3. Lễ Kỵ Trí Giả Đại Sư

Ngày 24 tháng 11 là lễ giỗ Tổ Thiên Thai Trí Giả đại sư. Nghi thức giống như cúng Tổ Đạt Ma. Trước hết niệm:

Nam Mô Thiên Thai Tông Chủ Trí Giả đại sư (3 lần).

Tụng Kinh Pháp Hoa, kệ Như Lai Thọ Lượng:

Từ khi Tôi thành Phật

Trải qua vô số kiếp

Vô lượng trăm nghìn vạn

Ức a tăng kỳ kiếp

Thường thuyết pháp giáo hóa

Độ vô số chúng sanh

Khiến nhập vào Phật đạo

Đến nay vô lượng kiếp

Vì độ thoát chúng sanh

Phương tiện nhập Niết Bàn

Mà thật không diệt độ

Trụ cõi này thuyết pháp

Ta thường trụ ở đây

Dùng đủ lực thần thông

Khiến chúng sanh điên đảo

Dù gần mà chẳng thấy

Nếu thấy Ta nhập diệt

Rộng cúng dường xá lợi

Thêm đem lòng kính mộ

Mà sanh tâm khát ngưỡng

Chúng sanh đã tín phục

Chân thật ý nhu hòa

Nhất tâm muốn thấy Phật

Không tự mến tiếc thân

Lúc ấy Ta cùng Tăng

Ra khỏi núi Linh Sơn

Ta hay bảo mọi người

Thường ở đây bất diệt

Vì dùng sức phương tiện

Hiện có diệt không diệt

Các cõi có chúng sanh

Kẻ ưa kính tín thành

Ta lại tới nơi đó

Thuyết pháp độ thoát họ

Các ngươi không nghe rõ

Nên nghĩ Ta diệt độ

Ta thấy các chúng sanh

Chìm ngụp trong khổ não

Vì thế chẳng hiện thân

Họ sanh lòng khát ngưỡng

Do có tâm mến tưởng

Mới nói pháp thật tướng

Lực thần thông như thế

Trải qua vô số kiếp

Thường tại núi Linh Thứu

Và tại những nơi khác

Chúng sanh thấy kiếp hết

Lúc hỏa tai thiêu sạch

Cõi này Ta an lạc

Trời người thường hân hoan

Vườn rừng cùng lầu các

Bằng vật báu trang nghiêm

Cây báu sai hoa quả

Chúng vui chơi sẵn sàng

Chư thiên đánh trống trời

Những kỹ nhạc thường trổi

Rải hoa Mạn Đà La

Cúng Phật cùng đại chúng

Tịnh Độ Ta chẳng diệt

Nhưng chúng thấy thiêu sạch

Luôn khổ não sợ sệt

Đầy dẫy việc như trên

Do ác nghiệp nhân duyên

Tội báo chúng gây nên

Qua vô số kiếp liền

Không nghe tên Tam Bảo

công đức những ai tạo

Tâm nhu hòa chánh trực

Đều được thấy thân Ta

Đang hiện thân thuyết pháp

Hoặc có lúc vì chúng

Nói Phật thọ vô lượng

Kẻ lâu không thấy Phật

Bèn cho Phật khó gặp

Trí lực Phật như thế

Tuệ quang chiếu khắp cùng

Thọ mạng không thể lường

Nhân tu lâu chứng được

Kẻ trí các người thường

Chớ sanh tâm nghi tưởng

Phải dứt nghi vĩnh viễn

Lời Phật thật không dối

Như lương y phương tiện

Chữa trị đứa con hoang

Cha sống mà nói chết

Lời này chẳng dối gian

Ta cũng như người cha

Cứu thoát bao khổ nạn

Vì phàm phu điên đảo

Ta còn, nói thác oan

Những ai thường thấy Phật

Mà sanh lòng kiêu căng

Buông lung theo ngũ dục

Rơi vào đường xấu ác

Ta cũng biết các hạng

Tu tập, kẻ chẳng tu

Tùy đó mà độ họ

Nói pháp hợp căn cơ

Mỗi loài tự nghĩ suy

Tự biết phải làm gì

Đạt được vô thượng trí

Mau thành Phật uy nghi.

Tiếp theo tụng chú biến thực, cam lồ, phổ cúng dường v. v… như nghi thức cúng Tổ Đạt Ma, tuy chỉ thay đổi lời bạch như sau:

Cung kính nghe rằng, đức Như Lai một đời giáo hóa, đời sau nhắc lại các triết thuyết đã tuyên dương. Chúng sanh 6 thức mê lầm, ngưỡng trông bậc đạo sư giác ngộ. Vì vậy, Ngài hóa hiện nơi cõi người, giáng sanh chỗ phức tạp, phồn hoa. Thánh đức đủ đầy, mộng thấy khói hương 5 sắc; thần kỳ hiện tướng; phẩm cách phi thường. Tụng Pháp Hoa mà vào định, thấy Linh Thứu hiển bày, cảm kích Kim Lăng, thoát áo quan mà thuyết pháp; thân cao chót vót ở chóp đài nơi đất vàng để chuyển pháp luân. Từ đây giáo pháp truyền thừa muôn đời không dứt, còn lại sắc thân thị tịch, 5 uẩn tạm nương. Nay nhân lễ húy nhật, sắm sửa lễ phẩm cúng dường, ngưỡng mong chiếu giám, làm điểm sáng cho người sau.

Tiếp theo đại chúng cùng tán:

Linh Sơn phó chúc,

Kim khẩu truyền thừa,

Như Lai giao trọng nhiệm đảm đương,

Ba quán tỏ tường soi chiếu,

Tổ Tổ kế lưu truyền,

Đèn pháp mãi sáng vô biên.

Nam Mô Thiên Thai tông chủ Trí Giả đại sư (3 lạy).

Chứng nghĩa ghi rằng: Tông chủ Thiên Thai là Ngài Trí nghiễm, tự là Đức An, họ Trần nguyên quán tại Dĩnh Xuyên. Cha làm lương tán kỵ từ Dương Công Trần, mẹ họ Từ. Sự tích cuộc đời Ngài xem Tục Cao Tăng truyện, quyển 21 và sách riêng có đăng tải. Ngài tịch ngày 24 tháng 11 năm Khai Hoàng 17 đời Tùy, hưởng thọ 67 tuổi. Căn cứ theo việc tụng Kinh Pháp Hoa của Ngài phẩm Dược Vương đến câu:

Là chân thật tinh tấn

Gọi là chân pháp cúng

Cúng dường đức Như Lai.

Hốt nhiên đại ngộ chứng được Pháp Hoa tam muội, tinh hoa của Kinh Pháp Hoa, bình luận một đời Phật giáo hóa và dẫn phẩm Tín Giải để phân định 5 thời thuyết giáo. Quan trọng ở chỗ Như Lai phóng một đạo hào quang trắng ánh sáng thấu đến 10 pháp giới, 6 độ vạn hạnh, cho nên nói tri kiến Phật sớm đã quay lượn bay đi. Do trong chúng không ngộ nên Xá Lợi Phất 3 lần thỉnh Phật thuyết pháp. Phật vì khai quyền hiển thật mà khai khẩu nói pháp do một đại sự nhân duyên duy nhất Ngài xuất hiện ra đời. Đó là không ngoài khai thị chúng sanh tỏ ngộ tri kiến Phật, đến phẩm Như Lai thọ lượng này nói đến tột cùng nguồn chơn, vì mọi người mà phá nốt. Song Phật, hiện Niết Bàn mà Ngài Trí Giả cũng hiện diệt độ. Nay là ngày lễ kỷ niệm Ngài, đại chúng tụng phẩm Kinh này chính để cho thấy rõ không phải chỉ vì Phật, Tổ mà không nhập Niết Bàn. Vậy nên phàm phu chúng ta đã từng ở trong sanh tử lâu dài. Người bị khổ luân hồi trong sanh tử bèn vọng tưởng là do nhân duyên. Nếu lìa vọng tưởng vốn hiện 3 thân, bốn trí, Niết Bàn - sanh tử sánh như không hoa, do tụng phẩm Kinh này mà được mở bày ngộ tri kiến Phật.