TAM TẠNG THÁNH KINH PHẬT GIÁO
TẠNG KINH (NIKÀYA)
Thi Hóa
TRƯỜNG BỘ KINH
(Dìgha Nikàya)
Tập II
Hòa Thượng THÍCH MINH CHÂU
Dịch sang tiếng Việt từ Tam Tạng Pàli
Chuyển thể Thơ: Giới Lạc MAI LẠC HỒNG
NHÀ XUẤT BẢN PHƯƠNG ĐÔNG PL. 2555 - DL 2010
18. Kinh XÀ-NI-SA
(Janavasabha-sutta)
Như vậy, tôi nghe :
1. Một thời, đức Thế Tôn an trụ
Na-Đi-Ka (1) tạm ngụ trong nhà
Ginh-Chá-Ka-Vá-Sa-Tha (2)
Là ngôi nhà gạch chủ gia không dùng.
Đấng Đại Hùng tại đây, đã nói
Về tái sinh của mọi tín nhân
Đã từng sống, đã từ trần
Trong các bộ lạc xa gần nơi đây :
Ka-Si hay Kô-Sa-La nọ
Hoặc Vách-Chi, hoặc họ Man-La,
Chê-Ti, Ku-Rú, Vanh-Sa,
Hay Banh-Cha-Lá, Mách-Cha, các nhà
Hay dân tộc Su-Ra-Sê-Ná :
“ Đã có cả năm chục Thiện nam
Và cả Tín-nữ các hàng
Na-Đi-Ka đã lành an từ trần.
Họ đều diệt năm phần kiết sử
Tịnh Cư Thiên, tuần tự an nhàn
Từ đó tấn nhập Niết-bàn
_______________________________
(1) : Bộ lạc Nàdika ( Na-đề-ca ).
(2) : Ginjakàvasatha : ngôi nhà làm bằng gạch .
(3) : Các bộ lạc :Kàsi (Ca-thi) , Kosala (Kiều-tất-la) , Vajjì
(Bạt-Kỳ) , Malla (Mạt-la) , Ceti (Chi-đế) , Vansa (Bạt-Sa) ,
Kuru (Câu-lâu) ,Pancàla (Ban-già-la), Maccha (Bà-sá-la),
Sùrasena (Mậu-ba-tây-na) …
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 282
Không còn sinh lại trái oan đời này.
– Hơn chín mươi thẳng ngay Thiện Tín
Đã quá vãng tại chính nơi này
Diệt ba kiết sử, giảm ngay
Tam độc, chứng quả Nhất Lai đồng thời
Chỉ sinh lại cõi đời một kiếp
Rồi diệt tận ác nghiệp khổ đau.
– Hơn năm trăm vị, không lâu
Tại Na-Đi-Ká trước sau từ trần
Ba kiết sử hạ phần đã diệt
Chứng Dự Lưu, bảy kiếp tái sinh
Không còn ác đạo điêu linh
Sẽ đạt Chánh Giác thánh minh sau này ”.
2. Na-Đi-Ka tại đây Thiện Tín
Được nghe bậc tôn kính nói qua
Về việc tái sinh xảy ra
Do Tôn-giả A-Nan-Đa hỏi Ngài
Các thiện tín tại đây hoan hỷ
Tín thọ kỹ lời đức Thế Tôn.
3. A-Nan tôn-giả Sa-môn
Nghe Na-Đi-Ká tiếng đồn lan xa
Rằng tín đồ gần xa hỷ lạc
Về lời đấng Chánh Giác thuyết minh
Tại địa phương, việc tái sinh.
A-Nan tôn-giả tự mình nghĩ suy :
‘Thế Tôn tuy thuyết minh sáng tỏ
Na-Đi-Ka việc họ tái sinh
Nhưng Ngài chưa có phẩm bình
Tại Ma-Ga-Thá tái sinh thế nào !
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 283
Nhiều tín đồ từ lâu tinh tấn
Gắng tu hành ; mệnh tận, từ trần
Nhiều đến nỗi tưởng đâu rằng
Xứ Ma-Ga-Thá và Ăng-Ga (1) này
Đều trống không, vì đây vắng vẻ
Nhiều tín đồ già trẻ mệnh chung.
Họ đều tin Phật vô cùng
Tin tưởng Giáo Pháp, tôn sùng Chư Tăng
Về giới luật, họ hằng nghiêm giữ.
Nhưng Điều Ngự (2) không nói điều gì
Về sự mệnh chung trải đi
Sự tái sinh của những vì kể trên.
Ngài cũng không nói lên về vị
Sê-Ni-Dá Bim-Bí-Sa-Ra (3)
( Tức vua Tần-Bà-Sa-La )
Là vị minh chúa, thiết tha tôn sùng
Đức Đại Giác, Tăng cùng Chánh Pháp
Sống như pháp, dùng pháp trị dân
Tôn trọng Bà-la-môn nhân
Có lòng thương tưởng chúng dân công bằng
_______________________________
(1) :
(2) : Tức Điều-Ngự Trượng-Phu – Purisadammasàrathi : Một
trong mười danh hiệu người đời xưng tụng Đức Phật : Araham (Ứng Cúng), Sammàsambuddho (Chánh Biến Tri hay Chánh Đẳng Chánh Giác) , Vijjàcaranasampanno (Minh Hạnh Túc) , Sugato (Thiện Thệ), Lokavidù (Thế Gian Giải), Anuttaro (Vô Thượng Sĩ), Purisadammasàrathi (Điều Ngự Trượng Phu), Satthàdevamanus-sànam (Thiên Nhân Sư), Buddho (Phật hay Phật-Đà), Bhagavà (Thế Tôn) .
(3) : Vua Seniya Bimbisàra :Tần-Bà-Sa-La hay Bình Sa Vương,
trị vì nước Maghdha ( Ma-Kiệt-Đà ), cha của vua Ajatasattu
( A-Xà-Thế ) .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 284
Dân thôn, thị đều hằng tán thán
Rằng đức vua xứng đáng Minh vương
Trị nước, dùng Pháp dẫn đường
Đã sống như pháp, luôn thương dân lành
Khiến dân sinh sướng vui, hạnh phúc
Hộ Tam Bảo, giới luật thọ trì.
Nhưng đức Phật chẳng nói chi
Sau khi vua mất, đã đi nơi nào ?
Vui làm sao ! Nếu ai gợi hỏi
Để Thế Tôn ngài nói điều này
Nhờ vậy, nhiều người ở đây
Khởi tin bền vững, sau này sinh Thiên !
Lại Thế Tôn đến duyên chứng quả
Ma-Ga-Thá – thành đạo tại đây
( Hoằng pháp đầu tiên nơi này
Bim-Bí-Sa-Rá vua này cúng dâng
Vườn Trúc Lâm - đầu tiên Tinh Xá
Từ nơi đây Pháp đã lan truyền ).
Không hiểu thế nào nhân duyên
Mà sao đức Phật không tuyên bố gì
Về những vì tín đồ mệnh tận
Đã tái sinh, dắt dẫn đi đâu ?
Các vị này sẽ đau sầu
Nếu Thế Tôn chẳng nói vào chuyện đây !’.
5. Suy nghĩ về điều này chính chắn
Thầy A-Nan yên lặng, quyết lòng
Sẽ đến hỏi Phật cho thông.
Sáng hôm sau, thức dậy xong, đến liền
Nơi Phật ngự, khuôn viên nhà gạch
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 285
Đảnh lễ Phật, ngồi xuống một bên
Nghi vấn tôn-giả nêu lên
Bạch với đức Phật điều trên rõ ràng
Các chi tiết mình đang suy nghĩ
Về tái sinh các vị tín-gia
Mệnh chung tại Ma-Ga-Tha
Như nói về Na-Đi-Ka tín đồ
Hay thiện tín các vì nơi khác
Các dân tộc bộ lạc : Ka-Si,
Hay Kô-Sa-La, Vách-Chi,
Vanh-Sa, Ku-Rú, Chê-Tì, Man-La,
Banh-Cha-La hoặc là Mách-Chá,
Hay Su-Ra-Sê-Ná – những nơi
Thế Tôn tuyên bố bằng lời
Về sự mệnh tận, đồng thời tái sinh.
Nhưng thật tình không nghe Ngài nói
Việc tái sinh của mọi tín-gia
Là cư dân Ma-Ga-Tha,
Cũng như về Tần-Bà-Sa vua này.
Các vị này đau buồn tràn ngập
Nếu Phật không đề cập đến mình.
Sau khi rành mạch thưa trình
Hỏi Ma-Ga-Thá tái sinh thế nào ?
A-Nan-Đa cúi đầu đảnh lễ
Hữu nhiễu quanh Thiện Thệ (1), lui ra.
Sau khi thầy A-Nan-Đa
Đi được một lúc, Phật Đà đắp y
Mang bình bát, để đi khất thực
_______________________________
(1) : Thiện Thệ - Sugato : Một trong mười danh hiệu người
đời xưng tụng Đức Phật .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 286
Theo thứ đệ, rải khắp tâm từ.
Sau khi dùng bữa an như,
Vào ngôi nhà gạch, Đại Từ tư duy
Ngài chú lực, chuyên vì suy tưởng
Về hiện tượng chuyển kiếp thọ sinh
Ma-Ga-Thá chúng hữu tình
Là các thiện tín nghiêm minh tu trì.
Nhờ đạo lực của vì Đại Giác
Ngài thấy được chính xác mỗi người
Thọ sinh của họ các nơi.
Buổi chiều, đức Phật bước dời ra sân
Ngồi trên chỗ đã hằng soạn sẵn
Cảnh tĩnh lặng dưới bóng ngôi nhà.
8. Lúc ấy, thầy A-Nan-Đa
Đi đến trước đức Phật Đà Thế Tôn
Thầy chí thành kính tôn đảnh lễ
Rồi tìm chỗ ngồi kế một bên
Hướng Phật, hoan hỷ nói liền :
– “ Kính bạch Thiện Thệ ! Do duyên thế nào
Dung sắc Ngài hồng hào sáng chói
Các căn đều mỗi mỗi tịnh thanh
Thế Tôn có được an lành
Có được hoan hỷ, đạt thành trú an ? ”
9. – “ Này A-Nan ! Sáng nay tại thất
Con đã vì người mất, mở lời
Về Ma-Ga-Thá các người
Từng là thiện tín, một thời tín duyên
Sau khi hỏi, con liền đi khỏi
Còn Như Lai như mọi ngày thường
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 287
Đắp y mang bát lên đường
Thứ đệ khất thực địa phương nơi này.
Sau bữa ăn, Như Lai vào lại
Ngôi nhà gạch, ngồi đấy tư duy
Chú lực toàn tâm quán tri
Để tìm ra chỗ các vì tín-gia
Ma-Ga-Tha thọ sinh đi đến
Và vận mệnh của họ thế nào ?
Nhờ vào đạo nhãn nhiệm mầu
Ta đã thấy rõ nơi nào họ sinh
Mỗi mỗi người tự mình chuyển kiếp
Tùy theo nghiệp đã tạo trước đây.
Trong lúc suy tưởng như vầy
Một vị Dắc-Khá (1) đến ngay thình lình
Dạ-Xoa (1) đó ần mình, lớn tiếng :
“ Bạch Thế Tôn Toàn thiện Từ hòa !
Con : Cha-Ná-Vá-Sá-Pha (2)
Cúi đầu xưng tán Phật Đà thiết tha ”.
A-Nan có nghe qua tên lạ ?
Ai là Cha-Ná-Vá-Sá-Pha ? ”.
– “ Bạch Thế Tôn ! Từ lâu xa
Con chưa từng được nghe qua tên này !
Nhưng giờ đây, khi nghe nói tới
Xà-Ni-Sa (2), do bởi Thế Tôn
Con cảm giác dựng tóc lông
Tự nghĩ : Vị ấy chắc không tầm thường
_______________________________
(1) : Dạ-Xoa – Yakkha : một loại chúng sinh phi nhân , là những
thuộc hạ của các vị Thiên Vương cõi Trời .
(2) : Dạ-xoa tên Janavasabha - Xà-Ni-Sa .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 288
Một Dạ Xoa từ phương xa lạ
Mang tên Cha-Ná-Vá-Sá-Pha ! ”
10. – “ A-Nan ! Khi đã nói qua
Vị Dạ-Xoa ấy hiện ra tức thì
Trước mặt ta, dung nghi thù thắng.
Xà-Ni-Sa lại dẫn chuyện ra :
“ Con là Bim-Bí-Sa-Ra
Trước là Vua Má-Ga-Tha nước này
Được thọ sinh lần đây thứ bảy
Vào giòng họ lừng lẫy phi thường
Của Tỳ-Sa-Môn Thiên Vương (1)
( Vết-Sa-Vá-Ná Thiên Vương cũng là )
Khi băng hà, là vua nhân thế
Nay tái sinh trong thể phi-nhân.
“ Từ đây cho đến bảy lần
Cũng như tiền kiếp bảy lần tái sinh
Mười bốn lần trải tử sinh
Như vậy con biết về mình, khứ lai ”.
Bạch Thế Tôn ! Lâu dài tự nhủ
Không còn đọa ác thú khổ đau
Vì hiểu ác thú thế nào
Nên con toàn ý hướng vào Nhất Lai ”.
– “ Thật hy hữu ! Lành thay ! Hiền-giả
Dạ-xoa Cha-Na-Vá-Sa-Pha !
Khi Hiền-giả nói với ta :
‘Từ lâu con đã không sa đọa trầm
Vào ác thú mê lầm nẽo xấu
_______________________________
(1) : Tỳ-Sa-Môn Thiên Vương – Vessavana : một trong bốn vị
Tứ Đại Thiên Vương .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 289
Con hiểu thấu ác thú đường sai
Con muốn thành bậc Nhất Lai ’
Do đâu hiền-giả biết ngay tự mình
Đã đạt được quá trình quả vị
Rất hoàn mỹ, thù thắng như vầy ? ”.
11. – “ Bạch Thế Tôn ! Đạt điều này
Không ngoài giáo lý của Ngài thậm thâm
Từ khi con nhất tâm qui ngưỡng
Vào Thế Tôn vô lượng Trí Bi
Không còn đọa lạc cõi nguy
Con đường ác thú tức thì dứt ngay.
Chỉ hướng đến Nhất Lai quả vị
Tư-Đà-Hàm hoan hỷ an hòa.
Bạch Thế Tôn ! Chuyện xảy ra :
Thiên vương Vết-Sá-Va-Nà uy nghi
( Tức là Tỳ-Sa-Môn Thiên chủ )
Nhờ con đến Vi-Rú-Lá-Ka (1)
( Tăng Trưởng Thiên Vương cũng là )
Có chút công việc, ngang qua nơi này
Thấy Thế Tôn tại đây tĩnh tọa
Trong nhà gạch, ngài đã tư duy
Chú tâm suy tưởng quán tri
Người Ma-Ga-Thá thời kỳ thọ sinh.
Bạch Thế Tôn ! Thật linh diệu quá !
Vì tự thân con đã nghe qua
Thiên vương Vết-Sá-Va-Na
Nói với hội chúng hằng sa của mình
_______________________________
(1) : Tăng Trưởng Thiên Vương – Virùlhaka : một vị khác trong
Tứ Đại Thiên Vương .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 290
Về thọ sinh hiền nhân các vị
Vận mệnh họ : tiện, quý thế nào.
Con đã tự nghĩ như sau :
“ Ta sẽ đến gặp, lạy chào Thế Tôn
Để đề cập truyền ngôn Thiên chủ
Nói đầy đủ các vị thọ sinh,
Lại nhân sứ mệnh của mình
Đến Tăng Trưởng Thiên Vương trình việc riêng
Ngang qua đây, con liền nhân tiện
Làm một công đôi chuyện, viếng Ngài ”.
12. Bạch Thế Tôn ! Có chuyện này :
Xưa kia nhân lúc trăng đầy, sáng trưng
Kỳ Bố-tát của từng mỗi tháng
Nhân an cư đúng hạn mùa mưa
Toàn thể chư thiên cũng vừa
Hội họp Thiện Pháp Đường, thừa sự duyên
Tại Tam Thập Tam Thiên – Đao Lợi
( Tức Thiên giới Ta-Vá-Tim-Sa ) (1)
Đại Thiên chúng ngồi trên tòa
Xung quanh bốn phía vòng qua Pháp Đường.
Ở bốn phương, Thiên Vương bốn vị
Ngồi trên tòa, vị trí cát tường :
* Phương Đông, Trì Quốc Thiên Vương
( Thá-Ta-Rát-Thá )(2) nhìn thường hướng Tây,
* Vua phương
_______________________________
(1) : Cõi trời Dục-giới Tàvatimsà – Đao Lợi hay cõi trời Tam thập
tam thiên ( cõi trời Ba mươi ba ) do vị Thiên Chủ Sakka Deva
Indra ( Thích-Đề-Hoàn-Nhân hay Đế-Thích ) chủ quản .
(2) : Trì Quốc Thiên Vương – Dhatarattha : một vị khác trong Tứ
Đại Thiên Vương .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 291
Tính nghiêm mật Tăng Trưởng Thiên Vương
( Ví-Ru-Lá-Ká ) kiên cường,
* Phương Tây, Quảng Mục Thiên Vương an tường
( Tức Thiên Vương Ví-Ru-Bắc-Khá )(1)
Ngồi xây mặt về ngã hướng Đông,
* Còn Thiên Vương Tỳ-Sa-Môn
( Vết-Sa-Vá-Ná ) bảo tồn Bắc phương
Ngồi xây mặt
Có đầy đủ Tứ Đại Thiên Vương
Trước Thiên chúng tại Pháp Đường.
Bạch đức Thiện Thệ ! Thường thường tại đây
Trời Đao Lợi khi bày hội tụ
Thiện Pháp Đường đầy đủ chư Thiên
Tứ Đại Thiên Vương tại tiền
Các Đại Thiên chúng ngồi liền chung quanh
Các chỗ ngồi đành rành thứ tự,
Rồi đến chỗ ngồi dự chúng con.
Thật lành thay ! Bạch Thế Tôn !
Chư Thiên nào trước vun trồng thiện duyên
Sống phạm-hạnh, cần chuyên giữ giới
Sinh Đao Lợi, vượt thắng hơn xa
Chư Thiên cõi trời Băm Ba
Hơn họ dung sắc cùng là danh thơm !
Bạch Thế Tôn ! Nguồn cơn đề cập
Chư Thiên ở Tam Thập Tam Thiên
Hoan hỷ tín thọ , nghĩ liền :
“ Thiên giới thật sự bình yên, thịnh cường
_______________________________
(1) : Quảng Mục Thiên Vương - Virùpakkha : một vị khác trong
Tứ Đại Thiên Vương .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 292
A-Tu-La (1) giới, thường suy kiệt
Sẽ hoại diệt, do sự sân thường ”.
13. Bấy giờ Đế Thích Thiên Vương
Sắc-Ka Inh-Đá (2) đảm đương mọi thời
Là Thiên Chúa cõi trời Đao Lợi
( Thích Đề Hoàn Nhân ) nói kệ liền :
“
Cùng vua Đế Thích hiện tiền tán dương
Đảnh lễ Thế Tôn Pháp Vương
Cùng với Chánh Pháp vô lường diệu minh
Các Thiên chúng mới hóa sinh
Lên cõi Đao Lợi thân hình đẹp thay
Quang sắc thù thắng hòa hài
Những vị này trước đã hay tu hành
Sống đời phạm-hạnh tịnh thanh
Giữ gìn giới luật, hóa sanh cõi này
Thắng xa về quang sắc đây
Thọ mạng, danh tiếng đủ đầy, vượt hơn.
Đệ tử của đấng Thế Tôn
( Là bậc Đại Tuệ đáng tôn quý này )
Sống theo lời dạy của Ngài
Đến khi mệnh tận, sinh ngay cõi trời
Sắc-Ka Inh-Đá, hết lời tán dương
Đảnh lễ Thế Tôn Pháp Vương
_______________________________
(1) : Asurà – A-Tu-La : một trong 4 khổ cảnh : địa ngục, ngạ quỷ,
súc sinh và A-tu-la . Những người sân hận nặng nề thường sinh
vào cảnh giới này . Do lòng sân hận dày vò nên họ thường tấn
công cõi trời Đao Lợi , nhưng lần nào cũng bị thua .
(1) : Sakka Deva Indra : Thích-Đề-Hoàn-Nhân tức là Đế-Thích
Vua cõi trời Đao Lợi (Tàvatimsà ).
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 293
Cùng với Chánh Pháp vô lường diệu minh ”.
Bạch Thế Tôn ! Tiến trình đề cập
Chư Thiên ở Tam Thập Tam Thiên
Lại càng tín thọ , nghĩ liền :
“ Thiên giới thật sự bình yên, thịnh cường
A-Tu-La giới, thường suy kiệt
Sẽ hoại diệt, do sự sân điên
A-Tu-La sẽ não phiền
Bởi thất bại trước hiện tiền Thiên uy ”.
14. Mục đích gì Chư Thiên hội tập
Thiện Pháp Đường, Tam thập tam thiên
Suy tư thảo luận căn nguyên
Về mục đích ấy, tương liên thuận thời
Bốn Thiên Vương được mời khuyến giáo
Bốn vị ấy đứng tại chỗ mình.
“ Bốn vị Thiên Vương đồng tình
Chấp nhận lời giảng khuyến sinh làm lành
Thanh thoát, an lạc, tịnh thanh
Bốn vị đứng chỗ của mình an như ”.
15. Bạch Thế Tôn ! Rồi từ phương Bắc
Ánh sáng thật vi diệu khởi lên
Hào quang thù thắng vượt trên
Oai lực của cả Chư Thiên nơi này.
Đức Thiên Chúa Sắc-Ka lên tiếng :
‘ Các Thiện-hữu ! Theo hiện tượng đây
Báo hiệu Phạm Thiên đến ngay
Hào quang vi diệu, điều này báo tin ”.
“ Theo hiện tượng thấy phát sinh
Phạm Thiên sẽ hiện quang minh tại tiền
Vì khi xuất hiện Phạm Thiên
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 294
Hào quang vi diệu đến liền trước ngay ”.
16. Bạch Thế Tôn ! Nơi đây Thiên chúng
Cõi Đao Lợi ngồi xuống ghế mình
Nói rằng : ‘Hiện tượng phát sinh
Ta sẽ tìm hiểu tận tình ra sao ?
Hào quang ấy thế nào hậu quả ?
Khi biết cả, sẽ gặp vị này’.
Tứ Đại Thiên Vương tại đây
Cũng nói như thế, ngồi ngay tòa mình.
Và như vậy, đồng thanh nhất trí
Cõi Đao Lợi các vị đồng lòng.
17. Bạch Ngài ! Thảo luận vừa xong
Bỗng xuất hiện Thường Hình Đồng Phạm Thiên
Trước Chư Thiên cõi trời đông đủ
Sá-Năng-Kú-Ma-Rá (1) Phạm Thiên
Xuất hiện hóa tướng tại tiền
Thô xấu, sắc tướng vô duyên tầm thường
Không thù thắng ; Chư Thiên không phục
Nên đúng lúc xuất hiện rỡ ràng
Như tượng chói sáng bằng vàng
Sắc tướng, danh tiếng lại càng thắng xa
Chư Thiên cõi Băm-Ba – Đao Lợi
Phạm Thiên tới, sáng chói như vầy.
Nhưng các vị Thiên tại đây
Không ai đảnh lễ, không ai mời ngồi.
Tất cả đứng, chắp tay yên lặng
Với ý nghĩ : ‘Nếu đấng Phạm Thiên
Muốn gì với một vị Thiên
_______________________________
(1) : Vị Phạm Thiên tên Sanamkumàra - Thường Đồng Hình
( hay Thường Hình Đồng vì hiện thân con nít ).
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 295
Thời ngồi trên chỗ vị Thiên đó liền’.
Bạch Thế Tôn ! Phạm Thiên nếu muốn,
Sẽ ngồi xuống chỗ vị Thiên nào
Vị Thiên ấy vui biết bao !
Sảng khoái, hoan hỷ không sao nghĩ bàn.
Như một vị trong hàng Sát-Lỵ (1)
Lễ quán đảnh (2), vương vị lên ngôi
Sảng khoái, hoan hỷ vô hồi
Như ai được Phạm Thiên ngồi chỗ riêng.
18. Thường Đồng Hình Phạm Thiên biến tướng
Lại xuất hiện hình tượng xấu xa
Là một đồng tử tên là
Ngũ Kế – Panh-Chá-Si-Kha (3) tiểu đồng.
Hiện thần thông, vị này bay bổng
Ngồi kiết già khoảng trống hư không
Giống như lực sĩ oai phong
Ngồi trên đất phẳng thế trong kiết già.
Vị Panh-Chá-Sí-Kha đồng tử
Thường Đồng Hình, danh tự Phạm Thiên
Trên không kiết già ngồi yên
Thấy sự an tịnh Chư Thiên cõi trời
Ba mươi ba , tức trời Đao Lợi
Liền hoan hỷ ca ngợi, nói liền :
“
Cùng vua Đế Thích hiện tiền tán dương
Đảnh lễ Thế Tôn Pháp Vương
_______________________________
(1) : Giai cấp thứ nhì trong 4 giai cấp của Bà-la-môn : Sát-Đế
Lỵ ( Khattiyà ) là giai cấp vua chúa quan quyền .
(2) : Xin xem chú thích ở Kinh Đại Bổn trang 31 .
(3) : Pancasikha - Ngũ Kế , hóa thân của Phạm Thiên
Sanankumàra (Thường Đồng Hình Phạm Thiên ).
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 296
Cùng với Chánh Pháp vô lường diệu minh
Các Thiên chúng mới hóa sinh
Lên cõi Đao Lợi thân hình đẹp thay
Quang sắc thù thắng hòa hài
Những vị này trước đã hay tu hành
Sống đời phạm-hạnh tịnh thanh
Giữ gìn giới luật, hóa sanh cõi này
Thắng xa về quang sắc đây
Thọ mạng, danh tiếng đủ đầy, vượt hơn.
Đệ tử của đấng Thế Tôn
( Là bậc Đại Tuệ đáng tôn quý này )
Sống theo lời dạy của Ngài
Đến khi mệnh tận, sinh ngay cõi trời
Sắc-Ka Inh-Đá, hết lời tán dương
Đảnh lễ Thế Tôn Pháp Vương
Cùng với Chánh Pháp vô lường diệu minh ”.
19. Bạch Thế Tôn ! Sự tình lời ấy
Nội dung vậy, của vị Phạm Thiên
Tiếng nói Phạm Thiên căn nguyên
Có tám đặc điểm được tuyên xưng đầu :
Ý thâm sâu, phân minh, lưu loát
Nghe rõ ràng, dịu ngọt, vang vang
Sung mãn, nghe hiểu dễ dàng.
Khi ngài giải thích, âm vang tỏ tường
Cả hội chúng các phương nghe hiểu
Tám đặc điểm tiêu biểu, cao thâm
Tiếng ấy gọi là Phạm-âm.
Phạm Thiên lại hiện hóa thân lúc cần
Ba mươi ba hóa thân cả thảy
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 297
Mỗi thân ấy ngồi thế kiết già
Trên mỗi chỗ ngồi thiên tòa
Của chư Thiên cõi Băm Ba sẵn dành
Hóa thân ấy đành rành nói với
Chư Thiên tại Đao Lợi tại tiền :
“ Này chư Thiện-hữu hữu duyên !
Cõi trời Tam thập tam thiên sinh vào.
Quý vị nghĩ thế nào sự việc
Đức Thế Tôn siêu việt giáng trần
Chỉ vì hạnh phúc Thiên, Nhân
Vì lòng thương tưởng, không phân biệt gì.
Những ai đã quy y Tam Bảo
Phật, Pháp, Tăng toàn hảo cao siêu
Giữ gìn giới luật các điều
Thân hoại mệnh tận, một chiều để đi :
- Niêm-Ma-Ná-Rát-Ti (1) thiên giới
( Hóa Lạc Thiên ) sinh tới an hòa,
- Hay Pa-Ri-Ní-Mít-Ta- (2)
Va-Sa-Vách-Tí nguy nga cung trời
( Tha-Hóa-Tự-Tại ) thời cũng thuộc,
- Tu-Si-Ta ( Đâu Suất ) (3) sinh lên
- Hay sinh vào Dạ-Ma Thiên (4)
- Hoặc sinh Tam Thập Tam Thiên (5) thượng tòa
- Cha-Tú-Ma-Ha-Ra-Chi-Ká (6)
( Tứ Thiên Vương ) phúc quả thiên tòa.
_______________________________
(1) : Cõi trời Hóa-Lạc-Thiên ( Nimmànaratti ) .
(2) : Cõi trời Tha-Hóa-Tự-Tại Thiên ( Parinimitta Vasavatti ) .
(3) : Cõi trời Đâu-Suất hay Đâu-Suất-Đà ( Tusità ) .
(4) : Cõi trời Yàmà . (5) : Cõi trời Đao Lợi ( Tàvatimsa ) .
(6) : Catumahàràjikà : cõi trời Tứ Đại Thiên Vương .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 298
Những ai hạ phẩm, sinh qua
Ganh-Tháp-Ba (Càn-Thát-Bà) (1) ung dung.
21. Bạch Thế Tôn ! Nội dung diễn tả
Sa-Năng-Ku-Ma-Rá Phạm Thiên,
Khi ngài nói, mỗi vị Thiên
Đều nghĩ do vị ngồi trên chỗ mình
Chỉ vị ấy phân minh nói rõ
Băm hai vị khác chỗ lặng yên.
“ Chỉ một Phạm Thiên nói lên
Mọi hóa thân khác đều rền tiếng ra
Một vị im lặng an hòa
Băm hai vị khác đều là lặng yên.
Cùng Vua Đế Thích nghĩ liền ý ra :
‘ Chỉ có vị ngồi chỗ ta
Vị Phạm Thiên ấy nói ra một mình ”.
22. Bạch Ngài ! Thường Đồng Hình vị ấy
Liền thu nhiếp cả thảy hóa thân
Thu còn lại chỉ một thân
Liền ngồi trên chỗ thuộc phần Sắc-Ka
(Tức Thiên chúa Inh-Đa – Đế Thích )
Vì lợi ích Thiên chúng tại đây
Phạm Thiên giảng dạy như vầy :
“ Này chư Thiện-hữu nơi đây ! Nghĩ gì ?
Về Bốn pháp diệu kỳ Thần Túc
Đã được đức Ứng Cúng Thế Tôn
Chánh Đẳng-Giác, Đại Sa-Môn
_______________________________
(1) : Gandhabba – Càn-thát-bà : Các vị nhạc công để tấu nhạc
cho chư Thiên tại cung trời .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 299
Trí-giả, Kiến-giả tuyên ngôn giảng bày
Khéo giải thích đủ đầy, thỏa đáng
Để sung mãn, thuần thục thần thông
Để được thi triển thần thông.
Thế nào là bốn điều đồng cần nương ?
Vị Tỷ Kheo tinh tường đề cập
Thường tu tập Thần túc thuần thành
Câu hữu dục, thiền định hành
Tư duy câu hữu, tinh cần thiền-na
Với trạch pháp trải qua câu hữu
Tinh cần hành, thành tựu lành thay !
Cả bốn pháp Thần Túc này
Đã được Đại Giác giảng bày rõ ngay
Khéo giải thích đủ đầy, thỏa đáng
Để sung mãn, thuần thục thần thông
Để được thi triển thần thông.
“ Này các Thiện-hữu ! Trong giòng Sa-môn
Bà-la-môn, tương lai hiểu biết
Thần Túc thông một việc hay nhiều
Hình thức thần thông mọi chiều
Họ sẽ tu tập bốn điều đáng tôn,
Bà-la-môn, Sa-môn hiện tại
Hiểu các loại Thần túc thông này
Hình thức một hay nhiều đây
Họ sẽ phát triển, tu ngay pháp này.
“
Có thấy ta thần lực như vầy ? ”
– “ Thật có như vậy , thưa ngài ! ”
– “ Này chư Thiện-hữu ! Chính đây tựu thành
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 300
Nhờ tu tập, thực hành, phát triển
Bốn Thần Túc, nên khiến đủ đầy
Có đại thần lực như vầy
Có đại oai đức từ đây tựu thành ”.
23. Bạch Thế Tôn ! Phát sinh câu chuyện
Với nội dung diễn biến kể ra
Rồi Sá-Năng-Ku-Ma-Ra
Vị Phạm Thiên ấy trên tòa nói thêm :
“ Chư Tam thập tam thiên Thiện-hữu !
Như thế nào thành tựu diệu kỳ ?
Ba con đường tắt để đi
Hướng đến an lạc không chi hơn này,
Đã được ngài Thế Tôn Trí-giả
Bậc Kiến-giả, Ứng Cúng chứng tri.
Ba con đường tắt là gì ?
* Một người nào đó độn trì, chẳng phân
Đắm Dục lạc, cận thân ác pháp
Nhờ nhân duyên, nghe Pháp thánh lành
Như lý tác ý, thực hành
Chánh pháp, tùy pháp đắc thành thong dong,
Kể từ đó sống trong Chánh pháp,
Bất thiện pháp, dục lạc tránh xa.
An lạc, hoan hỷ khởi ra
Nhờ từ hỷ-duyệt sanh, mà vui an.
Là đường tắt dẫn đến lạc an,
Đã được Đại Giác Trí toàn
Kiến giải, Ứng Cúng, Từ hàng (1) Thế Tôn
Đã chứng ngộ pháp môn vi diệu.
_______________________________
(1) : Từ hàng : Xem chú thích ở trang kế .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 301
24. * Các Thiện hữu ! Trí thiểu có người
Thân hành thô lậu, thường lười
Khẩu hành cùng ý hành, thời lậu thô
Chưa an tịnh, thường phô vọng động
Một thời gian sau, bỗng được nghe
Thánh pháp vi diệu chở che
Như lý tác ý, chứng về minh tri
Đắc chánh pháp và tùy pháp cả
Thân, khẩu, ý đều đã tịnh an
Khởi lên an lạc, hân hoan
Nhờ từ hỷ-duyệt sanh, càng vui an,
Là đường tắt dẫn chỉ lạc an
Đã được Đại Giác Trí toàn
Kiến giải, Ứng Cúng, Từ hàng (1) Thế Tôn
Đã chứng ngộ pháp môn vi diệu.
25. * Các Thiện-hữu ! Trí thiểu có người
Không như thật biết tới nơi :
‘Đây là bất thiện’, ‘đây thời thiện an’
‘Đây không tội’, ‘đây toàn tội lỗi’
‘Đây đường lối cần phải thuận theo’
‘Đây cần né tránh’, không theo
‘Đây là hạ liệt’, sẽ gieo đọa trầm
‘Đây cao thượng’, uyên thâm, ưu thắng
Còn ‘đây là đen trắng đồng đều’.
Không sao phân biệt mọi điều,
Thời gian sau đó, được chiêu ân lành
_______________________________
(1) : Từ hàng ( Thuyền Từ ) : Giáo Pháp của đức Thích Ca Thế
Tôn ví như chiếc thuyền từ bi cứu vớt chúng sinh đang đắm
chìm trong biển khổ . Ngài là bậc Từ Hàng Cứu Khổ .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 302
Nghe Thánh-pháp tịnh thanh, cao quý
Rồi như lý tác ý ; được mau
Chánh pháp, tùy pháp chứng vào
Vị ấy như thật hiểu sâu tinh tường
Biết phân biệt mọi đường phải trái
Nhờ biết vậy, trừ diệt vô minh
Khởi lên an lạc, hỷ sinh
Minh được sanh khởi ; hành trình thứ ba,
Là đường tắt hướng qua an lạc
Đã được đấng Đại Giác, Trí toàn
Kiến-giả, Ứng Cúng, Từ hàng
Thế Tôn chứng ngộ ba đàng tắt đây !
Ba đường tắt hướng đến lạc an.
26. “
Về Bốn Niệm Xứ vẹn toàn cao sâu
Các Thiện-hữu ! Thế nào nghĩ đến ?
Tứ Niệm Xứ hướng đến thiện chơn
Đã được Đại Giác Thế Tôn
Bậc Trí-giả, Đại Sa-môn, Phật Đà
Bậc Ứng Cúng từ hòa, chứng ngộ.
Vậy bốn Niệm Xứ đó là gì ?
“
* Tỷ Kheo một vị chuyên vì ‘quán thân
Thân trên thân’ nhiệt tâm, tỉnh giác
Giữ chánh niệm, diệt các ưu tham
Nhờ quán thân trên nội thân
Đạt được chánh định, đạt phần tịnh an
Nhờ vào đó, khởi sanh tri kiến
Với các thân, khác diện tự thân.
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 303
* Quán các cảm thọ nội thân,
* Quán tâm, tỉnh giác chuyên cần ung dung.
* Thường quán pháp, đối cùng các pháp
Luôn nhiệt tâm, tỉnh giác, nhẫn kham
Giữ chánh niệm. diệt ưu tham
‘Quán pháp trên pháp’ thì tâm thuần dần
Đạt chánh định, đạt chân an tịnh
Nhờ an, định – tri kiến khởi sinh
Đối với các pháp khác mình,
Nên bốn niệm xứ hướng nhìn thiện chơn
Đã được đấng Thế Tôn, Trí-giả
Bậc Kiến-giả, Ứng Cúng chứng tri ”.
27. Bạch đức Thế Tôn ! Sau khi
Vị Phạm Thiên đã uy nghi trình bày,
Nội dung khác, vị này nói tới :
“
Quý vị nghĩ gì tận tường
Về bảy thứ Định-tư-lương lập thành
Để thiền định thực hành toàn bích
Sa-Ma-Thí Pa-Rích-Kha-Ra (1)
Là Định-tư-lương, cao xa
Đã được Đại Giác Phật Đà chứng tri.
Định-tư-lương những gì là bảy ?
Chánh tri kiến, chánh ngữ, tư-duy
Chánh nghiệp, chánh mạng đồng thì
Chánh tấn, chánh niệm – bảy chi cần tầm.
Nhất cảnh tánh của tâm cao quý
Do bảy chi chuẩn bị dọn đường :
_______________________________
( 1) : Định Tư Lương - Samàdhi-parikkhàrà .
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 304
Gọi Thánh Chánh Định, tuyên dương
Với các y chỉ, tư lương đồng thì,
- Chánh tư duy đến khi vừa đủ
Chánh tri kiến thứ tự khởi sinh,
- Chánh ngữ vừa đủ tiến trình
Tư duy chân chánh khởi sinh rõ ràng,
- Khi chánh nghiệp sẵn sàng, vừa đủ
Để chánh ngữ sinh khởi, hiểu rành,
- Chánh mạng vừa đủ có danh
Để cho chánh nghiệp khởi sanh tức thì,
- Chánh tinh tấn một khi vừa đủ
Để chánh mạng thứ tự khởi sinh,
- Chánh niệm vừa đủ tiến trình
Để chánh tinh tấn khởi sinh rõ ràng,
- Khi chánh định sẵn sàng, vừa đủ
Để chánh niệm thứ tự khởi sinh,
- Chánh trí vừa đủ tiến trình
Để cho chánh định khởi sinh dễ dàng,
- Chánh giải thoát sẵn sàng, vừa đủ
Để chánh trí thứ tự khởi sinh.
“
Nói rằng : ‘Chánh pháp quang minh xuất trần
Được Thế Tôn tự thân khéo thuyết
Pháp siêu việt kết quả tức thì
Ngay trong hiện tại minh tri
Vượt thời gian ; nếu đến, thì thấy ngay
Hướng dẫn ai hành trì đến đích
Người trí thích, giác hiểu tự mình
Cửa bất tử mở rộng thinh.
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 305
Đây là chánh ngữ, quang minh đủ đầy.
“
Không thối chuyển, chân thật, tinh cần
Tin tưởng Pháp, tin tưởng Tăng
Tâm không thối chuyển, lại năng nghiêm trì
Về giới hạnh, không chi đáng trách
Khiến bậc Thánh hoan hỷ, tán dương
Những vị hóa sinh Thiên đường
Do theo Chánh pháp thiện lương tu hành
Hơn hai trăm bốn mươi vạn vị
Là Cư-sĩ tại Má-Ga-Tha
Tất cả mệnh chung an hòa
Những vị này đã trải qua tinh cần
Đã diệt trừ ba phần kiết sử
Đều thứ tự chứng quả Thất Lai (1)
( Dự Lưu, Tu-Đà-Hoàn ) này
Không đọa ác thú, chẳng chầy chứng tri
Đạt đạo quả uy nghi chánh giáo
Nhiều vị cũng chứng đạo Nhất Lai (2)
“ Quả vị Tư-Đà-Hàm này
Các hàng sinh chúng phước đây vô lường
Công đức không thể ước lường
Tính sai sợ phạm tội trường vọng ngôn ”
_______________________________
* Bốn thánh quả Thinh-Văn-Giác : (1) :Tu-Đà-Hoàn ( Sotàpatti ) hay Dự Lưu quả hoặc Thất Lai quả (chỉ còn sinh lại thế gian 7 lần) (2) : Tư-Đà-Hàm ( Sakadàgàmi ) hay Nhất Lai quả (sinh lại 1 lần)
(3) : A-Na-Hàm ( Anàgàmi ) hay Bất Lai quả ( sinh lên cung trời
Tịnh Cư (Suddhàvàsa) để tiếp tục tu và nhập Vô Dư Niết Bàn .
(4) : A-La-Hán ( Araham ) được dịch là Vô Sanh, Vô Học, Ứng
Cúng, sau khi mạng chung sẽ tấn nhập Vô Dư Niết Bàn.
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 306
28. Bạch Thế Tôn ! Nội dung diễn tả
Sá-Năng Ku-Ma-Rá giảng ra.
Thiên Vương Vết-Sá-Va-Na
Khởi lên suy nghĩ : “ Thật là lành thay !
Thật vi diệu, điều này hy hữu !
Một Đạo Sư thành tựu như vầy !
Rất là thù thắng thẳng ngay
Pháp thoại thù thắng, diễn bày cao siêu
Một con đường thuận chiều, thù thắng,
Ngài là bậc Chánh Đẳng hiện thì ”.
Bạch Thế Tôn ! Tâm tương tri
Phạm Thiên biết rõ tâm vì Thiên Vương
Liền nói với Thiên vương : “ Hiền-giả
Tỳ-Sa-Môn – Vết-Sá-Va-Na !
Ngài nghĩ thế nào, khi mà
Trong thời quá khứ trải qua lâu dài
Đã có ngài Đạo Sư thù thắng
Một pháp thoại siêu đẳng diệu kỳ
Con đường đặc biệt, minh tri.
Tương lai sẽ có một vì Đạo Sư
Tâm đại từ, Trí Bi thù thắng
Một pháp thoại siêu đẳng cao siêu,
Con đường đặc biệt thuận chiều.
Vị lai, quá, hiện… cũng đều hiện thân
Bậc Đạo Sư vô ngần cao quý.
* * *
Đó là lời của vị Phạm Thiên
Thường Đồng Hình với chư Thiên
Cõi trời Tam thập tam thiên hiện tiền.
* Với nhân duyên tự nghe khuyến tấn
Trường Bộ - (Tập 2) Kinh 18 : XÀ-NI-SA * MLH – 307
Rồi tự thân chấp nhận pháp liền
Vết-Sá-Va-Ná Đại Thiên
Đem pháp nói lại chúng Thiên của mình.
* Tự thân nghe, đồng tình tất cả
Dạ-xoa Cha-Na-Vá-Sa-Pha
Bạch lại với đức Phật-Đà
Toàn bộ pháp thoại của ngài Phạm Thiên.
Đức A-Nan trước tiên nghe được
Do Thế Tôn lần lượt kể ra,
Chấp nhận sau khi suy qua
Rồi tôn-giả A-Nan-Đa truyền lời
Với Đại chúng Tăng thời hoan hỷ
Tỷ Kheo Ni, Cư-sĩ nghe chung
Tứ chúng hoan hỷ vô cùng
Với phần pháp thoại nội dung diệu huyền.
Phạm hạnh này được duyên hưng thịnh
Được quảng bá chân chính rộng truyền
Đến loài người và chư Thiên
Vì được khéo léo trùng tuyên, trình bày ./-
*
* *
( Chấm dứt Kinh 18 : XÀ-NI-SA – Janavasabha-sutta )
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D431932400.-%3B)