TAM TẠNG THÁNH KINH PHẬT GIÁO
TẠNG KINH (NIKÀYA)
Thi Hóa
TRƯỜNG BỘ KINH
(Dìgha Nikàya)
Tập II
Hòa Thượng THÍCH MINH CHÂU
Dịch sang tiếng Việt từ Tam Tạng Pàli
Chuyển thể Thơ: Giới Lạc MAI LẠC HỒNG
NHÀ XUẤT BẢN PHƯƠNG ĐÔNG PL. 2555 - DL 2010
14. Kinh ĐẠI BỔN
( Mahà Padàna-sutta )
Như vậy, tôi nghe :
1. Một thời, đức Thế Tôn, Thiện Thệ (1)
An trú tại Xá-Vệ (2) thành này
Sa-Vát-Thí (2) cũng là đây
Kỳ Viên Tinh Xá (3) hôm mai tịnh, hòa
Còn có tên Chê-Ta-Va-Ná (3)
Khu vườn do Trưởng giả tên là
A-Na-Thá-Pin-Đi-Ka
Tức Cấp-Cô-Độc, thuần hòa tín gia
Mua lại từ Kỳ Đà thái tử
Để cúng dường Điều Ngự Thế Tôn
Cùng với Tăng đoàn Sa-môn
Có nơi hoằng hóa pháp môn nhiệm huyền.
Phật ngự yên Hoa Lâm tịnh thất
_______________________________
(1) : Hai trong 10 danh hiệu ( Thập Hiệu ) do người đời tôn xưng
đức Phật : Thế Tôn ( Bhagavà ) và Thiện Thệ ( Sugato ).
(2) :Thành Xá Vệ tức Savatthi ( Thất-La-Phiệt ) một trung tâm văn
hóa, thương mại và chính trị quan trọng tại Ấn Độ đương thời .
(3) : Jetavanavihàra :Kỳ Viên hay Kỳ Hoàn Tinh Xá ,doTrưởng giả
Cấp-Cô-Độc ( Anathapindika ) mua lại từ khu vườn của Thái Tử
Kỳ Đà ( Jeta ) gần Thành Xá Vệ (Savatthi ) dâng cho Đức Phật .
Tại đây đức Phật đã nhập hạ nhiều lần và nhiều Kinh quan trọng
đã được Phật thuyết ra. Vì Trưởng Giả Cấp Cô Độc đã dùng vàng
lót trên mặt đất để mua cho được khu vườn theo lời thách của
Thái Tử Kỳ Đà , nên chùa này còn được gọi là Bố Kim Tự ( chùa
trải vàng ). Cảm phục tấm lòng nhiệt tâm vì đạo của Trưởng Giả ,
Thái Tử hoan hỷ cúng toàn bộ cây trái trong vườn đến Phật và
Tăng chúng, nên ngôi chùa thường được gọi với danh xưng :
Jetavana Anàthapindikàràma - Kỳ Thọ Cấp-Cô-Độc Viên ( vườn Cấp-Cô-Độc, cây Kỳ Đà ).
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 002
Chúng Tỷ Kheo khất thực thuận đồng
Sau ngọ thực, rửa bát xong
Cùng nhau tựu hội bên trong hội đường
Chuyện tiền thân mở đường pháp thoại
Chư Tỷ Kheo hăng hái luận bàn.
2. Thế Tôn thiên nhĩ tịnh quang
Nghe được câu chuyện hiện đang được bàn
Ngài đứng dậy, nghiêm trang rời thất
Đến hội đường để gặp chư Tăng
Đến nơi ngồi chỗ sẵn dành
Đoạn Thế Tôn hỏi chúng Tăng nơi này :
– “ Các Tỷ Kheo ! Ở đây câu chuyện
Đã khởi lên nhưng hiện ngưng ngang
Chuyện gì gián đoạn giữa hàng
Tỷ Kheo Tăng Chúng luận bàn việc chi ? ”.
– “ Bạch Thế Tôn ! Sau khi khất thực
Theo pháp chế của bậc Trung Tôn
Dùng bữa và rửa bát xong
Chúng con tựu hội vào trong hội đường
Và pháp thoại hiện đương bàn đến
Liên quan tới các chuyện tiền thân ”.
3. – “ Này hỡi Tỷ Kheo Chúng Tăng !
Có muốn nghe chuyện tiền thân Phật-Đà ?”
– “ Bạch Thế Tôn ! Thật là duyên phước
Để chúng con nghe được tận tường
Tiền thân do đấng Pháp Vương
Thuyết giảng cho chúng con thường vâng theo”.
– “ Các Tỷ Kheo ! Hãy nên tác ý
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 003
Khéo lắng nghe cho kỹ chuyện này ”.
– “ Bạch Thế Tôn ! Xin vâng Ngài ”.
Đoạn đức Phật giảng vào ngay vấn đề :
4. - “ Các Tỷ Kheo ! Trở về quá khứ
* Chín mốt kiếp Điều Ngự Đại Bi
Vi-Pát-Si – Tỳ-Bà-Thi (1)
Ra đời cứu độ, thương vì chúng sinh.
* Băm mốt kiếp hành trình có vị
Phật Si-Khi – Thi-Khí (2) độ đời
Giáng trần cứu khổ nơi nơi.
* Vê-Sa-Phu (3) Phật ra đời trang nghiêm
Tỳ-Xá-Phù (3) cũng tên Phật đó
Độ trầm luân biển khổ chơi vơi.
Rồi trong hiền kiếp cùng thời
* Ka-Ku-Sanh-Thá (4) sáng ngời hồng danh
Câu-Lưu-Tôn (4) là danh hiệu khác
Của vị này, Chánh Giác Phật-Đà.
* Phật Kô-Na-Ga-Ma-Na (5)
Pháp lành hoằng hóa trải qua thời kỳ
Câu-Na-Hàm-Mâu-Ni (5) tên khác.
* Mang giáo pháp lợi lạc truyền ra.
Phật Ca-Diếp – Káp-Sa-Pa (6)
Thuyết dạy tứ nhiếp, lục hòa chư Tăng.
* Hiền kiếp này cũng hằng phiền não
_______________________________
* Sáu đức Phật Quá Khứ trong Hiền Kiếp này :
(1) : Vipassì (Tỳ-Bà-Thi). (2) : Sìkhì (Thi-Khí).
(3) : Vessabhù (Tỳ-Xá-Phù). (4) : Kakusandha (Câu-Lưu-Tôn)
(5): Konàgamana (Câu-Na-Hàm Mâu-Ni) .(6): Kassapa (Ca-Diếp).
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 004
Nên Như Lai thành đạo, độ tha
Hiệu Thế Tôn Gô-Ta-Ma (1)
Chánh Đẳng Chánh Giác, Thích Ca (1) Phật-Đà.
* * *
5. Các Tỷ Kheo ! Tỳ-Bà-Thi Phật
Thuộc giai cấp Sát-Đế-Lỵ (2) này.
.
Đức Phật Thi-Khí, chính Ngài
Cũng Sát-Đế-Lỵ anh tài trượng phu.
Thế Tôn Tỳ-Xá-Phù cũng thế
Thuộc chủng tánh Sát-Đế-Lỵ đây.
Câu-Lưu-Tôn Phật, Ngài này
Bàn-môn chủng tánh an bài chúng tri.
Câu-Na-Hàm-Mâu-Ni Đại Giác
Bà-la-môn giai cấp thuộc về.
Đức Phật Ca-Diếp cận kề
Chủng tánh Ngài cũng thuộc về Bàn-môn.
Nay trong Chánh Giác Tông hoàn mỹ
Ta thuộc Sát-Đế-Lỵ giai tầng
Sát-Đế-Lỵ chủng tánh phần
Thành Chánh Đẳng Giác, cõi trần độ tha.
_______________________________
(1) :Đức Phật hiện tại thuộc họ Gotama (Kiều-Đàm hay Cồ-Đàm)
giòng Thích-Ca (Sakya) , tên là Siddhatta (Sĩ-Đạt-Ta).
(2) : Ấn-Độ thời trước Phật Thích-Ca, đã có Kinh Vệ-Đà ( Veda)
là Thánh điển căn bản của Đạo Bà-la-môn, gồm 4 quyển : Rig-
Veda (Lê-câu Vệ-Đà), Sama-Veda , Yajur-Veda (Dạ-Nhu Vệ-Đà) , Atharva-Veda (A-thát-bà Vệ-Đà). Căn cứ kinh Vệ-Đà, xã hội chia ra 4 giai cấp bất di bất dịch :Bà-la-môn (Brahmana -giai cấp đứng đầu giữ phần nghi lễ, tế tự), Sát-Đế-Lỵ (Khattiyà - giai cấp Vua chúa, quan quyền), giai cấp Phệ-Xá (Vessa - Thương gia) . Giai cấp cuối cùng bị áp chế, khinh rẻ nhất là Thủ-Đà-La (Suddà) hay còn gọi là Chiên-Đà-La (Candala) .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 005
6. Các Tỷ Kheo ! Tỳ-Bà-Thi Phật
Kôn- Đanh-Nha (1) họ thật của Ngài.
Còn Phật Tỳ-Xá-Phú này
Và Thi-Khí Phật cũng tày họ trên.
Câu-Na-Hàm Mâu-Ni Đại Giác
Câu-Lưu-Tôn & Ca-Diếp – ba Ngài
Káp-Sa-Pá (2) họ các Ngài,
Gô-Ta-Ma (3) họ Như Lai hiện đời.
* * *
7. Các Tỷ Kheo ! Trong thời đức Phật
Tỳ-Bà-Thi tuổi thật loài người
Khoảng tám vạn năm chẳng dời,
Thời Thi-Khí Phật, tuổi đời ít hơn
Bảy vạn năm tính tròn tuổi thọ,
Tỳ-Xá-Phù Phật đó trong thời
Sáu vạn năm thọ chẳng dời,
Câu-Lưu-Tôn Phật tuổi đời thế nhân
Bốn vạn năm cõi trần thọ mạng,
Còn đến khi viên mãn thời kỳ
Phật Câu-Na-Hàm Mâu-Ni
Loài người ba vạn năm duy tuổi đời,
Phật Ca-Diếp đến thời thọ mạng
Của loài người hai vạn năm dư.
Nay thời của Ta kiếp trừ
Tuổi thọ ít ỏi loài người hiện nay
Một trăm năm thọ hay hơn chút.
* * *
_______________________________
(1): Kondannà ( Kiều-Trần-Như ). (2): Kassapa ( Ca-Diếp ).
(3): Gotama ( Kiều-Đàm hay Cồ-Đàm ).
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 006
8. Các Tỷ Kheo ! Thoát tục tu trì
Đức Thế Tôn Tỳ-Bà-Thi
Thành đạo dưới Pa-Ta-Li (1) cây này.
Phật Thi-Khí chứng ngay đạo quả
Dưới gốc cây Pun-Đá-Ri-Ka (2)
Đức Tỳ-Xá-Phù Phật-Đà
Giác ngộ dưới Si-Ri-Sa (3) cây này
Câu-Na-Hàm-Mâu-Ni chứng quả
Dưới U-Đum-Ba-Rá (4) cội cây
Còn đức Ca-Diếp Phật này
Cây Ni-Rô-Thá (5), chứng ngay đạo mầu
Nay Như Lai chứng mau đạo quả
Át-Sát-Thá (6) cây đã chở che
Tức cây Giác-ngộ (Bồ đề )
Dưới cây Ta đã chứng về Tam Minh
Thành Chánh Giác, hữu tình tế độ
Cứu chúng sinh thoát khổ, lìa mê.
* * *
9. Các Tỷ Kheo ! Lại nói về
Tỳ-Bà-Thi Phật cận kề có hai
Đại đệ tử trí tài hiền sĩ
Là Khanh-Đa và vị Tít-Sa (7).
Còn đức Thi-Khí Phật-Đà
Đại đệ tử Sam-Pha-Và (8) thánh tăng
A-Phi-Phu (8) thánh tăng, hai vị.
_______________________________
(1): Cây Pàtali (Bà-bà-la). (2):Cây Pundarika (Phân-đà-ly).
(3): Cây Sirìsa (Thi-lợi-ca).(4): Cây Udumbara (Ô-tam-bà-la).
(5): Cây Nigrodha (Ni-câu-luật-đà). (3): Cây Assattha (Bát-đa-la)
(7) & (8): Hai Đại Đệ Tử của Phật Tỳ-Bà-Thi : Khanda (Kiền-Trà)
và Tissa (Đề-Xá). Hai vị Đ.Đệ Tử của Phật Thi-Khí : Sambhara
Tam-bà-bà) và Abhibhù (A-Tỳ-phù).
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 007
Tỳ-Xá-Phù Đại Trí Thế Tôn
Thánh đại đệ tử Sa-môn
Là Út-Ta-Rá (1), lại còn Sô-Na (1)
Thời Ka-Kú-Sanh-Tha Giác Trí
Thánh đệ tử hai vị tài ba
Vi-Thu-Ra & Sanh-Chi-Va (2)
Thời Kô-Na-Gá-Ma-Na Phật-Đà
Phi-Dô-Sa (3) thánh tăng đệ tử
Út-Ta-Ra (3) đệ tử thứ nhì.
Káp-Sa-Pá Chánh Biến Tri
Hai thánh đệ tử thân tùy tài ba
Là Pha-Rát-Va-Cha & Tít-Sá (4)
Thời Như Lai, hệ phả Thích-Ca
Sa-Ri-Pút-Tá (5) tinh hoa
Cùng với Mốc-Gá-Lan-Na (5), hai người
Đại đệ tử của thời hiện tại
Trong hiền kiếp đang trải đương thời.
* * *
10. Này các Tỷ Kheo ! Trong đời
* Tỳ-Bà-Thi Phật chuyển ngời pháp luân
Đại Hội Tăng ba lần tổ chức
Lần thứ nhứt sáu tám triệu Tăng
Lần hai mười vạn Thánh Tăng
_______________________________
(1) : Hai vị Đại Đệ Tử của Phật Vessabhù (Tỳ-Xá-Phù) :
Sona (Phù-du) và Uttara (Uất-đa-la).
(2) : Hai ĐĐT của Phật Câu-Lưu-Tôn : Vidhùra (Tỳ-Lâu) và
Sanjiva (Tát-Ni). (3): Hai ĐĐT của Phật Câu-Na-Hàm-Mâu-Ni :
Bhiyyosa (Thư-bàn-na) và Út-Ta-Ra (Uất-đà-la).
(4): Hai ĐĐT của Phật Ca-Diếp : Bhàradvàja (Bà-la-bà) và Tissa
(Đề-xá). (5) : Hai ĐĐT của Phật Thích-Ca : Sàriputta (Xá-lợi-
Phất) và Moggallàna (Mục-kiền-Liên).
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 008
Lần ba tám vạn tịnh thân Tăng-già
Tất cả vị đều là Lậu-tận
A-La-Hán nghiêm cẩn thân tâm.
* Thời Phật Thi-Khí giáng trần
Đã có Đại Hội Thánh Tăng ba lần
Lần thứ nhất chư Tăng mười vạn
Lần thứ nhì tám vạn Tỷ Kheo
Lần ba bảy vạn Tỷ Kheo
Đều là La-Hán, đáng gieo phước điền.
* Tỳ-Xá-Phù phước duyên đức Phật
Hội Thánh Tăng tổ chức ba lần
Lần đầu tám vạn Thánh Tăng
Lần hai bảy vạn Thinh-Văn thoát trần
Lần thứ ba Thánh Tăng sáu vạn
Ba lần đều La-Hán tịnh, hòa.
* Đức Câu-Lưu-Tôn Phật-Đà
Chỉ một Tăng Hội trải qua đời Ngài
Bốn vạn vị nghiêm oai La-Hán
Bậc Lậu-tận viên mãn chứng tri.
* Phật Câu-Na-Hàm Mâu-Ni
Cũng một Tăng Hội các vì Thánh Tăng
Có ba vạn tịnh thân La-Hán.
* Thời Ca-Diếp Chánh Đẳng, một lần
Hai vạn Tỷ Kheo Thánh Tăng
Đều là La-Hán tịnh thanh vô ngần.
* Thời Như Lai một lần Tăng Hội
Bậc La-Hán bất thối, xuất trần
Vào rằm tháng giêng tròn trăng
Không ai mời thỉnh Thánh Tăng tự tầm
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 009
Vương Xá Thành, Trúc Lâm tinh-xá
Đại Hội Tăng Thánh-giả sáng ngời
Một ngàn hai trăm năm mươi
Trùng tuyên Giới Luật tứ thời nương theo
Hàng Tỷ Kheo Tứ Thanh Tịnh Giới
Biệt giải thoát thu thúc giới hòa.
11. Các Tỷ Kheo ! đức Phật-Đà
* Tỳ-Bà-Thi đó trải qua thời Ngài
Vị thị giả hòa hài cụ túc
A-Sô-Ka (1) A-Dục - phương danh.
* Thời Phật Thi-Khí tịnh thanh
Khê-Manh-Ka-Rá (2) Nhẫn Hành Tỷ Khưu
Là thị giả Dự-lưu chân thật.
* Tỳ-Xá-Phù thời Phật trải qua
Có U-Pa-Sanh-Na-Ka (3)
Cũng tên Tịch Diệt, an hòa tịnh nghiêm.
* Thời giáo hóa ân triêm phúc lạc
Câu-Lưu-Tôn Đại Giác Phật-Đà
Thị giả tên Bút-Thi-Cha (4)
Hay tên Thiện Giác thuận hòa danh tri.
* Câu-Na-Hàm-Mâu-Ni Giác-Giả
Sốt-Thi-Cha (5) thị giả hầu thầy
Cũng gọi An Hòa tên này.
* Đức Phật Ca-Diếp thời Ngài trải qua
Có Sáp-Pá-Mít-Ta (6) thị giả
Hay Thiện Hữu, hầu hạ bên Ngài.
_______________________________
(1) : Asoka . (2) : Khemankara . (3) : Upasannaka .
(4) : Buddhija . (5) : Sotthija . (6) : Sabbamitta .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 010
* Nay đến thời của Như Lai
Có một thị giả đức tài, tịnh thanh
A-Nan-Đa (1) tín thành, tinh tấn
Bậc đa văn nghiêm cẩn mọi nơi.
Đệ nhất thị giả bảy đời
Trong chính Hiền Kiếp hiện thời trải qua.
12. * Các Tỷ Kheo ! Tỳ-Bà-Thi Phật
Phụ vương Phật tên Bân-Thu-Ma (2)
Hay tên Bàn-Đầu cũng là
Bân-Thu-Ma-Ti (2) chính là mẫu thân
Hay Bàn-Đầu-Bà-Đề hoàng hậu
Kinh thành vua hoàn hảo, cùng tên.
* Đức Phật Thi-Khí nói trên
Phụ vương : Minh Tướng là tên vua này
A-Ru-Na (3) chính đây tên thật
Tên mẫu hậu của Phật : Quang Huy
Hay là Pa-Pha-Va-Ti (3)
Kinh thành Pa-Pha-Va-Ti, tên đồng.
* Tỳ-Xá-Phù Thế Tôn Giác-giả
Phụ vương ngài : Súp-Pá-Ti-Ta (4)
Hay tên Thiện Đăng cũng là
Tên của mẫu hậu Da-Sa-Va-Tì (4)
Hay Xứng Giới, tên vì vương giả
Tên A-Nô-Pa-Má (5) kinh thành
Vô-Dụ Thành (5) cũng là danh.
_________________________________________
(1) : Đại Đức Ananda là con của Hộc Phạn Vương ( Sukodana )
cháu gọi Vua Tịnh Phạn (Suddhodana) bằng bác ruột, tức là em
thúc bá với đức Phật ,cũng là vị thị giả thân tín hầu cận Phật.
(2) : Bandhumà & Bandhmatì . (3) : Aruna & Pabhàvatì .
(4) : Suppatìta & Yasavati . (5) : Thành Anopama – Vô Dụ .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 011
* Câu-Lưu-Tôn Phật ngọn ngành tông môn
Tự Đắc (1) Bà-la-môn thân phụ
Tên thật sự Ất-Ghí-Đát-Ta (1)
Mẫu thân Bàn-môn tên là
Thiện Chi hay Vi-Sa-Kha (1) nhu mì
Lúc bấy giờ trị vì nước ấy
Vua An Hòa, tên lấy Khê-Ma (1)
Khê-Ma-Va-Ti chính là (1)
Tên kinh đô của quốc gia vua này.
* Thời hóa độ của ngài Giác-giả
Kô-Na-Ga-Ma-Ná Thế Tôn
Cha là Đạt Đức (2) Bàn-môn
Dân-Na-Đát-Tá (2) tiếng đồn hiền nhân
Út-Ta-Ra (2) mẫu thân – Thiện Thắng
Bậc mẹ hiền ngay thẳng, từ bi
Kinh đô Sô-Pha-Va-Ti (2)
Tên vua cai trị đương thì : Sô-Pha (2)
Hay Thanh Tịnh cũng là tên khác.
* Thời Ca-Diếp Đại-giác trải qua
Thân phụ Bram-Má-Đát-Ta (3)
Phạm-Thi Phạm-chí cũng là tên cha
Mẹ, Bàn-môn Tha-Na-Va-Tí (3)
Hoặc Tài Chủ, đích thị danh tri
Vua trị vì tên Kí-Ky (3)
Kinh đô Ba-Rá-Na-Si (1) an hòa.
_______________________________
(1) : Bà-la-môn Aggidatta (Tự-đắc) & Visàkhà (Thiện-chi) .
Vua Khema (An-hòa), thành Khemavatì .
(2) : Bà-la-môn Yannadatta (Đạt-đức) & Uttarà (Thiện-thắng).
Vua Sobha (Thanh-tịnh). Thành Sobhavati (Thanh-tịnh).
(3) : Bà-la-môn Brhmadatta (Phạm-thi) & Dhanavatì (Tài-chủ).
Vua Kikì (Hấp-tỳ) . Kinh thành Baranasì ( Ba-la-nại ).
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 012
* Các Tỷ Kheo ! Nay Ta hoằng hóa
Cha Sút-Thô-Đa-Ná (2) quốc vương
Hay tên Tịnh Phạn (2) dùng thường
Ma-Da (2) mẫu hậu hiền lương từ hòa
Kinh đô Ka-Pi-La-Vát-Thú (2)
Nước cùng tên, phong vũ thuận điều
Ca-Tỳ-La-Vệ (2) ân chiêu
Giòng Sát-Đế-Lỵ (3), vương triều Thích Ca.
Sau thuyết giảng, Phật Đà đứng dậy
Rời hội đường, trở lại thất riêng.
* * *
13. Tại hội đường Hoa Lâm viên
Chư Tăng tiếp tục chuyện tiền thân đây :
– “ Các Hiền Giả ! Việc này hy hữu
Kỳ diệu thay, thành tựu trí tài
Đại thần lực của Như Lai
Có thể nhớ được lâu dài xa xưa
Thời quá khứ như vừa diễn tiến
Từ khởi thủy hiền-kiếp trải qua
Chủng tánh, tên họ, thế gia
Cha mẹ lúc ấy, quốc gia tên gì
Cả tên tuổi hai vì đệ tử
Tên thị giả, tuần tự bao lần
Mỗi thời Đại Hội Thánh Tăng
Ngài đều nhớ cả những phần liên quan
Nêu giới hạnh Phật đang trụ thế
_______________________________
(1) : Vua Suddhodana (Tịnh-Phạn) & Mahà Maya .
(2) : Nước và kinh thành cùng tên Kapilavatthu (Ca-tỳ-la-vệ ).
(3) : Sát-Đế-Lỵ ( Khattiyà - giai cấp Vua chúa, quan quyền), đứng thứ nhì trong 4 giai cấp bất di bất dịch của xã hội Ấn-Độ, bị sự chi phối khắc nghiệt từ thánh kinh Vệ-Đà của đạo Bà-la-môn .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 013
Cả pháp hành, trí tuệ tuyệt vời
Các Ngài giải thoát thảnh thơi.
Có phải đức Phật nhờ nơi tự ngài
Đã chứng đạt trong ngoài pháp giới
Nên nhớ tới quá khứ thời gian
Sáu đức Thế Tôn huy hoàng
Xa xưa, đã nhập Niết Bàn Vô Dư
Đã đoạn trừ não phiền, chướng ngại
Đã thoát khổ, dứt khỏi luân hồi.
Hay là chư Thiên cõi Trời
Các vị mách bảo các thời xa xưa
Nên Thế Tôn mới vừa thuyết giảng
Thời quá khứ sáu đấng Thế Tôn ?
Mỗi vị hoằng hóa Pháp môn
Niết Bàn nhập diệt, lưu tồn hồng danh
Đã chấm dứt tử sanh chướng ngại
Dứt luân hồi, dứt mọi khổ đau ?
Thế Tôn tuệ nhãn nhiệm mầu
Cũng nhớ những việc trước sau sáu đời
Liên quan đến Phật thời quá khứ
Bao nhiêu chuyện thứ tự trải qua ”.
Cứ như thế, trong ý hòa
Cuộc đàm thoại ấy diễn ra kéo dài.
14. Buổi chiều tối, Như Lai xuất định
Ngài liền đến điện chính hội đường
Tên gọi Hoa Lâm viên đường
Thế Tôn an tọa nơi đương sẵn dành
Rồi Phật hỏi chư Tăng hiện diện :
– “ Các Tỷ Kheo ! Các chuyện đang bàn
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 014
Việc gì đang nói dở dang
Đề tài nào vẫn còn đang luận bàn ? "
– “ Bạch Thế Tôn ! Các hàng đệ tử
Đang thảo luận về sự diệu kỳ
Thần lực đức Chánh Biến Tri
Túc-mạng-thông ấy không chi sánh bằng
Nhớ rõ ràng như đang trước mặt
Có phải nhờ chứng đạt tự Ngài
Tận tường biết rõ khứ lai
Hay chư Thiên Chúng trình bày, kể ra
Nên Thế Tôn vừa qua thuyết giảng
Thời quá khứ sáu đấng Phật-Đà
Chủng tánh, tên họ, thế gia
Cha mẹ lúc ấy, quốc gia tên gì
Cả tên tuổi hai vì đệ tử
Tên thị giả, tuần tự bao lần
Mỗi thời Đại Hội Thánh Tăng
Ngài đều nhớ cả những phần liên quan
Nêu giới hạnh Phật đang trụ thế
Cả pháp hành, trí tuệ tuyệt vời
Các Ngài giải thoát thảnh thơi
Có phải đức Phật nhờ nơi tự ngài
Đã chứng đạt trong ngoài pháp giới
Nên nhớ tới quá khứ thời gian
Sáu đức Thế Tôn huy hoàng
Xa xưa, đã nhập Niết Bàn Vô Dư
Đã đoạn trừ não phiền, chướng ngại
Đã giải thoát, dứt khỏi khổ đau ”.
15. – “ Này các Tỷ Kheo ! Ngẫm sâu
Về chuyện nhớ rõ đuôi đầu tiền thân
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 015
Chính Như Lai tự thân chứng đạt
Suốt pháp giới quảng bác tận tường
Chứng đạt pháp giới vô lường
Nhớ được chư Phật – Pháp Vương cõi đời
Thời quá khứ các thời sáu vị
Từ khởi thủy hiền-kiếp trải qua
Chủng tánh, tên họ, thế gia
Cha mẹ lúc ấy, quốc gia tên gì
Cả tên tuổi hai vì đệ tử
Tên thị giả, tuần tự bao lần
Mỗi thời Đại Hội Thánh Tăng
Ta đều nhớ cả những phần liên quan
Nêu giới hạnh Phật đang trụ thế
Cả pháp hành, trí tuệ đạt thành
Mỗi vị hoằng hóa Pháp lành
Niết Bàn nhập diệt, lưu rành hồng danh
Đã chấm dứt tử sanh chướng ngại
Dứt luân hồi, dứt mọi khổ đau.
Như Lai tuệ nhãn rộng sâu
Cũng nhớ những việc trước sau sáu đời
Liên quan đến Phật thời quá khứ
Bao nhiêu chuyện, thứ tự suốt thông.
Có đầy đủ túc-mạng-thông
Thấy được quá khứ cũng đồng vị lai.
16. Các Tỷ Kheo ! Hôm nay Ta giảng
Để Chúng Tăng thỏa mãn, hiểu thêm
Tiền thân chư Phật phước điền :
Chín mươi mốt kiếp đến duyên giáng trần
Tỳ-Bà-Thi (1) pháp thân Đại Giác
Thuộc giòng Sát-Đế-Lỵ ra đời
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 016
Họ Kôn-Đanh-Nha (1) đương thời
Thành Chánh Đẳng Giác sáng ngời tuệ minh
Thời tuổi thọ chúng sinh tám vạn
Pa-Ta-Li (1), dưới tán cây lành
Thành đạo, tế độ chúng sanh
Hai đại đệ tử thánh danh từ hòa :
Là Khanh-Đa (2), vị kia Tít-Sá (2)
Ba lần đã Đại Hội Thánh Tăng
Lần đầu sáu tám triệu Tăng
Lần hai mười vạn tịnh thân Tăng-già
Lần thứ ba Hội này tám vạn
Đều là bậc lậu-tận Thánh Tăng
Có A-Sô-Ka (3) cận thân
Là vị thị giả hầu gần Thế Tôn.
Vi-Pát-Si Thế Tôn lúc đó
Bân-Thu-Ma (4) tên họ phụ vương
Bân-Thu-Ma-Ti (4) nương nương
Là tên mẫu hậu hiền lương của ngài
Kinh thành đây Bân-Thu-Ma-Tí (5)
Nơi thuộc quyền cai trị vua cha.
17. Này các Tỷ Kheo ! Trải qua
Pháp nhĩ như vậy, nay Ta thuật lời :
Vị Bồ Tát nơi Trời Đâu Suất
Vi-Pát-Si giới luật hòa hài
Đến thời giáng thế nhập thai
_______________________________
(1): Đức Phật VIPASSÌ (Tỳ-Bà-Thi ) là một vị Thái-Tử , họ
Kondannà (Kiều-Trần-Như), thành đạo dưới cây Patali .
(2) : Hai vị Đại Đệ Tử là Khanda (Kiền-Trà) và Tissa (Đề-Xá) .
(3) : Thị giả hầu Phật Tỳ-Bà-Thi tên Asoka (A-Dục).
(4) : Phụ vương của ngài tên Bandhumà (Bàn-đầu) , mẹ là Ban-
dhumatì (Bàn-đầu-bà-đề).(5) :Kinh thành cùng tên Bandhumatì .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 017
Hào quang vô lượng diệu oai nhiệm huyền
Vượt oai lực chư Thiên cùng khắp
Các thế giới khó gặp, siêu nhiên
Thế giới Ma Vương, Phạm Thiên
Cả thế giới thấp, chỉ tuyền chúng dân
Các Sa-môn, thành phần Phạm-chí
Các hoàng tử, các vị đại thần.
Cho đến cảnh giới giữa chừng
Không có nền tảng, các tầng tối tăm
Rất u ám quanh năm suốt tháng
Dù mặt trời ánh sáng chói lòa
Mặt trăng ánh sáng tỏa xa
Cũng không thể chiếu thấu qua cõi này.
Luồng hào quang từ đây, Đâu Suất
Đã chiếu suốt những cõi xa xăm
Chúng sinh cảnh giới tối tăm
Nhờ hào quang đó bỗng tầm thấy nhau
Thốt lên rằng : “ Lần đầu mới biết
Có chúng sinh khác biệt ở đây ”.
Mười ngàn thế giới chuyển xoay
Rung động rất mạnh, hiện đầy hào quang
Rất thần diệu, sáng toàn thế giới
Pháp nhĩ này nghe tới như vầy.
– Các Tỷ Kheo ! Bồ-tát này
Nhập mẫu thai có bên ngoài không trung
Bốn Thiên Tử canh chừng bốn hướng
Với ý nghĩ : Ngăn chướng ngại nào
Loài người, phi nhơn đâu đâu
Không thể hãm hại nhằm vào vị đây.
18. Khi Bồ-tát mẫu thai đã nhập
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 018
Mẹ Bồ-tát nghiêm mật giữ gìn
Giới hạnh, tăng trưởng đức tin
Sát, đạo, dâm, tửu (1) tự mình tránh xa
Không hai lưỡi, ba hoa, vọng ngữ
Không nói lời ác ngữ (2) đọa trầm
Bà lại không khởi dục tâm
Đối với bất cứ nam nhân người nào
Dù người này có tâm ái nhiễm
Luôn tìm kiếm phương cách cận thân.
Thân khoan khoái, hoan hỷ tâm
Bà có thể thấy trong tầm thai nhi
Thấy đầy đủ tứ chi, các khiếu
Mọi bộ phận không thiếu thứ chi
Ví như viên ngọc lưu ly
Rất là quý giá, sánh bì bảo châu
Rất sáng đẹp, không màu, trong suốt
Có tám mặt, đã được khéo mài
Chẳng trầy trụa, rực rỡ thay !
Lấp lánh chói lọi đêm ngày sáng trưng
Các sợi giây xâu từng lần một
Sợi màu vàng, sợi trắng, đỏ, xanh
Một người đôi mắt tinh anh
Nhìn vào hòn ngọc, thấy rành bảo châu
Là báu vật chẳng đâu thấy có
Các sợi giây vàng, đỏ, trắng, xanh
Được xâu lần lượt khéo rành
Thấy được màu sắc long lanh ngọc này.
_______________________________
(1) : Bốn tội về thân (Thân nghiệp) : Sát sinh, trộm cướp, tà dâm,
uống rượu . (2) : Bốn tội về miệng (Khẩu nghiệp) : Nói lời không thật ( vọng ngữ ), Nói lời độc ác ( ác ngữ ), Nói lời đâm thọc chia rẽ ( lưỡng thiệt – hai lưỡi ), Nói lời ba hoa vô ích ( ỷ ngữ ).
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 019
Cũng như vậy, mẹ ngài thấy rõ
Bồ-tát thai đang có trong mình.
22. Các Tỷ Kheo ! Rồi sự tình
Khi vị Phật mẫu hạ sinh bảy ngày
Thì mệnh chung, sinh ngay Đâu Suất
Cõi thiên cung giới luật giữ hoài.
Bởi bà không thể mang thai
Một chúng sinh khác sau Ngài giáng sinh.
23. Đây pháp nhĩ đinh ninh như thế
Mẹ Bồ-tát ngọc thể mang thai
Suốt trong mười tháng kéo dài
24. Khi sinh Bồ-tát ban mai ánh hồng
Không nằm như phần đông thai phụ
Bà đứng dựa đại thụ hạ sanh
25. Giây phút chào đời qua nhanh
Chư Thiên đỡ lấy an lành hài nhi
Trước khi các thị tỳ đón nhận.
26. Bốn Thiên Tử kính cẩn bồng ngài
Đặt trước bà mẹ, thưa ngay :
“ Hoàng hậu hoan hỷ ! Sinh rày vĩ nhân ”.
27. Các Tỷ Kheo ! Pháp thân thanh tịnh
Vị Bồ-tát không dính chất dơ
Khi từ bụng mẹ chào đời
Không bị uế nhiễm, sáng ngời tinh nguyên
Giống như viên ma-ni bảo ngọc
Ba-la-nại vải tốt đặt lên
Cả hai đều sạch tinh nguyên
Cả ngọc và vải tương liên đôi bề
Ngọc không hề làm dơ tấm vải
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 020
Tấm vải quý chẳng hại ngọc dơ.
28. Có hai giòng nước bấy giờ
Từ hư không đổ tắm cho sạch ngài.
.
29. Các Tỷ Kheo ! Thiện tai pháp nhĩ !
Sau khi sinh thì vị hài nhi
Đứng vững, hai chân bước đi
Bảy bước theo hướng thuận tùy Bắc phương
Ngài nhìn khắp mười phương vô ngại
Thốt ra tiếng vọng muôn nơi
Như ngưu vương rống, với lời tuyên ngôn :
“ Ta là bậc tối tôn cõi thế
Khắp ba cõi không thể hơn Ta
Đời sống cuối cùng trải qua
Không tái sanh nữa, Phật-Đà chứng tri ”.
30. Một hào quang diệu kỳ sáng chói
Chiếu khắp mọi thế giới xa xăm
Chúng sinh cảnh giới tối tăm
Nhờ hào quang đó bỗng tầm thấy nhau
Thốt lên rằng : “ Lần đầu mới biết
Có chúng sinh khác biệt ở đây ”.
Mười ngàn thế giới chuyển xoay
Rung động rất mạnh, hiện đầy hào quang
Rất thần diệu, sáng toàn thế giới
Pháp nhĩ này nghe tới tường tri.
31. Khi hoàng tử Vi-Pát-Si
Sinh trong điềm tốt của vì quý nhân
Đức vua Bân-Thu-Ma hoan hỷ
Được tin con trai quý chào đời
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 021
Nhà vua lập tức cho mời
Bàn-môn các vị đến nơi thiết triều
Vua nói rằng : “ Một điều hỷ sự
Đã hạ sinh hoàng tử tốt lành
Nhờ các Hiền giả cao danh
Xem tướng chi tiết, phúc lành hoàng nhi ”.
Xem tướng xong, các vì Phạm-chí
Tâu vua rằng : ' Điều quý vô song
Đại vương, Hoàng hậu phước hồng
Đã sinh một bậc bách tòng vĩ nhân
Băm hai tướng Đại nhân đầy đủ
Khi lớn lên uy vũ kiên cường
Hoặc là Chuyển Luân Thánh Vương
Hoặc chọn đường khác: Pháp Vương Phật-Đà.
Nếu chọn là Chuyển Luân Thánh Đế
Lấy Chánh Pháp dùng để trị dân
Định bốn phương với lòng nhân
An toàn quốc độ, gia tăng phú cường.
Còn nếu chọn con đường giải thoát
Lìa quyến thuộc, từ thác vương quyền
Độc cư rừng vắng một miền
Nỗ lực tu tập, tọa thiền trải qua
Sẽ đắc thành Đại A-La-Hán
Chánh Đẳng Giác, viên mãn Phật-Đà,
Với lòng bi mẫn giác tha
Hoằng dương chánh pháp, tinh hoa cõi đời
Màn vô minh tức thời được vén
Để chúng sinh trọn vẹn thấy rành
Luân hồi sinh tử lộn quanh
Và đường Thánh Đạo tám ngành quý thay !
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 022
32. Tâu Đại Vương ! Điều này cao thượng
Ba mươi hai quý tướng trước sau
Các quý tướng ấy thế nào ?
(1) : Bàn chân bằng phẳng không sao nghĩ bàn
(2) : Lại có ngàn căm nang liên tục
Hình bánh xe, vành trục rõ ràng
(3) : Gót chân thon dài quý sang
(4) : Ngón tay, chân cũng dọc ngang thon dài
(5) : Có chân tay dịu dàng mềm mại
(6) : Có màn da như loại vịt, ngan
Nhưng là lưới mỏng nhẹ nhàng
(7) : Mắt cá chân đẹp tròn ngang giống sò
(8) : Có ống chân thon so dê núi
(9) : Hai tay dài, không cúi ngang lưng
Có thể sờ gối dễ dàng.
(10) : Lại có tướng mã-âm-tàng khó trông
(11) : Màu da sáng như đồng, vàng ánh
(12) : Da trơn mịn, bụi tránh dính trong
(13) : Chân lông mỗi lỗ một lông
(14) : Các lông mọc xoáy tròn vòng, biếc xanh
Xoáy tròn nhỏ hướng quanh phía phải.
(15) : Thân hình cao, thư thái, thẳng ngay
(16) : Lại có bảy chỗ tròn đầy
(17) : Nửa thân phía trước sánh tày hùng sư
(18) : Giữa hai vai không hề lõm khuyết
(19) : Thân cân đối giống hệt cây bàng :
Hai tay sải rộng bề ngang
Cũng bằng thân đứng thẳng hàng chiều cao.
(20) : Có thân trên trước sau vuông vức
(21) : Có vị giác hết sức tinh tường
(22) : Quai hàm như sư tử vương
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 023
(23) : Bốn mươi răng, chuyện phi thường thế nhân
(24) : Răng đều đặn, thêm phần trắng bóng
(25) : Không khuyết hở, không trống hàm răng
(26) : Răng cửa trơn láng thẳng bằng
(27) : Tướng lưỡi dài rộng, khó phần thấy ngay
(28) : Tiếng Ca-lăng-tần-già quý điểu
Như giọng nói tuyệt diệu vị này.
(29) : Hai mắt màu xanh như mây
(30) : Lông mày dài đậm thẳng ngay như bò
(31) : Giữa lông mày, tròn vo sợi trắng
Tướng bạch hào, mịn phẳng xoáy vào.
(32) : Búi thịt nhô cao đỉnh đầu
Cũng gọi nhục kế, thuộc hào quý nhân.
33. Tâu Đại Vương ! Dần dần lớn nữa
Hoàng Tử sẽ chọn giữa hai đường
Hoặc thành Chuyển Luân Thánh Vương
Hằng sa số kiếp vô lường phước duyên
Chuyển Luân Vương uy quyền vô số
Chinh phục mọi quốc độ thế gian
Có bảy thứ báu sẵn sàng :
Xe báu, ngựa báu, ngọc vàng ma-ni,
Ngọc nữ báu, đồng thì voi báu,
Tướng-quân báu, Gia-chủ báu, cùng
Một ngàn con trai anh hùng
Oai phong lẫm liệt thắng từng ngoại quân.
Chuyển Luân Vương cõi trần thống lãnh
Cả địa cầu đến tận đại dương
Nhưng vua cai trị thường thường
Chỉ bằng Chánh Pháp, mọi đường thung dung.
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 024
Không dao gậy, gông cùm chế ngự
Nên dân chúng trong xứ an hòa.
* Còn nếu vị này xuất gia
Ba mươi hai tướng sẽ là điều hay
Quét mê lầm, ngộ ngay Chánh Pháp
Đắc La-Hán Đại Giác, Toàn Tri
Vô lượng hỷ, xã, từ, bi
Màn vô minh sẽ tức thì vén lên ”.
Nghe Phạm-chí nói trên giải đáp
Bân-Thu-Ma vua đẹp lòng rồng
Truyền lệnh cúng dường Bàn-môn
Các vị đoán tướng tinh thông Vệ Đà.
34. Đức vua lại chọn ra nhũ mẫu
Rất nhiều người chu đáo chuyên phần
Người lo tắm, kẻ cho ăn
Người chuyên bồng ẳm, kẻ phần trò chơi
Một lọng trắng tại nơi hoàng tử
Ngày đêm che, lệnh ngự ban truyền :
‘Không để lạnh, nóng làm phiền
Không để cỏ, bụi, sương phiền hoàng nhi’.
Như hoa sen đương thì hương sắc
Xanh, hồng, trắng tỏa khắp muôn chiều
Mọi người yêu thích nâng niu
Hoàng tử cũng vậy, mỹ miều đáng yêu
Được mọi người nâng niu âu yếm
Chuyền người kia qua đến người này.
35. Này các Tỷ Kheo ! Lành thay !
Hoàng tử khi nói âm hay tuyệt vời
Phát âm ra nơi nơi nghe tận
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 025
Âm tuyệt diệu, hấp dẫn, điều hòa
Giống chim Ca-lăng-tần-già (1)
Khi cất tiếng hót thật là tuyệt hay.
36. Các Tỷ Kheo ! Điều này hy hữu
Vi-Pát-Si hoàng tử sinh ra
Thiên nhãn cũng đã hiện ra
Do thiện nghiệp lớn trải qua hằng hà
Nhờ thiên nhãn, ngài đà có thể
Nhìn chung quanh không kể đêm ngày
Xa một do-tuần thấy ngay.
37. Cặp mắt nhìn thẳng, mày ngài mi duyên
Mắt không nháy như Thiên chúng khắp
Trời Đao Lợi – Tam thập tam thiên
Mắt không nhấp nháy, nhìn chuyên
‘Vi-Pát-Si’ ấy, tên liền gọi ra
Tên nghĩa là “Vị đà nhìn thấy”.
Khi xử kiện, bồng lấy con trai
Vua để hoàng tử bên ngai
Trong khi vua xử thẳng ngay luật hình
Hoàng tử nhìn, chú tâm quan sát
Cách xử kiện, bao quát mọi điều
Để rồi tự mình đăm chiêu
Nghĩ ra cách xử diệu siêu, công bình
Do hoàng tử anh minh phán đoán
Việc xử kiện trong sáng, tài ba.
Tên ‘Vi-Pát-Si’ nghĩa là
‘Có thể quan sát để mà xử ngay
_______________________________
(1) : Chim Karavika được âm là Ca-lăng-tần-già , là loài chim theo truyền thuyết, mình chim mặt người nữ đẹp, tiếng hót rất hay.
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 026
Đúng luật pháp’; thẳng ngay mọi mặt
Nên tên ấy dùng đặt cho ngài.
38. Vua cho xây ba lâu đài
Để cho hoàng tử đêm ngày vui an
Một tòa lầu dành sang mùa nóng
Một mùa đông, một sống mùa mưa
Ba tòa lâu đài kiểu xưa
Năm món dục lạc sớm trưa sẵn sàng
Được phục vụ huy hoàng, hoan lạc
Các nữ nhạc múa hát ca xang
Trà khuya rượu sớm bĩ bàng
Trên lầu vui mãi, không màng đi đâu.
PHẦN II :
1. Các Tỷ Kheo ! Mãi sau lâu lắm
Hoàng tử như đang đắm trong mê
Bỗng gọi thị vệ đánh xe :
“ Ngươi hãy thắng ngựa vào xe sẵn sàng
Dùng long xa đi sang ngự uyển
Xem phong cảnh, nhân tiện xem hoa ”.
Vâng lời, sửa soạn long xa
Thỉnh vị hoàng tử ngự qua xem vườn.
2. Đang trên đường đến nơi vườn ngự
Bỗng ngài thấy một cụ rất già
Lưng còng, gầy xương bọc da
Chống gậy run rẩy, đâu là tuổi xanh !
Mặc phong phanh một manh áo rách
Dáng khổ não, ngõ ngách xin ăn.
Hỏi người đánh xe cận thân :
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 027
– “ Tại sao người đó có thân dị kỳ
Là ai vậy ? Đứng đi cũng khác
Sao chẳng giống, rất khác mọi người ? ”
– “ Bẩm Hoàng tử ! Đó là người
Già nua, yếu ớt, một đời trải qua ”.
– “ Sao lại gọi người già như thế ?
Những người khác rồi sẽ già không ? ”.
.
– “ Khải bẩm Hoàng tử ! Thảy đồng
Ai cũng già yếu, khó mong trẻ hoài ”.
– “ Ngay cả ta chẳng ngoài điều ấy ? ”.
– “ Bẩm Hoàng tử ! Cũng vậy mà thôi ”.
– “ Thưởng ngoạn ngự uyển đủ rồi,
Ngươi hãy quay ngựa phản hồi hoàng cung ”.
Người thị vệ phục tùng lệnh dạy
Đánh xe ngựa trở lại điện lầu.
Hoàng tử đau khổ, âu sầu
Tâm tư phiền muộn, ra vào bơ vơ
[ Già lụm cụm, mắt lờ tai điếc
[ Thời tráng niên oanh liệt còn đâu !
Một mình trằn trọc, nghĩ sâu :
Tại sao nhân loại khổ đau vì Già ?
3. Ngày hôm sau, vua cha cho gọi
Người thị vệ đến hỏi phân minh :
– “ Khanh đưa Hoàng tử rời dinh
Đi xem ngự uyển, sự tình ra sao ?
Vườn hoa đẹp, biết bao cảnh trí
Ý hoàng tử hoan hỷ hay không ?
Có được vui vẻ, hài lòng ?
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 028
Có được như ý Trẫm mong đêm ngày ? ".
– “ Tâu Đại Vương ! chẳng may sự việc
Có một điều đáng tiếc xảy ra
Bỗng dưng có một người già
Bất thần xuất hiện, thật là điều xui !
Lúc Hoàng tử đang vui thưởng ngoạn
Cảnh trí đẹp, trong sáng mỹ miều
Lại thấy cụ già khẳng khiu
Chống gậy run rẩy ra điều khổ đau
Ôi tuổi trẻ còn đâu ? Suy kiệt !
Lưng còng ngang, tai điếc, mắt lòa.
Hoàng tử kinh ngạc hỏi qua
Nên thần giải thích đâu là nguồn cơn
Người nào cũng cô đơn đối diện
Lúc xế chiều của chuyện già nua
Từ thường dân đến quan, vua
Cái Già phải gánh, chẳng chừa một ai !
Nghe như vậy thì ngài buồn bã
Truyền lệnh thần khởi giá hồi cung
Từ đó sầu muộn vô cùng
Than thở sao lại khổ chung vì Già ? "
4. Vua nghe qua, trầm ngâm suy nghĩ :
“ Không thể nào vương vị dứt đi
Không thể để Vi-Pát-Si
Từ thân cắt ái, thuận vì xuất gia
Không để lời các nhà đoán tướng
Thành sự thật, một hướng thoát trần ”.
Thế là vua lại gia tăng
Năm món dục lạc giữ chân Tử Hoàng
Chỉ mong con hoàn toàn tận hưởng
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 029
Những hoan lạc, sung sướng tối đa
Tâm tư quên hẳn cảnh già
Không còn tư tưởng xuất gia tu hành.
5. Các Tỷ Kheo ! Trôi nhanh thời khắc
Nhiều ngàn năm xa lắc qua mau
( Thời này chúng sinh đâu đâu
Tuổi thọ tám vạn năm lâu sống thường ).
Một ngày nọ, chán chường ngũ dục
Gọi thị vệ thủ túc bảo riêng :
– “ Ngươi đưa ta đến ngự viên
Để ta thưởng ngoạn một miền cỏ hoa ”.
Viên thị vệ long xa chuẩn bị
Thỉnh Hoàng tử trực chỉ lên đường.
Ngự viên dưới ánh triêu dương
Thêm phần tươi đẹp, sánh dường cảnh tiên
Bỗng ngài thấy bên hiên nhà nọ
Một người nằm nhăn nhó rên la
Đau đớn khổ não trải qua
Bò trong phân, tiểu thật là gớm thay !
Cảnh tượng này cần người trợ giúp
Để nâng đỡ những lúc phải cần
Hoàng tử trông thấy, phân vân
Hỏi người thị vệ cận thần : “ Tại sao
Lại có người chưa bao giờ thấy
Nói lạc giọng, mắt dại ngây nhìn ? ”.
– “ Bẩm Hoàng Tử ! Chuyện thường tình,
Bệnh hoạn đeo đẳng chúng sinh các loài
Chẳng có ai thoát vòng Bệnh khổ
Dù giàu, nghèo, thành phố, thôn quê ”.
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 030
– “ Ta và những người cận kề
Có bị Bệnh khổ mắc về hay không ? ”.
– “ Bẩm Hoàng Tử ! Trong vòng sinh tử
Ai cũng bệnh, lành dữ mà thôi ! ”.
– “ Thôi khanh ! Du ngoạn đủ rồi,
Khanh hãy quay ngựa phản hồi hoàng cung ”.
Người thị vệ phục tùng theo lệnh
Điều khiển xe về đến điện lầu
Hoàng tử sầu muộn, khổ đau
Nghĩ suy, oán thán cơ cầu sự Sinh
Vì có Sinh, nên Già và Bệnh
Rồi dẫn đến đau khổ triền miên.
7. Các Tỷ Kheo ! Vua gọi liền
Người thị vệ phục vụ riêng Tử Hoàng
Vua gạn hỏi : “ Khanh sang vườn ngự
Đánh xe đưa hoàng tử con ta
Thưởng lãm dị thảo kỳ hoa
Cảnh trí xinh đẹp hài hòa sắc hương
Khi thưởng ngoạn cảnh đương rực rỡ
Hoàng tử có cởi mở, tươi vui ? ”
– “ Tâu Đại Vương ! Thật bùi ngùi
Hoàng tử lại thấy một người bệnh rên
Rất đau đớn, dưới trên nhơ bẩn
Đang bò lê giữa phẩn, tiểu mình
Sự kiện xảy đến thình lình
Hoàng tử chứng kiến sự tình xảy ra
Ngài sửng sốt, trở ra sầu muộn
Không chơi nữa, chỉ muốn hồi cung
Từ đó buồn khổ vô cùng
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 031
Những bữa ngự thiện biếng dùng, ốm o ”.
8. Các Tỷ Kheo ! Nỗi lo vây phủ
Bân-Thu-Ma quốc-chủ nghĩ suy :
“ Hoàng thái tử Vi-Pát-Si
Nhất định quán đảnh (1) trị vì quốc gia
Không thể để lìa nhà xuất thế
Bỏ ngai vàng, chẳng kể vương gia
Rừng sâu tu hạnh đầu-đà
Như sự đoán tướng xảy ra theo lời
Các Bàn-môn một thời tiên đoán
Là Hoàng tử sẽ chán đời thường
Không màng Chuyển luân Thánh vương
Từ thân cắt ái, tìm đường xuất gia
Trước tình huống, nay ta phải liệu
Phải tìm ra các kiểu vui chơi
Hoàng tử hưởng thụ thảnh thơi
Chắc sẽ quên lãng sự đời khổ đau ”.
Vua gia tăng biết bao dục lạc
Suốt ngày đêm nhã nhạc vang lừng
Yến tiệc, múa hát không ngừng
Hoàng cung náo nhiệt tưng bừng hoan ca.
9. Các Tỷ Kheo ! Trải qua vời vợi
Nhiều trăm năm cho tới ngàn năm
Hoàng tử một hôm nghĩ thầm :
Ta hãy du ngoạn đi thăm chốn này
_______________________________
(1) : Theo tập tục Ấn-Độ xưa , khi chính thức tuyên cáo địa vị kế thừa của Thái Tử để chuẩn bị lên ngôi Vua , hoàng tộc lấy nước 4 biền rưới lên đỉnh (đảnh) đầu Thái-tử . Do đó Thái-tử cũng được gọi là“Quán đỉnh vương tử ”. Điều đó có ý rằng sau này vị vương tử có thể thống trị toàn bộ lãnh thổ và nhân dân trong bốn biển .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 032
Là ngự uyển có đầy hương sắc
Thấy tận mắt dị thảo kỳ hoa.
– “ Thị vệ ! Hãy thắng long xa
Cỗ xe thù thắng thẳng qua thăm vườn
Hoa ngự viên hiện đương rực rỡ
Thơm ngào ngạt, cảnh tợ thần tiên ”.
Thị vệ vâng lệnh làm liền
Thắng xe song mã cẩn viền ngọc châu
Thỉnh hoàng tử trên lầu xuống thẳng
Ngự long xa thù thắng sẵn sàng
Tiến đến ngự uyển tham quan.
10. Bỗng ngài trông thấy bên đàng đám đông
Mặc quần áo chẳng đồng màu sắc
Đang sắp đặt dựng một giàn thiêu
Khung cảnh ảm đạm buồn hiu
Hoàng tử vội hỏi : “ Có điều chi đây ?
Đám đông này mặc nhiều sắc phục
Giàn chi đây đang lúc dựng lên ? ”.
– “ Bẩm Hoàng Tử ! Việc nói trên
Vì có người Chết cho nên họ làm ”.
.
– “ Ngươi đánh xe đến gần nhóm lạ
Để ta xem người đã mệnh chung ”.
Thị vệ theo lệnh phục tùng
Đưa xe đến chỗ rồi dừng long xa.
Khi nhìn qua tử thi người thác
Vi-Pát-Si kinh ngạc hỏi ngay :
– “ Tại sao gọi người chết vầy ? ”
– “ Tại vì người ấy từ nay không còn
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 033
Mất tri giác, không còn cử động
Không còn sống, thân sẽ rã tan
Vĩnh viễn xa cách họ hàng,
Thân bằng quyến thuộc, xóm làng từ đây ”.
– “ Vậy như ta hiện nay đang sống
Thì hy vọng không chết được không ? ”
– “ Khải bẩm Hoàng tử ! Thảy đồng
Ai ai cũng chết chứ không sống hoài
Dù Hoàng tử hiện nay đang sống
Không hy vọng cái chết tha ngài
Già trẻ, lớn bé, gái trai,
Khi chết, tất cả không ai thấy gì
Nào chú bác, cô dì, mợ cậu
Cả phụ vương, mẫu hậu của ngài
Cũng đều chẳng thể đoái hoài
Ngay bản thân cũng chẳng ai biết là
Những sự gì xảy ra sau chết
Nẽo tử sinh sợ sệt cũng đành ".
– “ Sự việc khanh đã giải rành
Du ngoạn đã đủ, hãy nhanh trở về ”.
Về đến cung, tràn trề thất vọng
Còn mong gì cuộc sống vinh hoa
Rồi đây ngôi báu, sơn hà
Công danh, phú quý cũng là phù vân !
Vi-Pát-Si bần thần đau khổ
Luôn sầu muộn nhưng cố nghĩ suy :
‘Tại sao có Sanh làm chi
Để bị Già, Bệnh, Chết đi thế này !’.
11. Hôm sau ngài Quốc Vương gọi hỏi
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 034
Viên thị vệ : “ Hãy nói cho ta
Trên đường du ngoạn trải qua
Khanh thấy Hoàng tử tỏ ra thế nào ?
Có vui vẻ đổi trao hoan hỷ ? ”
– “ Tâu Đại Vương ! Thần nghĩ bất an !
Vì Hoàng tử thấy bên đàng
Cảnh một người chết vỏ vàng xanh xao
Các thân quyến kẻ gào người khóc
Giàn hỏa táng cấp tốc dựng lên
Quá kinh ngạc trước cảnh trên
Hoàng tử gạn hỏi, thần liền giải qua
Những khổ cảnh người ta đối diện
Trước cái chết diễn tiến mọi điều.
Nghe rồi Hoàng tử đăm chiêu
Truyền cho thần phải về triều thẳng ngay
Rồi từ đó thấy ngài buồn bã
Biếng ăn uống, bỏ cả cuộc vui
Than thở pha lẫn bùi ngùi :
Vì Sanh phải chết, không lui bệnh, già ”.
12. Vua nghe qua, vô cùng lo lắng
Sợ Hoàng tử bỏ hẳn thế trần
Suy nghĩ : “ Ta phải cản ngăn
Không để Hoàng tử lánh trần xuất gia
Vi-Pát-Si phải là Hoàng Đế
Chuyển Luân Vương bốn bể vang danh
Để lời đoán tướng bất thành
Bàn-môn thuở trước sẵn dành tiên tri ! ”.
Các Tỷ Kheo ! Rồi thì Quốc chủ
Bân-Thu-Ma bày đủ mọi điều
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 035
Tăng cường dục lạc thật nhiều
Mong rằng đó sẽ là liều thuốc hay
Khiến Hoàng tử bỏ ngay ý hại
Từ sở thân, cắt ái ly gia.
13. Các Tỷ Kheo ! Chuyện tiếp là
Hoàng tử hưởng thụ trải qua lâu dài
Nhiều trăm năm, ngàn năm có lẻ
Bỗng ngài cho gọi kẻ cận thần
Thị vệ đánh xe, đến gần
Bảo rằng sửa soạn, ta cần long xa
Ta lại muốn thăm qua vườn ngự
Để thưởng ngoạn các thứ kỳ hoa
Hương thơm ngào ngạt tỏa xa
Sắc màu rực rỡ như là Thiên thai.
Vâng lệnh ngài, cận thần lẳng lặng
Soạn cỗ xe thù thắng sẵn sàng
Đưa vị Hoàng tử đi sang
Ngự viên tươi đẹp muôn ngàn gấm hoa.
14. Trên lộ trình đi qua an lạc
[ Những cảnh trí mộc mạc thiên nhiên
[ Mãng vui tạm dập nỗi phiền
[ Thình lình ngài thấy trước hiên một thầy
[ Đã cạo tóc, vẻ đầy an lạc
[ Thân đắp y, mang bát đi ra
[ Trông người đức hạnh ôn hòa
[ Tâm vui lẽ đạo, thân xa sự đời.
Quá ngạc nhiên, dùng lời hỏi thẳng
_______________________________
* Những chữ trong dấu [ được mượn từ bài “Lịch sử đức Phật Thích Ca” trong quyển Nhật Hành của GH Tăng-Già NguyênThủy VN, vì lời thơ bài này rất hay, nên xin mượn những đoạn thích hợp.
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 036
Viên thị vệ thân cận đánh xe :
– “ Ta vừa mới thấy cận kề
Một người kỳ lạ, chưa hề thấy đâu
Mặc áo vàng mà đầu cạo trọc
Sao phục sức, đầu tóc khác thường ? ”
– “ Khải bẩm Hoàng tử được tường :
Đó là một vị trên đường xuất gia ”
– “ Người xuất gia là gì ? Hãy tỏ
Cho ta được biết rõ đủ đầy ”.
– “ Bẩm Hoàng tử ! Chính vị này
Khéo tu phạm hạnh thẳng ngay hạnh lành
Lánh điều ác, thực hành tịnh hạnh
Công đức nghiệp, thiện hạnh khéo hành
Lòng Từ thương xót chúng sanh
Xuất gia hành đạo trọn lành uy nghiêm ”.
– “ Đưa ta đến cung chiêm vị ấy ”.
Viên thị vệ nghe dạy, làm ngay
Đánh xe đến gần vị này
Thần thái an lạc, vẻ đầy thảnh thơi.
Bước xuống xe, dùng lời phỏng vấn :
[– “ Vì cớ chi ăn bận khác thường ? ”
[ Thầy rằng : “ Tôi sãi du phương
[ Tu mong thoát khỏi con đường tử sanh
Hành phạm hạnh, thực hành tịnh hạnh
Các điều ác xa tránh, làm lành
Khéo giữ không hại chúng sanh
Tích công-đức-nghiệp, tịnh thanh từ hòa ”.
– “ Thưa Hiền giả ! Kể qua như thế
Hạnh xuất gia không thể nghĩ bàn
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 037
Bốn tâm vô lượng hoàn toàn :
Từ, Bi, Hỷ, Xã – thương hàng chúng sanh ”.
15. Các Tỷ Kheo ! Trọn lành Hoàng tử
Vi-Pát-Si đã tự quyết tâm
Bảo người thị vệ cận thần :
“ Khanh đem xe ngựa, đai cân, hoàng bào
Về tâu lại trước sau sự việc
Để Phụ vương ta biết rõ là
Tại đây ta đã xuất gia
Cạo bỏ râu tóc, ca-sa khoác vào
Đời xuất gia biết bao an lạc
Biệt gia đình, từ thác vương quyền ”.
Thị vệ vâng theo lệnh truyền
Trở về cung nội, lòng miên man buồn.
16. Các Tỷ Kheo ! Từ nguồn tin lạ
Rằng Hoàng tử ngài đã xuất gia
Xôn xao khắp chốn, mọi nhà
Tám bốn ngàn vị, đều là dân cư
Của kinh đô Bân-Thu-Ma-Tí
Khi nghe tin, các vị bàn nhau :
“ Pháp & Luật như thế nhiệm mầu
Xuất gia như vậy phải đâu tầm thường
Vi-Pát-Si ngài đương trẻ tuổi
Sống huy hoàng, sắp nối ngôi cao
Nhưng nay ngài chẳng thiết nào
Xuất gia theo Pháp & Luật mau khôn lường
Biệt gia đình, phụ vương, mẫu hậu
Bỏ giàu sang, ngôi báu, vương quyền.
Tại sao chúng ta phan duyên
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 038
Chạy theo trần cảnh não phiền vô minh
Chúng ta hãy quyết tình dứt bỏ
Để xuất gia, tín thọ pháp mầu
Pháp & Luật vi diệu cao sâu ”.
Thế rồi đại chúng tóc râu cạo liền
Đắp ca-sa, tâm chuyên xuất thế
Lìa quyến thuộc, không kể gia đình
Đi theo Bồ-tát cao minh
Vi-Pát-Si – để tu hành chánh chân.
17. Các Tỷ Kheo ! Nghiêm thân tĩnh lạc
Vi-Pát-Si Bồ-tát nghĩ suy :
“ Đồ chúng đông đảo mọi thì
Vây quanh ta mãi, tu trì làm sao !
Tốt hơn hết ta vào rừng vắng
Sống độc cư xa lánh đám đông ”.
Thế rồi Bồ-tát quyết lòng
Dấn thân trong chốn lâm tòng quan san
Còn tám vạn bốn ngàn đồ chúng
Đi nhiều ngã để cũng tự tu.
18. Các Tỷ Kheo ! Rừng hoang vu
Thực hành thiền định công phu đêm ngày
Bỗng một hôm khi ngài tĩnh tọa
Khởi ý nghĩ : “ Thiên hạ chúng sinh
Trong vòng sinh tử vô minh
Rơi vào khổ não phải Sinh rồi Già
Bệnh rồi Chết, trải qua ly biệt
Đoạn tái sinh không biết về đâu
Không một ai biết đường nào
Giải thoát khỏi sự khổ đau Chết, Già "
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 039
Bồ-tát lại dần dà nghĩ tiếp :
“ Do duyên gì già, chết phát huy ”.
Sau khi như lý tư duy
Trí tuệ phát khởi, thuận tùy kiến minh :
“ Do duyên Sinh thành hình Già, Chết
Sinh có mặt do Hữu phát sinh.
Do duyên gì Hữu thành hình ? ”.
Bồ-tát minh kiến một mình sau đây :
“ Hữu có mặt như vầy do Thủ
Do Ái sinh nên Thủ phát sinh
Do Thọ mà Ái thành hình
Do Xúc có mặt, Thọ hình thành ra
Do Lục Nhập, Xúc đà có mặt
Do Danh Sắc, lục nhập phát sinh
Do Thức, danh sắc mới sinh ”.
Thế rồi Bồ-tát tự mình nghĩ sâu :
“ Do duyên gì Thức mau có mặt ?
Ngài thấy do Danh Sắc phát sinh ”.
19. Ngài lại minh kiến tự mình :
“ Thức xoay lui lại, quả tình từ nơi
Duyên Danh Sắc không rời vượt khỏi
Chính từ đây có mọi thứ ra :
Từ Sanh rồi trở thành Già
Rồi Bệnh, Tử biệt, sinh qua cõi nào.
Nghĩa là duyên do vào Danh Sắc
Thức được sinh, có mặt như vầy,
Nhưng cũng do duyên Thức đây
Phát sinh Danh Sắc đủ đầy nguyên nhân.
Do Danh Sắc sinh dần Lục Nhập
Rồi do duyên Lục nhập, Xúc sinh
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 040
Do duyên Xúc nên Thọ sinh
Từ do duyên Thọ, Ái hình thành ra
Do duyên Ái, trải qua sinh Thủ
Do duyên Thủ nên Hữu phát sinh
Do duyên Hữu, Sanh thành hình
Do Sanh phát khởi, tiến trình thực thi
Khổ, Lão, Tử, Ưu bi, Khổ não
Vậy là sự tập khởi đành rành
Toàn bộ khổ-uẩn quẩn quanh
‘Tập Khởi’, ‘Tập Khởi’, tinh anh vấn đề ”.
Tự Bồ-tát khởi về pháp nhãn
Từ trước chưa tường tận được nghe
Trí sanh, tuệ sanh mọi bề
Minh sanh, ánh sáng nhất tề phát sanh.
20. Các Tỷ Kheo ! Trọn lành Bồ-tát
Vi-Pát-Si tương tác nghĩ sâu :
“ Sự Già, Chết diệt do đâu ? ”.
Tư duy như lý ngõ hầu thấy qua
Nhờ trí tuệ phát ra minh kiến :
“ Do Sanh diệt ; Già, Chết diệt ngay
Do Hữu diệt, Sanh diệt đây
Do Thủ vắng mặt, Hữu này diệt đi
Do Ái diệt, tức thì Thủ diệt
Thọ diệt rồi, Ái diệt còn chi
Xúc không có mặt, diệt đi
Kéo theo Thọ diệt tức thì nơi đây ”.
Rồi Bồ-tát tiếp ngay suy nghĩ :
Ngài vận dụng như lý tư duy
Nhờ trí tuệ thấy điều gì ?
Thấy rằng Lục Nhập diệt đi rõ ràng
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 041
Lục nhập diệt ; hoàn toàn Xúc diệt
Danh Sắc diệt ; Lục Nhập diệt ngay
Do Thức không có mặt đây
Cho nên Danh Sắc diệt ngay tức thì
Danh sắc diệt chính vì Thức diệt.
Ngài mãi miết như lý tư duy,
Nhờ trí tuệ, thấy đồng thì
Do Danh sắc diệt ; Thức thì diệt theo.
21. Các Tỷ Kheo ! Đến đây Bồ-tát
Nhận ra rằng : “ Đã đạt vấn đề
Chứng được đường tới Bồ-đề
Nhờ pháp tu quán trừ mê vọng này
Nghĩa là do từ đây : Danh Sắc
Đã diệt tất, thì Thức diệt vong
Thức diệt, Danh sắc diệt xong
Danh sắc, Lục nhập tương đồng diệt đây
Diệt Danh Sắc, diệt ngay Lục Nhập
Lục nhập diệt, Xúc gấp diệt đi
Xúc diệt, Thọ diệt tức thì
Do Thọ đã diệt, Ái thì diệt theo
Do Ái diệt, tiếp theo Thủ diệt
Do Thủ diệt, Hữu cũng diệt đi
Hữu diệt, Sanh diệt tức thì
Sanh diệt ; Già, chết, ưu, bi, khổ, sầu
Cũng theo nhau để cùng diệt tất !
Và như thật, Bồ-tát suốt thông
Toàn bộ Khổ Uẩn diệt đồng
‘Diệt’, ‘Diệt’ - Bồ-tát giải xong vấn đề.
Tự nơi ngài khởi về pháp nhãn
Từ trước chưa tường tận được nghe
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 042
Trí sanh, tuệ sanh mọi bề
Minh sanh, ánh sáng nhất tề phát sanh.
22. Các Tỷ Kheo ! Trọn lành Bồ-tát
Vi-Pát-Si – đã quán lâu dài
Sự sinh diệt năm uẩn này :
“ * Đây là Sắc uẩn , nơi đây bắt đầu
Sắc tập khởi, rồi sau Sắc diệt
* Đây là Thọ, phân biệt tức thì
Thọ tập khởi, Thọ diệt đi.
* Tưởng, Tưởng tập khởi, Tưởng thì diệt ngay.
* Đây là Hành, Hành này tập khởi
Rồi Hành diệt, liên đới tương duyên
* Đây Thức, Thức tập khởi liền
Để rồi Thức diệt ; triền miên như vầy ”.
Năm thủ uẩn đêm ngày quán chiếu
Ngài thông hiểu do sự suy tầm
Sau khi Bồ-tát hành thâm
Quán pháp sinh diệt trong năm uẩn này
Chẳng bao lâu đoạn ngay triền phược
Các lậu-hoặc đã được tiêu trừ
Chứng đắc Niết Bàn hữu dư
Giải thoát, tự tại, Chân Như hiển bày.
* * *
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 043
PHẦN III :
1. Các Tỷ Kheo ! Khi ngài chứng đạt
Vi-Pát-Si Đại Giác Thế Tôn
Suy nghĩ về những Pháp môn
Vi diệu, cần phải bảo tồn, truyền ra
Chuyển pháp luân, nay ta thuyết pháp
Chúng hữu tình lợi lạc, thấm nhuần
Thoát vòng sinh tử trầm luân.
Nhưng rồi Ngài lại chợt buồn nghĩ ra :
“ Những pháp ấy thật là sâu kín
Khó thấy, chứng, tịch tịnh, mỹ miều
Rất là vi diệu, cao siêu
Ngoài tầm lý luận, vượt điều nghĩ suy
Được tuyên thuyết thắng tri, hoàn mỹ
Những pháp ấy người Trí hiểu thôi
Chúng sinh tham dục nổi trôi
Ham thích ái dục, suy đồi tâm tư
Khó mà thấy được từ định lý
Mà chỉ có người trí hiểu rày :
‘Y Tánh Duyên Khởi Pháp’ này
Thật khó mà thấy tỏ ngay định đề :
Tất cả hạnh thuộc về tịch tịnh
Các sanh y được tính diệt trừ
Ái được đoạn tận chẳng từ
Ly dục, Ái diệt ; Chân Như Niết Bàn
Nếu nay ta vì hàng sinh chúng
Thuyết pháp lành thì cũng hoài công
Vì người nghe chẳng hiểu thông
Sẽ chuốc phiền não chứ không ích gì ! ”.
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 044
2. Thế rồi Vi-Pát-Si Đại Giác
Vì duyên trên, khởi các kệ ngôn
Của đấng Phật-Đà Thế Tôn
Bất khả tư nghị Pháp môn diệu kỳ
Trước đến nay những gì diễn tiến
Chưa từng nghe nói đến kệ đây :
" Sao ta lại nói Pháp này
Mà ta suy nghiệm lâu dài, gian nan
Chánh pháp chứng ngộ khó khăn
Rất khó chứng ngộ ai hằng tham sân
Những ai Ái nhiễm xoay vần
Vô minh vây phủ không phân chánh tà
Rất khó thấy được Pháp ta
Một Pháp đi ngược giòng và thâm sâu
Huyền diệu, vi tế, nhiệm mầu
Khó thấy, khó chứng, khó vào Chân Như ".
– Các Tỷ Kheo ! Chính từ suy nghĩ
Vi-Pát-Si tuệ trí Thế Tôn
Về việc truyền bá Pháp môn
Ý tưởng thụ động, tâm tồn vô vi
Ngài quyết định không đi thuyết pháp
Chuyển pháp luân, lợi lạc độ đời.
Lúc bấy giờ, ở cõi Trời
Đại Phạm Thiên nọ, nhờ nơi tâm mình
Nhờ tư tưởng hữu tình tương ứng
Biết được Ngài đã chứng viên thông
Vi-Pát-Si Phật, Thế Tôn
Nay có ý nghĩ sẽ không độ đời
Không thuyết pháp chuyển ngời Chánh Pháp
Liền than rằng : “ Đời sắp diệt vong
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 045
Thế giới tiêu hoại. Không xong !
Giáo Pháp vi diệu lại không được truyền
Chúng sinh sẽ triền miên chìm đắm
Trong luân hồi thăm thẳm vô minh ”.
Rồi như lực sĩ tạo hình
Duỗi hay co lại tay mình dễ thay
Đại Phạm Thiên vị này biến mất
Khỏi Phạm cung ; hiện rất diệu kỳ
Trước mặt Phật Tỳ-Bà-Thi
Đắp y vai trái, chân quỳ, chắp tay
Hướng về Phật thỉnh ngài tha thiết :
– “ Bạch Thế Tôn ! Hãy thuyết pháp lành
Để cho muôn loại chúng sanh
Thừa ân pháp nhũ trọn lành nhuận thân
Có chúng sinh bụi trần ít phủ
Sẽ nguy hại, mãi trụ trầm luân
Nếu Phật không chuyển pháp luân
Không nghe chánh pháp, suối nguồn Từ bi.
Nếu được nghe, hành trì chân chính
Những người này thâm tín đạo mầu
Sẽ được lợi lạc thâm sâu
Vô minh, phiền não sẽ mau đoạn trừ ”.
4. Các Tỷ Kheo ! Rồi từ Đại Giác
Vi-Pát-Si thoái thác trả lời :
– “ Này Đại Phạm Thiên cõi Trời !
Khi vừa chứng đắc giác thời Toàn Tri
(Cả Tam Minh diệu kỳ giác ngộ
Ba-la-mật Thập Độ vuông tròn )
Suy nghĩ về những Pháp môn
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 046
Vi diệu, cần phải bảo tồn, truyền ra
Chuyển pháp luân, nay ta thuyết pháp
Chúng hữu tình lợi lạc, thấm nhuần
Thoát vòng sinh tử trầm luân
Nhưng rồi ta lại chợt buồn nghĩ ra :
“ Những pháp ấy thật là sâu kín
Khó thấy, chứng, tịch tịnh, mỹ miều
Rất là vi diệu, cao siêu
Ngoài tầm lý luận, vượt điều nghĩ suy
Được tuyên thuyết thắng tri, hoàn mỹ
Những pháp ấy người Trí hiểu thôi
Chúng sinh tham dục nổi trôi
Ham thích ái dục, suy đồi tâm tư
Khó mà thấy được từ định lý
Mà chỉ có người trí hiểu rày :
‘Y Tánh Duyên Khởi Pháp’ này
Thật khó mà thấy tỏ ngay định đề :
Tất cả hạnh thuộc về tịch tịnh
Các sanh y được tính diệt trừ
Ái được đoạn tận chẳng từ
Ly dục, Ái diệt ; Chân Như Niết Bàn
Nếu nay ta vì hàng sinh chúng
Thuyết pháp lành thì cũng hoài công
Vì người nghe chẳng hiểu thông
Sẽ đem phiền não chứ không ích gì !
Sau khi ta nghĩ suy như thế
Đã có những bài kệ khởi lên
Không thể nghĩ bàn, kệ trên
Liên quan truyền pháp, rất nên diệu kỳ
Trước đến nay những gì diễn tiến
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 047
Chưa từng nghe nói đến kệ đây :
‘Sao ta lại nói Pháp này
Mà ta suy nghiệm lâu dài, gian nan
Chánh pháp chứng ngộ khó khăn
Rất khó chứng ngộ ai hằng tham sân
Những ai Ái nhiễm xoay vần
Vô minh vây phủ không phân chánh tà
Rất khó thấy được Pháp ta
Một Pháp đi ngược giòng và thâm sâu
Huyền diệu, vi tế, nhiệm mầu
Khó thấy, khó chứng, khó vào Chân Như’.
Đại Phạm Thiên ! Chính từ suy nghĩ
Thấy chúng sinh vốn dĩ tối tăm
Không muốn truyền Pháp cao thâm
Ý tưởng thụ động trong tâm tức thì
Hướng vô vi, sẽ không truyền đạt
Chuyển pháp luân, thuyết pháp độ đời
Chúng sinh trong khắp cõi đời
Mê si điên đảo, pháp thời khó theo ”.
5. Các Tỷ Kheo ! Vị Trời Đại Phạm
Lại tha thiết bi cảm thỉnh cầu
Phật hãy thuyết pháp nhiệm mầu
Cứu chúng sinh vốn lún sâu tội dày.
Vi-Pát-Si Phật ngài lại kể
Nguyên nhân Ngài không thể thuyết ra
Giáo Pháp vi diệu tinh hoa
Chúng sinh không thể hiểu qua Pháp lành.
6. Các Tỷ Kheo ! Lòng thành vô ngại
Lần thứ ba, vị Đại Phạm Thiên
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 048
Đê đầu trước Phật hiện tiền
Thỉnh ngài thương xót gieo duyên độ đời.
Chúng sinh cũng nhiều người hữu phúc
Chỉ bị phủ ít chút bụi trần
Nếu nghe chánh pháp thậm thâm
Sẽ được lợi lạc thân tâm rất nhiều
Rất nguy hại nếu điều xảy đến
Ngài từ chối không chuyển pháp luân
Chúng sinh không được thấm nhuần
Giáo pháp vi diệu, suối nguồn viên thông.
Tỳ-Bà-Thi Thế Tôn nhận thấy
Tâm chân thành của Đại Phạm Thiên
Ngài dùng Phật nhãn quán duyên
Thấy có nhiều hạng, chẳng tuyền giống nhau
Hạng nhiễm nhiều, lún sâu trần cấu
Hạng nhiễm ít phiền não bụi trần
Hạng lợi căn, hạng độn căn
Có hạng thuận tánh, có hàng nghịch tâm
Hoặc dễ dạy, tánh thâm khó dạy
Một số ít nhận thấy hiểm nguy
Tái sinh cõi chẳng ra gì
Hoặc nguy hiểm của hành vi lỗi lầm.
Như trong đầm đầy sen tươi thắm
Hoa sen xanh, sen trắng, sen hồng
* Nhiều hoa sinh ở nước trong
Lớn lên dưới nước, không mong vươn dài
Không thể chòi lên trên mặt nước,
* Nhiều hoa khác vươn được lên trên
Lém đém mặt nước làm nền,
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 049
* Nhiều hoa từ nước vượt lên cao vời
Không đẫm nước, rồi thời khoe sắc
Tỏa hương thơm đi khắp nơi nơi.
Cũng vậy, chúng sinh trong đời
Có kẻ mãi mãi đắm nơi não phiền,
Cũng nhiều kẻ nhân duyên có được
Cố vươn lên, chưa vượt khổ sầu,
Có người lợi căn thâm sâu
Dễ dàng thấu hiểu Pháp mầu được nghe.
Giáo Pháp để chở che, mang lại
Sự lợi lạc, thanh thái thân tâm
Ta phải thuyết pháp cao thâm
Pháp luân thị chuyển, đọa trầm vĩnh ly ”.
7. Biết ý Vi-Pát-Si Đại Giác
Sẽ truyền bá chánh pháp nhiệm mầu
Phạm Thiên thỏa mãn thỉnh cầu
Nói lên bài kệ thanh cao như vầy :
" Đỉnh núi cao vút tầng mây
Một người đứng đỉnh núi này nhìn quanh
Y thấy mọi người tỏ rành.
Như bậc biến nhãn, thoát nhanh khổ sầu
Ngài Su-Mê-Tha thanh cao
Lên lầu chánh pháp nhìn sâu, thấy là
Chúng sinh lo âu, mê tà
Sầu muộn vì bị Sinh, Già siết vây.
Anh hùng hãy đứng lên ngay !
Chiến trường chiến thắng, từ nay khải hoàn.
Lữ khách, hỡi vị trưởng đoàn !
Bậc thoát ly khỏi mọi đàng nợ vương.
Thế Tôn đi khắp muôn phương
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 050
Hãy đem chánh pháp hoằng dương,thực hành
Có người nghe được Pháp lành
Thâm hiểu diệu nghĩa, trí sanh tâm hiền ".
Các Tỷ Kheo ! Mãn viên giác ngộ
Tỳ-Bà-Thi Phật Tổ trả lời
Đại Phạm Thiên của cõi Trời
Với bài kệ ngắn đồng thời tuyên ngôn :
" Cửa bất diệt đã mở toang
Hỡi ai nghe Pháp hoàn toàn cao minh
Từ bỏ tà kiến của mình
Thực hành chánh đạo an bình viên thông.
Trước vì sợ chỉ hoài công
Mệt mỏi vì chúng sinh không hiểu gì.
Đại Phạm Thiên ! Hãy tường tri
Nay Ta gióng trống Pháp vì chúng sinh ".
Các Tỷ Kheo ! Tự mình suy nghĩ
Đại Phạm Thiên có ý tưởng là :
“ Chính ta mở đường thuận ra
Vi-Pát-Si Phật trải qua hoằng truyền ”.
Đại Phạm Thiên kính thành lễ Phật
Hữu nhiễu xong, lập tức biến ngay.
8. Các Tỷ Kheo ! Thật lành thay !
Tỳ-Bà-Thi Phật nghĩ rày tương duyên :
Ai trước tiên là người thính pháp ?
Ai là người quảng bác hiểu mau ?
Ngài với tuệ trí, chẳng lâu
Đã nghĩ đến việc mở đầu giác tha :
“ Có hai người : Khanh-Đa, Tít-Sá (1)
_______________________________
(1) : Khanda ( Kiền-Trà ) & Tissa ( Đề-Xá ) .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 051
Hay Kiền-Trà, Đề-Xá – cư dân
Bân-Thú-Ma-Tí kinh thành
Là bậc trí thức đa văn, có tài
Trí sáng suốt, thẳng ngay, ít nhiễm
Bởi bụi trần, ý niệm từ hòa
Con của vương sư – Tít-Sa
Và vị vương tử Khanh-Đa – đáng truyền
Nay ta hãy tùy duyên thuyết pháp
Hai vị này sớm đạt, hiểu sâu
Chánh pháp vi diệu nhiệm mầu ”.
Rồi như lực sĩ duỗi mau tay mình
Vi-Pát-Si tuệ minh Đại Giác
Đã biến mất khỏi cội cây già
Hiện ra tại vườn Khê-Ma (1)
Tức vườn Lộc Uyển, không xa kinh thành
Là kinh đô Bân-Thu-Ma-Tí.
9. Đoạn đức Phật gọi vị giữ vườn :
– “ Hiền hữu hãy đi thẳng đường
Đến kinh đô nhắn hai vương tử này
Một : Khanh-Đa, thứ hai : Tít-Sá
Rằng Như Lai chứng quả Toàn Tri
Thế Tôn hiệu Vi-Pát-Si
Khê-Ma Lộc Uyển hiện thì trú đây
Nay ngài muốn gặp ngay hai vị ;
Hãy hoan hỷ nhắn giúp Như Lai ”.
Người giữ vườn vâng lời ngài
Bân-Thú-Ma-Tí đến ngay nơi này
Gặp cả hai tại đây và nhắn :
_______________________________
(1) : Vườn Khema ( Lộc Uyển - Vườn Nai ) tại Bandhumati .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 052
“ Tỳ-Bà-Thi Chánh Đẳng Phật Đà
Đang ở Lộc Uyển không xa
Muốn cùng hai vị gặp qua nơi này ".
10. Các Tỷ Kheo ! Cả hai hiền giả
Là Tít-Sá, con của vương sư,
Khanh-Đa vương tử hiền từ
Lên xe thù thắng đi từ nhà ra
Nhắm Vườn Nai Khê-Ma thẳng tiến
Đi đến chỗ không tiện dùng xe
Xuống xe đi bộ hướng về
Nơi Thế Tôn ở, bốn bề tịnh yên
Đến trước Phật, họ liền đảnh lễ
Rồi tìm chỗ ngồi kế một bên
Một lòng thành tín vững bền
Cầu mong thính pháp hiện tiền thắng duyên.
11. Vi-Pát-Si Phật liền thuyết pháp
Theo thứ tự thuận hạp lý mầu
Từ đơn giản đến cao sâu
Để hai hiền giả hiểu mau vấn đề
Thuyết bố thí, thuyết về trì giới
Các cõi Trời cho tới Phạm Thiên
Trình bày nguy hiểm hiện tiền
Nhiễm ô dục lạc, triền miên đọa trầm
Sự xuất ly do tầm lợi ích . . .
Cả hai vị thỏa thích tăng dần.
Thế Tôn biết tâm cả hai
Nay đã nhu thuận, vượt ngoài chướng duyên
Đã tín thành, tâm chuyên, phấn tấn
Ngài liền thuyết Vô Tận diệu ngôn
Nhờ đó chư vị Thế Tôn
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 053
Nương Tứ Diệu Đế, chứng tôn Phật Đà
Là Khổ, Tập, Diệt và Đạo Đế,
Trên con đường Thánh, kể tám chi.
Giống như tấm vải ố tỳ
Đã tẩy trắng bạch, không tỳ vết đâu
Khi đem nhuộm, thấm màu trong chậu.
Pháp xa trần ly cấu được nên
“ Pháp gì được tập khởi lên
Đều bị tận diệt ”. Họ liền nghiệm ra.
Cả Tít-Sá, Khanh-Đa khi ấy
Đã thấy, chứng, ngộ, nhập pháp mầu
Nghi ngờ do dự tiêu mau
Chứng được tự tín, không đâu y vào.
Cả hai vị đê đầu đảnh lễ
Tỳ-Bà-Thi Thiện Thệ, Pháp Vương,
Hết lòng thành kính tán dương :
– “ Như người dựng đứng vật đương ngã nằm
Chỉ hướng kẻ sai lầm lạc lối
Đem đèn sáng vào tối như bưng
Để ai có mắt mở bừng
Có thể thấy được sáng trưng sắc màu
Cũng như thế , nhiệm mầu Chánh Pháp
Được Thế Tôn giải đáp, trình bày
Chúng con quy ngưỡng từ nay
Quy y Đại Giác, nương ngay Pháp mầu
Quy y Tăng, thanh cao đức cả
Nối tiếp nhau hoằng hóa Pháp môn
Mong Phật cho phép chúng con
Xuất gia Cụ Túc (1) vuông tròn vâng theo ”.
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 054
13. Các Tỷ Kheo ! Phật-Đà thuận ý
Cho hai vị Đại giới (1) xuất gia
Rồi ngài khuyến khích thăng hoa
Trí tuệ cao thượng, quán qua vô thường
Làm phấn khởi, vô lường hoan hỷ
Với pháp thoại, nêu kỹ hiểm nguy
Hạ liệt của pháp hữu-vi
Và sự ô nhiễm hữu-vi-pháp này
Sự lợi ích Niết Bàn đạt được
Ngài phân tích từng bước trải qua.
Hai vị : Tít-Sá, Khanh-Đa
Phấn chấn, hoan hỷ ; mê tà phá tan
Với thắng trí, trú an, chứng đạt
Tâm hai vị an lạc, sáng trong
Dục lậu, hữu lậu thoát xong
Thoát vô minh lậu, khỏi vòng trói trăn
Liền hiểu rõ : Tự thân giải thoát
Sanh đã tận, phạm hạnh đã thành
Việc cần làm đã thực hành
Sau đời hiện tại, Vô Sanh hiển bày.
14. Các Tỷ Kheo ! Tiếp đây các vị
Tại Bân-Thú-Ma-Tí kinh thành
Tám vạn bốn ngàn cư dân
Được nghe rằng đấng tịnh thân Phật-Đà
Lại chính là đương kim Thái-tử
Vi-Pát-Si đã tự xuất gia
Khổ tu thiền quán rừng già
Chứng thành đạo quả Phật-Đà, Thế Tôn
Nay hoằng hóa Pháp môn thị chuyển
_______________________________
(1) : Thọ Cụ-Túc-giới hay Đại-Giới để trở thành một vị Tỷ-Kheo.
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 055
Hiện đang trú Lộc Uyển Khê-Ma
Đã có vương tử Khanh-Đa
Cùng với Tít-Sá xuất gia đạo mầu
Khoác ca-sa, tóc râu cạo bỏ
Biệt gia đình, giòng họ, thân nhân
Là hai đệ tử cận thân
Vi-Pát-Si Phật, chuyên cần tịnh tu.
Chúng ta sống phù du cõi trược
Tại sao không bắt chước điều này ?
Thế rồi đại chúng tại đây
Tám bốn ngàn vị tràn đầy tín tâm
Rời kinh thành đến tầm Đại Giác
Tại Vườn Nai rợp mát Khê-Ma
Gặp Tỳ-Bà-Thi Phật-Đà
Đảnh lễ cung kính, an hòa ngồi bên.
15. Vi-Pát-Si Phật liền thuyết pháp
Theo thứ tự thuận hạp lý mầu
Từ đơn giản đến cao sâu
Để cho đại chúng hiểu mau vấn đề
Thuyết bố thí, thuyết về trì giới
Các cõi Trời cho tới Phạm Thiên
Trình bày nguy hiểm hiện tiền
Nhiễm ô dục lạc , triền miên đọa trầm
Sự xuất ly do tầm lợi ích . . .
Cả đại chúng thỏa thích tăng dần.
Thế Tôn biết tâm chúng nhân
Nay đã nhu thuận, không phần chướng duyên
Đã tín thành, tâm chuyên, phấn tấn
Ngài liền thuyết Vô Tận diệu ngôn
Nhờ đó chư vị Thế Tôn
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 056
Nương Tứ Diệu Đế, chứng tôn Phật Đà
Là Khổ, Tập, Diệt và Đạo Đế,
Trên con đường Thánh, kể tám chi.
Giống như tấm vải ố tỳ
Đã tẩy trắng bạch, không tỳ vết đâu
Khi đem nhuộm, thấm màu trong chậu.
Pháp xa trần ly cấu được nên
“ Pháp gì được tập khởi lên
Đều bị tận diệt ”. Họ liền nghiệm ra.
Cả tám vạn bốn ngàn vị ấy
Đã thấy, chứng, ngộ, nhập pháp mầu
Nghi ngờ do dự tiêu mau
Chứng được tự tín, không đâu y vào.
Tất cả cùng đê đầu đảnh lễ
Tỳ-Bà-Thi Thiện Thệ, Pháp Vương
Hết lòng thành kính tán dương :
– “ Như người dựng đứng vật đương ngã nằm
Chỉ hướng kẻ sai lầm lạc lối
Đem đèn sáng vào tối như bưng
Để ai có mắt mở bừng
Có thể thấy được sáng trưng sắc màu
Cũng như thế, nhiệm mầu Chánh Pháp
Được Thế Tôn giải đáp, trình bày
Chúng con quy ngưỡng từ nay
Quy y Đại Giác, nương ngay Pháp mầu
Quy y Tăng, thanh cao đức cả
Nối tiếp nhau hoằng hóa Pháp môn
Mong Phật cho phép chúng con
Xuất gia đại giới vuông tròn vâng theo ”.
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 057
17. Các Tỷ Kheo ! Phật-Đà thuận ý
Cho tất cả các vị xuất gia
Rồi ngài khuyến khích thăng hoa
Trí tuệ cao thượng, quán qua vô thường
Làm phấn khởi, vô lường hoan hỷ
Với pháp thoại, nêu kỹ hiểm nguy
Hạ liệt của pháp hữu-vi
Và sự ô nhiễm hữu-vi-pháp này
Sự lợi ích Niết Bàn đạt được
Ngài phân tích từng bước trải qua.
Đại chúng nghe pháp Phật-Đà
Phấn chấn, hoan hỷ ; mê tà phá tan
Với thắng trí, trú an, chứng đạt
Tâm các vị an lạc, sáng trong
Dục lậu, hữu lậu thoát xong
Thoát vô minh lậu, khỏi vòng trói trăn
Liền hiểu rõ : Tự thân giải thoát
Sanh đã tận, phạm hạnh đã thành
Việc cần làm đã thực hành
Sau đời hiện tại, Vô Sanh hiển bày.
18. Các Tỷ Kheo ! Chuyện này tiếp bước
Tám bốn ngàn vị trước xuất gia
Đồng tu lúc đức Phật-Đà
Vừa mới lìa thế, trải qua tu trì
Nhưng do Vi-Pát-Si Bồ-tát
Cần tịch tịnh, an lạc ; tách riêng
Tám bốn ngàn vị tùy duyên
Cũng đã tứ tán, tìm miền khác tu.
Các vị này nghe từ tin tức
Vi-Pát-Si chứng thực đạo mầu
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 058
Đại A-La-Hán thanh cao
Chánh Đẳng Chánh Giác, đạt vào Vô Sanh
Hiện Thế Tôn an lành trú tại
Vườn Khê-Ma với Đại Chúng Tăng.
Tám bốn ngàn vị đồng hành
Đi đến Lộc Uyển cho nhanh kịp thời
Khi đến nơi, chí thành đảnh lễ
Rồi tìm chỗ ngồi kế một bên
Một lòng thành tín vững bền
Cầu mong thính pháp hiện tiền thắng duyên.
19. Tỳ-Bà-Thi Phật liền thuyết pháp
Theo thứ tự thuận hạp lý mầu
Tử đơn giản đến cao sâu
Để cho đại chúng hiểu mau vấn đề
Thuyết bố thí, thuyết về trì giới
Các cõi Trời cho tới Phạm Thiên
Trình bày nguy hiểm hiện tiền
Nhiễm ô dục lạc, triền miên đọa trầm
Sự xuất ly do tầm lợi ích . . .
Cả đại chúng thỏa thích tăng dần.
Thế Tôn biết tâm chúng nhân
Nay đã nhu thuận, không phần chướng duyên
Đã tín thành, tâm chuyên, phấn tấn
Ngài liền thuyết Vô Tận diệu ngôn
Nhờ đó chư vị Thế Tôn
Nương Tứ Diệu Đế, chứng tôn Phật Đà
Là Khổ, Tập, Diệt và Đạo Đế,
Trên con đường Thánh, kể tám chi.
Giống như tấm vải ố tỳ
Đã tẩy trắng bạch, không tỳ vết đâu
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 059
Khi đem nhuộm, thấm màu trong chậu.
Pháp xa trần ly cấu được nên
“ Pháp gì được tập khởi lên
Đều bị tận diệt ”. Họ liền nghiệm ra.
Cả tám vạn bốn ngàn vị ấy
Đã thấy, chứng, ngộ, nhập pháp mầu
Nghi ngờ do dự tiêu mau
Chứng được tự tín, không đâu y vào.
Tất cả cùng đê đầu đảnh lễ
Tỳ-Bà-Thi Thiện Thệ, Pháp Vương
Hết lòng thành kính tán dương :
– “ Như người dựng đứng vật đương ngã nằm
Chỉ hướng kẻ sai lầm lạc lối
Đem đèn sáng vào tối như bưng
Để ai có mắt mở bừng
Có thể thấy được sáng trưng sắc màu
Cũng như thế , nhiệm mầu Chánh Pháp
Được Thế Tôn giải đáp, trình bày
Chúng con quy ngưỡng từ nay
Quy y Đại Giác, nương ngay Pháp mầu
Quy y Tăng, thanh cao đức cả
Nối tiếp nhau hoằng hóa Pháp môn
Mong Thế Tôn cho chúng con
Xuất gia trở lại, vuông tròn vâng theo ”.
21. Các Tỷ Kheo ! Phật-Đà thuận ý
Cho tất cả các vị xuất gia
Rồi ngài khuyến khích thăng hoa
Trí tuệ cao thượng, quán qua vô thường
Làm phấn khởi, vô lường hoan hỷ
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 060
Với pháp thoại, nêu kỹ hiểm nguy
Hạ liệt của pháp hữu-vi
Và sự ô nhiễm hữu-vi-pháp này
Sự lợi ích Niết Bàn đạt được
Ngài phân tích từng bước trải qua
Đại chúng nghe pháp Phật-Đà
Phấn chấn, hoan hỷ ; mê tà phá tan
Với thắng trí, trú an, chứng đạt
Tâm các vị an lạc, sáng trong
Dục lậu, hữu lậu thoát xong
Thoát vô minh lậu, khỏi vòng trói trăn
Liền hiểu rõ : Tự thân giải thoát
Sanh đã tận, phạm hạnh đã thành
Việc cần làm đã thực hành
Sau đời hiện tại, Vô Sanh hiển bày.
* * *
22. Các Tỷ Kheo ! Lúc này Đại Chúng
Tỷ Kheo Tăng uy dũng các hàng
Khoảng sáu triệu tám trăm ngàn
Giới Luật thu thúc nghiêm trang các thời
Đức Phật ngụ tại nơi trú thất
Chỗ tịnh cư này rất lặng yên
Chợt ngài nghĩ đến tương liên :
“ Hiện nay Tăng Chúng tinh chuyên các hàng
Sáu triệu tám trăm ngàn hiện trú
Tại kinh thành Bân-Thú-Ma-Ti
Sao Ta không dạy hãy đi
Hoằng dương chánh pháp mọi thì muôn nơi ?
Vì hạnh phúc, đồng thời an lạc
Vì thương tưởng khắp các chúng sinh
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 061
Lợi ích Trời, người, hữu tình
Dấn thân hoằng pháp, hành trình muôn nơi
Chớ nên đi hai người một chỗ
Hãy thuyết pháp tế độ mọi loài
Chánh pháp tỏa khắp trong ngoài
Sơ thiện, trung thiện đủ đầy nghĩa văn
Thuyết hậu thiện cú văn toàn vẹn
Nêu phạm hạnh bình đẳng, trọn lành
Đời sống Tỷ Kheo phải hành
Y theo Giới Luật tịnh thanh, lục hòa
Có chúng sinh đã qua trải nghiệm
Bụi thế gian ít nhiễm não phiền
Trần cảnh ít bị phan duyên
Nghe được chánh pháp, họ liền hiểu sâu.
Nếu không được pháp mầu nghe thấm
Sẽ nguy hại, chìm đắm vô minh.
Hãy vì khắp chúng hữu tình
Gióng lên trống pháp quang vinh mọi bề,
Sau sáu năm, trở về chỗ cũ
Nơi kinh thành Bân-Thú-Ma-Ti
Tụng đọc Giới Bổn, thanh quy
Giữ Cụ Túc giới, hành trì Luật chung ”.
23. Các Tỷ Kheo ! Phạm cung an lạc
Đại Phạm Thiên vị khác tâm bình
Với tha-tâm-thông của mình
Biết được ý định phát sinh của Ngài
Vi-Pát-Si Như Lai Đại Trí
Muốn Tăng Sĩ hoằng pháp cao minh ;
Như một lực sĩ tạo hình
Duỗi hay co lại tay mình dễ thay,
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 062
Đại Phạm Thiên vị này biến mất
Khỏi Phạm cung ; hiện rất diệu kỳ
Trước mặt Phật Tỳ-Bà-Thi
Đắp y vai trái, chân quỳ, chắp tay
Thưa với Phật : “ Bạch ngài Thiện Thệ !
Thế Tôn nghĩ như thế đúng thay !
Chư Tăng trú kinh đô này
Đại chúng đông đảo, hiện nay sẵn sàng
Sáu triệu tám trăm ngàn cả thảy
Thế Tôn nên khuyến dạy hãy đi
Hoằng hóa chánh pháp các thì
Giáo nghĩa vi diệu trải đi độ đời
Nguyện chúng sinh nhiều người giác ngộ
Không nên đi một chỗ hai Tăng
Lợi lạc cho cả Thiên, nhân
Ánh sáng Chân lý tỏa phân rạng ngời.
Sau sáu năm, đến thời tựu hội
Tụng Giới Bổn luật giới tịnh thanh.
Con xin tán thán ý lành
Đem lại lợi ích chúng sanh muôn loài ”.
Trình bày xong, vị này biến mất
Sau khi đảnh lễ Phật bấy giờ.
24. Các Tỷ Kheo ! Nhân khế cơ
Vi-Pát-Si Phật của sơ kiếp này
Buổi chiều đến, khi Ngài xuất định
Họp Chúng Tăng thanh tịnh tại vườn
Rồi tuyên bố ý Pháp Vương :
“ Hiện nay Tăng Chúng tinh tường Pháp quang
Sáu triệu tám trăm ngàn, hiện trú
Tại kinh thành Bân-Thú-Ma-Ti
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 063
Nay Ta khuyến dạy hãy đi
Hoằng dương chánh pháp mọi thì muôn nơi
Vì hạnh phúc, đồng thời an lạc
Vì thương tưởng khắp các chúng sinh
Lợi ích Trời, người, hữu tình
Dấn thân hoằng pháp, hành trình muôn nơi
Chớ nên đi hai người một chỗ
Hãy thuyết pháp tế độ mọi loài
Chánh pháp tỏa khắp trong ngoài
Sơ thiện, trung thiện đủ đầy nghĩa văn
Thuyết hậu thiện cú văn toàn vẹn
Nêu phạm hạnh bình đẳng, trọn lành
.
Đời sống Tỷ Kheo phải hành
Y theo Giới Luật tịnh thanh, lục hòa
Có chúng sinh đã qua trải nghiệm
Bụi thế gian ít nhiễm não phiền
Trần cảnh ít bị phan duyên
Nghe được chánh pháp, họ liền hiểu sâu.
Nếu không được pháp mầu nghe thấm
Sẽ nguy hại, chìm đắm vô minh.
Hãy vì khắp chúng hữu tình
Gióng lên trống pháp quang vinh mọi bề,
Sau sáu năm, trở về chỗ cũ
Nơi kinh thành Bân-Thú-Ma-Ti
Tụng đọc Giới Bổn, thanh quy
Giữ Cụ Túc giới, hành trì Luật chung.
25.
Đại Phạm Thiên một vị tâm bình
Với tha tâm thông của mình
Biết được ý định một mình Như Lai
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 064
Đại Phạm Thiên vị này hoan hỷ
Chuyện Tăng Sĩ hoằng pháp cao minh ;
Như một lực sĩ tạo hình
Duỗi hay co lại tay mình dễ thay
Từ Phạm cung, vị này biến mất
Vườn Khê-Ma, hiện rất diệu kỳ
Trước mặt Như Lai tức thì
Đắp y vai trái, chân quỳ, chắp tay
Tán thán rằng ý này đáng quý
Hàng Tăng Sĩ, bậc Chúng Trung Tôn
Được sự khuyến dạy Thế Tôn
Trải đi muôn hướng, Pháp môn hoằng truyền
Để chúng sinh hữu duyên nghe được
Pháp vi diệu, có phước hành trì
Lợi lạc Trời, người ; khỏi nguy
Đọa lạc, chìm đắm vô nghì tử sinh.
Hàng Tăng Chúng hành trình hóa độ
Không nên đi một chỗ hai người
Hoằng pháp sau sáu năm trời
Về tụng Giới Bổn tại nơi kinh thành.
Sau khi tỏ lòng thành như thế
Đại Phạm Thiên đảnh lễ, biến ngay.
26. Này chư Tỷ Kheo ! Lành thay !
Nay ta lập lại điều này đinh ninh :
“ Vì hạnh phúc, quang vinh, an lạc
Vì thương tưởng khắp các chúng sinh
Hãy vì Trời, người, hữu tình
Dấn thân hoằng pháp, hành trình muôn nơi
Chớ nên đi hai người một chỗ
Hãy thuyết giảng tế độ mọi loài
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 065
Chánh pháp tỏa khắp trong ngoài
Các con Thân-giáo nghiêm oai thực hành
Phải hành trì tịnh thanh Giới luật.
Có chúng sinh ít buộc não phiền
Cảnh trần ít bị phan duyên
Nghe được chánh pháp, họ liền hiểu sâu.
Nếu không được pháp mầu nghe thấm
Sẽ nguy hại, chìm đắm vô minh
Hãy vì khắp chúng hữu tình
Gióng lên trống pháp quang vinh mọi bề
Sau sáu năm, trở về chỗ cũ
Nơi kinh thành Bân-Thú-Ma-Ti
Tụng đọc Giới Bổn, thanh qui
Giữ Cụ-túc giới, hành trì Luật chung ”.
– Các Tỷ Kheo ! Phục tùng lời dạy
Phần lớn Tăng ngày ấy lên đường
Khắp các quốc độ bốn phương
Nguyện làm sứ giả chỉ đường chúng sinh.
27. Các Tỷ Kheo ! Hữu tình, phong phú
Diêm-Phù-Đề – Chăm-Bú-Đi-Pa (1)
Có tám vạn bốn ngàn nhà
Là ký-túc-xá để mà Chúng Tăng
Đi hoằng hóa thường hằng có chỗ
Để tạm cư hóa độ chúng sanh.
Đến khi mỗi năm qua nhanh
Chư Thiên tuyên bố : Hoàn thành một năm
Còn năm năm về tuyên Giới Bổn.
Rồi mỗi năm : còn bốn, còn ba
_______________________________
(1) : Jambudipa : Diêm-Phù-Đề ( Cõi chúng ta đang sống ).
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 066
Còn hai, còn một năm qua
Trở về tụng Giới, Phật-Đà thuyết minh.
Đúng thời gian đinh ninh ấn định
Nhiều Thánh Tăng nghiêm tịnh trí minh
Dùng chính thần lực của mình
Trở về Lộc Uyển rất nhanh, đến liền
Một số vị hoằng truyền Tăng Sĩ
Nhờ thần lực các vị Chư Thiên
Cũng trở về kinh thành liền
Cùng nhau đảnh lễ hiện tiền Thế Tôn.
Vân tập Chúng-trung-tôn bất luận
Vi-Pát-Si Phật muốn lưu truyền
Tịnh thanh Giới Bổn nên tuyên
Để cho Tăng Chúng cần chuyên hành trì
Giới tối cần : “Tỳ-Ni Tạng trụ”
Thì “Phật Pháp cửu trụ” (1) thế gian
Phật Tỳ-Bà-Thi thăng đàn
Tụng đọc Giới Bổn rõ ràng như sau :
"
Niết Bàn đệ nhất, chẳng đâu sánh bằng
Nhịn nhục, khổ hạnh, nhẫn kham
Cũng là đệ nhất, Phật hằng tán dương.
Người xuất gia tâm bất lương
Hại người tu khác hết phương sinh tồn
Không xứng đáng gọi Sa-Môn.
Người xuất gia phải luôn luôn thực hành :
Hướng tâm làm các việc lành
Việc ác dứt bỏ, Ý thanh tịnh hoài
_______________________________
(1) : “Tỳ-Ni Tạng trụ, Phật Pháp cửu trụ ”:Tạng Luật ( Vinaya –
Tỳ-Ni ) còn , thì Phật Pháp mới tồn tại lâu dài .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 067
Không chỉ trích bất cứ ai
Cũng không đánh đập ; tránh sai, giữ mình
Trong Giới bổn thật nghiêm minh
Ăn uống tiết độ, một mình ngủ riêng
Hướng tâm cao khiết, tinh chuyên
Ấy lời
* * *
29. Các Tỷ Kheo ! Một thời ta ngụ
Úc-Kát-Thá (1), rừng Sú-Pha-Ga (2)
Dưới bóng cội cây Sa-la (3)
Trong khi an tịnh khởi ra điều này :
“ Một trú xứ, nơi đây hoan hỷ
Có chúng sinh đích thị Chư Thiên
Có tên là Tịnh Cư Thiên (4)
Sút-Tha-Va-Sá (4) cũng tên nơi này.
Từ trước nay, Như Lai không tới
Thời gian dài vời vợi đã xa
Vậy nay ta hãy thăm qua
Chư Thiên Sút-Tha-Va-Sa nơi này ”.
– Các Tỷ Kheo ! Cũng tày một kẻ
Lực sĩ khỏe co duỗi tay mình
Ta đã biến mất rất nhanh
Khỏi Úc-Ka-Thá, rừng thanh tịnh liền
Hiện ra trước Chư Thiên các vị
Tịnh Cư Thiên cao quí cõi Trời.
Vài ngàn chư Thiên đến nơi
_______________________________
(1) : Ukkattha (Úc-già-la). (2) : Rừng Subhaga .
(3) : C ây Sala : Loại cây lớn có hoa to bằng nắm tay màu đỏ
thẩm tương tự như hoa sen, có mùi thơm nồng, vì nhụy hoa
trông giống như đầu rồng nên thường được gọi là Long thọ .
(4) : Cõi Trời Tịnh Cư – Suddhàvàsa .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 068
Đảnh lễ ta, đoạn nói lời như sau :
– “ Thưa Tôn Giả ! Đã lâu xa lắm
Chín mốt kiếp thăm thẳm trôi qua
Từ Vi-Pát-Si Phật-Đà
Chánh Đẳng Chánh Giác trải qua hoằng truyền
Tỳ-Bà-Thi mãn viên Đại Giác
Thuộc giòng Sát-Đế-Lỵ trong đời
Họ Kôn-Đanh-Nha đương thời
Thành Chánh Đẳng Giác sáng ngời tuệ minh
Thời tuổi thọ chúng sinh tám vạn
Pa-Ta-Li, dưới tán cây lành
Thành đạo, tế độ chúng sanh.
Hai đại đệ tử thánh danh từ hòa :
Là Khanh-Đa, vị kia Tít-Sá
Ba lần đã Đại Hội Thánh Tăng
Lần đầu sáu tám triệu Tăng
Lần hai mười vạn tịnh thân Tăng-già
Lần thứ ba Hội này tám vạn
Đều là bậc lậu-tận Thánh Tăng
Có A-Sô-Ka cận thân
Là vị thị giả hầu gần Thế Tôn.
Vi-Pát-Si Thế Tôn lúc đó
Bân-Thu-Ma tên họ phụ vương
Bân-Thu-Ma-Ti nương nương
Là tên mẫu hậu hiền lương của ngài
Kinh thành đây Bân-Thu-Ma-Tí
Nơi thuộc quyền cai trị vua cha
Nhân dân no ấm, thái hòa
Đất nước thịnh trị, quốc gia phú cường
Thưa Tôn Giả ! Hoằng dương thời đó
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 069
Tỳ-Bà-Thi – từ bỏ như vầy
Xuất gia, tinh tấn như vầy
Giác ngộ, chuyển pháp luân khai như vầy
Chúng con đây, những người lúc trước
Tu phạm hạnh với đức Phật này
Tu hành giới luật đủ đầy
Diệt trừ dục vọng, sinh ngay cõi này ”.
30. Các Tỷ Kheo ! Tỏ bày hoan hỷ
Vài ngàn vị trong số chư Thiên
Đến ta, đảnh lễ tại tiền
Và đã nói lại tiền duyên của mình :
– “ Bạch Thế Tôn ! Hành trình hoằng hóa
Hiền kiếp này, chứng quả Phật Đà
Ngài thuộc gia tộc Thích Ca
Giòng Sát-Đế-Lỵ chính là vương gia
Gô-Ta-Ma - Kiều-Đàm là họ
Thời kỳ này tuổi thọ loài người
Ít ỏi, khoảng trăm tuổi đời
Hay hơn hoặc ít do thời phước riêng
Chính Thế Tôn mãn viên Toàn Giác
Dưới cội cây tên Át-Sát-Tha
Còn gọi cây Bát-Ba-La
Bồ Đề tên khác, trải qua tọa thiền.
Ngài có hai đại hiền đệ tử
Theo thứ tự : Sa-Rí-Pút-Ta
Hay Xá-Lợi-Phất cũng là
Thứ nhì, Mốc-Gá-Lan-Na vị này
Mục-Kiền-Liên tên đây thường gọi.
Một Tăng Hội diễn tiến trong đời
Một ngàn hai trăm năm mươi
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 070
Thánh Tăng La-Hán, không mời tự tri
Về Trúc Lâm, phạm vi Vương Xá
Hội Thánh-giả tụng Giới Bổn Tăng.
Có vị thị-giả đa văn
A-Nan-Đa chính người gần Thế Tôn
Phụ vương của Thế Tôn cao cả
Là Sút-Thô-Đa-Ná quốc vương
Hay tên Tịnh Phạn dùng thường
Ma-Da mẫu hậu hiền lương từ hòa
Kinh đô Ka-Pí-La-Vát-Thú
Nơi Tịnh Phạn quốc chủ trị vì.
Bạch Thế Tôn ! Đấng Từ Bi
Trong thời hiện tại, thương vì chúng sinh
Bỏ tất cả : gia đình, ngôi báu
Lìa thế tục tìm đạo như vầy
Xuất gia, tinh tấn như vầy
Giác ngộ, chuyển pháp luân khai như vầy
Chúng con đây, những người lúc trước
Tu phạm hạnh với đức Thế Tôn
Tu hành giới luật chánh chơn
Diệt trừ dục vọng, phước tồn sinh Thiên ”.
31. Các Tỷ Kheo ! Thắng duyên, hoan hỷ
Như Lai cùng các vị chư Thiên
* Tại cõi trời Tịnh Cư Thiên
Sút-Tha-Va-Sá – đến liền cõi Thiên :
* A-Vi-Ha – Vô Phiền Thiên (1) ấy
Rồi cùng nhau đi lại cõi Thiên :
* A-Táp-Pa – Vô Nhiệt Thiên (2),
_______________________________
(1): Cõi Trời Vô Phiền - Avihà .
(2): Cõi Trời Vô Nhiệt – Atappa .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 071
* Sút-Đát-Sa – Thiện Kiến Thiên (1) thuận tùy,
* Sú-Đát-Si – cõi trời Thiện Hiện (2);
Đoạn tất cả hiện diện theo ta
* Sắc-Cứu-Kính Thiên (3) cùng qua
Hay trời A-Ká-Nít-Tha (3) tịnh hòa.
– Các Tỷ Kheo ! Khi qua cõi đó
Sắc-Cứu-Kính một số Chư Thiên
Vài ngàn vị đến tại tiền
Đảnh lễ, sau đó thưa liền với Ta
Đại ý giống như là Thiên chúng
Tịnh Cư Thiên trước cũng nói qua
Về Tỳ-Bà-Thi Phật Đà
Chín mươi mốt kiếp trước xa, đời ngài
Họ xác nhận không sai sự thật
Vi-Pát-Si đức Phật hoằng truyền.
32. Rồi cũng nơi đó tiếp liền
Có vài ngàn vị chư Thiên đến gần
Trước Như Lai, ân cần đảnh lễ
Đoạn họ kể đại ý giống như
Trước đây chư Thiên Tịnh Cư
Về thời hiện tại kể từ Như Lai
Đã giáng trần, hoằng khai Chánh giáo
Và mọi điều về đạo, liên quan
Lịch sử truyền bá Đạo Vàng
Trong thời hiện tại Kiều Đàm Thế Tôn.
* * *
33. Các Tỷ Kheo ! Pháp môn vi diệu
Mà Như Lai thấy, hiểu, toàn tri
Chứng đạt pháp giới đồng thì
_______________________________
(1) : Trời Thiện Kiến- Sudassà . (2) : Trời Thiện Hiện- Sudassì .
(3) : Cõi Trời Sắc-Cứu-Kính - Akanitthà .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 072
Như Lai nhớ lại những gì xa xưa
Thời quá khứ, như vừa trước mắt
Sáu đức Phật thứ tự danh tri :
* Vi-Pát-Si – Tỳ-Bà-Thi,
* Si-Khi – Thi-Khí Phật vì khuyến tu,
* Tỳ-Xá-Phù – Vê-Sa-Phu Phật,
* Câu-Lưu-Tôn – Ka-Kú-Sanh-Tha,
* Phật Kô-Na-Gá-Ma-Na
Câu-Na-Hàm Phật, cũng là Mâu-Ni,
* Káp-Sa-Pá – Toàn Tri Ca-Diếp,
Đến Như Lai kế tiếp hoằng truyền
Lại nhớ rất rõ sự duyên :
Chư Phật quá khứ mãn viên Niết Bàn
Đã đoạn trừ bất an chướng lộ
Thoát đau khổ, chấm dứt luân hồi.
Lại nhớ chư Phật sáu đời
Chủng tánh, giai cấp, đồng thời họ tên
Nhớ tuổi thọ, hai bên Đệ tử
Các Tăng Hội tuần tự ra sao
Thị giả chư Phật thế nào
Giới hạnh chư Phật thanh cao như vầy.
Đây pháp hạnh, như vầy tuệ hạnh
Đây trí hạnh, giải thoát như vầy
Nhờ chứng đạt pháp giới này
Như Lai biết rõ đủ đầy như trên ".
Nghe Thế Tôn nói lên chân thật
Chuyện tiền thân chư Phật sáu đời
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 14 : ĐẠI BỔN * MLH – 073
Chư Tăng nét mặt rạng ngời
Hoan hỷ tín thọ những lời Thế Tôn ./-
Nam mô Bổn sư Thích Ca Mâu Ni Phật ( 3 L )
* * *
( Chấm dứt Kinh 14 : ĐẠI BỔN – Mahà Padàna sutta )
______________________________________________________
XƯNG TÁN :
“ Vô thượng thậm thâm vi diệu pháp
Bá thiên vạn kiếp nan tao ngộ
Ngã kim kiến văn đắc thọ trì
Nguyện giải Như Lai chân thật nghĩa ”.
Nam mô Tam giới Đạo Sư, Tứ sinh Từ Phụ
Điều Ngự Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.
* * *
“ Pháp Phật diệu huyền, rất cao sâu
Trăm ngàn muôn kiếp khó tìm cầu
Con nay nghe, thấy, chuyên trì tụng
Nguyện hiểu Như Lai nghĩa nhiệm mầu ”.
Nam mô mười phương Chư Phật, Tôn Pháp,
Hiền Thánh Tăng thường trụ Tam Bảo.
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D527927275.-%3B)