VI- Phẩm bất tư nghì

Kinh Thuyết Vô Cấu Xứng (6 quyển)

VI- Phẩm bất tư nghì

Việt dịch: Thích nữ Tịnh Nguyên

Nguồn: Hán dịch: Đại Đường, Tam Tạng Pháp Sư Huyền Trang Chứng nghĩa: Tỳ kheo Thích Đỗng Minh, Tỳ kheo Thích Tâm Hạnh.

Thấy trong nhà này không có giường ngồi, Xá Lợi Tử thầm nghĩ: “ Các Đại Bồ tát và đại Thanh văn này phải ngồi ở đâu”, biết tâm niệm của Xá Lợi Tử, Vô Cấu Xứng liền nói:

- Thưa ngài Xá Lợi Tử! Ngài vì pháp mà đến hay vì cầu chỗ ngồi mà đến?

Xá Lợi Tử nói:

- Tôi vì pháp đến chứ chẳng phải vì cầu chỗ ngồi.

Vô Cấu Xứng hỏi:

- Thưa ngài Xá Lợi Tử! Những người cầu pháp không đoái hoài đến thân mạng mình huống chi chỗ ngồi. Thưa Xá Lợi Tử! Người cầu pháp không cầu sắc uẩn cho đến thức uẩn. Người cầu pháp không cầu Nhãn giới cho đến Ý thức giới. Người cầu pháp không cầu Nhãn xứ cho đến Pháp xứ. Người cầu pháp không cầu Dục giới - Sắc giới và Vô sắc giới.

Thưa ngài Xá Lợi Tử! Người cầu pháp không cầu sự chấp trước Phật, Pháp và Tăng. Người cầu pháp không cầu theo sự biết khổ, đoạn tập, chứng diệt và tu đạo. Vì sao? Vì pháp không có hý luận. Nếu nói rằng ta biết khổ, đoạn tập, chứng diệt, tu đạo tức là hý luận chẳng phải gọi là cầu pháp.

Thưa ngài Xá Lợi Tử! Người cầu pháp không cầu sanh, không cầu diệt. Vì sao? Vì pháp là tịch tịnh và gần gũi tịch tịnh. Nếu hành sanh diệt thì đó là cầu sanh diệt, chẳng phải gọi là cầu pháp, chẳng phải cầu viễn ly. Người cầu pháp không cầu tham nhiễm. Vì sao? Vì pháp không có tham nhiễm lìa các tham nhiễm. Nếu đối với các pháp cho đến Niết bàn mà có chút tham nhiễm thì đó là cầu tham nhiễm chẳng phải gọi là cầu pháp.

Thưa ngài Xá Lợi Tử! Người cầu pháp không cầu cảnh giới. Vì sao? Vì pháp chẳng phải cảnh giới. Nếu hành tất cả cảnh giới thì đó là cầu cảnh giới, chẳng phải gọi là cầu pháp.

Thưa ngài Xá Lợi Tử! Người cầu pháp không cầu thủ và xả. Vì sao? Vì pháp không thủ và xả. Nếu pháp thủ - xả thì là cầu thủ - xả, chẳng phải là cầu pháp.

Thưa ngài Xá Lợi Tử! Người cầu pháp không cầu sự cất chứa. Vì sao? Vì pháp không cất chứa. Nếu thích cất chứa đó là cầu sự cất chứa, chẳng phải là cầu pháp.

Thưa ngài Xá Lợi Tử! Người cầu pháp không cầu tướng của pháp. Vì sao? Vì pháp là vô tướng. Nếu theo tướng mà biết tức là cầu tướng chứ chẳng phải cầu pháp.

Thưa ngài Xá Lợi Tử! Người cầu pháp không trụ với pháp. Vì sao? Vì pháp không có chỗ trụ. Nếu trụ với pháp tức là cầu trụ, chứ chẳng phải cầu pháp.

Thưa ngài Xá Lợi Tử! Người cầu pháp không cầu thấy nghe và hay biết. Vì sao? Vì pháp không thể thấy nghe hay biết. Nếu hành thấy nghe hay biết tức là cầu sự thấy nghe hay biết, chứ chẳng phải là cầu pháp.

Thưa ngài Xá Lợi Tử! Người cầu pháp không cầu hữu vi. Vì sao? Vì pháp là vô vi, lìa tánh hữu vi. Nếu hành hữu vi, tức là cầu hữu vi chứ chẳng phải cầu pháp.

Thưa ngài Xá Lợi Tử! Cho nên, nếu muốn cầu pháp thì đối với tất cả phải nên không có sự cầu.

Khi Vô Cấu Xứng nói pháp ấy, có năm trăm thiên tử xa lìa trần cấu, ở trong các pháp được chứng đắc Pháp Nhãn tịnh.

Khi ấy, Vô Cấu Xứng hỏi Diệu Cát Tường:

- Ngài đã từng đi qua vô lượng vô số trăm ngàn câu chi cõi chư Phật trong mười phương thế giới, vậy ngài thấy những cõi Phật nào có tòa Sư tử đầy đủ công đức tốt đẹp thượng diệu?

Diệu Cát Tường trả lời:

- Cách đây về phương Đông ba mươi sáu hằng hà sa các cõi Phật có cõi Phật tên Sơn Tràng. Như Lai cõi ấy hiệu là Sơn Đăng Vương hiện đang trụ trì an ổn. Thân đức Phật ấy cao tám mươi bốn ức du thiện na. Tòa Sư tử của đức Phật ấy cao sáu mươi tám ức du thiện na. Thân của Bồ tát cõi ấy cao bốn mươi hai ức du thiện na, tòa sư tử của Bồ tát cao ba mươi bốn ức du thiện na.

Cư sĩ nên biết! Tòa Sư tử của Như Lai cõi ấy rất là thù diệu có đầy đủ công đức.

Khi đó Vô Cấu Xứng nhiếp tâm nhập định phát sanh thần thông tự tại. Lập tức đức Phật Sơn Đăng Vương ở thế giới Sơn Tràng phía Đông dời ba mươi hai ức tòa đại Sư tử cao rộng trang nghiêm sạch sẽ, nương hư không mà vào nhà Vô Cấu Xứng. Điều này làm cho các Bồ tát, đại Thanh văn, Thích, Phạm, Chư thiên hộ đời... xưa chưa từng thấy chưa từng nghe. Nhà của ông ta sáng sủa rộng lớn nghiêm tịnh có thể dung chứa ba mươi hai ức tòa Sư Tử mà không chướng ngại nhau, mà đại thành Quảng Nghiêm, bốn đại châu Thiệm Bộ Châu.v.v... thành ấp xóm làng đô thành đất nước trong các thế giới, cung điện của trời, rồng, Dạ xoa, Tố lạc... cũng không bị chật hẹp. Tất cả đều thấy xưa sao bấy giờ vậy không khác.

Lúc ấy Vô Cấu Xứng mời Diệu Cát Tường lên ngồi tòa Sư tử cùng các Đại Bồ tát và đại Thanh văn theo chỗ sắp đặt mà đến ngồi. Nhưng phải tự mình biến thân xứng với tòa Sư tử ấy. Các Đại Bồ tát có thần thông đều biến thân cao bốn mươi hai ức du thiện na lên ngồi tòa Sư tử một cách đoan nghiêm. Còn các Bồ tát mới học thì không thể lên ngồi tòa Sử tử được. Khi ấy, Vô Cấu Xứng nói chánh pháp để tất cả vị ấy được năm thần thông, các vị ấy liền dùng thần lực tự mình biến hóa thân cao bốn mươi hai ức du thiện na rồi lên tòa Sư tử ngồi rất đoan nghiêm. Trong đó, có các đại Thanh văn không thể nào lên tòa Sư tử để ngồi được.

Bấy giờ, Vô Cấu Xứng nói với Xá Lợi Tử:

- Vì sao ngài không lên tòa ngồi.

Xá Lợi Tử nói:

- Tòa ấy cao lớn quá tôi không thể nào lên được.

Vô Cấu Xứng nói:

- Thưa ngài Xá Lợi Tử! Ngài nên lễ kính đức Phật Sơn Đăng Vương để xin ban cho thần lực thì mới có thể lên ngồi được.

Lúc ấy, các đại Thanh văn đều lễ kính đức Phật Sơn Đăng Vương để xin ban cho thần lực và tất cả đều lên tòa Sư tử ngồi rất đoan nghiêm.

Xá Lợi Tử nói:

- Thật kỳ diệu thay này cư sĩ! Ngôi nhà nhỏ như thế này có thể chứa trăm ngàn tòa Sư tử cao lớn nghiêm tịnh như vậy mà không bị chướng ngại nhau, đến đại thành Quảng Nghiêm, Bốn đại châu; Thiệm Bộ Châu..., thành ấp, xóm làng, đô thành, đất nước trong các thế giới, tất cả cung điện của trời, rồng, dạ xoa, A tố lạc... cũng không bị chật hẹp. Tất cả đều thấy trước sao nay vậy không khác.

Vô Cấu Xứng nói:

- Thưa ngài Xá Lợi Tử! Chư Phật Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác và Bồ tát Bất thối chuyển có pháp giải thoát tên là Bất Khả Tư Nghì. Nếu Bồ tát trụ vào giải thoát Bất tư nghì ấy thì có thể dùng thần lực đem núi chúa Diệu Cao to lớn kia bỏ vào trong hạt cải mà hình thái và trọng lượng của hạt cải không tăng còn hình thái và trọng lượng của núi chúa Diệu Cao thì không giảm. Mặc dầu hiện tác dụng thần thông như vậy nhưng không làm cho Tứ đại thiên vương, tam thập tam thiên hay biết chúng ta đi đâu và vào đâu. Chỉ trừ làm cho những người nhờ sức thần thông để điều phục mới hay biết núi Diệu Cao vào trong hạt cải. Cũng vậy, Bồ tát an trụ vào giải thoát bất tư nghì dùng phương tiện thiện xảo và trí lực mà nhập vào cảnh giới giải thoát Bất tư nghì. Cảnh giới ấy chẳng phải hàng Thanh văn, Độc giác đo lường được.

Thưa ngài Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát an trụ vào giải thoát Bất tư nghì này có thể dùng thần lực đem bốn biển sâu rộng bỏ vào lỗ chân lông mà hình thái và trọng lượng của lỗ chân lông không tăng, còn hình thể và trọng lượng của bốn biển lớn không giảm. Mặc dầu hiện tác dụng thần thông như vậy nhưng không làm cho các rồng, dạ xoa, A tố lạc... biết chúng ta đến đâu và vào đâu. Cũng không làm cho các loài thủy tộc khác: cá, rùa, ba ba..., các rồng, thần... tất cả hữu tình lo sợ não hại, chỉ trừ làm cho những người nhờ sức thần thông để điều phục mới thấy nước của bốn biển lớn vào trong lỗ chân lông. Cũng vậy, Bồ tát an trụ vào giải thoát Bất tư nghì dùng phương tiện thiện xảo trí lực nhập vào cảnh giới giải thoát bất tư nghì cảnh giới mà hàng Thanh văn, Độc giác không thể đo lường được.

Thưa ngài Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát an trụ vào giải thoát Bất khả tư nghì với ba ngàn đại thiên thế giới có hình thể trọng lượng rộng lớn như vậy mà có thể dùng thần lực phương tiện đem lấy đặt trong lòng bàn tay, giống như bánh xe của thợ gốm quay tròn rất mau lẹ, quăng ra ngoài hằng hà sa cõi khác. Rồi đem trở về chỗ cũ mà không bị tăng hay giảm. Mặc dầu hiện tác dụng thần thông như vậy nhưng làm cho hữu tình đang sống nơi ấy không biết rằng chúng ta đi đâu và về đâu, hoàn toàn không làm cho họ có ý tưởng qua lại và cũng không bị não hại. Chỉ trừ làm cho những người nhờ thần thông để điều phục mới biết thế giới có đến có đi. Bồ tát an trụ vào giải thoát Bất khả tư nghì dùng phương tiện thiện xảo trí lực nhập vào cảnh giới giải thoát bất tư nghì. Cảnh giới mà hàng Thanh văn, Độc giác không thể đo lường được.

Thưa ngài Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát an trụ vào giải thoát Bất tư nghì như vậy, có các hữu tình cần có thời gian lâu dài để điều phục, có hữu tình cần thời gian ít để điều phục thì có thể dùng thần lực theo sự thích nghi của họ mà kéo dài bảy ngày làm một kiếp, làm cho hữu tình ấy cho rằng đã qua một kiếp. Hoặc rút ngắn một kiếp thành bảy ngày khiến hữu tình kia cho rằng qua bảy ngày theo sự hiểu biết của họ để điều phục. Mặc dầu hiện tác dụng thần thông như vậy nhưng không làm cho hữu tình đã giáo hóa ấy biết có thời gian kéo dài hay rút ngắn như vậy. Chỉ trừ làm cho những người nhờ sức thần thông để điều phục biết kéo dài rút ngắn. Cũng vậy, Bồ tát an trụ vào giải thoát Bất tư nghì dùng phương tiện thiện xảo, trí lực nhập vào cảnh giới giải thoát bất khả tư nghì. Cảnh giới mà hàng Thanh văn, Độc giác không thể đo lường được.

Thưa ngài Xá Lợi Tử! Bồ tát an trụ vào giải thoát Bất khả tư nghì như vậy có thể dùng thần lực tập họp tất cả thế giới công đức trang nghiêm thanh tịnh của chư Phật đặt vào một cõi Phật để chỉ dạy các hữu tình. Lại dùng thần lực đem tất cả hữu tình trong một cõi Phật bỏ vào lòng bàn tay phải, rồi theo ý dùng thế lực thần thông đi đến khắp mười phương chỉ bày khắp tất cả cõi chư Phật. Mặc dầu đến tất cả cõi Phật mười phương trụ vào một cõi Phật nhưng vẫn không bị lay động. Lại dùng thần lực từ một lỗ chân lông hiện ra tất cả vật cúng dường thượng diệu, đi qua khắp tất cả thế giới mười phương để cúng dường chư Phật, Bồ tát và Thanh văn. Lại dùng thần lực từ một lỗ chân lông hiện lên tất cả mặt trời, mặt trăng, sao trong các thế giới mười phương lại dùng thần thông hút đại phong luân... của tất cả thế giới khắp mười phương bỏ vào trong miệng mà thân không bị tổn hại. Tất cả cỏ cây rừng rậm mặc dầu gặp gió này nhưng hoàn toàn không bị lay động. Khi tất cả cõi Phật trong mười phương thế giới gặp kiếp thiêu lại dùng thần lực nuốt tất cả lửa vào trong bụng. Sức của lửa này cháy rực không dứt nhưng thân ấy hoàn toàn không bị tổn hại.

Lại dùng thần lực bưng một cõi Phật qua vô lượng câu chi hằng hà sa cõi Phật ở phương dưới quăng trong một cõi Phật qua câu chi hằng hà sa cõi Phật ở phương trên, chỉ giống như mũi kim nhọn đâm lá táo nhỏ quăng sang nơi khác mà hoàn toàn không bị tổn hại. Mặc dầu hiện tác dụng thần thông như vậy nhưng người không có duyên thì không thấy không biết các hữu tình không bị tổn hại. Chỉ trừ những người nhờ sức thần thông để điều phục thì mới thấy việc ấy. Cũng vậy, Bồ tát an trụ vào giải thoát Bất tư nghì dùng phương tiện thiện xảo và trí lực mà nhập vào cảnh giới giải thoát bất tư nghì, cảnh giới mà Thanh văn, Độc giác không thể nào đo lường được.

Thưa ngài Xá Lợi Tử! Nếu Bồ tát an trụ giải thoát bất tư nghì như vậy thì có thể dùng thần lực hiện làm đủ sắc tướng của thân Phật, hoặc hiện các sắc tướng Thanh văn, Độc giác, hoặc hiện các sắc tướng của Bồ tát có đầy đủ các tướng đẹp trang nghiêm. Hoặc hiện làm Phạm Vương, Đế Thích, Tứ Đại Thiên Vương, Chuyển Luân Vương... Hoặc dùng thần lực biến các hữu tình thành thân Phật và các Bồ tát, Thanh văn, Độc giác, Thích, Phạm, Hộ đời, Chuyển Luân Vương... Hoặc dùng thần lực biến tất cả âm thanh sai khác bậc thượng, bậc trung, bậc hạ của các hữu tình thành một âm thanh vi diệu đệ nhất của đức Phật. Từ âm thanh của đức Phật này diễn nói những ngôn ngữ sai khác về nghĩa vô thường, khổ, không, vô ngã, cứu cánh, Niết bàn, tịch tịnh, cho đến tất cả âm thanh thuyết pháp của chư Phật, Bồ tát, Thanh văn, Độc giác đều từ trong đó phát ra. Cho đến tất cả âm thanh sai biệt về chữ từ câu của thân chư Phật mười phương nói ra cũng đều phát ra từ âm thanh của đức Phật ấy, làm cho tất cả hữu tình được nghe và tùy theo sự sai biệt ấy mà đều được điều phục.

Hoặc dùng thần thông theo các âm thanh sai biệt của các hữu tình mười phương rồi ứng theo từng hạng mà phát ra những âm thanh giảng nói diệu pháp, khiến cho các hữu tình được lợi ích.

Thưa ngài Xá Lợi Tử! Nay tôi nói sơ lược về Bồ tát an trụ vào giải thoát bất khả tư nghì, dùng phương tiện thiện xảo và trí lực mà nhập vào cảnh giới giải thoát bất khả tư nghì. Nếu tôi có giảng nói trải qua một kiếp hay hơn một kiếp hoặc quá hơn đó nữa thì với trí huệ biện tài không thể cùng tận. Trí huệ biện tài của tôi cũng không cùng tận. Bồ tát an trụ vào cảnh giới bất tư nghì, dùng phương tiện thiện xảo và trí lực mà nhậpï vào cảnh giới giải thoát bất khả tư nghì cũng không cùng tận, bởi vì nó vô lượng.

Bấy giờ, tôn giả Ca Diếp Ba nghe nói thần lực giải thoát bất khả tư nghì của Bồ tát an trụ vào giải thoát bất khả tư nghì liền khen ngợi chưa chưa từng có, và nói với tôn giả Xá Lợi Tử:

- Ví như có người đứng đối diện với người mù, mặc dầu người ấy có thể biểu hiện những hình tượng sai khác nhưng người mù kia hoàn toàn không thể thấy. Cũng vậy, tất cả Thanh văn, Độc giác đều giống như người mù kia không có con mắt thù thắng, nghe nói thần lực giải thoát bất khả tư nghì của Bồ tát an trụ giải thoát bất khả tư nghì hiện ra cho đến một việc cũng không thể hiểu nổi. Người nam người nữ nào có trí nghe nói thần lực giải thoát bất khả tư nghì ai mà không phát tâm Vô Thượng Chánh Đẳng Giác. Đối với Đại thừa này, chúng ta giống như hạng tiêu nha bại chủng, mất hẳn các căn không làm gì được nữa. Nghe nói về thần lực giải thoát bất khả tư nghì hàng Thanh văn, Độc giác chúng ta đều kêu khóc chấn động cả ba ngàn đại thiên thế giới. Còn tất cả các Bồ tát nghe nói thần lực giải thoát bất khả tư nghì thì đều hân hoan vui mừng cung kính thọ trì, giống như thái tử con vua nhận ngôi Quán Đảnh càng thêm thế lực, có lòng tin hiểu kiên cố. Nếu các hữu tình nghe nói thần lực giải thoát bất khả tư nghì này thì có lòng tin hiểu kiên cố. Còn tất cả ma vương, các chúng không thể nào làm gì được với Bồ tát này.

Tôn giả Ca Diếp Ba đang nói như vậy thì trong chúng có ba vạn hai ngàn thiên tử đều phát tâm Vô Thượng Chánh Đẳng Giác.

Bấy giờ, Vô Cấu Xứng nói với tôn giả Ca Diếp Ba:

- Những kẻ làm ma vương trong vô lượng vô số thế giới khắp mười phương, phần đông đều là Bồ tát an trụ vào giải thoát Bất tư nghì, dùng phương tiện thiện xảo làm ma vương bởi vì muốn làm thành thục các hữu tình.

Thưa Đại Ca Diếp Ba! Tất cả các Bồ tát trong vô lượng vô số thế giới khắp mười phương, có người đến xin vị ấy tay chân mũi tai đầu mắt tủy não máu thịt, gân cốt, tất cả những bộ phận trên thân thể cho đến vợ con trai gái, nô tỳ thân thuộc, xóm làng thành ấp, đô thành, bốn bộ châu..., những tài của trên ngôi vị vua, các vật trang sức trân bảo vàng bạc, chân châu, san hô, luy hối, lưu ly..., nhà cửa, giường chiếu, y phục, thức ăn uống, thuốc thang, tài sản, voi ngựa, xe cộ, các thuyền lớn nhỏ, binh khí, quân chúng, tất cả đến bức bách để xin thì phần đông những người đó là Bồ tát an trụ vào giải thoát Bất khả tư nghì, dùng phương tiện thiện xảo hiện làm những việc như vậy để thử Bồ tát, mục đích là để biết ý lạc kiên cố không. Vì sao? Vì các Bồ tát dõng mãnh tăng thượng vì muốn làm lợi ích cho các hữu tình mà thị hiện những đại sự khó khăn như vậy. Kẻ phàm phu thấp kém, lại không có thế lực thì không thể nào bức bách Bồ tát để cầu xin được.

Thưa ngài Đại Ca Diếp Ba! Ví như lửa đom đóm hẳn không có oai lực để che ánh sáng mặt trời. Cũng vậy kẻ phàm phu thấp kém lại không có oai lực đến bức bách Bồ tát để cầu xin như vậy.

Thưa ngài Đại Ca Diếp Ba! Ví như long tượng hiện oai chiến đấu, loài lừa không thể chống cự được, chỉ có long tượng chiến đấu với long tượng mà thôi. Cũng vậy, kẻ phàm phu thấp kém không có thế lực để bức bách Bồ tát. Chỉ có Bồ tát bức bách với Bồ tát mà thôi. Đó gọi là Bồ tát an trụ vào giải thoát Bất khả tư nghì, dùng phương tiện thiện xảo trí huệ mà nhập vào cảnh giới giải thoát bất tư nghì. Khi nói pháp này có tám ngàn Bồ tát được nhập vào Bồ tát dùng phương tiện thiện xảo trí lực nhập vào cảnh giới giải thoát Bất khả tư nghì.

Hết quyển thứ ba