03-Ðức Thanh Tịnh

-03-

Ðức Thanh Tịnh

Muốn xây dựng mộtxã hội tốt đẹp mà không lo hoán cải con người, ấy chỉlà việc mò trăng đáy giếng. Nhằm mục đích xây dựng xãhội, đạo Phật bắt đầu hoán cải từng cá nhân, chẳngnhững trong hạng thành niên, mà đến hàng trẻ thơ non dại.Nền tảng tạo thành một con người tốt đẹp là thanh tịnh.Thanh tịnh là trong sạch. Trong sạch không có nghĩa thoát lyngoài cảnh trần tục, mà chỉ ở ngay trong cõi đời ô trược,nhưng không bị nhiễm ô, thế mới thật là trong sạch. Nhưhoa sen tuy nằm giữa đống bùn nhớp nhúa, mà hương vị vẫnthơm tho. Vì thế khi nói đến đức thanh tịnh, đạo Phậthằng mượn hoa sen để biểu thị. Ðức Phật nghiễm nhiênngự trên đài sen. Muốn thực hiện đức thanh tịnh, ngườiPhật tử tập dần từ thô đến tế, từ cạn đến sâu theothứ tự: hành độâng thanh tịnh, ngôn ngữ thanh tịnh, vàtư tưởng thanh tịnh.

Hành động thanh tịnh.

Trước nhất người Phật tử giữgìn thân thể sạch sẽ, sự ăn mặc vén khéo giản dị, chođến khi đi đứng phải đoan chính; tránh mọi xa hoa, phù phiếmvà vô độ. Mặc một bộ đồ bóng dợn, ướp nước hoa nồngnặc... cử chỉ ấy, đối với người Phật tử vẫn thấykhông thanh tịnh chút nào.

Người Phật tử lập đức thanhtịnh, không bao giờ ỷ tài năng thế lực đánh đập, lấnhiếp người hay vật khi thấy họ thân cô, thế quả. Càngtránh xa hơn, đối với sự giết hại dù con vật nhỏ bévô cớ, người Phật tử không nỡ giết. Vì đó là hành độngxấu xa. Cho đến một cái nhìn ngạo nghễ, một cử chỉ khinhkhi, người Phật tử cũng không khi nào có. Bởi vì một hànhđộng xấu xa dù lớn, dù bé cũng có thể làm hoen ố đờitrắng trong của người Phật tử. Họ tránh xa những cử chỉxấu như người hiền tránh xa những đám ẩu đả và đôichối.

Những hành động bạo ác, ngườiPhật tử không bao giờ làm, nhưng với cử chỉ lành, hànhđộng tốt, họ tích cực hoạt động. Vì hành động thanhtịnh không phải chỉ bảo thủ riêng mình mà phải cứu giúpnâng đỡ mọi người. Bởi thế nên bàn tay Phật tử lúcnào cũng chực vuốt thẳng những nét nhăn trên trán cho kẻthảm sầu, thoa dịu những vết thương cho người đau khổvà lau khô giòng lệ lăn trên má của cô nhi... Bàn tay ấysẽ mở lồng cho đàn chim sắp bị nhổ lông được vỗ cánhtung bay về bầu trời cao rộng, vỗ về một con vật bị ngườihành phạt đau thương, cho đến lượm gai trên đường rộngvà nhặt đá trên lộ quan... Tựu trung, mọi hành động trênđều nhằm mục đích cứu người, cứu vật.

Ngôn ngữ thanh tịnh.

Lời nói là một lợi khí rất sắcbén, nó có thể giết người, giết mình một cách dễ dàng,nếu là lời nói ác. Nên Phật dạy: "Người đời luỡibúa bén nằm sẵn trong miệng, sở dĩ giết mình do lời nóiác."Lời nói ác không chỉ mắng chửi, trù rủa... màlà nói lời ngọt như đường, êm như nhạc, nhưng để lừabịp người, cũng là nói ác. Lời nói ác tức là bất tịnh,ô uế, nên người Phật tử không bao giờ để nó thốt ranơi cửa miệng mình. Nếu lỡ vô tình hay bại trận vì cơnnóng giận đã thốt ra những lời thô ác, người Phật tửlấy làm nhục nhã, xấu hổ, phải chí thành sám hối và tuyệtđối không dám tái phạm.

Lời nói có thể là lưỡi kiếmbén giết người nếu trong tay kẻ bạo ác, thì nó cũng cóthể là cây đuốc sáng đưa người ra khỏi rừng mê, hay hoànlinh đơn cứu người trong cơn bệnh ngặt nếu trong tay nhàđạo đức, kẻ từ tâm. Vì thế người Phật tử cấm chỉnói lời thô ác, nhưng thao thao nói những lời hiền hòa, êmdịu và chân thật. Rất cần những lời nói hiền hòa đểkhỏa bằng hầm hố thù hiềm đã đào sâu giữa mình và người,hoặc người với người. Có những lời êm dịu, ta mới khuyênlơn được những người uất hận khi gặp cảnh nghịch lòng,kẻ thất chí vì tình đời phụ bạc và tát vơi được phầnnào nguồn lệ thảm của người tật nguyền, khốn khổ...Nhờ lời nói chân thật mới xiển dương được chân lý vàvạch rõ lẽ chánh tà. Tóm lại, tất cả lời nói có tánhcách giúp ích người, có lợi cho xã hội đều là lời thanhtịnh, người Phật tử phải hằng tập và nói những lờiấy.

Tư tưởng thanh tịnh.

Ðộng cơ chính gây nên tội ác,hoặc khiến đời sống con người phải ngầu đục, nhớpnhơ trong biển sanh tử là tư tưởng; ngược lại, tạo vôlượng phước đức đưa con người đến quả thanh tịnh giảithoát cũng do tư tưởng. Tư tưởng thủ một vai trọng yếunhất trong đời người. Người nên, hư, tốt, xấu, tiến,thối... đều do tư tưởng quyết định. Vì thế người Phậttử phải gạn lọc đào thải những tư tưởng xấu, tăngtrưởng những tư tưởng tốt, để tâm hồn được thanh tịnh.

Muốn đào thải những tư tưởngxấu, ta phải anh dũng chiến thắng bọn giặc tham lam, sânhận, tự ái, ngã mạn..., xua đuổi chúng ra ngoài tâm giớita. Bọn chúng được kêu một danh từ gọn hơn là "phiềnnão", ngày nào bọn phiền não còn lẫn trong tâm ta, thì ngàyấy trí ta rối loạn, tâm ta vẩn đục. Phiền não là sóng,là cấu bợn, mà tâm là nước. Sóng dừng, cấu bợn lặng,tức là tâm nước trong. Sự ngầu đục trong tâm hồn ta bởiphiền não tạo nên, ta có thể dùng một vài bằng chứng đểminh xác nó. Một tên bợm móc túi, sở dĩ dám thò tay móctúi người trước "thập mục sở thị" là vì nó chỉ thấycó tiền... hay nói bằng cách khác, nó trở thành tôi mọicủa lòng gian tham sai sử. Nên chi lúc ấy, nó có thấy gìtù tội, biết gì xấu xa. Một bằng chứng nữa, khi ta gặpcảnh nghịch ý, cơn giận dữ nổi lên, khi đó ta còn đủlý trí suy xét phải quấy nữa chăng, hay mặc tình để chocon quỉ giận dữ thúc đẩy? Nếu còn suy nghĩ kịp thì cơngiận tan, bởi đã nô lệ bọn quỉ sân hận, nên mới xảyra cuộc xô xát bằng miệng, bằng tay. Người Phật tử muốngạn lọc tư tưởng thanh tịnh quyết phải quả cảm, tíchcực thanh trừng bọn giặc phiền não còn trú ẩn trong tâmmình.

Chẳng những thế, Phật tử cầntăng trưởng tư tưởng từ bi hỉ xả. Tâm ta chẳng khác mộtmảnh đất mầu mỡ, nếu không có lúa khoai thì cỏ dại mọc.Cũng thế, khi ta nhổ hết cỏ dại phải giâm giống lúa khoai,nếu để đất trống thì cỏ sẽ mọc lại. Trong khi cựclực chiến đấu với những phiền não, Phật tử không quêntăng cường tâm từ bi, hỉ xả... vì đó là nước cam lồđể gột rửa những nghiệp cấu bợn phiền não đang khắnchặt trong tâm hồn ta. Và nó cũng là đám mưa tưới mát muônloài đang bị lửa phiền não thiêu đốt.

Tóm lại, trong ba món thanh tịnh,tư tưởng là quan trọng hơn cả, do đó người Phật tử tuđức thanh tịnh, xem tư tưởng là phần thiết yếu nhất,gạn lọc tư tưởng thanh tịnh rồi, ngôn ngữ, hành độngtùy đó mà thanh tịnh. Như nước ở hồ lọc trong rồi, khimở vòi nào cũng đều chảy nước trong cả.

CON NGƯỜI THANH TỊNH HOÀN CẢNHCŨNG THANH TỊNH

Một khi thân tâm ta thanh tịnh, hoàncảnh sẽ tùy thuộc thanh tịnh. Hoàn cảnh không nhất địnhtốt, xấu, nhơ, sạch tùy hành động tư tưởng con ngườimà chuyển theo. Một nhóm người văn minh trí thức dù ở nơithôn dã hoang vắng, nhưng một thời gian cảnh ấy sẽ trởthành tốt đẹp, thị tứ. Trái lại, một bọn người rừngchẳng hạn, cho ở giữa đô thành hoa lệ, một thời gian đôthành ấy sẽ biến ra cảnh nhớp nhúa xấu xa, nếu họ khôngđược cải thiện... Bởi thế, đạo Phật muốn cải thiệnxã hội, cải thiện quốc gia trước tiên phải cải thiệncon người. Muốn cải thiện con người, đầu tiên phải cảithiện tư tưởng. Như vậy tư tưởng, ngôn ngữ và hành độngcon người thanh tịnh thì chính cõi Ta-bà này đã thành Tịnhđộ rồi, hay thế giới này chính là thế giới Cực Lạcvậy. Ta muốn sanh về Tịnh độ, thì chính ta phải thanh tịnhtrước đã. Kinh có câu: "Tam nghiệp hằng thanh tịnh, đồngPhật vãng Tây phương."Nghĩa là: "Thân, miệng và ýhằng trong sạch, sẽ đồng như chư Phật sanh về cõi Phật."Thế mà, có một số người ước mơ sanh về cõi Cực Lạcmà miệng vẫn nói ác, tâm vẫn tham, giận... thật là tráilẽ. Tu bằng cách đó chỉ làm trò cười cho thiên hạ màthôi. Người Phật tử chân chánh không mơ ước gì hơn, ướcmơ con người mình được thanh tịnh, không tranh đấu nàobằng tranh đấu với phiền não ở nội tâm. Thắng đượcphiền não, toàn thân đều thanh tịnh, thế là vạn vật tùytâm, sống một cuộc đời tự do tự tại.

Từ trên đến đây, đã thấy đứcthanh tịnh là căn bản của người tu Phật, chẳng những cănbản của người tu, mà đức thanh tịnh cũng là cội nguồncủa một xã hội văn minh; văn minh đúng với thật nghĩa củanó. Cho nên, bất luận trong đạo, ngoài đời nếu ai muốncải thiện đời mình, cải thiện xã hội đều phải tu tậpđức thanh tịnh cả... Nhưng gần nhất và cần yếu nhấtlà Phật tử, đã biết đi chùa, lễ Phật nghe kinh mà khôngáp dụng triệt để đức thanh tịnh vào đời sống của mình,thật là phản bội với tên Phật tử.