Quán Thế Âm, tư thế tĩnh tọa, hai tay nâng tịnh bình, ở bậc thấp hơn bên dưới thiết bộ tượng Quan Thánh cùng hai hộ vệ tướng Châu Xương - Quan Bình. Những tôn tượng này đều là tượng cũ của Thầy Tổ, đang được bảo tồn không thay tượng mới. Trong một gian nhà nhỏ mái thấp sau vườn chùa bên trong còn lưu giữ nhiều tranh ảnh, tượng Bồ Tát và Thánh Chúng, tuy cũ kỹ nhưng còn mang đậm oai linh của các bậc tiền nhân. Đặc biệt, nhà chùa còn lưu giữ được 3 bức thư pháp Hán ngữ khổ lớn của chư tôn đức: Miền Liễu Quán, cố Hòa thượng Thích Thiện Khánh trụ trì chùa Sắc Tứ Liên Hoa, và cố Đại lão Hòa thượng trụ trì chùa Hội Phước đã gửi tặng nhân dịp khánh thành chùa Hoa Quang mới trùng tu tái thiết vào năm 1968.
Giữa chánh điện là pho tượng bằng gỗ Di Lặc Tôn Phật ngồi trên bệ hoa sen bằng đá với nụ cười hỷ lạc muôn thuở.
Tổ đường phía sau bảo điện có gian thờ Sư Tổ Bồ Đề Đạt Ma, 3 bài vị chư vị tiền bối trụ trì, hai bên là linh ảnh ký gửi của chư hương linh. Còn có một hương án tôn thiết tượng Bồ Tát Quán Thế Âm hai bên có trụ rồng chầu, và gần bên đó là hương án thờ Cố Hòa thượng Thích Thiện Quả. Tổ đường mới rất rộng lớn kiến tạo phía sau ngôi chánh điện, toàn bằng gỗ tốt quý từ trụ đến cột kèo, cửa vách hoàn thành vào năm 2021, đang trong giai đoạn hoàn thiện.
Chùa mở cổng đón Phật tử, khách thập phương vào ra về bái Phật, trì tụng kinh kệ, tham dự các ngày đại lễ trong năm, cũng như các ngày Vía Phật và Bồ tát, các khóa lễ sám hối, trai đàn chẩn tế, cầu siêu hiệp kỵ vong linh, cầu quốc thái dân an...
Tâm Không Vĩnh Hữu