Các Tôn giáo đồng Cầu nguyện cho Ukraine qua Góc nhìn của Trang Nhà Phật Môn (Buddhist Door)

Các Tôn giáo đồng Cầu nguyện cho Ukraine qua Góc nhìn của Trang Nhà Phật Môn (Buddhist Door)

(佛門網 View: Praying for Ukraine Across Religious Identities)

Có rất nhiều cảnh tượng khủng khiếp từ cuộc chiến đang diễn ra tại Ukraine. Một hình ảnh nổi bật là đoàn thể tăng già Phật giáo từng bước chân an lạc trước Tu viện Thánh Michael's Golden Domed (tiếng Ukraina: Михахлйвський золотоверхий монастир), một tu viện đang hoạt động ở Kyiv, thủ đô của Ukraina, được ghi nhận là đã vận hành một nhà thờ tu viện (1108–1113). Cả đoàn thể tôn giáo đến địa danh Cơ Đốc giáo này ở trung tâm thủ đô Kyiv và chắp tay cúi đầu kỉnh lễ, trước khi tiếp tục buổi cầu nguyện hòa bình kéo dài gần một tháng, trước khi chiến tranh Nga-Ukraine.

Đây là hình ảnh tuyệt đẹp về sự kính trọng của liên tôn, càng có ý nghĩa hơn bởi thực tế là các vị giáo phẩm lãnh đạo đoàn thể Tăng già Phật giáo này cùng với các chúng đệ tử phải rời khỏi chốn thiền môn tự viện, lẫn trốn vào dãy núi Carpathian là một hệ thống dãy núi có hình vòng cung trải dài 932 dặm qua Trung và Đông Âu trước khi Nga phát động chiến tranh, tiến hành cuộc xâm lược Ukraine.

Đoàn thể Tăng già Phật giáo này được dẫn dắt bởi Hòa thượng Junsei Terasawa (寺沢潤世), một tu sĩ Phật giáo Nhật Bản, thuộc Dòng Nipponzan Myōhōji, một giáo phái Phật giáo Nhật Liên Chính tông (Nichiren). Hòa thượng Junsei Terasawa, bậc thầy được kính trọng, trong nhiều năm tại một tu viện ở Ấn Độ, Ngài đã thực hành như một Sứ giả hòa bình, Châu Âu và Liên Xô cũ. Hiện nay, Ngài đang tuyên dương Diệu pháp Như Lai, giảng dạy Phật pháp tại các trường Phật học và các Đạo tràng ở khắp nơi, Nga, Ukraine, Kazakhstan và Trung Quốc.

Năm 2000, Ngài bị cấm nhập cảnh vào lãnh thổ Nga vì phản đối Chiến tranh Chechnya đã được phát động bởi Liên bang Nga. Hòa thượng Junsei Terasawa đã thấy trước một cuộc xung đột địa chính trị có thể khiến các thành phố như Kyiv gặp nguy hiểm và đã xây dựng một trung tâm Phật giáo ở dãy núi Carpathian, cách thủ đô Kyiv 700 km.

Nipponzan-Myōhōji-Daisanga (日本山妙法寺大僧伽), thường được gọi là Nipponzan Myohoji hoặc đoàn thể Tăng già Phật Nhật Bản, là một Phong trào tôn giáo mới của Nhật Bản và nhóm hoạt động được thành lập vào năm 1917 bởi Nichidatsu Fujii, mới nổi từ giáo phái Phật giáo Nhật Liên Chính tông (Nichiren). "Nipponzan Myōhōji là một giáo phái Phật giáo Nichiren nhỏ với khoảng 2000 người, bao gồm cả xuất gia và cư sĩ." Cộng đồng tôn kính Kinh Diệu Pháp Liên Hoa như một biểu hiện cao nhất của thông điệp Phật giáo. Hòa thượng Junsei Terasawa là người đầu tiên dẫn dắt tăng đoàn Phật giáo Nhật Bản hoằng dương chính pháp Phật đà trên khắp các quốc gia Âu-Á, từ Kyrgyzstan đến Ukraine.

Cùng với nhiều nhà lãnh đạo và đoàn thể Phật giáo, chẳng hạn như nhà lãnh đạo tinh thần của xứ Tây tạng huyền bí, Khôi nguyên Nobel hòa bình, Đức Đạt Lai Lạt Ma, Đức Pháp vương Karmapa đời thứ 17, đạo hiệu Ogyen Trinley Dorje, nhà môi trường học, Ni trưởng Jetsunma Tenzin Palmo, Chủ tịch Hiệp hội Phật giáo nữ Quốc tế (Sakyadhita), Hòa thượng  Tỳ kheo Sanghasena là giám đốc tinh thần của Trung tâm Thiền định Quốc tế Mahabodhi (MIMC) phi lợi nhuận ở Ladakh, miền bắc Ấn Độ, là người sáng lập Quỹ Mahakaruna, Tổ chức Cứu Hi Mã  Lạp Sơn, và là cố vấn tinh thần cho Mạng lưới Phật tử Dấn thân Quốc tế (INEB) . . . Hòa thượng Junsei Terasawa tiếp tục dâng những lời cầu nguyện với hy vọng chấm dứt xung đột ở Ukraine.

Cộng đồng toàn cầu đang kinh hoàng và đang theo dõi sự sụp đổ của thời kỳ hậu Chiến tranh lạnh, sự nghiền nát các thành phố ở Ukraine và các đòn trả đũa kinh tế nghiêm trọng nhắm vào Nga, với những hậu quả khôn lường có thể xảy ra đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin và cả nền kinh tế thế giới. Chiến tranh cũng có thể gây ra những ảnh hưởng đáng kể đến vấn đề đại kết giữa Giáo hội Chính thống Ukraine và Giáo hội Chính thống Nga. Các chi giáo phận chính xác không rõ ràng, nhưng sự dữ dội và phạm vi của cuộc xâm lược đã đặt ra giai điệu cho điều cần phải là một sự suy ngẫm sâu sắc và tập trung vào ưu tiên của tôn giáo: tình yêu hòa bình và tình yêu cuộc sống.

Tu viện Thánh Michael's Golden Domed là trụ sở của Giáo hội Chính thống giáo Ukraine (OCU). Tuy nhiên, gần đây tính năng tự động nhận thức của OCU là một sáng tạo, với sự thống nhất của các Giáo hội Chính thống giáo Ukraine được niêm phong vào ngày 15 tháng 12 năm 2018.

Trước năm 2018, Giáo hội Chính thống giáo Ukraine thuộc Tòa Thượng phụ Moscow (UOC-MP) đã tuyên bố quyền tài phán của Giáo hội với lãnh thổ của Ukraine, với sự hỗ trợ của Giáo hội Chính thống Nga. Như vận mệnh gặp phải vướng vào khó khăn, Tòa Thượng phụ Moscow (UOC-MP) tự coi mình là hậu duệ đương đại hợp pháp duy nhất ở thủ đô Kyiv, Ukraine và tất cả các vùng lãnh thổ của "Hãn quốc Rus" (tên được áp dụng bởi một số nhà sử học hiện đại đề cập đến một chính thể mặc nhiên được công nhận tồn tại trong một thời gian ngắn được ghi chép trong lịch sử của Đông Âu, khoảng cuối 8 và đầu đến giữa thế kỷ 9).

Tuyên bố này dựa trên các khu vực pháp lý được đưa ra bởi Tòa Thượng Phụ Đại Kết của Constantinople vào thế kỷ thứ 10. Thủ phủ của đô thị đã được chuyển đến Vladimir, thành phố của Nga, trung tâm hành chính của tỉnh Vladimir và cuối cùng là Moscow vì các cuộc xâm lược của Đế chế Mông Cổ vào thế kỷ 13.

Tuyên bố lịch sử của Tòa Thượng phụ Moscow (UOC-MP) về các vùng lãnh thổ của "Hãn quốc Rus"cổ đại theo một số cách trùng lặp với các lãnh thổ mà những người theo chủ nghĩa dân tộc Nga hiện đang tuyên bố chủ quyền của họ. Tuy nhiên như một hãng thông tấn ở Hoa Kỳ Associated Press đưa tin, Đức Linh trưởng Metropolitan Onufry, lãnh đạo Giáo hội Chính thống giáo Ukraina (OCU) thuộc Tòa Thượng phụ Moscow (UOC-MP), tuyên bố: "Hãy quên những cuộc cãi vã và hiểu lầm lẫn nhau . . . hãy hợp nhất với Bác ái đối với Thiên Chúa và Tổ quốc của chúng ta." (AP News)

Những tuyên bố của ông dường như ủng hộ vị lãnh đạo tối cao Giáo hội Chính thống giáo Ukraina (OCU), Đức Linh trưởng Metropolitan Onufry: "Với lời cầu nguyện ở đầu môi chót lưỡi, với tình yêu dành cho Đức Chúa, cho Ukraine, cho các quốc gia láng giềng, chúng ta chiến đấu chống lại cái ác và chúng ta sẽ thấy chiến thắng". (AP News)

Nhưng tình hình nhanh chóng trở nên âm u và rối rắm, vì Cơ Đốc nhân Chính thống giáo và những tín đồ Thiên Chúa giáo thiểu số của đất nước này bắt đầu chia rẽ và đứng về các phe, nhóm nào, nếu có. Ngay cả Hòa thượng Junsei Terasawa, người đã công khai về sự phản đối cuộc xâm lược của Nga, cũng có một đoàn thể Tăng già Phật giáo đa dạng, với nhiều đệ tử của Ngài từ các quốc gia có thể ủng hộ Nga hoặc nghiêng về quan điểm của Nga.

Vào đêm trước khi Chiến tranh Nga xâm lược Ukraine, sự hiện diện của cộng đồng Tăng lữ Phật giáo do Hòa thượng Junsei Terasawa lãnh đạo, từng bước chân an lạc đến trước Tu viện Thánh Michael's Golden Domed và sự tương phản của tu viện cổ kính này là nơi đặt trụ sở Giáo hội Chính thống giáo Ukraina (OCU) hoàn toàn mới, nhưng hiện có khả năng bị rối loạn, trước đây chư từng có cuộc khủng hoảng diễn ra như thế.

Các vấn đề tôn giáo có thể "tĩnh lặng hơn" và thường nằm trong phạm vi thời sự, tuy nhiên niềm tin tôn giáo, văn hóa và các di sản kích hoạt rất nhiều công việc của con người cũng như đóng vai trò là kim chỉ nam cho quá khứ, hiện tại và tương lai.

Hòa thượng Junsei Terasawa đã chia sẻ trong cuộc phỏng vấn với Credo.Press ngay trước khi rời khỏi thủ đô Kyiv, một cổng thông tin tiếng Nga: "Hai mươi năm trước, chúng tôi biết điều này điều này sẽ xảy ra và thế giới không thể cưỡng lại sự phát triển của các sự kiện như thế. Tất nhiên, nguyên nhân trực tiếp của những gì đang xảy ra là Tổng thống Nga Vladimir Putin, mà còn trên khắp thế giới trong sự biến cố sau sự tan rã của Liên Xô, sự sụp đổ mang tính hệ thống của các nhà nước chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản theo chủ nghĩa Marx-Lenin tại Liên Xô, Đông Âu và một số nước khác, người dân và các nhà lãnh đạo của họ đã không thể hiện sự khôn ngoan thực sự để thay đổi tương lai của toàn nhân loại. Đó là thực tế của những gì đã xảy ra thất bại ngày hôm nay".

Ngài tiếp tục chia sẻ: "Bây giờ chúng ta đang là tâm điểm của cuộc xung đột và tôi hy vọng hãy chấm dứt ngay các hành động thù địch, đồng thời đề xuất một tầm nhìn tầm cao mới về những gì phải đến: một sự chuyển đổi ý thức. Tất cả nhân loại phải được cứu. Bây giờ không phải là lúc cho những trò chơi đầu óc trống rỗng. Tất cả chúng ta cần cùng nhau thừa nhận sự thất bại (hiện sinh) của mình và đạt được tầm nhìn hoàn toàn mới, nếu chưa quá muộn và nếu thế giới có thể vượt qua được thảm họa này".

Bất kể sự liên kết địa chính trị, liên minh và lòng trung thành, hơn hết là tất cả các Phật tử cầu nguyện cho cuộc sống bình an, giảm thiểu xung đột đổ máu và thương vong dân sự. Như Hòa thượng Junsei Terasawa đã chia sẻ trong cuộc phỏng vấn với Credo.Press: "Chúng tôi sẽ tiếp tục cầu nguyện nơi đó cho thiên nhiên và đất nước Ukraine, cũng như để mọi người ở khắp mọi nơi đều thức tỉnh: ở Ukraine, ở Nga và trên toàn thế giới - và đây là trí tuệ siêu phàm, bí mật chân ngôn sẽ dẫn dắt chúng ta cùng nhau trong thời điểm cực kỳ khó khăn này."

Triết lý và kỹ thuật kiến tạo hòa bình của cộng đồng Tăng lữ của Hòa thượng Junsei Terasawa thuộc Nipponzan-Myōhōji-Daisanga (日本山妙法寺大僧伽) Phật giáo Nhật Bản với thái độ mở rộng từ bi tâm, rất quan trọng trong việc hy vọng phúc cát tường cho thường dân thiên hạ, người Ulraine hay người Nga trong những ngày, tuần và tháng tới.

Sự giao thoa của một phong trào Phật giáo, hai truyền thống Cơ Đốc Chính thống và một nhóm thiểu số tín đồ Thiên Chúa giáo, báo trước một thời điểm độc đáo về mặt Thần học. Đây là điều mà các văn nghệ sĩ tôn giáo và nhà thần học có thể nhìn lại như một người được chia sẻ trong đức tin, được nâng lên bởi bóng tối của chiến tranh và đau khổ.

Chính sự "Chánh niệm" trong "bước đi trong hầm sâu đen tối bên kia cửa tử" này đã kích thích sự khiêm tốn hơn, đạo đức nhân văn và cởi mở hơn đối với người khác, đồng thời làm làm sâu sắc hơn những giá trị đạo đức, về nghệ thuật trong giao tiếp, đặc biệt là khi gặp phải sự chủ quan khi kháng cực với quyền lực. Ở chỗ không phải là câu trả lời. Việc thể hiện một tư cách đạo đức trong các mối quan hệ giữa các tôn giáo là đặc biệt khó khăn khi bị phủ lên địa chính trị, như đang diễn ra hiện nay.

Theo nhà thần học Dòng Tên Michael Barnes SJ, đối thoại liên tôn là một "thực hành nhiều lớp không gian đối thoại chung của 'trung gian'." (Barnes 2002, 180)

Những khó khăn về phụng vụ và giáo hội đang được đối thoại bởi Giáo hội Chính thống giáo Ukraina (OCU) và Tòa Thượng phụ Moscow (UOC-MP), cũng như sự hiện diện của Phật giáo lan tỏa ánh sáng từ bi, trí tuệ đến các quốc gia Âu-Á - từ các nước Cộng hòa tự trị đa số là Phật tử của Nga đến các cộng đồng còn tồn tại và lịch sử biến mất của Con đường Tơ lụa - là những mô típ gợi lại "hình ảnh lấy cảm hứng từ phân tích tâm lý của triết gia Michel de Certeau (1925-1986) về quá khứ  trở lại 'ám ảnh' hiện tại." (Barnes 2002, 180)

Đôi khi quá khứ đẩy con người ta đến những cực đoan và ám ảnh đen tối. Thắc mắc rằng tôn giáo là làm thế nào để đối thoại "giữa các bên", đồng thời áp dụng sự đồng cảm để thay đổi tình huống và biến chúng thành lợi thế, giống như thuật giả của Phật giáo Kim Cương thừa.

Bây giờ, chúng ta phải chấp nhận rằng, công việc bắt nhịp cầu nối là vô cùng tốn thời gian. Nó đòi hỏi sự kiên nhẫn và trí tuệ cảm xúc. Đơn giản là chúng ta không biết Phật tính là gì, bản chất giác ngộ thành Vô thượng Bồ đề ra sao, đang tự thể hiện trong phiền não chướng bởi cộng nghiệp của nhân dân Ukraine, thuộc các giáo hội tôn giáo khác nhau, người Nga và cộng đồng toàn cầu rộng lớn hơn.

Tuy nhiên, có những điểm chuẩn cơ bản có thể bắt đầu giúp chúng ta. Trong bất kỳ cuộc họp nào về danh tính, sự hiện diện đơn thuần của các tác nhân chủ quan là điều hoàn thành một cuộc gặp gỡ. Sự sẵn lòng đến với nhau cho thấy mong muốn được biết đến, và thường chúng ta không biết về bản thân, mong muốn được biết đối phương, cho dù sự thiếu hiểu biết của chúng ta có thể đã làm cho nhận thức hoặc giả định của chúng ta bị bóp méo đến mức nào.

Sự hiện diện của chánh niệm này đã thể hiện thừa nhận lẫn nhau giữa các bên, nơi mà danh tính nhân tạo của chúng ta có thể tham gia vào "tâm hiếu khách thần học," (Barnes 2002-244)

Trong đó danh tính của chúng ta được tự do tham gia và thậm chí bối rối và dễ bị tổn thương trong một không gian an toàn. Chánh niệm Bồ đề này không chỉ thừa nhận điều kia, mà còn nhận ra nỗi đau khổ sâu xa của họ trong khi mở lòng để thú nhận nỗi đau khổ của chính mình. Một cách diễn đạt diễm lệ tuyệt vời của Phật giáo qua dòng thơ của Thiền sư Thích Nhất Hạnh "Sự hiện diện của Thực tại":

Darling, I know you’re there

Darling, do I understand you enough?

Darling, please help me to understand you

Darling, I know you’re suffering and I’m here for you

Darling, I am suffering, please help me

Darling, can you see me in a new form?

Hỡi người thương, tôi đang có mặt ở bên người

Hỡi người thương, tôi biết người luôn ở bên tôi

ỡi người thương yêu, tôi đã đủ hiểu người chưa?

Hỡi người thương, hãy giúp tôi hiểu người

Hỡi người thương, tôi biết người đang đau khổ và tôi luôn ở bên người

Hỡi người thương, tôi đang đau khổ, hãy giúp tôi

Hỡi người thương, người có thấy tôi đang đổi mới.

Barnes đưa ra câu hỏi của Đức Chúa Jesus’ "Bạn nói tôi là ai?" như một lời khuyến khích không chỉ đại diện cho Đấng Christ với người khác, nhưng hãy tìm cách nào đó để "người kia có thể là cho Đấng Christ đối với tôi." Thượng Đế chịu Đau khổ giúp cho "kẻ gặp nạn" một danh tính mới. Đây không phải là danh tính nhân tạo thông thường. Nó được sinh ra không phải thông qua sự khẳng định quyền lực, nhưng thông đối thoại toàn bộ một loạt các mối quan hệ với nhiều người khác. (Barnes 2002, 242)

Những gì chúng ta nói về Đức Phật hoặc Đấng Christ có thể nghi ngờ người khác, nhưng những gì người khác nói có thể là về Chúa Kitô hoặc Đức Phật, lần lượt chất vấn chúng ta. Nhìn người khác nói về Đấng Christ hoặc cách người khác biểu lộ Phật tính, có thể khiến bạn bối rối trong khi cũng được an ủi. Nhưng đây là câu hỏi phải được đặt ra. Đây là câu hỏi lịch sử mà người dân Ukraine và Nga, cùng với những người trên thế giới, hiện đang chìm đắm.

Những gì đang xảy ra, không có cách nào thoát khỏi những thắc mắc này. Để từ chối trả lời, đó là mời gọi sự hủy diệt về thể chất vẫn tinh thần.

Thích Vân Phong biên dịch

(Nguồn: 佛門網)