Quyển thứ tám. Phẩm thứ mười bốn: Sát Na

Kinh Nhập Lăng Già (Quyển 7-10)

Quyển thứ tám
Phẩm thứ mười bốn: Sát Na

Cư sĩ Tuệ Khai Việt dịch

Nguồn: Hán dịch: Thiên Trúc Tam Tạng Pháp Sư Bồ Đề Lưu Chi - Đời Nguyên Ngụy - Chứng nghĩa: Tỳ Kheo
Thích Đỗng Minh

Lúc bấy giờ, Thánh giả Đại Tuệ Đại Bồ tát lại bạch đức Phật rằng:

- Thưa đức Thế Tôn! Nguyện xin đức Như Lai Ứng Chánh Biến Tri vì con giải nói! Xin đấng Thiện Thệ vì con nói về tướng sinh diệt của tất cả pháp! Tại sao đức Như Lai nói, tất cả pháp từng niệm từng niệm chẳng trụ.

Đức Phật bảo Bồ tát Đại Tuệ rằng:

- Hay thay! Hay thay! Hay thay! Này Đại Tuệ! Ông nay hãy lắng nghe! Ta sẽ vì ông giải nói!

Ngài Đại Tuệ bạch rằng:

- Hay thay! Thưa đức Thế Tôn! Xin vâng! Con xin thọ giáo!

Đức Phật dạy rằng:

- Này Đại Tuệ! Tất cả pháp! Tất cả pháp là những cái gọi là, thiện pháp, bất thiện pháp, hữu vi pháp, vô vi pháp, thế gian pháp, xuất thế gian pháp, hữu lậu pháp, vô lậu pháp, nội pháp, ngoại pháp... Này Đại Tuệ! Lược nói pháp năm ấm nhân vào tâm ý, ý thức huân tập tăng trưởng. Những người phàm phu y vào tâm ý, ý thức huân tập nên phân biệt pháp thiện, pháp bất thiện.

Này Đại Tuệ! Thánh nhân hiện chứng Tam muội Tam ma bạt đề, hạnh ưa Thiện pháp. Này Đại Tuệ! Đó gọi là Thiện pháp.

Lại nữa, này Đại Tuệ! Nói rằng, pháp thiện, pháp bất thiện là gọi tám thức. Những gì là tám! Một là, A lê gia thức. Hai là, ý. Ba là, ý thức. Bốn là, nhãn thức. Năm là, nhĩ thức. Sáu là, tỵ thức. Bảy là, thiệc thức. Tám là, thân thức.

Này Đại Tuệ! Năm thức thân chung với ý thức thân đối với pháp thiện, pháp bất thiện đắp đổi sai biệt tương tục, thể không thân sai biệt, thuận theo sinh pháp sinh ra rồi trở lại diệt, chẳng biết tự tâm thấy cảnh giới hư vọng tức là lúc diệt, có thể thủ lấy tình trạng cảnh giới, hình tướng lớn nhỏ, thắng hơn hay ngang bằng.

Này Đại Tuệ! Ý thức chung với năm thức thân tướng ứng sinh ra thời gian một niệm chẳng trụ. Vậy nên ta nói, niệm thời của pháp đó chẳng trụ.

Này Đại Tuệ! Nói sat-ni-ca thì gọi đó là Không (trống không) A lê gia thức gọi là Như Lai Tạng không chung với ý chuyển thức huân tập nên gọi là không, pháp huân tập vô lậu đầy đủ gọi là bất không. Này Đại Tuệ! Phàm phu ngu si chẳng giác, chẳng tri chấp trước các pháp sát-na chẳng trụ, rơi tại tà kiến mà nói lời này: “Pháp vô lậu cũng sát-na chẳng trụ”, phá Chân như Như Lai Tạng đó.

Này Đại Tuệ! Năm thức thân chẳng sinh ra sáu đường, chẳng thọ khổ vui, chẳng tạo tác nhân của Niết Bàn.

Này Đại Tuệ! Như Lai Tạng chẳng thọ khổ vui, chẳng phải nhân của sinh tử, còn pháp khác thì cộng sinh, cộng diệt, y vào bốn thứ huân tập say sưa mà các phàm phu chẳng giác chẳng tri, huân tập tà kiến, nói rằng, tất cả pháp sát na chẳng trụ.

Lại nữa, này Đại Tuệ! Kim Cương Như Lai Tạng, Như Lai chứng pháp chẳng phải sát na chẳng trụ. Này Đại Tuệ! Như Lai chứng pháp, nếu sát na chẳng trụ thì tất cả Thánh giả chẳng thành Thánh nhân. Này Đại Tuệ! Chẳng phải phi Thánh nhân do Thánh nhân vậy. Này Đại Tuệ! Kim Cương trụ ở một kiếp xưng bằng trụ không lường, chẳng tăng chẳng giảm.

Này Đại Tuệ! Làm sao kẻ phàm phu ngu si phân biệt các pháp rằng, sát na chẳng trụ mà các phàm phu chẳng được ý của ta, chẳng giác chẳng tri các pháp trong ngoài từng niệm từng niệm chẳng trụ!

Ngài Đại Tuệ bạch đức Phật rằng:

- Thưa đức Thế Tôn! Đức Như Lai thường nói, đủ đầy sáu pháp Ba la mật, được Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác. Thưa đức Thế Tôn! Những gì là sáu Ba la mật! Làm sao đủ đầy!

Đức Phật bảo Bồ tát Đại Tuệ rằng:

- Này Đại Tuệ! Ba la mật sai biệt có ba thứ, gọi là: Thế gian Ba la mật, xuất thế gian Ba la mật, xuất thế gian Thượng thượng Ba la mật.

Này Đại Tuệ! Nói rằng, Thế gian Ba la mật là phàm phu ngu si chấp trước pháp ngã và ngã sở, rơi vào nhị biên, vì đủ thứ cảnh giới thắng diệu mà hành Ba la mật, cầu quả báo cảnh giới ở sắc.v.v...

Này Đại Tuệ! Phàm phu ngu si hành Thi Ba la mật, Sằn đề Ba la mật, Tỳ lê gia Ba la mật, Thiền Ba la mật, Bát nhã Ba la mật... cho đến sinh ở Phạm thiên cầu pháp năm thần thông thế gian. Này Đại Tuệ! Đó gọi là những Ba la mật của thế gian.

Này Đại Tuệ! Nói rằng xuất thế gian Ba la mật là gọi Thanh Văn, Bích Chi Phật chọn lấy tâm Niết Bàn của Thanh Văn, Bích Chi Phật mà tu hành Ba la mật. Này Đại Tuệ! Như kẻ phàm phu ngu si thế gian kia vì ở tự thân cầu niềm vui Niết Bàn mà làm hạnh Ba la mật của thế gian. Thanh Văn, Duyên Giác cũng lại như vậy, vì tự thân nên cầu niềm vui Niết Bàn mà tu hành hạnh Ba la mật xuất thế gian mà cầu niềm vui chẳng phải cứu cánh đó.

Này Đại Tuệ! Xuất thế gian Thượng thượng Ba la mật là có thể như thật biết, chỉ là tự tâm hư vọng phân biệt thấy cảnh giới bên ngoài. Bấy giờ biết quả thật chỉ là tự tâm thấy pháp trong ngoài, chẳng phân biệt hư vọng phân biệt, chẳng thủ lấy sắc tướng tự tâm trong ngoài. Đại Bồ tát có thể biết như thật tất cả pháp nên hành Đàn Ba la mật, vì khiến cho tất cả chúng sinh được niềm vui yên ổn, không kinh sợ. Đó gọi là Đàn Ba la mật.

Này Đại Tuệ! Bồ tát quan sát tất cả các pháp đó chẳng sinh ra phân biệt mà tùy thuận thanh lương. Đó gọi là Thi Ba la mật.

Này Đại Tuệ! Bồ tát lìa khỏi tâm phân biệt mà nhẫn nhịn. Bồ tát đó tu hành như thật mà biết cảnh giới năng thủ, khả thủ chẳng phải thật thì đó gọi là Sằn đề Ba la mật của Bồ tát.

Này Đại Tuệ! Bồ tát làm sao tu tinh tấn hạnh! Đầu đêm, giữa đêm, cuối đêm thường siêng năng tu hành, thuận theo pháp như thật, đoạn các phân biệt. Đó gọi là Tỳ lê gia Ba la mật.

Này Đại Tuệ! Bồ tát lìa khỏi tâm phân biệt, chẳng thuận theo tướng cảnh giới năng thủ khả thủ của ngoại đạo thì đó gọi là Thiền Ba la mật.

Này Đại Tuệ! Bát nhã Ba la mật của Bồ tát là gì! Bồ tát như thật quan sát tướng tự tâm phân biệt, chẳng thấy phân biệt chẳng rơi vào nhị biên, nương vào sự tu hành như thật mà chuyển biến thân, chẳng thấy một pháp nào sinh ra, chẳng thấy một pháp nào diệt đi, tự thân nội chứng Thánh hạnh tu hành. Đó gọi là Bát nhã Ba la mật của Bồ tát.

Này Đại Tuệ! Nghĩa Ba la mật đủ đầy như vậy thì được Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác.

Lúc bấy giờ, đức Thế Tôn một lần nữa nói kệ rằng:

Không, vô thường sát na
Ngu phân biệt hữu vi
Như sông, đèn, hạt giống
Không, vô thường sát na.
Nghĩa sát na phân biệt
Cũng như vậy sát na
Chẳng sinh, sát-ni-ca
Tịch tịnh lìa sở tác.
Mọi pháp chẳng sinh ra
Ta nói, nghĩa sát na
Vật sinh tức có diệt
Chẳng nói vì phàm phu.
Phân biệt pháp tương tục(nối tiếp nhau)
Vọng tưởng thấy sáu đường
Nếu vô minh là nhân
Hay sinh những tâm ấy
Cho đến sắc chưa sinh
Trung gian nương đâu trụ!
Có diệt tức có sinh
Còn tâm theo đó sinh
Sắc chẳng một niệm trụ
Quan sát pháp gì sinh!
Nương nhân nào sinh pháp!
Tâm không nhân mà sinh
Vậy nên sinh chẳng thành!
Làm sao biết niệm hoại!
Chứng định, người tu hành
Kim Cương Phật xá lợi
Cung điện Quang Âm thiên
Việc thế gian chẳng hoại
Chân như chứng pháp chân (thật)
Trí Như Lai thành tựu
Tỳkheo, bình đẳng thành
Làm sao niệm chẳng trụ!
Huyễn, Càn thát bà thành...
Vì sao niệm chẳng trụ!
Không bốn đại thấy sắc
Thì bốn đại làm gì!