84. Kinh Madhurà

( Majhima  Nikàya )

Chuyển thể Thơ :

Giới Lạc  MAI LẠC HỒNG  tự TUỆ NGHIÊM

 ( Huynh Trưởng Cấp Tấn  - GĐPTVN tại Hoa Kỳ )

Email : honglacmai1@yahoo.com

84. Kinh MADHURÀ

( Madhurà sutta )

Như vậy, tôi nghe :

          Một thời, Đại Luận Nghị Tôn-giả

          Là Ma-Ha Kách-Chá-Da-Na  (1)

             ( Hay Ma-Ha Kách-Cha-Na,

       Ca-Chiên-Diên cũng chính là vị đây ).

          Lúc ấy ngài trú Ma-Đu-Rá

          Tại khu rừng Gun-Đá (2) trải qua.

              Đức vua xứ Ma-Đu-Ra  (2)

       Là A-Vanh-Tí-Pút-Ta (2), nghe là :

       “ Sa-môn Ma-Ha Kách-Cha-Ná

          Hiện trú Gun-Đá – Ma-Thu-Ra

              Tiếng đồi tốt đẹp lan xa :

     ‘Ma-Ha Kách-Chá-Da-Na ngài này

          Bậc Hiền-giả, bậc đầy Trí-giác

          Bậc Đa văn, lưu loát nói năng 

              Biện tài lão luyện, Cao Tăng

       Bậc A-La-Hán muôn phần tịnh thanh.

          Thật tốt lành nếu được yết kiến

          Một Thánh Tăng danh tiếng như vầy ”.

              Đức vua liền ra lệnh ngay : 

       Cỗ xe thù thắng cho bày nhiều xe

          Vua lên một cỗ xe thù thắng 

    _______________________________

(1) : Tôn-giả Mahà Kaccayàna  hay  Kaccanà , phiên âm là Ma-Ha

      Ca-Chiên-Diên – là một trong Thập Đại Đệ Tử của Đức Phật

      Có tàibiện luận , được tôn xưng là bậc Đệ Nhất Luận Nghị.

(2) : Khu rừng Gunda  tại xứ Madhura của Vua Avantiputta .

Trung Bộ ( Tập 3 )  Kinh 84 :    MADHURÀ          *  MLH –  142

          Là ngự xa thượng đẳng hoàng gia

              Cùng đi khỏi Ma-Đu-Ra

       Với đại uy vệ một nhà Đại Vương

          Rồi thẳng đường đến nơi Tôn-giả

          An trú tại Gun-Đá khu rừng.

              Đến chỗ xe cộ phải dừng

       Vua liền xuống đi bộ cùng bầy tôi.

          Khi đến nơi, hỏi thăm Tôn-giả 

          Với những lời thanh nhã, mừng chào

              Rồi chọn một bên, ngồi vào,

       Vua A-Vanh-Tí khởi đầu thưa ra

          Với Đại Ca-Chiên-Diên Tôn-giả :

    – “ Thưa Tôn-giả Kách-Chá-Da-Na !    

              Các vị Bàn-Môn xưa xa

       Đã từng tuyên bố : ‘Chỉ Bà-La-Môn

          Là chủng tánh tối tôn, siêu việt

          Chủng tánh khác hạ liệt, suy đồi.

              Bàn-Môn (1)  là bạch chủng thôi,

       Các chủng tánh khác trên đời đều đen,

          Bà-la-môn được khen thanh tịnh

          Chủng tánh khác lấm dính, tiện dòng.

              Bàn-môn là con chính tông

       Của Phạm Thiên, vốn sinh trong miệng ngài.

          Bàn-môn này Phạm Thiên tạo tác,

          Đấng Phạm Thiên sinh các Bàn-môn,

              Thừa tự Phạm Thiên tối tôn.

       Ý Tôn-giả về Bàn-môn thế nào ? ”.

    – “ Thưa Đại Vương ! Tự hào như vậy

     ___________________________

(1) : Bàn-Môn  hay  Phạm-Chí  tức là Bà-La-Môn.

Trung Bộ ( Tập 3 )  Kinh 84 :    MADHURÀ          *  MLH –  143

          Thì điều ấy là lời nói thôi !

              Là những âm thanh trên đời

       Những người Phạm Chí dùng lời rêu rao

          Đánh giá cao giai cấp Phạm Chí

          Và khinh bỉ những giai cấp sau

              Đại Vương ! Ngài nghĩ thế nào

       Nếu Khách-Ti-Dá người giàu và sang

          Nhiều tài sản, bạc vàng, ngũ cốc

          Thường hay ban bổng lộc gia nhân,

              Có thể nào người thuộc phần

       Bàn-Môn, Sát-Đế-Lỵ (*) cần việc đây

          Vết-Sa, hay Sút-Đa (*) giai cấp

          Họ đến gặp, xin làm thân tùy

              Trung thành hầu hạ mọi thì     

       Thức khuya dậy sớm và thi hành liền

          Mọi mệnh lệnh chủ truyền, chí thú

          Làm đẹp lòng người chủ sớm trưa

              Khiến người ai cũng thích ưa

       Lời nói kính ái chủ vừa lòng ngay.

          Đại Vương này ! Trường hợp như thế     

          Theo Đại Vương có thể xảy ra ? ”.

         – “ Thưa Tôn-giả Kách-Cha-Na !

       Nếu có người Khách-Ti-Da sang giàu

          Có tài sản thuộc vào cự phú

     ___________________________

   (*) : Theo Bà-La-Môn, xã hội chia ra 4 giai cấp bất di bất dịch :

     1) Bà-la-môn ( Brahmana -giai cấp đứng đầu giữ phần nghi lễ, 

     tế tự ).

    2) Sát-Đế-Lỵ ( Khattiyà - giai cấp Vua chúa, quan quyền ) ;

    3) Phệ-Xá ( Vessa – các hạng Thương gia, buôn bán ) .

    4) Giai cấp cuối cùng bị áp chế, khinh rẻ nhất là Thủ-Đà-La

       (Suddà ) hay còn gọi là Chiên-Đà-La ( Candala ) .    

Trung Bộ ( Tập 3 )  Kinh 84 :    MADHURÀ          *  MLH –  144

          Thì có thể làm chủ nhân gia

              Của bốn giai cấp kể ra :

       Bàn-môn, Sát-Lỵ, Vết-Sa, Thủ-Đà  (1)

          Các người ấy trải qua hầu hạ

          Thật trung thành ròng rã sớm trưa

              Làm cho mọi người thích ưa

       Nói lời kính ái, chủ vừa lòng, thương ”.

    – “ Cũng như vậy, Đại Vương suy nghĩ

          Như thế nào nếu vị Bàn-Môn

              Không những dòng dõi đáng tôn

       Mà còn giàu có. Thật không thể nào

          Tính kể đến sự giàu sang đấy

          Thì có thể vị ấy nhận vào

              Những người gia nhân, mặc dầu

       Thuộc bốn giai cấp thanh cao hay hèn.

          Những người ấy bao phen hầu hạ

          Thật trung thành ròng rã sớm trưa

              Lời nói kính ái đáng ưa,

       Đại Vương biết, thấy, nghe chưa việc này ?

          Hoặc ở đây, thế nào ngài nghĩ

          Nếu có vị Phệ-Xá, Thủ-Đà

              Lại được giàu có vinh hoa

       Sống rất sung túc, cửa nhà đẹp sang,

          Nhiều tài sản, bạc vàng, ngũ cốc,

          Nhiều tài lộc, sung sướng biết bao

              Vị ấy có thể nhận vào

       Những người giai cấp thấp cao như là :

     ______________________________

(1) : Bốn giai cấp : Brahmana (Bà-la-môn hay Bàn-môn, Phạm-

      chí) , Khattiya  (Sát-Đế-Lỵ hay Sát-Ly),  Vessa  (Phệ-Xá) và 

      Sudda (Thủ Đà-La hay Thủ-Đà).  

Trung Bộ ( Tập 3 )  Kinh 84 :    MADHURÀ          *  MLH –  145

          Khách-Ti-Da, Bàn-môn, Phệ-Xá,

          Chanh-Đa-Lá… làm việc ngoài trong

              Trung thành hầu hạ hết lòng

       Thức khuya dậy sớm mà không nề hà

          Mọi lệnh của chủ nhà thực hiện

          Lời kính ái nên khiến đẹp lòng.

              Điều này có thể có không ? ”.

 – “ Tôn-giả ! Có thể có trong điều này.

          Nếu vị đây thuộc vào giai cấp

          Được đề cập : Sát-Lỵ, Bàn-môn,

              Phệ-Xá, Thủ-Đà thảy đồng

       Nếu là cự phú của trong của ngoài

          Tài sản, vàng đếm hoài không xuể,

          Thì có thể có những gia nhân

              Thuộc bốn giai cấp vừa phân,

       Trung thành hầu hạ ân cần sớm trưa,

          Vâng mệnh lệnh, làm vừa lòng chủ,

          Luôn chí thú làm việc hết lòng,

              Lời kính ái, chủ đẹp lòng

       Điều ấy có thể có trong đời thường ”.

    – “ Thưa Đại Vương ! Nếu mà như vậy     

          Thì bốn chủng tánh ấy ở đây

              Đồng đẳng hay không, thưa ngài ? ”.

 – “ Thật vậy Tôn-giả ! Nghĩ ngay như vầy

          Thời bốn chủng tánh này đồng đẳng,

          Trẫm thấy chẳng sai biệt gì đâu ! ”.

        – “ Thưa Đại Vương ! Như lúc đầu

       Tôi nói Phạm-chí trước sau bảo là

         ‘Bà-La-Môn mới là tối thượng’

          Phải được hiểu mường tượng như là

Trung Bộ ( Tập 3 )  Kinh 84 :    MADHURÀ          *  MLH –  146

              Những âm thanh được phát ra

       Tự mình xưng tụng chỉ ta mới tuyền

          Từ miệng đấng Phạm Thiên sinh hạ.

          Khách-Ti-Dá, Vết-Sá, Sút-Đa

              Đều là hạ liệt, xấu xa

       Âm thanh như vậy chỉ là thoáng mau.

          Thưa Đại Vương ! Thế nào ngài nghĩ ?

          Một người Sát-Đế-Lỵ hay là     

              Bàn-Môn, Phệ-Xá, Thủ-Đà :

       Sát sanh, lấy của người ta, mặc dầu

          Người ta không cho đâu mà lấy;

          Tâm tà vạy dâm dục; vọng ngôn,

              Lưỡng thiệt, phù phiếm, ác ngôn;

       Tham dục, sân hận, mãi tồn si mê,

          Chấp tà kiến mọi bề, mọi loại…

          Khi thân hoại mạng chung – có sanh

              Vào các đọa xứ chẳng lành ?

       Cõi dữ, ác thú đành rành hay không ?

          Hay là không thác sanh như vậy ?

          Hay Đại Vương nghĩ, thấy thế nào ? ”.

        – “ Thưa Tôn-giả ! Người phạm vào

       Giết chóc hại mạng, phạm vào tà dâm,

          Nói láo hay nói đâm thọc khác,

          Lời độc ác, phù phiếm ba hoa,

              Tham dục, sân hận, kiến tà,

       Thì dù Phạm-Chí hay là Vết-Sa,

          Sát-Đế-Lỵ, Sút-Đa… cả thảy

          Cũng đều phải nghiệp báo theo cùng,

              Sau khi thân hoại mạng chung

       Phải sa cõi dữ hãi hùng mà thôi !

Trung Bộ ( Tập 3 )  Kinh 84 :    MADHURÀ          *  MLH –  147

          Vào đọa xứ hay nơi ác thú

          Vào địa ngục chịu đủ cực hình.

              Trẫm nghĩ như vậy đinh ninh

       Và nghe La-Hán cao minh giảng vầy ”.

    – “ Thưa Đại Vương ! Lành thay điều ấy ! 

          Khi chính ngài nhận thấy như vầy

              Và nghe Thánh Tăng các ngài

       Bậc A-La-Hán giảng bày sâu xa.

          Nếu sự tình này là như vậy

          Thời bốn chủng tánh ấy ở đây

               Đồng đẳng hay không, thưa ngài ? ”.

 – “ Thật vậy, Tôn-giả ! Nghĩ ngay như vầy

          Thời bốn chủng tánh này đồng đẳng,

          Trẫm thấy chẳng sai biệt gì đâu ”.

         – “ Đại Vương ! Ngài nghĩ thế nào

       Người Sát-Đế-Lỵ thanh cao, hay là

          Bà-La-Môn, Vết-Sa, Sút-Đá

          Là những người hiền giả thiện tâm,

              Từ bỏ sát sanh, tà dâm,

       Từ bỏ trộm cướp, sai lầm vọng ngôn,

          Bỏ đâm thọc, bỏ luôn ác khẩu,

          Bỏ nói láo, phù phiếm ba hoa,

              Từ bỏ tham dục, sân tà,

       Luôn có chánh kiến, từ hòa ung dung,

          Khi thân hoại mạng chung đã tới

          Thì có được Thiên giới sinh ngay ?

              Có sinh thiện thú, đời này ?

       Hoặc không thể thác sanh, hay thế nào ?       

          Đại Vương nghĩ ra sao việc ấy ? ”.

    – “ Thưa Tôn-giả ! Trẫm thấy rõ là

Trung Bộ ( Tập 3 )  Kinh 84 :    MADHURÀ          *  MLH –  148

              Bram-Ma-Na, Khách-Ti-Da              

       Hay là Vết-Sá, Sút-Đa… người nào

          Các giới hạnh thanh cao vâng giữ,

          Từ bỏ sự sát sanh nhỏ, to

              Từ bỏ lấy của không cho,

       Từ bỏ dâm hạnh nguyên do dục tà,

          Bỏ nói láo hay là đâm thọc

          Lời nói độc, phù phiếm… tránh xa

              Tham dục, sân hận diệt qua

       Luôn có chánh kiến, từ hòa ung dung

          Khi thân hoại mạng chung, sinh tới

          Cõi thiện thú, Thiên giới, đời này.

              Đối với trẫm là như vầy

       Và nghe La-Hán các ngài tán dương ”.

    – “ Thưa Đại Vương ! Lành thay điều ấy !

          Khi chính ngài nhận thấy như vầy

              Và nghe Thánh Tăng các ngài

       Bậc A-La-Hán giảng bày sâu xa.

          Nếu sự tình này là như vậy

          Thời bốn chủng tánh ấy ở đây

               Đồng đẳng hay không, thưa ngài ? ”.

 – “ Thật vậy, Tôn-giả ! Nghĩ ngay như vầy

          Thời bốn chủng tánh này đồng đẳng,

          Trẫm thấy chẳng sai biệt gì đâu ”.

        – “ Thưa Đại Vương ! Như lúc đầu

       Tôi nói Phạm-chí trước sau bảo là

         ‘Bà-La-Môn mới là tối thượng’

          Phải được hiểu mường tượng như là

              Những âm thanh được phát ra

       Tự mình xưng tụng chỉ ta mới tuyền

Trung Bộ ( Tập 3 )  Kinh 84 :    MADHURÀ          *  MLH –  149

          Từ miệng đấng Phạm Thiên sinh hạ.

          Khách-Ti-Dá, Vết-Sá, Sút-Đa

              Đều là hạ liệt, xấu xa

       Âm thanh như vậy chỉ là thoáng mau.

          Thưa Đại Vương ! Thế nào ngài nghĩ ?

          Một người Sát-Đế-Lỵ hay là     

              Bàn-Môn, Phệ-Xá, Thủ-Đà :

       Lén lút đột nhập vào nhà người ta

          Hoặc cướp giật tiền và đồ đạc

          Phục kích các đường cướp, giết người

              Hoặc là tư thông vợ người…

       Có người bắt được, tức thời giải ngay

          Đến trước ngài, trình bày tất cả :

         ‘Tâu Bệ Hạ ! Kẻ trộm cướp này

              Làm hại uy danh của ngài 

       Xin hãy hình phạt kẻ này cho mau’.    

          Đại Vương như thế nào xử gã ? ”.

    – “ Thưa Tôn-giả Kách-Chá-Da-Na !

              Trẫm sẽ theo Luật, phán ra

       Tra tấn kẻ ấy hay là chém ngay,

          Hoặc tẩn xuất kẻ này khỏi nước

          Hoặc từng bước y luật dụng hình

              Tùy theo tội trạng phát sinh

       Vì sao vậy ? Vì tự mình gây ra.

          Danh xưng : Khách-Ti-Da, Phạm Chí…

          Mà vốn dĩ được gọi xưa nay

              Danh xưng ấy biến mất ngay,

       Chỉ gọi ‘tên trộm cướp’ này mà thôi ”.

    – “ Nếu mà sự tình đời như vậy

          Thời bốn chủng tánh ấy ở đây

Trung Bộ ( Tập 3 )  Kinh 84 :    MADHURÀ          *  MLH –  150

               Đồng đẳng hay không, thưa ngài ? ”.

 – “ Thật vậy, Tôn-giả ! Nghĩ ngay như vầy

          Thời bốn chủng tánh này đồng đẳng,

          Trẫm thấy chẳng sai biệt gì đâu ”.

        – “ Thưa Đại Vương ! Như lúc đầu

       Tôi nói Phạm-chí trước sau bảo là

         ‘Bà-La-Môn mới là tối thượng’

          Phải được hiểu mường tượng như là

              Những âm thanh được phát ra

       Tự mình xưng tụng chỉ ta mới tuyền

          Từ miệng đấng Phạm Thiên sinh hạ.

          Khách-Ti-Dá, Vết-Sá, Sút-Đa

              Đều là hạ liệt, xấu xa

       Âm thanh như vậy chỉ là thoáng mau.

          Thưa Đại Vương ! Thế nào ngài nghĩ ?

          Một người Sát-Đế-Lỵ hay là     

              Bàn-Môn, Phệ-Xá, Thủ-Đà :

       Cạo bỏ râu tóc, xuất gia tu hành

          Đắp ca-sa, gia đình từ bỏ

          Sống không có gia đình, một mình

              Thọ trì giới luật tịnh thanh

       Sống đời Phạm hạnh, thực hành thiền-na

          Chỉ ăn ngọ, trì qua thiện pháp

          Thì Đại Vương sẽ đáp thế nào ?

              Đối xử vị ấy ra sao ? ”.

 – “ Thưa Tôn-giả ! Trẫm sẽ mau đứng liền

          Thỉnh ngồi trên pháp tòa tử tế

          Kính đảnh lễ vị ấy trên tòa

              Cúng dường ‘tứ vật dụng’ là :

       Y phục, vật thực, sàng tòa, thuốc men

Trung Bộ ( Tập 3 )  Kinh 84 :    MADHURÀ          *  MLH –  151

          Rồi trẫm bèn chu toàn sắp đặt

          Sự bảo vệ, mọi mặt hộ trì

              Che chở đúng pháp mọi thì

       Danh xưng lúc ấy của vì xuất gia

          Không là Khách-Ti-Da, Phạm-Chí,

          Hay là vị Phệ-Xá, Thủ-Đà,

              Nay biến mất, không như là

       Trước gọi khinh thị hay là kính tôn

          Chỉ gọi là ‘Sa-Môn’ vị ấy ”. 

    – “ Nếu như vậy, bốn chủng tánh đây

               Đồng đẳng hay không, thưa ngài ? ”.

 – “ Thật vậy, Tôn-giả ! Nghĩ ngay như vầy

          Thời bốn chủng tánh này đồng đẳng,

          Trẫm thấy chẳng sai biệt gì đâu ”.

        – “ Thưa Đại Vương ! Như lúc đầu

       Tôi nói Phạm-chí trước sau bảo là

         ‘Bà-La-Môn mới là tối thượng’

          Phải được hiểu mường tượng như là

              Những âm thanh được phát ra.

       Họ đã tuyên bố : ‘Chỉ Bà-La-Môn

          Là chủng tánh tối tôn, siêu việt

          Chủng tánh khác hạ liệt, suy đồi.

              Bàn-Môn là bạch chủng thôi,

       Các chủng tánh khác trên đời đều đen,

          Bà-la-môn tự khen thanh tịnh

          Chủng tánh khác lấm dính, tiện dòng.

              Bàn-môn là con chính tông

       Của Phạm Thiên, vốn sinh trong miệng ngài.

          Bàn-môn này Phạm Thiên tạo tác,

          Đấng Phạm Thiên sinh các Bàn-môn,

Trung Bộ ( Tập 3 )  Kinh 84 :    MADHURÀ          *  MLH –  152

              Thừa tự Phạm Thiên tối tôn.

       Tự mình xưng tụng Bàn-Môn quá đà ”.

          Được nghe vậy, vua Ma-Thu-Rá

          A-Vanh-Ti-Pút-Tá – thưa qua

              Với ngài Kách-Chá-Da-Na

     ( Ca-Chiên-Diên  cũng chính là ngài đây ) :

    – “ Vi diệu thay ! Lành thay Tôn-giả ! 

          Ngài Ma-Ha Kách-Chá-Da-Na !

              Thưa Tôn-giả ! Hy hữu thay !

       Như người dựng vật lăn quay ngã nằm

          Chỉ hướng kẻ sai lầm lạc lối,

          Đem đèn sáng vào tối như bưng

              Để ai có mắt mở bừng

       Có thể thấy được sáng trưng sắc màu .

          Cũng như thế, nhiệm mầu Chánh Pháp

          Được Tôn-giả giải đáp, giảng ra.

              Con xin quy ngưỡng thiết tha

       Quy y Tôn Giả Kách-Cha-Da-Nà,

          Quy y Pháp sâu xa đáng kính

          Quy y Tăng thanh tịnh, phước đầy.

              Mong ngài chấp nhận con nay

       Được làm đệ tử, vun đầy thiện duyên

           Xin phát nguyện vẹn tuyền ngưỡng phục

           Kể từ nay đến lúc mạng chung ”.

       – “ Thưa Đại Vương ! Xin hãy đừng

       Quy y bần đạo, hãy dừng ý đây.

          Hãy quy y bậc Thầy uyên bác

          Thiên Nhân Sư, Đại Giác, Phật Đà,             

              Tôi cũng quy y Phật Đà ”.

Trung Bộ ( Tập 3 )  Kinh 84 :    MADHURÀ          *  MLH –  153

  – “ Thưa Tôn Giả Kách-Cha-Na ! Hiện thời

          Bậc Thế Tôn, Thầy Trời Người đó

          Hiện đang trú ở chỗ nào đây ? ”.

        – “ Thưa Đại Vương ! Đáng tiếc thay !

       Đấng Vô Thượng Sĩ ngày nay không còn

          Đức Thế Tôn Niết-bàn đã nhập

          Tứ Chúng khắp vẫn quy y Ngài

              Quy y Pháp & Tăng đức tài

       Đại Vương nên hướng về Ngài quy y ”.

    – “ Thưa Tôn Giả ! Vậy thì với trẫm

          Có niềm tin sâu thẳm, thiết tha

              Nếu nghe Thế Tôn ở xa

       Mười do-tuần – dô-cha-na – như vầy   (  yojana )

          Trẫm cũng sẽ đi ngay đến đấy

          Để yết kiến, lễ lạy Phật Đà

              Bậc Chánh Đẳng Giác từ hòa,

       Đại A-La-Hán, cũng  là Thế Tôn.

          Nếu nghe đồn Phật đang an trú

          Hai, ba, bốn, năm chục do-tuần

              Thì trẫm cũng quyết định luôn

       Đến yết kiến Phật, thấm nhuần pháp âm.

          Nay Phật đã song lâm tịch diệt

          Trẫm chí thiết vọng bái quy y

              Đấng tịch diệt Chánh Biến Tri,

       Quy y Pháp Bảo, quy y Tăng Già,

           Mong Tôn Giả Kách-Cha-Da-Ná

           Nhận nơi con với cả lòng thành

               Quy y Tam Bảo tịnh thanh

       Từ nay đến hết đời mình chẳng thay ./-

Trung Bộ ( Tập 3 )  Kinh 84 :    MADHURÀ          *  MLH –  154

        Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật  ( 3 L )

*

*  *

(  Chấm dứt  Kinh  số 84  :  MADHURÀ   –

                                        MADHURÀ Sutta  )