Phần 03

DUY THỨC HỌC

Tuệ Quang

Huyền-Cơ Phật-Học-Viện

Phần Thứ Ba

THÀNH-LẬP DUY-THỨC

ĐOẠN I

MỤC-ĐÍCH

Học duy-thức là để biết rõ tâm-lý chúng-sinh và mình để tiện việc tu-học.

Khi đã biết rồi, nên nghiên-cứu về pháp-tính, tức là lối học tổng-quát, lời Phật dạy ở các kinh liễu-nghĩa như Duy-ma-cật, Viên-giác v.v… Tu dễ và chóng hơn.

*

* *

ĐOẠN II

AI LẬP RA DUY-THỨC ?

Duy-thức do Phật lập ra.

Phật đã tu-chứng rồi, mới bao được hết, nên thành-lập tâm-lý học của các chúng-sinh.

Đứng trên cao nhìn xuống, Phật mới bao-trùm được toàn phần vọng-thức của chúng-sinh.

*

* *

ĐOẠN III

DUY-THỨC LÀ GÌ ?

Duy-thứcnghĩa là : «Không ngoài ý thức».

Ta đã biết pháp-giới bao-la, trong đó các thế-giới, các cõi Phật nhiều như bụi nhỏ ở hư-không.

Chữ «Thức »chỉ pháp-giới bao-la đó.

*

* *

Nay muốn tiện việc học, ta thử giả-lập, chia ra 2 mặt chân, vọng :

VỌNG	CHÂN

Mặt «vọng » là mặt chúng-sinh.

Mặt «chân » là cảnh-giới Phật.

Chữ «thức »bap-trùm cả hai mặt «chân, vọng ».

Vậy chữ «thức »cũng đồng nghĩa với chữ «tâm ».

Phật dùng chữ «tâm ».

Bồ-tát dùng chữ «thức ».

Lời Phật nói, gọi là «kinh ».

Sách Bồ-tát viết, gọi là «luận ».

*

* *

Đó là nghĩa :

«Tam giới duy-tâm, vạn pháp duy-thức »

Tức là : Tâm bao-trùm ba cõi, thức bao gồm muôn vât.

*

* *

ĐỒNG-NGHIỆP VÀ BIỆT-NGHIỆP

1)Vũ-trụ bao-la, pháp-giới mênh-mong, trong đó có nhiều cõi Phật, nhu bụi nhỏ ở hư-không.

2)Để tiện việc học, chia các phật-sát làm nhiều nhóm.

-Ta thấy có đồng, có biệt:

a)đồng :nói chung các nhóm.

b)Biệt : nói riêng từng nhóm.

3)Cứ thế chia ra từ rộng xuống hẹp, thì có đồng có biệt.

*

* *

4)THÀNH-LẬP DUY-THỨC

-Thành lập trên hai căn-bản.

a)Đồng-nghiệp

b)Biệt-nghiệp

*

* *

ĐOẠN V

NÓI RIÊNG VỀ PHẬT-SÁT CỦA PHẬT THÍCH-CA, TỨC LÀ CÕI SA-BÀ THẾ GIỚI NÀY :

a)Đồng : gồm cả sa-bà thế-giới.

Thế-giới này có ba nghìn nghìn triệu thái-dương-hệ (3000,000,000,000).

b)Biệt :

I.Chúng-sinh hữu-tình : gồm các chúng-sinh có trí biết phân-biệt. Những chúng-sinh này thấy biết giống nhau, có nhiều điểm chung.

Cùng chung một đồng-nghiệp.

II.Chúng-sinh vô-tình : gồm các sự-vật, có liên-quan đến chúng-sinh trong Phật-sát.

*

* *

I.CHÚNG-SINH HỮU-TÌNH LẠI LÀ ĐỒNG.

Khi nói gồm cả các chúng-sinh đó.

A)Nhân-loại: lại là biệt.

B)Các loại khác : là biệt.

Cứ thế chia mãi, thảy đều có đồng, có biệt. :

-Xét nhân-loại : là đồng.

-Nhân-loại có nhiều giống người : là biệt

Mỗi giống người da trắng, da vàng, da đen là biệt.

-Trái đất này có nhiều châu: Á, Âu, Mỹ, Phi, Úc v.v.

Mỗi châu là biệt, trái đất là đồng.

-Chia đến từng dân-tộc, từng nước, từng tỉnh, từng quận, từng làng, thảy đều có đồng có biệt.

-Cho đến một người, lại có đầu, mình, chân, tay, các bộ máy tiêu-hóa, tuần-hoàn, lại chia bao bộ phận như gan, ruột v.v. chia cho đến các tế-bào. Thảy đều có đồng, có biệt.

*

* *

ĐOẠN VI

ĐỨNG VỀ MẶT CHÚNG-SINH :

«Thức »là cái biết hẹp-hòi, nông-cạn của chúng-sinh.

«Nhất-thiết duy-tâm tạo »: đều do thức biết mà có chúng-sinh, thế giới.