94. Kinh Ghotamukha

TAM TẠNG THÁNH KINH PHẬT GIÁO
TẠNG KINH (NIKÀYA)
Thi Hóa
TRUNG BỘ KINH

( Majhima  Nikàya )

Tập III
Hòa Thượng THÍCH MINH CHÂU
Dịch sang tiếng Việt từ Tam Tạng Pàli

Chuyển thể Thơ :

Giới Lạc  MAI LẠC HỒNG  tự TUỆ NGHIÊM

 ( Huynh Trưởng Cấp Tấn  - GĐPTVN tại Hoa Kỳ )

Email : [email protected]

94. Kinh  GHOTAMUKHA 

( Ghotamukha sutta )

 

Như vậy, tôi nghe :

 

          Một thời, U-Đê-Na (1) Tôn-giả

          Đang trú ở Ba-Rá-Na-Si  (2)

            ( Ba-La-Nại cũng tên ni )

       Nơi rừng xoài gọi Khê-Mi-Da này. (3)

          Tại nơi đây : Ba-Ra-Na-Sí

          Vị Phạm-Chí Gô-Tá-Mu-Kha  (4)

              Vì có công việc, trú qua.

       Nhân rảnh, Gô-Tá-Mu-Kha du hành

          Trời trong xanh, tản bộ thong thả

          Nhằm hướng Khê-Mi-Dá vườn xoài.

 

              Bấy giờ, Tôn-giả nghiêm oai  

       Là U-Đê-Ná ở ngoài trước sân

          Đang kinh hành, tâm thân hoan hỷ,

          Rồi Phạm-Chí Gô-Tá-Mú-Kha

              Gặp Tôn giả U-Đê-Na

       Ông liền chào hỏi như là xã giao.

           Hướng Tôn-giả, nói vào câu chuyện

           Khi ngài hiện vẫn đều bước chơn :

 

        – “ Kính thưa Tôn-giả Sa-môn !   

       Theo như con thấy vẫn còn xảy ra

          Không có sự xuất gia đúng pháp

     ______________________________

 

   (1) : Udena .                   (2) : Baranasi – Ba-la-nại .  

   (3) : Khemiya .              (4) : Ghotamukha .

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  328

 

          Vì không thấy một bậc như ngài.

              Hay pháp ấy là gì đây ?”.

 

       Khi nghe nói vậy thì ngài Thánh Tăng

          U-Đê-Ná dừng chân đứng lại

          Ngưng kinh hành vào lại trong nhà

              Nơi Tinh Xá ( Vi-Ha-Ra )           ( Vihara )

       Ngồi xuống trên chỗ soạn ra cho ngài.

          Bàn-môn này – Gô-Ta-Mú-Khá

          Cũng bước vào Tinh Xá, đứng bên.

              Ngài U-Đê-Ná nói lên :

 

 – “ Này Phạm-Chí ! Hãy ngồi trên ghế này

          Vì ở đây có nhiều ghế đấy,

          Nếu muốn, hãy ngồi xuống tự nhiên ”.

 

        – “ Trong khi con được cơ duyên 

       Đến với Tôn-giả hiện tiền minh thông,

          Chúng con không ngồi xuống như vậy.

          Làm sao lại người như con thời

              Ngồi xuống trước khi được mời ”. 

 

       Rồi Bàn-môn lấy ghế, ngồi thấp hơn.

          Bà-la-môn Gô-Ta-Mú-Khá

          Thưa Tôn-giả với lời nhu ôn :

 

        – “ Kính thưa Tôn Giả Sa-Môn !    

       Theo như con thấy vẫn còn xảy ra

          Không có sự xuất gia đúng pháp

          Vì không thấy một bậc như ngài.

              Hay pháp ấy là gì đây ? ”.

 

 – “ Này Phạm-Chí ! Nếu ông đây tán đồng

          Những gì ta tán đồng. Mặt khác

          Ông bài bác những gì cần trừ.

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  329

 

              Điều gì ta nói, nếu như    

       Mà ông không biết thực hư điều này

          Có thể hỏi : ‘Thưa ngài Tôn-giả

          U-Đê-Ná ! Cái này là sao ?

              Ý nghĩa cái này thế nào ?

       Sau khi sắp đặt đuôi đầu diễn ra

          Giữa chúng ta có cuộc nói chuyện ”.

 

          Bà-la-môn lên tiếng tán đồng

              Điều Tôn-giả nói vừa xong.

 

       Ngài U-Đê-Na Sa-môn mở lời :

 

 – “ Này Phạm-Chí ! Hạng người có bốn.

          Sao là bốn ?  –  Có người bình sinh

              Vẫn luôn tự hành khổ mình

       Chuyên tâm tự hành khổ mình cầm canh.

      –  Có người hành khổ người cho khổ   

          Chuyên tâm cố hành khổ chúng sinh.

           –  Có người vừa hành khổ mình 

       Chuyên tâm tự hành khổ mình tối đa,

          Vừa hành khổ người ta cho khổ

          Chuyên tâm cố hành khổ chúng sinh.

          –  Vừa không tự hành khổ mình 

       Không chuyên tâm hành khổ mình cầm canh,

          Vừa không hành khổ người cho khổ

          Không chuyên tâm hành khổ người ta.

              Ngay trong hiện tại xảy ra

       Không có tham dục, thật là tịnh yên,

          Mát lạnh liền, cảm giác lạc thọ,

          Tự ngã họ trú Phạm thể ngay.

              Phạm-Chí ! Bốn hạng người này

       Hạng nào ông thích ý ngay thật tình ? ”.

 

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  330

 

    – “ Thưa Tôn-giả ! Tự mình hành khổ

          Chuyên tâm tự hành khổ cho mình

              Tâm con không thích, bất bình.

   *  Còn hạng hành khổ tận tình người ta

           Chuyên tâm hành người ta phải khổ

           Hạng người đó, con chẳng thích gì.

          *  Còn về hạng  người ngu si

       Vừa tự hành khổ trải đi cho mình

          Chuyên tâm tự hành khổ mình như vậy,

          Họ vừa lại hành khổ người ta,

              Chuyên tâm hành khổ người ta

       Con không thích ý, tránh xa hạng này.

      *  Còn ở đây, hạng người thứ bốn

          Họ vừa vốn không hành khổ mình,

              Không chuyên tâm hành khổ mình,

       Vừa không hành khổ tận tình người ta,

          Không cố hành người ta phải khổ.

          Ngay trong chỗ hiện tại, hiện tiền

              Không có tham dục, tịnh yên

       Cảm giác lạc thọ, mát liền, thanh cao,

          Tự ngã họ trú vào Phạm thể

          Hạng như thế, con thích ý ngay ”.

 

        – “ Phạm-Chí ! Vì sao ông đây 

       Không thích ba hạng người này kể trên ? ”.

 

    – “ Thưa Tôn-giả ! Nêu lên bốn hạng

          Thì ba hạng con thật bất bình

          -  Hạng người tự hành khổ mình,

       Chuyên tâm tự hành khổ mình xiết bao,

          Trong khi mình tự ao ước lạc,

          Nhàm chán khổ, khao khát vui vầy !

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  331

 

              Tâm con không thích hạng này.

    -  Hạng người hành khổ với ngay mọi người,

          Chuyên tâm hành khổ người khác trước,

          Khi người khác ao ước lạc an,

              Người khác nhàm chán khổ oan.

       Tâm con không thích hạng toàn bất minh.

 

       -  Hạng người vừa tự mình hành khổ,

          Chuyên tâm tự hành khổ cho mình,

              Vừa hành khổ người tận tình,

       Chuyên tâm hành khổ tận tình người ta.

          Trong khi mình cùng là người khác

          Ao ước lạc, nhàm chán khổ ngay,

              Tâm con không thích hạng này !

 

       Kính thưa Tôn Giả ! Con đây hài lòng

       -  Người vừa không tự mình hành khổ,

          Không chuyên tâm hành khổ tự mình,

              Không hành khổ người tận tình,

       Không cố hành khổ tận tình người ta.

          Ngay hiện tại rất là tịch tịnh

          Không tham dục, chân chính thẳng ngay

              Cảm giác lạc thọ, vui thay !

       Tự ngã trú Phạm thể ngay chẳng chầy,

          Hạng người này tâm con thích ý ! ”.

 

    – “ Này Phạm-Chí ! Hai hội chúng này,

              Ở đây, thế nào là hai ?          

       Một hội chúng có tâm đầy tham gian

          Tham đắm vào bạc vàng, châu báu,

          Đồ trang sức – che dấu quý tàm

              Tìm cầu nhiều đầy tớ nam,

       Nhiều đầy tớ nữ, vợ con tìm cầu,

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  332

 

          Tìm cầu đất, ruộng sâu, vàng bạc.

 

          Nhưng mặt khác, có hội chúng thì

              Không có sự tham đắm chi

       Không tham châu báu, không chi mong cầu

          Không tìm cầu vợ con ( thê tử ),

          Đầy tớ nam hay nữ, bạc vàng,

              Không tìm ruộng đất bạt ngàn,

       Và rồi vị ấy tìm đàng xuất gia,

          Từ bỏ cả cửa nhà, thê tử,

          Bỏ mọi thứ danh vọng, tiền tài.

 

              Bàn-môn ! Hai hội chúng này     

       Hạng nào thuộc chúng sanh hay thực lòng

          Người vừa không tự mình hành khổ

          Không chuyên tâm hành khổ tự mình,

              Không hành khổ người tận tình,

       Không cố hành khổ tận tình người ta.

          Ngay hiện tại rất là tịch tịnh

          Không tham dục, chân chính thẳng ngay

              Cảm giác lạc thọ, vui thay !

       Tự ngã trú Phạm thể ngay chẳng chầy ”.

 

     – “ Thưa Tôn-giả ! Nói ngay không trật

          Trong hội chúng chân thật, thanh cao

              Không tham đắm, không tìm cầu

       Châu báu, trang sức. Trước sau người này

          Từ bỏ ngay ruộng vườn, vàng bạc,

          Từ bỏ các đầy tớ nữ, nam

              Từ bỏ vợ con buộc giàm

       Xuất gia hành đạo. Bao hàm ở đây

          Hạng người này mọi thời mọi chốn

          Họ vừa vốn không hành khổ mình,

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  333

 

              Không chuyên tâm hành khổ mình,

       Vừa không hành khổ tận tình người ta,

          Không cố hành người ta phải khổ.

          Ngay trong chỗ hiện tại, hiện tiền

              Không có tham dục, tịnh yên

       Cảm giác lạc thọ, mát liền, thanh cao,

          Tự ngã họ trú vào Phạm thể ”.     

 

    – “ Này Bàn-môn ! Như thế những lời

              Ông đã phát biểu vừa rồi :

      ‘Hình như đối với con thời nghĩ ra

          Không có sự xuất gia đúng pháp

          Vì không thấy một bậc như ngài,

              Hay pháp ấy là gì đây ?’

       Phải chăng ông đã như vầy nói ra ? ”.

 

    – “ Thưa ngài U-Đê-Na ! Thật vậy

          Lời nói ấy lợi ích sâu xa

              Có sự đúng pháp xuất gia

       Sự việc đối với con là như đây

          Mong rằng ngài chấp trì con thế !

 

          Bốn hạng người ngài kể lướt qua

              Nhưng không giải thích rộng ra,

       Nếu được ngài Ú-Đê-Na mở lòng

          Phân tích rộng, đả thông ngu trí ”.

 

    – “ Này Phạm-Chí ! Hãy nghe lời ta

              Và suy nghiệm kỹ, sâu xa ”.

 

 – “ Thưa Tôn giả U-Đê-Na ! Vâng ngài ”. 

 

          Bàn-môn này vâng lời Tôn-giả

          U-Đê-Ná Tôn-giả thuyết minh :

 

        * “ Hạng người tự hành khổ mình

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  334

 

       Chuyên tâm tự hành khổ mình là sao ?

 

          Sống lõa thể với bao phóng túng

          Các lễ nghi họ cũng bỏ trôi

              Hoặc cách đứng ăn không ngồi,

       Đứng đại tiểu tiện, ăn rồi liếm tay,

          Đi khất thực, đứng ngay chẳng bước,

          Không nhận thức ăn trước khi đi,

              Không nhận thức ăn riêng chi,

       Mời ăn không nhận, sợ vì dành riêng,

          Hai người đang hiện tiền ăn uống

          Một người cho không muốn nhận quà,

 

              Không nhận từ những đàn bà

       Đang cho con bú hoặc là có thai,

          Sợ đứa trẻ thiệt thòi dinh dưỡng.

          Không nhận phần từ hướng đi quyên

              Khi có nạn đói trong miền

       Sợ rằng xén bớt phần tuyền nạn nhân.     

 

          Không nhận, sợ mất phần gia súc

          Khi chó, mèo… đang chực thức ăn

              Không ăn cá, thịt  lộn chen

       Không uống rượu nấu, rượu men sa đà

          Chỉ nhận ăn mỗi nhà một miếng

          Hoặc hai nhà hai miếng, dùng qua

              Hoặc nhận ăn tại bảy nhà

       Chỉ ăn bảy miếng cho qua đói lòng

          Hoặc nuôi sống chỉ mong một bát

          Hoặc hai bát… bảy bát thí phần

              Chỉ ăn mỗi ngày một lần

       Hai ngày một bữa, một tuần mới ăn,

          Hoặc vị ấy tinh cần tiết chế

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  335

 

          Nửa tháng lệ một bữa ăn qua.

              Thực hành khổ hạnh tối đa

       Những phương thức khác trải qua, như là :

          Thức ăn họ chỉ là cỏ lúa

          Ăn hạt cải, lúa tắc, bột vừng

              Ăn gạo xấu, ăn trấu dừng

       Ăn nước bột gạo, măng rừng, rễ cây

          Ăn phân bò, trái cây rụng xuống

          Ăn da vụn, ăn cỏ qua ngày

 

              Vị ấy mặc áo thô gai

       Hoặc vải liệm xác ở ngoài tha ma

          Ti-ta-ca vỏ cây làm áo

          Da sơn dương, phấn tảo mặc thường

              Bện bằng nhiều mảnh sơn dương

       Hoặc áo bằng cỏ cát tường kết chung

          Áo vỏ cây, áo từng miếng gỗ

          Áo tóc bện gia cố thành mền                 

              Đuôi ngựa bện thành áo bền

       Không cạo râu tóc, nhổ liền tóc râu

 

          Hạnh không ngồi, bao lâu vẫn đứng

          Ngồi chò hỏ, giữ vững kiểu này

              Thường nằm ngủ trên đống gai

       Bạ đâu nằm đó, người đầy bụi dơ

          Ngủ ngoài trời, vật vờ nằm đất

          Ăn uế vật, nước tiểu trâu bò

              Ăn phân bò, ăn đất tro

       Nước lạnh không uống, tắm cho ba lần

          Xuống dưới nước đầm thân tắm gội

          Mong sạch tội, cổ tục chấp trì.

 

           * Phạm-Chí ! Còn hạng thứ nhì

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  336

 

       Là người hiếu sát, chẳng chi không làm

          Giết trâu, bò, heo, ngan, cầm thú,

          Là thợ săn, ngư phủ biển khơi,

              Ăn cướp, đao phủ chém người,

       Cai ngục hay các nghề thời ác nhơn…

          Như vậy, này Bàn-môn ! Gọi đó

          Là hạng người hành khổ người ta

              Chuyên tâm hành khổ người ta,

       Với hạng người đó thật là nghiệp sâu.

 

      *  Còn thế nào tự mình hành khổ &

          Hành khổ người, luôn cố thực hành ?

              Này Phạm-Chí ! Ví dụ nhanh :

       Như Sát-Đế-Lỵ vua lành hoàng gia

          Đã trải qua làm lễ quán đảnh,

          Hay cường thạnh triệu phú Bàn-môn,

              Vị này xây tại Đông môn

       Một giảng đường lớn, hãy còn mới nguyên.

          Vị này liền tóc râu đều cạo

          Dùng da thô làm áo mặc vào

              Toàn thân bôi thục tô, dầu

       Dùng sừng nai để gãi đầu, gãi lưng.

 

          Vào giảng đường với người vợ chính, 

          Cùng giám tỉnh tế tự Bàn môn,

              Vua nằm dưới đất trống trơn

       Chỉ có lót cỏ, lót rơm quây tròn.

          Vua sống với vú con bò cái,

          Có con bê cùng loại màu này.

              Hoàng hậu dùng vú thứ hai

       Để mà nuôi sống hình hài bà ta.

          Vú thứ ba dành cho Phạm-Chí

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  337

 

          Tức là vị tế tự chuyên lo.

              Sữa vú thứ tư của bò

       Dùng để tế lửa, là do tục truyền,

          Còn bê con dành riêng vú khác.

 

          Vua ra lệnh : “Hỡi các cận thần !  

              Hãy giết một số thú cần :

       Bò đực, nghé đực, một phần cừu to

          Một số dê, nhiều bò nghé cái

          Để tế lễ ; và hãy chặt sang

              Nhiều cây làm cột Tế đàn

       Trải cỏ đáp-phá quanh đàn cho tươi.

          Những nô tỳ, những người phục vụ

          Kẻ làm công… tuân dụ vua ban,

              Mặt tràn nước mắt, khóc than

       Vì sợ đòn gậy, gặp toàn hiểm nguy

          Nên phải làm việc tuy không thích.

 

          Này Bàn-môn ! Chướng nghịch, vô minh !

              Hạng vừa tự hành khổ mình

       Chuyên tâm tự hành khổ mình chẳng lơi,

          Vừa hành khổ cho mình mọi lúc

          Cố tiếp tục hành khổ cho người.     

 

         *  Bàn-môn ! Còn có hạng người 

       Không tự hành khổ mình & người cả hai,

          Không chuyên tâm cả hai hành khổ,

          Được mến mộ vì hiện tại đang

              Sống không tham dục, tịnh an,

       Cảm nhận lạc thọ trải sang đêm ngày,

          Tự ngã họ trú ngay Phạm-thể.

 

          Này Phạm-Chí ! Cõi thế gian này 

              Đêm ngày triền phược phủ vây

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  338

 

       Vô minh che kín, họa tai dẫy đầy

          Bỗng xuất hiện bậc Thầy quảng đại

          Thế Gian Giải, Điều Ngự Trượng Phu,

             Phật, Thế Tôn, Thiên Nhân Sư,

       Chánh Đẳng Chánh Giác đại từ uy linh

          Vô Thượng Sĩ  hay Minh Hạnh Túc,

          Bậc Thiện Thệ, Ứng Cúng, Như Lai,

             Do sự chứng ngộ tự Ngài

       Rồi lại tuyên thuyết, hoằng khai Pháp mầu

          Thuyết Sơ Thiện, rồi sau Trung Thiện

          Thuyết Hậu Thiện, văn nghĩa đủ đầy

             Truyền dạy Phạm hạnh từ đây

       Pháp thân thanh tịnh, bậc Thầy Nhân Thiên.

 

          Có gia trưởng trong miền thôn ấp

          Hoặc một người giai cấp tiện dân

             Duyên lành nghe pháp thậm thâm

       Sinh lòng ngưỡng mộ, kiếm tầm chân như

          Tự suy nghĩ : ‘Đời như cát bụi

          Sống dẫy đầy trói buộc não phiền

             Luân hồi sinh tử triền miên

       Đời sống xuất thế lụy phiền tránh xa       

          Ta nay phải xuất gia viên mãn

          Đời xuất gia phóng khoáng hư không

             Cuộc sống thế gian chất chồng

       Phạm hạnh thanh tịnh thật không dễ gìn’.

 

          Y trưởng dưỡng đức tin vững chắc

          Cạo râu tóc, thân đắp ca-sa

             Biệt gia quyến, bỏ cửa nhà

       Ba y một bát, xuất gia tu hành.

          Sống chế ngự, thực hành phạm hạnh

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  339

 

          Giữ oai nghi, tự tánh sáng lòa

             Giới bổn Pa-Tí-Mốc-Kha  (1)

       Thọ trì nghiêm mật, tránh xa điều tà

          Thân, khẩu, ý  từ hòa thanh tịnh

          Giới cụ túc, thức tĩnh nhiếp tâm

             Biết tri túc, giữ các căn

       Là Sa-môn hạnh, pháp đăng soi đường.

 

           Này Bàn-môn ! Sao tường thuần thục

          Là Tỷ Kheo cụ túc giới điều ?

             Phải thấy nguy hiểm mọi chiều

       Lỗi lầm nhỏ nhặt triệt tiêu dần dần

          Bỏ trượng kiếm, sát sanh tránh hẳn      

          Đại từ tâm, bình đẳng, nhẫn kham

             Có tâm hổ thẹn là Tàm

       Ghê sợ là Quý, không làm nghiệp sai

          Hành phạm hạnh, bản lai thanh tịnh

          Không trộm cướp, chẳng tính so đo

             Quyết không lấy của không cho

       Đó là giới hạnh, thước đo Giới điều.

         Vị Tỷ Kheo mong điều giải thoát

          Không tà hạnh, dâm ác thấp hèn

             Không nói dối trá đua chen

       Không nói hai lưỡi chê khen dối lòng

          Không lường gạt cũng không ly gián

          Sống hòa hợp giữa nạn rẽ chia

             Sống đời chân thật sớm khuya

       Tránh lời độc ác nọ kia lỗi lầm.

          Là giới hạnh trong tầm Giới Luật

    _______________________________

 

    (1) : Patimokkhasanvarasìla : Biệt biệt giải thoát thu thúc giới 

         ( trong Tứ Thanh Tịnh Giới của Luật Tỷ Kheo ).

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  340

 

          Vị Tỷ Kheo thuần thục thọ trì.

             Cả đến hạt giống, cỏ cây

       Cũng đều thấm nhuận đức dày Sa-Môn

          Chỉ ăn ngọ, sống tồn tri túc

          Không múa hát, trang sức, kịch ca

             Sống thanh đạm, tránh xa hoa

       Không dùng hương liệu, dầu thoa thơm nồng.

          Lại cũng không giường nằm cao rộng    

          Cũng không nhận thịt sống, bạc vàng

             Nô tỳ trai, gái – từ nan

         Đàn bà, con gái – không màng lưu tâm

          Cừu, dê, heo, gia cầm, voi, ngựa

          Ruộng, đất, vườn, nhà cửa không cần

             Từ bỏ gian lận bằng cân

       Từ bỏ môi giới, không phần gian tham

          Không áp bức, không làm thương tổn

          Không câu thúc, vây khổn, cừu thù.

 

              Hãy tường tri, này Bàn-môn !

       Uy nghi, vị ấy đáng tôn, vô cầu.

          Vị ấy sống thanh cao, biết đủ

          Hạnh Tri Túc luôn giữ chỉnh tề

             Bằng lòng ba  y để che

       Bình bát khất thực dễ bề cúng dâng

          Y và bát luôn gần bên cạnh

          Cũng như chim, đôi cánh luôn mang

             Đạt Thánh Giới Uẩn nghiêm trang

       Nội tâm lạc thọ, hoàn toàn thanh cao.

       

               Mắt thấy sắc nhưng nào giữ tướng

          Tướng chung, riêng chẳng nắm giữ gì

             Mắt không chế ngự tại chi

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  341

 

       Khiến bất thiện pháp ưu bi khởi vào

          Nên tham ái dâng trào đủ thứ

          Vị Tỷ Kheo chế ngự nguyên nhân

             Hộ trì tích cực nhãn căn

       Cũng như hộ trợ nhĩ căn cũng cần

          Tai nghe tiếng hay thân cảm xúc

          Mũi ngửi hương, nhận thức : Ý căn

             Tỷ Kheo hộ trì các căn

       Nên hưởng lạc thọ, nội tâm sáng ngời.

      

           Này Bàn-môn ! Thời thời tỉnh giác

          Giữ chánh niệm, an lạc tự tâm

             Tỷ Kheo đi, đứng, ngồi, nằm

       Đều giữ tỉnh giác, trong tâm biết liền

          Khi tới, lui ; biết mình lui, tới

          Khi nhìn quanh, biết bởi mình làm

             Hay khi co duỗi tay chân

       Mặc y, đi bát  hay cần uống ăn

          Khi nhai, nuốt, nói năng : Tỉnh giác

          Đại, tiểu tiện, nhổ khạc : Biết mình

             Như vậy vị ấy tâm minh

       Chánh niệm tỉnh giác, an bình, tịnh thanh.

 

          Thánh Giới Uẩn tựu thành cao quý

          Với các căn nhiếp kỹ, hộ trì

             Chánh niệm tỉnh giác trí tri

       Thêm hạnh tri túc, còn gì quý hơn.

          Trang bị đủ những gì cao quý

          Vị ấy lựa vị trí lặng yên

             Như rừng tĩnh mịch, lâm viên

       Gốc cây, khe núi hoặc liền tha ma

          Thời ngọ thực đã qua, rửa bát

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  342

 

          Ngồi kiết già, an lạc, thẳng lưng

             An trú chánh niệm, lâng lâng

       Tham ái từ bỏ, thoát dần ái tham

          Bỏ sân hận, từ tâm thương xót

          Chúng hữu tình mỗi một cảnh riêng

             Từ bỏ hôn trầm, thụy miên

       Thoát ly khỏi chướng thụy miên, hôn trầm

          Giữ tịnh tâm, hướng về ánh sáng

          Cùng chánh niệm, tỉnh giác, tâm yên

             Gột rửa chúng, được an nhiên

       Từ bỏ  trạo cử  thì liền tịnh thân

          Hết nghi ngờ, phân vân lưỡng lự

          Gột rửa hết trạo cử, hôn trầm

             Gột rửa tham ái, hận sân

       Đối với thiện pháp, tinh cần hành theo.

 

          Năm Triền Cái (1) nếu đều chưa diệt

          Thì vị ấy mãi miết tinh cần

.         Chừng nào khi quán tự thân

       Với năm triền cái  đã cần xả ly

          Do xả ly, tức thì hoan hỷ

          Do hoan hỷ, tâm được khinh an

             Lạc thọ sinh do khinh an

       Đạt được như thế, tâm an định liền

          Ly ác pháp, Tỷ Kheo ly dục

          Chứng và trú vào mục Nhất Thiền

             Trạng thái hỷ lạc tự tâm

___________________________

 

 (1) : Năm Triền Cái  (Nivarana ) :  a/ Tham dục – Kàmacchanda .   

 b/ Oán hận – Vyàpàda .  c/ Hôn trầm, dã dượi  ( Thina – middha ).

 d/ Phóng dật, lo âu ( Uddhacca –Kukkucca )

 e/ Hoài nghi ( Vicikicchà ).

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  343

 

       Sinh do ly dục, với Tầm, Tứ chuyên.

 

          Này Bàn-môn ! Tiếp liền theo nữa

          Vị ấy lại vào cửa Định thiền

             Diệt Tầm, diệt Tứ được yên

       Thì chứng và trú vào Thiền thứ Hai

          Một trạng thái ra ngoài Tầm, Tứ

          Do Định sinh, nội tỉnh nhất tâm.    

              Ly hỷ trú xả âm thầm

       Chánh niệm tỉnh giác, thì thân cảm liền

          Sự lạc thọ, thánh hiền gọi đủ

          Là ‘xả niệm lạc trú’ tâm chuyên

             Chứng và an trú Tam Thiền.

       Xả lạc, xả khổ, diệt liền hỷ ưu

          Đã cảm thọ ; chứng Thiền Đệ Tứ

          Không khổ & lạc ; không giữ niệm nào,

              Thanh tịnh, an lạc, tiêu dao

       Nhất tâm, định tĩnh, thanh cao dứt phiền

          Vị ấy liền hướng tâm đến với

          Túc Mạng Trí, nhớ tới nhiều đời

             Quá khứ với một, hai đời

       Năm chục, ba bốn trăm đời đã qua

          Một ngàn đời hay là hơn nữa

          Một trăm ngàn đời thuở lâu xa

             Hoại kiếp, thành kiếp trải qua

       Vị ấy nhớ lại như là mới đây.

 

          Tại nơi ấy, tên này ta có

          Thuộc giai cấp, giòng họ thế này

             Uống, ăn, thọ khổ, lạc  rày

       Tuổi thọ như thế, chết ngày ra sao

          Ta tái sinh, nhằm vào làng đó  

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  344

 

          Có tên tuổi, giòng họ thế nào

             Cứ thế, nhớ lại biết bao

       Tiền kiếp, tái kiếp không sao đếm rày.

          Chính vị này tinh tường hiểu biết

          Quá khứ cả chi tiết, đại cương.

 

              Hướng về Sinh Tử Trí thường,

       Thiên Nhãn thuần tịnh như gương, thấy liền :

          Vị ấy biết mối giềng Nghiệp quả

          Người hạ liệt, kẻ cả giàu sang

             Người đẹp đẽ, kẻ thô hèn

       Đều do hạnh nghiệp trắng đen họ làm.

 

          Gieo ác hạnh về thân, khẩu, ý

          Hoặc phỉ báng các vị Thánh Hiền

             Người này thân hoại, tận duyên     

       Do nghiệp tà kiến, đọa liền súc sinh

          Các cõi dữ, như sinh địa ngục

          Hoặc đọa xứ, thằng thúc nạn tai.

 

             Còn bậc hiền giả, những ai

       Làm những thiện hạnh  ý và lời, thân

          Không phỉ báng Hiền nhân, Thánh hiển

          Tạo nghiệp lành, chánh kiến vô cùng

             Sau khi thân hoại mạng chung 

       Được sinh thiện thú, nhân trung, cõi trời

          Do thiên nhãn, biết đời sống chết

          Người hạ liệt hay kẻ giàu sang

             Người đẹp đẽ, kẻ thô hèn

       Người này bất hạnh, kẻ bèn gặp may

          Do hạnh nghiệp kẻ này hành động

          Có kết quả chẳng giống nhau này,

              Vị ấy thuần tịnh, thẳng ngay

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  345

 

       Thanh tịnh, trong sáng, không hay ưu phiền.

          Vị  ấy liền hướng tâm đến với

           Lậu Tận Thông, dẫn tới biết rành

             Lậu Tận Trí, hiểu ngọn ngành

       Đây là sự Khổ, nguyên nhân đưa vào

          Đây Khổ Diệt, đường nào diệt khổ

          Biết như thật lậu-hoặc loại này  

             Nguyên nhân lậu-hoặc là đây

       Diệt trừ lậu-hoặc, biết ngay con đường.

      

          Nhờ hiểu biết, tận tường nhận thức

          Tâm vị ấy rất mực sáng trong

             Dục-lậu, hữu-lậu thoát xong

       Thoát vô-minh-lậu, khỏi vòng trói trăn

          Liền hiểu rõ : Tự thân giải thoát

          Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành

             Việc cần làm, đã thực hành

       Sau đời hiện tại, Vô sanh hiển bày.

 

          Bàn-môn này ! Hạng người đơn cử

          Vừa không tự hành khổ cho mình

              Không chuyên tâm hành khổ mình,

       Vừa không hành khổ hãi kinh cho người,

          Không chuyên tâm hành người ta khổ.

          Ngay hiện tại không có Dục tham,

              Tịch tịnh, mát lạnh, nghiêm trang

       Trú vào Phạm thể, lạc an tịnh hòa ”.   

 

          Được nghe vậy, Gô-Ta-Mú-Khá     

          Thưa ngài U-Đê-Ná như vầy :

 

        – “ Thưa Tôn-giả ! Vi diệu thay !     

       Như người dựng vật lăn quay ngã nằm        

          Chỉ hướng kẻ sai lầm lạc lối,

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  346

 

          Đem đèn sáng vào tối như bưng

              Để ai có mắt mở bừng

       Có thể thấy được sáng trưng sắc màu.

          Cũng như thế, nhiệm mầu Chánh Pháp

          Được Tôn-giả giải đáp, giảng ra.

              Con xin quy ngưỡng thiết tha

       Quy y ngài Ú-Đê-Na tịnh hiền,

          Quy y Pháp siêu nhiên đáng kính

          Quy y Tăng thanh tịnh, phước đầy.

              Mong ngài chấp nhận con nay

       Được làm đệ tử, vun đầy thiện duyên

           Xin phát nguyện vẹn tuyền ngưỡng phục

           Kể từ nay đến lúc mạng chung ”.

 

       – “ Bà-La-Môn ! Xin hãy đừng

       Quy y bần đạo, hãy dừng ý đây.

          Hãy quy y bậc Thầy uyên bác

          Thiên Nhân Sư, Đại Giác, Phật Đà,             

              Tôi cũng quy y Phật Đà ”.

 

  – “ Thưa Tôn Giả U-Đê-Na ! Hiện thời

          Bậc Thế Tôn, Thầy Trời Người đó

          Hiện đang trú ở chỗ nào đây ? ”.

 

        – “ Bà-La-Môn ! Đáng tiếc thay !

       Đấng Vô Thượng Sĩ ngày nay không còn

          Đức Thế Tôn Niết-bàn đã nhập

          Tứ Chúng khắp vẫn quy y Ngài

              Quy y Pháp & Tăng đức tài

       Ông nay nên hướng về Ngài quy y ”.

 

    – “ Thưa Tôn Giả ! Mọi thì, mọi chỗ

          Với niềm tin củng cố, thiết tha

              Nếu nghe Thế Tôn ở xa

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  347

 

       Mười do-tuần – dô-cha-na – như vầy   (1)

          Con cũng sẽ đi ngay đến đấy

          Để yết kiến, lễ lạy Phật Đà

              Bậc Chánh Đẳng Giác từ hòa,

       Đại A-La-Hán, cũng là Thế Tôn.

          Nếu nghe đồn Phật đang an trú

          Hai, ba, bốn, năm chục do-tuần

              Thì con cũng quyết định luôn

       Đến yết kiến Phật, thấm nhuần pháp âm.

 

          Nay Phật đã song lâm tịch diệt

          Con chí thiết vọng bái quy y

              Đấng tịch diệt Chánh Biến Tri,

       Quy y Pháp Bảo, quy y Tăng Già,

           Mong rằng U-Đê-Na Tôn Giả

           Nhận nơi con với cả lòng thành

               Quy y Tam Bảo tịnh thanh

       Từ nay đến hết đời mình, trải qua. 

 

          Kính thưa U-Đê-Na Tôn giả !  

          Vua của nước Ăng-Gá trước nay

              Có cúng dường con hằng ngày

       Thường xuyên bố thí. Con nay cúng dường

          Đến Tôn-giả sự thường xuyên ấy ”.

 

    – “ Này Bàn-môn ! Như vậy Quốc-vương

              Nước Ăng-Ga đã cúng dường

       Cho ông mỗi bữa lệ thường bao nhiêu ? ”.

    – “ Thưa ! Đều đều tiền vàng mệnh giá    

          Là năm trăm Ka-Há-Pa-Na ”. (2)                  

        – “ Bàn-môn ! Là kẻ xuất gia

   ___________________________

 

  (1) : Yojana – do-tuần .   (2) : Kahapana ( đồng tiền vàng ).

Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 :  GHOTAMUKHA    *  MLH  –  348

 

       Ta không được phép nhận qua bạc vàng ”.

 

    – “ Nếu Tôn-giả không màng vàng bạc

          Con tạo tác một Vi-Ha-Ra  (1)

              Dâng Tôn-giả U-Đê-Na ”.

 

 – “ Này Phạm-Chí ! Nếu như mà ông đây

          Muốn xây ngay cho ta Tinh Xá

          Thì hãy dựng cho cả Săng-Ga

              Một Giảng đường rộng, không xa

       Cho Pa-Ta-Lí-Pút-Tà  Chúng Tăng ”.

 

    – “ Con lại càng bội phần hoan hỷ

          Rất thỏa mãn với ý vị tha

              Của Tôn-giả U-Đê-Na

       Khi ngài khuyến khích nên là cúng dâng

          Giảng đường cho Chúng Tăng lưu ngụ.

          Tôn-giả Ú-Đê-Ná ! Thưa ngài ! 

              Với bố thí đương hiện nay

       Cùng bố thí khác thường ngày của con

          Sắp tới con sẽ xây, dâng cúng

          Một Giảng đường cho Chúng Tăng-Già

              Ở Pa-Ta-Lí-Pút-Ta ”. (2)

 

       Phạm-Chí Gô-Tá-Mu-Kha cúng dường    

          Xây dựng một Giảng đường hoàn mỹ

          Dâng Chúng Tăng Hoa-Thị thành đây

              Được biết với tên gọi này :

      ‘Gô-Ta-Mu-Khí’ thanh trai Giảng đường ./-

 

        Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật  ( 3 L )

 

(  Chấm dứt  Kinh  số 94  :  GHOTAMUKHA   Sutta  )

    _________________________

 

(1) : Vihàra : Tinh Xá  (như Veluvanavihàra – Trúc Lâm Tinh Xá).

(2) : Pàtaliputta :  Hoa Thị thành .