25. Kinh Bẫy Mồ

( Majjhima  Nikàya )

Chuyển thể Thơ :

Giới Lạc  MAI LẠC HỒNG  tự TUỆ NGHIÊM

 ( Huynh Trưởng Cấp Tấn  - GĐPTVN tại Hoa Kỳ )

Email : honglacmai1@yahoo.com

25. Kinh BẪY MỒI

( Nivàpa sutta )

Như vậy, tôi nghe :

          Một thời nọ, Thế Tôn an trụ

          Kỳ Viên Tự  – Chê-Tá-Va-Na

              Do Cấp-Cô-Độc tín-gia

A-Na-Thá-Pin-Đi-Ka – cúng dường 

          Tại đây, Đấng Pháp Vương liền gọi :

    – “ Chư Tỷ Kheo ! Ta nói pháp này

              Hãy nghe , suy nghiệm kỹ rày

       Về ‘Bẫy Mồi’, pháp Ta nay trình bày ”.

          Các Tỷ Kheo nơi đây vâng đáp

          Rồi lắng nghe thời pháp của Ngài .

        – “ Này chư Tỷ Kheo ! Ởđây

       Thợ săn một kẻ dẫy đầy ác tâm

          Chuyên bẫy mồi, truy tầm khắp chốn

          Thấy đàn nai lẩn trốn rừng cây

              Y nghĩ : “ Ta đặt mồi này

       Không phải để chúng lâu dài sống đây,

          Được tốt đẹp, lâu dài nuôi dưỡng.

Đặt đồ mồi các hướng sẵn dành

              Đểđàn nai xâm nhập nhanh

Ăn vào tham đắm, trở thành loạn mê

          Do loạn mê, trở nên phóng dật   

          Do phóng dật, sai khiến tùy ta ”.

Chư Tỷ Kheo ! Đúng như là,

Đàn nai đã đến ăn qua đồ mồi

          Chúng mê loạn nên thôi hăng hái

Trung Bộ  (Tập 1)   Kinh 25 :    BẪY MỒI         *  MLH  –354

          Do giải đãi nên bị thợ săn

           ( Nhốt chúng, bắt giết bán dần )

Đàn nai thứ nhất số phần nhưđây.

          Các Tỷ Kheo ! Đàn nai kế tiếp

          Biết sự việc, nên kịp nghĩ suy : 

             ‘Đàn nai thứ nhất này, thì

       Do ăn, tham đắm nên si mê liền

          Do mê loạn, lụy phiền lập tức

          Không thoát như-ý-lực thợ săn

              Vậy chúng ta phải tinh cần

       Hoàn toàn từ bỏ về phần mồi ngay !

          Vật dụng đáng sợ này phải tránh

          Hãy đi lánh, an trú rừng sâu’.

              Thế rồi chúng vội chạy mau

       Đồ mồi từ bỏ, để vào rừng ngay. 

          Trời mùa hạ nắng gay, chết cỏ

          Nước khan hiếm, không có thức ăn

              Chúng gầy yếu, kiệt quệ dần

       Thế rồi do chính bản năng sinh tồn

Đàn nai này lại mon men tới

          Các đồ mồi đặt bởi thợ săn

              Xâm nhập, tham đắm cốăn

       Trở thành mê loạn, mất dần khả năng

          Bị thợ săn mặc tình sai khiến

          Bịđiều khiển theo ý người này.

              Như vậy, đàn nai thứ hai

       Cũng không thoát khỏi mưu này thợ săn.

          Các Tỷ Kheo ! Về phần đàn khác

Đàn nai ba bàn bạc, nghĩ hoài :

             ‘Đàn nai thứ nhất, thứ hai

Trung Bộ  (Tập 1)   Kinh 25 :    BẪY MỒI         *  MLH  –355

       Cũng đều không thoát nạn tai cho mình

          Vì quả tình thợ săn độc ác

          Còn mặt khác, đàn nai dể duôi

              Tham đắm, ăn các đồ mồi

       Dùđàn hai đã trốn nơi rừng dày,

          Nhưng cuối cùng ốm gầy, kiệt quệ

          Tìm lại ăn mồi, để gặp nguy .

              Nay chúng ta hãy tức thì

       Làm chỗ đểẩn nấp đi, nhưng gần

          Các đồ mồi thợ săn đã đặt

          Rồi quan sát cho thật kỹ càng

              Đến lấy đồ mồi vào hang

       Nơi ta ẩn nấp, sẵn sàng đểăn ”.

Đoạn chúng làm như hằng suy nghĩ.

          Vì không bị tham đắm đồ mồi 

              Nên không mê loạn, dể duôi

       Không bịđiều khiển bởi người thợ săn.

          Người thợ săn cùng bao quyến thuộc

          Săn bẫy mồi rốt cuộc nghĩ ra :

             ‘Tất cảđàn nai thứ ba

       Tinh khôn, xảo quyệt, thật là ranh ma !

          Thần lực chi mà ma quái thật !

          Chúng ăn hết mồi đặt của ta,

              Mà chúng ta tìm chưa ra

       Chỗ chúng ẩn nấp để mà dấu ăn.

          Muốn lần phăng tìm ra dấu vết

          Để bắt hết đàn nai khôn lanh,

              Ta hãy bao vây xung quanh

       Các đồ mồi đặt sẵn dành bắt nai

          Những cây cột to dài chôn chặt

          Những bẫy sập cùng khắp mọi nơi

Trung Bộ  (Tập 1)   Kinh 25 :    BẪY MỒI         *  MLH  –356

              Chúng ta sẽ phát hiện nơi

       Chúng đãẩn nấp, thảnh thơi lấy mồi’.

          Các Tỷ Kheo ! Thế rồi kết quả

Đàn nai ba tất cả nguy vong

              Chúng đã không thoát khỏi vòng

       Thợ săn chi phối chúng trong ý mình.

          Khi biết rõ tình hình nguy thật

          Của đàn nai thứ nhất, thứ hai

              Cảđàn nai thứ ba này,

Đàn nai thứ bốn nghĩ ngay như vầy :

         ‘Các đàn nai trên đây rốt cuộc

          Đều lâm nguy và chuốc nạn tai.

Đàn nai thứ nhất mê say

       Tham đắm, ăn các mồi này, loạn mê.

Đàn nai hai một bề trốn tránh

          Để xa lánh đồ mồi đặt đây

              Nhưng do quáđói, yếu gầy

       Cuối cùng ăn bẫy mồi này, gặp nguy.

Đàn nai ba kiên trìẩn nấp

          Rồi bất thần lấy cắp thức ăn

              Nhưng cũng thua mưu thợ săn

       Dùng cột lớn, bẫy sập giăng khắp cùng,

Đàn nai ba hãi hùng gặp bí

          Bị câu thúc theo ý thợ săn’.

Đàn nai thứ tư nghĩ rằng :

     ‘Ta hãy làm chỗẩn thân tuyệt vời

          Thợ săn khó tìm nơi ẩn nấp

Đàn chúng ta tụ tập chốn này

              Bất ngờ lấy đồ mồi đây

       Hang động bí mật lui ngay trở về

Trung Bộ  (Tập 1)   Kinh 25 :    BẪY MỒI         *  MLH  –357

          Phải quan sát mọi bề để thấy

          Tránh cột lớn, các bẫy sập giăng

              Vì không xâm nhập thức ăn

       Không bị tham đắm, không hằng dể duôi

          Chúng ta không làm mồi kẻác

          Thợ săn không lung lạc được ta ”.

              Thế rồi mọi việc xảy ra 

Đúng như phương án trải qua luận bàn

Đàn nai bốn an toàn sống khỏe

          Dù thợ săn là kẻ mưu thâm

Đã giăng lưới, đặt bẫy ngầm

       Cũng không tìm thấy được tăm hơi gì

          Các đồ mồi này thì cứ mất,

          Mọi sắp đặt lưới, bẫy hoài công.

              Thợ săn thấy chuyện hết trông

       Nói rằng : “ Đàn bốn tinh khôn quá mà !

          Thần lực chi mà ma quái thật !

          Chúng ăn hết mồi đặt của ta

              Biết bao lâu chẳng tìm ra

       Chỗ chúng ẩn nấp để mà dấu ăn.

          Người thợ săn cùng bao quyến thuộc

          Lại suy nghĩ : ‘Bắt buộc hộ thân

Đàn nai thứ tư khôn dần      

       Nếu ta đánh phá, bẫy giăng khắp cùng

          Chúng nổi hung tận tình đánh phá

          Các đàn nai khắp cả mọi nơi

              Xảy ra xung đột tơi bời

       Chúng sẽ từ bỏ đồ mồi của ta.

          Vậy thì ta không nên vây khốn

          Khiến đàn nai thứ bốn cùng đàng’.

Trung Bộ  (Tập 1)   Kinh 25 :    BẪY MỒI         *  MLH  –358

              Thợ săn tính toán rõ ràng

       Rồi không can thiệp vào đàn thứ tư.

          Như vậy từđàn nai khôn thực, 

          Thoát khỏi như-ý-lực thợ săn. 

              Này các Tỷ Kheo Chúng Tăng !  

       Ví dụ này được Ta cần dùng qua

          Để giải thích tinh hoa ý nghĩa  

          Vàởđây ý nghĩa như vầy :

              Đồ mồi cóý nghĩa đây

       Năm dục tăng trưởng dẫy đầy trong thân   

          Người thợ săn bẫy mồi đồng nghĩa

          Với Ác Ma trong khía cạnh này

              Quyến thuộc của thợ săn đây

       Đồng nghĩa là bầy quyến thuộc Ác Ma.

          Các đàn nai trải qua tổn thất

Đàn thứ nhất, thứ hai, thứ ba,

              Vàđàn nai bốn … nghĩa là

       Bà-la-môn chúng cùng là Sa-môn.

           Các Tỷ Kheo ! Sa-môn, Phạm chí

           Hạng đầu tiên hoan hỷ đến gần

               Xâm nhập, tham đắm, rồi ăn

       Trở thành mê loạn khi ăn mồi rồi

          Thành dể duôi, làm không kiểm soát

          Say đắm các dục của thế gian

Ác Ma chi phối hoàn toàn

       Làm theo ýÁc Ma, càng hiểm nguy

          Như vậy thì Sa-môn, Phạm-chí

          Hạng đầu tiên đã bị mê tà

              Không thoát như-ý-lực Ma

Đàn nai thứ nhất giống qua hạng này.

Trung Bộ  (Tập 1)   Kinh 25 :    BẪY MỒI         *  MLH  –359

          Hạng thứ hai Sa-môn, Phạm-chí

          Suy nghĩ là : ‘Các vị đầu tiên

              Tham đắm vào các dục liền

    ( Như đồ mồi vốn mối giềng loạn mê )

          Khổ mọi bề do Ma chi phối,

          Vậy chúng ta tuyệt đối lưu tâm

              Từ bỏ đồ mồi mê lầm

       Tức trừngũ dục là mầm họa tai

          Vậy ta hãy vào ngay rừng vắng

          An trú và dai dẳng trải qua

              Thực hành khổ hạnh tối đa’.

Ở rừng, họ trở thành là người chuyên

Ăn cỏ lúa, ăn tuyền vỏ trấu

Ăn lúa tắc, những mẩu phân bò

Ăn da vụn, nước gạo vo

       Hột mè hoặc cỏ đỡ cho đói thì !

          Hột cải Ni-Va-Ra, trái rụng

Ăn rễ cây dằn bụng .. vân.. vân..

              Đến tháng mùa hạ nóng dần

       Nước rất khan hiếm, nên thân yếu gầy

          Do hết sức yếu gầy, đói khát

          Nên thân hình họ bạc nhược ngay

              Sức lực tinh tấn hằng ngày

       Trở nên kiệt quệ, đói dày vò thân  

          Vì sức lực tinh cần kiệt quệ

          Tâm giải thoát kiệt quệ đồng thời

              Họ bèn trở lui lại nơi

Ác Ma vẫn để đồ mồi nơi đây

          Họ xâm nhập mồi này (ngũ dục)

          Tham đắm hưởng, đến lúc loạn mê

              Thành phóng dật do loạn mê

Trung Bộ  (Tập 1)   Kinh 25 :    BẪY MỒI         *  MLH  –360

Ác Ma điều khiển mọi bề tuân theo .

          Các Tỷ Kheo ! Sa-môn, Phạm-chí

          Ta dùng ví vào hạng thứ hai

              Giống nhưđàn nai thứ hai.

       Còn một hạng nữa như vầy, thứ ba 

          Suy nghĩ là : ‘Sa-môn, Phạm-chí

          Hạng đầu tiên cho chí thứ hai

              Đều có kết cuộc thảm thay !

       Một hạng tham đắm dục ngay ban đầu

          Một hạng vào rừng sâu trốn lánh

          Nhưng cuối cùng chẳng tránh được nguy

            ( Sau khi khổ hạnh cực kỳ

       Mong là tránh được hiểm nguy dục này).

          Chúng ta đây phải cần sáng suốt

          Từ bỏ tuốt dục lạc (đồ mồi)

              Tạo chỗẩn nấp tức thời

    ( Là sự cảnh giác không ngơi phút nào )           

          Nên dù thọ dụng vào dục lạc

          Không tham đắm vào các điều này

              Không bị mê loạn, đắm say

       Không bị chi phối của loài Ác Ma.

          Nhưng rồi họ có tà-kiến khởi :

         ‘Đây thế giới’ luôn là ‘thường còn’,

             ‘Thế giới’ là ‘không thường còn’,

      ‘Là hữu biên’, hoặc nó toàn ‘vô biên’

         ‘Mạng sống’, ‘thân thể’ liền một khối

         ‘Mạng sống’ đối ‘thân thể’ khác nhau

             ‘Như Lai tồn tại dài lâu’,

      ‘Như Lai không tồn tại sau chết rồi’

         ‘Khi chết rồi, Như Lai tồn tại

Trung Bộ  (Tập 1)   Kinh 25 :    BẪY MỒI         *  MLH  –361

          Và cũng không tồn tại’ không còn

             ‘Như Lai sau chết’, được đồn :  

      ‘Không tồn tại, không không tồn tại’ đây.

          Sa-môn, Phạm-chí này lập tức

          Không thoát như-ý-lực Ác Ma,

              Giống nhưđàn nai thứ ba,

       Rốt cuộc cũng bịÁc Ma bắt dần.

          Các Tỷ Kheo ! Còn phần hạng khác

          Bà-la-môn hay các Sa-môn

              Suy nghĩ : ‘Sa-môn, Bàn-môn

       Cả ba hạng trước đã không thoát vòng

          BịÁc Ma ở trong chi phối.

          Chúng ta nên tìm lối tránh đi

              Từ bỏ dục (mồi) tức thì

       Làm chỗẩn nấp cực kỳ bảo an

          Nơi mà hàng Ác Ma &quyến thuộc

          Không thể tìm, đến - suốt mọi thời.

              Không xâm nhập, tham đồ mồi

     ( Không tham đắm dục ở đời đa mang )

          Ngũ dục của thế gian không nhiễm

Ác Ma chẳng tìm kiếm đến đâu !’

              Thực hiện đúng, chẳng bao lâu

       Sa-môn, Phạm-chí thuộc vào thứ tư

Đã vượt thoát khỏi như-ý-lực

          Của Ác Ma lập tức chẳng từ.

              Sa-môn, Bàn-môn thứ tư

Đàn nai thứ bốn ví như hạng này.

          Các Tỷ Kheo ! Sao đây nói vậy ?

Ác Ma ấy & quyến thuộc đông vầy

              Không thể đến được nơi này ?

Trung Bộ  (Tập 1)   Kinh 25 :    BẪY MỒI         *  MLH  –362

       Này Tỷ Kheo Chúng ! Ởđây tức thì :

       – Tỷ Kheo này đã ly dục thật

          Ly ác bất thiện pháp, tịnh yên

              Chứng và trú Đệ nhất Thiền

       Trạng thái hỷ lạc tinh chuyên sẵn dành

          Ly dục sanh, có tầm có tứ,

          Tỷ Kheo ấy đã tự trải qua

              Làm cho mù mắt Ác Ma

       Vĩnh viễn không thấy đường, qua mắt rồi !

      –  Tỷ Kheo thời diệt tầm diệt tứ

          Chứng và trú vào Thiền thứ hai            

              Trạng thái đạt hỷ lạc ngay

       Không tầm, không tứ, do rày định sanh

          Và nội tĩnh nhất tâm như vậy.

          Nên gọi là vịấy trải qua

              Làm cho mù mắt Ác Ma

       Vĩnh viễn không thấy đường, qua mắt rồi !

       – Tỷ Kheo thời ly hỷ trú xả

          Chánh niệm, cả tỉnh giác đủ đầy

              Thân cảm sự lạc thọ ngay

       Mà các bậc Thánh hiền đầy tinh hoa

Đã gọi là ‘xả niệm lạc trú’,

          Chứng và trú vào Thiền thứ ba,

Đã làm mù mắt Ác Ma

       Vĩnh viễn không thấy đường, qua mắt rồi !

       – Tỷ Kheo thời xả lạc, xả khổ

          Diệt hỷưu, cảm thọ trước đây

              Chứng, trú Thiền thứ tư ngay

       Xả niệm thanh tịnh, không rày khổ, vui.

Trung Bộ  (Tập 1)   Kinh 25 :    BẪY MỒI         *  MLH  –363

          Như vậy, không dể duôi, biếng nhác

          Tỷ Kheo đạt cả bốn Thiền-na  (1)

              Làm cho mù mắt Ác Ma

       Vĩnh viễn không thấy đường, qua mắt mù.

       – Lại nữa, vị Phích-Khu (2)đã nói

          Vượt lên mọi Sắc tưởng ởđây

              Diệt mọi chướng-ngại-tưởng này

       Không tác ý dị tưởng ngay mọi điều.

          Vị Tỷ Kheo đăm chiêu tự nghĩ :

         ‘Hư không này đích thị vô biên’

              Chứng, trú Xứ Không Vô Biên.

    – Rồi vượt mọi Không-vô-biên Xứ liền

          Nghĩ : ‘Thức là vô biên, vô cực

          Chứng và trú Xứ Thức Vô Biên.

           – Vượt mọi Xứ Thức-vô-biên

       Nghĩ rằng : ‘Không có hiện tiền vật chi’

          Chứng tức thì Vô Sở Hữu Xứ

          Rồi trú Xứ Vô Sở Hữu này.

              Sau khi chứng, trúởđây

       Tỷ Kheo lại vượt đến ngay tức thì

       – Nơi Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ

          Chứng và trú vào Tưởng Xứ này.

          –  Vượt lên, chứng và trú ngay

       Diệt Thọ Tưởng Định. Lành thay! Vị này

          Được gọi đây Tỷ Kheo chứng đắc

          Sau khi thấy mọi vật rõ ràng.

              Với trí tuệđạt minh quang

    ___________________________

( ) :  Jhàna : phiên âm là Thiền-na  tức là Thiền định .

  (2) : Bhikhu : phiên âm là Tỳ-Khưu hay Tỷ-Kheo , có nghĩa là vị

          Khất sĩ .

Trung Bộ  (Tập 1)   Kinh 25 :    BẪY MỒI         *  MLH  –364

       Diệt trừ lậu-hoặc, tịnh an từ hòa

          Làm mù mắt Ác Ma & quyến thuộc 

          Mắt Ma Vương đoạn tuyệt tức thì

              Không còn lưu dấu vết chi

       Ma Vương không thấy đường đi lối về

Đã vượt khỏi mọi bề tham-trước

          Vịấy đãđạt được mục tiêu ”.        

              Nghe Phật thuyết pháp cao siêu

       Chư Tăng hoan hỷ tin điều giảng trên ./-

Nam mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật  ( 3 L )

*

*    *

(  Chấm dứt  Kinh số 25  :  BẪY MỒI  – NIVÀPA  Sutta  )