Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. [email protected]* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

6. Sáng và tối

21/02/201115:20(Xem: 3953)
6. Sáng và tối

SỐNG THIỀN
Nguyên Minh

CHƯƠNG I: CUỘC SỐNG NHIỆM MẦU

Sáng và tối

Khi chúng ta thật sự duy trì được chánh niệm, tức là sự tỉnh thức và nhận biết, tất cả những niệm tưởng sinh khởi, chuyển biến hay mất đi đều sẽ được theo dõi và quán sát.

Khi soi rọi ánh sáng chánh niệm vào một niệm tưởng, chúng ta vô hiệu hóa những tác động lôi cuốn, thôi thúc của nó.

Giả sử chúng ta nhớ đến một chuyện bực mình trước đây, thường thì chúng ta không chỉ nhớ đến không thôi, mà những cảm xúc tương ứng cũng sẽ theo với niệm tưởng ấy mà khởi lên. Đôi khi, chúng ta như sống trở lại trong những giây phút bực mình, khó chịu đó.

Khi chúng ta duy trì được chánh niệm thì sự việc hoàn toàn đổi khác. Niệm tưởng chỉ là niệm tưởng. Chúng không còn khả năng lôi kéo, cuốn hút chúng ta vào bất kỳ một trạng thái liên quan nào. Chúng chỉ có thể sinh ra, tồn tại và mất đi dưới ánh sáng của chánh niệm. Hay nói cách khác, chúng trở nên ngoan hiền, dễ chịu chứ không còn hung hãn, lắm chuyện như trước đây.

Mỗi một cảm xúc phát sinh trong ta cũng chịu tác động tương tự của chánh niệm. Chúng ta cũng có thể gọi nhờ đến chánh niệm ngay cả sau khi một cảm xúc khó chịu đã sinh khởi. Khi bạn buồn bực chẳng hạn. Tâm trạng buồn bực sẽ cướp đi của bạn sự thanh thản, yên ổn, và mang đến nhiều hệ quả khó chịu tất nhiên của nó. Khi biết mình đang buồn bực, bạn có thể gọi nhờ đến chánh niệm. Chánh niệm soi rọi một cách ôn hòa vào sự buồn bực trong lòng bạn, và bạn biết là mình đang buồn bực. Với tác động song hành khi chánh niệm được duy trì, sự buồn bực sẽ chỉ là buồn bực. Chúng hiện ra để được thừa nhận dưới ánh sáng chánh niệm, và chỉ thế mà thôi. Tuy bạn không dứt bỏ đi sự buồn bực, nhưng sự hiện diện của nó không còn có thể gây hại gì cho bạn cả. Nó có mặt đó như là một phần trong chánh niệm, và vì thế không còn có thể lôi kéo bạn chìm sâu vào những cảm xúc khó chịu khác như thường lệ. Bạn nhận biết được sự sinh khởi và tồn tại của nó, đồng thời cũng biết chắc là nó sẽ diệt mất đi. Quá trình đó được diễn ra một cách tự nhiên không cần đến bất cứ một sự can thiệp nào. Vì thế, bạn không có gì phải khó chịu với nó.

Mọi cảm xúc phát sinh ra trong lòng bạn, khi được đặt dưới sự soi rọi của ánh sáng chánh niệm cũng đều sẽ chịu một tác động tương tự.

Khi bạn thắp lên một ngọn đèn trong phòng tối, ánh sáng tỏa ra và bóng tối biến mất. Ta vẫn thường cho rằng ánh sáng đã đẩy lùi hoặc tiêu diệt mất bóng tối. Cách nhìn nhận này xuất phát từ sự chia tách giữa bóng tối và ánh sáng như là hai đối tượng trái ngược nhau. Thực ra vấn đề không hẳn là như vậy. Sáng và tối chỉ là hai hiện tượng thay đổi khác nhau mà không hề có sự đối kháng, xung đột. Khi ngọn đèn được thắp lên, bóng tối trở thành ánh sáng. Đó chỉ là một sự thay đổi về mặt hiện tượng mà thôi.

Khi chúng ta sống trong chánh niệm, chúng ta thắp lên một ngọn đèn sáng. Bóng tối vọng tưởng hay các cảm xúc buồn, vui, hờn, giận... không hề bị diệt mất đi, mà chúng được soi rọi để trở thành ánh sáng. Vì chúng trở thành ánh sáng, nên chúng không còn là những buồn, vui, hờn, giận... như trước đó, mà tự chúng cũng tỏa sáng lên ánh sáng chánh niệm.

Khi nhìn nhận theo cách này, chúng ta không ngồi thiền để “diệt trừ” các vọng tưởng hay cảm xúc của mình. Ta biết chúng là bóng tối đang tràn ngập trong tâm thức của ta. Ta chỉ lặng lẽ thắp lên ngọn đèn chánh niệm và rồi quán sát sự sinh khởi và chuyển hóa của chúng. Người ngồi thiền chỉ là để nhận biết những ý tưởng, cảm xúc của mình phát sinh, tồn tại, chuyển biến và diệt mất như thế nào. Quá trình đó được soi rọi bởi chánh niệm. Chúng ta không phán xét, đánh giá về từng ý tưởng, cảm xúc là đúng, sai, tà, chánh... Chúng ta chỉ cần biết đến sự hiện diện của chúng mà thôi. Một cái biết tự nó đã làm nên tất cả.

Khi ta biết, tức là ta làm chủ được những tư tưởng, cảm xúc, thay vì để cho chúng lôi kéo, sai khiến ta như thường tình. Vì thế, chỉ cần ta biết, ta sẽ thấy mọi việc chẳng có gì là nghiêm trọng hay đáng sợ nữa cả. Tất cả rồi tự nó sẽ tuần tự diễn ra. Như khi ta xem một cuốn phim, nếu buông thả vào chuyện phim, rồi ta sẽ buồn, vui, lo, sợ... theo với các nhân vật trong phim. Nhưng chỉ cần ta biết là mình đang xem phim, thì những buồn, vui, lo, sợ... đó tự nhiên không còn có thể tác động gì đến ta được nữa. Truyện phim rồi sẽ kết thúc, cũng như những tư tưởng, cảm xúc đã sinh khởi trong tâm ta không thể nào tồn tại mãi mãi. Ánh sáng chánh niệm giúp ta nhận thức đúng mọi việc và không bị cuốn hút vào dòng xoáy của chúng. Chính ngay trong ý nghĩa này, khi có được chánh niệm là bạn cũng bắt đầu có được sự an ổn, yên tĩnh trong tâm hồn.

 

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
23/04/2013(Xem: 8473)
Ðây là một quyển sách căn bản dành cho người muốn tìm hạnh phúc và sự bình an trong cuộc đời qua con đường tâm linh. Con đường đạo của Ðức Phật rất đơn giản, thích hợp với mọi người. Bất cứ ai với lòng quyết tâm và thiện ý đều có thể đi trên con đường này để đạt được tự do, giải thoát cho thân tâm.
22/04/2013(Xem: 10676)
Ngày nay việc thực hành Thiền Quán đã được phổ biến rộng rãi khắp thế giới, tuy nhiên, để đạt được sự thành công như hiện nay, pháp hành này đã trải qua nhiều biến đổi tế nhị. Thay vì được giảng dạy như một phần chính yếu của con đường tu tập Phật giáo, bây giờ pháp hành này thường được trình bày như một môn học thế gian mà những kết quả đạt được thuộc về đời sống trong thế giới này hơn là sự giải thoát siêu thế gian.
22/04/2013(Xem: 8423)
Vào mùa Xuân năm 1992, chiếc máy Fax trong văn phòng của giáo sư Richard Davidson ở khoa Tâm lý học thuộc Viện Đại học Wisconsin bất ngờ in ra một bức thư của Tenzin Gyatso, vị Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 của Tây Tạng. Giáo sư Davidson là một nhà thần kinh học được đào tạo từ Viện Đại học Harvard, ông đã nổi danh nhờ công trình nghiên cứu về các tình cảm tích cực, và tin đồn về những thành tựu khoa học của ông đã lan truyền đến miền Bắc Ấn Độ.
22/04/2013(Xem: 10332)
Tại các quốc gia Âu Mỹ, pháp thiền trong truyền thống Phật giáo Nguyên thủy thường được hiểu như là pháp thiền minh sát, cho đến nổi có nhiều người thực hành trong truyền thống này xem mình như là các thiền giả minh sát. Tuy nhiên, các bản kinh Pali -- tài liệu cổ xưa ghi lại các bài giảng của Đức Phật, không xem thiền minh sát như là một hệ thống tu thiền độc lập nhưng là một thành tố của một cặp kỷ năng hành thiền gọi là Samatha và Vipassanà, An Chỉ và Minh Quán -- hay Chỉ và Quán.
10/04/2013(Xem: 7722)
Như chúng ta đã biết, con đường giải thoát sinh tử khổ đau là con đường Giới, Định, Tuệ. Nói gọn là con đường Thiền định với "Ba mươi bảy phẩm trợ đạo" là tiêu biểu. Thế Tôn dạy: "Này các Tỷ kheo, khi nào các Thầy có giới khéo thanh tịnh và Chánh tri kiến, các Thầy hãy y cứ trên giới, tu tập Tứ Niệm Xứ theo ba cách: Nhiệt tâm, Chánh niệm tỉnh giác và nhiếp phục tham ưu ở đời"
09/04/2013(Xem: 14832)
Người Tây Phương đã có những công trình nghiên cứu đạo Phật một cách qui mô vào cuối thế kỷ 19. Những học giả người Anh, người Đức, tiêu biển nhất là những hội viên của Pali Text Society và Royal Asiatic Academy đã để lại những dịch phẩm, tác phẩm mà đến nay vẫn mang giá trị to lớn cho Phật học thế giới. Một số cá nhân đi xa hơn trở thành những tu sĩ Tây phương tại các quốc gia Phật giáo. Họ tìm thấy môi trường tu tập tuyệt vời khi sống giữa những người Phật tử Á Đông.
09/04/2013(Xem: 6420)
Thiền định , thiền quán và thiền định thiền quán song tu, hay nói gọi theo thời xưa là Chỉ, Quán và Chỉ Quán song tu, của Đại thừa được đặt trên thực tại tối hậu mà các kinh thường gọi là Thật tướng của tất cả các pháp.
04/04/2013(Xem: 7142)
"Như Lai Thiền trong kinh tạng Pàli, hay Hành Thiền, một nếp sống lành mạnh trong sáng, một phương pháp giáo dục hướng thượng", là một công trình nghiên cứu chỉ đề cập đến Như Lai Thiền mà không đề cập đến Tổ Sư Thiền.
02/04/2013(Xem: 2694)
Tất cả những ai đến thực tập Thiền Minh Sát Tuệ [hay Thiền Minh Sát] đều mong phát triển Trí Tuệ thật nhanh. Tất cả những ai chưa khai triển Trí Tuệ đều mong phát sanh Trí Tuệ thật nhanh. Tất cả những ai đã có vài Tuệ giác đều mong phát triển thêm Trí Tuệ thật nhanh. Mọi người mong phát triển Trí Tuệ thật nhanh.
21/03/2013(Xem: 15421)
NIẾT BÀN, phỏng dịch theo nguyên bản mang tựa đề: “NIRVANA IN A NUTSHELL” của SCOTT SHAW, do Barnes & Noble ấn hành năm 2003. Tác giả Scott Shaw là một nhà văn điêu luyện, một nhà giáo, một nhà võ và đồng thời là một Phật tử thuận thành.
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Most Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com
http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
[email protected]