07. Bức Tranh Phù Thủy

Khuôn viên trường đại học Stanford miền Bắc tiểu bang California đang mở cửa đón khách yêu hội họa. Mùa thu vừa mới bắt đầu với nắng tơ tha thướt trong hơi lạnh còn nên thơ. Thiên nhiên đã tô màu lá nửa vàng nửa đỏ trên những hàng cây hai bên đường dẫn vào khu triễn lãm.
Thiều có cảm tưởng mùa Thu năm nay vừa biểu dương sự kiêu hãnh vừa bày tỏ nét sầu bi của nhân dân Mỹ sau vụ khủng bố kinh hoàng ở New York vào tháng chín vừa qua.
Khách đến đây chẳng phải chỉ để ngắm tranh suông. Đa phần tranh này sẽ được bán đấu giá vào tuần sau; tất cả số tiền thu được sẽ tặng cho American Red Cross và United Way, hai cơ quan từ thiện lớn của Mỹ đang dẫn đầu công tác cứu trợ, giúp đỡ gia đình các nạn nhân.
Mới 11 giờ, phòng tranh đã đông đặc người, những kẻ đến sau còn xếp hàng thật dài ngoài sân. Thiều công nhận con gái mình có lý khi nó bảo nên đi sớm nhưng thói quen thức dậy trễ vào cuối tuần đã khiến chàng còn đứng chôn chân nơi đây.
Trâm Anh đang là sinh viên năm thứ ba ngành y ở đây nên Thiều có dịp tham dự nhiều sinh hoạt thể thao, văn nghệ của trường. Con gái anh thật tế nhị trong cách săn sóc, nâng đỡ tinh thần của cha mình, người cha cô đơn, góa vợ sớm.
Bốn mươi tuổi, lứa tuổi dồi dào nhựa sống, nhiều nghị lực để phấn đấu với đời. Vậy mà nửa đường, nàng lặng lẽ ra đi. Chỉ khi nào phải đưa tiễn kẻ thân yêu ra nghĩa trang, người ta mới thấm thía sự vô thường của cuộc sống, của kiếp người. Đôi khi, Thiều muốn buông trôi tất cả: chức vụ, giàu sang nào có nghĩa gì đâu…
Nhưng dần dần rồi cũng nguôi ngoai, cũng quen với những buổi đi về vắng vẻ. Ba năm rồi còn gì! Trâm Anh khuyến khích và hướng dẫn cha trở lại những sinh hoạt trẻ trung của trường đại học, nơi một thời anh và vợ đã cùng gặp gỡ, gắn bó. Trâm Anh ngầm hi vọng nơi đây ba mình sẽ gặp được một người tri kỷ và ông sống vui hơn.
Song tự thâm tâm, Thiều biết mình không còn thích hợp nữa với những sinh hoạt thanh niên. Chàng cảm thấy lòng mình êm ả hơn vào những ngày đi lễ chùa, nhìn khói hương lan tỏa nhẹ nhàng nơi chánh điện, nghe tiếng chuông thanh thoát, giọng tụng kinh hòa điệu theo nhịp mõ thâm trầm…
Chàng thích tham dự những buổi giảng dạy Phật pháp, đây là một khung trời mới mẻ đầy kỳ hoa dị thảo. Trước đây, cũng nhờ Quang, người bạn học cũ vốn là cựu huynh trưởng Gia Đình Phật Tử, hướng dẫn đến chùa cúng thất cầu siêu cho vợ vào mỗi chủ nhật nên anh được làm quen với cảnh chùa, những sinh hoạt Phật giáo và sách vở, giáo lý… Nhờ đó, Thiều biết đạo Phật không phải chỉ là hình thức nghi lễ tôn giáo. Càng khám phá, người ta sẽ càng kính ngưỡng hơn biển trí tuệ tuyệt vời không giới hạn của Như Lai…

… Hàng người với những gương mặt sáng sủa, hiền hòa, những cử chỉ khoan thai, từ tốn, lịch sự đang tiến thật chậm. Họ có thì giờ làm quen nhau, nói khe khẽ những câu chuyện nắng mưa thời tiết, sức khỏe. Họ không dám đề cập lại vết thương sâu hoắm ở New York, vết thương làm rúng động lương tâm loài người. Họ cũng không khoe khoang là vào đây xem tranh để chuẩn bị chi tiền trong cuộc đấu giá sắp tới. Họ làm việc thiện kín đáo, khiêm tốn khiến hành vi của họ trở thành cao cả hơn.
Cuối cùng rồi Thiều cũng vào đến bên trong. Phòng tranh chia làm ba khu vực: đầu tiên là những bức tranh cổ điển được vẽ lại trên nền canvas, vẽ rập khuôn theo những tác phẩm của các họa sĩ nổi tiếng: Claude Monet, Albert Bierstadt, VanGogh, Winslow Homer… Loại này được giới trung lưu trí thức ưa chuộng. Tiếp theo là khu dành riêng cho những họa phẩm Âu Mỹ hiện đại với những đường nét màu sắc bộc trực, trẻ trung và sau cùng là những tác phẩm Đông phương: những bức tranh Thiền vị Nhật Bản, Trung Hoa, những bức phong cảnh, chân dung mang màu sắc Á Đông.
Thiều vốn không có kiến thức nhiều về hội họa, chàng chỉ thưởng thức tranh theo cảm tính. Những bức tranh Thiền đơn sơ như đưa chàng về với sự thuần phác, giúp thần trí nhẹ nhàng, thảnh thơi hơn…
Tiếp tục dòng thưởng ngoạn, chàng tiến đến góc bên trái, tận cùng của phòng triển lãm. Sự kinh ngạc làm tim chàng như lỗi nhịp trong một giây khi chàng vừa thoáng nhìn bức tranh.
Tranh vẽ người thiếu phụ yểu điệu trong chiếc áo dài Việt Nam màu tím hoa cà. Nàng đứng đó, như mơ mộng, tay vịn nhánh hồng đào nở rộ, thắm tươi trong khuôn viên chùa. Ánh sáng ấm cúng, vừa phải của những ngọn đèn trong phòng như tụ cả vào đây làm cho người mẫu linh động hơn; đôi mắt nàng thu hút một cách kỳ quặc, chôn chân khách.
Lạ hay quen? Hình ảnh nàng mơ hồ kỳ ảo như người trong mộng, tưởng chừng đã gặp nhau thuở nào… Họa sĩ hình như cố tình diễn tả những nét tương phản để tạo sự hấp dẫn: nàng không còn là thiếu nữ trẻ trung nhưng đôi môi xinh xắn mỉm cười và ánh mắt lóng lánh mùa Xuân khiến người ta không đoán được tuổi tác; màu tím đoan trang của tà áo làm dịu bớt sự rực rỡ của hoa anh đào. Mái tóc nâu nhạt được bới cao, khoe khuôn mặt trái xoan với một vài nét chấm phá của thời gian. Tóc mai rũ xuống, mềm mại như tơ liễu. Cảnh chùa tuy đông đảo, sống động với nhiều màu sắc của mùa Xuân nhưng vẫn giữ được nét trang nghiêm dưới nét bút của họa sĩ. Thiều tò mò cúi xuống đọc tên tác giả ký dưới bức tranh: Vân Du. “Chắc đây là một họa sĩ trẻ, mới xuất hiện.”
- Chào chú! Xin phép được tự giới thiệu, cháu là Vân Du.
- Ồ! Chính anh là tác giả của bức tranh “Ngày Xuân đi lễ chùa”! Tôi không ngờ họa sĩ trẻ đến thế! Thành thật khen ngợi.
Chàng thanh niên cười, hàm răng trắng phau, đẹp như con gái:
- Ở tuổi hai mươi thì ai cũng trẻ cả!
Biết anh chàng tránh né sự khen tặng, Thiều không tha:
- Nhưng tài năng thì không trẻ đâu nhé! Thế cậu vẽ được bao lâu rồi?
- Dạ, cháu còn đi học, chỉ vẽ nghiệp dư, tùy thích thôi, từ mấy năm nay.
- Tôi đoán cậu là sinh viên trường này.
- Dạ phải, ngành computer science.
Thiều gật gù khiến cho những sợi tóc ngả màu có dịp rủ xuống vầng trán rộng.
- Tôi hỏi câu này, nếu có hơi tò mò, cậu xí xóa cho nhé: Vì sao cậu lấy hiệu là Vân Du?
Đôi mắt trong sáng của chàng trai như ánh lên nụ cười:
- Cháu tên là Hải Vân. Ba cháu nói những nét vẽ của cháu lãng đãng như mây trong gió. Vì vậy cháu có bút hiệu Vân Du.
Thấy Hải Vân cởi mở, Thiều bậm gan hỏi dò:
- Trong bức họa có nhiều nhân vật nhưng hình như cậu chú tâm vẽ người thiếu phụ mặc áo dài tím.
- Vâng! Đó là hình ảnh của mẹ cháu. Bà hay đi chùa… Trí nhớ của Thiều chợt lóe lên một tia sáng. Thôi đúng rồi! Chàng đang tần ngần chưa kịp hỏi gì thêm đã có tiếng Trâm Anh léo nhéo sau lưng:
- Con tìm ba mãi! Ô hay, lại gặp anh Vân nơi đây! 
Chàng họa sĩ trẻ mỉm cười. Biết cô gái này lắm mồm, tốt hơn hết nên làm thinh. Nếu phác họa gương mặt cô này, Hải Vân sẽ vẽ một vòng tròn lớn với vành trăng lưỡi liềm cho nét môi.
Nàng liếng thoắng giới thiệu:
- Đây là anh Vân bạn cùng trường với con, một họa sĩ sẽ nổi danh.
Hải Vân lắc đầu chịu thua. Thiều biến câu đùa dai thành nghiêm chỉnh hơn:
- À, ba cũng nghĩ thế! Thôi nhé, xin chào cậu, chúc cậu sớm thành công. Bây giờ chúng tôi phải về.
Hai người đàn ông bắt tay từ giã. Khách dần dần tụ về góc phòng đông hơn, bức tranh khổ lớn của Vân Du có sức thu hút kỳ lạ. Tự nhiên Thiều cũng cảm thấy hãnh diện lây với chàng sinh viên Việt đáng mến.
… Mỗi tối thứ bảy, thay vì đi chơi ngoài cùng với các bạn trẻ, Trâm Anh thường rủ các bạn về nhà mướn phim, mời ba cùng tham dự. Nàng tuy liếng thoắng hay nói cười nhưng rất chú ý săn sóc cha.
Nhưng đêm nay Thiều than mệt, đi nghỉ sớm. Chàng muốn nằm im quay lại cuốn phim trong ký ức về hình ảnh kiều mị kia. Một chút xấu hổ thoáng qua.
“Sao lại thế? Người ta có chồng con!”
“Chẳng sao cả, chỉ là sự chiêm ngưỡng thuần túy vì cái đẹp thôi!”
Khoảng nửa năm trước, Thiều đã chợt thấy người thiếu phụ ấy thướt tha trong chiếc áo dài lụa màu khói lam ở sân chùa. Từ chánh điện ở trên cao nhìn ra, chàng có thể quan sát rõ. Dáng nàng thanh gầy như mai nhưng dịu dàng như liễu. Vạt áo lung linh nhuộm nắng vàng theo từng bước chân đài các. Nắng sớm mùa hạ soi sáng rỡ khuôn mặt xinh, tươi tắn.
Nàng xoay qua nói chi đó với người đàn ông đi bên cạnh - Thiều đoán là chồng - rồi hai người tiến về tượng đài Quán Thế Âm. Nhìn dáng điệu khoan thai và cử chỉ cung kính của nàng khi lễ lạy, Thiều biết đây là một Phật tử thuần thành.
Buổi thuyết pháp hôm ấy do hòa thượng L.T. chủ giảng, danh tiếng của người khiến giảng đường đông đảo khác thường. Nhưng tiếc thay, Thiều đã bị phân tâm vì cứ mong được nhìn thấy tận tường dung nhan ấy. Chắc chắn nàng đang cùng nghe, đang cùng thở không khí nơi đạo tràng này. Nhưng quả thật “vô duyên đối diện bất tương phùng”. Hình ảnh mỹ miều ấy chỉ là một thoáng mây bay. Từ ấy đến nay, Thiều không hề được gặp lại, song một lần cũng đủ để nhớ mãi.
Chàng lại nghĩ đến bức tranh. Phải chăng đây là một sự tái ngộ đầy thú vị? Thiều quyết sẽ giành mua bức họa ấy cho bằng được. Cơ hội không đến hai lần.

Ba tuần lễ trôi qua trong không khí ngột ngạt. Bức tranh vẫn còn im ỉm nơi góc phòng; Trâm Anh đã gói kín lại nhưng còn nể cha, không dám dẹp vào phòng trống dùng làm “kho” chứa các đồ vật linh tinh.
Dù sao nét vẽ của Hải Vân cũng đáng ngắm nhìn, nàng chỉ bực bội vì gương mặt, dáng dấp của bà ta thôi. Ba nàng thì lừ đừ như người bịnh, sau buổi cơm chiều là rút lên lầu. Bỗng nhiên ông trở nên im lặng, co ro. Cái già như đã rình rậm sẵn nơi đâu đó, nó ập tới vồ lấy ba lúc nào không ai hay. Những cơ thịt trên mặt đổ xuống, chảy dài sau làn da xám xịt. Đôi mắt đẹp đa tình của ông giờ đây quầng thâm với những tia đỏ xót xa. Môi thì trề xuống như một ông già lười ngậm miệng; tóc tai cũng không còn vén khéo, vài sợi tóc bạc chường ra ngoài một cách đắc thắng.
Có lần, trong bữa cơm, Trâm Anh ướm hỏi:
- Công việc trong sở làm của ba có bị trở ngại vì chiến tranh chống khủng bố không? 
- Ờ, thì ảnh hưởng chung mà, sở nào cũng giảm năng xuất.
- Ba liệu chừng cầm cự được không?
- Dù sao dược phẩm cũng thuộc về nhu yếu, không đến nỗi nào.
Vậy là đỡ một mối lo. Nhưng hình như bức tranh là tấm chắn ngăn cách hai cha con và làm ông xuống sắc thấy rõ…
Những cơn mưa cuối Thu gây ẩm ướt khó chịu thêm. Sự lạnh lẽo trùm lên cả hai người trong nhà. Trâm Anh mở nắp dương cầm, lướt nhẹ một bản nhạc quen thuộc nhưng nàng không thể chơi hết bài vì cảm thấy âm thanh rời rạc đến vô duyên.
Tình trạng này không thể kéo dài mãi được! Kỳ thi đã gần kề mà sự phân tâm khiến các công thức hóa học, những bài sinh vật dài lê thê không chịu ở yên trong trí nhớ. Trâm Anh nhắc điện thoại, kêu cứu với bác Quang nhờ bác rủ ba đi chùa như trước. Nơi bác Quang, nàng luôn luôn kính mến và tin cậy nên đã thổ lộ mọi điều. Bác là điểm tựa tinh thần, là liều thuốc giải sầu cho những ai trăn trở nỗi buồn riêng.