TAM TẠNG THÁNH KINH PHẬT GIÁO
TẠNG KINH (NIKÀYA)
Thi Hóa
TRƯỜNG BỘ KINH
(Dìgha Nikàya)
Tập I
Hòa Thượng THÍCH MINH CHÂU
Dịch sang tiếng Việt từ Tam Tạng Pàli
Chuyển thể Thơ: Giới Lạc MAI LẠC HỒNG
NHÀ XUẤT BẢN PHƯƠNG ĐÔNG PL. 2555 - DL 2010
8. Kinh KASSAPA
(Kassapa-sutta – Kinh Ca-Diếp)
Như vậy, tôi nghe :
1. Một thời, đức Thế Tôn an trụ
Uy-Nhã-Quốc , tức Ú-Chun-Na (1)
Vườn Kanh-Ná-Kách-Thá-La (2)
Bấy giờ có Káp-Sa-Pa (3) đến gần
Tu theo cách ngoại nhân lõa thể
Nghe Thế Tôn thứ đệ thuyết minh
Pháp cao thâm, độ hữu tình
Nên đến yết kiến một mình xem sao !
Khi đến nơi, xã giao lời thật
Đứng một bên, thắc mắc hỏi ra :
2. – “ Thưa Tôn Giả Gô-Ta-Ma !
Nghe Ngài chỉ trích xấu xa, sai lầm
Mọi khổ hạnh thân, tâm nhiều dạng.
Ngài mạt sát, phỉ báng thẳng tay
Lối sống khắc khổ lầm sai
Những lời như thế, chính Ngài thốt ra ?
Hay chỉ là những lởi vu khống
Họ vu oan, kình chống với Ngài ?
Hay họ tuyên bố thẳng ngay
_______________________________
(1) : Xứ Ujunnà được âm là Uy-Nhã Quốc .
(2) : Vườn nai Kannakatthala .
(3) : Một người ngoại đạo tu đạo lõa thể tên Kassapa ( Ca Diếp ).
Đệ tử đức Phật Thích Ca có nhiều vị đệ tử có tên Kassapa , như các Tôn giả : Maha Kassapa , Uruvela Kassapa (Ưu-Lâu-Tần-Loa Ca-Diếp) , Gàya Kassapa (Già-gia Ca-Diếp) , Nadi Kassapa (Na-Đề Ca-Diếp) và vị này sau đó cũng xuất gia với đức Phật và cũng đắc Thánh quả A-La-Hán .
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 274
Như pháp, thuận pháp, tỏ bày đúng thay !
Chủ trương nào, chính hay là phụ
Gặp cật nạn trong đủ đề tài
Con không muốn chỉ trích Ngài
Một cách sai lạc ; xin Ngài giảng ra ”.
3. – “ Káp-Sa-Pá ! Nay ta xác định :
Những ai nói đều chính do Ta
Chỉ trích khổ hạnh tối đa
Phỉ báng, mạt sát ; đó là vọng ngôn
Không đúng lời chân ngôn xác tín.
Với thiên nhãn thanh tịnh, siêu nhân
Ta đã thấy những thành phần
* Siêng tu khổ hạnh, hành thân tột cùng
Khi thân hoại mạng chung, người ấy
Phải chuốc lấy ác thú sinh qua
Đọa xứ, địa ngục phải sa,
* Cũng có những chúng, tối đa đêm ngày
Rất khổ hạnh, đọa đày khắc khổ
Khi thân hoại, sinh chỗ thiện sanh
Thiên giới, trần thế an lành
Thiên nhãn thanh tịnh, ta hằng thấy đây.
– Káp-Sa-Pá ! Cũng tày thiên nhãn
Ta đã thấy những cảnh dây dưa
* Có người khổ hạnh vừa vừa
Đến khi thân hoại, đẩy đưa chẳng lành
Vào đọa xứ hoặc sanh địa ngục.
* Còn có người một mực khoan hòa
Sống ít khắc khổ quá đà
Mạng chung lại được sinh qua cõi trời
Hay thiện thú, cõi người an lạc.
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 275
– Káp-Sa-Pá ! Thấu đạt điều đây
Biết đúng sinh, diệt, khứ, lai,
Sự tu khổ hạnh những ai thực hành
Thì làm sao Ta đành chỉ trích
Hay mạt sát tùy thích tối đa
Lối sống khắc khổ trải qua
Hoặc tu khổ hạnh, cũng là tùy duyên.
– Káp-Sa-Pá ! Cũng nguyên có vị
Là Sa-môn, Phạm Chí bên ngoài
Là nhà bác học, biệt tài
Giỏi sự tranh luận như tài bắn tên
Chẻ sợi tóc hai bên tách cả
Đi khắp nơi đả phá kiến tà
Chỉ với trí tuệ hài hòa
Vị này có điểm với Ta tương đồng
Có những điểm họ công nhận phải
Ta cũng thấy là phải, giống nhau
Họ cho không phải điểm nào
Ta cũng thấy vậy, nhằm vào tương ưng
Có những điểm vẫn từng dị biệt
Họ nói phải, Ta biết là không
Có điểm họ nói là không
Ta công nhận phải, chẳng đồng với nhau.
5. Ta đến gặp, khởi đầu câu chuyện :
– “ Các Hiền giả ! Những điểm bất đồng
Hãy để yên đó, tạm xong
Những điểm đồng ý, đả thông rõ ràng
Người có trí luận bàn, nghiệm thử
Thầy với thầy, đệ tử với nhau
* Pháp nào bất thiện làm đầu
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 276
Được xem bất thiện cũng hầu như nhau.
* Pháp lỗi lầm ; được xem lầm lỗi.
* Pháp không nên u tối tuân hành
Được xem không nên tuân hành.
* Không xứng bậc thánh tịnh thanh pháp nào
Hoặc được xem không sao xứng đáng
Pháp bậc thánh, nông cạn đáng chê.
* Những pháp ô nhiễm thuộc về,
Được xem ô nhiễm mọi bề khứ lai.
– Các Hiền giả ! Biện tài như vậy
Ai hoàn toàn pháp ấy xả ly ?
Sa Môn Kiều-Đàm toàn tri
Hay những Sư Trưởng, đương thì Tôn Sư ?
6. – Káp-Sa-Pá ! Đến từ sự việc
Những bậc trí tìm biết, luận đàm
Những pháp như trên, bao hàm
Giữa những Hiền giả & Kiều-Đàm Sa Môn
Thì Sa Môn hoàn toàn ly xả
Những pháp ấy, tất cả không cần
Còn những Sư Trưởng, Tôn nhân
Của các giáo phái, một phần xả ly.
– Káp-Sa-Pá ! Vậy thì nên biết
Những bậc trí khảo duyệt chánh chơn
Đàm luận, tìm hiểu kỹ hơn
Phần lớn tán thán Sa Môn Kiều-Đàm.
7. – Káp-Sa-Pá ! Các hàng trí dự
Thầy với thầy, đệ tử với nhau
Hỏi nhau, đàm luận, tìm cầu
* Pháp nào là thiện, xem như thiện lành
* Không lỗi lầm phát sanh pháp ấy
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 277
Hoặc xem như không thấy lỗi lầm.
* Những pháp phải nên tuân hành
Được xem là pháp tuân hành, quan tâm.
* Hoặc những pháp xứng tầm bậc thánh
Hay được xem bậc thánh xứng tầm.
* Những pháp thanh tịnh uyên thâm
Được xem thanh tịnh thân tâm an lành.
Giữa các vị thực hành Hiền giả
Những pháp này ai đã tựu thành ?
Sa Môn Kiều-Đàm tịnh thanh
Hay những Sư Trưởng, giáo ngành Tôn Sư ?
8. – Káp-Sa-Pá ! Đến từ sự việc
Những bậc trí tìm biết, luận đàm
Những pháp như trên, bao hàm
Giữa các Hiền giả & Kiều-Đàm Sa Môn
Thì Sa Môn hoàn toàn thành tựu
Các vị kia thành tựu một phần
Như vậy, đàm luận chánh chân
Phần lớn tán thán ly trần Sa Môn.
9 & 10.– Káp-Sa-Pá ! Đàm ngôn thiết yếu
Các bậc trí tìm hiểu, hỏi nhau :
Những pháp như trên bàn vào
Giữa các Hiền giả ai nào xả ly ?
Chúng đệ tử các vì Tôn Trưởng
Các trưởng thượng giáo phái bao hàm
Hay chúng đệ tử Kiều-Đàm
.
Luận bàn cặn kẻ, rõ ràng thấy ra
Đệ tử Gô-Ta-Ma cả thảy
Đã hoàn toàn pháp ấy xả ly
Còn chúng đệ tử các vì
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 278
Tôn giả, Sư trưởng xả ly một phần.
11 & 12. Lại tìm hiểu chánh chân liễu sự
Thầy với thầy, đệ tử với nhau
Về những pháp đã bàn vào
So sánh đệ tử bên nào là hơn
Chúng đệ tử Sa Môn sở hữu
Thật hoàn toàn thành tựu ngọn ngành
Còn các đệ tử đích danh
Của các Sư Trưởng tựu thành ít thôi.
– Káp-Sa-Pá ! Mọi thời tìm biết
Các bậc trí chi tiết xét suy
Tán thán Như Lai Biến Tri
Cùng chúng đệ tử xả ly, tựu thành.
13. – Káp-Sa-Pá ! Đành rành đã có
Một phương pháp chỉ rõ con đường
Khiền ai tuân theo, tận tường
Sẽ tự thấy biết chân thường cao thâm
Là Sa Môn Kiều-Đàm chân thật
Nói lợi ích, đúng luật, đúng thời
Hợp theo pháp, trải muôn nơi
Chính con đường Thánh sáng ngời siêu nhiên.
Bát Chánh Đạo vẹn tuyền tám nhánh
Chánh Tri Kiến cùng Chánh Tư Duy
Chánh Ngữ, Chánh Nghiệp tường tri
Chánh Mạng, Tinh Tấn đồng thì Niệm chân,
Thêm Chánh Định, vẹn phần thánh đạo
Là phương pháp toàn hảo, an lành
Khiến ai theo đó thực hành
Sẽ tự thấy biết ngọn ngành gần xa
Sa Môn Gô-Ta-Ma là bậc
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 279
Nói đúng thời, chân thật, lợi tha
Hợp theo Pháp, Luật trải qua
Con đường thánh đạo thật là cao minh.
14. Káp-Sa-Pá lõa hình vị ấy
Nghe nói vậy, bạch đức Thế Tôn :
– “ Kính thưa Hiền giả Sa Môn !
Những pháp khổ hạnh vẫn luôn bảo tồn
Các Sa-môn, Bàn-môn công nhận
Sẽ đạt tận được quả Sa-môn
Đạt đến quả Bà-la-môn
Những phương khổ hạnh bảo tồn như sau :
* Sống lõa thể với bao phóng túng
Các lễ nghi họ cũng bỏ trôi
* Hoặc cách đứng ăn không ngồi
* Đứng đại tiểu tiện, ăn rồi liếm tay
* Đi khất thực, đứng ngay chẳng bước
* Không nhận thức ăn trước khi đi
* Không nhận thức ăn riêng chi
* Mời ăn không nhận, sợ vì dành riêng
* Hai người đang hiện tiền ăn uống
Một người cho không muốn nhận quà
* Không nhận từ những đàn bà
Đang cho con bú hoặc là có thai
Sợ đứa trẻ thiệt thòi dinh dưỡng
* Không nhận phần từ hướng đi quyên
Khi có nạn đói trong miền
Sợ rằng xén bớt phần tuyền nạn nhân.
* Không nhận, sợ mất phần gia súc
Khi chó , mèo… đang chực thức ăn
Không ăn cá, thịt lộn chen
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 280
Không uống rượu nấu, rượu men sa đà
Chỉ nhận ăn mỗi nhà một miếng
Hoặc hai nhà hai miếng, dùng qua
Hoặc nhận ăn tại bảy nhà
Chỉ ăn bảy miếng cho qua đói lòng
Hoặc nuôi sống chỉ mong một bát
Hoặc hai bát… bảy bát thí phần
Chỉ ăn mỗi ngày một lần
Hai ngày một bữa, một tuần mới ăn
Hoặc vị ấy tinh cần tiết chế
Nửa tháng lệ một bữa ăn qua.
Thưa Hiền giả Gô-Ta-Ma !
Những pháp khổ hạnh trải qua bảo tồn
Được Sa-môn, Bàn-môn ca tụng
Sa-môn quả từ chúng đạt thành
Bà-la-môn quả phát sanh
Cũng từ khổ hạnh thực hành tối đa :
Thức ăn họ chỉ là cỏ lúa
Ăn hạt cải, lúa tắc, bột vừng
Ăn gạo xấu, ăn trấu dừng
Ăn nước bột gạo, măng rừng, rễ cây
Ăn phân bò, trái cây rụng xuống
Ăn da vụn, ăn cỏ qua ngày.
Vị ấy mặc áo thô gai
Hoặc vải liệm xác ở ngoài tha ma
Ti-ta-ca vỏ cây làm áo
Da sơn dương, phấn tảo mặc thường
Bện bằng nhiều mảnh sơn dương
Hoặc áo bằng cỏ cát tường kết chung
Áo vỏ cây, áo từng miếng gỗ
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 281
Áo tóc bện gia cố thành mền
Đuôi ngựa bện thành áo bền
Không cạo râu tóc, nhổ liền tóc râu
Hạnh không ngồi, bao lâu vẫn đứng
Ngồi chò hỏ, giữ vững kiểu này
Thường nằm ngủ trên đống gai
Bạ đâu nằm đó, người đầy bụi dơ
Ngủ ngoài trời, vật vờ nằm đất
Ăn uế vật, nước tiểu trâu bò
Ăn phân bò, ăn đất tro
Nước lạnh không uống, tắm cho ba lần
Xuống dưới nước đầm thân tắm gội
Mong sạch tội, theo tục Bàn-môn
Theo ý Sa Môn Thế Tôn
Khổ hạnh như thế đáng tôn không nào ? ”.
15. –“ Káp-Sa-Pá ! Với bao cách thức
Hành khổ hạnh rất mực, sẵn dành
Như trên ngươi đã kể rành
Nhưng nếu vị ấy tu hành đáng chê
Giới Cụ Túc không hề chứng được
Không chứng được về Cụ Túc Tâm,
Tuệ Cụ Túc cũng xa tầm
Thì chính vị ấy phù trầm, cách xa
Bà-la-môn cùng Sa-môn quả.
Nếu Tỷ Kheo chí cả quyết tầm
Sống tu tập Từ Bi tâm
Tâm không thù hận, không làm trái oan
Cố diệt tận hoàn toàn lậu hoặc
Tự giác chứng, diệt tận não phiền
An trú hiện tại, tâm chuyên
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 282
Đạt Tâm Giải Thoát, an nhiên hoàn toàn
Tuệ Giải Thoát khinh an vô lậu
Tỷ Kheo ấy mới thấu đạt hơn
Đáng gọi Sa-môn chánh chơn
Hoặc đáng gọi Bà-la-môn danh này ”.
16. Nghe đến đây, lõa hình vị đó
Bạch đức Phật : “ Thật khó hành thay ! ”.
– “ Này Káp-Sa-Pá ! Lời này
Thường tình thiên hạ cũng hay than dồn :
‘Khó hành thay Sa-môn hạnh ấy !
Bà-la-môn hạnh đấy khó hành !’
Những loại khổ hạnh đành rành
Như ngươi đã kể, chẳng thành quả chi
Môt người nào, nô tỳ trai, gái
Người tầm thường chẳng phải tuổi tên
Có thể khổ hạnh nêu trên
Như sống lõa thể, ăn liền liếm tay
Hoặc tiết chế bảy ngày một bữa
Ăn một lần sau nửa tháng dài,
Hoặc mặc áo vải thô gai
Nằm ngủ trên đống tre gai chất chồng
Ăn phân bò, phân đồng trược uế
Dầm dưới nước để được tội tiêu
Nhưng nếu thực hành thuận chiều
Hành Sa-môn hạnh còn nhiều gian nan
Vị Tỷ Kheo cần Tâm Cụ Túc,
Giới Cụ Túc, tu tập từ bi
Tuệ Cụ Túc đạt đồng thì
Tâm không thù hận, hành trì khó thay !
Không ác hại, diệt ngay lậu hoặc
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 283
Tự giác chứng, diệt tận não phiền
An trú hiện tại, tâm chuyên
Đạt Tâm Giải Thoát, an nhiên hoàn toàn
Tuệ Giải Thoát khinh an vô lậu
Tỷ Kheo ấy mới thấu đạt hơn
Đáng gọi Sa-môn chánh chơn
Hoặc đáng gọi Bà-la-môn danh này ”.
17. Nghe đến đây, lõa hình vị đó
Bạch đức Phật : “ Thật khó biết thay ! ”
– “ Này Káp-Sa-Pá ! Lời này
Thường tình thiên hạ vẫn hay than dồn :
‘Khó biết thay ! Sa-môn vị ấy
Bà-la-môn vị ấy khó tường’.
Này Káp-Sa-Pá ! tương ưng
Những lối khổ hạnh ấy thường cực đoan.
Nhưng một người thuộc hàng thư lại,
Đầy tớ gái thường đội nước ghè,
Người tầm thường sống vỉa hè,
Có thể khổ hạnh mọi bề trải qua :
Sống lõa thể, rất là phóng túng
Các lễ nghi họ cũng bỏ trôi
Như cách đứng ăn không ngồi
Đứng đại tiểu tiện, ăn rồi liếm tay.
* Đi khất thực, đứng ngay chẳng bước.
* Không nhận thức ăn trước khi đi.
* Không nhận thức ăn riêng chi.
* Mời ăn không nhận, sợ vì dành riêng.
* Hai người đang hiện tiền ăn uống
Một người cho không muốn nhận quà.
* Không nhận từ những đàn bà
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 284
Đang cho con bú hoặc là có thai
Sợ đứa trẻ thiệt thòi dinh dưỡng.
* Không nhận phần từ hướng đi quyên
Khi có nạn đói trong miền
Sợ rằng xén bớt phần tuyền nạn nhân.
* Không nhận, sợ mất phần gia súc
Khi chó, mèo… đang chực thức ăn.
* Không ăn cá, thịt lộn chen
* Không uống rượu nấu, rượu men sa đà.
Chỉ nhận ăn mỗi nhà một miếng
Hoặc hai nhà hai miếng, dùng qua
Hoặc nhận ăn tại bảy nhà
Chỉ ăn bảy miếng cho qua đói lòng
Hoặc nuôi sống chỉ mong một bát
Hoặc hai bát… bảy bát thí phần
Chỉ ăn mỗi ngày một lần
Hai ngày một bữa, một tuần mới ăn
Hoặc vị ấy tinh cần tiết chế
Nửa tháng lệ một bữa ăn qua.
Hoặc những người đó trải qua
Những lối khổ hạnh tối đa thực hành :
Thức ăn họ chỉ là cỏ lúa
Ăn hạt cải, lúa tắc, bột vừng
Ăn gạo xấu, ăn trấu dừng
Ăn nước bột gạo, măng rừng, rễ cây
Ăn phân bò, trái cây rụng xuống
Ăn da vụn, ăn cỏ qua ngày
Vị ấy mặc áo thô gai
Hoặc vải liệm xác ở ngoài tha ma
Ti-ta-ca vỏ cây làm áo
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 285
Da sơn dương, phấn tảo mặc thường
Bện bằng nhiều mảnh sơn dương
Hoặc áo bằng cỏ cát tường kết chung
Áo vỏ cây, áo từng miếng gỗ
Áo tóc bện gia cố thành mền
Đuôi ngựa bện thành áo bền
Không cạo râu tóc, nhổ liền tóc râu.
Hạnh không ngồi, bao lâu vẫn đứng
Ngồi chò hỏ, giữ vững kiểu này
Thường nằm ngủ trên đống gai
Bạ đâu nằm đó, người đầy bụi dơ
Ngủ ngoài trời, vật vờ nằm đất
Ăn uế vật, nước tiểu trâu bò
Ăn phân bò, ăn đất tro
Nước lạnh không uống, tắm cho ba lần
Xuống dưới nước đầm thân tắm gội
Mong sạch tội, theo tục Bàn-môn.
Nhưng muốn gọi đúng Sa-môn
Bà-la-môn đúng, khó còn gấp trăm
Tỷ Kheo phải cần Tâm-cụ-túc
Giới-cụ-túc, tu tập từ bi
Tuệ-cụ-túc đạt đồng thì
Tâm không thù hận, hành trì khó thay !
Không ác hại, diệt ngay lậu hoặc
Tự giác chứng, diệt tận não phiền
An trú hiện tại, tâm chuyên
Đạt Tâm Giải Thoát, an nhiên hoàn toàn
Tuệ Giải Thoát khinh an vô lậu
Tỷ Kheo ấy mới thấu đạt hơn
Đáng gọi Sa-môn chánh chơn
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 286
Hoặc đáng gọi Bà-la-môn danh này ”.
18. Nghe đến đây, lõa hình bạch Phật :
– “ Giới-cụ-túc nghĩa thật là chi ?
Tâm-cụ-túc nghĩa là gì ?
Còn Tuệ-cụ-túc là chi, thưa Ngài ? ”
– “ Káp-Sa-Pá ! Đời đầy phiền não
Cõi trần hoàn vô đạo si mê
Tham sân uế trược nặng nề
Vô minh triền phược mọi bề phủ vây
Bỗng xuất hiện bậc Thầy quảng đại
Thế Gian Giải, Điều Ngự Trượng Phu,
Phật, Thế Tôn, Thiên Nhân Sư,
Chánh Đẳng Chánh Giác đại từ uy linh
Vô Thượng Sĩ hay Minh Hạnh Túc,
Bậc Thiện Thệ, Ứng Cúng, Như Lai,
Do sự chứng ngộ tự Ngài
Rồi lại tuyên thuyết, hoằng khai Pháp mầu
Thuyết Sơ Thiện, rồi sau Trung Thiện
Thuyết Hậu Thiện, văn nghĩa đủ đầy
Truyền dạy Phạm hạnh từ đây
Pháp thân thanh tịnh, bậc Thầy Nhân Thiên.
* Có gia trưởng trong miền thôn ấp
Hoặc một người giai cấp tiện dân
Duyên lành nghe pháp thậm thâm
Sinh lòng ngưỡng mộ, kiếm tầm chân như
Tự suy nghĩ : ‘Đời như cát bụi
Sống dẫy đầy trói buộc não phiền
Luân hồi sinh tử triền miên
Đời sống xuất thế lụy phiền tránh xa
Ta nay phải xuất gia viên mãn
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 287
Đời xuất gia phóng khoáng hư không
Cuộc sống thế gian chất chồng
Phạm hạnh thanh tịnh thật không dễ gìn’.
.
Y trưởng dưỡng đức tin vững chắc
Cạo râu tóc, thân đắp ca-sa
Biệt gia quyến, bỏ cửa nhà
Ba y một bát, xuất gia tu hành.
Sống chế ngự, thực hành Phạm hạnh
Giữ oai nghi, tự tánh sáng lòa
Giới bổn Pa-Tí-Mốc-Kha
Thọ trì nghiêm mật, tránh xa điều tà
Thân, khẩu, ý từ hòa thanh tịnh
Giới cụ túc, thức tĩnh nhiếp tâm
Biết tri túc, giữ các căn
Là Sa-môn hạnh, pháp đăng soi đường.
Káp-Sa-Pá ! Sao tường thuần thục
Là Tỷ Kheo cụ túc giới điều ?
Phải thấy nguy hiểm mọi chiều
Lỗi lầm nhỏ nhặt triệt tiêu dần dần
Vị Tỷ Kheo nghiêm thân tín thọ
Giữ Giới pháp dù nhỏ, nghiêm lành
Thân nghiệp, khẩu nghiệp tịnh thanh
Giới hạnh cụ-túc, các căn giữ gìn
Biết tri túc, trí sinh, chánh niệm
Giới-cụ-túc, thúc liễm thân tâm
Tỷ Kheo chân chánh hành thâm
Cụ-túc Giới hạnh, nội tâm an bình
Bỏ trượng kiếm, sát sinh tránh hẳn
Đại từ tâm, bình đẳng, nhẫn kham
Có tâm hổ thẹn là Tàm
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 288
Ghê sợ là Quý, không làm nghiệp sai
Hành Phạm hạnh, bản lai thanh tịnh
Không trộm cướp, chẳng tính so đo
Quyết không lấy của không cho
Đó là giới hạnh, thước đo Giới điều.
*
44. Vị Tỷ Kheo mong điều giải thoát
Không tà hạnh. dâm ác thấp hèn
Không nói dối trá đua chen
Không nói hai lưỡi chê khen dối lòng
Không lường gạt cũng không ly gián
Sống hòa hợp giữa nạn rẽ chia
Sống đời chân thật sớm khuya
Tránh lời độc ác nọ kia lỗi lầm.
Là giới hạnh trong tầm Giới Luật
Vị Tỷ Kheo thuần thục thọ trì.
Cả đến hạt giống, cỏ cây
Cũng đều thấm nhuận đức dày Sa-Môn
Chỉ ăn ngọ, sống tồn tri túc
Không múa hát, trang sức, kịch ca
Sống thanh đạm, tránh xa hoa
Không dùng hương liệu, dầu thoa thơm nồng
Lại cũng không giường nằm cao rộng
Cũng không nhận thịt sống, bạc vàng
Nô tỳ trai, gái – từ nan
Đàn bà, con gái – không màng lưu tâm
Cừu, dê, heo, gia cầm, voi, ngựa,
Ruộng, đất, vườn, nhà cửa không cần
Từ bỏ gian lận bằng cân
Từ bỏ môi giới, không phần gian tham
Không áp bức, không làm thương tổn
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 289
Không câu thúc, vây khổn, cừu thù
Đó là giới hạnh đặc thù
Cụ-túc Giới Luật chân tu giữ gìn.
*
Trong khi đó, hãy nhìn kẻ khác
* Bà-la-môn hoặc các Sa-môn
Dù ăn tín thí cúng dường
Vẫn còn làm hại thường thường cỏ cây
Hạt từ rễ, hạt này từ đất
Từ chiết cây, hạt thật sinh ra
Tỷ Kheo chân chánh xuất gia
Không hề làm hại cỏ hoa, cây trồng.
*
* Các Sa-môn, số đông Phạm-chí
Dù đã ăn tín thí cúng dường
Vẫn còn cất chứa khôn lường
Món ăn, đồ uống, vải, giường, ngựa xe
Chứa hương liệu, hoa hòe – thụ hưởng
Cốt sao mình sung sướng, hanh thông.
Tỷ Kheo chân chánh thì không
Chẳng hề cất chứa, chất chồng nợ them.
Cụ-túc-giới trong tầm Giới Luật
Vị Tỷ Kheo thuần thục thọ trì.
*
* Sa-môn ngoại đạo các vì
Bà-la-môn nọ trí tri không tường
Không hổ thẹn, dương dương đắc chí
Dù đã ăn tín thí cúng dường
Vẫn sống cuộc sống phô trương
Múa hát, nhạc kịch, diễn tuồng thần tiên
Đấu bò đực, đấu chim cun cút
Đấu ngựa voi, vun vút đấu quyền
Diễn binh, dàn trận liên miên
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 290
Tụng chú, ngâm vịnh khắp miền trải qua.
Vị chân chánh xuất gia không thế
Sống thanh tịnh, giới thể toàn chu
Đó là giới hạnh đặc thù
Cụ-túc Giới Luật chân tu giữ gìn.
* Các Sa-môn, bất minh Phạm-chí
Dù đã ăn tín thí cúng dường
Vẫn sống giải trí du dương
Những trò cờ bạc chủ trương ăn tiền
Cờ trên không, cờ trên mặt đất
Tám hình vuông hoặc đặt mười hình
Trò chơi quăng thẻ cho tinh
Chơi banh, đoán chữ đoán hình trên lưng
Đoán tư tưởng, trông chừng bắt chước
Theo điệu bộ sao được giống bằng
Súc sắc, kèn lá, chơi khăng
Những trò tiêu khiển họ hằng mê sa
Thú giải trí sa đà thụ hưởng
Mất thì giờ, ngất ngưởng ngày qua.
Giải trí tà vạy tránh xa
Cụ-túc Giới bậc xuất gia giữ gìn.
*
* Các Sa-môn, bất minh Phạm-chí
Dù đã ăn tín thí cúng dường
Vẫn sống phè phởn, cao lương
Giường cao, chăn ấm, trãi giường bằng len
Mền lông thú, hai bên đính ngọc
Tấm khảm quý che bọc đỉnh giường
Nệm bằng da của sơn dương
Ghế dài có gối chân, thường bằng da.
Vị Tỷ Kheo xuất gia chân chánh
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 291
Không hưởng thụ lạc cảnh phù du
Đó là giới hạnh đặc thù
Cụ-túc Giới Luật chân tu giữ gìn.
* Các Sa-môn, bất minh Phạm-chí
Dù đã ăn tín thí cúng dường
Vẫn sống đời sống vô lương
Thường dùng mỹ phẩm, xông hương, thoa dầu
Đeo trang sức với đầu tóc giả
Gậy cầm tay với cả lọng, gươm
Phất trần, vải trắng viền cườm
Đấm bóp, tắm, đập, soi gương cả ngày
Kem thoa mặt với đầy son phấn
Những kẻ này mê mẩn bướm hoa.
Chân chánh Tỷ Kheo xuất gia
Tránh xa trang sức, lượt là cũng không.
*
* Các Sa-môn, số đông Phạm-chí
Dù đã ăn tín thí cúng dường
Vẫn nói vô ích, tầm thường
Nói toàn những chuyện đế vương dông dài
Chuyện ăn trộm, gái trai, binh lính
Chuyện đại thần, bách tính, chiến tranh
Những chuyện làng xóm, thị thành
Đồ ăn, thức uống, xoay quanh vải, mùng
Về quốc độ, anh hùng tiêu biểu
Hoặc chuyện về hương liệu, hoa hương
Hiện trạng thế giới, đại dương
Câu chuyện tạp thoại, sự thường hay không
Chân Tỷ Kheo thì không như thế
Hạnh Sa-môn giới thể toàn chu
Đó là giới hạnh đặc thù
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 292
Cụ-túc Giới Luật chân tu giữ gìn.
*
* Các Sa-môn, bất minh Phạm-chí
Dù đã ăn tín thí cúng dường
Vẫn sống bàn luận tranh đương
Như nói :“Ngươi biết chuyện thường này không ?
Pháp và luật ngươi thông không chứ ?
Ta rất rành những thứ luật này.
Ngươi phạm tà kiến tội dày
Ta thật chánh kiến, lời đầy tương ưng
Điều nói sau ngươi từng nói trước
Điều nói trước lại được nói sau
Chủ kiến ngươi bị phủ đầu
Ngươi bị thuyết bại, hãy cầu giải vây ”.
Những kẻ này luận bày tranh chấp
Quyết ăn thua cao thấp, gần xa.
Chân chánh Tỷ Kheo xuất gia
Từ bỏ biện luận, tránh xa tranh tài.
*
* Các Sa-Môn, lợi tài Phạm-chí
Dù đã ăn tín thí cúng dường
Vẫn sống rất đáng coi thường
Đứng làm môi giới đế vương, đại thần
Đưa tin tức, thân gần Phạm-Chí,
Sát- Đế-Lỵ, Gia chủ gần xa.
Chân chánh Tỷ Kheo xuất gia
Không làm môi giới ngụy tà ô danh.
*
* Các Sa-Môn, lợi tranh Phạm-chí
Dù đã ăn tín thí cúng dường
Vẫn sống một cách bất lương
Lừa đảo, siểm nịnh muôn đường đáng khinh
Nói gợi ý, bất minh cầu lợi
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 293
Hoặc dèm pha cho tới phân ly
Tư cách ấy chẳng ra gì.
Tỳ Kheo chân chánh nhu mì trực ngôn
Với giới hạnh bảo tồn nghiêm cẩn
Giới-cụ-túc, tinh tấn thọ trì.
Đời sống thanh tịnh ; trong khi
.
* Sa-môn, Phạm-chí vô nghì bất lương
Không hổ thẹn, dương dương đắc chí
Dù đã ăn tín thí cúng dường
Vẫn sống tà hạnh tầm thường
Xem tướng, đoán mộng, phô trương biệt tài
Phun hạt cải, tế khoai, tế lửa,
Tế thục tô, tế lúa, tế dầu,
Tế máu cho đến khoa cầu
Cầu thần ban phước hoặc cầu quỷ ma
Khoa xem mộng lẫn khoa địa lý
Khoa thuốc độc cho chí khoa chim
Khoa đoán số mạng, cầu tìm
Chiêm tướng, triệu tướng, khoa ngừa bắn tên
Khoa bồ cạp hay tên khoa rắn
Khoa chim quạ, chuột cắn… những là…
Chân chánh Tỷ Kheo xuất gia
Tránh xa ác hạnh ngụy tà ô danh.
*
* Các Sa-Môn, lợi tranh Phạm-chí
Dù đã ăn tín thí cúng dường
Vẫn sống tà mạng vô lường
Xem tướng hòn ngọc, kiếm gươm, áo quần
Tướng mũi tên, cây cung, võ khí
Tướng đàn bà cho chí đàn ông
Thiếu nam, thiếu nữ, nhi đồng
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 294
Đầy tớ trai gái, tướng trong gia cầm
Tướng voi, ngựa ; sưu tầm tướng thú
Tướng dê, cừu, chim cú, cắc kè,
Tướng trâu, cun cút, gậy que
Bò đực, bò cái, lập lòe tướng ma.
Vị chân chánh xuất gia thì khác
Có giới hạnh an lạc uy nghi
Cụ-túc Giới Luật thanh quy
Tỷ Kheo chân chánh thọ trì tịnh thanh.
*
* Các Sa-Môn, lợi tranh Phạm-chí
Dù đã ăn tín thí cúng dường
Vẫn sống tà mạng như thường
Đoán rằng : ‘Vua sẽ kiên cường tấn công
Vua ngoại bang thế cùng triệt thoái
Vua bản xứ rồi lại thu quân
Bên này thắng trận mấy lần
Bên kia đại bại, thất thần rút lui.
Những kẻ này không nguôi hiếu động
Cứ đoán mò, thực mộng chẳng sao !
Chân chánh Tỷ Kheo thanh cao
Tránh xa suy đoán tào lao chẳng lành.
*
* Các Sa-Môn, lợi tranh Phạm-chí
Dù đã ăn tín thí cúng dường
Vẫn sống chẳng được thiện lương
Bằng những tà mạng, đủ phương thức tà
Lòng ham muốn xa hoa hưởng thụ
Nên tìm đủ mọi cách điêu ngoa
Tiên đoán sẽ có xảy ra
Nguyệt thực, nhật thực hoặc là sao băng
Đoán mặt trời, mặt trăng đi lệch
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 295
Hoặc đi đúng, không chệch bầu trời
Sẽ có lửa cháy các nơi
Sẽ có động đất, sấm trời : Thiên cơ
Các tinh tú sẽ mờ, sẽ sáng
Hay lặn, mọc ; có nạn nguy, an
Kết quả xảy trong không gian
Những kẻ hiếu sự lan man đoán mò.
Có giới hạnh, chẳng cho ác khởi
Vị Tỷ Kheo Luật Giới làm đầu
Không sống tà mạng lún sâu
*
* Như các Phạm-chí, hoạt đầu Sa-môn
Không hổ thẹn, mà còn đắc chí
Dù đã ăn tín thí cúng dường
Vẫn sống tà mạng bất lương
Đoán mưa, đại hạn, bất tường xảy ra
Sẽ được mùa hay là mùa mất
Sẽ có bệnh hoặc gặp họa tai
Các nghề như đếm ngón tay
Kế toán, cộng số, làm theo thế tình.
*
Hoặc sắp đặt ngày lành tháng tốt
Để rước dâu, đón một rễ hiền
Hòa giải, chia rẽ, tiêu tiền
Đòi nợ, bùa chú người liền rủi ro
Dùng bùa chú làm cho cóng lưỡi
Để phá thai, cứng dưới quai hàm
Khiến cho bị điếc, bị câm
Hỏi gương soi, hỏi nữ nam phù đồng
Thờ đại địa cầu mong có phước
Thờ mặt trời để được quang huy
Phun ra lửa, thỏa sân si
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 296
Bùa chú, cầu nguyện Si-Ri thần tài.
Hoặc tà mạng dùng ngay tà thuật
Để được yên, khỏi chuốc nạn tai
Các điều đã hứa, làm sai
Để được dương thịnh, trong nhà chở che.
Tìm đất tốt, phước về nhà mới
Lễ rửa miệng, ca ngợi hy sinh
Làm cho mửa, xổ trong mình
Bài tiết nhơ bẩn, sạch tinh cả người
Thoa dầu tai, soi ngươi nhỏ mắt
Làm thầy thuốc mổ cắt bệnh nhân
Chữa bệnh con nít xa gần
Các loại cây rễ, lượng phân dùng bừa.
Chân Tỷ Kheo ngăn ngừa ác hạnh
Giới-cụ-túc, thanh thản thọ trì.
*
– Káp-Sa-Pá ! Hãy tường tri
Vị Tỷ Kheo ấy uy nghi, vô cầu
Được hộ trì nhờ vào Giới Luật
Tâm kiên cương chẳng chút sợ gì
Như Sát-Đế-Lỵ một vì
Làm lễ quán đảnh, trị vì giang san
Đã hàng phục lân bang thù địch
Không còn sợ đột kích biên phòng.
Tỷ Kheo chân chánh cũng không
Sợ hãi tội lỗi, vì lòng thẳng ngay
Giới-cụ-túc đủ đầy, cao quý
Hưởng lạc thọ, hoan hỷ nội tâm.
.
– Káp-Sa-Pá ! Hãy lắng tâm
Tỷ Kheo bảo hộ các căn thế nào ?
Mắt thấy sắc nhưng nào giữ tướng
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 297
Tướng chung, riêng chẳng nắm giữ gì
Mắt không chế ngự tại chi
Khiến bất thiện pháp ưu bi khởi vào
Nên tham ái dâng trào đủ thứ
Vị Tỷ Kheo chế ngự nguyên nhân
Hộ trì tích cực nhãn căn
Cũng như hộ trợ nhĩ căn cũng cần
Tai nghe tiếng hay thân cảm xúc
Mũi ngửi hương, nhận thức : Ý căn
Tỷ Kheo hộ trì các căn
Nên hưởng lạc thọ, nội tâm sáng ngời.
*
– Káp-Sa-Pá ! Thời thời tỉnh giác
Giữ chánh niệm, an lạc tự tâm
Tỷ Kheo đi, đứng, ngồi, nằm
Đều giữ tỉnh giác, trong tâm biết liền
Khi tới, lui ; biết mình lui, tới
Khi nhìn quanh, biết bởi mình làm
Hay khi co duỗi tay chân
Mặc y, đi bát hay cần uống ăn
Khi nhai, nuốt, nói năng : Tỉnh giác
Đại, tiểu tiện, nhổ khạc : Biết mình
Như vậy Tỷ Kheo tâm minh
Chánh niệm tỉnh giác, an bình, thanh cao.
*
– Káp-Sa-Pá ! Thế nào biết đủ ?
Hạnh Tri Túc luôn giữ chỉnh tề
Bằng lòng ba y để che
Bình bát khất thực dễ bề cúng dâng
Y và bát luôn gần bên cạnh
Cũng như chim, đôi cánh luôn mang
Đó là Tỷ Kheo giới toàn
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 298
Với Tâm-cụ-túc, không màng nhiều hơn.
Với Giới uẩn chánh chơn cao quý
Với các căn nhiếp kỹ, hộ trì
Chánh niệm tỉnh giác trí tri
Thêm hạnh tri túc, còn gì quý hơn.
Trang bị đủ những gì cao quý
Vị ấy lựa vị trí lặng yên
Như rừng tĩnh mịch, lâm viên
Gốc cây, khe núi hoặc liền tha ma.
Thời ngọ thực đã qua, rửa bát
Ngồi kiết già, an lạc, thẳng lưng
An trú chánh niệm, lâng lâng
Tham ái từ bỏ, thoát dần ái tham
Bỏ sân hận, từ tâm thương xót
Chúng hữu tình mỗi một cảnh riêng,
Từ bỏ hôn trầm, thụy miên
Thoát ly khỏi chướng thụy miên, hôn trầm
Giữ tịnh tâm, hướng về ánh sáng
Cùng chánh niệm, tỉnh giác, tâm yên
Gột rửa chúng, được an nhiên
Từ bỏ trạo cử thì liền tịnh thân
Hết nghi ngờ, phân vân lưỡng lự
Gột rửa hết trạo cử, hôn trầm
Gột rửa tham ái, hận sân
Đối với thiện pháp, tinh cần hành theo.
– Káp-Sa-Pá ! Người nghèo mắc nợ
Liền chọn nghề, không sợ khó khăn
Nhờ sự nỗ lực, tinh cần
Nghề nghiệp phát đạt, tự thân nên giàu
Có tiền dư, nợ mau trả dứt
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 299
Nuôi vợ con, quả thực thanh nhàn
Người ấy nhờ vậy giàu sang
Sung sướng hoan hỷ, hoàn toàn an nhiên.
– Káp-Sa-Pá ! Bệnh duyên người nọ
Rất đau đớn, lại khó uống ăn
Thể lực suy yếu dần dần
Cơn bệnh trầm trọng hành thân đêm ngày
Bỗng nhân duyên, gặp thầy gặp thuốc
Dứt hẳn bệnh, ăn uống tiêu thông
Thể lực khôi phục như mong
Hoan hỷ, sung sướng, sống trong an lành.
*
– Káp-Sa-Pá ! Một anh bị nhốt
Trong ngục tù, ngục tốt khảo tra
Đau đớn, sợ hãi tối đa
Cầu mong thoát khỏi tai qua, nạn lùi
Bỗng duyên vui, gặp ngài Chánh án
Xét vô tội, xóa án thả mau
Tài sản không bị tổn hao
Thân vẫn khang kiện, ngục lao thoát rồi,
Về lại nhà, bồi hồi nghĩ lại
Quá sung sướng, thanh thái hân hoan.
– Káp-Sa-Pá ! Một thời gian
Có người nô lệ của hàng chủ nhân
Không tự chủ, bản thân lệ thuộc
Mất tự do, ràng buộc khó khăn
Bỗng một hôm, vị chủ nhân
Tuyên bố trả tự do thân người này
Quá hoan hỷ, lòng đầy sung sướng
Người nô lệ tận hưởng niềm vui.
*
– Káp-Sa-Pá ! Có một người
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 300
Giàu, nhiều tài sản, là người lái buôn
Qua sa mạc mênh mông nguy hiểm
Thiều lương thực, khan hiếm nước dùng
Sợ hãi trong bước đường cùng
Bỗng gặp ốc đảo, nước trong rất nhiều
Mấy hôm sau, lại điều may khác
Khỏi sa mạc, gần đến đầu làng
Vô sự, sung sướng, vui an
Khỏi sự nguy hiểm lòng hằng ước mơ.
*
– Káp-Sa-Pá ! Chính nhờ quán niệm
Vị Tỷ Kheo tự nghiệm, tự tri
Năm Triền Cái chưa xả ly
Như là món nợ, Bệnh hay Ngục đường,
Như nô lệ, con đường sa mạc,
Nay trả dứt hết các nợ nần
Khỏi cơn bệnh dữ hành thân
Ra khỏi sa mạc, thoát tầng ngục lao.
Năm Triền Cái chừng nào chưa diệt
Vị Tỷ Kheo mãi miết tinh cần.
Chừng nào khi quán tự thân
Với năm Triền Cái đã cần xả ly
Do xả ly, tức thì hoan hỷ
Do hoan hỷ, tâm được khinh an
Lạc thọ sinh do khinh an
Đạt được như thế, tâm an định liền
Ly ác pháp, Tỷ Kheo ly dục
Chứng và trú vào mục Nhất Thiền
Trạng thái hỷ lạc tự tâm
Sinh do ly dục, với Tầm, Tứ chuyên
Đệ Nhất Thiền, Tỷ Kheo thấm nhuận
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 301
Như tẩm ướt, sung mãn, tràn nhanh
Hỷ lạc do ly dục sanh
Với Tầm, với Tứ thấm quanh tức thời.
*
– Káp-Sa-Pá ! Như người hầu tắm
Thật lão luyện, lo sắm sửa mau
Rắc bột tắm vào trong thau
Rồi dùng bột ấy nhồi vào nước trong
Nhào trộn ướt, nhưng không chảy giọt
Cũng như vậy, với một Tỷ Kheo
Tẩm nhuận, sủng ướt, thấm theo
Toàn thân không có chỗ nào còn khô
Cũng như thế, sanh do ly dục
Tâm-cụ-túc đẫm suốt hỷ ngay.
– Káp-Sa-Pá ! Thật lành thay !
Nói về hạnh nguyện của thầy Tỷ Kheo.
*
– Káp-Sa-Pá ! Duyên theo tiếp nữa
Vị Tỷ Kheo vào cửa định thiền
Diệt Tầm, diệt Tứ được yên
Thì chứng và trú vào Thiền thứ Hai
Một trạng thái ra ngoài Tầm, Tứ
Do Định sinh, nội tỉnh nhất tâm
Tỷ Kheo ấy đã thấm nhuần
Tẩm ướt, sung mãn khắp thân của mình
Do Định sinh, tràn đầy hỷ lạc
Không chỗ nào hỷ lạc chẳng nhuần.
– Káp-Sa-Pá ! Tại cội nguồn
Có một hồ nước, nước tuông dâng đầy
Cả nam, bắc, đông, tây các chỗ
Không có lỗ thoát nước chảy ra
Suối nước mát lạnh phun ra
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 302
Làm cho đẫm ướt, thấm qua dâng tràn
Thỉnh thoảng mưa, hồ càng tẩm ướt
Không chỗ nào không được tràn dâng.
Tỷ Kheo ấy đã thấm nhuần
Tẩm ướt, sung mãn khắp thân của mình
Được an bình với Tâm-cụ-túc
Thân thấm nhuần thuần thục đẫm đầy.
– Káp-Sa-Pá ! Thật lành thay !
Nói về hạnh nguyện của thầy Tỷ Kheo.
*
– Káp-Sa-Pá ! Duyên theo tiếp nữa
Vị Tỷ Kheo vào cửa định thiền
Ly hỷ trú xả, nhất tâm
Chánh niệm tỉnh giác, thì thân cảm liền
Sự lạc thọ, thánh hiền gọi đủ
Là ‘xả niệm lạc trú’ tâm chuyên
Chứng và an trú Tam Thiền
Tỷ Kheo đẫm ướt, thấm nhuần tự thân
Sự lạc thọ, không cần có hỷ
Lạc thọ ấy thấm kỹ toàn thân
Vị ấy lạc thọ vô ngần
Với Tâm-cụ-túc chánh chân ngọt ngào.
– Káp-Sa-Pá ! Như ao sen trắng
Cả sen hồng chen lẫn sen xanh
Những hoa sen ấy đều sanh
Từ trong hồ nước, lớn nhanh từng ngày
Nhưng chúng vẫn chưa ngoi khỏi nước
Từ gốc rễ đẫm ướt tới đầu
Toàn thân gốc ngọn thấm sâu
Tỷ Kheo vị ấy thấm nhuần giống y
Với lạc thọ, không đi với hỷ
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 303
Đã thấm kỹ, sung mãn tràn đầy
– Káp-Sa-Pá ! Thật lành thay !
Nói về hạnh nguyện của thầy Tỷ Kheo.
*
– Káp-Sa-Pá ! Duyên theo tiếp nữa
Vị Tỷ Kheo vào cửa định thiền
Xả lạc, xả khổ ; tâm yên
Diệt hỷ, ưu, cảm thọ – liền trước đây
Chứng và trú vào Thiền Đệ Tứ
Không khổ, lạc ; không giữ niệm nào
Thanh tịnh, an lạc tiêu dao
Như Tỷ Kheo ấy thấm sâu, ướt đầm
Được thấm nhuần với tâm thuần tịnh
Tâm-cụ-túc, chân chính đủ đầy.
*
– Káp-Sa-Pá ! Ví như đây
Có người ngồi, lấy vải dày trắng tinh
Khắp cả thân, đầu mình trùm cả
Không chỗ nào mà gã không trùm
Cũng vậy, Tỷ Kheo thấm nhuần
Với Tâm-cụ-túc gội nhuần khắp đây.
*
– Káp-Sa-Pá ! Như vầy thí dụ :
Nay ngươi đây hãy thử nghĩ suy
Có một hòn ngọc lưu ly
Rất là quý giá, sánh bì bảo châu
Rất sáng đẹp, không màu, trong suốt
Có tám mặt, đã được khéo mài
Chẳng trầy trụa, rực rỡ thay !
Lấp lánh chói lọi đêm ngày sáng trưng
Các sợi giây xâu từng lần một
Sợi màu vàng, sợi trắng, đỏ, xanh
Một người đôi mắt tinh anh
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 304
Nhìn vào hòn ngọc, thấy rành bảo châu
Là báu vật chẳng đâu thấy có
Các sợi giây vàng, đỏ, trắng, xanh
Được xâu lần lượt khéo rành
Thấy được màu sắc long lanh ngọc này.
*
* Vị Tỷ Kheo thẳng ngay, thuần tịnh
Tâm định tỉnh, không nhiễm não phiền
Nhu nhuyến, vững chắc – theo Thiền
Bình thản như vậy, chẳng phiền chẳng ưu.
Vị Tỷ Khưu hướng ngay tâm tới
Chánh Trí với Chánh Kiến như vầy
Biết rằng : ‘Thân của ta đây
Chính là Sắc pháp, thân này do sanh
Do bốn đại tác thành hoàn hảo
Cha mẹ nuôi, cơm cháo, vô thường
Biến hoại, đoạn tuyệt ; đáng thương
Phấn toái, hoại diệt. Nhưng nương thân này.
Thức tánh ta bị giây trói buộc
Trong thân ấy, lệ thuộc như vầy.
Tỷ Kheo giác trí đủ đầy
Với Tuệ-cụ-túc, thấy ngay chân thường.
*
– Káp-Sa-Pá ! So lường định hướng
Không điều nào cao thượng ngang tầm
Cụ-túc-giới, Cụ-túc-tâm,
Và Tuệ-cụ-túc cao thâm trên đời
Không điều nào tuyệt vời hơn hẳn
Ba Cụ-Túc thù thắng kể ra.
– Này Káp-Sa-Pá ! Nói qua
* Một số Phạm-chí hoặc là Sa-môn
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 305
Cũng chủ trương thượng tôn Giới luật
Thường tán thán Giới luật ở đây
Nhưng so Giới luật Như Lai
Làm sao hơn được nghiêm oai giới điều
Thu thúc giới từng điều giải thoát (1 )
Tăng Thượng Giới an lạc thọ trì.
* Phạm-chí, Sa-môn các vì
Chủ trương Khổ hạnh, Yểm ly miệt mài
Nhưng Ta thấy chưa ai vượt thắng
Sự yểm ly khổ hạnh của Ta
( Sáu năm khổ hạnh rừng già
Hành thân cùng cực trải qua muôn trùng )
Sự yểm ly Ta từng xu hướng
Phải gọi là Tăng Thượng Yểm Ly.
* Phạm-chí, Sa-môn các vì
Chủ trương Trí Tuệ, mọi thì tán dương
Nhưng Trí tuệ phi thường siêu thế
Không ai bằng Trí tuệ Như Lai
Lậu Tận trí, thông khứ lai
Tăng Thượng Trí Tuệ vượt ngoài nghĩ suy.
* Nhiều Sa-môn, các vì Phạm-chí
Tán thán chỉ Giải Thoát, chủ trương
Nhưng về giải thoát vô lường
Tôn kính cao thượng chẳng phương nào bằng
Sự giải thoát vô ngần Ta đạt
Trên tất cả giải thoát khác hơn
Tăng Thượng Giải Thoát chánh chơn
_______________________________
(1) : Patimokkhasanvarasìla : Biệt biệt giải thoát thu thúc giới
( trong Tứ Thanh Tịnh Giới của Luật Tỷ Kheo ).
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 306
Như Lai tuyên thuyết con đường siêu minh.
*
– Káp-Sa-Pá ! Sự tình có thể
Các du sĩ ngoại đạo dèm pha :
‘Ông Sa Môn Gô-Ta-Ma
Rống tiếng sư tử, nhưng mà tệ thay !
Chỉ rống lên ở ngay chỗ vắng
Nơi đại chúng, im lặng làm thinh’.
Có kẻ thì nói linh tinh :
‘Sa Môn rống tiếng của mình đám đông
Nhưng tiếng rống lại không vô úy
Thiếu tinh thần vô úy bên trong’.
Có kẻ chẳng biết phải không
Nói Sa Môn đó chẳng thông điều nào
Khi được hỏi không sao đáp được
Dù có đáp, trái ngược lung tung
Người đặt câu hỏi với ông
Đã không thỏa mãn nội dung trả lời
Không tin tưởng những lời ông giảng
Mọi ý kiến không đáng nghe qua
Ông Sa Môn Gô-Ta-Ma
Dẫu ai tin tưởng sâu xa ông này
Chẳng biểu lộ mảy may tin tưởng
Hoặc biểu lộ miễn cưỡng cho xong
Không đạt như thực tỏ thông
Có đạt như thực khó mong thực hành’.
– “ Káp-Sa-Pá ! Tỏ rành nói lại
Với những người đồn đại gần xa
Những lời không thật, gian tà
Rằng Sa Môn Gô-Ta-Ma, chính Ngài
Rống tiếng rống nghiêm oai sư tử
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 307
Giữa đại chúng đệ thứ đương thì
Với sự vô úy, uy nghi
Giải đáp câu hỏi còn tùy thấp cao
Lời minh triết, nhắm vào thực tế
Khiến người nghe kính nể, hân hoan
Ý kiến Sa Môn minh quang
Khiến người tin tưởng,vẹn toàn niềm tin
Thường biểu lộ nhiệt tình ngưỡng phục
Đạt đến chỗ như thực ngọn ngành
Lời giảng mang ra thực hành
Sẽ được kết quả an lành thiện lương.
Káp-Sa-Pá ! Nên thường nói thế
Với lời nói chỉ để phao vu
Này Káp-Sa-Pá ! Đặc thù
Một thời ta đã hóa du độ đời
Thành Vương Xá, tại nơi tịnh địa
Núi Linh Thứu, còn gọi Linh Sơn
Có người muốn biết nguồn cơn
Pháp tu khô hạnh thiệt hơn so bì
Về ‘Tối thắng yểm ly khổ hạnh’
Ni-Rô-Thá, danh tánh gã này
Là một Bàn-môn miệt mài
Siêng tu khổ hạnh đêm ngày cần công
Ta giảng giải khai thông nghi vấn
Khiến cho gã hiểu tận điều cần
Phát tâm hoan hỷ vô ngần
‘Hoan lạc tối thượng’ tâm thân thấm nhuần ”.
* * *
Nghe pháp nhũ Phật ân thuyết giảng
Káp-Sa-Pá bừng sáng, thốt lên :
– “ Kính bạch Đại Đức Thế Tôn !
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 308
Nghe được vi diệu thiện ngôn của Ngài
Thì ai ai lại không hoan hỷ
Cả tâm trí tối thượng hân hoan
Vi diệu thay những lời vàng !
Như người dựng đứng vật đang ngã nằm
Chỉ hướng kẻ sai lầm lạc lối
Đem đèn sáng vào tối như bưng
Để ai có mắt mở bừng
Có thể thấy được sáng trưng sắc màu.
*
Cũng như vậy, nhiệm mầu Chánh Pháp
Được Thế Tôn phân tách, trình bày
Con xin quy ngưỡng từ nay
Quy y đức Phật, nương ngay Pháp mầu
Quy y Tăng thanh cao đức cả
Nối tiếp nhau hoằng hóa Pháp môn.
Mong Thế Tôn nhận cho con
Được phép nhập chúng, vuông tròn lợi tha
Thọ Đại giới xuất gia Cụ Túc
Thành Tỷ Kheo thu thúc lục căn ”.
– “ Này Káp-Sa-Pá ! Hiểu chăng ?
Như Lai Giới Luật pháp đăng soi đường
Có qui định : Thường thường ngoại đạo
Muốn quay về Tam Bảo xuất gia
Bốn tháng biệt trú trải qua
Sau đó thấy được, Tăng Già chuẩn y
Được xuất gia nghiêm trì Giới luật
Thành Tỷ Kheo, pháp Phật bảo tồn ”.
– “ Kính bạch Đại Đức Thế Tôn !
Nếu trong pháp luật tịnh môn định là
Kẻ ngoại đạo phải qua bốn tháng
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 309
Sống biệt trú để quán sai lầm
Trước kia, cả thân lẫn tâm
Sau đó mới được Chúng Tăng nhận vào.
Thì nay con với bao tha thiết
Mong gia nhập siêu việt Tăng-thân
Tình nguyện biệt trú Bốn năm
Sau đó Tăng Chúng âm thầm thẩm tra
Cho xuất gia Tỷ Kheo Cụ-túc
Giữ đại giới, thu thúc, cần chuyên ”.
.
– “ Này Káp-Sa-Pá ! Tuy nhiên
Chúng sinh, Ta thấy không tuyền giống nhau
Cá tính người, trước sau sai biệt
Có trường hợp cần thiết đổi thay
Ngoại lệ, được miễn Luật này
Như ngươi ; tâm ý thẳng ngay, chí thành
Ta cho phép cử hành nghi thức
Lễ xuất gia thành bực Tỷ Kheo
Đại Giới Cụ Túc vâng theo
Ba y một bát, sống nghèo độc cư ”.
Káp-Sa-Pá kể từ thọ giới
Sống an tịnh hướng tới nhất tâm
Không phóng dật. rất tinh cần
Nhờ chánh ức niệm nên tâm nhập thiền
Hành thiền định, cần chuyên đề mục
Đạt Nhất Thiền, tiếp tục Nhị Thiền
Tam Thiền rồi tiếp Tứ Thiền
Lục Thông đạt tới, uyên nguyên chân thường.
Biết Khổ, Tập, biết đường Diệt khổ
Lại biết rõ lậu-hoặc loại này
Trường Bộ (Tập 1) Kinh 08 : KASSAPA * MLH – 310
Nguyên nhân lậu-hoặc là đây
Diệt trừ lậu-hoặc, biết ngay con đường.
Nhờ hiểu biết, tận tường nhận thức
Tâm vị ấy rất mực sáng trong
Dục-lậu, hữu-lậu thoát xong
Thoát vô-minh-lậu, khỏi vòng trói trăn
Liền hiểu rõ : Tự thân giải thoát
Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành
Việc cần làm, đã thực hành
Sau đời hiện tại, Vô Sanh hiển bày.
*
Sự liễu tri thấy ngay nguồn thực
Káp-Sa-Pá Đại Đức tịnh an
Đoạn trừ phiền não, trái oan
Đắc A-La-Hán, vào hàng Thánh Tăng ./-
*
* *
( Chấm dứt Kinh 08 : KASSAPA – Ca-Diếp )
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D842235212.-%3B)