Lý giải Chiến tranh Nga-Ukraine

Lý giải Chiến tranh Nga-Ukraine

(Interpreting The Russia-Ukraine War)

Sử gia, triết gia, tác giả, Thiền giả Giáo sư Tiến sĩ Yuval Noah Harari, đã viết trên tờ The Economist về cuộc xung đột quân sự vẫn còn mập mờ giữa Nga và Ukraine. Mở đầu, Thiền giả Giáo sư Tiến sĩ Yuval Noah Harari với một vài câu hỏi cụ thể: Trọng tâm của cuộc khủng hoảng Ukraine là một câu hỏi cơ bản về bản chất của lịch sử và bản chất của nhân loại; có thể chuyển hóa không? Liệu con người có thể hoán chuyển cách họ ứng xử, hay không ngừng lặp lại lịch sử, với việc con người mãi mãi bị lên án bởi tái hiện những bi kịch trong quá khứ mà không tiến triển bất cứ điều gì ngoại trừ phong cách hóa trang?

Thiền giả Giáo sư Tiến sĩ Yuval Noah Harari lập luận rằng, kho dự trữ vũ khí hạt nhân của các siêu cường quốc cạnh tranh, sự chuyển đổi nền kinh tế thế giới sang nền kinh tế dựa trên tri thức thay vì nguyên liệu thô, sự thay đổi văn hóa khiến giới tinh hoa nhà nước coi chiến tranh là một tệ nạn có thể tránh khỏi, và chính sự thay đổi ý nghĩa của hòa bình - từ tình trạng chiến tranh lắng dịu tạm thời đến vĩnh viễn - như được phản ánh trong ngân sách quân sự ngày càng giảm, tất cả những điều này đã dẫn đến sự giảm thiểu của chiến tranh và sự nâng tầm của con người lên một bình diện cao hơn các thiên thể tiến hóa của chúng ta.

Đối với Thiền giả Giáo sư Tiến sĩ Yuval Noah Harari, đây là "thành tựu chính trị vĩ đại nhất" của nhân loại đang đứng trước nguy cơ bị Nga xâm lược quân sự đối với Ukraine và lý do tại sao "nên quan tâm đến tất cả nhân loại trên hành tinh", bởi vì "nếu một lần nữa trở thành tiêu chuẩn cho các quốc gia hùng cường đánh bại các nước láng giềng yếu hơn họ, nó sẽ ảnh hưởng đến cách tất cả con người trên khắp thế giới cảm nhận và hành xử", Thiền giả Giáo sư Tiến sĩ Yuval Noah Harari nói. Đây là một lập luận tinh vi, không còn nghi ngờ gì nữa, Nhưng từ vị trí của tôi, nó vẫn chưa trung thực.

Như những lúc, ý nghĩa thực sự của một văn bản thường không nằm trong những gì nó tuyên bố, nhưng trong những gì nó mập mờ. Đầu tiên, lập luận của Thiền giả Giáo sư Tiến sĩ Yuval Noah Harari tóm tắt lịch sử nhân loại bằng cách tuyên bố rằng những thay đổi của bảy thập kỷ qua ở một cấp độ khác so với thời kỳ trước kia. Sự thay đổi văn hóa trong tình trạng con người là có thể xảy ra và trong quá đã xảy ra nhiều lần - ví dụ như chúng ta không còn là những người săn bắn và gặt hái chẳng hạn - nhưng những kinh nghiệm của 70 năm qua chắc chắn không đủ để tuyên bố rằng, nhân loại đã cố gắng đạt được sự giảm thiểu chiến tranh. Bởi lịch sử vẫn chưa kết thúc, làm sao chúng ta có thể biết được?

Nếu như Nga không xâm lược Ukraine, có lẽ quốc gia nào đó sẽ xâm lược một nơi khác trong những hoàn cảnh hoàn toàn khác. Trong mọi tình huống, bằng chứng thống kê về các cuộc chiến tranh là một chuyện, bằng chứng kinh nghiệm của nó là một chuyện khác. Nhiều dân tộc đã sống trong những điều kiện giống như chiến tranh ở nhiều thời kỳ khác nhau kể từ năm 1945. Tại các khu vực Châu Phi, Trung Đông, Châu Á và chính ngay cả tại Châu Âu, người dân đã phải đối mặt với nhiều hình thức xung đột tàn bạo, đối với họ, thực sự không kém gì những cuộc chiến tranh. Người Palestine đã sống trong tình trạng bị bao vây gần như không ngừng kể từ năm 1948. Rất nhiều phụ nữ và trẻ em Iraq đã tử nạn vì cuộc chiến kinh tế đau thương, được gọi là trừng phạt từ năm 1991 đến năm 2003? Có bao nhiêu người đã chết kể từ khi Mỹ xâm lược quốc gia này?

Các cuộc chiến tranh đã vẫn tồn tại và khốc liệt kể từ năm 1945. Tất nhiên, đây có thể không phải là những cuộc chiến giữa các siêu cường quốc như ở Đức và các nước Đồng minh vào những thập niên 1939-1945, nhưng đối với những người đã trải qua chúng, những kinh nghiệm của họ không thể gọi là "sự giảm thiểu" chiến tranh hay "thành tựu chính trị vĩ đại nhất" của nhân loại. Nói cách khác, để đưa ra lập luận của mình, Thiền giả Giáo sư Tiến sĩ Yuval Noah Harari cần phải tách biệt kinh nghiệm của các dân tộc khác và làm giảm tính đa dạng của lịch sử nhân loại xuống chỉ là lịch sử phương Tây gần đây. Nhưng sự thu hẹp và sự lu mờ lịch sử như thế không phải là ngẫu nhiên; chúng mang tính văn hóa sâu sắc và phổ biến rộng khắp.

Bất cứ ai theo dõi thông tin về cuộc xung đột này trên "phương tiện truyền thông quốc tế" (international media), sẽ nhận thấy sự rạn nứt ý thức hệ giữa cánh tả và cánh hữu như thế nào trong nền chính trị quốc nội của Hoa Kỳ và các đồng minh châu Âu của họ, chỉ đơn giản là sụp đổ dưới danh nghĩa vì kẻ thù chung là Nga. Đột nhiên cái hố sâu ý thức hệ không thể kiểm soát giữa Brexiteers và Remainers ở Vương quốc Anh, giữa Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa ở Hoa Kỳ, giữa Mặt trận Quốc gia/Quốc gia, Chủ nghĩa Xã hội tại Pháp và những chia rẽ ở các nơi khác cũng tương tự như thế, đã biến mất tất cả.

Đột nhiên, hai bên tả hữu và mọi thứ ở giữa bây giờ đều ở một bên và cùng một phía. Các phương tiện truyền thông cho là khác biệt về mặt ý thức hệ, từ các báo đài BBC, CNN, Fox News, New York Times, The Guardian, The Economist và The Telegraph, tất cả đều cùng hòa âm cùng một giọng điệu, tiếp cận cuộc xung đột từ cùng một quan điểm, sử dụng cùng một hướng nhìn để miêu tả các tác nhân chính của nó. Với những "phương tiện truyền thông độc lập và tự do" này, các bạn không cần bất kỳ bộ máy tuyên truyền nào của Nhà nước.

Nhưng vấn đề ở đây là chính giọng điệu ngân vang này, đã nói về các vấn đề giữa phương Tây và phần còn lại thực sự ngăn cản các nhà lãnh đạo chính trị, trí thức, nhà báo và các công dân phương Tây thực sự nhìn và cảm nhận thế giới như những người khác vẫn làm. Đây chính là lý do tại sao bài báo của Thiền giả Giáo sư Tiến sĩ Yuval Noah Harari viết, bất kể chiều sâu trí tuệ của nó, thực sự chỉ là phiến diện và hẹp hòi như bất cứ điều gì được đăng ngày nay trên các tờ báo lá cải như The Sun và Daily Mail. Đó là lý do tại sao Tổng thống Mỹ Joe Biden và EU đã đưa ra "Kế hoạch Thống chế" trị giá 10 tỷ USD cho Ukraine, nhưng không phải đối với Lubya mà chính họ đã ném bom thành tro bụi.

Trên hết, đó là lý do tại sao các nhà lãnh đạo chính trị và tư tưởng gia phương Tây không thể thấy rằng, người Nga thực sự lo ngại khi nói rằng họ không muốn có sự hiện diện vũ khí của NATO ở ngay ngưỡng cửa của họ tại Ukraine. Chính Tổng thống Nga Vladimir Putin gần đây đã đặt vấn đề: "Nếu Ukrine gia nhập NATO và quyết định chiếm lại Crimea thông qua quân sự, điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?" Đây sẽ làm một thảm họa tỷ lệ cao nhất toàn cầu bởi vì một Cường quốc Nga có vũ trang hạt nhân sẽ buộc phải chống trả, và do Điều 5 - tất cả vì một và một vì tất cả - các nước NATO cũng sẽ buộc phải tham gia vào cuộc chiến giữa các siêu cường quốc mà muốn tránh sẽ xảy ra sau đó.

Trên thực tế, đây là lý do cho đến nay NATO không trực tiếp tham gia quân sự vào cuộc chiến này. Nếu từng có một cuộc chiến tranh vô nghĩa, thì chính là cuộc chiến này. Và tất cả những gì cần phải tránh hoặc chấm dứt nó ngay bây giờ là một số thỏa thuận ràng buộc pháp lý cho một Ukraine trung lập, được tự do hướng về mặt kinh tế, chính trị và văn hóa phương Tây của EU, nhưng không phải trong hợp tác liên minh quân sự nào với NATO. Nếu Hoa Kỳ và các đồng minh châu Âu của họ không thể đưa ra điều đó và rất hài lòng khi lãng phí sinh mạng của người dân Ukraine trong một cuộc chiến tranh vô nghĩa, thì ai đang đe dọa hòa bình vĩnh viễn như Thiền giả Giáo sư Tiến sĩ Yuval Noah Harari đã đề cập đến?

Vậy thì cuộc chiến này ra sao? Tôi nghĩ rằng có một điều trên tất cả. Có lẽ kết quả quan trọng nhất cuộc xung đột đột này, đối với phương Tây, là một sự thống nhất về mục đích chính trị mà từ lâu họ đã không có. Ít nhất kể từ năm 2010, xã hội phương Tây ngày càng bị chia rẽ từ nội bộ chống lại chính phủ, từ sự chia rẽ hoang dã cho thấy như Brexit và cơn bão của Điện Capitol Hoa Kỳ (tòa Quốc hội Hoa Kỳ). Sự ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu 2007-2008 và đại dịch mới đây chỉ là mọi thứ trở nên tồi tệ hơn.

Cho dù nguyên nhân cội rễ của chúng là gì, những cuộc khủng hoảng này đã xảy ra chính từ nền tảng chính trị, kinh tế và văn hóa phương Tây, theo những cách khó có thể ngăn chặn và không thể kiểm soát được, có thể dễ dàng đạt đến đỉnh điểm. Nhiều nhà lãnh đạo chính trị và tư tưởng gia đã than thở về những tác động của các cuộc khủng hoảng này, nhưng không ai có câu trả lời nào. Nước Nga, Tổng thống Vladimir Putin và Ukraine hiện đã giúp mang lại tất cả các cánh chiến tranh nội bộ của xã hội phương Tây trở lại bên nhau cùng chung một mái nhà. Các bạn có thể mong đợi môt số bình yên trong nước, trong vài thập kỷ tới khi những kẻ thù mới đang được hình dung lại. Đối với tôi, đây là toàn bộ vấn đề. Điểm duy nhất.

Lip video

Lý giải Chiến tranh Nga-Ukraine

https://www.youtube.com/watch?v=MVu8QbxafJE

Lực lượng Nga tiến hành cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine

https://www.youtube.com/watch?v=ftCjQ7OKFrs&t=7s

Nga đã tiến hành một cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine, qua các đường bộ, đường hàng không và đường biển, cuộc tấn công quy mô lớn nhất bởi một nước lớn ỷ thế mạnh lấn hiếp nước láng giềng bé nhỏ ở phương Tây, kể từ Đệ nhị Thế chiến và xác nhận những lo ngại tồi tệ nhất của phương Tây.

Các cuộc tấn công bắt đầu vào hôm thứ Năm, ngày 24 tháng 02 vừa qua, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã phát ngôn trên đài phát thanh truyền hình rằng, ông đã chấp thuận một "hoạt động quân sự đặc biệt". Động thái này diễn ra sau khi Moscow trước đó đã công nhận các vùng lãnh thổ do phiến quân nắm giữ Luhansk và Donetsk và cho biết họ đã yêu cầu sự "giúp đỡ" của lực lượng này.

Tên lửa của Nga tiếp tục tấn công vào các thành phố của Ukraine. Ukraine cho biết các đoàn quân Nga đã đổ bộ qua biên giới của họ vào các vùng Chernihiv, Kharkiv và Luhansk ở phía Đông Ukraine và đổ bộ qua đường biển vào các thành phố Odesa và Mariupol ở phía Nam Ukraine. Lực lượng quân đội Nga tấn công Ukraine từ Belarus, cũng như từ Nga với sự hỗ trợ của Belarus. Cơ quan Biên phòng Belarus cho biết, một cuộc tấn công cũng đang được tiến hành từ Bán đảo Crimea đã sát nhập.

Tác giả Suleiman A. Suleiman

Biên dịch Thích Vân Phong biên dịch

(Nguồn: Vox - Understand the News)