Phần thứ IV: Các bài sám văn báo hiếu – cầu an – cầu siêu

Tuyển tập các bài sám văn - Tập II: 55 Bài sám âm nghĩa trích lục

Phần thứ IV: Các bài sám văn báo hiếu – cầu an – cầu siêu

Thích Đồng Bổn sưu tập

Nguồn: Thích Đồng Bổn sưu tập

96. SÁM CÔNG CHA
(Sám báo hiếu 4)

Luân hồi sinh tử khôn cùng,
Sắc thân trong cõi bụi hồng phù du.
Nhớ cha đức độ nhân từ,
Thương con chăm chút cũng như mẹ hiền.
Cuộc đời chìm nổi bao phen,
Cha không theo gót bon chen đua đòi.
Mọi điều nhân nghĩa rạch ròi,
Nên thường cam chịu thiệt thòi vô thân.
Thương con lo lắng xa gần,
Vì con ăn học muôn phần hy sinh.
Lắm khi khổ nhọc quên mình,
Tấm thân không thiết, tận tình chăm lo.
Thấy con siêng học gầy gò,
Nên thường nhắc nhở, chăm lo ân cần.
Chắt chiu mọi chuyện tiện tằn,
Chẳng chè, chẳng rượu, chẳng năng bạn bè.
Cả năm chẳng hội, không hè,
Bạc bài không thích, đam mê không màng.
Cửa nhà từ chỗ bần hàn,
Cần cù rán sức cho ngang bằng người.
Ðời cha kham khổ nhiều rồi,
Nên cha chỉ thích con vui học hành.
Mọi điều khó nhọc đâu thành,
Ðeå con vững chí nên danh với đời...
Bấy lâu con vẫn nhớ lời,
Sống sao cho được ra người đâu quên.
Thà cam nghèo của nghèo tiền,
Giàu vì bất chính cha khuyên đừng làm.
Vâng lời mọi việc đường hoàng,
Chúng con nay vẫn nghèo nàn như xưa.
Lợi danh như áng mây đưa,
Rồi ba tấc đất hơn thua ra gì?
Chúng con thực sự kém chi,
Kỹ sư, bác sĩ... có gì thiếu đâu.
Chỉ vì giáo dục ăn sâu,
Nên mình đơn giản cháo rau qua ngày.
Nhớ lời cha dạy xưa đây,
Bỗng dưng lệ thấm mắt cay mủi lòng.
Nhân lành cha mẹ gieo trồng,
Chúng con vun bón vuông tròn mai sau.
Trước ngôi Tam bảo đê đầu,
Nguyện cầu cha mẹ sống lâu an lành.
Mọi điều phước đức viên thành,
Mong cầu Phật độ vãng sanh cõi trời.
---------------------
Trích Kinh Báo Hiếu và Vu lan – Chùa Giác Ngộ XB – Saigon 1994

97. SÁM NGHĨA MẸ
(Sám báo hiếu 5)

Luân hồi trong kiếp ba sinh,
Sắc thân trôi nổi mong mênh bệnh già.
Nay con quỳ trước Phaät đà,
Nguyện cầu cho mẹ tuổi già an vui.
Nhớ về chuyện cũ bùi ngùi,
Mẹ cha lam lũ cả đời long đong.
Nuôi con tận tụy hết lòng,
Cho con ăn học vô cùng công lao.
Nuôi con năm tháng bù đầu,
Biết bao khổ nhọc dãi dầu nắng mưa.
Dạc dài chiều tối sớm trưa,
Gạo đong chưa được thì chưa về nhà.
Thương con mẹ chẳng nề hà,
Thức khuya dậy sớm thật là đa đoan.
Lụa là trau chuốt không màng,
Cả đời lam lũ rán làm cho con.
Vì con thân thể hao mòn,
Vì con mẹ chẳng phấn son bao giờ.
Nuôi con mong mỏi từng giờ,
Trông con khôn lớn như chờ quả ra.
Ốm đau cũng chẳng nệ hà,
Chắt chiu tằn tiện để mà nuôi con.
Mọi điều khéo léo trông nom,
Mẹ thường thu vén vuông tròn trước sau.
Ru con mẹ hát ca dao,
Như là hương vị mía lau ngọt ngào.
Nhẹ nhàng âm điệu thanh tao,
Ðã từng thấm lịm ăn vào tim con.
Mẹ không áp dụng roi đòn,
Nhưng lời mẹ nói lại còn hơn cơ.
Mẹ không roi vọt bao giờ,
Mỗi lời mẹ nói tựa hoà thơ ra.
Những lời ý nhị thật thà,
Lại còn thấm mát hơn là mưa to.
Mỗi lần khuyên nhủ dặn dò,
Những lời mẹ dạy là pho “truyền kỳ”
Mỗi lần luân lý ra thì,
Mẹ dùng tục ngữ khác gì hiền nhân...
Những lời dạy bảo ân cần,
Chúng con nguyện mãi ghi tâm thực hành.
Suốt đời cha mẹ ở lành,
Chúng con vẫn nguyện tận tình noi theo.
Nhân lành cha mẹ từng gieo,
Chúng con trân trọng dẫu nghèo không
buông.
Nay Vu Lan, cúng dường Tam bảo,
Nguyện Phật đà phước báo mẹ cha,
Yên vui hạnh phúc tuổi già,
Ðến hồi trăm tuổi sanh qua cõi trời.
-----------------
-Trích Kinh Báo Hiếu và Vu Lan, Thích Nhật Từ và Phan Khắc Nhượng biên soạn, chùa Giác Ngộ ấn hành nội bộ, Sàigòn, 1994

98. KỆ NHỚ ƠN CHA MẸ
(Sám báo hiếu 6)

Nước sông nọ có nguồn mới chảy,
Hạt thóc kia có cấy mới lên,
Phàm phu cho đến Thánh Hiền,
Ví không cha mẹ sao nên thân người?
Trong mười tháng mặt xanh da bủng,
Vì nuôi con bụng ỏng lưng eo,
Ba năm bú mớm nâng niu,
Cam sài mẹ chịu, hẩm hiu mẹ buồn.
Hai bầu sữa nước nguồn khôn ví,
Dạ thương con xá kể nhọc nhằn,
Ðêm đông ấp nệm ủ chăn,
Chiếu giường ẩm ướt giành thân mẹ nằm.
Năm canh những âm thầm với bóng,
Mong cho con chóng lớn nên người,
Tháng hè như nấu như sôi,
Tay xoa tay quạt mồ hôi đầm đìa.
Hàm răng cũng thường khi biếng xỉa,
Ðài gương soi cũng để bụi mơø,
Xuân xanh mấy chỗ đã già,
Trời cao bể rộng khôn mà ví ơn !
Còn cha phải tìm cơm lo áo,
Vì con, lo quần áo đơn mền,
Một ngày dần một lớn lên,
Tìm thầy, tìm bạn bút nghiên học hành.
Dạy ăn nói cho thành khuôn nếp,
Ðạo laøm người dạy biết sâu nông,
Lại lo dựng vợ gả chồng,
Gây cơ lập nghiệp nối giòng mai sau.
Vì con phải mưa dầu nắng dãi,
Vì con nên chẳng ngại nhọc nhằn,
Vì con bớt ngủ khoan ăn,
Vì con thương xót băn khoăn đêm ngày.
Công đức nặng xem tầy non Thái,
Ðạo làm con ta phải biết ân,
Sớm khuya phụng dưỡng chuyên cần,
Ðem lòng hiếu kính song thân mới là.
Khi ăn ở vào ra hầu hạ,
Dung nhan thường hòa nhã vui tươi,
Không may trái nắng trở trời,
Tìm thầy, tìm thuốc đêm ngày dưỡng nuôi.
Mùa nóng nực không ngơi tay quạt,
Tiết hàn đông sắp đặt màn chăn,
Ðừng điều quí vợ hơn thân,
Nặng bên tình ái nhẹ phần cù lao.
Gương hiếu hạnh kể sao cho xiết,
Muôn điều lành hiếu liệt đầu tiên,
Kìa như vua Thuấn đại hiền,
Bởi tùy thuận ý chẳng phiền lòng cha.
Ông Mẫn Tử sương sa rét mướt,
Mảnh áo lau cảm được lòng từ,
Chôn con nuôi mẹ chuyện xưa,
Kìa ông Quách Cự trời cho lò vàng.
Chẳng qua đấng anh hùng hào kiệt,
Hiếu có tròn sự nghiệp mới cao,
Huống người thoát cõi trần lao,
Công ơn cúc dục nỡ nào lãng quên.
Vứt bỏ tấm thân hèn chẳng đoái,
Quyết một điều ân ái bước ra,
Sắc trần chẳng chút nhuộm qua,
Giàu sang trò ảo vinh hoa chuyện đời.
Chí lục độ cần chăm gắng gỏi,
Chữ tứ ân thúc gọi luôn tai,
Vì mình thoát cảnh trần ai,
Mẹ cha hẳn được liên đài tiêu dao.
Ðấng Ðại Giác kể bao nhiêu kiếp,
Vì sinh thành dù chết cũng cam,
Mục Liên dốc một hiếu tâm,
Thần thông đác đạo ân thâm trả đền.
Mẹ ngục tối trở nên tịnh độ,
Con như Ngài mới hậu mới cao,
Bà-la-môn thác sinh vào,
Là Ngài Ðịa Tạng má đào lạ thay.
Gậy tích trượng ra tay cứu mẫu,
Ngọc Minh Châu soi thấu cõi đời,
Kiếp sau lại trở làm người,
Giả tên Quang Mục đứng ngồi nghiêm trang.
Thích trứng cá mẹ mang tội báo,
Vào ngục Ngài hóa đạo sinh thiên,
Dốc lòng tu đạo cần chuyên,
Mới là đại hiểu báo đền ơn sâu.
Hiếu thế tục chỉ hầu cơm nước,
Hiếu xuất gia giải thoát luân hồi,
Daùm khuyên tất cả mọi người,
Báo ơn nên tỏ, chớ sai lầm đường.
Khuyên cha mẹ ngày thường niệm Phật,
Miệng hằng nên nói thật ăn chay,
Chúng sinh nghiệp sát đưøng gây,
Tu hành thập thiện trồng cây phúc lành.
Dù một kiếp chưa thành Chánh giác,
Song thân lành quả chắc có phen,
Làm con phải dứt trần duyên,
Tu hành gắng gỏi báo đền ơn sâu.
Khỏi mang tiếng cạo râu cắt tóc,
Không thẹn thân khoát Phúc điền y,
Tinh thần cần phải tu trì,
Giữ giới, định, huệ quy y tham thiền.
Rồi ra thành Phật chứng Tiên,
Cửu huyền, độ được báo liền tứ ân,
Mấy lời Thầy dạy ân cần.
Nam Mô Sinh Tịnh Ðộ Bồ-tát Ma ha tát.
-------------------
-Trích Kinh Nhật Tụng, chùa Hoằng pháp xb, Sàigòn, 1971

99. SÁM CẦU AN (II)

Cúi đầu làm lễ Bổn sư,
Nguyện cho bá tánh tiêu trừ nạn tai.
Lại cầu Quan Âm Như lai,
Tầm thanh cứu khổ hằng ngày chúng sinh.
Cõi đời tật bệnh tử sanh,
Mỗi ngày nguy hiểm đấu tranh đủ điều.
Sáng ra từ sớm đến chiều,
Biết bao tai nạn rất nhiều tử sanh,
Thấy đời liệt liệt oanh oanh,
Miễng mồi phú quí công danh tạo thành.
Nguyện Ngài đức cả tầm thanh,
Cầu xin cứu khổ ban lành nhân dân,
Chúng con lễ bái Quan Âm,
Xót thương cứu khổ từ tâm biển trần.
Tay cầm dương liễu ân cần,
Cùng bình tịnh thủy rưới dân cam lồ,
Cúi đầu sanh tử mơ hồ,
Phù du cõi tạm cơ đồ lửa thiêu.
Hàng ngày tai nạn rất nhiều,
Cầu Ngài cứu khổ mơi chiều hóa thân,
Ðộ đời bá tánh vạn dân,
Khắp cùng pháp giới trọn phần an vui.
Cha sanh con thảo dưỡng nuôi,
Mẹ hiền đức độ khiến xui làm lành,
Nhà nhà an lạc tịnh thanh,
Bốn mùa tám tiết hóa sanh thuận hòa.
Nhân dân lạc nghiệp âu ca,
Hòa bình thế giới, quốc gia an lành,
Tránh điều quả báo sát sanh,
Tìm đường đạo đức cha lành Thích Ca.
Tụng kinh niệm Phật Di Ðà,
Cầu cho baù tánh toàn gia an lành.
Hiện tiền phước quả viên thành,
Khắp cả nam nữ tâm sanh hiền từ,
Mọi người tật bệnh tiêu trừ,
Noi theo Chánh pháp Bổn sư tu hành.
Chúng con lễ bái chí thành,
Nguyện mau thoát khỏi tử sanh luân hồi.
Cõi đời khổ não lắm ôi,
Quyết lòng theo Phật về ngôi sen vàng.
Nam mô Tịnh độ Lạc bang,
Dắt dìu đệ tử Tây phang mau về.
-----------------
-Trích Kinh Nhật Tụng, chùa Hoằng Pháp xb, Sàigòn, 1971

100. SÁM NIỆM PHẬT
QUYEÁT ÐỊNH VÃNG SINH
(Sám khuyến tu 6)

Sân lan trời ngả bóng chiều,
Cảm thân phù thế ít nhiều ngẫn ngơ,
Tranh đời dệt mộng vẫn vơ,
Say đua danh lợi mê mờ sắc thanh.
Cánh bèo vỗ sóng bập bềnh,
Tại ai hay cũng gây nên bởi mình?
Bể trần là mấy phù sinh,
Thị phi ghen ghét trong tình quẩn quanh,
Mà trông chiếc lá lìa cành,
Doanh hư cõi tạm trong vành đó thôi !
Mà trong ngọn nước chảy trôi,
Mênh mang sáu nẽo biết rồi về đâu ?
Kiếp người nào có bao lÂu,
Nắng mưa thôi cũng dãi dầu cỏ hoa !
Lầu sương nhạt ánh trăng tà,
Hoàng lương một giấc tỉnh ra ngỡ ngàng!
Chi bằng về cõi Liên bang,
Sen khoe sắc ngọc, gió đàn pháp âm,
Trời giải thoát, cảnh thậm thâm,
An vui muôn kiếp tuyệt lầm lỗi xưa.
Chỉ câu niệm Phật đừng thưa,
Chỉ bền tín nguyện Tam thừa bước lên,
Ðài vàng đã sẵn ghi tên,
Cơ duyên sẵn đợi một lần đạo tâm.
------------------
- Bài do TT. Thích Thanh Khoát, chùa Phuù Cốc-Thường Tín soạn, chùa Hải Ninh- Ðồng Thiện tàng bản, Hài Phòng, 1996.

101. SÁM CẦU SIÊU VONG LINH
(Sám cầu siêu III)

Hồn ơi! Lẳng lặng mà nghe,
Cầu hồn cho đặng trọn bề vãng sinh.
Cúi xin Phật xót thương tình,
Cứu hồn ra khỏi u minh ba đàng
Cúi xin phóng ngọn hào quang,
Soi hồn trong giấc mơ màng chiêm bao.
Cúi xin trong biển ba đào,
Vớt ra hồn khỏi lúc nào trầm mê.
Cúi xin ơn Phật đề huề,
Dang ta mà dắt hồn về tới nơi.
Cúi xin ơn Phật rước mời,
Nắm tay mà dắt hồn chơi liên trì.
Lại xin tả hữu truy tùy,
Mấy ngôi Ðại Sĩ cùng thì ban ơn.
Quan Âm Bồ-tát hóa thân,
Tay cầm nhành liễu tay bưng kim đài.
Với cùng Thế Chi các Ngài,
Quang lâm trần thế tiếp lai vong hồn.
Lại xin tất cả tông môn,
Thanh văn thượng thiện cũng dồn một nơi.
Lại xin tất cả các trời,
Giã từ cung điện mà dời gót đi.
Khởi hành từ cõi phương Tây,
Theo sau giá Phật xuống ngay một đoàn.
Nghênh ngang bảo cái tràn phan,
Nhạc trời thánh thót vị hương nồng nàn.
Bao nhiêu thắng cảnh hiện ra,
Khiến hồn xem thấy thiết tha vui mừng.
Cho hồn hóa đặng kim thân,
Ngồi trên bảo tọa theo gần Ðạo sư.
Khảy tay một lúc bây giờ,
Ðã qua Tịnh độ làm người vãng sinh.
Nguyện cho hồn đặng an lành,
Thiện căn phát đạt tội tình tiêu tan.
Nguyện hồn về cõi Tịch Quang,
Mau mau thoát khỏi trần gian cho rồi.
Nguyện hồn tinh tấn hẳn hòi,
Trồng hoa bát nhã nhổ chồi vô minh.
Nguyện hồn thính pháp văn kinh,
Mở lòng sớm tỏ tánh linh chơn thường.
Nguyện hồn chơi khắp mười phương,
Hái bông mà để cúng dường Như lai.
Nguyện hồn trưởng dưỡng thánh thai,
Vào trong cửu phẩm ra ngoài tứ sanh.
Hôm nay tứ chúng đồng thanh,
Kiên trì sáu chữ Hồng danh đã nhiều.
Thế nào hồn cũng cao siêu,
Ðem thân phàm hạ mà triều Pháp vương.
Tiêu diêu khoái lạc phi thường,
Phước đầy huệ đủ kiết tường biết bao.
Dứt rồi tám vạn trần lao,
Nhân duyên còn đợi kiếp nao mới tròn.
Phật như thể mẹ tìm con,
Con mà gặp mẹ lại còn lo chi.
Ðã sanh vào cõi vô vi,
Năm năm tháng tháng ngày ngày thảnh thơi.
Sẵn đây căn dặn đôi lời,
Về sau cũng tính với đời làm sao.
Gây go caùi hội phong trào,
Từ bi đâu nỡ lúc nào bỏ qua.
Thôi thôi mấy tiếng ruột rà,
Xin hồn ghi để nữa mà hóa duyên.
Ðưa hồn tách dặm tây biên,
Cầu cho bá tánh Tây phang mau về.
---------------
-Trích Kinh Nhật Tụng, chùa Hoaèng Pháp xb, Sàigòn, 1971

102. SÁM ÐƯA LINH
(Sám cầu siêu IV)

Cuộc đời như giấc chiêm bao,
Thân người khác thể bọt trào nước xao.
Oan gia nợ thế biết bao,
Vợ chồng, cha mẹ, những nào cháu con...
Của tiền gia sản bằng non,
Rồi ra một giấc mộng, còn chi đâu!
Cho hay thế sự bể dâu,
Cõi trần là chốn ra vào trả vay.
Luân hồi lục đạo khổ tai,
Tiền nhân hậu quả đọa đày chẳng thôi.
Cạn suy kỹ xét thầm vui,
Giác linh nay đã hết hồi đảo điên.
Dứt dây nghiệp báo trần duyên,
Lánh xa tục lụy não phiền lửa hang.
Ai mà sớm biết mới ngoan,
Lợi danh ân ái, thiệt đàng oan khiên.
Sắc tài tửu khí là thuyền,
Ðưa người mê muội trong miền trầm luân.
Sáng lòng rõ biết giả chơn,
Ðường Tiên nẻo Phật khá liền bước lên.
Linh đài cửa Phật nhãn tiền,
Bồ đề tâm phát, thấy liền chẳng sai.
Vọng cầu Phật Tổ Như lai
Tây phương tiếp dẫn hộ rày Linh quang.
Quan Âm Bồ tát từ thoàn,
Ðưa người lương thiện thẳng sang Niết bàn.
U minh giáo chủ cứu nàn,
Thập phương Bồ tát chỉ đàng Vô sanh.
Bồng Lai nhược thủy tịnh thanh,
Tây thiên chín phẩm liên thành nguy nga.
Liên Trì hải hội Di Ðà,
Từ bi độ chúng khỏi sa tội tình.
Chơn như Phật tánh kiến minh,
Tránh nơi phiền não biết nhìn huệ căn.
Nguyện cầu hồn đặng siêu thăng,
Thoát vòng oan nghiệt buộc ràng nhiễu
nhương.
Phúùc Thần phướn báu dẫn đường,
Chư Phật Bồ tát xót thương độ hồn,
Linh quang sáng suốt thường tồn,
A Di Ðà Phật gắng công niệm hoài.
Nương nhờ thánh đức Như lai,
Thần thông tiếp dẫn lên đài Tây phương.
-----------------------
-Trích Thiền Môn Nhựt Tụng, HT Minh Trực, Phật Bửu Tự xb, 1992

103. KỆ ÐỘ VONG (1)
(Sám cầu siêu V)

Nam mô đức Phật Di Ðà,
Hào quang soi khắp gần xa trong ngoài.
Ðộ cho hết thảy muôn loài,
Ðều cùng giải thoát tháng ngày tiêu dao.
Mở mang đường chính thanh cao,
Dẫn cho đâu đấy cùng vào cảnh vui.
Chúng con xiết nỗi ngậm ngùi,
Tấm thân bèo giạt, mây trôi, bấy chầy.
Những là ngậm đắng nuốt cay,
Vòng quanh sáu ngả đọa đày một thân.
Nay mừng còn chút thiện nhân,
Sớm đà biết hối ăn năn nỗi mình.
Ngaøy đêm dốc một lòng thành,
Quy y Tam bảo nương mình bấy nay.
Bạn bè trên dưới sum vầy,
Khuyên nhau tu để sau này độ thân.
Trước sau một dạ ân cần,
Cầu về Tịnh độ hưởng phần yên vui,
Bạn con nay có một người,
Thuyền đầy quaû mãn xa nơi hồng trần.
Linh hồn lìa bỏ xác thân,
Ðể thương, để nhớ, hết gần đến xa.
Từ nay vắng cửa vắng nhà,
Con con cháu cháu vào ra bùi ngùi.
Nhớ khi còn ở coõi đời,
Nết na thuần cẩn là người hiền lương.
Thông minh thao lược đủ đường,
Nhân từ hiếu nghĩa chưa thường kém ai.
Phúc duyên nay đã vẹn đầy,
Bạn bè con cháu tới đây tiễn hành.
Ai ai cũng dốc lòng thành,
Cùng nhau niệm Phật tụng kinh cầu hồn.
Ngửa trông Mẹ lại cứu con,
Phật về tiếp dẫn linh hồn từ nay.
Ðưa sang thẳng phía phương Tây,
Tới nước Cực lạc ở đài Liên hoa.
Khác nào con lạc mẹ cha,
Bơ vơ dài dạc xót xa âu sầu.
Bây giờ lại được gặp nhau,
Mừng này, còn có mừng nào mừng hơn.
Chí thành giaõi tấm lòng son,
Cúi xin phù hộ cho con cháu hồn.
Cùng là đệ tử chúng con,
Nhân duyên phúc tuệ vẹn tròn trước sau
Yên vui hưởng mãi dài lâu,
Ðời này sung sướng, đời sau an nhàn.
Cầu cho khắp cả thế gian,
Cùng thành nước Phật hoàn toàn yên vui.
Nam Mô A Di Ðà Phật.
-------------------
- Trích Nghi Thức Tụng Niệm bằng Chữ Việt. Sa Môn Trí Hải soạn. Chùa Bồ Ðề ấn hành, Sài Gòn, 1973

Chú thích

1 Bài kệ các già kể hạnh