CỦA ĐỨC ĐẠT LAI LẠT MA
Tập 1
Thích Nữ Giới Hương
Chương 4
Quan điểm về Đạo Phật, Tôn giáo, Xã hội, Chính trị
1. AN LẠC NỘI TÂM & KHOA HỌC
Khi còn nhỏ, tôi đã thích khoa học và kỹ thuật. Tôi nhận thức rằng hõn lúc nào hết hiện nay sự tiến bộ vật chất rất cần thiết cho nhân loại. Cùng lúc tôi cũng tin rằng vật chất giúp ðời sống con ngýời thêm tiện nghi, nhýng không mang lại sự an lạc ở nội tâm. Ví dụ, những ðức tính tốt của con ngýời nhý ngay thẳng, thành thực và lòng từ bi không thể dùng tiền bạc để mua hay sản xuất bằng máy móc mà chỉ phát xuất từ chính nơi tâm của chúng ta. Chúng ta có thể gọi đó là ánh sáng tâm linh, phúc lành của Thượng đế hay đức hạnh của con người. Ðây là điều thiết yếu của nhân loại.
(Universal Responsibility and the Good Heart)
2. BẢN ÁN TỬ HÌNH
Đức Đạt Lai Lạt Ma trả lời rằng án tử hình không thể chấp nhận được vì nhiều lý do và ngài mong mỏi rằng một ngày nào đó án tử hình sẽ được bãi bỏ trên toàn thế giới. Bởi lẽ đây là một hành vi cực đoan không cho phép kẻ bị kết án có một dịp may nào khác để chuộc tội.
Kẻ phạm pháp cũng là một con người, theo hoàn cảnh họ có thể trở thành người tốt; còn chúng ta đang là người tốt cũng có thể vì lý do gì đó bị rơi vào những hoàn cảnh khiến chúng ta trở thành tồi tệ nhất. Thế nên, hãy cho kẻ tội phạm một cơ hội. Chớ nên xem họ là những thành phần nguy hại vĩnh viễn và phải loại trừ với bất cứ giá nào.
Ví dụ khi thân xác ta ốm đau, ta đâu có hủy diệt nó mà lại cố gắng tìm cách chữa trị cho nó.
Vậy thì tại sao ta lại hủy diệt những thành phần ốm đau của xã hội, thay vì chăm sóc cho những thành phần ấy?
3. BẢN CHẤT GIỐNG NHAU
Tất cả chúng ta nên nghĩ rằng những người mà chúng ta gặp trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng đều là anh chị em thân thương của chúng ta. Dù cho khuôn mặt của họ là mới hay cũ, quần áo hay tính tình của họ khác nhau như thế nào, vẫn không có sự phân chia ngăn cảch giữa chúng ta và họ. Thật là sai lầm khi chúng ta chú tâm đến sự khác biệt ở bề ngoài, mà không để ý đến bản chất căn bản của chúng ta là đều giống nhau.
(The Compassionate Life)
4. BẠN THUỘC ĐẠO NÀO THÌ KHÔNG QUAN TRỌNG
Trong một buổi pháp đàm về Tôn giáo và Tự do giữa Đức Đạt Lai Lạ Ma và nhà thần học Leonardo Boff, giáo sư Leonardo có đưa ra vài câu hỏi và Đức Đạt Lai Lạt Ma đã trả lời.
“Thưa ngài Đức Đạt Lai Lạt Ma, đạo nào tốt nhất?
Leonardo nghĩ rằng Đức Đạt Lai Lạt Ma sẽ nói:
Phật Giáo Tây Tạng hoặc Phật Giáo Phương Đông lâu đời hơn Thiên Chúa Giáo.
Đức Đức Đạt Lai Lạt Ma dừng lại đôi chút, mĩm cười và nhìn thẳng vào mắt Leonardo.
Leonardo rất ngạc nhiên cho câu trả lời của Đức Đạt Lai Lạt Ma vì giáo sư biết câu hỏi khéo ngầm của ông. Vâng đúng thế, Đức Đạt Lai Lạt Ma đã trả lời rất hay: Đạo tốt nhất là đạo giúp bạn gần gủi với Tâm. Chính Tâm làm cho bạn thành một người tốt hơn.
Để tránh bối rối trước câu trả lời khôn ngoan của Đức Đạt Lai Lạt Ma, Leonardo bèn hỏi tiếp: “Cái gì làm cho tôi trở nên tốt hơn?”
Đức Đạt Lai Lạt Ma trả lởi tiếp: “Bất cứ đạo nào khiến cho bạn trở nên từ bi hơn, nhạy cảm hơn, buông xả hơn, bác ái hơn, nhân đạo hơn, có trách nhiệm hơn và đạo dức hơn. Những tôn giáo nào khiến cho bạn trở thành như vậy thì đó là tôn giáo tốt nhất.”
Tôi im lặng và ngay cả bây giờ tôi vẫn nhớ tới câu trả lời thật sáng suốt và không thể bẻ gảy được của Đức Đạt Lai Lạt Ma như sau:
“Này bạn, tôi không quan tâm bạn có đạo hay không có đạo. Điều quan trọng đối với tôi là cách cư xử của bạn đối với bạn bè, với gia đình, với cộng đồng và thế giới.”
“Bạn nên nhớ rằng vũ trụ là âm vang của hành động và tư tưởng của chúng ta. Nhân và quả không chỉ bao gồm hình sắc vật lý mà còn bao gồm hễ gieo thiện thì gặt hái quả thiện; gieo ác thì bị báo ứng ác.”
“Cha ông chúng ta đã nói chính đó là chân lý thuần túy. Bạn sẽ luôn luôn có cái mà bạn đã muốn cho người khác. Được hạnh phúc không phải là định mệnh mà là một sự lựa chọn.
Hãy quán chiếu những tư tưởng của bạn vì chúng sẽ trở thành lời nói.
Hãy quán chiếu những lời nói của bạn vì chúng sẽ trở thành hành động.
Hãy quán chiếu những hành động của bạn vì chúng sẽ trở thành thói quen.
Hãy quán chiếu những thói quen của bạn vì chúng sẽ hình thành tánh cách của bạn.
Hãy quán chiếu tánh cách của bạn vì chúng sẽ hình thành định mệnh và định mệnh sẽ là cuộc đời của bạn.
Không có tôn giáo nào cao hơn chân lý này.”
Kết luận bài này là Tôn giáo của tôi thật đơn giản. Lòng tốt là Tôn Giáo của tôi.
5. BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
Hành tinh này tự nó cũng được cấu tạo bởi nhiều nguyên tố sai biệt. Vi dụ đơn giản là luật thiên nhiên. Nếu chúng ta cố gắng phá hủy luật tự nhiên này, chúng ta sẽ bị hậu quả. Tôi nghĩ là cũng chưa quá trễ để chúng ta có mối liên hệ hữu ích hơn với quả đất của chúng ta. Trong thời gian đầu và ngay cả vào khoảng giữa thế kỷ hai mươi, rất ít người quan tâm đến vấn đề môi sinh tự nhiên như chúng ta ngày nay. Cho nên tôi hy vọng rằng chúng ta đã trở nên tĩnh thức hơn.
(Worlds in Harmony)
6. BẢO VỆ SỰ SỐNG
Tâm từ bi, tình thương, lòng vị tha và tinh thần huynh đệ như ruột thịt là bí quyết không những chỉ giúp cho việc phát triển, thăng hoa xã hội loài người mà còn bảo vệ sự sống còn trên quả địa cầu này.
(The Compassionate Life)
7. BẢO VỆ TRÁI ĐẤT
Chúng ta cũng phải quan tâm đến tình trạng môi sinh. Quả đất này là ngôi nhà duy nhất của chúng ta. Chúng ta vẫn thường nghe các khoa học gia bảo rằng họ có thể đưa người lên mặt trăng và hỏa tinh. Nếu chúng ta có khả năng thực hiện được điều đó với mọi sự thuận lợi thì rất tốt, tuy nhiên tôi nghĩ việc ấy không dể dàng. Bởi lẻ chúng ta cần phải trang bị một số dụng cụ máy móc để giúp con người có thể hít thở không khí và sống trên đó. Cho nên, tôi nghĩ quả đất xanh tươi của chúng ta đang sống rất là đẹp và thân thương với chúng ta. Nếu chúng ta hủy diệt trái đất hoặc do bất cẩn vô ý, chúng ta gây hư hại cho nó, rồi chúng ta biết đi ở đâu? Cho nên chúng ta cần phải bảo vệ và chăm sóc môi sinh vì nó là quyền lợi thiết yếu của chúng ta.
(An Open Heart)
8. BẤT BẠO ĐỘNG
Bất bạo động là cách duy nhất. Ngay cả bạn đạt mục đích của bạn bằng phương tiện bạo động thì bao giờ cũng ảnh hưởng hai mặt và những điều này nhiều khi còn tệ hơn cái bạn đạt dược bởi lẽ bạo động chống lại bản chất con người.
9. BẤT BẠO ĐỘNG KHÔNG CÓ NGHĨA LÀ TIÊU CỰC
Chúng ta nên giải quyết mọi cuộc khủng hoảng trên thế giới trong tinh thần biết lắng nghe, thông cảm, hòa giải và luôn luôn nghĩ đến quyền lợi của các dân tộc khác. Chúng ta không thể tiêu diệt quốc gia láng giềng cũng như không quan tâm, đếm xỉa gì đến quyền lợi đất nước của họ. Hành động như vậy là chúng ta tự gây đau khổ cho chính mình. Cho nên, tôi nghĩ rằng ngày nay, quan niệm dùng bạo lực để giải quyết cuộc tranh chấp là không đúng. Bất bạo động không có nghĩa là chúng ta tiêu cực trong việc tìm cách giải quyết vấn đề mà trái lại, chúng ta thực tâm muốn giải quyết tốt đẹp cuộc khủng hoảng chính trị đó. Tuy nhiên, chúng ta nên chọn giải pháp nào không chỉ mang lại lợi ích cho riêng mình. Chúng ta cần tránh hành động gây tổn hại cho quốc gia khác. Do đó, bất bạo động không những chỉ là không dùng đến bạo lực mà chúng ta còn phải có lòng từ bi, nghĩ tưởng đến sự đau khổ của kẻ khác. Chúng tôi mong rằng tư tưởng bất bạo động cần được phổ biến rộng rãi trong gia đình, ngoài xã hội quốc gia, và toàn thế giới. Mỗi cá nhân nên cố gắng đóng góp cho sự phát triển tình thương không bạo lực này.
(An Open Heart)
10. BẤT BẠO ĐỘNG VÀ LÝ NHÂN DUYÊN
Căn bản của sự tu tập là bất bạo động. Tại sao bất bạo động là quan trọng? Vì theo lý nhân duyên sinh, tất cả vạn vật hiện hữu đều có tương quan tương duyên với nhau. Chẳng hạn sự sống cũng như hạnh phúc của mỗi cá nhân đều tùy thuộc vào nhiều nguyên nhân. Tương tự như thế, sự đau khổ và bất hạnh của mình cũng phát sinh từ nhiều lý do. Cho nên, nền tảng của Phật giáo và sự tu tập là bất bạo động và lý nhân duyên sinh. Bất bạo động có hai trường hợp: Một là, nếu có thể, bạn nên cứu giúp mọi chúng sanh; và hai là nếu không có thể, thì ít ra bạn đừng bao giờ làm hại đến kẻ khác.
(Live In A Better Way)
11. BOM NGUYÊN TỬ TẠI HIROSHIMA
Chúng ta cần phải làm mọi điều có thể để chấm dứt chiến tranh và giúp thế giới tránh khỏi sử dụng đến các vũ khí nguyên tử. Khi tôi đến viếng thăm thành phố Hiroshima (Nhật Bản) nơi mà quả bom nguyên tử đầu tiên đã được thả xuống, và khi nhìn thấy cảnh tàn phá với những câu chuyện thương tâm được nghe từ các người sống sót kể lại, lòng tôi cảm thấy vô cùng xúc động! Hàng trăm nghìn người đã chết trong nháy mắt! Còn không biết bao nhiêu nạn nhân đã bị thương và tàn phế! Sự tàn phá và nỗi đau khổ của con người do một cuộc chiến tranh nguyên tử gây ra thực khủng khiếp! Và không biết bao nhiêu tiền bạc đã chi dùng cho các loại vũ khí giết người tập thể hàng loạt như thế! Thực là điều xấu xa và nhục nhã cho nhân loại không thể tưởng tượng nỗi!
(How To Practice The Way To A Meaningful Life)
12. CẢI ĐẠO
Tôi thường bảo những người bạn Tây Phương rằng, quý vị nên cố gắng duy trì cái đạo gốc truyền thống của mình. Thay đổi tôn giáo là việc không dễ dàng và đôi khi còn gây điều bất lợi buồn phiền cho các bạn.
Tuy nhiên, những ai cảm thấy có duyên với đức Phật, và tâm mình vô cùng an lạc khi thực hành lời dạy của Ngài, bạn có thể quay trở về quy y theo Phật Giáo. Nhưng điều quan trọng nên nhớ là bạn đừng bao giờ chê bai, chỉ trích tôn giáo cũ để biện minh, bênh vực cho hành động cải đạo theo tôn giáo mới của mình. Điều này tôi mong quý vị tuyệt đối nên tránh. Bởi lẽ tín ngưỡng chúng ta theo trước đây, mặc dù hiện giờ không còn thích hợp với các bạn nữa, nhưng điều ấy không có nghĩa là tôn giáo đó hoàn toàn vô ích đối với nhân loại. Trong tinh thần biết chia xẻ những ý kiến, quyền tự do của người khác, nhất là giá trị truyền thống tín ngưỡng của họ, quý vị nên kính trọng tôn giáo cũ trước đây của mình.
(The Compassionate Life)
13. CẢI THIỆN HOÀN CẢNH
Hiện nay có những đổ vỡ và thất bại trong các tổ chức tôn giáo cũng như gia đình. Thưa Ngài, làm sao chúng ta có thể hàn gắn và cải thiện tình trạng không tốt ấy?
Bằng hành động đạo đức, thông cảm, nhẫn nhục và có lòng từ bi, khoan dung, tha thứ cho nhau. Chẳng hạn, đôi bạn trẻ trước khi lập gia đình, chúng cần phải suy nghĩ chín chắn, không nên hấp tấp vội vàng quyết định. Ngoài ra, họ còn biết dự tính trước chương trình và kế hoạch để lo cho gia đình tương lai. Tôi nghĩ các điều này rất quan trọng. Khi gặp một đứa trẻ mà cha mẹ nó đã phải ly dị nhau, tôi cảm thấy rất buồn. Bởi lẽ, tôi nghĩ suốt đời em bé sẽ chịu ảnh hưởng không tốt về cuộc sống bất hạnh đó.
(Ocean of Wisdom)
14. CẢI THIỆN KINH TẾ
Một bầu không khí hiểu biết, thân thiện và hợp tác trên toàn thế giới thực sự khẩn cấp cần thiết vào lúc này. Trong thời hiện đại, các dịch vụ liên quan đến thương mại và kinh tế không còn giới hạn trong phạm vi gia đình hay ngăn cách bởi hàng rào quốc gia nữa, mà chúng liên hệ đến nhiều nước khác và ngay cả lục địa. Kinh tế của mỗi quốc gia này tùy thuộc rất nhiều đến quốc gia khác. Muốn phát triển kinh tế xứ sở mình, chúng ta cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng tình hình kinh tế của những nước bạn láng giềng. Thực vậy, sự cải thiện nền kinh tế của những nước trên thế giới gây ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của chính quốc gia các bạn.
(The Compassionate Life)
15. CẦN THỜI GIAN ĐỂ THAY ĐỔI
Những vấn đề của thế giới ngày nay không phải đột ngột phát sinh. Chúng có thể đã xuất hiện từ hai năm trước cho đến hai thế kỷ trước, và rồi ngày hôm nay nó đưa đến chỗ chúng ta. Vậy điều cần phải làm bây giờ là giảm thiểu hay giải trừ những vấn đề của chúng ta, và việc này có thể cũng mất khoảng một trăm năm. Cần phải có thời gian, vì tính chất của sự thay đổi là trải qua thời gian. Về căn bản thì nhiều chuyện xấu này chính yếu là do con người tạo ra. Nếu không muốn những vấn đề này tồn đọng, chúng ta phải cố gắng thay đổi chúng. Không có người nào khác ở đây để lo cho chúng, mà chính mỗi người chúng ta phải đối diện với vấn nạn ấy. Không có cách nào khác. Mỗi cá nhân phải khởi sự. Trước hết là một người, rồi những người khác tham dự, cho đến khi có hàng trăm, hàng ngàn người. Sau cùng là xã hội loài người, cộng đồng nhân loại. Một sự thay đổi lớn sẽ không diễn ra vì nỗ lực của một cá nhân, mà chỉ có thể có được bằng nỗ lực phối hợp của nhiều cá nhân.
16. CAO NGUYÊN DHARAMSALA
Cao nguyên Dharamsala là vùng đất tự do nơi con người có thể sống an lành, hòa hợp với vạn vật và thiên nhiên. Ðó là khu vực mà các dân tộc khắp nơi trên thế giới có thể đến sống chung hòa bình với nhau, trí óc không bị căng thẳng và thúc ép như những sắc dân đang sống ở các phần đất khác. Cao nguyên Dharamsala có thể trở thành trung tâm phát triển và cổ võ cho nền hòa bình thế giới.
(The Policy of Kindness)
17. CHẤM DỨT HÀNH ĐỘNG BÁN VŨ KHÍ
Trên quả đất của chúng ta, có nhiều người đang sống cuộc đời xa hoa phung phí nhờ vào lợi tức thu được do bán vũ khí trong khi các thường dân tại vùng đất khác trên mặt đất này đã bị giết chết bởi các khí giới tàn ác đó. Cho nên, bước đầu tiên là phải chấm dứt hành động bán các loại vũ khí.
(The Compassionate Life)
18. CHẤP NHẬN NẾP SỐNG TÔN GIÁO
Con người sống ở khắp nơi đều cần có tín ngưỡng. Tôi tin rằng, mỗi tôn giáo lớn trên thế giới đều đóng một vai trò quan trọng của nó. Tuy nhiên các tôn giáo, nếu muốn góp phần hữu ích cho sự phúc lạc của nhân loại thì có hai vấn đề cốt lõi cần được cứu xét.
Trước hết là sự thực hành tôn giáo của mỗi cá nhân chúng ta phải chân thành. Những lời dạy của tôn giáo luôn luôn gắn liền chứ không thể tách rời khỏi cuộc sống của chúng ta. Yếu tố thứ hai là sự hỗ tương giữa các đạo giáo trên thế giới. Ngày nay, do sự thay đổi, phát triển kỹ thuật và nền kinh tế toàn cầu, chúng ta sống lệ thuộc với nhau nhiều hơn trước. Những quốc gia và đại lục ngày càng thu nhỏ và hoạt động sống gần gũi, sát cánh nhau. Đời sống của nhân loại hỗ tương trên quy mô rộng lớn toàn cầu. Trong hoàn cảnh đó, sự chấp nhận nếp sống đa tôn giáo của nhiều tín ngưỡng trên thế giới là điều rất cần thiết.
(The Compassionate Life)
19. CHỈ CÓ MỘT TÔN GIÁO THẾ GIỚI TRONG THỜI ĐẠI NÀY?
Thống nhất giữa các tôn giáo trên thế giới không có nghĩa là tất cả tôn giáo nên hợp lại thành một tôn giáo. Mặc dù các tôn giáo có điểm chung, nhưng tôi không nghĩ là những cái đa dạng văn hóa và cách sống của từng tôn giáo biến mất. Chúng tôi muốn tiếp tục giữ truyền thống của chúng tôi. Một số người cảm thấy đạo Thiên chúa là hay bởi vì khái niệm Thượng đế sáng tạo. Một số người thích đạo Phật bởi vì tập trung vào hành động của cá nhân. Đây là những lý do tốt để ủng hộ những cái khác. Chúng ta không phải để những cái khác đó biến mất. Chúng ta cũng không thể thay thế chúng với một lòng tin chung mới. Các tôn giáo có trách nhiệm chung cho nền hòa bình thế giới cũng như có trách nhiệm cho từng cái riêng của từng tôn giáo. Từng truyền thống tôn giáo có thể tồn tại cạnh bên nhau. Các tôn giáo không nên chống đối lẫn nhau và cũng không nên hòa lẫn nhau.
(Path of Wisdom, Path of Peace, 73-4)
20. CHIẾN TRANH
Chính kẻ thù là người thật sự dạy ta đức hạnh từ bi và vị tha.
Chiến tranh khởi lên là do không hiểu nhau. Trong thời xưa khi có chiến tranh của con người với con người. Kẻ thắng trận là kẻ nhìn thấy máu của đối phương đổ xuống. Ngày nay, khủng khiếp hơn bởi vì một người chỉ cần bấm một cái nút nhỏ là hàng triệu con người phơi thây. Người bấm nút chưa bao giờ thấy cảnh thảm sát do y tạo ra. Sự cơ khí hóa của chiến tranh, sự cơ khí hóa mâu thuẫn của con người đã thúc đẩy mối hâm dọa nguy hiểm cho nền hòa bình.
(Ocean of Wisdom, 6)
21. CHÍNH TRỊ
Các nhà chính trị cần tôn giáo hơn cả một vị tu sĩ tu tập. Nếu vị ẩn sĩ tu tập với động cơ xấu, thì vị ấy sẽ hại chính mình. Nhưng nhà chính khách với động cơ xấu sẽ ảnh hưởng toàn xã hội, rồi nhiều người sẽ gặp bất lợi.
(The Path to Tranquility, 33)
22. CHÍNH TRỊ VÀ TU TẬP
Là những người có tu tập, chúng con làm sao áp dụng sự tu tập trong vấn đề chính trị?
Đây là một câu hỏi khó. Không khí có vẻ không lành mạnh cho lắm. Mọi người đều nói đến vấn đề hòa bình nhưng mọi việc lại toàn liên quan đến lợi nhuận cá nhân, ít ai quan tâm đến vấn đề chiến tranh, giết người, cướp của, vv… Đây là một thực tế. Trong hoàn cảnh như vậy, bạn nên bình tĩnh và tu tập. Chúng ta cần có những chính sách lâu dài. Tôi cảm thấy chúng ta cần có những hệ thống giáo dục mới nhấn mạnh về tình thương, hòa bình và tình anh em bốn bể cho thế hệ trẻ. Nếu chỉ có một hay hai đất nước không thể làm điều này thì không nên. Nên cổ động thành một phong trào thế giới của nhiều nước dấn thân vào thực hiện.
Thực tế cho thấy rằng nếu chúng ta sống đạo đức thì hẳn trong đời sống của chúng ta sẽ gặt nhiều thành quả tốt đẹp. Cho nên chúng ta nên tu tập. Đây là trách nhiệm của mình. Trước khi dạy người khác, trước khi thay đổi người khác, chúng ta nên thay đổi chúng ta. Chúng ta nên thành tâm, chân thật, tốt bụng. Đây là trách nhiệm của toàn nhân loại.
(Ocean of Wisdom, 71-2)
23. CHUNG MỘT GIA DÌNH
Thế giới tương lai con người hạnh phúc, không phải tùy thuộc vào các liên minh kinh tế hay quân sự rộng lớn mà do mỗi cá nhân biết thực hành tình thương và lòng từ bi. Ngày mai nhân loại muốn có một cuộc sống tốt đẹp, văn minh và an lạc hơn thì mọi người chúng ta ai cũng nên phát triển tấm lòng chân thực, rộng mở và khoan dung, xem nhau như anh chị em ruột thịt một nhà.
(The Spirit of Tibet - Vision for Human Liberation)
24. CHÚNG TA & NGƯỜI KHÁC
Quan niệm phân chia giữa “chúng ta” và “họ” hầu như không còn thích hợp nữa; vì quyền lợi của dân tộc láng giềng cũng chính là lợi ích của chúng ta. Chăm sóc, nghĩ đến quyền lợi của những người bạn hàng xóm cũng chính là quyền lợi tương lai của chúng ta. Ngày nay, một sự thực đơn giản là khi gây tai hại cho kẻ thù thì chính chúng ta cũng bị tổn hại. Tôi nhận thấy rằng do sự tiến bộ về khoa học kỹ thuật hiện đại và chủ trương kinh tế hóa toàn cầu của các quốc gia siêu cường cùng với sự gia tăng nhanh chóng dân số trên mặt đất khiến cho thế giới chúng ta đang sống ngày càng thu nhỏ lại. Tuy nhiên quan niệm về một thế giới đại đồng “tứ hải giai huynh đệ” (bốn biển là anh em) của chúng ta vẫn chưa thực hiện được bởi lẽ chúng ta đang còn tiếp tục bám víu vào những tư tưởng lỗi thời xưa củ là kỳ thị, phân biệt giữa “chúng ta” và “người khác”, giữa đất nước này với quốc gia kia.
(An Open Heart)
25. CƠ HỘI TỐT
Tôi nói thế hệ tôi là thế hệ đen tối nhất trong lịch sử lâu đời của chúng tôi vì có sự thử thách lớn và sự không may mắn. Nhưng thật ra chính sự thử thách đó là một cơ hội cho chúng tôi đối mặt, một cơ hội để chúng tôi phơi bày ý chí và lòng quyết tâm của mình. Từ quan điểm đó, tôi nghĩ thế hệ tôi là một thế hệ may mắn.
(The Path to Tranquility, 26)
26. CÓ THỂ KHÔNG CÓ TÔN GIÁO
Có người nói tôn giáo là một loại xa hoa. Nếu các vị có tôn giáo thì đó là điều tốt. Nhưng cũng rõ ràng rằng không có tôn giáo chúng ta vẫn có thể sắp xếp cuộc đời của chúng ta được. Tuy nhiên, nếu không có những đức tính căn bản của con người như tình thương, lòng từ bi, lòng tốt thì chúng ta không thể tồn tại. Chúng cần thiết có sự an bình và vững chãi trong tâm ta.
(The Dalai lama’s Little Book of Inner Peace, 177)
27. CỐNG HIẾN CỦA PHẬT GIÁO
Ngài nghĩ gì về việc Phật Giáo cống hiến cho đời sống con người trong thời đại này? Phật Giáo mang lại những gì cho chúng ta ngày nay?
Tôi nghĩ rằng Phật Giáo cũng như bất cứ tôn giáo nào khác, có những tiềm năng để đóng góp, chính yếu là qua sự an lạc nội tâm và bằng việc thay đổi quan niệm sống của chúng ta đối với người khác và đối với môi trường. Tôi nghĩ đó là những gì mà Phật Giáo có thể đóng góp. Một điều đặc biệt quan trọng của Phật Giáo là lý thuyết giải thích về sự sống. Mọi sự vật có tính cách tương đối. Mọi sự vật đều tùy thuộc lẫn nhau. Đó là cách nhìn thế giới rất lợi ích cho chúng ta. Nền kinh tế hiện đại là một thí dụ rất điển hình về sự tùy thuộc vào nhau. Hôm nọ tôi ăn trưa với Đức Tổng Giám Mục của quốc gia Costa Rica. Ngài nói rằng ở đây người ta trồng chuối để bán sang Hoa Kỳ, còn Hoa Kỳ thì xuất cảng lúa mì sang quốc gia này. Đó là một sự trao đổi với nhau và mọi thứ khác trên đời này cũng luôn tùy thuộc vào nhau như vậy đó.
Một phương diện khác của triết lý Phật Giáo mà tôi nghĩ có sự quan trọng đặc biệt là ý tưởng sự vật có tính chất tương đối. Thượng Đế luôn luôn được tìm thấy ở khoảng giữa trắng và đen hay ở giữa tốt và xấu. Người ta không thể nói: “Đây là kẻ thù của mình” và thấy kẻ thù đó xấu một trăm phần trăm. Người ta cũng không thể nói: “đây là bạn của mình” và thấy người bạn đó tốt một trăm phần trăm. Không thể có như vậy được. Về căn bản thì hai trường hợp này chỉ là một. Cách quán xét sự việc như vậy giúp rất nhiều cho người ta giảm bớt sân hận. Tôi luôn luôn nói “hãy nói chuyện với mọi người”. Các nhà tôn giáo không nên chỉ nghĩ đến việc truyền bá tôn giáo của mình mà nên nghĩ đến việc họ có thể đóng góp bao nhiêu cho loài người.
28. CỘNG SINH, CỘNG TỒN
Khoảng bốn hay năm trăm năm trước, những người dân da đỏ bản xứ tại đất nước này, đã sinh sống tại các cộng đồng nhỏ hẹp, họ có được sự độc lập nào đó dù mỗi gia đình ít có liên hệ với nhau. Tuy nhiên, ngày nay các quốc gia và ngay cả đại lục rộng lớn đều không thể tách rời biệt lập mà phải nương vào nhau để tồn tại chẳng hạn hàng nghìn chiếc xe mới đang di chuyển trên các đường phố ở Nữu Ước (New York), Hoa Thịnh Đốn (Washington D.C) và Los Angeles, nếu thiếu nhiên liệu thì không thể chạy được. Mặc dù trong giờ phút này, nhiều người được chuyên chở bởi những chiếc xe, nếu hết xăng nhớt thì con người lại phải mang vác các chiếc xe nặng nề đó.
Sự thịnh vượng của một quốc gia còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố tại các nước khác. Dù muốn hay không đời sống của chúng ta vẫn liên hệ mật thiết với nhau. Chúng ta không thể hoàn toàn độc lập mà tồn tại được. Chắc chắn chúng ta sẽ gặp nhiều khó khăn trừ khi chúng ta biết sống đoàn kết, hợp tác, thương yêu và giúp đỡ lẫn nhau. Khi chúng ta biết cần phải sống nương nhờ vào nhau, tại sao chúng ta không cố gắng làm như vậy.
(Kindness, Clarity and Insight)
29. CUỘC SỐNG TOÀN CẦU
Trong thời kinh tế hiện đại, mọi quốc gia đều phụ thuộc lẫn nhau. Ngay những nước thù nghịch cũng phải hợp tác kinh tế và sử dụng chung các tài nguyên của thế giới. Cho nên, cả cuộc sống trên toàn cầu và trong gia đình, con người cần có sự hợp tác và hòa hợp. Sự cộng tác thành thực không đến từ bạo lực mà qua sự kính trọng lẫn nhau. Thực hành lòng vị tha là yếu tố quyết định.
(Worlds in Harmony)
30. DA ĐEN & DA TRẮNG
Kinh nghiệm bản thân tôi cho thấy rằng dân tộc Tây Tạng không khác gì cảnh ngộ của người dân da đen ở đây. Nhưng nếu gặp cơ duyên thuận lợi, chúng tôi vẫn có thể phát triển tốt đẹp. Bằng chứng là chúng tôi sang Ấn Độ tị nạn trong bốn mươi năm và hiện nay dân Tây Tạng chúng tôi trở thành một cộng đồng tị nạn thành công nhất tại đó”. Tôi bảo một người da đen rằng: “Tất cả chúng ta đều bình đẳng. Chúng ta có Phật tánh như nhau! Chúng ta đều là con người. Sự khác biệt màu da là không quan trọng. Quá khứ do sự kỳ thị của người da trắng cho nên quý vị không có cơ hội chứ thực ra thì dân tộc da đen của quý ông vẫn có khả năng như người da trắng.” Với nước mắt lưng tròng, người da đen nghẹn ngào đáp lại là: “Bây giờ tôi tin rằng mọi chúng ta đều giống nhau. Là con người, tất cả chúng ta đều có khả năng như nhau”.
(An Open Heart)
31. ĐẶC TRƯNG CỦA NẾP SỐNG TÂN TIẾN
Tôi thường được nhắc nhở về sự mâu thuẩn trái ngược này khi đi ra nước ngoài. Điều hay xảy ra khi tôi đến một quốc gia mới, lúc đầu mọi sự đều bày tỏ hết sức vui vẻ, thoải mái. Mọi người tôi gặp đều rất thân thiện. Không có gì để than trách cả. Nhưng rồi, ngày qua tháng lại, tôi được nghe kể những nỗi khó khăn, các lo lắng và buồn phiền của họ. Bên dưới bề mặt, nhiều người cảm thấy bực bội và không thoả mãn với cuộc sống của mình. Họ cảm thấy cô đơn và chán nản. Kết quả, họ sống trong tình trạng bất an và đó là nét đặc trưng của thế giới tân tiến.
(Ethics For The New Millennium)
32. ĐẠI GIA ĐÌNH
Thế giới trở nên nhỏ hơn. Các quốc gia trở nên tùy thuộc lẫn nhau hơn trước đó. Chúng ta đã đạt đến ngưỡng cửa của kỷ nguyên: Đại gia đình. Dù chúng ta thích hay không thích, tất cả thành viên trong vũ trụ này phải học sống chung với nhau. Chúng ta cần phát triển trách nhiệm toàn cầu ở từng cá nhân và từng tập thể.
(The Dalai lama’s Little Book of Inner Peace, 136)
33. ĐẠO ĐỨC CỦA KHOA HỌC GIA
Nếu là một khoa học gia và nhận thấy chương trình nghiên cứu của mình đang thực hiện có thể gây tai hại cho người khác, vì tinh thần trách nhiệm, quý vị sẽ tự huỷ bỏ không làm. Tuỳ theo năng lực và giới hạn của hoàn cảnh, các bạn sẽ thực hiện được bất cứ điều gì có thể. Ngoài giá trị nhân bản đạo đức này, tôi không kêu gọi quý vị một sự dấn thân nào khác.
(Ethics For The New Millennium)
34. ĐẠO ĐỨC XÃ HỘI
Trong chuyến viếng thăm gần đây tại Nửu Ước (New York), một người bạn cho tôi biết từ vài năm qua, con số tỷ phú tại Hoa Kỳ từ mười bảy người đã lên đến vài trăm người. Nhưng đồng thời những người nghèo vẫn nghèo và lắm khi còn nghèo hơn nữa. Tôi xem điều này như hoàn toàn vô đạo đức. Đó cũng là nguồn gốc của những khó khăn của xã hội.
(Ethics For The New Millennium)
35. ĐẠO PHẬT ĐƯA RA NHỮNG NGUYÊN NHÂN LOGIC
Nếu không có Thượng đế, vậy các ngài cầu ai gia hộ?
Trong đạo nhất thần thì họ tin vào Thượng đế điều hành những sự khó khăn trong cuộc sống của họ. Khái niệm quyền tuyệt đối của Thượng đế không giải thích được tại sao đấng vạn năng đó lại cũng tạo đau khổ và bất công. Ngay cả chúng ta cũng có thể tưởng tượng vị tuyệt đối đó rất thô, bởi vì ngài đã để các chúng sanh vào thế giới này và nếm đủ các đau khổ và buồn thương. Đức Phật đưa ra những nguyên nhân hợp lý cho những điều ngài giảng. Trong khi đấng sáng tạo không giải thích logic sự bắt đầu của tất cả các pháp. Tôn giáo tôn thờ đấng quyền năng như thế cấm con chiên của mình đặt nghi vấn về đấng tối thượng và ngay cả điều này có thể ngược với hiểu biết thông thường. Điều này đưa đến lòng tin mù quáng. Chúng ta biết lòng tin mù quáng không thể đưa chúng ta đi đến con đường giác ngộ. Đối với Phật giáo, chúng tôi không chú trọng vào thượng đế hay thần thánh, nhưng chúng tôi chú trọng vào sự giác ngộ. Chúng tôi tin chúng tôi là những đấng sáng tạo ra vận mệnh của chính mình. Đức Phật không tạo ra thế giới, ngài cũng không trách nhiệm cho những thiếu xót của nó. Nhưng Đức Phật dạy cho chúng tôi con đường làm thể nào chuyển hóa đau khổ hiện tại. Bởi vì lý do này nên Đức Phật không giảng về sự tồn tại của Thượng đế.
(Path of Wisdom, Path of Peace, 52-4)
36. ĐẠO PHẬT LÀ KHOA HỌC VỀ TÂM LINH
Trong nhiều tôn giáo, Phật giáo được xem như đạo vô thần, vì không chấp nhận đấng tạo hóa hay Thượng đế. Trái lại, Phật giáo chủ trương tự cá nhân tạo tác, nghĩa là do hành động con người đã tạo nên chính cuộc sống của mình. Trong tinh thần này, Phật giáo được hiểu như không phải tôn giáo mà là môn khoa học về tâm linh.
Tiềm năng của mỗi người là như nhau. Cảm giác về mình “Tôi không có giá trị” là sai lầm, một sai lầm hoàn toàn. Chúng ta đang lừa dối chính mình bởi tất cả chúng ta đều có khả năng tư duy. Vậy thì chúng ta thiếu cái gì? Nếu chúng ta có sự tự chủ, chúng ta có thể thay đổi bất cứ điều gì. Cho nên, chính chúng ta là chủ nhân của chính mình.
37. ĐẠO PHẬT THÍCH ỨNG
Đức Phật dạy đời sống là cái chúng ta rất quý. Chúng ta nên xem trọng mạng sống của người khác hơn chính bản thân chúng ta.
Một số ý thức hệ trở nên ít thích ứng với thời gian, nhưng thông điệp này của Đức Phật vẫn tồn tại cho đến ngày nay. Thật ra, trong thời hiện đại, khi thế giới đang bị sự tiêu hủy hăm dọa thì thông điệp của Đức Phật càng được thuyết phục và thích ứng chừng nấy.
(The Dalai lama’s Little Book of Inner Peace, 190)
38. ĐẠO PHẬT UYÊN THÂM
Tôi đọc và học kinh Phật. Đạo Phật là tôn giáo rất uyên thâm, mặc dù tôi đã nghiên cứu Phật điển suốt cả cuộc đời mình, nhưng vẫn còn có nhiều thứ để học. Thế nên, chúng ta càng phải học nhiều hơn nữa.
39. ĐẦU TƯ VÀO NGHÀNH GIÁO DỤC
Tôi không thấy lối sống xa xỉ hoang phí có góp thêm được gì cho sự tiện nghi cá nhân. Là con người, chúng ta ai cũng chỉ có một cái bao tử với số lượng thức ăn hạn chế để nuốt vào. Tương tự, chúng ta chỉ có mười ngón tay, do vậy chúng ta không thể đeo cả trăm chiếc nhẫn. Dù lý luận thế nào trong cách chọn lựa, vào lúc chúng ta mang nhẫn, sự dư thừa chẳng có một ý nghĩa gì. Các chiếc còn lại vẫn chỉ vô dụng nằm trong hộp. Sử dụng sự giàu có thích đáng nhất, như tôi đã từng trình bày với các thành viên trong một gia đình Ấn Độ rất giàu sang, là nên làm phước bố thí từ thiện. Trong trường hợp đặc biệt đó, khi họ hỏi, tôi đã đề nghị nếu có thể, nên dùng tiền vào sự phát triển giáo dục là tốt nhất.
(Ethics For The New Millennium)
40. ĐI MỘT NGÀY ĐÀNG, HỌC MỘT SÀNG KHÔN
Lúc còn sống ở Tây Tạng, ngoài Phật giáo, tôi ít có cơ hội liên lạc với tín đồ của những đạo khác, do vậy mà cảm tình của tôi đối với ngoại đạo rất là tiêu cực. Nhưng sau này, kể từ khi tôi có dịp gặp gỡ, tiếp xúc với những người khác tôn giáo, được học hỏi nhiều kiến thức và kinh nghiệm ở nơi họ, từ đó quan niệm hẹp hòi của tôi về các tín ngưỡng khác đã hoàn toàn thay đổi.
(The Compassionate Life)
41. ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC TÔN GIÁO
Có lần tôi được dịp viếng thăm một linh mục Thiên Chúa đang sống tu tại một tu viện nổi tiếng trên núi Montserrat trong tỉnh Barcelona, vùng đông bắc Tây Ban Nha (Spain). Dân chúng địa phương cho biết rằng vị tu sĩ này đã tu thiền định nhiều năm trên một ngọn đồi ngay phía sau tu viện. Lúc tôi đến thăm, ông liền rời nơi ẩn tu vui vẻ xuống gặp gỡ tiếp đón chúng tôi. Khi mặt đối mặt, vì trình độ Anh ngữ của ngài kém hơn tôi nhiều, cho nên tôi đã phải cố gắng hết sức và rất khó khăn để nói chuyện cho ngài hiểu. Tôi hỏi: “Những năm qua, ngài làm gì trên ngọn đồi ấy?”
Vị ẩn tu này nhìn tôi và trả lời: “Tôi thiền quán về lòng từ bi”. Chỉ có một câu ngắn ngủi nhưng qua ánh mắt nhìn hiền từ, ngài đã trao cho tôi một thông điệp của tình thương bao la. Nghe vậy, tôi thực sự hết sức ngưỡng mộ về hạnh tu ẩn dật và khắc khổ của ngài. Cuộc gặp gỡ này cũng giúp tôi tin tưởng rằng tất cả các tôn giáo trên thế giới, dù triết lý và lời răn đạo đức có khác nhau, nhưng cùng chung một mục đích là hướng dẫn mọi người cải tà quy chánh, bỏ ác làm lành. Mỗi tín ngưỡng đều chuyên chở một thông điệp riêng mầu nhiệm của lòng bác ái và tình thương nhằm cứu giúp nhân loại.
(The Compassionate Life)
42. ĐIỀU BẤT AN ĐÃ THEO CÙNG VỚI SỰ ĐÔ THỊ HÓA
Tôi nghĩ những nông dân trong các cộng đồng nông nghiệp truyền thống được thụ hưởng một sự hoà hợp và an bình hơn các người dân sống ở thành phố. Ví dụ, như ở vùng Spiti phía bắc Ấn Độ, ngày nay dân chúng địa phương vẫn còn giữ phong tục của họ là không bao giờ khóa cửa nhà khi đi ra ngoài. Họ làm vậy với hy vọng nếu có người khách nào đến thấy nhà vắng sẽ vào để tự lấy thức ăn dùng bữa trong khi chờ người chủ nhà trở về. Ngày xưa Tây Tạng cũng có tập tục ấy. Điều này không có nghĩa là tại nơi đó, tội ác chẳng bao giờ xảy ra. Tuy nhiên, tội ác thỉnh thoảng cũng có nghe nói đến. Nhưng khi ấy, người ta thường nhíu mày kinh ngạc. Đó là biến cố bất thường và hiếm hoi. Trái lại, trong vài đô thị tân tiến, ngày nào trôi qua mà không có giết người đó là một sự kiện đặc biệt. Như vậy, điều bất an đã đến cùng với sự đô thị hóa.
(Ethics For The New Millennium)
43. ĐỐI THOẠI
Chiến tranh là một phần của lịch sử nhân loại. Nhìn lui quá khứ, cuộc sống của loài người trên mặt đất, chúng ta thấy rằng vào thời đó, sinh hoạt về kinh tế của các quốc gia, thành phố và ngay cả làng xả đều hoàn toàn độc lập, riêng rẻ với nhau. Trong hoàn cảnh như vậy, sau khi đánh bại tiêu diệt được kẻ thù có nghĩa là chúng ta đã hoàn toàn chiến thắng. Cho nên lúc bấy giờ con người chủ trương dùng bạo lực và chiến tranh, mạnh được yếu thua để giải quyết các cuộc tranh chấp là hợp lý. Nhưng ngày nay, sự tồn tại của mọi quốc gia, dù lớn hay nhỏ, đều có liên quan mật thiết với nhau. Cho nên theo tôi, việc sử dụng chiến tranh là không mấy thích hợp. Ngày nay, mọi sự tranh chấp và bất đồng ý kiến giữa các nước đều có thể giải quyết tốt đẹp qua những cuộc đối thoại. Đối thoại là phương cách duy nhất hợp lý.
(An Open Heart)
44. ĐÓNG GÓP
Các sinh vật cư trú trên hành tinh này – dẫu là con người hay loài động vật nào – đều góp phần theo cách riêng của mình để tô điểm cho cái đẹp và sự đa dạng phong phú, thịnh vượng của thế giới này.
45. ĐỒNG LÀ CON NGƯỜI
Dưới ánh nắng sáng của mặt trời, tất cả chúng ta tụ hợp đây với ngôn ngữ khác nhau, sắc phục khác nhau và tôn giáo khác nhau. Tuy nhiên, tất cả chúng ta đều là con người, và chúng ta đều có suy nghĩ “tôi” (I) và “chúng ta” (We) đều có cùng chí hướng là tìm kiếm hạnh phúc và tránh xa sự khổ.
(Ocean of Wisdom, 10)
46. ĐỨC PHẬT ĐÃ HOÀN THÀNH BỔN PHẬN
Đức Phật dạy rằng điều mà ngài có thể làm được là chỉ dạy những kinh nghiệm của ngài đã đi qua để chúng ta cũng thoát khổ và đạt giác ngộ. Ngài đã xong bổn phận của ngài và vấn đề bây giờ là chúng ta có thực tập không?
(The Path to Tranquility, 109)
47. GIÁ TRỊ CỦA MỖI TÔN GIÁO
Lúc ở Tây Tạng, qua tài liệu những sách báo hoặc tiếp xúc cá nhân, tôi biết rất ít về bản chất và giá trị của các truyền thống tôn giáo. Nhưng nay, tôi lại có nhiều cơ hội liên lạc gần gũi hơn với các tín ngưỡng khác, đặc biệt qua những cá nhân, và tôi đã có được sự hiểu biết sâu xa về giá trị của các tôn giáo bạn. Kết quả là giờ đây tôi nghĩ rằng mỗi tôn giáo đều có giá trị riêng của nó.
Dĩ nhiên, theo quan điểm triết lư, tôi tin rằng triết học Phật giáo rất cao siêu, rộng rãi bao la và thậm thâm vi diệu, nhưng các tín ngưỡng khác vẫn có khả năng và đã đóng góp, mang lại nhiều lợi ích cho nhân loại. Từ cách nhìn bao dung đó, tôi nghĩ thái độ của tôi đối với các tôn giáo bạn giờ đây đã hoàn toàn thay đổi. Ngày nay, bất cứ nơi đâu tôi đến và bất cứ lúc nào tôi gặp một người đang theo một tín ngưỡng khác, tôi hết sức hâm mộ sự thực hành cũng như vô cùng kính trọng tôn giáo của họ.
(Book of Love and Compassion)
48. GIÁ TRỊ NHÂN BẢN
Ðánh giết, lường gạt, và áp bức lẫn nhau đã sập bẫy chúng ta rơi vào tình trạng hỗn loạn hiện nay, bây giờ chúng ta cần tu tập cải đổi hành động để tìm con đường thoát ra. Tuy có thể xem như là điều lý tưởng và không thực tế, nhưng chúng ta không có lựa chọn nào khác ngoài cách thực hành lòng từ bi, nhận thức rõ giá trị nhân bản và sự đồng nhất thể của con người. Ðây là con đường duy nhất để thành đạt một nền hạnh phúc lâu dài.
(How To Practice The Way To A Meaningful Life)
49. GIÁ TRỊ NHÂN BẢN CỦA SỰ SINH TỒN
Ngoài Phật Giáo, điều gì khác hơn là nguồn gốc cho sự cảm hứng của ngài?
Những giá trị nhân bản. Khi tôi nhìn vào những con chim hay thú vật, sự tồn tại của chúng không có sự thống trị, không có những điều kiện, không có tổ chức, nhưng những bà mẹ chúng biết chăm sóc chúng một cách tốt đẹp. Đấy là tự nhiên. Trong loài người cũng thế, cha mẹ, đặc biệt là những bà mẹ và con cái có một mối liên hệ ràng buộc nào đó rất thiêng liêng. Sữa mẹ là một dấu hiệu của ảnh hưởng này. Chúng ta được tạo nên bằng sữa ấy. Sự tồn tại của đứa trẻ hoàn toàn tùy thuộc trên tác động của người khác. Do thế, một cách căn bản, sự sinh tồn của mỗi cá nhân là tùy thuộc trên xã hội. Chúng ta cần những giá trị nhân bản này. Tôi gọi đây là những đạo đức trần gian, những niềm tin thế tục. Không có mối quan hệ với bất cứ một tôn giáo đặc thù nào. Ngay cả khi không có tôn giáo, chúng ta vẫn có khả năng để thực hành những giá trị nhân bản này.
50. GIAI CẤP
Hiện nay tại Ấn Độ đang còn tồn tại chế độ phân chia giai cấp. Nhiều dân nghèo thuộc giai cấp hạ tiện thấp nhất vẫn bị khinh miệt xếp vào “hạng người không ai dám đụng tới”. Vào thập niên 1950, cố tiến sĩ Bhimrao Ambedkar thuộc giai cấp này, là một luật sư nổi tiếng, một bộ trưởng Tư Pháp đầu tiên, soạn ra bản Hiến Pháp của Ấn Độ, đã làm lễ quy y Tam Bảo và trở thành một Phật tử. Lúc bấy giờ noi gương tiến sĩ Bhimrao Ambedkar, hàng nghìn người đã phát nguyện xin quy y Phật, Pháp, Tăng. Mặc dù hiện nay họ tự nhận là Phật tử, nhưng vẫn sống trong cảnh nghèo khổ. Về mặt kinh tế, thực sự họ rất nghèo. Tôi thường bảo họ “Chính quý vị phải nỗ lực cố gắng làm việc với niềm tin để cải thiện đời sống của mình”.
(An Open Heart)
51. GIẢI NOBEL
Sự trao tặng giải Nobel Hòa Bình cho tôi, một nhà Sư bình dị, từ vùng đất Tây Tạng xa xôi đến xứ Na Uy (Norway). Hôm nay tại đây đã mang lại nhiều khích lệ cho chúng tôi.
Điều này cũng bày tỏ lòng kính trọng vị đạo sư của tôi, Thánh Gandhi (Ấn Ðộ) mà tấm gương đức hạnh của ngài là nguồn khích lệ lớn lao cho chúng tôi. Sự trao giải Hòa Bình Nobel năm nay cho tôi cũng chứng tỏ cho thấy ý nghĩa về trách nhiệm phổ quát toàn cầu đang được phát triển mạnh mẽ. Tôi vô cùng xúc động trước sự quan tâm của nhiều người tại quốc gia này và trên thế giới.
(The Policy of Kindness)
52. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Xã hội ngày nay, loài người đang phải đối đầu với những nan đề như phát triển kinh tế, khủng hoảng năng lượng, sự cách biệt giữa các nước giàu và nghèo cũng như tranh chấp về biên giới vv… Các vấn đề này chỉ có thể giải quyết khi chúng ta biết thương yêu nhau trên tinh thần đồng loại biết tôn trọng quyền sống, chia sẻ những nỗi khó khăn, đau khổ của mọi người và cố gắng đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau.
(Kindness, Clarity and Insight)
53. GIẢI TRỪ QUÂN SỰ
Vào lúc xảy ra cuộc khủng hoảng ở vùng vịnh Ba Tư, tôi tự phát nguyện dấn thân sẽ dùng hết thời gian còn lại của đời mình để đóng góp cho lý tưởng hành động giải trừ quân bị. Chúng ta nhận thấy rằng nhằm hoạt động cho sự giải trừ quân đội, yếu tố quan trọng vẫn là lòng từ bi yêu thương tất cả mọi người.
(The Compassionate Life)
54. GIẢI TRỪ VŨ KHÍ BÊN TRONG
Sự giải trừ vũ khí bên ngoài cần phải đi đôi với sự giải trừ vũ khí bên trong.
55. GIÁO DỤC TRẺ EM
Tương lai thế giới nằm trong tay của những con em chúng ta. Do đó, nếu muốn giúp cho xã hội có cuộc sống nhân đạo và từ bi hơn, điều quan trọng là nên giáo dục cho các trẻ em trở thành những người có trách nhiệm và biết yêu thương đồng loại.
(Ethics For The New Millennium)
56. HAI LOẠI TÔN GIÁO
Có hai loại tôn giáo. Một nhóm tôi gọi là các tôn giáo hữu thần như Thiên Chúa, Do Thái, Ấn Độ và Hồi Giáo. Các đạo giáo này tin vào một đấng Thượng Đế. Một nhóm khác gồm các tôn giáo vô thần như Phật Giáo và Kỳ Na Giáo vv... Họ không tin vào Thượng Đế, đấng Tạo Hóa và Toàn Năng. Phật giáo không chấp nhận lý thuyết có một linh hồn bất tử. Điều này phân biệt giữa những người Phật tử và không Phật tử. Giáo lý căn bản của đức Phật là phủ nhận có một linh hồn hay bản ngã thường còn.
Phật giáo còn chia làm hai giáo phái: Nguyên thủy hay Nam Tông và Đại thừa hay Bắc Tông. Người tu theo Phật giáo Nguyên thủy nhằm mục đích giải thoát cho chính mình bằng cách thực hành thiền định và nghiêm trì giới luật Phật chế. Còn mục tiêu của Phật giáo Đại Thừa, ngoài tự độ mình giải thoát, hành giả còn thực hành sáu phép Ba La Mật nhằm cứu giúp hết thảy mọi chúng sanh thoát khỏi vòng luân hồi sinh tử, để cuối cùng đạt đến quả vị thành Phật.
(Live In A Better Way)
57. HAI Ý THỨC HỆ
Chúng ta đang chứng kiến sự tranh chấp gần như vào giai đoạn chót giữa hai ý thức hệ căn bản. Tôi tin rằng cuộc đọ sức quan trọng giữa hai lực lượng này, giờ đây đã thấy rõ là đa số mọi người khắp nơi trên thế giới đều mong ước tư tưởng dân chủ và tự do sẽ chiến thắng.
(The Spirit of Tibet - Vision for Human Liberation)
58. HÀNH TINH CỦA CHÚNG TA
Hành tinh này là nhà của chúng ta. Giữ gìn trái đất giống như chăm sóc ngôi nhà quý vị. Ðời sống của chúng ta phụ thuộc vào quả địa cầu này. Trái đất là mẹ chúng ta. Mẹ rất dễ thương, vì bất cứ điều gì chúng ta muốn làm, Mẹ đều hoan hỷ. Nhưng giờ đây đã đến lúc con người có khả năng hủy diệt nó đến nỗi Quả Ðất Mẹ đã phải lên tiếng cảnh báo rằng quý vị hãy cẩn trọng. Dân số gia tăng và nhiều vấn đề khó khăn khác đã rõ ràng chứng tỏ, có phải vậy không? Thiên nhiên cũng có những giới hạn của nó.
(Worlds in Harmony)
59. HÒA BÌNH
Hòa bình trong ý nghĩa vắng bóng chiến tranh chẳng có giá trị gì đối với người đang bị chết vì đói hay lạnh. Nó không chấm dứt được nỗi đau đớn vì bị tra tấn hành hạ trên thân xác của người tù. Nó không an ủi được những kẻ có người thân mất mát trong cơn lụt lội gây nên bởi hành động phá rừng vô ý thức của dân chúng tại một nước láng giềng. Hòa bình chỉ có thể tồn tại nơi nào mà các quyền làm người được tôn trọng, dân chúng được ấm áo no cơm cũng như mọi cá nhân và quốc gia được dân chủ, tự do.
Nền hòa bình chân thực của chính các bạn hay thế giới xung quanh chúng ta chỉ có thể thành đạt qua hành động tu tập, duy trì sự bình an trong tâm của mỗi quý vị. Một số vấn đề khác nêu ở trên cũng đều có tương quan với nhau. Chẳng hạn, chúng ta nhận thấy hành động làm sạch môi sinh, sự giàu sang phú quý hay nền dân chủ chẳng có ý nghĩa gì trong việc đối đầu với chiến tranh, nhất là cuộc chiến tranh nguyên tử. Do vậy, riêng sự phát triển vật chất không đủ bảo đảm hạnh phúc cho nhân loại.
(The Policy of Kindness)
60. HÒA BÌNH ĐÍCH THỰC?
Hàng trăm ngàn đủ loại vũ khí và đạn dược được nhiều hãng xưởng tại các đại cường quốc trên thế giới chế tạo sản xuất bán ra đã đổ thêm dầu vào ngọn lửa bạo lực. Nhưng điều nguy hiểm hơn súng ống và bom đạn là tâm thù hận, thiếu lòng từ bi và sự kính trọng quyền sống của chúng ta đối với những kẻ khác. Bao lâu lòng người còn chứa đầy tham sân và hận thù thì không bao giờ có nền hòa bình đích thực.
(How To Practice The Way To A Meaningful Life)
61. HÒA BÌNH THẾ GIỚI
Những năm qua, tôi gặp một số các nhà vật lý học đã từng đóng góp lớn lao vào công việc chế tạo các vũ khí nguyên tử, và hiện nay họ rất quan tâm sâu xa đến nền ḥa b́nh thế giới. V́ vấn đề kỹ thuật và truyền thông đã quá nhanh chóng tiến bộ cho nên sự tương quan và liên hệ giữa các nước cũng phát triển. Do đó, ý niệm về “quốc gia” và “đại lục” đã giảm bớt ý nghĩa.
(Worlds in Harmony)
62. HÒA HỢP GIỮA CÁC QUỐC GIA
Mục đích căn bản của việc tu tập hằng ngày là rèn luyện đức tính từ bi và nhẫn nhục, một nếp sống tâm linh chủ yếu cần thiết trong xã hội con người ngày nay nhằm thành đạt một sự hòa hợp chân thực giữa mọi quốc gia, chủng tộc, những người khác biệt tôn giáo, hệ thống chính trị và kinh tế.
(How To Practice The Way To A Meaningful Life)
63. HOÀNG THÁI HẬU ANH QUỐC
Gần đây, tôi có dịp được diện kiến Hoàng Thái Hậu Anh Quốc. Bà là một khuôn mặt thân quen trong suốt cuộc đời tôi cho nên tôi rất vinh hạnh được gặp Hoàng Hậu. Và điều đặc biệt nữa là được nghe ý kiến của Hoàng hậu rằng chính thế kỷ hai mươi này người ta biết thương yêu đến người khác nhiều hơn thời bà còn trẻ. Bà bảo xưa kia người ta chỉ nghĩ đến chính đất nước của mình trong khi ngày nay họ quan tâm nhiều hơn đến dân tộc các nước khác. Khi tôi hỏi bà có lạc quan về tương lai không, bà xác nhận có, không chút do dự.
(Ethics For The New Millennium)
64. HỢP TÁC
Khi nhận biết rằng cuộc sống và hạnh phúc của chúng ta do sự hợp tác và đóng góp của vô số người khác, chúng ta nên có thái độ giao hảo thân thiện với tất cả mọi người. Chúng ta thường hay quên điều căn bản này. Ngày nay nhân loại đang sống với nền kinh tế toàn cầu hiện đại; cho nên biên giới quốc gia ngày càng thu hẹp lại. Không chỉ riêng những quốc gia mà ngay cả các châu trên thế giới vẫn phải sống nương nhờ vào nhau. Thực vậy, mỗi chúng ta không thể tách rời mà tồn tại.
(An Open Heart)
65. HƯỚNG ĐẾN MỤC ĐÍCH HÒA HỢP THẾ GIỚI
Dù chúng ta có thể hay không thành đạt được sự hòa hợp thế giới hiện nay thì quý vị cũng chẳng có con đường nào khác là phải hoạt động hướng đến mục đích ấy. Ðó là sự chọn lựa tốt đẹp nhất mà chúng ta nên làm.
(Ocean of Wisdom)
66. HY VỌNG MẶC DÙ CÓ MÂU THUẪN
Có một sự khác giữa những người không có lòng tin tôn giáo, thiền giả và kinh giả (người thích tụng kinh)?
Tôi tin rằng khi mỗi ngày chúng ta thực lời Phật dạy thì thái độ của chúng ta đối với đời sống cũng bắt đầu thay đổi. Đặc biệt khi có nhiều mẫu thuẩn xảy ra, tôn giáo sẽ cho chúng ta lòng tin vững chắc dù hoàn cảnh có xấu thế nào. Tôn giáo đã chỉ ra mặc dù có nhiều đau khổ nhưng vẫn có một cái gì tối hậu không thể phá hoại được. Trong ý nghĩa thiêng liêng, tôn giáo đã cho nhân loại một món quà của hy vọng mạnh mẽ hơn tất cả những chướng ngại mâu thuẫn nào.
(Path of Wisdom, Path of Peace, 69)
67. KẺ THÙ CỦA TÔN GIÁO
Theo tiếng Latin từ tôn giáo (religion) là ràng buộc lại (to bind again). Làm thế nào mà ‘ràng buộc’ lại ứng dụng như là một từ chung cho tất cả các lời dạy khác nhau.
Thật ra, kẻ thù chung của tất cả tôn giáo hay các đạo sư là sự ích kỷ. Vì chính ích kỷ tạo ra tham, sân, si, là nguồn gốc của tất cả vấn đề trên thế giới.
(The Path to Tranquility, 78)
68. KÊU GỌI GIÁO DỤC NGƯỜI DÂN Ở NHỮNG ĐẤT NƯỚC THỨ BA
Vấn đề thật sự ở thế giới thứ ba là vô minh. Cùng với chấp thủ và sân hận, vô minh là một trong ba độc dược của tâm, là nguồn của mọi gốc khổ. Trong những đất nước thứ ba, vô minh là điều nghiêm trọng nhất so với chấp thủ và sân hận. Ở Tây Phương, khi họ nhận thấy có điều sai, họ quán chiếu và cố gắng cân bằng lại.
Vì vậy, chúng ta cần giáo dục người dân ở những đất nước chậm tiến bởi vì họ ít hiểu biết. và điều này nên được thực hiện g một cách năng động, không có hổ thẹn. Nhu cầu này rất cấp bách. Chúng tôi muốn các vị ở những đất nước thứ ba rõ một điều là “Các vị đang đi sai đường. Dân số tăng quá nhanh. Điều này sẽ đưa đến sự khó khăn cho nền kinh tế. Một cách tự nhiên, các vị muốn sinh sống trong môi trường tốt và đầy tiêu chuẩn. Nhưng điều này không xảy ra cho tất cả mọi người”.
(The Dalai lama’s Little Book of Inner Peace, 131-2)
69. KHÍ GIỚI GIẾT NGƯỜI
Chúng ta không nên dự trữ các kho vũ khí. Bởi lẽ, một khi vũ khí được sản xuất và cất chứa thì tương lai, sớm hay muộn sẽ có người sử dụng đến chúng. Một vài kẻ nghĩ rằng nếu không dùng thì quý vị đã phí phạm mất hàng triệu đô la chế tạo khí giới cho nên cuối cùng người ta bắt buộc phải dùng đến và nhiều trái bom được thả xuống; kết quả là vô số người dân vô tội đã bị sát hại thảm thương. Một người bạn kể cho tôi biết rằng tại Beirut (xứ Lebanon) có một thương gia đầu tư vào công việc chế tạo loại bom tự sát không ngoài mục đích để kiếm tiền. Do đó, hằng ngày có khoảng mười, mười lăm hay một trăm dân nghèo vô tội đã bị giết chết trên các đường trong thành phố. Hành động tàn ác này của ông ta đã gây ra là do vô minh, không biết quý trọng mạng sống con người hay nói khác, là thiếu tình thương và lòng từ bi.
(The Path of Compassion)
70. KHOA HỌC
Trong khoa học hiện đại, các nhà vật lý học nghiên cứu bản chất của thực thể vật chất. Họ đến một giai đoạn, nơi họ mất khái niệm vật chất cụ thể, họ không thế kết luận với thực thể thật của vật chất. Vì vậy, họ bắt đầu nhìn thấy vạn pháp trong mối tương quan hơn là các vật chất cụ thể và độc lập.
(The Path to Tranquility, 351)
71. KHOA HỌC TÂY PHƯƠNG VÀ TRIẾT LÝ ĐÔNG PHƯƠNG
Dường như rằng khoa học Tây phương và triết lý Đông phương có thể kết hợp với nhau để tạo một cái gì đó hoàn hảo đầy đủ cho con người. Bằng cách này, con người sẽ trở thành một tổng thể mạnh mẽ. Thật ra, vượt cả vật chất và kiến thức này, điều mà thu hút tôi là cái gì làm nên chúng ta và chúng ta là cái gì.
(The Path to Tranquility, 106)
72. KHOA HỌC & TÔN GIÁO
Mặc dù sự liên hệ giữa khoa học và tôn giáo là một đề tài hóc búa, phức tạp và gay go, nhưng cả hai khoa học gia Einstein và đức Đạt Lai Lạt Ma đều phát biểu rằng, tôn giáo và khoa học có thể hợp tác, chung sống và đóng góp lợi ích cho sự tiến bộ, phát triển của xã hội con người. Tôn giáo và khoa học thuộc hai lãnh vực kiến thức và thực hành khác nhau, tuy nhiên cả hai đều do nỗ lực của con người và cần thiết cho sự thăng hoa cuộc sống nhân sinh.
73. KHÔNG CẦN TRỞ THÀNH MỘT NGƯỜI CÓ TÔN GIÁO
Trên mọi bình diện của xã hội - gia đình, quốc gia và quốc tế - bí quyết để giúp cho thế giới nhân loại có được hạnh phúc và an lạc hơn là nên phát triển tâm từ bi. Chúng ta không cần trở thành một người có tôn giáo và đặc biệt phải tin theo bất cứ một chủ nghĩa hay ý thức hệ nào. Ðiều quan trọng là mỗi chúng ta nên tu tập nhằm phát triển những thiện tánh nơi chúng ta. Sự vun bồi hạnh phúc cá nhân có thể góp phần tích cực vào việc cải thiện đời sống toàn thể cộng đồng nhân loại.
(The Compassionate Life)
74. KHÔNG CÓ ĐẤNG TẠO HÓA
Lý nhân duyên sanh được diễn tả sai biệt tùy theo giáo lý khác nhau. Danh từ tương quan tương duyên có nghĩa là mọi vật hình thành đều do nhân duyên. Nghĩa là không có đấng tạo hóa, mỗi vật sinh ra đều có nguyên nhân, và các nhân này hiện hữu nhờ vào các nhân trước đó; và cứ như vậy tiếp tục mãi mà không có sự khởi đầu. Mọi vật thay đổi là do các nhân và duyên này. Nhân mới sanh ra quả mới và quả này trở lại làm nhân để tạo thành quả khác nữa. Đây là sự diễn tiến của lý nhân duyên.
Ví dụ, chúng ta tìm hiểu bản chất của cái hoa là gì, và khi quan sát kỹ chúng ta thấy nó gồm các cánh hoa tạo thành, cho nên nó là không thực. Điều này giúp chúng ta hiểu rằng khi chúng ta gọi tên một vật nào thì vật đó do nhiều phần tử nhỏ hợp lại mà thành. Nếu chúng ta hỏi “Ta là ai?” thì chúng ta sẽ không bao giờ tìm thấy cái “ta” đích thực khi tách rời nó khỏi thân thể và tâm thức của mình. Nếu đi sâu hơn nữa để tìm hiểu bản thể sau cùng của con người thì chúng ta sẽ không tìm thấy một cái ngã tồn tại độc lập. Chúng ta thường gọi chung cho cả hai thân và tâm này là “con người”. Chẳng hạn, chúng ta bảo rằng thân thể và tâm thức của con người Tây Tạng đến từ thành phố Amdo là “Đức Đạt Lai Lạt Ma Tenzin Gyatso”. Tuy nhiên, nếu phân tích đến tận cùng thì chúng ta sẽ không bao giờ tìm thấy con người đích thực của Đức Đạt Lai Lạt Ma cả.
(Live In A Better Way)
75. KHÔNG CÓ NGĂN CÁCH GIỮA CÁC QUỐC GIA
Tôi đã du hành từ quốc gia này đến quốc gia khác với ý tưởng tất cả chúng ta là một. Hàng chục năm qua, tôi đã luyện tập tâm của tôi theo ý tưởng ấy, cho nên khi gặp mọi người với nhiều nền văn hóa khác nhau, tôi vẫn cảm thấy không có hàng rào ngăn cách. Tôi nhận thức rằng dù khác biệt văn hóa, hệ thống chính trị và kinh tế, căn bản tất cả chúng ta đều giống nhau. Tôi càng gặp nhiều người, tôi càng tin tưởng vào sự đồng nhất thể của nhân loại với sự hiểu biết và kính trọng, xem đó như nền tảng cho sự hướng dẫn thực tế và có thể thành tựu được của chúng tôi. Ðây là điều tôi đã thuyết giảng tại bất cứ nơi nào tôi có mặt.
(How To Practice The Way To A Meaningful Life)
76. KHÔNG ĐỐI NGHỊCH
Tôi nghĩ tôn giáo, ý thức hệ, kinh tế và chính trị là do con người sáng tạo. Vì chúng là do con người sáng tạo, nên chúng phải liên quan đến cảm xúc và tình cảm của con người. Nếu chúng được sử dụng với cảm xúc và tình cảm của con người thì chúng sẽ hoàn thành một số những kỳ vọng căn bản của con người.
Tôn giáo và ý thức hệ đa dạng là để phục vụ nhân loại chứ không phải để đối nghịch.
(The Path to Tranquility, 13)
77. KHÔNG KỲ THỊ TÔN GIÁO
Các tôn giáo lớn trên thế giới cũng cần có trách nhiệm phổ quát này. Mục đích của tôn giáo không phải chỉ lo xây cất những ngôi chùa và nhà thờ đồ sộ, nguy nga tráng lệ mà cần hướng dẫn con người tu tập các tánh tốt như từ bi, hỷ xã, khoan dung và tha thứ. Mọi tôn giáo dù triết lý có khác biệt như thế nào, vẫn cùng dạy con người bớt tham lam ích kỷ và cứu giúp nhân loại. Rất tiếc là đôi khi tôn giáo đã gây nên những cuộc xung đột chiến tranh hận thù chứ không mang lại hòa bình an lạc cho mọi người. Tín đồ các tôn giáo cần nhận thức rằng mỗi tín ngưỡng đều có một hệ thống giáo lý và phương pháp tu tập riêng để giúp hành giả đạt đến sự an lạc và hạnh phúc. Mỗi tôn giáo giống như một loại thức ăn không thể nào thỏa mãn tất cả mọi người. Tùy trình độ hiểu biết và khả năng tu hành khác nhau, vài người thích tôn giáo này, kẻ nọ lại chọn tín ngưỡng kia. Các đạo giáo, đôi khi giáo lý có phần mâu thuẩn đối nghịch nhau nhưng cuối cùng tất cả đều hướng dẫn con người làm lành tránh ác, tìm về chân thiện mỹ. Do đó, chúng ta không nên có óc kỳ thị tôn giáo hay đức tin mù quáng mà cần biết kính trọng các tín ngưỡng với tinh thần cởi mở khoan dung.
(The Spirit of Tibet - Vision for Human Liberation)
78. KHÔNG PHÂN CHIA GIAI CẤP
Tất cả các tôn giáo đều chống đối sự bóc lột và những bất công xã hội. Chính đức Phật, với tư tưởng cách mạng, Ngài đã nghiêm khắt lên án và chống lại chế độ phân chia giai cấp lúc bấy giờ. Ngài đã thuyết giảng một hệ thống giáo lý, hướng dẫn tu tập cải đổi nội tâm dành cho tất cả mọi người đủ thành phần trong xã hội.
(Universal Responsibility and The Good Heart)
79. KHÔNG TÁCH RỜI XÃ HỘI
Từ bỏ thế giới này nghĩa là từ bỏ những chấp thủ của chúng ta đối với thế giới này, không có nghĩa là bạn phải tách mình ra khỏi xã hội. Mục đích của đạo Phật là phục vụ người khác. Để có thể phục vụ người khác, chúng ta phải ở trong xã hội này, chứ không tách rời họ.
(The Path to Tranquility, 37)
80. KHÔNG THÍCH CHIẾN TRANH
Phần đông mọi người không bao giờ nói thích chiến tranh, nhưng rồi họ lại gây chiến. Tại sao vậy?
Nguồn gốc căn bản là do vô minh. Có nhiều trạng thái tâm thức khác nhau. Trí tuệ rất cần thiết khi tâm con người ngập tràn các ý tưởng tham sân, hận thù và tham đắm dục vọng. Khi tâm bị các tư tưởng xấu này khống chế, thì đó là một thảm họa.
(Ocean of Wisdom)
81. KHÔNG XEM TÔN GIÁO LÀ QUAN TRỌNG
Mặc khác có nhiều người thuộc cộng đồng tôn giáo này lại theo sự hướng dẫn của tôn giáo khác?
Giữa năm tỷ người trên thế giới, có thể ít hơn một tỷ người thật sự có lòng tin sâu sắc trong tôn giáo và thực tập mỗi ngày. Có những người, nhờ lòng tin tôn giáo, khiến họ không mất sự trầm tĩnh của mình trong những thử thách khó khăn. Đối với những người khác thì tôn giáo chỉ đóng vai trò phụ giúp họ trong những sự việc trọng đại. Lòng tin của họ thật sự không có âm vang. Họ gọi họ là những con chiên của Thiên chúa giáo, Phật tử, tín đồ đạo Hindu, Hồi giáo, nhưng không có gì hết, tất cả chỉ là một danh hiệu suông. Điều này thật sự đã xảy ra. Đó là tại sao tôi nghĩ rằng mọi người quyết định đời sống của mình dựa trên tôn giáo chứ không phải là theo số đông. Điều này cũng chỉ ra lý do tại sao nhiều người cảm thấy tôn giáo của họ không giữ vai trò quan trọng trong đời sống của họ.
(Path of Wisdom, Path of Peace, 70)
82. KÍNH TRỌNG BẠN ĐẠO
Khi đi ngang qua một vòi nước đang chảy nhỏ giọt chúng ta sẽ khoá chặt lại. Khi nhìn thấy một ngọn đèn cháy phí phạm một cách vô ích, chúng ta sẽ thổi tắt đi. Nếu là một người đang hành đạo và ngày mai nếu gặp một tín đồ theo tôn giáo khác chúng ta cũng sẽ bày tỏ sự tôn kính đối với họ tương tự như chúng ta mong muốn họ kính trọng tín ngưỡng của chúng ta.
(Ethics For The New Millennium)
83. KÍNH TRỌNG CÁC TÔN GIÁO KHÁC
Là Phật tử, khi thực hành giáo lý đức Phật, chúng ta nên kính trọng các tôn giáo khác như Thiên Chúa, Tin Lành, Do Thái và Hồi Giáo vv... Chúng ta cũng hoan hỷ công nhận và tán dương sự đóng góp của những đạo giáo đó qua nhiều thế kỷ cho xã hội con người và hiện tại. Chúng ta cần nổ lực trong cố gắng chung để phục vụ cho nhân loại. Sự tôn kính với tấm lòng cởi mở và khoan dung đối với các tín ngưỡng khác là điều thiết yếu mà những người Phật tử mới như chúng ta cần nên ghi nhớ. (Kindness, Clarity and Insight)
84. LỊCH SỬ NHÂN LOẠI
Lịch sử nhân loại cũng ghi chép nhiều câu chuyện của những kẻ tàn ác bất nhân gieo rắc tai họa khủng khiếp như giết chóc, tra tấn hành hạ, mang lại vô vàn khổ đau cho đồng loại. Những hành động dã man này được xem như phản ảnh khía cạnh đen tối nhất trong di sản chung của con người. Các biến cố ấy chỉ xảy ra khi con người có tâm giận dữ, hận thù, ganh ghét và lòng tham vô đáy.
(The Compassionate Life)
85. LIÊN HIỆP CÁC QUỐC GIA
Nền kinh tế tân tiến như là một môi sinh không có biên giới. Ngay cả những quốc gia thù nghịch với nhau cũng phải hợp tác trong việc sử dụng các tài nguyên thiên nhiên của thế giới. Lấy ví dụ thông thường họ phải tuỳ thuộc chung vào một con sông. Và sự liên hệ kinh tế của chúng ta nương nhờ vào nhau thì tương quan chính trị càng phải hợp tác với nhau. Do vậy, chúng ta đã chứng kiến, chẳng hạn sự lớn mạnh của Liên Hiệp Châu Âu, khởi đầu chỉ từ vài khách hàng trao đổi mậu dịch nho nhỏ dẫn đến sự kết hợp của các quốc gia thành một liên bang với số thành viên hiện nay đã tăng gấp đôi.
(Ethics for the New Millennium)
86. LIÊN TÔN GIÁO
Nếu chúng ta khảo sát mỗi tôn giáo từ nhiều góc cạnh, quan điểm khác nhau, chứ không chỉ thuần tuý về phương diện triết lý, thì chúng ta nhận thấy rằng các tôn giáo lớn trên thế giới đều cùng có một mục đích chung là giáo hoá hướng dẫn con người tu tập, cải tà quy chánh, bỏ ác làm lành. Đây là điều hiển nhiên. Nhờ kết thân, liên hệ chặt chẽ với nhiều đạo giáo khác đã giúp chúng ta có thái độ cởi mở khoan dung, bớt cố chấp kỳ thị và biết kính trọng các tín ngưỡng của người khác.
Riêng tôi nhờ tiếp xúc, giao hảo tốt với những tôn giáo bạn, chúng tôi đã học hỏi được nhiều ý kiến bổ ích về cách tổ chức điều hành, quản lý cơ sở và nhất là các phương pháp hành trì mới lạ của họ để áp dụng chúng vào công việc tu tâp của chính mình. Tương tự như thế, các linh mục và nữ tu Thiên Chúa cũng đã bắt chước áp dụng một vài phương pháp tu hành của Phật giáo như ngồi thiền hay luyện tập phát triển các đức tính khoan dung, tình thương và lòng từ bi vv… Thực vô cùng lợi lạc, nếu hành giả của nhiều truyền thống tôn giáo biết đoàn kết, hoà hợp cùng đến với nhau để gặp gỡ và trao đổi những kinh nghiệm tu tập.
(The Compassionate Life)
87. LOÀI NGƯỜI GIỐNG NHAU
Dưới ánh sáng mặt trời, mọi người chúng ta đã quy tụ kết hợp lại cùng nhau chung sống với nhiều ngôn ngữ, sắc phục và ngay cả tín ngưỡng khác biệt. Tuy nhiên, tất cả chúng ta đều là con người, và mọi người chúng ta ai cũng nghĩ đến bản ngã “cái ta” của mình, cũng như đều giống nhau muốn có hạnh phúc và không thích khổ đau.
(Ocean of Wisdom)
88. LÒNG TIN BẤT ĐỘNG VỚI LÝ TỨ ĐẾ
Có khi nào Ngài nghi ngờ điều gì hay không?
Có! Nhất định là có, trong tất cả mọi lãnh vực - nhưng không bao giờ tôi nghi ngờ bản chất vững chắc của Phật giáo như: Lý Tứ diệu đế, Bất bạo động, Lòng từ bi. Trái lại, tôi không chắc lắm là có đến mười ngàn vị Phật hay không? (cười)
89. LÒNG TỪ BI CẦN ĐƯỢC XEM NHƯ LÀ MỘT TÔN GIÁO PHỔ BIẾN TOÀN CẦU
Ngày nay điều ai cũng nhận thấy rõ là bất cứ tôn giáo nào, cho dù giáo lý có hấp dẫn, cao siêu cách mấy, cũng chỉ thu hút được một số ít người chấp nhận và tin theo. Phần đông trong số nãm hay sáu tỷ người trên quả đất này, tôi biết họ không theo tôn giáo nào cả. Tuy nhiên theo truyền thống, nguồn gốc và dòng giống của gia đình, họ có thể tự nhận thuộc nhóm theo tôn giáo này hay tín ngưỡng nọ. Ví dụ họ bảo: “Tôi là Phật tử” “Tôi theo Ấn giáo” hay “Tôi là Công Giáo” v…v… nhưng trên thực tế, những cá nhân này chẳng mấy quan tâm đến việc thực hành theo đạo giáo của họ.
Các vị đại giáo chủ thời xưa như đức Phật, đấng Đại Hùng (Mahavira), Chúa Giê-Su và Mô-Ha-Mét (Mohammed) đã thất bại trong việc hướng dẫn toàn thể nhân loại đặt niềm tin vào các tôn giáo. Thực ra, không một vị giáo chủ nào có khả năng làm được việc đó. Những người không tín ngưỡng nói trên được gọi là vô thần. Theo vài học giả Tây Phương, các Phật tử cũng được xem như là vô thần, bởi lẽ họ không chấp nhận tin có đấng Tạo Hoá toàn năng. Để phân biệt giữa người Phật tử, với những kẻ không tín ngưỡng nói trên, đôi lúc, tôi thêm vào một chữ “hoàn toàn” (extreme). Tôi gọi họ là những người “Hoàn toàn không có tín ngưỡng” (Extreme non-believers). Bởi lẽ, các phần tử này, chẳng những không có đức tin tôn giáo, mà họ còn cực đoan cho rằng không một hành động đạo đức tâm linh nào có giá trị. Tuy nhiên chúng ta cần nên biết những người này vẫn là một phần của nhân loại và như mọi kẻ khác, họ cũng muốn có cuộc sống hạnh phúc và an lạc. Đây là điều quan trọng.
Mặc dù quý vị bảo rằng không có tín ngưỡng, nhưng bao lâu các bạn còn là một phần của nhân loại và là con người, quý vị vẫn cần đến tình thương cũng như lòng từ bi của con người. Đây là lời dạy căn bản của các tôn giáo. Nếu không có tình thương, tôn giáo có thể trở thành tai hại. Do đó, mặc dù có tín ngưỡng hay không, sự thực hành cốt yếu của bạn vẫn là thể hiện tâm từ bi cứu giúp mọi chúng sanh. Tôi xem “Tình thương và lòng Từ Bi của con người như là một tôn giáo phổ biến toàn cầu”. Bởi lẽ tình thương bao la sẽ là chất liệu nuôi dưỡng, giúp cho tâm chúng ta có an lạc và hạnh phúc. Vì thế, lòng từ bi rất cần thiết cho tất cả mọi người.
(The Compassionate Life)
90. LUẬT CĂN BẢN CỦA THIÊN NHIÊN VŨ TRỤ
Sự phụ thuộc lẫn nhau là luật căn bản của thiên nhiên vũ trụ. Không chỉ các hình thái cao đẳng của sự sống mà ngay cả loài côn trùng bé nhỏ nhất đều là những con vật xã hội mà chẳng cần bất cứ tôn giáo, luật pháp hay phương pháp giáo dục nào, chúng vẫn có thể sống còn nhờ biết liên kết, giúp đỡ lẫn nhau. Ngay ở trạng thái vi tế nhất của vật chất cũng bị chi phối và khống chế bởi luật hỗ tương tùy thuộc này. Tất cả hiện tượng ngoại giới, từ quả đất chúng ta đang ở cho đến đám mây trên trời, rừng cây và bông hoa xung quanh các bạn đã phát sinh tùy thuộc vào các mẩu năng lượng vi tế nhất. Nếu không có sự tác động qua lại, ảnh hưởng lẫn nhau thích đáng thì chúng sẽ tan biến và hủy diệt.
(The Compassionate Life)
91. MỞ TÂM KHOAN DUNG NHÌN NHAU
Chúng ta thấy môi sinh đang bị phá hủy. Dấu hiệu của sự phá hủy này đã xuất hiện. Điều này cũng giúp loài người phát triển ý thức. Đối với lãnh vực tôn giáo, tôi cũng cảm thấy ý thức con người đang gia tăng. Nhân danh những tôn giáo khác nhau, con người đã chịu đau khổ và gây nhiều đau khổ cho nhau. Bằng việc gây dựng ý thức về các tôn giáo khác, chúng ta có thể mở mắt và mở tâm của mình ra để khoan dung nhìn vào thông điệp của các tôn giáo khác nhau.
(Buddhism in the West)
92. MÔI SINH LÀ VẤN ĐỀ KHÓ NHẤT
Dân số ngày càng tăng và sự nghèo nàn đang đè nặng trên con người. Khi nhiều dân tộc đang bị chết đói, họ ăn cả cỏ, côn trùng và mọi thứ. Họ chặt cây rừng khiến rừng trống không cây và khiến những tài nguyên trong rừng bị biến mất. Đó là vì sao trong 30 năm tới, chúng ta vẫn còn bàn bạc về vấn đề ‘môi sinh’ và môi sinh sẽ là vấn đề khó nhất mà nhân loại phải đối mặt.
(The Path to Tranquility, 278)
93. MÔI TRƯỜNG
Vì lợi lạc cho những thế hệ tương lai của chúng ta, chúng ta cần phải quan tâm đến hành tinh và môi trường sống của mình. Sự phá hoại môi sinh thường ngày càng tăng dần, không dễ nhận ra và đến lúc chúng ta nên ý thức về nó thì thông thường đã quá muộn rồi.
(Buddhism in the West)
94. MÔI TRƯỜNG THUẬN LỢI
Chắc chắn môi trường thuận lợi nhất để chúng ta gieo trồng hạt giống từ bi là sự giao hảo liên quan quốc tế. Trong những năm gần đây tình hình chính trị thế giới đã thay đổi khá nhiều. Tôi nghĩ tất cả chúng ta đều đồng ý rằng việc chấm dứt cuộc chiến tranh lạnh giữa hai siêu cường Nga Mỹ đã mở ra một trang sử mới cho nhân loại. Thế kỷ 20 vừa qua là thời kỳ tang thương nhất trong lịch sử loài người với số lượng vũ khí tàn phá khổng lồ được sản xuất, đã mang lại sự chết chóc và khổ đau cho con người nhiều hơn các thế hệ trước.
(The Spirit of Tibet - Vision for Human Liberation)
95. MỤC ĐÍCH CỦA CÁC TÔN GIÁO
Mẹ Teresa ở Ấn Ðộ là tín đồ tin tưởng vào Thượng Ðế (Chúa Trời). Mẹ là người có tâm từ bi, đã dành hết năng lực của mình cho việc cứu giúp những kẻ nghèo khổ. Mẹ là nhân vật rất đặc biệt. Do việc làm cứu nhân độ thế qua sự thực hành giáo lý của đạo Chúa (Christianity) mà nói theo kinh sách Phật giáo, Mẹ đúng là một vị Bồ Tát. Tôi không thể so sánh với Mẹ và tôi cũng chẳng biết là tôi có thể hành động với lòng từ bi bao la được như Mẹ hay không. Do đó theo tôi, sự khác biệt triết lý giữa các tôn giáo là không mấy quan trọng. Ðiều cốt yếu là chúng ta cần tìm hiểu nội dung và mục đích chính trong giáo lý đó để chúng ta có thể kính trọng và ngưỡng mộ đạo Thiên Chúa mà Mẹ Teresa đang theo.
(Universal Responsibility and The Good Heart)
96. MỤC ĐÍCH CỦA CUỘC SỐNG
Tôi tin rằng sự mãn nguyện, nguồn vui và hạnh phúc là mục tiêu của đời sống. Nguồn gốc căn bản của hạnh phúc là tấm lòng tốt, tình thương và lòng từ bi. Nếu chúng ta có các thiện tính này, dù sống giữa những kẻ thù địch, chúng ta vẫn cảm thấy bình an. Ngược lại, nếu thiếu lòng từ bi và với tâm đầy hận thù thì dù bất cứ trong hoàn cảnh nào, chúng ta vẫn không có an lạc.
Thiếu lòng từ bi, chúng ta cảm thấy cuộc sống bất an, lo âu, sợ hãi và không có tự tin. Ngay một việc nhỏ có thể gây xáo trộn cho nội tâm của chúng ta. Nhưng nếu chúng ta điềm tĩnh, dù gặp vấn đề rất khó khăn, quý vị vẫn có thể dễ dàng giải quyết. Ðể sử dụng đầy đủ tánh thông minh của con người, chúng ta cần có sự trầm tĩnh. Nếu chúng ta đánh mất tính ổn định vì giận dữ, chúng ta không thể dùng trí thông minh của mình một các hữu hiệu được.
97. MỤC ĐÍCH CỦA KHOA HỌC
Chúng ta hãy nỗ lực cố gắng thể hiện lòng từ bi trong lãnh vực sinh hoạt của thế giới. Nền kinh tế không đồng đều giữa các quốc gia giàu và nghèo, đã phát triển và kém mở mang là nguồn gốc gây nên nổi khổ đau lớn nhất cho loài người trên quả đất này. Những nước giàu với nền kinh tế vững mạnh cần chia sẻ giúp đỡ cho các quốc gia nghèo khó, sẽ góp phần tạo sự ổn định cho tình hình chính trị và kinh tế trên toàn thế giới. Chúng ta cũng cần thẩm định lại giá trị của nền khoa học hiện đại trong sự đóng góp cho đời sống hạnh phúc của con người. Mặc dù mục đích chính của khoa học là nghiên cứu tìm hiểu về thực tại của vạn vật vũ trụ, nhưng mặt khác nó cũng cần giúp làm thăng hoa, mang phúc lạc đến cho con người. Nếu không có sự hướng dẫn của tình thương, các khoa học gia có thể chế tạo những vũ khí giết người tạo nên khổ đau cho đồng loại như chúng ta đã biết trong nhiều thập niên qua.
(The Spirit of Tibet - Vision for Human Liberation)
98. NỀN DÂN CHỦ
Dân chủ là nền tảng vững chắc nhất để xây dựng trên đó ngôi nhà chính trị toàn cầu thế giới. Hoạt động như một đại gia đình chung nhân loại, chúng ta nên kính trọng quyền bảo vệ nền độc lập cùng nếp sống văn hóa đặc thù của mọi dân tộc quốc gia.
(The Spirit of Tibet - Vision for Human Liberation)
99. NỀN TẢNG CHO SỰ PHÁT TRIỀN TÂM LINH
Tôi kêu gọi tất cả nên có lòng từ bi để giúp thế giới ổn định. Con người ai cũng mong ước hạnh phúc và không thích khổ đau. Tâm an lạc là nhu cầu căn bản của toàn thể nhân loại. Tất cả mọi người: các chính trị gia, kỹ sư, nhà khoa học, nội trợ, bác sĩ, giáo sư và luật sư vv... đều nên cố gắng thúc đẩy con người thể hiện tâm từ bi vì đó là nền tảng cho sự phát triển cuộc sống tâm linh.
(How To Practice The Way To A Meaningful Life)
100. NỀN TẢNG CỦA SỰ SỐNG
Tôi đã du hành đến nhiều nơi trên thế giới và gặp gỡ đủ mọi thành phần trong xã hội, tôi nhận thấy rằng ngày nay nhiều người rất quan tâm đến các vấn đề từ bi này và tán thành với những ý kiến tôi đã trình bày ở trên. Câu hỏi cãn bản là: Làm sao chúng ta có thể phát triển và duy trì lòng từ bi? Nếu bạn đã có tín ngưỡng, là điều rất tốt và hữu ích; nhưng nếu quý vị chưa theo tôn giáo nào, chúng ta vẫn có thể sống hoàn toàn hạnh phúc. Tuy nhiên, tình thương, lòng từ bi và sự tha thứ không phải là các xa xỉ phẩm. Chúng là nền tảng cho sự sống còn của chúng ta.
Khi nói đến sự quan trọng của lòng từ bi và tình thương, nhiều người hỏi tôi: Phương pháp để phát triển các thiện tính ấy là gì? Ðiều này không dễ dàng. Tôi không nghĩ có phương cách đặc biệt nào để giúp quý vị có thể phát triển ngay tức thì những đức tính tốt này. Bạn không thể bấm nút điện và chờ kết quả hiện ra. Tôi biết có nhiều người đang mong chờ các sự việc như vậy từ nơi đức Ðạt Lai Lạt Ma; nhưng thực ra, tất cả những điều tôi có thể đóng góp chỉ là các kinh nghiệm riêng của tôi. Nếu quý vị thấy có điều gì lợi ích, tôi mong quý vị sẽ áp dụng nó. Nhưng nếu không có gì thích thú, xin quý vị hãy bỏ qua và tôi cũng chẳng bận tâm.
(Worlds in Harmony)
101. NGÔI NHÀ DUY NHẤT
Chúng ta hãy nhìn vào tình trạng toàn cầu của chúng ta. Cuối cùng rõ ràng nhân loại chỉ là một và hành tinh bé nhỏ này là ngôi nhà duy nhất của chúng ta. Nếu chúng ta muốn bảo vệ nó, mỗi chúng ta cần thực hành lòng vị tha và từ bi phổ quát toàn cầu. Chỉ bằng cách đó, chúng ta mới có thể diệt trừ được tánh vị kỷ khiến con người hay lường gạt và lợi dụng lẫn nhau. Nếu chúng ta có một tấm lòng thành thực và rộng mở, tự nhiên tâm chúng ta sẽ cảm thấy bình an và không sợ ai làm hại đến mình.
(The Compassionate Life)
102. NIỀM VUI TÔN GIÁO
Tôi tin rằng tất cả những đạo giáo đều hữu ích cho nhân loại và mỗi tôn giáo đều góp phần giúp cho thế giới con người có cuộc sống tốt đẹp hơn. Trong nhiều thế kỷ qua, những niềm tin khác nhau thực sự đã mang lại sự an lạc và hạnh phúc cho loài người. Hiện nay có hàng trăm triệu tín đồ khắp nơi trên thế giới đã tìm thấy nguồn vui tinh thần từ các tôn giáo như Thiên Chúa, Phật Giáo, Ấn Độ, Do Thái và Hồi Giáo vv...
(The Compassionate Life)
103. NỖI ĐAU CHUNG
Nỗi đau của một kiếp người hay của một đất nước cũng là nỗi đau chung của nhân loại. Và rằng hạnh phúc của một con người hay một quốc gia là hạnh phúc chung của nhân loại.
104. NƯỚC HOA KỲ
Nước Hoa Kỳ có thể đóng góp góp cho hòa bình thế giới?
Nước Hoa Kỳ cũng như những nước khác có những điểm tích cực và những điểm tiêu cực. Điều này bình thường. Đầu tiên, Hoa Kỳ được gọi là siêu cường quốc về mặt quân sự, kinh tế. Đó là mặt tích cực. Mặt tiêu cực là sự chênh lệch giữa giàu và nghèo.
Tình hình Hoa Kỳ hiện tại hình như không được phát triển cho lắm. Ngay khi quý vị thay đổi. Nó sẽ dễ thay đổi vì quý vị hùng mạnh. Nếu quý vị yếu hơn hay nhỏ hơn thì sẽ có nhiều khó khăn để thay đổi. Quý vị sẽ không đủ mạnh để đối mặt với những hậu quả của nó. Những đất nước hùng mạnh sẽ có cơ hội lớn hơn và có thể dấn thân vào sự liều lĩnh khi thay đổi hệ thống hiện tiền. Nhưng trong thời gian 30 năm gần đây, đối với tôi, quý vị đang đi một hướng ngược lại. Thật là buồn. Nhưng đây là việc của quý vị, không phải là việc của tôi.
(Worlds in Harmony, 127)
105. Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG
Làm sao chấm dứt được tình trạng gây ô nhiễm trong vũ trụ?
Đây không phải là vấn nạn của riêng một hay hai quốc gia, mà là sự sống còn và sức khỏe của toàn nhân loại. Nếu chúng ta nhận thức rõ vấn đề này để tìm phương pháp đối phó một cách tích cực thì ít ra chúng ta có thể làm giảm thiểu bớt sự nguy hại của nó. Chẳng hạn, khoảng hai hoặc ba năm trước đây, khi tôi đến thăm thành phố Stockholm, Thụy Ðiển, gần một con sông lớn; vài người bạn cho tôi biết rằng khoảng mười năm trước, vì nước sông bị ô nhiễm nặng nên không có cá. Vào thời gian tôi viếng thăm thì một số cá bắt đầu xuất hiện, vì nước sông được kiểm soát bớt ô nhiểm. Ðiều này chứng tỏ rằng chúng ta có thể cải thiện môi trường sinh sống.
(Book of Love and Compassion)
106. PHẬT GIÁO THÍCH HỢP CHO THỜI HIỆN NAY
Phật giáo sẽ còn duy trì sự cần thiết và thích hợp của nó trong thế giới hiện đại, không những chỉ vì các vấn đề căn bản của con người vẫn còn tồn tại, mà cũng bởi lý do Phật giáo đã trình bày các triết thuyết liên quan đến đời sống tâm linh huyền bí của nhân loại.
(Book of Love and Compassion)
107. PHẬT GIÁO VÀ TÔN GIÁO KHÁC
Phật giáo là tôn giáo thích hợp nhất đối với tôi. Nhưng nói vậy không có nghĩa đạo Phật là tốt nhất đối với mọi người. Mỗi cá nhân có đời sống tâm linh khác nhau, cho nên tôn giáo này thích hợp cho số người này, nhưng nhóm người kia lại muốn chọn tín ngưỡng nọ. Do đó, nếu tôi kính trọng quyền chọn lựa của mỗi cá nhân, tôi phải tôn kính và chấp nhận giá trị của những tôn giáo khác biệt này vì chúng phục vụ cho hàng triệu tín đồ của nhiều đạo giáo.
(Book of Love and Compassion)
108. PHÁT TRIỂN Ý THỨC LOÀI NGƯỜI
Tôi xem thế kỷ 20 là một trong những thế kỷ quan trọng nhất trong lịch sử loài người. Trong thế kỷ này chúng ta thu được nhiều kinh nghiệm, tốt cũng như xấu. Rốt cuộc, tôi nghĩ rằng loài người đã có nhiều đầu óc phân biệt hơn, biết nhận xét sự việc đúng hơn. Khi sự việc trở nên quá nguy hiểm, rắc rối và đáng sợ, điều này làm cho con người phát triển ý thức của mình, Vụ thả bom nguyên tử đã đánh thức ước vọng hòa bình thế giới của loài người. Sau thế chiến thứ hai nhiều người nghĩ rằng một thế chiến thứ ba sẽ xảy ra, không thể tránh được. Nhưng vì mối đe dọa của vũ khí hạt nhân nên người ta có ý thức nhiều hơn và đó là hy vọng của chúng ta.
(Buddhism in the West)
109. PHẬT TỬ
Tôi thường khuyên những người Phật tử mới quy y rằng tu tập theo lời Phật dạy rất quan trọng nhưng không cần phải từ bỏ xã hội Tây Phương. Bất cứ chỗ nào họ sống, họ vẫn là công dân tốt của xã hội. Điều này quan trọng. Nếu là một vị tu sĩ thì khó để thâm nhập vào xã hội, tiếp xúc với mọi người trong xã hội để mang lợi ích. Về phương diện này thì nên làm Phật tử tại gia.
(Worlds in Harmony, 76)
110. PHƯƠNG TIỆN TRUYỀN THÔNG
Làm cách nào để khắc phục thái độ và những tình cảm tiêu cực gây nên do ảnh hưởng của báo chí, thông tin, giải trí và truyền hình?
Ðúng vậy. Tôi thường bày tỏ sự quan tâm đến các điều ấy. Tuy nhiên như tôi đã trình bày, phần lớn đều tùy thuộc vào phong thái tâm linh của quý vị. Khi chúng ta xem các hình ảnh tiêu cực như bắn giết, khêu gợi tình dục hay bất cứ loại nào như thế. Nếu các bạn nhìn chúng dưới một góc cạnh khác thì đôi lúc cũng có lợi ích. Thỉnh thoảng quý vị có thể dùng các cảnh tượng bạo động và khêu gợi tình dục này theo đường hướng tích cực hơn. Do nhận thức hậu quả về bản chất phá hoại của những mối cảm xúc của con người, quý vị có thể dùng các hình ảnh tiêu cực đó để nhắc nhở đến bản chất gây tai hại của chúng. Trong khi các hình ảnh dục tính và bạo động có thể ban đầu hơi có phần hấp dẫn, lôi cuốn; nhưng nếu nhìn kỷ xa hơn, bạn có thể nhận thấy là chẳng có ích lợi gì hết.
(Book of Love and Compassion)
111. QUYỀN LỰC CỦA SÚNG ĐẠN
Mọi người cần nhận ra rằng quyền lực của sự thật và của từ bi thì hiệu quả hơn là quyền lực của súng đạn.
112. SỐNG LY HƯƠNG
Sống ly hương đã giúp người Tây Tạng. Người Tây Tạng có thể phản ứng trong hai cách khi gặp một thảm cảnh thực sự xảy ra. Chúng tôi có thể mất hy vọng, mất can đảm, dấn thân vào rượu, thuốc và nỗi buồn vô tận. Mặc khác chúng tôi có thể đứng lên, khơi dậy những năng lực, sức mạnh tiềm ẩn bên trong chúng tôi và hành động sáng suốt theo đó.
(The Path to Tranquility, 308)
113. SỰ CỘNG TỒN
Con người hay hạnh phúc của con người tuỳ thuộc rất nhiều vào đời sống của mọi người và chính sự sống của chúng ta là kết quả của sự đóng góp của nhiều người khác. Sự ra đời của chúng ta phụ thuộc vào cha mẹ chúng ta. Sau đó, chúng ta cần sự chăm sóc và tình thương của cha mẹ chúng ta trong nhiều năm. Sinh kế, nơi ở và phương tiện sinh sống của chúng ta; ngay cả sự thành công và danh tiếng của chúng ta cũng là kết quả của nhiều đóng góp của vô số người khác. Trực tiếp hay gián tiếp, nhiều người liên hệ đến sự tồn tại của chúng ta - chưa kể đến hạnh phúc của chúng ta.
(An Open Heart)
114. SỨ GIẢ HÒA BÌNH
Cộng đồng con người và nhân loại là do nhiều cá nhân họp lại. Sáng nay, một phóng viên đài truyền hình phỏng vấn tôi rằng tôi có tự xem mình như một sứ giả của hòa bình không? Tôi đã trả lời rằng: “Không, tôi chỉ là một con người bình thường”. Hòa bình là lý tưởng của mọi người và cá nhân mỗi người có trách nhiệm xây dựng cũng như bảo vệ nó. Theo quan điểm ấy, mỗi người là một sứ giả của hòa bình.
(Worlds in Harmony)
115. SỰ GIẢI TRỪ QUÂN BỊ
Nhìn chung, tình hình thế giới của chúng ta hiện nay đã hơi lắng dịu. Cuộc chiến tranh lạnh giữa hai siêu cường Liên Bang Xô Viết trước đây và Hoa Kỳ đã kết thúc. Thay vì đi tìm những kẻ thù mới, giờ đây chúng ta nên suy nghĩ và thảo luận một cách nghiêm chỉnh về công cuộc giải trừ quân bị toàn cầu hay ít ra nêu lên ý kiến về hành động cần thiết này. Tôi thường nói với những người bạn Mỹ rằng: “Sức mạnh của quý vị không đến từ các vũ khí nguyên tử mà phải xuất phát từ những lý tưởng cao quý về tự do, nhân quyền và dân chủ”.
(The Compassionate Life)
116. SỰ GIỚI HẠN CỦA KHOA HỌC
Chúng ta cần nhận thức sự giới hạn của các tìm tòi về khoa học. Ví dụ, khi bước vào thiên niên kỷ, chúng ta bắt đầu chú ý đến tâm thức của con người và mặc dù đó là chủ đề nghiên cứu trong suốt lịch sử và nhiều khoa học gia đã cố gắng hết sức để tìm hiểu, nhưng họ vẫn chưa biết rõ thực sự nó là gì, tại sao nó hiện hữu và nó hoạt động bằng cách nào hoặc bản chất cốt yếu của nó ra sao? Khoa học không thể cho chúng ta biết rõ nguồn gốc khởi thuỷ của tâm thức là gì cũng như kết quả của nó thế nào? Hẳn nhiên tâm thức thuộc loại hiện tượng không có hình dáng, thể chất hay màu sắc. Nó không thuận lợi để nghiên cứu bằng các phương tiện bên ngoài. Nhưng điều đó không có nghĩa một sự vật như thế không hiện hữu chỉ vì khoa học không thể tìm thấy nó.
Tôi cũng không chủ trương bảo rằng mục đích của sự phồn vinh là vô giá trị đối với tất cả. Bởi vì bản chất của chúng ta, kinh nghiệm thân xác và vật lý nắm giữ một vai trò trọng yếu trong đời sống con người. Sự thành tựu của khoa học và kỹ thuật đã rõ ràng phản ảnh lòng ham muốn của con người là mong có một cuộc sống tốt đẹp và tiện nghi hơn. Điều ấy rất tốt. Ai lại chẳng ca tụng nhiều tiến bộ vượt bực của nền y khoa hiện đại?
(Ethics For The New Millennium)
117. SỰ HIỂU BIẾT TOÀN CẦU
Hiện nay thế giới đang có xu hướng phát triển tiến đến sự hiểu biết toàn cầu. Trong hoàn cảnh hiện tại, sự đoàn kết, thân hữu với những người khác đã trở thành một yếu tố cần thiết cho sự sống còn của chúng ta. Do đó, nhận thức về trách nhiệm phổ quát khắp thế giới được xây dựng trên lòng từ bi và tình anh chị em ruột thịt hiện nay hết sức cần thiết. Thế giới đang đối phó với nhiều cuộc khủng hoảng như khủng hoảng về ý thức hệ, tôn giáo và ngay cả trong gia đình. Tất cả những cuộc khủng hoảng này đều bắt nguồn từ lòng tham của con người; người ham vật này, kẻ muốn thứ kia. Nếu chúng ta cố gắng tìm hiểu các nguyên nhân gây ra những cuộc khủng hoảng trên, chúng ta sẽ thấy rằng chúng có nhiều lý do và nguyên cớ khác nhau, ngay cả trong chúng ta.
(The Compassionate Life)
118. SỰ HÒA ĐỒNG CÁC TÔN GIÁO
Nếu không hiểu rõ giá trị truyền thống của các tôn giáo bạn thì chúng ta rất khó bày tỏ lòng kính trọng các tín ngưỡng khác biệt. Do đó, sự tôn kính lẫn nhau giữa các đạo giáo là nền tảng thiết yếu cho sự hoà hợp. Chúng ta nên thể hiện tinh thần bao dung, đoàn kết, không phải bởi lý do chính trị hay kinh tế mà đơn giản vì chúng ta nhận thức được giá trị các truyền thống tôn giáo của những người khác. Tôi luôn luôn cố gắng cổ võ và khuyến khích cho sự hoà đồng giữa các tôn giáo.
(The Compassionate Life)
119. SỰ HỢP NHẤT
Trước khi chúng ta biết rõ nguyên do của những cuộc khủng hoảng thì chúng ta vẫn sẵn có tiềm lực và khả năng để chung sống hòa hợp với nhau. Tất cả mọi lý do khác đều là thứ yếu, không quan trọng. Mặc dù có nhiều nguyên nhân gây nên các cuộc khủng hoảng nhưng đồng thời chúng ta cũng có những yếu tố để sống đoàn kết và hợp tác. Ðã đến lúc chúng ta cần chú tâm đến sự hợp nhất; nghĩ đến tình người và thực hiện lòng từ bi.
(The Compassionate Life)
120. SỰ KẾT HỢP GIỮA CÁC TÔN GIÁO
Tôn giáo thế giới đến từ nhiều nền văn hóa khác nhau. Họ thường phát triển mà không nhận ra ngay cả sự tồn tại của các tôn giáo khác. Đặc biệt đối với những tôn giáo nhất thần, đã không kết hợp với những hệ thống lòng tin về chân lý tuyệt đối và ngay cũng chống lại những tôn giáo khác mình. Mặc dù vậy, cũng có cái gì đó hỗ tương và kết hợp các tôn giáo lẫn nhau?
Có, tình thương. Tình thương là một lực lượng thống nhất vượt trên tất cả những cái khác đó. Tất cả những tôn giáo lớn trên thế giới: Phật giáo, Do Thái giáo, Thiên Chúa giáo, Hồi giáo, Khổng giáo, Hindu giáo, Lõa Thể giáo, Đạo Sik, Đạo thờ lửa vv... đều có một khái niệm chung là suy tôn tình thương. Ý nghĩa tối hậu và thực nghiệm tinh thần của tôn giáo là lòng vị tha. Các bậc đạo sư lớn của nhân loại đều muốn các đệ tử của mình xa rời nghiệp xấu, thực hành hạnh tốt theo lời họ dạy. Tất cả tôn giáo đều tìm đáp án chung cho những vấn đề tồn tại và dạy đạo đức cho đệ tử của họ. Các tôn giáo đều dạy đừng có giết người, ăn trộm, nói láo. Không có các điểm khác lớn nào ở đây. Theo lòng tin của tôi, các Đạo sư nên dạy đệ tử của mình thấy mọi người hay mọi tôn giáo khác như tứ hải giai huynh đệ. Đây mới là cách giúp chúng ta tiếp cận và học hỏi lẫn nhau trong tình thân khoan dung và hiểu biết.
(Path of Wisdom, Path of Peace, 66-5)
121. SỰ PHI QUÂN SỰ HÓA
Sự phi quân sự hóa toàn cầu là một vấn đề cần quan tâm của nhiều người. Bước đầu tiên cho mục đích này là lệnh cấm toàn thế giới cho việc thương mại vũ khí và mở rộng vũ khí hạt nhân. Việc tháo dỡ kho vũ khí hạt nhân và cấm thử vũ khí hạt nhân mới đây được xem như một sự khuyến khích bắt đầu cho mục đích này.
(The Path to Tranquility, 310)
122. SỰ TIẾN BỘ VẬT CHẤT
Ban đầu, điều ấy khiến tôi ngạc nhiên. Mặc dù tôi chưa bao giờ nghĩ tưởng rằng chỉ sự giàu có vật chất cũng có thể giúp con người vượt qua đau khổ, khi từ Tây Tạng – một vùng đất luôn luôn nghèo nàn, lạc hậu – nhìn vào thế giới phát triển. Tôi đã từng nghĩ sự phồn vinh có thể giúp làm giảm bớt phần nào nỗi khổ đau so với tình trạng hiện nay. Tôi hy vọng sự khổ nhọc thân xác sẽ được giảm thiểu vì đa số mọi người sống trong các nước phát triển kỹ nghệ, dễ thành đạt hạnh phúc hơn so với những kẻ sống trong hoàn cảnh khó khăn chậm tiến.
Thực vậy, sự tiến bộ vượt bực của khoa học và kỹ thuật hình như chẳng mang lại kết quả gì khá hơn. Trong nhiều trường hợp, tiến bộ hầu như không có nghĩa gì khác ngoài những con số lớn hơn của các ngôi nhà đồ sộ, nguy nga ở nhiều thành phố với nhiều xe cộ tấp nập. Hẳn nhiên có sự giảm bớt một vài nỗi đau khổ, đặc biệt là một số bệnh tật. Nhưng tôi thấy hình như không có sự giảm thiểu trên toàn diện.
(Ethics For The New Millennium)
123. SỰ TỐI THƯỢNG CỦA CON NGƯỜI
Hôm nay chúng ta đối diện với nhiều vấn đề. Những thiên tai tự nhiên thì chúng ta phải chấp nhận và giải quyết hết sức của mình. Nhưng có những vấn đề do chính con người tạo ra từ hành vi hay đối xử của mình. Hoặc có những vấn đề khởi lên ý thức hệ hoặc chiến tranh tôn giáo. Thật ra tất cả tôn giáo và các hệ thống xã hội khác đều có mục đích chung là mang hạnh phúc đến cho con người. Vì vậy, chúng ta không nên đặt phương tiện lên trên mục đích, nghĩa là hạnh phúc tối thượng của con người là trên cả vật chất. Điều này cần duy trì trong tất cả các thời đại.
(The Path to Tranquility, 227)
124. TAI HẠI PHẢN NGHỊCH CỦA VŨ KHÍ NGUYÊN TỬ
Phương cách chủ yếu để thành đạt nền hòa bình lâu dài là con người cần phải biết tin tưởng, kính trọng, có lòng từ bi và thương yêu lẫn nhau. Duy nhất chỉ có con đường đó. Những mưu toan của các nước siêu cường trên thế giới muốn chinh phục lẫn nhau qua nhiều cuộc chạy đua võ trang hoặc vũ khí nguyên tử, hóa học,vi trùng hay quy ước đều dẫn đến hậu quả tai hại phản nghịch lại.
(How To Practice The Way To A Meaningful Life)
125. TẤT CẢ LÀ HUYNH ĐỆ
Tôi du hành đến nhiều nơi vòng quanh thế giới và khi thuyết giảng trước quần chúng, tôi có cảm nghĩ rằng tôi là một người bà con trong gia đình của họ. Mặc dù chúng tôi có thể mới gặp lần đầu tiên, tôi vẫn xem tất cả như là bạn thân quen. Thực vậy, chúng ta đã biết nhau như những con người cùng chia sẻ các mục đích căn bản là tất cả chúng ta đều muốn có hạnh phúc và không thích khổ đau.
(How To Practice The Way To A Meaningful Life)
126. TÂY TẠNG TRONG TƯƠNG LAI
Một Tây Tạng giàu mạnh trong tương lai sẽ tìm cách giúp đỡ những người nghèo đói khổ đau khắp nơi trên thế giới cũng như sẽ bảo vệ thiên nhiên, môi sinh và phát triển cổ võ cho hòa bình. Tôi tin rằng bằng khả năng của dân tộc Tây Tạng và phối hợp cùng những đức tính tốt của đời sống tâm linh mầu nhiệm với hành động lợi tha thực tế sẽ giúp chúng tôi có thể đóng góp một cách khiêm nhường cho hạnh phúc của mọi người. Chúng tôi hy vọng sẽ đóng góp vào sự phát triển cho một thế giới tốt đẹp, hòa bình và nhân đạo hơn.
Ðây là niềm hy vọng và tâm nguyện của chúng tôi.
127. THẾ GIỚI HÒA BÌNH LÂU DÀI
Mặc dù sự thành đạt một nền hoà bình qua việc tu tập cải đổi nội tâm nơi con người là điều rất khó làm, nhưng đó là phương pháp duy nhất cần phải thực hành nếu nhân loại muốn nhìn thấy một thế giới hoà bình lâu dài. Dù cho trong kiếp này tôi chưa thành đạt, nhưng tôi hy vọng các thế hệ tương lai và nhiều đời kế tiếp chúng ta sẽ thực hiện được nền hoà bình vĩnh cữu đó cho nhân loại. Tôi nghĩ mặc dầu khó khăn và điều ấy xem như ảo tưởng, nhưng rất cần thiết và bổ ích, bởi vậy chúng ta phải nỗ lực cố gắng. Do đó, đi tới đâu tôi cũng cổ võ cho lý tưởng hoà bình thế giới này và khuyến khích mọi người thuộc đủ thành phần trong xã hội nên tích cực hưởng ứng.
(The Path of Compassion)
128. THẾ GIỚI THU NHỎ
Thế kỷ hiện nay có nhiều biến động. Qua các yếu tố, chính yếu là vật chất, thế giới chúng ta đang sống, ngày càng thu nhỏ lại, đã giúp cho các dân tộc trên quả đất này có nhiều thuận tiện để gặp gỡ, nhóm họp nói chuyện và thảo luận với nhau. Các cuộc tiếp xúc đó đã tạo nhân duyên tốt đẹp làm tăng trưởng sự hiểu biết về nếp sống, triết lý và tôn giáo sai biệt giữa chúng ta và sự thông cảm này đã hướng dẫn các quốc gia biết kính trọng lẫn nhau. Vì thế giới này đã thu nhỏ lại mà hôm nay tôi mới có thể đến đây để hầu chuyện với quý vị.
(Kindness, Clarity and Insight)
129. THẾ GIỚI TÂN TIẾN
Khó khăn đối đầu của chúng ta ở đây là làm cách nào để vừa thụ hưởng sự hoà hợp và an bình trong các cộng đồng truyền thống trong khi vẫn được hưởng đầy đủ phúc lợi từ các tiến bộ vật chất trong thế giới hiện nay vào buổi bình minh của thiên niên kỷ mới. Ví dụ, đa số người dân du mục Tây Tạng đều rất vui mừng có được những áo quần sưởi ấm loại mới nhất cho mùa đông, dầu nấu ăn không bốc khói, các thứ thuốc tây công hiệu và một máy truyền hình di động trong lều của họ. Hẳn nhiên không lúc nào tôi muốn từ chối họ có những thứ đó.
Xã hội tân tiến với tất cả những tiện nghi và khuyết điểm đã vươn lên trong một hoàn cảnh của nhiều nguyên nhân và điều kiện. Nếu bảo rằng chỉ cần từ bỏ hết các tiến bộ vật chất ấy, chúng ta có thể khắc phục vượt qua những khó khăn thì thực là quá thiển cận. Như vậy là chúng ta đã quên đi các nguyên do căn bản khác. Hơn nữa, trong thế giới tân tiến vẫn còn nhiều điều đáng lạc quan.
Trên bình diện rộng lớn hơn, chúng ta có thể nói đến sự phát triển về mối quan tâm đến quyền làm người căn bản trên toàn cầu và theo ý tôi, đây là tiêu biểu cho một sự tiến bộ rất tích cực.
(Ethics For The New Millennium)
130. THẾ GIỚI THU NHỎ THÌ LÒNG CHÚNG TA CÀNG MỞ RỘNG
Sự nhận thức rằng chúng ta căn bản đều là những con người đang mong đi tìm hạnh phúc và không thích khổ đau đã giúp rất nhiều trong sự phát triển ý nghĩa của tình anh chị em ruột thịt - một cảm tình nồng nhiệt của tình thương và lòng từ bi đối với những kẻ khác. Ðây là điều thiết yếu khi chúng ta đang sống trong một thế giới ngày càng thu nhỏ lại. Nếu mỗi chúng ta ích kỷ chỉ biết nghĩ đến quyền lợi riêng mình mà không quan tâm đến nhu cầu lợi ích của kẻ khác, thì chúng ta không những sẽ gây tai hại cho mọi người mà ngay cả chính chúng ta nữa.
(The Policy of Kindness)
131. THIỆN CHÍ HÒA ĐỒNG CỦA CÁC TÔN GIÁO
Chẳng hạn năm 1987 tại Assisi, Ý Đại Lợi, các nhà lãnh đạo và đại biểu nhiều tôn giáo lớn trên thế giới đã tổ chức một hội nghị để gặp gỡ nhau và cầu nguyện cho thế giới hoà bình, mặc dù tôi chẳng hiểu phải chăng sự “Cầu nguyện” này là danh từ chính xác để diễn tả về hành động tu tập của các tôn giáo này hay không? Nhưng dù sao thì điều quan trọng là những vị đại diện các tôn giáo chính yếu của thế giới đã cùng chung đến một nơi để gặp gỡ và tụng kinh cầu nguyện theo truyền thống mỗi tín ngưỡng riêng của mình. Điều ấy đã xảy ra và tôi nghĩ đây là một việc làm thiện chí rất có ý nghĩa và xây dựng. Chúng ta cần nỗ lực nhiều hơn nữa nhằm phát triển tinh thần đoàn kết và hoà hợp giữa các tôn giáo trên thế giới hầu giúp con người vượt qua những khó khăn đã gây nên sự phân hoá trong cộng đồng nhân loại.
(The Compassionate Life)
132. THIÊN CHÚA VÀ PHẬT GIÁO
Thiên chúa và Phật giáo trên căn bản có lời dạy giống nhau. Thế giới bây giờ trở nên nhỏ hơn vì phương tiện truyền thông của vệ tinh. Với sự phát triển đó, nhiều tôn giáo và nền văn hóa khác nhau trở nên gần nhau hơn. Tôi nghĩ điều này rất tốt. Nếu chúng ta hiểu cách sống, suy nghĩ, triết lý và tôn giáo khác nhau thì sẽ đóng góp cho sự hiểu biết lẫn nhau. Từ chỗ hiểu biết lẫn nhau, chúng ta sẽ phát sanh lòng kính trọng lẫn nhau. Từ đó, chúng ta sẽ phát triển sự hòa hợp và thống nhất chân thật. Tôi luôn luôn cảm thấy rằng sự phát triển bên trong này là cái gì đó rất quan trọng cho loài người.
(Ocean of Wisdom, 9)
133. THÔNG ĐIỆP CHO THIÊN NIÊN KỶ NĂM 2000
Thế kỷ 20 đầy xung đột và chiến tranh. Từng bước, chúng ta bảo đảm thế kỷ tới sẽ có đặc tính bất bạo động và đối thoại, là điều kiện tiên quyết để cùng hiện hữu bên nhau trong hòa bình. Xã hội nào cũng có những khác biệt và xung đột. Tuy vậy, chúng ta cần phát triển niềm tin tưởng rằng: đối thoại và tình bạn là một đường lối chính chắn để tránh bạo động. Trước thiên kỷ mới, điều mọi người cần thực hiện là tăng cường tinh thần trách nhiệm đối với quốc tế.
134. THÔNG ĐIỆP CHUNG CỦA CÁC TÔN GIÁO
Những tôn giáo ra đời vào các thời điểm và nơi chốn khác nhau. Tôi nghĩ rằng mọi tín ngưỡng đều giúp con người phát triển các tánh tốt và diệt trừ những tánh xấu. Nhiều tôn giáo lớn trên thế giới đều truyền đạt chung một bức thông điệp tình thương và lòng từ bi, mặc dù sự diễn đạt giáo lý có khác nhau. Mọi tín ngưỡng đều dạy con người biết thương yêu, lắng nghe và tha thứ cho nhau, cũng như xây dựng và phát triển các đức tánh tốt nơi con người.
Qua nhiều thế kỷ, hàng triệu nhân loại đã tiếp nhận nguồn phúc lợi vô biên từ các tôn giáo. Nhưng rất tiếc những tín ngưỡng khác biệt nhau đó đã gây nên sự xung đột hận thù, khủng bố và chiến tranh. Nếu hiểu biết rằng mục đích chung của các tôn giáo là nhằm hướng dẫn đào luyện chúng ta trở thành những con người đạo đức lương thiện thì chúng ta nên kính trọng tất cả các tôn giáo.
(Live In A Better Way)
135. THUỐC TỐT
Thưa ngài không phải các tôn giáo nào cũng chịu chia sẻ quan điểm của mình, đặc biệt những ý kiến khác nhau về việc phục vụ con người đã quá nhiều trong các thư viện của thế giới?
Nếu chúng ta trải qua quá nhiều thời gian để bàn về những luận thuyết khác biệt giữa các tôn giáo đã khởi lên trong điều kiện văn hóa và lịch sử, chúng ta sẽ bị kẹt vào biển luận thuyết vô tận. Cá nhân tôi thì chú tâm vào công việc hàng ngày và cống hiến sức lực của mình trong việc làm những điều tốt trong xã hội.
Có thể chúng ta sẽ so sánh về phương pháp trị bịnh của các tôn giáo. Vị bác sĩ tài là vị biết chính xác thuốc nào thích hợp cho bịnh nhân. Mục đích của các phương tiện là giúp bịnh nhân lành bịnh. Tôi cũng so sánh với tôn giáo thế giới về các món ăn tâm linh khác nhau theo nhu cầu của từng bịnh nhân. Mặc dù có những điểm khác về triết lý nhưng điểm quan trọng chung là cùng nhau cống hiến cho một thế giới hòa bình và nhân dân an lạc.
(Path of Wisdom, Path of Peace, 67)
136. THƯỢNG ĐẾ ĐÃ NGỦ
Hình như Thượng đế đã ngủ ở đâu đó. Tôi nói giỡn cho vui, nhưng chúng ta có thể tưởng tượng từ khi chúng ta không có công nhận sự sáng tạo của Thượng đế thì ngài phải đi ngủ thôi. Thật ra, nếu ngài đi ngủ ở đâu đó thì chúng ta phải đánh thức ngài dậy. Không ai được đổ tội do Chúa làm mà tất cả là do nhân duyên quả báo của chính chúng ta. (The Path to Tranquility, 247)
137. TIẾP TẾ VŨ KHÍ GIẾT NGƯỜI
Dĩ nhiên mọi người đều chỉ trích Saddam Hussein và ai cũng biết rằng ông ta là người tàn ác, đã có nhiều hành động sai lầm trong các vấn đề chính trị. Saddam Hussein cũng là nhà độc tài và dĩ nhiên con người độc tài thì rất nguy hiểm, có thể gây tai hại cho những kẻ khác.
Nhưng nếu không có quân đội và vũ khí thì Saddam Hussein không thể trở thành lãnh tụ độc tài được. Ai là người đã cung cấp vũ khí cho ông ta? Những người đã tiếp tế khí giới cho Saddam Hussein cũng phải chịu trách nhiệm. Nhiều quốc gia Tây Phương đã cung cấp vũ khí cho ông ta mà không nghĩ đến hậu quả khốc hại của nó. Chỉ biết có tiền và luôn luôn nghĩ đến việc bán vũ khí để kiếm lời là một điều thực khủng khiếp. Có lần tôi gặp một phụ nữ người Pháp đã từng sống nhiều năm tại Beirut thủ đô của Lebanon. Bà buồn bã kể cho tôi hay rằng trong thời gian xảy ra cuộc khủng hoảng chính trị tại Beirut, ở góc phố này, một số người đã bán vũ khí để thu lợi nhuận và cùng ngày đó, tại một khu vực khác trong thành phố, nhiều thường dân vô tội đã bị sát hại bởi chính các khí giới đó.
(The Compassionate Life)
138. TÔI KHÔNG CỐ GẮNG CHUYỂN ĐẠO BẤT CỨ AI
Đạo Phật không phải là tôn giáo hay lời giải của một số người. Nhiều tôn giáo đáp ứng nhu cầu của nhiều người khác nhau. Tôi không cố gắng chuyển đạo bất cứ ai. Cái mà tôi cố gắng giải thích là chúng tôi là những đệ tử của Phật có thể cống hiến cho nhân loại những ý tưởng và giá trị đạo Phật của chúng tôi.
(The Dalai lama’s Little Book of Inner Peace, 189)
139. TỘI TỬ HÌNH
Tôi hoàn toàn chống đối luật tử hình. Những Lama trước tôi cũng bãi bỏ luật tử hình tại Tây Tạng. Tử hình thật là một bạo động dã man. Thật nguy hiểm vì nó có thể dẫn đến những bạo động khác. Hình phạt cao nhất nên là chung thân chứ không nên tử hình tàn nhẫn.
(The Path to Tranquility, 248)
140. TÔN GIÁO
Tôn giáo là phương tiện tốt nhất giúp chúng ta thúc liễm thân tâm để làm các việc lành. Tôn giáo tồn tại không ngoài mục đích hướng dẫn con người kiểm soát tâm của mình nhằm cải đổi những ý tưởng xấu ác như giận hờn, tham lam, ngã mạn, ganh ghét và hận thù trở thành các đức tính tốt. Khi nhận thức bản chất tai hại của những ác niệm, chúng ta cần thực hành tôn giáo để chế ngự, diệt trừ chúng và theo Phật giáo đại thừa, chúng ta tu tập như vậy không những chỉ lợi ích cho chính mình mà còn cứu giúp được nhiều người khác.
141. TÔN GIÁO CẢI THIỆN NỘI TÂM CON NGƯỜI
Mỗi tín ngưỡng có một giá trị riêng thích hợp cho một số người với tâm tình và nếp sống tinh thần khác nhau. Trong thời đại con người dễ dàng giao hảo và liên lạc như hiện nay, chúng ta cần nỗ lực cố gắng tìm hiểu học hỏi nơi các tôn giáo bạn. Ðiều này không có nghĩa là chúng ta chủ trương gom tất cả tôn giáo lại làm một mà nên công nhận mục đích chung lợi ích của nhiều tôn giáo cũng như giá trị các phương tiện tu hành sai biệt của chúng nhằm cải thiện nội tâm con người.
(Universal Responsibility and The Good Heart)
142. TÔN GIÁO CỨU RỖI
Điều tôi muốn nói ở đây là những người theo giáo lý hữu thần thì họ đặt niềm tin căn bản vào Thượng Đế là đấng tạo lập nên thế giới vũ trụ hiện hữu. Chẳng hạn, các tín đồ Thiên Chúa không chấp nhận lý thuyết luân hồi, cho nên họ không tin có đời trước và kiếp sau. Họ chỉ biết cuộc sống hiện tại và tin rằng, chính đời sống này là do đức Chúa Trời tạo dựng nên. Do vậy, họ cảm thấy sống gần gũi kính yêu dưới sự che chở và cứu rỗi của Ngài. Hơn nữa, giáo lý Thiên Chúa cũng dạy chúng ta nên mến thương đồng loại, vì tất cả mọi người đều là con của Chúa và do đức Chúa Trời tạo ra. Cho nên, tôi nghĩ những ai theo Thiên Chúa, đã từng khuyên bảo kẻ khác thờ kính mến yêu Chúa mà chính họ lại không biết thương yêu và giúp đỡ những kẻ khốn cùng nghèo khổ thì đó thực là điều không thể có.
143. TÔN GIÁO HỮU THẦN & VÔ THẦN
Phật giáo Tây Tạng nghĩ thế nào về tôn giáo vô thần và có thần?
Phật giáo và Đạo lõa thể được xem là những tôn giáo vô thần. Do Thái giáo, Hồi giáo và Thiên Chúa giáo tin vào có đấng sáng tạo ra thế giới. Mỗi tôn giáo có cách giảng khác nhau về sự sáng tạo thế giới, lý nhân quả của hạnh phúc và khổ đau. Phật giáo được xem là đạo vô thần bởi vì đạo Phật không tin có một đấng sáng tạo thế giới, nhưng đạo Phật tin có những bồ tát đã trải qua tiến trình thanh tịnh tâm linh. Mỗi một chúng sanh đều có tiềm năng đạt đến quả vị cao nhất. Đạo Phật cũng tin có nhiều loại chúng sanh khác nhau. Học thuyết căn bản của đạo Phật là Tứ diệu đế. Đạo Phật không tin vào Thượng đế trong khi các đạo khác thì xem đây như là căn bản. Nhưng điểm chung của các tôn giáo là tình thương và sự thân thiện khiến con người trở nên tốt hơn. Trong đạo Phật, đại bi tâm (Mahakaruna) hướng đến tất cả mọi loài là điều quan trọng nhất trong Phật giáo đại thừa. Chúng tôi có thể phát nguyện sẽ không nhập niết bàn nếu còn một chúng sanh nào còn khổ trên trần gian. Chúng tôi có thể phát triển lòng từ nhiều hơn nữa bởi lẽ tình thương vô hạn không có biên giới.
(Path of Wisdom, Path of Peace, 51-2)
144. TÔN GIÁO LÀ PHƯƠNG TIỆN CỦA NĂNG LỰC
Tại sao lại có khoảng cách giữa tôn giáo và thực tế? Tại sao lại có nhiều cuộc chiến tranh đẫm máu mặc dù mục đích của các tôn giáo là tạo hòa bình thế giới. (Như ở phía bắc của Ái Nhĩ Lan (Northern Ireland) và sự mâu thuẫn vô nhân đạo ở Cựu Yogoslavia đã xảy ra giữa các tôn giáo?)
Thật là đáng tiếc, tôn giáo đã bị sử dụng như là một dụng cụ của quyền lực để bắt người này nghe theo người kia. Trong những trường hợp này thì đây không phải là động cơ tôn giáo mà chỉ là cho mục đích ích kỷ của mình khiến cho tôn giáo càng có nhiều mâu thuẩn xảy ra. Cho nên đối với tôi, sự trải rộng tôn giáo của tôi cũng quan trọng nhưng quan trọng hơn trong tình hình hiện nay là sự ngồi lại với nhau giữa các tôn giáo.
(Path of Wisdom, Path of Peace, 67)
145. TÔN GIÁO THÍCH HỢP
Tôn giáo là con đường thực hành thích hợp trong thế giới hiện đại?
Tín ngưỡng rõ ràng đang còn phù hợp với thế giới ngày nay. Con người, bất luận là ngày nay hay 100, 1.000, 4.000, hay 5.000 năm trước, căn bản vẫn giống nhau. Dĩ nhiên, có một số các nền văn hóa và phương cách sinh hoạt đã thay đổi, nhưng chúng ta vẫn không khác nhau là những con người. Do đó, các vấn đề căn bản và khổ đau của con người như sự già, bệnh, chết, tranh chấp và mọi thứ phiền não khác vẫn còn đó. Tôi không biết hình dáng của con người sẽ như thế nào, khoảng 10.000 hay 100.000 năm sau, không ai rõ được. Nhưng trong vài ngàn năm tới, tôi nghĩ con người bản chất vẫn giống nhau. Cho nên, tôi tin rằng nhiều tôn giáo khác biệt thực tế vẫn còn gắn liền với các vấn đề và nỗi khổ đau căn bản của kiếp người. Trên bình diện đó, vì sự khổ và bản chất của con người không có gì thay đổi, do vậy, tôn giáo vẫn còn cần thiết.
(Book of Love and Compassion)
146. TÔN GIÁO THỎA MÃN NHU CẦU TÂM LINH
Mấy ngày qua, tôi có dịp nói chuyện với ông Thống đốc tiểu bang Sikkim (Ấn Ðộ) về vấn đề là người Phật tử không tin đấng Thượng Ðế toàn năng. Các triết gia phái Số Luận (Samkhya) thuộc Ấn Ðộ giáo và những tu sĩ đạo Kỳ Na (Jaina) cũng không chấp nhận Thượng Ðế. Nhiều tôn giáo khác lại tin tưởng vào Thượng Ðế. Do đó, các bạn thấy rằng có sự khác biệt lớn lao giữa các tôn giáo. Tín ngưỡng này tin, tôn giáo khác lại không tin Thượng Ðế. Nhưng các bạn không nên nhận xét vấn đề chỉ trên khía cạnh đó mà chúng ta cần nghiên cứu và tìm hiểu rõ về giáo lý không tin Thượng Ðế. Tôi nghĩ rằng nó cũng chẳng khác gì triết lý chấp nhận có Thượng Ðế bởi lẽ cả hai đều hướng dẫn các tín đồ tu tập để trở thành những con người tốt. Tâm thức và ý tưởng của mọi người khác biệt nhau cho nên một triết lý không thể đáp ứng cho số đông mà cần có nhiều giáo lý để thỏa mãn nhu cầu tâm linh cho đủ hạng người trong xã hội.
(Universal Responsibility and The Good Heart)
147. TÔN GIÁO TRONG QUÁ KHỨ VÀ HIỆN NAY
Thời xưa, khi các cộng đồng nhân loại sống hoàn toàn cách biệt cho nên sinh hoạt của những tôn giáo cũng ít liên hệ với nhau, do đó mỗi địa phương có một tín ngưỡng riêng là điều hợp lý. Nhưng ngày nay tình hình đã thay đổi và cuộc sống của xã hội con người cũng hoàn toàn khác hẳn. Cho nên, hiện tại điều chủ yếu là chúng ta nên chấp nhận sự có mặt của nhiều tôn giáo và để phát triển tinh thần kính trọng các tín ngưỡng khác biệt, chúng ta cần tạo sự thông cảm, đoàn kết và thân hữu giữa các đạo giáo với nhau. Được vậy, các tôn giáo trên thế giới mới có thể đóng góp hữu ích, mang phúc lợi và hạnh phúc đến cho con người.
(The Compassionate Life)
148. TRÁCH NHIỆM TOÀN CẦU
Tuy rằng có dấu hiệu phân hóa trầm trọng giữa những nước giàu và nghèo và giữa các nhóm người phú quý và bần cùng trong một quốc gia, nhưng sự nứt rạn mâu thuẩn giữa những nền kinh tế này có thể hàn gắn chữa lành nhờ ý thức mạnh mẽ về sự hỗ tương giúp đỡ và trách nhiệm toàn cầu. Dân tộc của quốc gia này nên đối xử với dân tộc của đất nước khác như tình anh chị em ruột thịt nhằm góp phần vào sự phát triển tiến bộ chung cho quê hương của họ.
(How To Practice The Way To A Meaningful Life)
149. TRÁCH NHIỆM VỀ MÔI TRƯỜNG
Nửa đầu của thế kỷ 20, chúng ta ít biết về trách nhiệm đối với quả địa cầu. Vô số công ty trải rộng và thải những ô nhiễm vào trong thiên nhiên. Không một ai để ý việc này. Kết quả là tiêu diệt phần lớn bầu khí quyển của 65 tỷ năm. Là những phật tử, chúng tôi cũng chống đối việc này. Trong quá khứ, những hậu quả lâu dài về hành động của chúng ta, ít có bằng chứng. Nhưng hôm nay, nhờ khoa học và kỹ thuật, chúng ta có khả năng mang lại lợi ích lớn hoặc là tai hại khủng khiếp lớn.
Mối hăm dọa về vũ khí hạt nhân và khả năng con người có thể tiêu diệt môi trường đã báo động. Và có một hiện tượng hầu như không thể nhận ra nữa là sự cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên và đặc biệt là sự xói mòn của đất. Những điều này thật nguy hiểm bởi vì một khi chúng ta nhận ra rõ thì chúng đã quá trễ.
Hành tinh này là ngôi nhà của chúng ta. Hãy chăm sóc thế giới này. Hãy chăm sóc trái đất như là người mẹ của mình. Người mẹ thật tốt và nhẫn chịu với những gì mình làm. Khi thời gian đến, khi năng lực hủy diệt của chúng ta quá mạnh đến nổi người mẹ phải gọi chúng ta nhìn lại mình. Vấn đề bùng nổ dân số cũng là một dấu hiệu tiêu diệt thiên nhiên? Thiên nhiên có sức chứa giới hạn của mình.
(The Dalai lama’s Little Book of Inner Peace, 145)
150. TRÁI ĐẤT KHÔNG CÓ RANH GIỚI
Hãy nhìn kỹ những vấn đề khó khăn mà nhân loại đang phải đối đầu hiện nay, chúng ta nhận thấy rằng tất cả đều do chúng ta gây ra. Tôi không nói đến các tai trời ách nước mà những cuộc khủng hoảng chính trị hay chiến tranh đẩm máu, phần lớn đều do con người tạo nên; bắt nguồn từ quốc gia chủ nghĩa hoặc tranh chấp biên giới giữa các nước với nhau. Nếu từ ngoài không gian vũ trụ nhìn xuống thế giới này, chúng ta chẳng thấy biên giới gì cả, nhưng duy nhất chỉ là một quả đất nhỏ mà thôi. Vì chúng ta vạch đường ranh giới giữa quốc gia này với đất nước kia, từ đó chúng ta mới nảy sinh ý tưởng phân biệt giữa chúng ta và người khác; sắc dân này với chủng tộc nọ. Khi chúng ta có óc kỳ thị phân chia như vậy, chúng ta khó nhận thấy được thực trạng của vấn đề. Tại nhiều nước ở Châu Phi và gần đây, một vài quốc gia Đông Âu như Nam Tư chẳng hạn, mọi cuộc tranh chấp xảy ra tại đó đều do óc hẹp hòi vì chủ nghĩa quốc gia.
(An Open Heart)
151. TRÁNH SỰ TRANH CHẤP
Sự giận dữ và căm thù không thể mang lại tinh thần hòa hợp. Hành động kiểm soát võ khí và giải trừ quân bị khó đạt kết quả tốt trong sự tranh chấp và lên án kết tội lẫn nhau. Những thái độ thù nghịch chỉ đổ thêm dầu vào lửa. Trái lại, nhờ sự thông cảm hiểu biết và kính trọng lẫn nhau, từ từ sẽ giúp cho tình hình lắng dịu tránh khỏi phải đối đầu xung đột. Chúng ta cần thấy rõ điều mâu thuẫn thường xảy ra giữa sự lợi ích ngắn hạn và tai hại dài hạn.
(Universal Responsibility and The Good Heart)
152. TRẬT TỰ THẾ GIỚI
Hằng ngày, qua báo chí, đài phát thanh, truyền hình và trên mạng lưới (internet), chúng ta đọc nghe và xem thấy nhiều tin tức về khủng bố, tội ác và chiến tranh xâm lược. Những bản báo cáo và thông tin đó đã trở thành đề tài thu hút nhiều ký giả, độc giả cũng như khán thính giả. Tuy nhiên, đa số mọi người đều không thích sự tàn phá, giết chóc và rất ít trong số hơn năm tỷ người trên quả đất này ham muốn chiến tranh. Phần đông chúng ta ai cũng ước mong được sống trong hòa bình.
(The Spirit of Tibet - Vision for Human Liberation)
153. TRẬT TỰ THẾ GIỚI MỚI
Khi viếng thăm Hoa Kỳ năm 1991, tôi có dịp được gặp Tổng thống George Bush tiền nhiệm trước đây. Vào lúc đó, tôi có thảo luận với tổng thống về “Trật Tự của Thế Giới Mới” và tôi đã nói với Tổng thống rằng “Thế giới mới chỉ có thể ổn định với tâm từ bi, và tôi không chắc là Trật Tự Thế Giới có duy trì được hay không nếu thiếu lòng từ bi.”
(The Compassionate Life)
154. TỰ CHỌN TÔN GIÁO THÍCH HỢP
Trong tôn giáo không có biên giới quốc gia hay do con người tạo ra. Bất cứ dân tộc hay cá nhân nào cũng có thể theo tôn giáo khi nhận thấy có lợi ích cho họ. Ðiều quan trọng của mỗi tín đồ là tự chọn lựa cho mình một tôn giáo thích hợp nhất. Tuy nhiên tôi tin rằng khi một người theo tôn giáo đặc biệt như Phật giáo không có nghĩa là họ chống đối lại tín ngưỡng khác hay quay lưng với chính cộng đồng của họ.
(Universal Responsibility and the Good Heart)
155. TÙ NHÂN
Tôi nhận thấy trong xã hội tiến bộ ngày nay, thực là điều sai lầm khi chúng ta chối bỏ không quan tâm đến các tù nhân phạm tội. Vì điều này khiến tù nhân mất cơ hội để cải thiện hoàn lương. Họ không có dịp sửa đổi mong trở thành những con người biết sống có kỹ luật và trách nhiệm. Tôi nghĩ rằng để cứu giúp các tù nhân phạm pháp này, chúng ta nên gửi đến họ những lời khuyên thành thật như sau: «Các bạn là những phần tử trong xã hội của chúng tôi. Các bạn cũng có một ngày mai tươi sáng. Chúng tôi mong rằng quý vị nên sửa đổi những hành động lầm lỗi của mình và tương lai đừng bao giờ tái phạm nữa. Chúng tôi hy vọng quý vị sẽ sống một cuộc đời lương thiện và trở thành những người công dân tốt ».
(An Open Heart)
156. TƯƠNG LAI CỦA NHÂN LOẠI
Tôi tin tưởng rằng nếu mọi người trên thế giới này có tâm từ bi và luôn biết thực hành đức tánh bất bạo động trong cuộc sống hàng ngày của mỗi cá nhân thì chắc chắn thế kỷ tương lai toàn thể nhân loại sẽ sống trong một thế giới hòa bình và an lạc vĩnh cửu.
(The Spirit of Tibet - Vision for Human Liberation)
157. VẬT CHẤT & TINH THẦN
Chúng ta phải cố gắng giữ thăng bằng giữa tiến bộ vật chất và giá trị tinh thần. Kỹ thuật, khoa học và sự tiến bộ chỉ giúp cho đời sống bên ngoài dễ hơn, nhưng chúng không thể giúp thay đổi bất cứ những vấn đề nền tảng nào của con người.
(Cover of Path of Wisdom, Path of Peace)
158. VÌ MỌI NGƯỜI
Công việc của con người là giúp người khác. Đây là lời dạy của tôi, lòng tin và thông điệp của tôi. Vấn đề căn bản là nên có mối quan hệ tốt hơn giữa các con người và đó là những gì mà tôi góp sức vào.
(The Path to Tranquility)
159. XÃ HỘI LÝ TƯỞNG
Chỉ có tiến bộ về vật chất thì không đủ để đạt đến một xã hội lý tưởng. Ngay cả ở những nước có nền vật chất phát triển thì những vấn đề tinh thần vẫn sanh khởi. Xã hội được ổn định hay xáo trộn trong xã hội tùy thuộc vào thái độ của người dân. Vì vậy, sự phát triển tinh thần hòa hợp với sự phát triển vật chất là quan trọng.
(The Path to Tranquility, 14)
160. XÂY DỰNG XÃ HỘI VĂN MINH
Là con người, căn bản chúng ta đều giống nhau. Tất cả chúng ta đều sống chung trên quả đất này. Mọi người đều có cùng một ước nguyện là muốn sống hạnh phúc và không thích khổ đau. Tất cả chúng ta đều yêu thương chính mình và mong gặp điều may mắn. Hiện nay, về phương diện phát triển đời sống vật chất, chúng ta đã thành đạt rất nhiều điều và mọi quốc gia trên hành tinh này đang nhắm đến một cuộc sống toàn hảo và xây dựng một xã hội văn minh phồn thịnh hơn.
(Live In A Better Way)
161. XEM QUYỀN LỢI CỦA NGƯỜI KHÁC NHƯ CHÍNH MÌNH
Thế giới ngày nay đòi hỏi chúng ta phải chấp nhận tính chất duy nhất của một cộng đồng nhân loại. Thời xưa, các gia đình, đoàn thể và bộ lạc đều sống rời rạc cách xa nhau. Nhưng ngày nay, bất cứ biến cố gì xảy ra tại một quốc gia nào thảy đều ảnh hưởng đến toàn cả thể giới. Cho nên chúng ta cần nhận thức rằng khi ở địa phương gặp phải vấn đề khó khăn thì các nơi khác đều gánh chịu hậu quả chung của nó. Nếu chúng ta sống biệt lập với óc kỳ thị, phân chia về quốc gia, chủng tộc, chủ nghĩa hay tôn giáo thì chúng ta rất khó thành công trong cuộc đời. Chúng ta nên đoàn kết, biết tương trợ giúp đỡ lẫn nhau và luôn luôn xem quyền lợi kẻ khác như của chính mình.
(The Spirit of Tibet - Vision for Human Liberation)
162. XIN RA TAY TIẾP GIÚP
Tất cả chúng ta sống trên hành tinh này. Chúng ta là anh em trong một đại gia đình với thân thể giống nhau, cấu trúc giống nhau, nhu cầu và vấn ðề giống nhau. Chúng phải cống hiến những gì có thể để hoàn thiện tiềm năng của con người và cải thiện chất lượng sống của con người. Nhân loại đang kêu cứu. Những ai có khả năng giúp đỡ mọi người. Đây là lúc phải ra tay tiếp giúp.
(The Path to Tranquility, 382)
163. Ý CHÍ CỦA THẾ HỆ HIỆN TẠI
Sự thành công hay thất bại của nhân loại trong tương lai căn bản tùy thuộc vào ý chí và sự quyết tâm của thế hệ hiện tại. Nếu chính chúng ta không biết sử dụng mọi khả năng ý chí và trí tuệ của mình vào công việc lợi ích này thì không ai khác có thể bảo đảm sự an toàn cho tương lai và thế hệ sắp tới của chúng ta. Chúng ta không thể hoàn toàn chỉ trích, đổ lỗi cho các chính trị gia hay những phần tử trực tiếp có trách nhiệm đến các vấn đề trên mà cá nhân chúng ta cũng có phần nào chịu trách nhiệm.
(The Compassionate Life)
164. Ý THỨC TRÁCH NHIỆM TOÀN CẦU
Sự việc này trở nên rõ ràng hơn trong thời hiện đại. Chúng ta biết rằng, chẳng hạn ngày nay nếu gây ra một cuộc chiến tranh nguyên tử thì đó là một hành động tự sát hay làm ô nhiễm bầu không khí và biển cả nhằm thu được các quyền lợi ngắn hạn sẽ dẫn đến kết quả là hủy diệt sự sống căn bản của chúng ta. Vì những cá nhân và quốc gia ngày càng phải sống liên hệ và tùy thuộc với nhau nhiều hơn cho nên không có cách nào khác là chúng ta cần phải kêu gọi đến ý thức trách nhiệm phổ quát toàn cầu.
(The Policy of Kindness)
* *
SÁCH THAM KHẢO
365 Dalai Lama: Daily Advice from the Heart. The Dalai Lama. Edited by Matthieu Richard. London: Harper Collins. 2004.
Advice on Dying and living a Better life. His Holiness Dalai Lama. Edited by Jeffrey Hopkins. New York: Atria Book. 2002.
An Open Heart: Practicing Compassion in Everyday Life. The Dalai Lama. Edited by Nicholas Vreeland. 2001.
Buddhism in the West: New Dimensions. Michael Toms. California: Hay House. 1998.
Dalai Lama, My Son: A Mother’s Story. Diki Tsering. New York: Viking Arkana. 2000.
Ethics for the New Millennium. The Dalai Lama. Great Britain: Harper Perennial. 1991.
Emotional Awareness: Overcoming the Obstacles to Psychological Balance and Compassion. Forward by Danial Goleman. New York: Times Books. 2008.
How to Be Compassionate: A Handbook for Creating Inner Peace and a Happier World. His Holiness The Dalai Lama. New York: Atria Books. 2011.
How to Practice: The Way to a Meaningful Life. His Holiness The Dalai Lama. Edit by Jeffery Hopkins. New York: Atria Books. 2002.
Imagine All the People: A Conversation with the Dalai Lama on Money, Politics, and Life as It Could Be. The Dalai Lama. Boston: Wisdom Publications. 1999.
Live in a Better Way: Reflections on Truth, Love, and Happiness. The Dalai Lama. New York: Penguin Compass. 2002.
Ocean of Wisdom: Guidelines for living Dalai Lama. The Dalai Lama. New Mexico: Clear Light. 1989.
Path of Wisdom, Path of Peace: A Personal Conversation with the Dalai Lama. The Dalai Lama. New York: Crossroad. 2004.
The Art of Happiness: A Handbook for Living. The Dalai Lama and Howard C Cutler M.D. New York: Riverhead Books. 10th Edition. 2009.
The Art of Happiness in a Troubled World. The Holiness Dalai Lama and Howard C Cutler M.D. New York: Crown Publishing. 2009.
Transforming the Mind: Teaching on Generating Compassion. London: Thorsons. 2000.
The Dalai Lama’s Little Book of Inner Peace: The Essential Life and Teachings. The Dalai Lama. Virginia: Hampton Roads. 2009.
The Path to Tranquility: Daily Wisdom. The Dalai Lama. Compiled and Edit by Renuka Singh. New York: Penguin Compass, 1998.
Worlds in Harmony: Compassionate Action for a Better World. The Dalai Lama. California: Parallax Press. 2008.
Worlds in Harmony: Dialogues on Compassionate Action. The Dalai Lama. California: Parallax. 1992.
Cho và Nhận. Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14. HT Thích Trí Chơn chuyển ngữ. Nhà Xuất Bản Phương Đông. 2010.
WEBSIDE
www.dalailama.com
www.quangduc.com/14th_Dalai_Lama
www.buddhismtoday.com/14th_Dalai_Lama
www.en.wikipedia.org/wiki/14th_Dalai_Lama
MỤC LỤC CHI TIẾTMục Lục Chương 4QUAN ĐIỂM CỦA ĐỨC ĐẠT LAI LẠT MA VỀĐẠO PHẬT, TÔN GIÁO, XÃ HỘI & CHÍNH TRỊ
- An lạc nội tâm và khoa học
- Bản án tử hình
- Bản chất giống nhau
- Bạn thuộc đạo nào thì không quan trọng
- Bảo vệ môi trường
- Bảo vệ sự sống
- Bảo vệ trái đất
- Bất bạo động
- Bất bạo động không có nghĩa là tiêu cực
1. Boddhisattva and Sunyata in the Early and Developed Buddhist Traditions, Delhi-7: Eastern Book Linkers, 1st print 2004, 2nd reprint 2005 & Vietnam Buddhist University: 3rd reprint.
2. Bồ-tát và Tánh Không Trong Kinh Tạng Pali va Đại Thừa, Thích Nữ Giới Hương, Delhi-7: Tủ Sách Bảo Anh Lạc, 2005; Tái bản lần hai, NXB Tổng Hợp Tp HCM, 2008.
3. Ban Mai Xứ Ấn (3 tập), Thích Nữ Giới Hương, Delhi-7: Tủ Sách Bảo Anh Lạc, 2005; và tái bản lần hai năm 2006; Tái bản lần ba, Nhà Xuất Bản Văn Hoá Sài Gòn, 2008.
4. Vườn Nai – Chiếc Nôi Phật Giáo, Thích Nữ Giới Hương, Delhi-7: Tủ Sách Bảo Anh Lạc, 2005; Tái bản lần hai, NXB Phương Đông, 2008.
5. Xá Lợi Của Đức Phật, Tham Weng Yew, Thích Nữ Giới Hương chuyển ngữ, Delhi-7: Tủ Sách Bảo Anh Lạc, 2005 và tái bản lần hai tại Delhi 2006; Tái bản lần ba, NXB Tổng Hợp Tp HCM, 2008.
6. Quy Y Tam Bảo và Năm Giới, Thích Nữ Giới Hương, Tủ Sách Bảo Anh Lạc, Wisconsin, USA, 2008.
7. Vòng Luân Hồi, Thích Nữ Giới Hương, NXB Phương Đông: Tủ Sách Bảo Anh Lạc, 2008.
8. Hoa Tuyết Milwaukee, Thích Nữ Giới Hương, NXB Văn Hoá Sài gòn: Tủ Sách Bảo Anh Lạc, 2008.
9. Luân Hồi trong Lăng Kính Lăng Nghiêm, Thích Nữ Giới Hương, NXB Văn Hoá Sài gòn: Tủ Sách Bảo Anh Lạc, 2008. Tái bản lần thứ 2, 2012.
10. Nghi Thức Hộ Niệm Cầu Siêu, Thích Nữ Giới Hương biên soạn, Delhi-7: Eastern Book Linkers, 2008.
11. Sen Nở Nơi Chốn Tử Tù, Nhiều tác giả, Thích Nữ Giới Hương chuyển ngữ, NXB Văn Hoá Sài gòn: Tủ Sách Bảo Anh Lạc, 2010.
12. Nữ Tu và Tù Nhân Hoa Kỳ, (2 tập), Thích Nữ Giới Hương, NXB Văn Hoá Sài gòn: Tủ Sách Bảo Anh Lạc, 2010; tái bản lần 2 năm 2011.
13. Nếp Sống Tỉnh Thức của Đức Đạt Lai Lạt Ma Thứ XIV (2 tập), Thích Nữ Giới Hương, NXB Hồng Đức: Tủ Sách Bảo Anh Lạc, năm 2012.
14. A-Hàm: Mưa pháp chuyển hóa phiền não, (2 tập), Thích Nữ Giới Hương, NXB Hồng Đức: Tủ Sách Bảo Anh Lạc, năm 2012.
NẾP SỐNG TỈNH THỨC
CỦA ĐỨC ĐẠT LAI LẠT MA
Tập 1
Thích Nữ Giới Hương
Chịu trách nhiệm xuất bản:BÙI VIỆT BẮC
Biên tập: Thế Vinh
Sửa bản in: Quỳnh Trang
Bìa & Trình bày: Quảng Tâm
NHÀ XUẤT BẢN HỒNG ĐỨC
A2 - 261 Thụy Khuê - Tây Hồ - Hà Nội
ĐT: 08044806 - Fax: 08043538
In lần thứ nhất 1000 quyển, khổ 14.5x20.5 cm, tại Xí nghiệp In Fahasa, 774 Trường Chinh, Tân Bình, TP.HCM.
Giấy phép xuất bản số: 321-2012/CXB/18-08/ HÐ. Cấp ngày 22 tháng 03 năm 2012. In xong và nộp lưu chiểu tháng 05 năm 2012.