TAM TẠNG THÁNH KINH PHẬT GIÁO
TẠNG KINH (NIKÀYA)
Thi Hóa
TRƯỜNG BỘ KINH
(Dìgha Nikàya)
Tập I
Hòa Thượng THÍCH MINH CHÂU
Dịch sang tiếng Việt từ Tam Tạng Pàli
Chuyển thể Thơ: Giới Lạc MAI LẠC HỒNG
NHÀ XUẤT BẢN PHƯƠNG ĐÔNG PL. 2555 - DL 2010
3. Kinh AMBATTHA
A-Ma-Trú (Ambattha-sutta)
Như vậy tôi nghe :
1. Một thời, đức Thế Tôn Ứng Cúng (1)
Du hành cùng Đại chúng tịnh, hòa (2)
Khoảng năm trăm vị Tăng Già
Đến trú tại Kô-Sa-La (3), nước này
Ích-Cha-Nan-Ka-La (4) làng đó
Tại khu rừng cũng có cùng tên.
Bấy giờ, ở tại làng bên
Nơi Úc-Kát-Thá (5), một miền đông dân
Rất phồn thịnh, vô ngần có được
Cây trái nhiều, ao nước rộng sâu
Ngũ cốc phong phú, dồi dào
Đó là Thái-ấp nhờ vào hoàng ân
Ban cho các công thần, tứ thí
Vua Pa-Sê-Na-Đí (3) đặc ân
Vị Bà-la-môn công thần
Sẽ hưởng lợi tức một phần được chi
Pốc-Kha-Rá-Sa-Đi , vị ấy
Sống phong lưu như vậy trong thôn.
2. Một hôm vị ấy nghe đồn
Gần đây có vị Sa-Môn hiệu là
_______________________________
(1): Hai trong 10 danh hiệu của Phật : Araham (Ứng Cúng) và
Bhagavà (Thế Tôn).
(2): Bản thể Tăng Già ( Sangha ) là thanh tịnh và hòa hợp .
(3): Vua Pasenadi (BaTư Nặc) trị vì nước Kosala (Kiều Tất La)
(2): Làng Bà-la-môn Icchànankala , cũng là tên khu rừng .
(3): Ukkattha , thái ấp của Bà-la-môn Pokkharasàdi .
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 120
Gô-Ta-Ma Thich Ca (1) Tôn giả
Đang ở đây với cả Tăng Đoàn
Khoảng năm trăm vị nghiêm trang
An trú tại Ích-Cha-Nan-Ka-Là
Những tiếng đồn lan xa từ đó :
Sát-Đế-Lỵ giòng họ Thích Ca
Xuất thân vương tộc, xuất gia
Thành đạt đạo quả cao xa nhiệm mầu
Mười tôn hiệu (2) cao sâu diệu ngữ :
Thế Gian Giải, Điều Ngự Trượng Phu.
Phật, Thế Tôn, Thiên Nhân Sư
Chánh Đẳng Chánh Giác đại từ uy linh
Vô Thượng Sĩ hay Minh Hạnh Túc,
Bậc Thiện Thệ, Ứng Cúng, Như Lai,
Do sự chứng ngộ tự Ngài
So với Thiên giới, Ma loài, Phạm Thiên
Với các chúng chư Thiên, Nhân loại
Bà-la-môn với lại Sa-môn
Hiển thị mọi loài, tuyên ngôn
Rồi lại tuyên thuyết Pháp môn nhiệm mầu
Thuyết Sơ Thiện, rồi sau Trung Thiện
Thuyết Hậu Thiện, văn nghĩa đủ đầy
Trình bày Phạm hạnh từ đây
Pháp thân thanh tịnh, bậc Thầy Nhân Thiên.
_______________________________
(1) : Gotama ( Cồ Đàm hay Kiều Đàm ) là họ và Sakya (Thích
Ca) là giòng của đức Phật .
(1) : Mười danh hiệu người đời xưng tụng Đức Phật : Araham (Ứng Cúng), Sammàsambuddho (Chánh Biến Tri hay Chánh Đẳng Chánh Giác) , Vijjàcaranasampanno (Minh Hạnh Túc) , Sugato (Thiện Thệ), Lokavidù (Thế Gian Giải), Anuttaro (Vô Thượng Sĩ), Purisadammasàrathi (Điều Ngự Trượng Phu), Satthàdevamanus-sànam (Thiên Nhân Sư), Buddha (Phật-Đà), Bhagavà (Thế Tôn)
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 121
Thật đáng quý nếu tìm yết kiến
Đại La Hán thị hiện cõi đời.
3. Lúc bấy giờ, chính tại nơi
Úc-Kát-Thá ấy thời thời quang huy
Pốc-Kha-Rá-Sa- Đi (1), vị ấy
Nhiều danh vọng lừng lẫy khắp miền
Có Am-Bát-Thá (2) thanh niên
Chính là đệ tử, tinh chuyên Vệ Đà (3)
Giỏi đọc tụng cả ba Thánh điển
Trì chú thuật, thực hiện lễ nghi
Tinh thông từ vựng, ngữ y
Hiểu các cổ truyện, tường tri ngữ từ
Thuận Thế Luận như như thông hiểu
Đại Nhân Tướng tiêu biểu, tận tường
Ba minh độc đáo hiểu thường
Thân-giáo-sư cũng tán dương về người
“ Điều ta biết thì ngươi cũng biết
Điều ngươi biết, ta cũng am tường ”.
4. Phương đông lộ ánh triêu dương
Thầy trò có mặt hội đường mọi khi
Pốc-Kha-Rá-Sa-Đi hướng tới
Am-Bát-Thá, nói với cậu chiêu :
- “ Này Am-Bát-Thá thân yêu !
Ta nghe có một vị nhiều danh vang
Gô-Ta-Ma hoàn toàn tuệ trí
Xuất thân từ giòng quý Thích Ca
___________________________________
(1) & (2) : Pokkharasàdi : tên vị Bà-la-môn nổi tiếng , là Thầy
của thanh niên Bà-la-môn Ambattha .
(3) : Veda là Thánh điển căn bản của Đạo Bà-la-môn , , đúng ra gồm 4 quyển : Rig-Veda (Lê-câu Vệ-Đà), Sama-Veda , Yajur-Veda (Dạ-Nhu Vệ-Đà) , Atharva-Veda (A-thát-bà Vệ-Đà).
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 122
Trên đường du hành, ghé qua
Hiện đang trú Kô-Sa-La nước này,
Ích-Cha-Nan-Ka-La trú xứ
Cùng năm trăm đệ tử Tỷ Kheo
Đại chúng hòa hiệp vâng theo
Thanh tịnh Giới luật, sống nghèo độc cư.
Những tiếng đồn lan từ nơi đó :
Sát-Đế-Lỵ giòng họ Thích Ca
Xuất thân vương tộc, xuất gia
Thành đạt đạo quả cao xa nhiệm mầu
Mười tôn hiệu cao sâu thượng đẳng
Mà người đời dâng tặng cho Ngài
Quả vị chứng ngộ tự ngài
So với Thiên giới, Ma loài, Phạm Thiên
Với các chúng chư Thiên, Nhân loại
Bà-la-môn với lại Sa-môn
Hiển thị mọi loài, tuyên ngôn
Rồi lại tuyên thuyết Pháp môn nhiệm mầu
Thuyết Sơ Thiện, rồi sau Trung Thiện
Thuyết Hậu Thiện, văn nghĩa đủ đầy
Trình bày Phạm hạnh từ đây
Pháp thân thanh tịnh, bậc Thầy nhân thiên
Thật đáng quý nếu tìm yết kiến
Đại La-Hán thị hiện cõi đời.
.
Am-Bát-Thá ! Hãy đến nơi
Tìm gặp Tôn Giả người người kính tôn
Để tìm hiểu lời đồn có thật
Hay không đúng là bậc Thánh nhân ”.
5. – “ Thưa thầy, có một điều cần
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 123
Làm sao biết được Thánh nhân, vị này ?”
- “ Am-Bát-Thá ! Như vầy phải hiểu :
Băm hai tướng tiêu biểu quý nhân
Những ai có đủ tướng cần
* Tại gia sẽ được vô ngần phước duyên
Chuyển Luân Vương uy quyền vô số
Chinh phục mọi quốc độ thế gian
Có bảy thứ báu sẵn sàng :
Xe báu, ngựa báu, ngọc vàng ma-ni,
Ngọc nữ báu đồng thì voi báu,
Tướng quân báu, Cư sĩ báu, cùng
Một ngàn con trai anh hùng
Oai phong lẫm liệt thắng từng ngoại quân.
Chuyển Luân Vương cõi trần thống lãnh
Cả địa cầu đến tận đại dương
Nhưng vua cai trị thường thường
Chỉ bằng Chánh Pháp, mọi đường thung dung
Không dao gậy, gông cùm chế ngự
Nên dân chúng trong xứ an hòa.
* Còn nếu vị này xuất gia
Ba mươi hai tướng sẽ là điều hay
Quét mê lầm, ngộ ngay Chánh Pháp
Đắc La Hán, Đại Giác, Toàn Tri,
Am-Bát-Thá ! Con nhớ ghi
Dùng chú thuật, biết những gì ta mong ”.
6. Chàng thanh niên với lòng muốn hiểu
Vâng theo lời, xin kiếu từ thầy
Đảnh lễ, hữu nhiễu quanh thầy
Xong rồi dùng xe ngựa này cùng đi.
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 124
Các thanh niên cũng vì muốn biết
Nên tháp tùng mãi miết thẳng qua
Rừng Ích-Cha-Nan-Ka-La
Đến nơi xuống ngựa, trải qua bộ hành.
7. Chúng Tỷ Kheo kinh hành vườn trước
Am-Bát-Thá vội bước đến gần
Nói rằng : “ Thưa với Chúng Tăng
Vui lòng chỉ giúp điều cần tìm ra
Nơi đức Gô-Ta-Ma đang ở
Chúng tôi đến gặp gỡ, vấn an ”.
8. Các Tỷ Kheo liền nghĩ rằng :
Thanh niên này vốn vào hàng thế gia
Đệ tử Pốc-Kha-Ra-Sa-Đí
Có danh vọng, quyền quý ai bằng
Cũng sẽ chẳng chi khó khăn
Nếu có đối thoại với hàng Thế Tôn.
Các Tỷ Kheo ôn tồn chỉ dẫn :
- “ Am-Bát-Thá ! Ở tận đàng trong
Tịnh thất đóng cửa, ngăn ồn
Chính là nơi ở Thế Tôn hằng ngày
Hãy yên lặng đến ngay tịnh thất
Không vượt qua ngăn cách hành lang
Đằng hắng, gõ cửa nhẹ nhàng
Thế Tôn sẽ tiếp các hàng khách xa ”.
9. Thanh niên Am-Bát-Tha liền tới
Làm những điều vừa mới đổi trao
Thế Tôn mở cửa đón vào
Cả bọn theo gót, rồi chào xã giao
Ngồi cả xuống nơi nào có thể
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 125
Am-Bát-Thá ngạo nghễ tỏ ra
Một mình đi lại đi qua
Nhát gừng lời nói thốt ra chẳng hiền.
Khi Thế Tôn an nhiên tỉnh tọa,
10. Còn thanh niên thì đã sân si
Thế Tôn nhìn chàng ta đi
Hỏi Am-Bát-Thá : “ Ngươi thì vậy sao ?
Với Bà-la-môn nào trưởng thượng
Bậc cao niên, Giáo trưởng, Tổ Sư
Ngươi cũng vô lễ dùng từ
Cộc cằn lời nói cũng như thế này ?
Trong khi ta ngồi đây yên lặng
Đi tới lui, ngươi chẳng biết điều
Nhát gừng thăm hỏi mạn kiêu
Tư cách thô lỗ, nhiều điều đáng chê ! ”.
- “ Không phải vậy, vấn đề ở chỗ
Gô-Ta-Ma hãy cố nghe đây !
Với Bà-la-môn bậc Thầy
Ta phải cung kính đủ đầy, uy nghi
Ta phải đi, mỗi khi vị ấy
Đang đi lại nói chuyện với ta,
Ta đứng, nói chuyện thông qua
Khi vị Phạm Chí (1) đứng mà nói năng,
Hoặc phải ngồi hay hằng nằm xuống
Khi vị ấy ngồi xuống hay nằm
Còn với Sa-môn đen ngăm
Trọc đầu, đê tiện, đọa trầm triền miên
Sinh từ chân Phạm Thiên như vậy
_______________________________
(1) : Phạm Chí hay Bàn-môn tức là Bà-la-môn .
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 126
Gô-Ta-Ma nghiệm thấy mình chưa ? ”.
11. - “ Này Am-Bát-Tha nói bừa
Ngươi có ý định đẩy đưa thế nào ?
Hãy nghiêm túc đi vào chính mục
Ngươi thật vô giáo dục, bất nghì
Dầu ngươi có học thật đi
Vẫn vô giáo dục, ngu si hơn người ”.
12. Am-Bát-Tha liền thời phẫn nộ
Muốn nhục mạ, báng bổ Thế Tôn
Nghĩ rằng Thích tử Sa-môn
Vốn có ác ý, sống còn với ta
Liền nói : “ Gô-Ta-Ma ngươi hỡi !
Được sinh ra từ bởi Thích Ca
Ác độc giòng họ Thích Ca
Khinh suất, hung dữ, cũng là tiện nhân
Giòng đê tiện, thành phần đê tiện
Không lễ bái, biểu hiện kính nhường
Với Bà-la-môn đáng nhường
Cũng không tôn trọng, cúng dường Bàn-môn
Gô-Ta-Ma ! Thật không phải lẽ
Không đúng pháp, những kẻ người hầu.
Bà-la-môn, giai cấp đầu
Trong bốn giai cấp tin sâu Vệ Đà
Kẻ đê tiện phải là kính ngưỡng
Luôn lễ bái, cung dưỡng Bàn-môn
Nhưng ngươi lại chẳng kính tôn
Kiêu căng tự thị, lại còn tự xưng ”.
Lần đầu tiên, bừng bừng lửa giận
Am-Bát-Thá trút hận Thích Ca.
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 127
13. – “ Này thanh niên Am-Bát-Tha !
Chuyện gì giòng họ Thích Ca mọi người
Làm phật lòng, khiến ngươi bất mãn
Nên buộc tội, phê phán nặng lời ? ”.
– “ Này Gô-Ta-Ma ! Một thời
Ca-Tỳ-La-Vệ là nơi ta tìm.
Do công tác cẩn nghiêm thầy dạy
Đến nước này làm mấy việc cần
Tại công trường, thấy trong sân
Một nhóm lớn tuổi, một phần thanh niên
Ngồi trên cao, mặt tiền hội quán
Đang cười giỡn, ngao ngán làm sao !
Lấy tay thọc lét, cù nhau
Tiếp tục giỡn hớt, chẳng chào hỏi ta
Ta nghĩ bọn Thích Ca đê tiện
Nhắm vào ta thực hiện trò cười
Chỗ ngồi cũng chẳng ai mời
Thật là bọn họ, những người tiện dân.
Giòng Thích Ca thành phần đê tiện
Không lễ bái, biểu hiện kính nhường
Với Bà-la-môn đáng nhường
Cũng không tôn trọng,cúng dường Bàn-môn ”.
Lần thứ hai, bảo tồn thiên kiến
Chưởi Thích Ca đê tiện như vầy.
14. – “ Này Am-Bát-Tha ! Nghe đây
Cũng như chim cáy ngày ngày hót vang
Ngươi cũng thế, ngày càng trút giận
Bằng những lời sân hận, si mê
Ca-Tỳ-La-Vệ thuộc về
Thích Ca giòng họ là quê quán này
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 128
Thật không đáng, điều đây nhỏ mọn
Điều phật lòng dành trọn cho ngươi ? ”.
15. – “ Này Gô-Ta-Ma ! Loài người
Có bốn giai cấp từ nơi Vệ Đà
Bà-la-môn hoặc là Phệ Xá
Sát-Đế-Lỵ cả Thủ-Đà-La
Trong bốn giai cấp kể qua
Ba giai cấp dưới luôn là kính tôn
Hầu hạ Bà-la-môn các vị
Luôn cung dưỡng Phạm Chí (1) cao xa
Sát-Đế-Lỵ, giòng Thích Ca
Là giòng đê tiện, phải là hầu nhân ”.
*
Am-Bát-Tha ba lần buộc tội
Giòng Thích Ca lầm lỗi, đê hèn
Căm giận Thế Tôn nhiều phen
Nên nay gặp dịp gã bèn trút ra.
16. Phật nghĩ : ‘Am-Bá-Tha gã nọ
Đã nhục mạ giòng họ Thích Ca
Nói quá đáng, giận tối đa
Nay giòng họ gã, hỏi qua cho tường’ :
– “ Am-Bát-Thá ! Tận tường cho biết
Giòng họ ngươi chính thiệt đâu là ? ”.
– “ Này Gô-Ta-Ma ! Họ ta
Chính là Kan-Há-Da-Na giòng này ”
– “ Am-Bát-Tha ! Ngươi nay nhớ thử
Phụ mẫu hệ quá khứ của ngươi
Giòng họ Thích Ca Thầy ngươi
_______________________________
(1) : Phạm Chí hay Bàn-môn tức là Bà-la-môn .
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 129
Bởi vì Tổ mẫu của ngươi xưa kìa
Là nô tỳ sớm khuya phục dịch
Giòng Thích Ca thực đích chủ nhân.
Tổ tiên Thích Ca thiết thân
Vua Ốt-Ka-Ká (1) không phân sự tình
Vì Hoàng hậu mà mình sủng ái
Đem vương vị trao lại con bà
Hoàng tử không phải con bà
Thì vua tẩn xuất, đuổi ra khỏi thành.
Các Hoàng tử thân hành đến sống
Hồ nước rộng sườn núi Lạp Sơn
Vì sợ huyết thống đích chơn
Lẫn lộn huyết thống khác hơn giòng mình
Nên ăn nằm chị mình, em gái
Để sinh con không phải lộn giòng.
.
Một hôm vua hỏi tùy tòng
Nay các Hoàng tử vân mòng sống đâu ?
– “ Tâu Đại Vương ! Hồ sâu nước cả
Trên sườn núi Hy Mã Lạp Sơn
Các Hoàng tử sống khỏe hơn
Bảo vệ huyết thống chánh chơn của mình ”.
Am-Bát-Thá ! Sự tình được biết
Vua cảm hứng, nhiệt liệt ngợi ca :
“ Các Hoàng tử đáng gọi là
Sắc-Gia ( nghĩa : cứng như là lõi cây ).
Những Sắc-Gia (2) trí tài xuất chúng
Kể từ đó gọi đúng tên này
Vị Ốt-Ka-Ká vua đây
_______________________________
(1) : Vua Okkàka .
(2) : SAKYA : Âm là Thích Ca , là giòng tộc của Phật .
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 130
Chính là Vua Tổ giòng này Thích Ca.
– Lại này Am-Bát-Tha ! Vua ấy
Có nữ tỳ tên lấy Đi-Sa
Sinh hạ đứa con nàng ta
Da đen, vừa mới sinh ra nói liền
“ Này mẹ ơi ! Trước tiên hãy tắm
Gội sạch ngấm bất tịnh cho con
Để sự dơ bẩn không còn
Con sẽ giúp ích mẹ tròn công lao.
Mọi người nghĩ vì sao lại thế ?
Trẻ sơ sinh kể lể thật rành
Đúng là ác quỷ tái sanh
Kan-Ha – họ gọi sơ sanh trẻ này.
Chữ “Kan-Ha” nghĩa là ác quỷ
Chữ chuyển vị : Kan-Ha-Da-Na
Từ đó, vị ấy : Kan-Ha
Chính là Tổ của Kan-Ha-Da-Nà
Nếu như vậy, nói qua quá khứ
Giòng Thích Ca là chủ của ngươi
Hậu duệ nô bộc như ngươi
Sao dám nhục mạ, chê cười Thích Ca ? ”.
17. Các bạn Am-Bát-Tha lúc ấy
Bênh vực gã, vì thấy bất bình
Đối trước Thế Tôn biện minh :
– “ Chớ có phỉ báng tận tình anh ta
Thanh niên Am-Bát-Tha quý tộc
Thì làm sao cháu một nô tỳ !
Anh ta danh giá ai bì
Đa văn quảng kiến, danh tri biện tài
Tài bác học, khứ lai biết thế
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 131
Nên có thể biện luận với ngài ”.
18. Phật nói với các chàng trai :
– “ Nếu các anh nghĩ không ngoài sự duyên
Rằng thanh niên Am-Bát-Tha đó
Đã không có những điểm son gì
Không thuộc quý tộc đáng vì
Cũng không danh giá, không thì đa văn
Dở hùng biện, không căn bác học
Khó biện luận ngang dọc với ta
Nghĩ vậy về Am-Bát-Tha
Vậy thì gã ấy đứng qua bên này,
Còn các anh từ đây đảm trách
Việc biện luận, phân tách với ta.
Còn nếu nghĩ Am-Bát-Tha
Thuộc hàng quý tộc, danh gia, biện tài
Thì các anh đứng ngoài bên đó
Để chàng ta thi thố biện tài ”.
19. Các thanh niên đứng ra ngoài
Vì đều công nhận biện tài anh ta.
20. Nhìn lại Am-Bát-Tha, Phật nói :
– “ Nay ta có câu hỏi hợp thời
Dù không muốn, phải trả lời
Vì im lặng hoặc trả lời tránh qua
Thì đầu ngươi bể ra bảy mảnh
Vì khinh thị lời đấng Thế Tôn
Các Dạ Xoa rất kinh hồn
Sẽ đem chùy sắt đập đầu ngươi ra
Vậy này Am-Bát-Tha, hãy đáp
Ngươi có nghe đúng pháp, không nghi
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 132
Trưởng Lão, tôn túc đương tri
Bà-la-môn hoặc các vì Tổ Sư
Các vị đó đã từ bày tỏ
Về nguồn gốc giòng họ của ngươi
Kan-Ha-Da-Na cổ thời
Ai là Tổ Phụ của ngươi bây giờ ?
Nghe nói vậy, chần chờ im lặng
Lần thứ hai, Phật gặng hỏi chàng
Lần này chàng vẫn lặng trang
Thế Tôn bèn nói với chàng thanh niên :
– “ Am-Bát-Tha ! Ngươi nên lên tiếng
Nếu không muốn bảy miếng nứt đầu
Dù ngươi không muốn mặc dầu
Câu hỏi hợp lý phải đâu khinh thường ”.
21. Lúc bấy giờ, đơn phương chàng thấy
Phía trên đầu, lừng lẫy oai phong
Cầm một chùy sắt bằng đồng
Cháy đỏ sáng chói, mắt long dị kỳ
Sẵn sàng giáng quả chùy đầu gã
Dạ Xoa Va-Chi-Rá-Pa-Ni (1)
Với ý định sẽ thực thi
Nếu gã ngang bướng, cứ lì im hơi.
Am-Bát-Tha tức thời kinh hãi
Tóc dựng ngược, thần thái hoảng hồn
Cần hỗ trợ của Thế Tôn
Tìm sự che chở tâm hồn, trấn an
Liền cúi rạp, vội vàng bạch Phật :
– “ Mong Tôn Giả thể tất cho con
_______________________________
(1) : Vajjirapàni : Tên một Dạ Xoa hộ pháp .
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 133
Ngài đã nói gì với con
Kính mong lập lại để còn nghĩ suy ”.
– “ Am-Bát-Tha ! Hãy ghi nhớ lấy
Câu hỏi ta lập lại giải nghi
Trưởng Lão, tôn túc đương tri
Bà-la-môn hoặc các vì Tổ Sư
Các vị đó đã từ bày tỏ
Về nguồn gốc giòng họ của ngươi
Kan-Ha-Da-Na cổ thời
Ai là Tổ Phụ của ngươi bây giờ ? ”.
– “ Thưa Tôn Giả ! Chẳng ngờ chi nữa
Con đã nghe hương lửa nối giòng
Đúng như lời của Thế Tôn
Kan-Ha Tổ phụ là con nữ tỳ ”.
22. Nghe nói vậy, tức thì phản ứng
Các thanh niên đang đứng hét la
– “ Thì ra bạn ta lại là
Con cháu nô bộc Thích Ca vương triều
Bao tin tưởng những điều quý tộc
Nào danh giá, bác học, đa văn,
Có tài hùng biện vô ngần
Nay thì vỡ mộng vì lầm tin qua
Nếu ai nói thì ta có thể
Không tin liền, tạm để ngoài tai
Nhưng nay chính nghe từ ngài
Thích Ca Tôn-giả triễn khai phơi bày
Mà Tôn Giả thẳng ngay, chân thực
Am-Bát-Thá chính thức xác minh
Như vậy chứng cứ đành rành
Là thanh niên đó xuất sanh đê hèn
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 134
23. Lời bình phẩm đua chen gay gắt
Am-Bát-Thá gục mặt lặng băng
Lúc ấy Thế Tôn nghĩ rằng :
Các thanh niên nọ thẳng căng quá rồi
Nên giải tỏa đúng thời, phân biệt
Am-Bát-Thá, sự việc rõ ràng.
Thế Tôn lên tiếng trấn an :
– “ Các thanh niên hỡi ! Hãy khoan kết rằng
Am-Bát-Thá cháu nàng tỳ nữ
Vì về sau, hãy thử nghe đây :
Kan-Ha Tổ phụ, vị này
Trở thành Tu sĩ có đầy thuật tiên
Học chú thuật Phạm Thiên cùng tột
Về yết kiến Vua Ốt-Ka-Ka
Yêu cầu gã công chúa ra
Kết nên giai ngẫu với ta, duyên lành
Vua tức giận vì thằng đen đúa
Mơ công chúa Khúc-Đá-Ru-Pi
Mắng rằng : “ Con đứa nô tỳ !
Thuộc hàng đê tiện ngu si, đèo bòng
Nhưng nay mi đừng hòng mơ nữa
Không gã con cho đứa tiện dân ”.
Vua lấy cây cung ở gần
Lắp tên bắn thẳng ngực trần Kan-Ha
Gặp chú thuật, tỏ ra vô vọng
Cung lẫn tên bất động cả rồi
Không thể bắn, khó thu hồi
Lưỡng nan tiến thối, vua ngồi chết trân
Lúc bấy giờ, cận thần thị vệ
Các đại thần và kẻ tùy tùng
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 135
Đến xin Kan-Ha rộng dung
Để cho vua được ung dung an toàn.
– “ Nhà vua sẽ an toàn nếu muốn
Nhưng nếu vua bắn xuống mũi tên
Thì toàn quốc độ trở nên
Hạn hán khô héo, khắp miền đau thương
Nhưng nếu vua kéo dương cung đó
Bắn lên trời, tên nọ thẳng đưa
Suốt trong bảy năm không mưa
Toàn thể quốc độ không ngừa lầm than ”.
Nghe nói vậy , các quan thị vệ
Các đại thần và kẻ tùy tùng
Đều xin Kan-Ha rộng dung :
– “ Xin thưa Ẩn Sĩ ! Hãy dùng từ tâm
Để nhà vua thân tâm an lạc
Và đất nước, làng mạc bình an ”.
– “ Nhà vua sẽ được an toàn
Nhưng vua phải nhắm tên vào con vua
Ta bảo đảm với bùa, chú ngữ
Một sợi lông Thái Tử vẫn còn ”
Vua bèn hướng tên vào con
Diễn biến tốt đẹp, không còn chi lo.
Vua khiếp đảm vì trò chú thuật
Gã công chúa bắt buộc cho y
– Này các thanh niên ! Vậy thì
Chớ nên phỉ báng nô tỳ xuất thân
Am-Bát-Tha Tổ Tằng cũng quý
Kan-Ha là Ẩn Sĩ vĩ nhân.
24. Khi ấy, Thế Tôn hỏi rằng :
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 136
– “ Này Am-Bát-Thá ! Có lần hợp hôn
Trường hợp Bà-la-môn thiếu nữ
Kết duyên Sát-Đế-Lỵ thanh niên
Do sự hòa hợp nhân duyên
Họ sinh được một mối giềng con trai
Con trai ấy, sau này lớn mạnh
Đã trở thành cường thạnh thanh niên
Vậy thanh niên ấy có quyền
Nhận nước uống giữa nơi tuyền Bàn-môn ?
Hoặc chỗ ngồi Bàn-môn (1) mời họ
Giữa đại chúng chỉ có Bàn-môn ? ”.
– “ Có thể được, thưa Thế Tôn !
Thanh niên được Bà-la-môn đón mời ”.
*
– “ Bà-la-môn đúng thời cúng giỗ
Hay món ăn làm cỗ cúng dường
Đồ cúng Thiên thần, Thiên vương
Hay món ăn gửi biếu thường Bàn-môn
Thì Bàn-môn (1) có mời người ấy
Dùng thực phẩm như vậy hay không ? ”.
– “ Có thể mời, thưa Thế Tôn !
Thanh niên được Bà-la-môn đón mời ”.
– “ Bà-la-môn thuận lời dạy cả
Các chú thuật cho gã hay không ? ”
– “ Có thể dạy, thưa Thế Tôn ! ”
– “ Họ đóng hay mở gia môn của mình
Khi thanh niên một mình đến gặp
Những đàn bà giai cấp Bàn-môn ? ”
_______________________________
(1) : Phạm Chí hay Bàn-môn tức là Bà-la-môn .
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 137
– “ Họ mở cửa, thưa Thế Tôn ! ”
– “ Người Sát-Đế-Lỵ bảo tồn pháp quy
Lễ Quán đảnh thực thi vốn để
Thanh niên thành Sát-Đế-Lỵ cùng
Điều ấy có được hay không ? ”
– “ Kính thưa Tôn Giả ! Việc không thể thành
Thanh niên không được sanh thực tế
Sát-Đế-Lỵ mẫu hệ xuất thân ”.
25. – “ Này Am-Bát-Thá ! Về phần
Thanh niên Phạm Chí (1) tấn tần kết duyên
Sát-Đế-Lỵ vẹn tuyền thiếu nữ
Họ sinh được tiểu tử con trai
Trở nên thanh niên có tài
Vậy thanh niên ấy nay mai một thời :
– Bà-la-môn có mời nước uống
Có được mời ngồi xuống ôn tồn
Giữa đại chúng Bà-la-môn ?
– “ Trường hợp ấy, thưa Thế Tôn ! Có mời.
Cũng được mời các thời cúng giỗ
Các món ăn làm cỗ cúng dường
Đồ cúng thiên thần, thiên vương
Hay đồ ăn gửi biếu thường Bàn-môn.
Gã cũng được Bàn-môn (1) chỉ dạy
Các chú thuật hết thảy mọi môn.
Giữa những đàn bà Bàn-môn
Gã được mở cửa gia môn đúng thời.
_______________________________
(1) : Phạm Chí hay Bàn-môn tức là Bà-la-môn .
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 138
Lễ Quán đảnh người Sát-Đế-Lỵ
Gã không được thọ ủy để thành
Vì do phụ hệ không sanh
Từ Sát-Đế-Lỵ, không dành xuất thân.
26. – “ Am-Bát-Tha ! Thành phần có khác
Sát-Đế-Lỵ và các Bàn-môn
Phụ hệ, mẫu hệ bảo tồn
Hay là những cách được, không, so là
Đàn bà với đàn bà một cánh,
Đàn ông thì so sánh đàn ông,
Thì Sát-Đế-Lỵ ưu thông
Bàn-môn là liệt, vốn không lạ gì.
Am-Bát-Tha ! Việc gì không tốt
Nếu giả sử có một cớ nào
Một Bà-la-môn do đâu
Bị các Phạm-chí cạo đầu (1), mắng cho
Đánh người ấy bị tro (1), xấu hổ !
Rồi đuổi đi khỏi chỗ nước này
Thế thì trong trường hợp đây :
– Bàn-môn có tiếp người này nước không ?
Mời chỗ ngồi ở trong khách vị
Giữa cộng đồng Phạm-chí hay không ?
– “ Không được mời, thưa Thế Tôn !
Người này bị Bà-la-môn đuổi rồi !.
Y cũng không được mời dự tiệc
Món cúng dường, cúng kiến thiên thần
Đồ ăn biếu tặng : không phần
Chú thuật không được ân cần dạy cho
_______________________________
1) : Khi cộng đồng Bà-la-môn tẩn xuất một người Bà-la-môn,
bằng cách cạo đầu người ấy và đánh bằng một bị tro .
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 139
Bàn-môn nữ thì lo đóng cửa
Khi thấy y lần lựa tới gần.
27. – “ Am-Bát-Tha ! Lại thấy rằng
Giả sử có một nguyên nhân thế nào
Sát-Đế-Lỵ người này phạm kỵ
Bị những Sát-Đế-Lỵ cạo đầu
Đánh bằng bị tro cho đau
Đuổi ra khỏi nước mau mau đi liền
Vậy người ấy có quyền nhận nước
Được chỗ ngồi ở trước Bàn-môn ?
– “ Có thể được, thưa Thế Tôn !
Sát- Đế-Lỵ đó không còn cách ngăn,
* Được Bàn-môn mời ăn cúng giỗ
Cúng thiên thần hay cỗ cúng dường,
* Được dạy chú thuật tinh tường,
* Đàn bà mở cửa bình thường cho y.
– Am-Bát-Tha ! Điều gì dị biệt
Sát-Đế-Lỵ bị triệt tơi bời
Đày đọa tột cùng tới nơi
Vẫn giữ ưu thắng hơn thời Bàn-môn.
28. – Am-Bát-Tha ! Vẫn còn bài kệ
Đã lưu truyền được kể Phạm Thiên
Tên Sa-Năng Ku-Ma-Ra (1) :
Dựa trên giai cấp chúng ta tin vào
Sát-Đế-Lỵ thuộc vào tối thắng
Ở nhân gian, Giới Đức mọi thời
Trí Tuệ sáng suốt hơn đời
_______________________________
(1) : vị Phạm Thiên tên Sanam Kumàra
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 140
Chiếm được tối thắng giữa Người, chư Thiên.
XONG TỤNG PHẨM THỨ NHẤT
1. – “ Thưa Tôn Giả ! Nghĩa riêng các chữ
Trong bài kệ Phạn ngữ là gì ?
Giới Đức có nghĩa là chi ?
Trí Tuệ ý nghĩa là gì ở đây ?
– “ Am-Bát-Tha ! Đủ đầy thành tựu
Một vị đã sở hữu thế nào
Vô Thượng Trí - Đức thanh cao
Không có nghị luận nhằm vào thọ sanh
Không luận bàn tựu thành giai cấp
Đến ngã mạn, cao thấp tỏ ra
Rằng ngươi không thể bằng ta
Hay là ngươi sắp bằng ta rồi nào.
Không luận nghị rước dâu, cưới hỏi
Tất cả không đòi hỏi luận bàn,
Những ai chấp trước trái ngang
Thọ sanh lý thuyết, chấp càn mạn kiêu
Thuyết giai cấp những điều chấp để
Hoặc còn chấp : nhận rễ, cưới dâu
Người ấy còn xa rất lâu
Vô thượng Trí - Đức cao sâu tựu thành
Còn những vị thực hành tuần tự
Không chấp trước những thứ kể trên
Vị ấy hướng thượng nêu lên
Vô Thượng Trí - Đức đạt nên hiện tiền.
2. – “ Thưa Tôn Giả ! Nghĩa riêng các chữ
Trong bài kệ Phạn ngữ là gì
Giới Đức có nghĩa là chi ?
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 141
Trí Tuệ ý nghĩa là gì ở đây ?
– “ Am-Bát-Tha ! Nơi này xuất hiện
Bậc Như Lai phương tiện độ sinh
Với mười tôn hiệu quang minh
Người đời kính ngưỡng, thật tình tôn xưng
Bậc Trí tuệ, tâm chân diệu ngữ
Thế Gian Giải, Điều Ngự Trượng Phu,
Phật, Thế Tôn, Thiên Nhân Sư,
Chánh Đẳng Chánh Giác đại từ uy linh
Vô Thượng Sĩ hay Minh Hạnh Túc,
Bậc Thiện Thệ, Ứng Cúng, Như Lai,
Do sự chứng ngộ tự ngài
Rồi lại tuyên thuyết, hoằng khai Pháp mầu
Thuyết Sơ Thiện, rồi sau Trung Thiện
Thuyết Hậu Thiện, văn nghĩa đủ đầy
Truyền dạy Phạm hạnh từ đây
Pháp thân thanh tịnh, bậc Thầy Nhân Thiên.
Có gia trưởng trong miền thôn ấp
Hoặc một người giai cấp tiện dân
Duyên lành nghe pháp thậm thâm
Sinh lòng ngưỡng mộ, kiếm tầm chân như
Tự suy nghĩ : ‘Đời như cát bụi
Sống dẫy đầy trói buộc não phiền
Luân hồi sinh tử triền miên
Đời sống xuất thế lụy phiền tránh xa
Ta nay phải xuất gia viên mãn
Đời xuất gia phóng khoáng hư không
Cuộc sống thế gian chất chồng
Phạm hạnh thanh tịnh thật không dễ gìn’.
Y trưởng dưỡng đức tin vững chắc
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 142
Cạo râu tóc, thân đắp ca-sa
Biệt gia quyến, bỏ cửa nhà
Ba y một bát, xuất gia tu hành.
Sống chế ngự, thực hành phạm hạnh
Giữ oai nghi, tự tánh sáng lòa
Giới bổn Pa-Tí-Mốc-Kha (1)
Thọ trì nghiêm mật, tránh xa điều tà
Thân, khẩu, ý từ hòa thanh tịnh
Giới cụ túc, thức tỉnh nhiếp tâm
Biết tri túc, giữ các căn
Là Sa-môn hạnh, pháp đăng soi vào.
*
Am-Bát-Tha ! Thế nào thuần thục
Là Tỷ Kheo cụ túc giới điều ?
Phải thấy nguy hiểm mọi chiều
Lỗi lầm nhỏ nhặt triệt tiêu dần dần
Bỏ trượng kiếm, sát sanh tránh hẳn
Đại từ tâm, bình đẳng, nhẫn kham
Có tâm hổ thẹn là Tàm
Ghê sợ là Quý, không làm nghiệp sai
Hành phạm hạnh, bản lai thanh tịnh
Không trộm cướp, chẳng tính so đo
Quyết không lấy của không cho
Đó là giới hạnh, thước đo Giới điều.
Vị Tỷ Kheo mong điều giải thoát
Không tà hạnh. dâm ác thấp hèn
Không nói dối trá đua chen
Không nói hai lưỡi chê khen dối lòng
_______________________________
(1) : Patimokkhasanvarasìla : Biệt biệt giải thoát thu thúc giới
( trong Tứ Thanh Tịnh Giới của Luật Tỷ Kheo ).
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 143
Không lường gạt cũng không ly gián
Sống hòa hợp giữa nạn rẽ chia
Sống đời chân thật sớm khuya
Tránh lời độc ác nọ kia lỗi lầm.
Là giới hạnh trong tầm Giới Luật
Vị Tỷ Kheo thuần thục thọ trì
Cả đến hạt giống, cỏ cây
Cũng đều thấm nhuận đức dày Sa-Môn
Chỉ ăn ngọ, sống tồn tri túc
Không múa hát, trang sức, kịch ca
Sống thanh đạm, tránh xa hoa
Không dùng hương liệu, dầu thoa thơm nồng.
Lại cũng không giường nằm cao rộng
Cũng không nhận thịt sống, bạc vàng
Nô tỳ trai, gái – từ nan
Đàn bà, con gái – không màng lưu tâm
Cừu, dê, heo, gia cầm, voi, ngựa,
Ruộng, đất, vườn, nhà cửa không cần
Từ bỏ gian lận bằng cân
Từ bỏ môi giới, không phần gian tham
Không áp bức, không làm thương tổn
Không câu thúc, vây khổn, cừu thù
Đó là giới hạnh đặc thù
Nằm trong Giới Luật chân tu giữ gìn.
Vị Tỷ Kheo đức tin chân chánh
Y Giới Luật, tự tánh thọ trì.
– Am-Bát-Tha ! Hãy tường tri
Vị Tỷ Kheo ấy uy nghi, vô cầu
Được hộ trì nhờ vào Giới Luật
Tâm kiên cương chẳng chút sợ gì
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 144
Như Sát-Đế-Lỵ một vì
Làm lễ quán đảnh, trị vì giang san
Đã hàng phục lân bang thù địch
Không còn sợ đột kích biên phòng
Tỷ Kheo chân chánh cũng không
Sợ hãi tội lỗi, vì lòng thẳng ngay
Giới Luật ấy đủ đầy, cao quý
Hưởng lạc thọ, hoan hỷ nội tâm.
– Am-Bát-Tha ! Hãy lắng tâm
Tỷ Kheo bảo hộ các căn thế nào ?
Mắt thấy sắc nhưng nào giữ tướng
Tướng chung, riêng chẳng nắm giữ gì
Mắt không chế ngự tại chi
Khiến bất thiện pháp ưu bi khởi vào
Nên tham ái dâng trào đủ thứ
Vị Tỷ Kheo chế ngự nguyên nhân
Hộ trì tích cực nhãn căn
Cũng như hộ trợ nhĩ căn cũng cần
Tai nghe tiếng hay thân cảm xúc
Mũi ngửi hương, nhận thức : ý căn
Tỷ Kheo hộ trì các căn
Nên hưởng lạc thọ, nội tâm sáng ngời.
– Am-Bát-Tha ! Thời thời tĩnh giác
Giữ chánh niệm, an lạc tự tâm
Tỷ Kheo đi, đứng, ngồi, nằm
Đều giữ tỉnh giác, trong tâm biết liền
Khi tới, lui ; biết mình lui, tới
Khi nhìn quanh, biết bởi mình làm
Hay khi co duỗi tay chân
Mặc y, đi bát, hay cần uống ăn
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 145
Khi nhai, nuốt, nói năng : Tỉnh giác
Đại, tiểu tiện, nhổ khạc : Biết mình
Như vậy Tỷ Kheo tâm minh
Chánh niệm tỉnh giác, an bình, thanh cao.
– “ Am-Bát-Tha ! Thế nào biết đủ ?
Hạnh Tri Túc luôn giữ chỉnh tề
Bằng lòng ba y để che
Bình bát khất thực dễ bề cúng dâng
Y và bát luôn gần bên cạnh
Cũng như chim, đôi cánh luôn mang
Đó là Tỷ Kheo giới toàn
Giữ hạnh Biết Đủ, không màng nhiều hơn.
Với Giới uẩn chánh chơn cao quý
Với các căn nhiếp kỹ, hộ trì
Chánh niệm tỉnh giác trí tri
Thêm hạnh tri túc, còn gì quý hơn.
Trang bị đủ những gì cao quý
Vị ấy lựa vị trí lặng yên
Như rừng tĩnh mịch, lâm viên
Gốc cây, khe núi hoặc liền tha ma.
*
Thời ngọ thực đã qua, rửa bát
Ngồi kiết già, an lạc, thẳng lưng
An trú chánh niệm, lâng lâng
Tham ái từ bỏ, thoát dần ái tham
Bỏ sân hận, từ tâm thương xót
Chúng hữu tình mỗi một cảnh riêng,
Từ bỏ hôn trầm, thụy miên
Thoát ly khỏi chướng thụy miên, hôn trầm
Giữ tịnh tâm, hướng về ánh sáng
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 146
Cùng chánh niệm, tỉnh giác, tâm yên
Gột rửa chúng, được an nhiên
Từ bỏ trạo cử thì liền tịnh thân
Hết nghi ngờ, phân vân lưỡng lự
Gột rửa hết trạo cử, hôn trầm
Gột rửa tham ái, hận sân
Đối với thiện pháp, tinh cần hành theo.
*
– Am-Bát-Tha ! Người nghèo mắc nợ
Liền chọn nghề, không sợ khó khăn
Nhờ sự nỗ lực, tinh cần
Nghề nghiệp phát đạt, tự thân nên giàu
Có tiền dư, nợ mau trả dứt
Nuôi vợ con, quả thực thanh nhàn
Người ấy nhờ vậy giàu sang
Sung sướng hoan hỷ, hoàn toàn an nhiên.
– Am-Bát-Tha ! Bệnh duyên người nọ
Rất đau đớn, lại khó uống ăn
Thể lực suy yếu dần dần
Cơn bệnh trầm trọng hành thân đêm ngày
Bỗng nhân duyên, gặp thầy gặp thuốc
Dứt hẳn bệnh, ăn uống tiêu thông
Thể lực khôi phục như mong
Hoan hỷ, sung sướng, sống trong an lành.
– Am-Bát-Tha ! Một anh bị nhốt
Trong ngục tù, ngục tốt khảo tra
Đau đớn, sợ hãi tối đa
Cầu mong thoát khỏi tai qua, nạn lùi
Bỗng duyên vui, gặp ngài Chánh án
Xét vô tội , xóa án thả mau
Tài sản không bị tổn hao
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 147
Thân vẫn khang kiện, ngục lao thoát rồi
Về lại nhà, bồi hồi nghĩ lại
Quá sung sướng, thanh thái hân hoan.
– Am-Bát-Tha ! Một thời gian
Có người nô lệ của hàng chủ nhân
Không tự chủ, bản thân lệ thuộc
Mất tự do, ràng buộc khó khăn
Bỗng một hôm, vị chủ nhân
Tuyên bố trả tự do thân người này.
Quá hoan hỷ, lòng đầy sung sướng
Người nô lệ tận hưởng niềm vui.
– Am-Bát-Tha ! Có một người
Giàu, nhiều tài sản, là người lái buôn
Qua sa mạc mênh mông nguy hiểm
Thiếu lương thực, khan hiếm nước dùng
Sợ hãi trong bước đường cùng
Bỗng gặp ốc đảo, nước trong rất nhiều
Mấy hôm sau, lại điều may khác
Khỏi sa mạc, gần đến đầu làng
Vô sự, sung sướng, vui an
Khỏi sự nguy hiểm lòng hằng ước mơ.
– Am-Bát-Tha ! Chính nhờ quán niệm
Vị Tỷ Kheo tự nghiệm, tự tri
Năm Triền Cái chưa xả ly
Như là món nợ, Bệnh hay Ngục đường
Như Nô lệ, con đường Sa mạc.
Nay trả dứt hết các nợ nần
Khỏi cơn bệnh dữ hành thân
Ra khỏi sa mạc, thoát tầng ngục lao
Năm triền cái chừng nào chưa diệt
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 148
Vị Tỷ Kheo mãi miết tinh cần.
Chừng nào khi quán tự thân
Với năm triền cái đã cần xả ly
Do xả ly, tức thì hoan hỷ
Do hoan hỷ, tâm được khinh an
Lạc thọ sinh do khinh an
Đạt được như thế, tâm an định liền
Ly ác pháp, Tỷ Kheo ly dục
Chứng và trú vào mục Nhất Thiền
Trạng thái hỷ lạc tự tâm
Sinh do ly dục, với Tầm, Tứ chuyên
Đệ Nhất Thiền, Tỷ Kheo thấm nhuận
Như tẩm ướt, sung mãn, tràn nhanh
Hỷ lạc do ly dục sanh
Với Tầm, với Tứ thấm quanh tâm mình.
– Am-Bát-Tha ! Hành trình tiếp nữa
Vị Tỷ Kheo vào cửa định thiền
Diệt Tầm, diệt Tứ được yên
Thì chứng và trú vào Thiền thứ Hai
Một trạng thái ra ngoài Tầm, Tứ
Do Định sinh, nội tỉnh nhất tâm
Tỷ Kheo hỷ lạc thấm nhuần
Hỷ lạc tẩm ướt khắp thân của mình.
– Am-Bát-Tha ! Hành trình tiếp nữa
Vị Tỷ Kheo vào cửa định thiền
Ly hỷ trú xả, nhất tâm
Chánh niệm tỉnh giác, thì thân cảm liền
Sự lạc thọ, thánh hiền gọi đủ
Là ‘xả niệm lạc trú’ tâm chuyên
Chứng và an trú Tam Thiền
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 149
Tỷ Kheo đẫm ướt, thấm nhuần tự thân.
Sự lạc thọ, không cần có hỷ
Lạc thọ ấy thấm kỹ toàn thân
Không một chỗ nào trên thân
Mà Lạc thọ đó không phần thấm vô.
– Am-Bát-Tha ! Lộ đồ tiếp nữa
Vị Tỷ Kheo vào cửa định thiền
Xả lạc, xả khổ ; tâm yên
Diệt hỷ, ưu ; cảm thọ - liền trước đây
Chứng và trú vào Thiền Đệ Tứ
Không khổ, lạc ; không giữ niệm nào
Thuần tịnh, trong sáng tiêu dao
Tỷ Kheo vị ấy thấm sâu, ướt đầy.
– Am-Bát-Tha ! Như vầy thí dụ :
Ngươi bình tâm, hãy thử nghĩ suy
Có một hòn ngọc lưu ly
Rất là quý giá, sánh bì bảo châu
Rất sáng đẹp, không màu, trong suốt
Có tám mặt, đã được khéo mài
Chẳng trầy trụa, rực rỡ thay !
Lấp lánh chói lọi đêm ngày sáng trưng
Các sợi giây xâu từng lần một
Sợi màu vàng, sợi trắng, đỏ, xanh,
Một người đôi mắt tinh anh
Nhìn vào hòn ngọc, thấy rành bảo châu
Là báu vật chẳng đâu thấy có
Các sợi giây vàng, đỏ, trắng, xanh
Được xâu lần lượt khéo rành
Thấy được màu sắc long lanh ngọc này.
* Vị Tỷ Kheo thẳng ngay, thuần tịnh
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 150
Tâm định tỉnh, không nhiễm não phiền
Nhu nhuyến, vững chắc theo Thiền
Bình thản như vậy, chẳng phiền chẳng ưu.
Vị Tỷ Khưu hướng ngay tâm tới
Chánh Trí với Chánh Kiến như vầy
Biết rằng : Thân của ta đây
Chính là Sắc pháp, thân này do sanh
Do bốn đại tác thành hoàn hảo
Cha mẹ nuôi, cơm cháo, vô thường
Biến hoại, đoạn tuyệt ; đáng thương
Phấn toái, hoại diệt. Nhưng nương thân này.
– Am-Bát-Tha ! Như vầy thí dụ :
Một trại chủ cầm một cây lau
Rút lau ra khỏi vỏ lau
Rồi nghĩ : ‘Đây vỏ, đây lau ; khác rồi
Cây lau khác, vỏ thời khác đó
Nhưng cây lau từ vỏ rút ra.
Cũng như vỏ kiếm nạm ngà
Rút ra thanh kiếm sáng lòa, quý thay !
Thanh kiếm khác, vỏ này khác đó
Nhưng cây kiếm từ vỏ rút ra.
Hay như con rắn lột da
Đây là con rắn, đây là vỏ da
Vỏ da rắn không là con rắn
Nhưng rắn từ vỏ rắn lột ra.
Đây những thí dụ thấy qua
Cái này từ cái kia mà có đây.
* Vị Tỷ Kheo thẳng ngay, thuần tịnh
Tâm định tỉnh, không nhiễm, không phiền
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 151
Nhu nhuyến, vững chắc – theo Thiền
Bình thản như vậy, chẳng phiền chẳng ưu
Vị Tỷ Khưu hướng tâm đến với
Sự Hiện Hóa Thân mới khác vời
Do ý làm ra tức thời
Tạo một thân khác từ nơi thân này
Thân mới ấy cũng tày Sắc pháp
Do ý sinh, đủ các căn phần
Mắt, tai, mũi, lưỡi, tay chân
Toàn thân không thiếu một căn chi nào.
– Am-Bát-Tha ! Như vầy thí dụ :
Thợ gốm hay đệ tử người này
Là người thợ rất khéo tay
Đất sét nhồi nhuyển, người này làm ra
Đồ gia dụng tùy qua sở thích,
Hay thợ ngà thực đích lành nghề
Khéo đẻo chạm với tay nghề
Đồ ngà tùy thích mọi bề làm ra,
Hay như là thợ vàng rất khéo
Dùng vàng ròng tạo chế nữ trang
Các loại trang sức bằng vàng
Thật là tinh xảo, đẹp sang như vầy.
* Vị Tỷ Kheo thẳng ngay, thuần tịnh
Tâm định tỉnh, không nhiễm, không phiền
Nhu nhuyến, vững chắc – theo thiền
Bình thản như vậy, chẳng phiền chẳng ưu.
Vị Tỷ Khưu hướng tâm đến với
Các Thần Thông nhiều loại nhiệm mầu
Một thân hiện ra nhiều thân
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 152
Nhiều thân thu lại một thân dễ dàng
Hiện, biến hình, đi ngang qua vách
Xuyên qua núi như cách hư không
Độn thổ, trồi lên đất giồng
Đi được trên nước cũng không chìm nào
Ngồi kiết già trên cao vòi vọi
Bay trên không như loại chim bằng
Với tay, chạm mặt trời, trăng
Có đại oai lực, oai thần uy linh
Hoặc có thể tự mình bay tới
Cõi Phạm Thiên, vời vợi cõi này
Thần thông nhiều loại thật hay
Tỷ Kheo vị ấy trình bày được ngay.
– Am-Bát-Tha ! Như vầy thí dụ :
Có một người chăm chú qua đàng
Bỗng nghe tiếng trống rộn ràng
Trống lớn, trống nhỏ, muôn ngàn âm thanh
Tiếng xập xỏa, tiếng loa, tiếng kiểng
Người ấy nghe và hiểu tận tường
Âm thanh trầm bổng du dương
Tiếng trong, tiếng đục, âm vương vấn hoài.
* Vị Tỷ Kheo thẳng ngay, thuần tịnh
Tâm định tỉnh, không nhiễm, không phiền
Nhu nhuyến, vững chắc – theo thiền
Bình thản như vậy, chẳng phiền chẳng ưu.
Vị Tỷ Khưu hướng tâm đến với
THIÊN NHĨ THÔNG, nghe tới muôn phần
Với Tai thanh tịnh siêu nhân
Vị ấy có thể nghe gần nghe xa
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 153
Hai loại tiếng : Người ta và loại
Tiếng chư Thiên các cõi nghe rành
Dù cho muôn dặm âm thanh
Vị ấy nghe thấy như gần bên tai.
– Am-Bát-Tha ! Như vầy thí dụ :
Có một người thiếu nữ, hay là
Thanh niên, đàn ông, đàn bà
Tính ưa trang sức, nhìn vào trong gương
Thật sáng trưng, hay trong chậu nước
Thấy mặt mình, biết được thế này :
Có tỳ vết thì biết ngay
Nếu không tỳ vết, mặt mày sạch thay.
* Vị Tỷ Kheo thẳng ngay, thuần tịnh
Tâm định tỉnh, không nhiễm não phiền
Nhu nhuyến, vững chắc – theo thiền
Bình thản như vậy, chẳng phiền chẳng ưu.
Vị Tỷ Khưu hướng tâm đến với
THA TÂM THÔNG, dẫn tới biết ngay
Tâm của người khác hằng ngày
Tâm tham cũng biết, không tham biết liền
Tâm nổi sân, biết liền sân hận
Tâm không sân, không hận cũng tường
Tâm Si hay không Si thường
Chuyên chú, tán loạn biết dường tự tâm
Đại hành tâm, biết là như vậy
Hoặc không phải là đại hành tâm
Tâm vô thượng, biết rõ ràng
Tâm chưa vô thượng lại càng biết thông
Tâm thiền định hay không thiền định
Tâm giải thoát hay dính buộc ràng
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 154
Vị ấy đều biết rõ ràng
Tâm của người khác ; cả hàng trí, ngu.
– Am-Bát-Tha ! Ví như một gã
Từ làng mình đi quá làng bên
Từ làng bên lại đi lên
Đến một làng khác rồi bèn trở lui
Về làng mình, bùi ngùi nhớ lại
Cuộc hành trình đã trải đi qua
Đến làng bên, gặp người ta
Đủ cả lớn bé, người già, trẻ con
Tại nơi ấy, ta còn kỷ niệm
Ngồi nơi nào, chuyện phiếm ra sao
Rời làng ấy, ta lại vào
Một làng khác nữa, biết bao chuyện còn
Gặp người lớn, trẻ con thôn ấp
Nói chuyện gì, cao thấp, đứng ngồi
Trở về làng cũ của tôi
Lại rất nhiều chuyện nổi trôi hằng ngày.
* Vị Tỷ Kheo thẳng ngay, thuần tịnh
Tâm định tỉnh, không nhiễm não phiền
Nhu nhuyến, vững chắc – theo thiền
Bình thản như vậy, chẳng phiền chẳng ưu.
Vị Tỷ Khưu hướng tâm đến với
TÚC MẠNG THÔNG, nhớ tới nhiều đời
Quá khứ với một, hai đời
Năm chục, ba bốn trăm đời đã qua
Một ngàn đời hay là hơn nữa
Một trăm ngàn đời thuở lâu xa
Hoại kiếp, thành kiếp trải qua
Vị ấy nhớ lại như là mới đây.
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 155
Tại nơi ấy, tên này ta có
Thuộc giai cấp, giòng họ thế này
Uống, ăn, thọ khổ, lạc rày
Tuổi thọ như thế, chết ngày ra sao
Ta tái sinh, nhằm vào làng đó
Có tên tuổi, giòng họ thế nào
Cứ thế, nhớ lại biết bao
Tiền kiếp, tái kiếp không sao đếm đầy.
– Am-Bát-Tha ! Như vầy thí dụ :
Một tòa lầu có đủ kiều phù
Lầu này ở giữa ngã tư
Một người mắt sáng đến từ phương xa
Lên thượng đài, anh ta thấy rõ
Người ra vào các ngõ bốn phương
Nhiều người qua lại trên đường
Leo lên đài thượng hay dừng ngã tư
Những người khác đến từ nhiều hướng
Đi giữa đường hoặc đứng nhìn chơi
Chỉ bằng đôi mắt sáng ngời
Người ấy thấy rõ mọi người dễ thay.
* Vị Tỷ Kheo thẳng ngay, thuần tịnh
Tâm định tỉnh, không nhiễm não phiền
Nhu nhuyến, vững chắc – theo thiền
Bình thản như vậy, chẳng phiền chẳng ưu.
Vị Tỷ Khưu hướng tâm đến với
THIÊN NHÃN THÔNG, dẫn tới tuệ minh
Xét về sinh tử chúng sinh
Thiên nhãn thuần tịnh siêu nhân, thấy liền
Vị ấy biết mối giềng Nghiệp quả
Người hạ liệt, kẻ cả giàu sang
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 156
Người đẹp đẽ, kẻ thô hèn
Đều do hạnh nghiệp trắng đen họ làm.
Gieo ác hạnh về thân, khẩu, ý
Hoặc phỉ báng các vị Thánh Hiền
Người này thân hoại, tận duyên
Do nghiệp tà kiến, đọa liền súc sinh,
Các cõi dữ, như sinh địa ngục
Hoặc đọa xứ, thằng thúc nạn tai.
* Còn bậc hiền giả, những ai
Làm những thiện hạnh ý và lời, thân
Không phỉ báng Hiền nhân, Thánh hiển
Tạo nghiệp lành, chánh kiến vô cùng
Sau khi thân hoại mạng chung
Được sinh thiện thú, nhân trung, cõi trời.
Do thiên nhãn, biết đời sống chết
Người hạ liệt hay kẻ giàu sang
Người đẹp đẽ, kẻ thô hèn
Người này bất hạnh, kẻ bèn gặp may,
Do hạnh nghiệp kẻ này hành động
Có kết quả chẳng giống nhau này.
Luân hồi tùy nghiệp chuyển xoay
Không ai tránh khỏi trả vay nghiệp này.
– Am-Bát-Tha ! Như vầy thí dụ :
Dãy núi lớn đầy đủ nước trong
Không cấu nhiễm, sạch trắng bong
Một người mắt sáng sẽ trông rõ đồ
Những hòn sạn, con sò, hòn đá
Những con hến, đàn cá tung tăng
Trong tâm vị ấy nghĩ rằng
Nhờ mắt sáng, thấy vô ngần điều hay.
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 157
Vị Tỷ Kheo thẳng ngay, thuần tịnh
Tâm định tỉnh, không nhiễm não phiền
Nhu nhuyến, vững chắc – theo thiền
Bình thản như vậy, chẳng phiền chẳng ưu.
Vị Tỷ Khưu hướng tâm đến với
LẬU TẬN THÔNG, dẫn tới biết rành
Lậu Tận Trí, biết ngọn ngành
Đây là sự Khổ, nguyên nhân đưa vào
Đây Khổ Diệt, đường nào diệt khổ
Biết như thật lậu-hoặc loại này
Nguyên nhân lậu-hoặc là đây
Diệt trừ lậu-hoặc, biết ngay con đường.
*
Nhờ hiểu biết, tận tường nhận thức
Tâm vị ấy rất mực sáng trong
Dục-lậu, hữu-lậu thoát xong
Thoát vô-minh-lậu, khỏi vòng trói trăn.
Liền hiểu rõ : Tự thân giải thoát
Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành
Việc cần làm, đã thi hành
Sau đời hiện tại, Vô sanh hiển bày.
Với Tỷ Kheo, điều này thượng đẳng
Thật vi diệu, thù thắng tột cùng
Đó là Hạnh của Sa-môn
Đạt Sa-Môn Quả tối tôn nhiệm mầu.
*
– Am-Bát-Thá ! Bảo châu như thể
Gọi Tỷ Kheo trí tuệ đạt thành
Thành tựu giới đức tịnh thanh
Không có Trí – Đức tựu thành nào hơn.
– Am-Bát-Tha ! Nguyên nhơn có bốn
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 158
Khiến thất bại, không chốn đạt thành
Vô thượng Trí – Đức cao thanh
Vậy Bốn điều ấy ngọn ngành là chi ?
* Am-Bát-Tha ! Một khi có vị
Bà-la-môn (Phạm Chí), Sa-môn
Chưa hề thấu đạt cỏn con
Vô thượng Trí – Đức hãy còn mù xa
Mang dụng cụ của nhà Đạo sĩ
Vào rừng sâu, dừng nghỉ, nguyện rằng :
Chỉ trái cây rụng, ta ăn
Quyết không dùng những thức ăn khác nào
Người này chỉ đáng vào Thị giả
Bậc thành quả Trí – Đức mà thôi.
* Lại nữa, Sa-môn một thời
Bà-la-môn nọ nửa vời, chưa thông
Về Trí – Đức vẫn không thành tựu
Chưa thấu đạt trái rụng, pháp ăn
Lại mang cuốc, giỏ, đồ cần
Vào rừng sâu, nguyện chỉ ăn thứ này :
Chỉ rễ, củ, trái cây để sống
Thì người này chỉ giống tùy tùng
Của vị thành tựu quả chung
Vô thượng Trí – Đức, đại hùng bi tâm,
Đây thứ hai, nguyên nhân thất bại
Để vô ngại Trí – Đức tựu thành.
* Lại nữa, Sa-môn lợi tranh
Bà-la-môn nọ chưa thành trí chân
Chưa thấu đạt pháp ăn trái rụng
Chưa hiểu đúng ăn rễ, trái cây
Nhen lửa, thờ lửa làng này
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 159
Người ấy chỉ đáng vào vai tùy tùng
Quả Trí – Đức đại hùng thành tựu
Điều thứ ba, thất bại nguyên nhân.
* Lại nữa, Sa-môn vị thân
Bà-la-môn nọ chưa từng tịnh thanh
Chưa thấu đạt tựu thành Trí – Đức
Chưa hiểu ăn rễ, củ, trái cây
Chưa hiểu thờ lửa, điều này
Lại dựng một cái nhà ngay giữa đường
Có bốn cửa, ngả tư đường lớn
Lại nguyện rằng :“ Khắp bốn phương trời
Sa-môn, Phạm Chí khắp nơi
Ta sẽ chuẩn bị đầy vơi cúng dường
Tùy khả năng ta đương có sẵn ”.
Nhưng nhất định là hắn chỉ là
Thị giả cho vị Thánh gia
Vô thượng Trí – Đức trải qua, tựu thành.
- Am-Bát-Tha ! Tỏ rành bốn loại
Nguyên nhân khiến thất bại tựu thành
Vô thượng Trí – Đức tịnh thanh
Này Am-Bát-Thá ! Chân thành nói ngay :
4. Bản thân ngươi và thầy ngươi nữa
Đạt Vô thượng Trí – Đức hay chưa ?
– “ Thưa Tôn Giả ! Thực tình chưa
Thầy trò khổ luyện ngăn ngừa tội ra
Nhưng Trí – Đức còn xa vời vợi
Sự thành tựu như với trời cao ”.
– “ Am-Bát-Tha ! Ngươi nghĩ sao
Thầy trò, Trí – Đức chưa sao đạt thành
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 160
Nhưng ngươi có thân hành bươn chải
Vào rừng, nguyện ăn trái rụng đầy
Hoặc ăn rễ, củ, trái cây
Hoặc nhen, thờ lửa làng này hay không ? ”.
– “ Thưa Tôn Giả ! Con không làm thế ”.
– “ Vậy thì ngươi có thể dựng xây
Ngôi nhà tại ngả tư đây
Nguyện sẽ cung dưỡng các thầy Sa-môn
Hoặc Bàn-môn, tùy theo năng lực ? ”
– “ Thưa Tôn Giả ! Quả thực không làm ”.
5. – “ Này Am-Bát-Tha ! Suy tầm
Các ngươi khiếm khuyết cao thâm tựu thành
Thượng Trí – Đức tịnh thanh chưa biết
Còn khiếm khuyết về bốn nguyên nhân
Đưa đến thất bại tựu thành
Thế mà đồn đải phong phanh do là
Bàn-môn Pốc-Kha-Ra-Sa-Đí
Đã thốt ra khinh bỉ chê bai :
“ Những hạng Sa-môn bên ngoài
Đầu trọc, đê tiện, bất tài, đen điu
Sinh từ chân Phạm Thiên cao thượng
Lại dám cùng đàm luận Bàn-môn
Tinh chuyên Vệ Đà các môn
Bà-la-môn đó bảo tồn niềm tin ”.
– Am-Bát-Tha ! Hãy nhìn tư cách
Của thầy ngươi, phân tách lỗi lầm
Thầy ngươi hưởng thụ hoàng ân
Được sự cung cấp mọi phần của Vua
Nhưng không được trước vua diện kiến
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 161
Chỉ nói qua hiện diện tấm màn.
7. – “ Am-Bát-Tha ! Việc nghiêm trang
Thế nào ngươi nghĩ : ‘Hoàn toàn uy nghi
Vua Pa-Sê-Na-Đi của nước
Kô-Sa-La, ở trước sân chầu
Hoặc ngồi trên cổ voi cao
Hoặc ngồi lưng ngựa, đứng vào thảm xe
Dưới tinh kỳ, lọng che rợp mát
Bàn quốc sự với các đại thần.
Đến khi vua rời khỏi sân
Thủ-Đà-La nọ đến gần nơi đây
Gã cũng đứng, ngồi ngay các chỗ
Mà đức vua trước đó đứng, ngồi
Gã nói y lại những lời
Mà vua đã nói tại nơi đó thời
Dù gã nói y lời, cử chỉ
Của đức vua, hoàn mỹ không thua
Nhưng gã có thể là Vua
Hay là làm Phó của vua không nào ? ”.
– “ Thưa Tôn Giả ! Không sao thế được ”.
– “ Am-Bát-Tha ! Thiếu phước nhà ngươi
Không thể dễ dàng thành người
Ẩn Sĩ chân chánh nơi nơi kính nhường ”.
Thuở xa xưa , nêu gương Ẩn Sĩ
Giữa Bàn-môn luyện chí vững vàng
Luyện chú thuật, tụng tán vang
Sưu tầm Thánh cú hoàn toàn rất hay
Những thứ ấy hiện nay các vị
Bà-la-môn (Phạm Chí), Sa-môn
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 162
Vẫn sử dụng, vẫn bảo tồn
Những vị Ẩn Sĩ vẫn còn lưu danh :
Át-Tha-Ká, Va-Ma-Đê-Vá (1)
Va-Ma-Ká, Vê-Sá-Mít-Tà (1)
Da-Ma Tắc-Ghi, Pha-Gu (1)
Âng-Ghi-Ra-Sá, Pha-Rà-Va-Cha (1)
Va-Sết-Thá và Káp-Sa-Pá (1)
Những Ẩn Sĩ cao cả truyền trao
Dẫu ngươi học chú thuật vào
Danh xưng Ẩn Sĩ chẳng sao xứng tầm.
9. – “ Am-Bát-Tha ! Tĩnh tâm suy nghĩ
Ngươi có nghe các vị Bàn-môn
Trưởng Lão, Tổ Sư đáng tôn
Nói về Ẩn Sĩ xưa còn lưu danh
Là tác giả các ngành chú thuật
Lối tụng tán chú thuật, hát lên
Sưu tầm Thánh cú làm nền
Bàn-môn hiện tại dựa trên cổ truyền.
Nhưng các vị căn nguyên Ẩn Sĩ
Có khéo tắm, chải kỹ đầu mình
Chải chuốt râu tóc, thân hình
Trang điểm vàng ngọc, hoa xinh trên người ?
Mặc đồ trắng, thời thời tận hưởng
Năm dục lạc phè phởn vui tươi
Như ngươi và thầy của ngươi
Dục lạc hưởng thụ, biếng lười như nay ? ”
_______________________________
(1): Athaka (A-Sá-Ca) , Vàmaka (Bà-Ma) , Vàmadeva (Bà-
Ma-Đề-Bà) , Vessamitta (Tỳ-Bà-Thẩm-Sá), Yamataggi
(Gia-Bà-Đề-Già), Angirasa (Ương-Kỳ-La), Bhàradvàja
(Bạt-La-Đà-Thẩm-Xà), Vàsettha (Bà-Ma-Sá), Kassapa
(Ca Diếp), Bhàgu (Bà Cửu) .
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 163
– “ Thưa Tôn Giả ! Điều này không có
Con và thầy hưởng thọ đáng chê ! ”.
10. – “ Am-Bát-Tha ! Nói tiếp về
* Các vị Ẩn Sĩ có hề dùng cơm
Gạo thượng hạng, mùi thơm, nấu kỹ
Các thức ăn thượng vị, cao lương
Như thầy trò ngươi dùng thường ?
* Ẩn Sĩ có những hầu nương đẹp lừng
Có đường eo, thắt lưng hoa mỹ
Như thầy trò ngươi chỉ hưởng thôi ?
* Ẩn Sĩ xưa kia có ngồi
Trên xe ngựa cái có bờm, cương nhung
Đuôi được bện, và dùng roi ngựa
Cầm gậy dài, như của thầy ngươi ?
* Hay Ẩn Sĩ sống che bao
Trong những thành lũy chiến hào chung quanh
Thật kiên cố, cửa thành hạ xuống
Nhiều binh sĩ sớm muộn gác canh ? ”.
– “ Thưa Tôn Giả ! Suy ngọn ngành
Thầy trò con chỉ hư danh, suy đồi ”.
– “ Am-Bát-Tha ! Vậy thời kết chuyện
Danh Ẩn Sĩ không đến các ngươi
Không giống đời sống của người
Ẩn Sĩ chân chánh mọi thời kính tôn.
*
11. Lúc bấy giờ, Thế Tôn thong thả
Đi ra khỏi Tinh xá, kinh hành
Chàng Am-Bát-Thá theo chân
Thấy ba mươi tướng đại nhân rõ ràng
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 164
Nhưng tướng mã âm tàng kín đóng
Và tướng lưỡi dài rộng, chưa nhìn
Nghi hoặc, do dự niềm tin
Nên chưa thỏa mãn, muốn nhìn thấy ngay.
Đức Thế Tôn đọc ngay tư tưởng
Dùng thần thông hiện tướng âm tàng
Le lưỡi che mặt hoàn toàn
Liếm đến tai, mũi, dọc ngang dễ dàng.
Lúc bấy giờ chàng Am-Bát-Thá
Tin chắc Ngài đủ cả băm hai
Tướng quý đại nhân nghiêm oai
Nên rất thỏa mãn, thời nay cáo từ :
– “ Thưa Tôn Giả ! Việc tư rất bận
Có nhiều việc kế cận còn chờ
Con xin từ giã bây giờ ”.
– “ Ngươi hãy làm chuyện hợp cơ, phải thời ”.
*
13. Am-Bát-Tha từ nơi Tinh Xá
Lên xe ngựa từ giã ra về.
* * *
Bấy giờ gia sự yên bề
Rời Úc-Kát-Thá đến kề vườn hoa
Bàn-môn Pốc-Kha-Ra-Sa-Đí
Với đại chúng Phạm Chí hiện tiền
Cùng ngồi để đợi thanh niên.
Khi Am-Bát-Thá hoa viên tiến vào
Đi xe đến nơi nào đi được
Rồi xuống xe, cất bước bộ hành
Thanh niên đảnh lễ thầy mình
Ngồi xuống tại chỗ sẵn dành một bên.
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 165
14. Bà-la-môn liền lên tiếng hỏi :
– “ Am-Bát-Thá ! Mong mỏi con về
Con hãy tường thuật mọi bề
Thích Ca Tôn Giả đã hề gặp chưa ? ”.
– “ Kính thưa Thầy ! Con vừa mới gặp ”.
– “ Vậy Tôn Giả đúng thật tin đồn ? ”.
– “ Thưa Thầy , đúng với tin đồn
Tôn Giả chính thật Sa-môn Kiều Đàm
Bậc Trí Tuệ biện tài vô ngại
Đủ băm hai tướng Đại trượng phu ”.
– “ Thế con tài học toàn chu
Có cùng đàm luận, phạm trù ta giao ?
Nếu đàm luận đi vào thực tế
Thì nay con hãy kể ra đi ”.
– “ Thưa Thầy ! Xin hãy tường tri
Con sẽ thuật hết những gì diễn ra ”.
Sau khi gã kể ra tất cả
Câu chuyện đã diễn tiến, nội dung
Thầy gã nổi giận đùng đùng
Mắng rằng : “Trời cũng không dung bất bằng
Ngươi là loại đa văn đốn mạt
Là học giả đốn mạt của ta
Tinh thông ba quyển Vệ Đà
Nhưng thật đốn mạt, chẳng ra thứ gì
Ai cư xử vô nghì như vậy
Thì đến khi thân hoại mạng chung
Phải sinh cõi ác hãi hùng
Đọa xứ, địa ngục vô cùng lầm than.
Am-Bát-Tha ! Ngươi càng công kích
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 166
Thì Tôn Giả bình tỉnh nêu ra
Lật tẩy xấu xa chúng ta
Ngươi thật đốn mạt , sẽ sa A-Tỳ ”.
Pốc-Kha-Ra-Na-Đi giận dữ
Dùng chân đá đệ tử lộn nhào
Lập tức muốn đi cho mau
Đến gặp đức Phật đổi trao, luận bàn
Bà-la-môn các hàng ngăn cản :
“ Đã quá trễ, mai sáng hãy đi ”.
Nhưng Pốc-Kha-Ra-Na-Đi
Nóng lòng muốn gặp tức thì Thế Tôn.
Lên xe ngựa bồn chồn muốn chóng
Đến trú xứ vắng rộng, an hòa
Rừng Ích-Cha-Nan-Ka-La
Tới chỗ dừng ngựa, từ xa đi vào
Gặp Thế Tôn, kính chào thân thiện
Nói lên lời thăm viếng xã giao
Đến chỗ một bên, ngồi vào
Hướng về đức Phật, đặt câu hỏi liền :
– “ Thưa Tôn Giả ! Thanh niên đệ tử
Am-Bát-Thá có tự đến đây ? ”.
– “ Này Bà-la-môn ! Nơi này
Cùng ta, y đã thẳng ngay luận đàm ”.
– “ Thưa Tôn Giả ! Luận đàm chi tiết
Kính mong Ngài cho biết rõ ràng ”.
Thế Tôn an tọa nghiêm trang
Thuật lại diễn tiến mọi đàng trải qua
Bà-la-môn nghe qua tất cả
Vội thưa rằng : “ Hắn quá ngu si
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 167
Kính xin Tôn Giả từ bi
Tha thứ cho hắn , thị phi xin chừa ”.
– “ Bà-la-môn ! Ngăn ngừa điều ác
Cầu cho hắn tấn phát phúc lành ”.
Bà-la-môn hoan hỷ sanh
Ngồi thầm quan sát tướng lành Như Lai
Y đếm được, trừ hai tướng ẩn
Mã âm tàng và lưỡi rộng dài
Do dự, chưa thỏa bản hoài
Nghi hoặc, muốn thấy được hai tướng này.
Đoán được ý, Như Lai thầm nghĩ :
“ Pốc-Kha-Ra-Na-Đí còn nghi
Chưa được thỏa mãn, bởi vì
Chưa thấy hai tướng ẩn thì của Ta ”.
Dùng thần thông hiện ra tướng ẩn
Mã âm tàng thấy tận rõ ràng
Le lưỡi che mặt hoàn toàn
Liếm đến tai, mũi, dọc ngang dễ dàng.
Bà-la-môn hoàn toàn hoan hỷ
Ông suy nghĩ : “ Quả thật nơi Ngài
Có đầy đủ ba mươi hai
Đại nhân tướng quý không ai sánh bằng ”.
Hướng Thế Tôn ân cần, chân thực :
– “ Mong được thỉnh Đại Đức đến nhà
Cùng với Đại chúng Tăng Già
Cúng dường ngọ thực tại nhà, ngày mai ”.
Phật im lặng, ý Ngài đồng ý
Bà-la-môn hoan hỷ cáo từ.
* * *
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 168
Hôm sau, đấng Thiên Nhân Sư
Đắp y, mang bát cùng chư Tăng Già
Đến nhà – Pốc-Kha-Ra-Na-Đí
Thỉnh Phật, Tăng thứ vị ngồi an
Tự tay chủ nhân hân hoan
Phục vụ đức Phật thức ăn ngọ thời
Món thượng vị loại mềm và cứng
Các thanh niên thì đứng sẵn sàng
Ân cần phục vụ Chư Tăng.
Ăn xong, đức Phật liền thăng tòa ngồi
Vị chủ nhân cũng ngồi trên ghế
Kê thấp hơn và để một bên
Thế Tôn thứ lớp dưới trên
Thuyết giảng Giáo Pháp là nền trừ mê
Thuyết Bố thí, thuyết về Trì giới
Các cõi Trời cho tới Phạm Thiên
Trình bày nguy hiểm hiện tiền
Nhiễm ô dục lạc, triền miên đọa trầm
Sự xuất ly do tầm lợi ích. . .
Bà-la-môn thỏa thích tăng dần.
Thế Tôn biết tâm chủ nhân
Nay đã nhu thuận, không phần chướng duyên
Đã tín thành, tâm chuyên, phấn tấn
Ngài liền thuyết Vô Tận diệu ngôn
Nhờ đó chư vị Thế Tôn
Nương Tứ Diệu Đế, chứng tôn Phật Đà
Là Khổ, Tập, Diệt và Đạo Đế
Trên con đường Thánh, kể tám chi.
Giống như tấm vải ố tỳ
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 169
Đã tẩy trắng bạch, không tỳ vết đâu
Khi đem nhuộm, thấm màu trong chậu.
Pháp xa trần ly cấu được nên
“ Pháp gì được tập khởi lên
Đều bị tận diệt ”. Ông liền nghĩ suy.
Pốc-Kha-Ra-Na-Đi khi ấy
Chứng, Ngộ, Thấy, thể Nhập pháp mầu
Nghi ngờ, do dự tiêu mau
Chứng được tự tín, không đâu y vào.
Vừa nghe xong Pháp sâu tối thượng
Bà-la-môn quy ngưỡng Như Lai :
– “ Bạch Thế Tôn ! Vi diệu thay !
Như người dựng vật lăn quay ngã nằm
Chỉ hướng kẻ sai lầm lạc lối
Đem đèn sáng vào tối như bưng
Để ai có mắt mở bừng
Có thể thấy được sáng trưng sắc màu.
Cũng như vậy, nhiệm mầu Chánh Pháp
Được Thế Tôn phân tách, trình bày
Con xin quy ngưỡng từ nay
Các con và Vợ cũng rày quy y
Các tùy tùng, nô tỳ, bạn hữu
Đều thành tâm tề tựu trước ngài
Nương vào uy đức Như Lai
Quy y đức Phật, nương ngay Pháp mầu
Quy y Tăng thanh cao đức cả
Nối tiếp nhau hoằng hóa Pháp môn
Mong Thế Tôn nhận chúng con
Được làm đệ tử, vun tròn thiện duyên
Xin phát nguyện vẹn tuyền ngưỡng phục
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 03 : AMBATTHA * MLH – 170
Kể từ nay đến lúc mạng chung.
Cũng như Ngài đã đến vùng
Nơi Úc-Kát-Thá, thăm chung mọi người
Mong Thế Tôn có thời thăm viếng
Các gia đình đã nguyện phụng trì
Thuộc Pốc-Kha-Ra-Sa-Đi
Thanh niên nam nữ thực thi việc lành
Được đảnh lễ tịnh thanh Đại Giác
Mời chỗ ngồi, nghe pháp, cúng dường
Khiến tâm hoan hỷ, tán dương
Sẽ được phúc lạc, mọi đường an vui ”.
– “ Bà-la-môn ! Lời ngươi chí thiện
Như Lai sẽ thăm viếng đúng thời ”.
Đoạn rồi từ giã mọi người
Thế Tôn, Tăng Chúng đã rời nhà ông ./-
*
* *
( Chấm dứt Kinh 03 : AMBATTHA – A-Ma-Trú )
Gửi ý kiến của bạn
+-+Kinh+-+Trang+Nh%c3%a0+Qu%e1%ba%a3ng+%c4%90%e1%bb%a9c&utmac=UA-45371836-1&utmcc=__utma%3D312064956.1659493725.1728046192819.1728046192819.1728046192819.2%3B%2B__utmb%3D312064956%3B%2B__utmc%3D312064956%3B%2B__utmz%3D312064956.1728046192819.2.2.utmccn%3D(direct)%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D312064956.-%3B)