- 01. Mùa Hoa Năm Nào
- 02. Sống
- 03. Vườn Cải Hoa Vàng
- 04. Bệnh Nan Y
- 05. Sư Ông và Lãng Tử
- 06. Hữu Công, Hữu Tội
- 07. Bức Tranh Phù Thủy
- 08. Những Giọt Lệ Hồng
- 09. Hai Cha Con
- 10. Tiếng Gọi
- 11. Mẹ Tôi
- 12. Khai Bút
- 13. Xuân Tâm
- 14. Họa Phúc Trùng Trùng
- 15. Dốc Mơ Đồi Mộng
- 16. Phụ Trương - Phật Mẫu
- 17. Phụ Trương - Sống Tức Là Tương Quan
DỐC MƠ ĐỒI MỘNG
Tu Viện Trúc Lâm Canada Xuất Bản PL. 2547 DL. 2003
Sa
di Phước Hải rón rén đẩy cửa phương trượng đang khép
hờ. Nắng chiều rọi qua bức màn cửa sổ màu vàng nghệ
cũng không soi sáng được toàn thể căn phòng. Trong cảnh
tranh tối tranh sáng của hoàng hôn, sư ông P.K. nằm quay mặt
vào tường, thỉnh thoảng cất tiếng rên khe khẽ. Phước
Hải thương thầy quá, mấy tháng nay căn bịnh quái ác hành
hạ sư ông ngày đêm.
Bác
sĩ nói sư ông bị ung thư da nặng lắm, không chữa được. Các lớp da bên ngoài cứ dần dần đen sậm lại rồi bong
ra từng mảnh, bày lớp da non rướm máu bên trong, đau đớn
không tả được, ai nhìn cũng phải rơi nước mắt. Một
đệ tử tại gia của sư ông là bác sĩ, đề nghị đưa thầy
nhập viện chuyên về ung thư da ở tiểu bang khác nhưng sư
ông từ chối: “Sinh tử như mộng, không chuyện gì phải
lo.”
Chùa
có cả thảy sáu người, trừ bà Hai lo chuyện công quả, bếp
núc, thì tất cả đều thay phiên làm thị giả, săn sóc thầy. Phước Hải mang đến cho sư ông ly sữa và trực bên thầy
đêm nay.
Sư
ông đang nhắm mắt như ngủ - giấc ngủ rất hiếm hoi giữa
những cơn đau - toàn thân gầy gò chỉ còn da bọc xương,
gương mặt khô đét, làn da sậm quánh lại.
Phước
Hải đặt ly sữa trên cái bàn nhỏ duy nhất cạnh đầu giường
rồi ngồi xuống sàn gỗ phía dưới chân thầy. Chàng
giữ gìn, không dám làm kinh động. Hai hôm nay hình như
thầy bớt đau nên ít nghe tiếng rên. Lạ một điều
là lúc nào sư ông cũng tỉnh táo, không nói mê, cả những
khi bị cơn sốt hành cao độ.
Phước
Hải ngồi yên trong cảnh tĩnh mịch lặng lẽ, chàng sa di trẻ
lại có điều nôn nóng muốn bạch cùng thầy, chỉ e muộn
màng sự việc.
Mới
đây mà Phước Hải theo thầy đã mười lăm năm, khi vừa
tròn năm tuổi. Thuở ấy chùa chỉ là một căn nhà nhỏ
hiu quạnh ở ngoại ô thành phố, giữa những vườn cam ngút
ngàn thuộc về ông chủ trang trại người Mỹ, thuộc tiểu
bang Texas.
Từ
năm 1983, người Việt ngày càng đông, kẻ vượt biên, người
đi theo diện bảo lãnh. Phong trào di dân này mang đến
cho sư ông nhiều đệ tử. Trước khi Phước Hải đến
chùa, sư ông chỉ có hai người đệ tử xuất gia: đại
đức Phước Lập và đại đức Phước Chấn; cải hai đều
được thầy cho tiếp tục việc học.
Thầy
Phước Lập hơi lớn tuổi, thích lo việc Phật sự hơn nên
thôi học sau hai năm đến trường. Thầy Phước Chấn
thì ham mê đèn sách vì thầy học rất giỏi, có khiếu về
ngôn ngữ, văn chương, triết học. Thầy đậu tiến sĩ
và thường thay thế sư phụ để giảng dạy Phật pháp cho
người Mỹ. Thầy được xem là người có công đầu
trong việc gây quỹ để xây cất lại toàn bộ ngôi chùa cũ
bị cháy hơn phân nửa.
Rồi
lần lượt các thầy khác đến từ Việt Nam, họ đều đã
thọ đại giới, duy chỉ còn Phước Hải, giờ đã hai mươi
tuổi rồi mà sư phụ chưa chịu hứa khả. Đại giới
đàn, chỉ vài tháng nữa, sẽ được thiết lập vào dịp
lễ Phật Đản tại California, nếu không sớm lo thủ tục
ắt sẽ trễ tràng.
Năm
ngoái, Phước Hải đã xin thầy một lần, người chỉ làm
thinh. Lần này, nếu thầy không nói gì, chàng sẽ hỏi
cho ra lẽ.
Sư
ông trở mình, nói thật khẽ:
-
Cho thầy miếng nước!
Chú
sa di mừng rỡ, đôi mắt đen một mí của chú hình như sáng
và to hơn:
-
Thưa thầy dùng chút sữa cho khỏe.
Phước
Hải đỡ sư phụ ngồi dậy, làn da non đỏ trên tay, trên
cổ, trên ngực rỉ máu theo từng cử động. Thầy bậm
môi chịu đau, nước mắt đệ tử ứa ra rồi tuôn thành dòng.
Sau
khi uống sữa, sư phụ nói như kể chuyện:
-
Hồi nhỏ, trước khi gặp đạo và xuất gia, thầy là một
đứa trẻ thích làm chuyện quái ác. Vườn quê, không
có trò chơi nào thú vị hơn là tát đìa, tát mương để bắt
tôm, bắt cá. Hễ bắt được cá lóc, cá trê là nhóm
con nít đắp bùn vào, đốt lửa rơm cháy phừng lên, thảy
vào nướng. Khi đám rơm cháy hết, chờ tàn lửa rụi
đi là cá vừa chín. Lột đám bùn bỏ đi, da cá cũng
tróc theo, bày thịt trắng hồng, cả bọn xúm nhau xé ra chấm
nước mắm gừng ăn thỏa thuê…
Thấy
sa di Phước Hải vừa nhăn mặt vừa rùng mình, sư ông giải
thích:
-
Bồ tát còn mê khi cách ấm, huống chi là phàm phu như mình. Khi chưa biết đạo, con người lấy tội lỗi làm vui, biết
đạo rồi thì chẳng những mình dừng được nhân xấu mà
còn vui lòng trả nghiệp cũ…
Chợt
có tiếng gõ cửa và giọng thầy Chơn Đắc:
-
Bạch thầy, một cư sĩ tên Tâm Điền nói từ xa lại, xin
vào thăm thầy. Người này nói đã quy y với thầy chín
năm về trước.
Sư
ông quay mặt vào vách, miệng như thoát nụ cườị
Sa
di Phước Hải nhanh nhẩu:
-
Con nhớ Tâm Điền rồi! Từ ngày chú vô ý làm cháy chùa
rồi bỏ đi, đến nay cũng tám năm hơn.
Sư
phụ gật đầu, nói vọng ra ngoài:
-
Bảo chú ăn uống nghỉ ngơi, tối vào gặp thầỵ
Phước
Hải thấy thầy vui, tìm cách thưa chuyện của mình:
-
Đại lễ Phật Đản sắp đến rồi, năm nay chắc thầy không
tham dự đại giới đàn ở Cali được…
Hơn
ai hết, hòa thượng P.K. hiểu ý muốn và tâm trạng nôn nóng
của người đệ tử trẻ. Từ hai năm trước, nếu dễ
dãi một chút, người đã cho phép Phước Hải thọ đại giới. Nhưng khổ nỗi, hòa thượng không thể nào chấp nhận tánh
tò mò hay nghe lén của sa di Phước Hải. Nếu Phước
Hải thọ đại giới, liệu chàng có xứng đáng với danh hiệu
đại đức chăng khi mà tâm tư và hành vi hay vướng bận vào
chuyện thiên hạ?
Hòa
thượng nói phân hai:
-
Một vài ngày nữa thôi, con sẽ tự biết mình có thể thọ
đại giới, đáng được tôn xưng là đại đức chăng?
-
Chùa mình toàn là đại đức cả, con thấy việc ấy không
khó.
Sư
phụ trầm ngâm rồi giải thích:
-
Khó chứ con, nếu tự xét mình. Còn cái danh hiệu bên
ngoài ai mang chẳng được!
Phước
Hải gật đầu công nhận. Hòa thượng vốn thâm trầm
ít nói nhưng chắc ngài biết rõ hết tư cách, đạo đức
của mọi người sống trong chùa.
Thầy
Phước Lập lớn nhất, tuổi đạo lại cao nhưng không lập
chí tiến thủ, chỉ thích lo chuyện cầu an, cầu siêu và thủ
bổn, lo tương chao gạo muối, ký trả tiền “bill” hàng
tháng.
Thầy
Phước Chấn lanh lợi, bằng cấp cao, gây tạo được phong
trào tu học cho người Mỹ, đã kêu gọi đóng góp xây chùa
một cách dễ dàng. Nhờ tài thuyết pháp về công đức
cúng dường của thầy mà ông Mullenax chủ đất đã hỉ cúng
thêm ba mẫu đất quanh chùa.
Nhưng
Phước Hải thừa biết sư phụ không hài lòng thầy Phước
Chấn ở chỗ ông có vẻ bị Mỹ hóa, có vẻ như coi thường
giới luật. Ông tiếp Phật tử tại phòng riêng và cười
nói với họ thân mật lắm.
Điều
này làm cho thầy Chơn Đắc, mới tới chùa mấy măm sau này,
do hòa thượng bảo lãnh, cảm thấy khó chịu. Đối với
đại đức Chơn Đắc, ranh giới giữa người xuất gia và
tại gia rất rõ ràng, cách biệt. Thầy tự cho mình là
người xuất phàm, nên giữ khoảng cách đối với những kẻ
phàm phu tục tử rất xa. Phật tử vì vậy ít ai mến
thầy, mà thầy cũng không cần đến họ. Hoà thượng
nhìn thấy vấn đề nhưng chưa gặp cơ hội thuận tiện để
giúp sư Chơn Đắc.
Còn
thầy Hạnh Trí, vì hay bịnh hoạn đau yếu nên sinh lười,
thích ngủ nghỉ hơn cầu học, cầu giải thoát…
Đối
với đại chúng trong chùa, hòa thượng vốn từng trải và
thiết thực, không mong sự toàn thiện hoàn hảo, chỉ khuyến
nhắc mỗi người nên tự thấy sai sót của mình mà kịp thời
chỉnh đốn để ngày một thăng tiến.
Nghĩ
đến người rồi ngẫm lại mình, Phước Hải tự biết mình
mang tật xấu gì rồi, chàng muốn sửa đổi để sư phụ
thấy mình xứng đáng…
***
Phật
tử Tâm Điền già đi thấy rõ. Chàng đã bước vào thời
kỳ trung niên với vài sợi tóc trắng xen lộn trên mái tóc
đen cứng, lúc nào cũng có vẻ vô trật tự. Dáng dấp
cao lớn không còn gọn ghẽ vì cái bụng đã có vòng đai. Y phục vẫn lôi thôi, nhăn nhíu: quần Jean rách rưới,
áo thun đen nhầu nát, ngả màu bạc thếch… Trong dáng
dấp lừ đừ chập chạp, chỉ còn đôi mắt sáng, ánh lên
nét ngây thơ là giữ lại được vẻ hồn nhiên và gây được
chút cảm tình với người đối diện.
Sau
bao năm đi biền biệt, không tin tức thư từ, trở lại chốn
cũ, Tâm Điền không ngờ ngôi chùa nhỏ bé ngày nào giờ đã
khang trang đồ sộ. Nếu chùa không giữ tên cũ chắc
chắn anh không vào đây tìm sư phụ.
Thầy
Phước Lập, Phước Chấn là những khuôn mặt quen biết, tiếp
Tâm Điền với đôi mắt hơi nghi ngại khiến Tâm Điền nhớ
lại lỗi xưa, vì ngủ quên, vô ý đạp ngã bàn thờ làm cháy
cả chánh điện. Máu tếu vẫn còn, Tâm Điền thầm nghĩ: “Chùa mới xây toàn bằng gạch không dễ cháy đâu!”
Rồi
chàng tự nhiên đi tắm rửa, xuống nhà bếp lục cơm ăn như
đã ở đây từ xưa đến giờ. Dù người vồn vã hay
lạnh nhạt, ân cần hay xua đuổi, Tâm Điền vẫn ngang ngang,
vẫn tàng tàng, không biểu lộ buồn vui. Bất đắc dĩ,
thầy tri khách Chơn Đắc mới chỉ một phòng trống cho Tâm
Điền cất hành lý và nghỉ ngơi.
Sau
một giấc ngủ dài, khi Tâm Điền chợt thức giấc thì trời
đã khuya. Mảnh trăng thượng tuần chơ vơ như chiếc
xuồng độc mộc, cô đơn giữa biển trời vời vợi. Mỗi lần nhìn trăng, chàng đều có cảm tưởng trăng cũng
lang thang, cũng lẻ loi như mình.
Chàng
không trách người anh vô tình chỉ biết nghe lời vợ, chẳng
đoái hoài gì đến em mình sau khi người em ấy đem hết công
sức phục vụ cho tiệm buôn của anh ngày thêm phát đạt.
Chàng
cũng không giận vợ đã ngày đêm càu nhàu, trách móc chồng
là kẻ ngu si khờ khạo, bị lợi dụng, bóc lột như tên đầy
tớ không công… Tâm hồn đơn giản đến thơ ngây, Tâm
Điền chẳng màng đến tiền bạc, của cải, miễn sao không
đói là được.
Tâm
ý bất đồng, vợ chàng đòi ly dị sau hai năm chung sống. Nàng mỉa mai:
-
Đặng không mừng, mất không lo. Anh chẳng nên có vợ
con. Vô chùa ở với mấy ông sư chắc hợp hơn!
Từ
đó, không vướng bận, chàng đã lang thang nay chỗ này mai
chỗ kia, như đám lục bình trôi không định hướng, không
bám rễ vào đâu. Cuộc sống lang bạt đôi khi cũng buồn
nên một lần năm xưa, chàng đã mon men vào cổng chùa, nghĩ
rằng mình sẽ gặp những người đồng điệu: những
người không màng đến của cải, không muốn bị trói buộc
bằng vòng dây tình ái.
Sư
ông lúc ấy còn khỏe mạnh, thường cùng Tâm Điền làm rẫy,
trồng rau đậu, bắp khoai… Sư ông ít nói nhưng chàng
thấy được trong ánh mắt người chứa đựng cả một trời
thương yêu và biểu lộ một tâm hồn khoáng đạt.
Ngày
Tâm Điền bái biệt thầy để ra đi, nhà sư ân cần dặn
dò:
-
Sau này thầy trò ta sẽ lại gặp nhaụ Khi nào con cảm
thấy cần quay về đây, cứ về. Thầy chờ con!
Giọng
nói thầy hiền hòa nhưng ngầm chứa sự cương quyết che chở. Người ta ai cũng buộc tội chàng, chỉ mình thầy độ lượng
bao dung. Chùa bị cháy hay không, hình như đối với thầy
chẳng có gì khác biệt.
Từ
chùa, anh đi bộ ra nhà ga xe lửa, chưa biết nên mua vé đi
đâu thì gặp một người đồng hương. Người này thấy
dáng dấp khỏe mạnh của anh thì mừng lắm, rủ anh về New
Orleans giúp ông ta đi cào tôm, đánh cá “Ờ, hễ có
chỗ chứa thì đi!” Anh quên bẵng là mình đã thọ ngũ
giới, trong đó giới sát đứng hàng đầu.
Nghề
này chỉ làm sáu tháng ấm, đến mùa lạnh thì rút lên bờ. Trong sáu tháng vô công rồi nghề, những người trẻ thường
rủ anh đi nhậu nhẹt, đánh bài. Họ biết tánh Tâm Điền
thờ ơ về tiền bạc, ai thua bài cứ tìm anh mượn, mượn
anh thì khỏi trả vì biết anh chẳng cần tích giữ.
Ba
năm đã trôi qua như thế, Tâm Điền sống không mục đích,
không niềm vui. Một hôm, trong khi tàu đang quay vào bờ,
anh ngồi lựa cá, búng đầu tôm. Tương đối rảnh rang,
anh có dịp quan sát những con cá tươi chong đang dẫy dụa,
thoi thóp trên sàn, những con tôm tuy đã bị ngắt đầu, vẫn
còn run rẩy vì quá đau đớn… Sau chuyến đi ấy, anh
bỏ nghề.
Lang
thang ra các thành phố lớn để kiếm việc làm, anh bị trở
ngại vì ngôn ngữ. Rốt cuộc, anh cũng kiếm được job
do một người Mỹ đen dẫn dắt: chuyên dọn nhà. Chủ nhân là một Mỹ trắng. Ông ta có mấy chiếc xe
truck lớn sơn chữ “Moving”. Phận sự của anh là: hễ
tài xế chở tới nhà nào thì lo đóng thùng, khiêng bàng ghế,
đồ đạc ra xe; làm càng nhanh càng tốt. Thỉnh thoảng,
ông chủ vỗ vai anh, gật gù cười rồi thưởng thêm vài trăm
bạc…
… Có tiếng gõ cửa. Sa di Phước Hải tự nhiên đẩy cửa
bước vào. Tâm Điền nhận ra chú ngay nhờ đôi môi mỏng
đỏ au lúc nào cũng như thèm nói và hai vành tai nhọn, vảnh
lên, chồm ra phía trước.
Chú
vẫn nhanh nhẩu như hồi còn nhỏ:
-
Lâu quá rồi còn gì! Có nhiều chuyện kể lắm phải
không? Để rảnh rang mình nói chuyện sau. Thầy gọi
chú kìa!
Phước
Hải vừa nói vừa liên tưởng đến bà Hai. Mỗi khi chú
khám phá ra chuyện gì mới mẻ, kể cho bà là bà há miệng
ra nghe một cách thích thú rồi sau đó đi truyền tin cho mọi
người. Và chú chờ có người khác kể cho chú nghe lại
tin này với nhiều chi tiết bổ sung thêm thắt. Đối
với chú, đây chỉ là trò vui nhưng mãi rồi trở thành thói
quen ưa thích những chuyện vặt vãnh ngồi lê đôi mách.
Phước
Hải dẫn Tâm Điền đến phương trượng của sư phụ xong,
lẽ ra chú nên trở về phòng ngay nhưng thói quen tò mò mạnh
hơn ý chí muốn sửa đổi, Phước Hải vội vã đi vòng ra
sân. Chú nép mình bên cửa sổ phòng sư phụ, hai chân
như bị dán vào nền xi măng, hai tai tập trung cao độ đến
nỗi không cảm thấy lạnh lẽo gì dù thời tiết cuối Đông
vẫn còn đáng ngại.
-
Ta chờ con đã lâu, ta biết thế nào con cũng trở về.
Hai
tiếng “trở về” ấm áp như vòng tay thân yêu của người
cha độ lượng. Vòng tay trìu mến ôm lấy đứa con hoang
đàng lưu lạc. “Phải rồi, mình cũng có chỗ để trở
về…”
-
Lạy thầy, nếu con biết thầy lâm trọng bịnh, con đã về
sớm hơn.
-
Không sao, cũng chưa muộn!
Giọng
Tâm Điền sốt sắng và thành khẩn:
-
Như vậy con có thể làm được gì? Bất cứ điều chi
thầy muốn sai bảo, dù cực khổ đến đâu, con cũng không
từ nan.
Sư
phụ ho, rên khe khẽ. Tâm Điền có cảm tưởng trái tim
mình thắt lại, ruột gan cũng xáo trộn. Cơn đau của
thầy chính là của anh. Nếu bác sĩ nào có thể lột
lớp da lành mạnh của anh để đắp lên cho thầy, anh cũng
sẵn sàng.
Thầy
nhìn anh, cái nhìn xuyên suốt tư tưởng, ý nghĩ của anh.
Thầy
cười:
-
Ta không cần con phải hi sinh. Đem một sinh mạng để
đổi lấy một sinh mạng, viêc ấy nào có lợi gì! Cái
áo này đã rách nát, hãy trả nó lại cho vô thường. Ta chỉ mong con về đây để cùng ta niệm Phật. Công
phu của ta chưa được thành tựu như ý, ta cần sự trợ giúp
của con.
Tâm
Điền ngồi sững. Sự kinh ngạc quá độ biến anh thành
pho tượng đá được tạc nên bởi một nhà điêu khắc có
óc khôi hài: đôi mắt tròn xoe, trợn trừng, còn cái
miệng thì há hốc méo xẹo.
Mãi
một lúc sau Tâm Điền mới thốt nên lời:
-
Bạch thầy, trong chùa có nhiều tỳ kheo. Quí vị ấy
có đầy đủ tư cách hơn. Không phải con sợ mệt nhọc
gì nhưng con không xứng đáng.
Rồi
anh lắc đầu, cả quyết hơn:
-
Con hoàn toàn không dám. Con là kẻ hoang đàng, không giới
luật, không đạo đức.
Hòa
thượng nói, không chút gì ngạc nhiên:
-
Thầy biết. Nhưng những gì xem như đối nghịch, mâu
thuẫn lại có tác dụng hổ tương.
-
Thưa, con không hiểu gì cả. Con chỉ thấy cuộc đời
con không ra gì: con đã ở tù vì tội đồng lõa trộm
cắp, khi ra tù thành dân “homeless”, không nhà cửa, không
nghề nghiệp, lang thang như kẻ ăn mày…
-
Con đã bị hàm oan nhưng con không ta thán kêu ca, phải vậy
không?
Ngạc
nhiên quá, Tâm Điền quên cả lễ nghi:
-
Ủa, sao thầy biết?
Vẻ
mặt nhà sư phảng phất một nụ cười:
-
Người xem thường tài sản, tiền bạc như con mà lại đi
ăn cắp à? Tánh tham không có nơi con.
Tâm
Điền phục thầy mình thêm, anh thú thật:
-
Dạ đúng vậy, con bị gạt. Tưởng làm cho công ty dịch
vụ chuyên chở, dọn nhà, nào ngờ họ tổ chức ăn trộm
công khai. Chuyện đổ bể, con mang tội đồng lõa, bị
kết án hai năm tù… Ra khỏi tù, con trở thành “homeless”,
nhập bọn lang thang với những kẻ không nhà, đêm ngủ vỉa
hè, ngày nghỉ dưới gốc cây. Rồi lại trở vào tù
vì tội buôn bán ma túy - đường phố thì phải tuân theo luật
giang hồ, muốn sống hiền lương cũng không được. Tay
con như trót nhúng chàm, cứ liều nhắm mắt đưa chân. May sao con nhớ đến thầy. Ra khỏi nhà giam lần thứ
hai con mua vé xe lửa đi thẳng về chùa. Được gặp lại
thầy, con mừng quá…
Sư
phụ gật đầu:
-
Ngày mai, con hãy dậy sớm, nhờ chú Phước Hải cắt tóc,
cạo râu cho sạch sẽ. Ta sẽ báo Phước Lập hướng
dẫn con nghi thức sám hối. Hãy chí thành sám hối, nguyện
không tái phạm, nguyện khép mình trong giới luật, con sẽ
được yên ổn, nhẹ nhàng…
Bỗng
nhiên hòa thượng nói to hơn:
-
Thôi khuya rồi, mấy đứa về phòng ngủ đi!
Trong
lúc Tâm Điền còn ngơ ngác vì hai tiếng “mấy đứa”, bên
ngoài, chú Phước Hải thất kinh hồn vía, ù té chạy về
hậu liêu. “Thôi chết rồi, thầy biết mình nghe lén. Còn mặt mũi nào xin thầy thọ đại giới! Tự thắng
mình mới quan trọng, danh vị bên ngoài nào có nghĩa gì đâu!”
***
Ban đêm, trong cảnh thanh vắng của miền quê khoáng đạt, hình như có tiếng niệm Phật lan tỏa nhẹ nhàng theo tiếng gió vi vu. Đôi khi tiếng niệm thật mơ hồ như chỉ là âm vang từ tâm tưởng người nghe; đôi khi được cất lên sang sảng từ một niềm tin mãnh liệt, từ một tâm hồn trống không, tuốt luốt, không dính mắc lụy phiền.
Một già một trẻ thay phiên nhau ròng rã niệm ngày đêm khiến những người trong chùa, những Phật tử thường lui tới và thậm chí khách hành hương mới viếng chùa cũng thầm thầm niệm theo.
Sáng hôm sau, sương mù dày đặc. Nhưng trên đám khói mây ấy là một vùng trắng xóa được kết bằng muôn ngàn chùm hoa cam mới nở, lơ lửng giữa không gian, hương thơm ngào ngạt khắp vùng. Hòa thượng đã chỉnh tề y áo. Người cho phép các đệ tử, sau thời công phu sáng, được phép đến thăm thầy.
Họ ngạc nhiên nhìn thấy hòa thượng tươi tỉnh, hồng hào dù các vết đau vẫn còn loang lở trên cổ, trên tay. Mọi người sụp xuống đảnh lễ sư phụ. Trưởng tử Phước Lập là người thương thầy nhất, linh tính rằng đây là lần cuối mình còn được nhìn thấy ân sư, thầy đã không cầm được nước mắt.
Không khí thương cảm, bịn rịn lãng đãng quanh đây. Hòa thượng cho phép mọi người an tọa, hỏi có ai cần thưa thỉnh điều chi. Tất cả đều im lặng, chỉ có tiếng sụt sùi nho nhỏ.
Sư phụ ngưng tay lần chuỗi, đỉnh đạc nói:
- Các con hãy lắng nghe!
Phàm là người xuất gia, muốn tiến tu, điều trước tiên là phải tự xét mình. Nhận thấy khuyết điểm để sửa đổi, đó là thật tu. Ai không chịu sửa mình, người ấy không tiến lên được. Trong các con nếu ai không biết khuyết điểm của mình, hoặc thấy mà không từ bỏ được, hoặc tự cho mình là người hoàn toàn, thì nội trong ngày hôm nay, hãy tìm đến ta, ta sẽ vì sự nghiệp tu hành của người ấy mà chỉ bảo cho.
Giờ đây, vì các con, ta sẽ kể lại kinh nghiệm tu hành của bản thân, hãy chú ý nghe cho kỹ.
Hòa thượng ngừng nói, đôi mắt hiền từ lướt trên những khuôn mặt thân thương đã cùng mình trải qua những gian khổ ngọt bùi bao nhiêu năm nay. Sau khi nhấp chút nước thấm giọng, người bắt đầu:
- Thời thơ ấu, thầy là đứa trẻ tinh nghịch, hay phá phách, giết hại loài vật. Vào được cổng chùa, tuy đã dừng ác nghiệp song chưa biết tạo thiện nghiệp. Được bổn sư nhắc nhở, thầy cố gắng lập công bồi đức nhưng lại chấp vào công đức đã làm. Vì vậy, sư ông dạy tu pháp hồi hướng để xả bỏ phước đức hữu lậu. Sau khi thọ giới tỳ kheo, thầy được sư ông hướng dẫn Thiền Tịnh song tu để tiến tới cứu cánh giải thoát.
Sau năm mươi năm ròng rã siêng tu, thầy nghiệm ra rằng “nhất tâm còn dễ đặng chứ vô tâm, vô niệm thật khó đạt thành.” Ngày đêm thầy luôn tự vấn: “Cái gì đã mãi ràng buộc khiến ta chẳng thể vượt thoát lên được?”
Các con có thể tin được điều này không? Chính Phật tử Tâm Điền là người giúp thầy phá tung được mấu chót cuối cùng.
Mọi người, không ai che dấu được ngạc nhiên của mình. Họ cùng quay nhìn phía ra sau để tìm Tâm Điền nhưng anh không hiện diện nơi đây.
Chờ cho mọi xôn xao lắng dịu lại, hòa thượng tiếp tục:
- Từ nhỏ đến già, ta quen khép mình trong khuôn khổ kỷ cương nên bị nề nếp khuôn khổ chi phối, nó khiến cho năng sở luôn luôn hiện diện. Tới lúc muốn phá vỡ sự ràng buộc, muốn cắn cái kén đã bao bọc mình xưa nay để chui ra, bay lượn tự do, lại không thể làm được.
Còn Tâm Điền là một người bê bối, lôi thôi; đối với nó, không có gì quan trọng hết, kể cả sinh mạng, cả cuộc đời của nó… Ta học nơi Tâm Điền sự xả bỏ đến tận cùng nhưng đồng thời ta cũng khuyên nó nên bắt đầu vô khuôn khổ. Con ngựa chứng tuy có tài nhưng nếu không biết cách điều khiển, nó sẽ thành vô dụng hoặc gây tác hại.
Các con ơi, theo gương đức Phật, việc tu hành phải nên hòa hợp theo đường hướng trung đạo mới dễ thành công, đừng chấp một bên, đừng quyết đoán một chiều…
… Hòa thượng đã viên tịch ngay đêm hôm ấy. Hồi chuông trống Bát Nhã phá vỡ sự yên lặng thăm thẳm của đêm trường, đưa người đến chốn bình yên muôn thuở, khai thông nguồn sáng vô biên.
Mấy tháng sau, Tâm Điền trở thành một sa di mẫu mực. Bên cạnh chú là những người bạn đồng hành, những huynh đệ hết lòng giúp đỡ. Ngoài pháp lục hòa, trong lòng họ còn có sự tương kính. Những lời cuối cùng của hòa thượng đã tác động mạnh mẽ trong lòng mỗi người.
Rừng hoa cam trắng giờ đã kết thành trái ngọt, những trái vàng tươi chín mọng này đã lớn lên trong chuông sớm, kinh chiều; sẽ được phân phối đi khắp nơi, như một sự xả thân cúng dường cho nhân loại. Những trái cam này cống hiến tự nhiên và vô tâm đến nỗi không hề biết rằng khi buông bỏ tất cả là lúc được tất cả…