Phẩm 11: Bất đãi

Mộtthời đức Phật trú tại vườn Cấp Cô Độc, rừngcây Kỳ-đà, tại nước Xá-vệ. Bấy giờ, Thế Tônbảo các Tỳ-kheo:

“Hãydiệt một pháp, Ta sẽ xác chứng các ngươi thành A-na-hàm.Một pháp gì? Tham dục. Này các Tỳ-kheo, hãy diệt thamdục, Ta sẽ các chứng các ngươi đắc A-na-hàm.”

Bấygiờ, Thế Tôn liền nói kệ này:

Bịnhiễm bởi tham dâm,

Chúngsanh rơi đường dữ;

Siêngtu bỏ tham dục,

Liềnthành A-na-hàm.

CácTỳ-kheo sau khi nghe những gì Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.

KINHSỐ 2
Tôinghe như vầy:

Mộtthời đức Phật trú tại vườn Cấp Cô Độc, rừngcây Kỳ-đà, tại nước Xá-vệ. Bấy giờ, Thế Tônbảo các Tỳ-kheo:

“Hãydiệt một pháp, Ta sẽ xác chứng các ngươi thành A-na-hàm.Một pháp gì? Sân nhuế. Này, các Tỳ-kheo, hãy diệt sânnhuế, Ta sẽ ác chứng các ngươi đắc A-na-hàm.”

Bấygiờ, Thế Tôn liền nói kệ này:

Bịnhiễm bởi sân nhuế,

Chúngsanh rơi đường dữ;

Siêngtu bỏ sân nhuế,

Liềnthành A-na-hàm.

CácTỳ-kheo sau khi nghe những gì Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.

KINHSỐ 3
Tôinghe như vầy:

Mộtthời đức Phật trú tại vườn Cấp Cô Độc, rừngcây Kỳ-đà, tại nước Xá-vệ. Bấy giờ, Thế Tônbảo các Tỳ-kheo:

“Hãydiệt một pháp, xa lìa một pháp, Ta sẽ xác chứng cácngươi thành A-na-hàm. Một pháp gì? Ngu si. Cho nên, này cácTỳ-kheo, hãy diệt ngu si, Ta sẽ xác chứng các ngươi đắcA-na-hàm.”

Bấygiờ, Thế Tôn liền nói kệ này:

Bịnhiễm bởi ngu si,

Chúngsanh rơi đường dữ;

Siêngtu bỏ ngu si,

Liềnthành A-na-hàm.

CácTỳ-kheo sau khi nghe những gì Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.

KINHSỐ 4
[566c01]Tôinghe như vầy:

Mộtthời đức Phật trú tại vườn Cấp Cô Độc, rừngcây Kỳ-đà, tại nước Xá-vệ. Bấy giờ, Thế Tônbảo các Tỳ-kheo:

“Hãydiệt một pháp, xa lìa một pháp, Ta sẽ xác chứng cácngươi thành A-na-hàm. Một pháp gì? Xan tham. Cho nên, nàycác Tỳ-kheo, hãy diệt xan tham, Ta sẽ xác chứng các ngươiđắc A-na-hàm.”

Bấygiờ, Thế Tôn liền nói kệ này:

Bịnhiễm bởi xan tham,

Chúngsanh rơi đường dữ;

Siêngtu bỏ xan tham,

Liềnthành A-na-hàm.

CácTỳ-kheo sau khi nghe những gì Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.

KINHSỐ 5
Tôinghe như vầy:

Mộtthời đức Phật trú tại vườn Cấp Cô Độc, rừngcây Kỳ-đà, tại nước Xá-vệ. Bấy giờ, Thế Tônbảo các Tỳ-kheo:

“Taở trong chúng này, ban đầu không thấy một pháp khôngthể hàng phục, khó có được thời cơ thích nghi, chịucác báo khổ, như là tâm. Này các Tỳ-kheo, tâm này khôngthể hàng phục, khó có được thời cơ thích nghi, chịucác báo khổ. Cho nên, này các Tỳ-kheo, hãy phân biệttâm, hãy tư duy tâm; hãy khéo niệm tưởng các gốc rễthiện. Như vậy, này các Tỳ-kheo, hãy học điều này.”

CácTỳ-kheo sau khi nghe những gì Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.

KINHSỐ 6
Tôinghe như vầy:

Mộtthời đức Phật trú tại vườn Cấp Cô Độc, rừngcây Kỳ-đà, tại nước Xá-vệ. Bấy giờ, Thế Tônbảo các Tỳ-kheo:

“Taở trong chúng này, ban đầu không thấy một pháp dễhàng phục, dễ́ có được thời cơ thích nghi, nhận cácbáo thiện, như là tâm. Cho nên, này các Tỳ-kheo, hãy phânbiệt tâm, hãy tư duy tâm; hãy khéo niệm tưởng các gốcrễ thiện. Như vậy, này các Tỳ-kheo, hãy học điều này.”

CácTỳ-kheo sau khi nghe những gì Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.

KINHSỐ 7
Tôinghe như vầy:

Mộtthời đức Phật trú tại vườn Cấp Cô Độc, rừngcây Kỳ-đà, tại nước Xá-vệ. Bấy giờ, Thế Tônbảo các Tỳ-kheo:

“Ởtrong chúng này, nếu có một người nào nghĩ điềugì, Ta tất biết rõ. Sau đó người này ở trong chúngkhông vì sự ăn uống mà nói lời hư dối. Nhưng vàomột lúc khác, Ta xem thấy người này sinh tâm đắm nhiễm,niệm tưởng tài vật, nên ở trong đại chúng nói hưdối. Vì sao vậy? Này các Tỳ-kheo, sự đắm nhiễm tàivật thật là khó bỏ, khiến người rơi vào trong bađường dữ, không đến được chỗ vô vi. Cho nên, nàycác Tỳ-kheo, đã sinh tâm này rồi, thì hãy [567a01] xảly. Giả sử chưa sinh, chớ để khởi tâm nhiễm đắm tàivật. Như vậy, này các Tỳ-kheo, hãy học điều này.”

CácTỳ-kheo sau khi nghe những gì Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.

KINHSỐ 8
Tôinghe như vầy:

Mộtthời đức Phật trú tại vườn Cấp Cô Độc, rừngcây Kỳ-đà, tại nước Xá-vệ. Bấy giờ, Thế Tônbảo các Tỳ-kheo:

“Ởtrong chúng này, có người tự nghĩ, thà bị đoạn mạngchứ không nói dối ở trong chúng. Nhưng vào một lúckhác, Ta xem thấy người này sinh tâm đắm nhiễm niệmtưởng tài vật, nên ở trong đại chúng nói lời hưdối. Sở dĩ như vậy, này các Tỳ-kheo, sự đắm nhiễmvào tài vật thật là khó bỏ, khiến người rơi vàotrong ba đường dữ, không đến được chỗ vô vi. Cho nên,này các Tỳ-kheo, đã sinh tâm này rồi, thì hãy xả ly.Giả sử chưa sinh, chớ để khởi tâm nhiễm đắm tàivật. Như vậy, này các Tỳ-kheo, hãy học điều này.”

CácTỳ-kheo sau khi nghe những gì Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.

KINHSỐ 9
Tôinghe như vầy:

Mộtthời đức Phật trú tại tại Ca-lan-đà trong Trúc viên,tại thành La-duyệt-kỳ, cùng với năm trăm vị đại Tỳ-kheo.Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

“Thếnào, các Tỳ-kheo, có ai thấy pháp Đề-bà-đạt-đâu[325]thanh bạch không? Nhưng Đề-bà-đạt-đâu lại tạo ác sâunặng, sẽ trải qua một kiếp chịu tội, không thể chữatrị. Ở trong pháp của Ta thì không thấy một mảy mayđiều lành nào để có thể ghi ra. Vì vậy cho nên,nay Ta nói nguyên thủ các tội của Đề-bà-đạt-đâulà không thể chữa trị được. Giống như có ngườirơi vào hố phẩn sâu, thân thể chìm ngập, không cóchỗ nào là sạch. Có người muốn đến cứu mạng nóđặt lên chỗ sạch, nhìn quanh hố phẩn và thân ngườikia, có chỗ nào sạch để dùng tay kéo vớt lên; nhưngnhìn kỹ không một chỗ nào sạch để mà nắm, nênbỏ mà đi.

“Cũngvậy, này các Tỳ-kheo, Ta xem nơi kẻ ngu si Đề-bà-đạt-đâukhông thấy mảy may pháp thiện[326] nào đáng ghi nhận,và sẽ trải qua một kiếp chịu tội, không thể chữatrị. Sở dĩ như vậy, vì Đề-bà-đạt-đâu chỉ có ngusi, chuyên đắm lợi dưỡng; sau khi tạo tội ngũ nghịch,thân hoại mạng chung sẽ sinh vào đường dữ.

“Nhưvậy, này các Tỳ-kheo, sâu nặng về lợi dưỡng khiếnngười không đến được nơi an ổn. Cho nên, này cácTỳ-kheo, [567b01] đã sinh tâm lợi dưỡng thì hãy lìa bỏ.Nếu nó chưa sinh thì chớ để khởi tâm đắm nhiễm.Như vậy, này các Tỳ-kheo, hãy học điều này.”

CácTỳ-kheo sau khi nghe những gì Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.

KINHSỐ 10
Tôinghe như vầy:

Mộtthời đức Phật trú tại tại Ca-lan-đà trong Trúc viên,thành La-duyệt-kỳ, cùng với năm trăm vị đại Tỳ-kheo.

Bấygiờ, có một Tỳ-kheo nghe Như Lai đã có thọ ký về Điều-đạt,[327]là sẽ chịu tội một kiếp không thể chữa trị. Lúcấy, Tỳ-kheo kia đến chỗ Tôn giả A-nan, sau khi thăm hỏixong, ngồi qua một bên.

Tỳ-kheokia hỏi A-nan rằng:

“Thếnào, Tôn giả A-nan, Như Lai đã quán sát tận cùng căn nguyêncủa Đề-bà-đạt-đâu rồi, sau đó mới thọ ký làsẽ chịu tội một kiếp không thể chữa liệu chăng?Có nguyên do để có thể được thọ ký chăng?”

Lúcấy, A-nan bảo:

“Nhữnggì Như Lai nói ra không bao giờ hư dối. Những gì đượchành bởi thân, khẩu của Ngài không có đổi khác. NhưLai đã chắc thật thọ ký Đề-bà-đạt-đâu sẽ chịutội sâu nặng trải qua một kiếp không thể chữa trị.”

Bấygiờ, Tôn giả A-nan rời chỗ ngồi đứng dậy, đếnchỗ Thế Tôn, cúi đầu lễ sát chân, rồi đứng quamột bên, bạch Thế Tôn:

“Cómột Tỳ-kheo đi đến chỗ con nói: ‘Thế nào, Tôn giảA-nan, Như Lai đã quán sát tận cùng căn nguyên của Đề-bà-đạt-đâurồi, sau đó mới thọ ký là sẽ chịu tội một kiếpkhông thể chữa liệu chăng? Có nguyên do để có thểđược thọ ký chăng?’ Nói xong những lời này rồitự bỏ đi.”

ThếTôn bảo:

“Tỳ-kheokia chắc là người xuất gia tu học trễ muộn, hay mớiđi đến trong pháp của Ta chưa bao lâu chăng? Những gìNhư Lai đã nói ra không bao giờ hư dối, sao lại ở trongđó mà khởi lên do dự?”

Bấygiờ, Thế Tôn bảo A-nan:

“Ngươihãy đến đó, bảo Tỳ-kheo kia rằng: ‘Như Lai cho gọiông.’”

A-nanđáp :

“Kínhvâng, bạch Thế Tôn.”

Saukhi vâng lời Thế Tôn dạy, A-nan liền đến chỗ Tỳ-kheokia; đến rồi bảo Tỳ-kheo kia rằng:

“NhưLai cho gọi thầy.”

Tỳ-kheokia đáp:

“Xinvâng, Tôn giả.”

Bấygiờ, Tỳ-kheo kia sửa lại y phục, cùng A-nan đến chỗThế Tôn. Đến rồi, lễ sát chân Thế Tôn, rồi ngồiqua một bên.

ThếTôn bảo Tỳ-kheo kia:

“Nàykẻ ngu kia, sao ngươi không tin những gì Như Lai đã nóira? Những gì Như Lai dạy là không hư vọng. Nay ngươi muốntìm hư vọng nơi Như Lai?”

Lúcấy Tỳ-kheo kia [567c01] bạch Thế Tôn:

“Tỳ-kheoĐề-bà-đạt-đâu có thần lực lớn, có oai thế lớn,vì sao Thế Tôn lại thọ ký ông ấy chịu sâu tội nặngmột kiếp?”

Phậtbảo Tỳ-kheo:

“Hãygiữ gìn lời nói của ngươi, chớ để phải lâu dài chịukhổ vô lượng.”

Bấygiờ, Thế Tôn liền nói kệ này:

Trụthiền, thần thông tục,[328]

Rốtlại, không giải thoát;

Khôngtạo đường diết tận,

Lạitrở vào địa ngục.

“Giảsử nếu Ta thấy Đề-bà-đạt-đâu tự thân có chútít pháp thiện nào, Ta không bao giờ thọ ký Đề-bà-đạt-đâukia phải chịu tội một kiếp không thể chữa trị. Chonên, này kẻ ngu kia, vì Ta không thấy Đề-bà-đạt-đâucó một chút pháp thiện nào cho nên mới thọ ký Đề-bà-đạt-đâukia chịu tội một kiếp không thể chữa trị. Sở dĩ nhưvậy, vì Đề-bà-đạt-đâu ngu si tham đắm nơi lợi dưỡng,khởi tâm nhiễm trước, tạo ác ngũ nghịch, thân hoạimạng chung sẽ đọa vào trong địa ngục. Vì sao vậy? Vìtâm lợi dưỡng nặng thì sẽ làm bại hoại gốc rễthiện của con người, khiến con người không đến đượcnơi an ổn.

“Chonên, này các Tỳ-kheo, nếu có tâm lợi dưỡng khởi lênthì hãy tìm cách diệt, nếu không có tâm thì chớkhởi tưởng đắm vào. Như vậy, này các Tỳ-kheo, hãyhọc điều này.”

Bấygiờ, Tỳ-kheo kia từ chỗ ngồi đứng dậy, sửa lạiy phục, lễ sát chân Thế Tôn, bạch Thế Tôn:

“Naycon tự hối lỗi, nguyện xin Thế Tôn rủ lòng tha thứ,vì ngu si nên con đã tạo hành bất thiện. Những gì NhưLai đã nói ra không có hai lời, nhưng vì con ngu si nênkhởi tưởng do dự. Nguyện xin Thế Tôn nhận sự hốilỗi của con, sửa đổi cái đã qua, tu tập cái sẽ đến.”

Tácbạch cho đến ba lần như vậy.

ThếTôn bảo:

“Lànhthay, Tỳ-kheo. Đã biết hối những điều mình đã nghĩ.Ta tha thứ cho những bất cập của ngươi. Chớ đốivới Như Lai mà khởi tưởng do dự. Nay Ta nhận sự hốilỗi của ngươi. Sau này chớ gây nữa.”

Chođến ba[329] lần như vậy.

Bấygiờ, Thế Tôn liền nói kệ này:

Dùcó tạo tội nặng,

Hốilỗi, không tái phạm;

Ngườinày hợp giới cấm,

Nhổcăn nguyên tội này.

Bấygiờ, Tỳ-kheo kia cùng bốn bộ chúng nghe những gì Phậtdạy, hoan hỷ phụng hành.

Kệtóm tắt:

Bốnloại A-na-hàm,

Haitâm, và hai thực,

Bà-đạthai khế kinh,

Ngườitrí nên giác tri.