(Truyện Kể Các Vị Cao Tăng Trung Quốc)
63. THIỀN SƯ HOÀN TRUNG Đời ĐƯỜNG - Ở Núi ĐẠI TỪ
Sư tên Hoàn Trung, họ Lư, quê Bồ Phản, sanh ra dã có dị tướng, tiếng nói như chuông. Sư xuất gia tại chùa Đồng Tử ở Tỉnh Châu, thọ tâm ấn với Thiền sư Bá Trượng Hoài Hải, kết am tranh ở núi Nam Nhạc.
Một hôm Nam Tuyền đến hỏi:
- Thế nào là chủ trong am?
Sư đáp:
- Trời xanh, trời xanh!
Nam Tuyền nói:
- Trời xanh để đó, thế nào là chủ trong am?
Sư nói:
- Hội thì hội liền, chớ có nghĩ suy toan tính.
Nam Tuyền phất áo đi ra. Triệu Châu hỏi Sư:
- Bát Nhã lấy gì làm thể?
Sư nói:
- Bát Nhã lấy gì làm thể!
Triệu Châu cười to, bỏ đi.
Sáng hôm sau, Sư thấy Triệu Châu quét sân, bèn hỏi:
- Bát Nhã lấy gì làm thể?
Triệu Châu bỏ chổi, vỗ tay cười to. Sư liền về phương trượng.
Sau Sư trụ núi Đại Từ ở Triết Giang, thượng đường dạy chúng rằng:
- Sơn tăng không biết đáp câu hỏi, chỉ hay biết bệnh.
Lại nói:
- Nói được một trượng, chẳng bằng hành một tấc.
Lúc người học quá đông, trên núi thiếu nước, Sư định dời chỗ. Đêm mộng thấy thần nhân báo rằng:
- Xin Ngài chớ lo điều chi! Tôi sẽ sai đồng tử nhỏ ở Nam Nhạc đào suối để Sư dùng.
Sáng mai, thấy hai con cọp dùng móng bới đất, nước tự phun lên, ngọt như mạch nha. Có tăng từ Nam Nhạc đến nói:
- Tiểu đồng tử! Suối cạn vậy!
Do đó Đông Pha có đề thơ rằng:
Tháp đá sừng sững trên đỉnh Đông
Lão này mới đến, trăm thần mong
Hổ đời miệng suối cúng hành khước
Rồng làm hoa sóng dâng chân tăng
Đến nay du nhân tắm rửa xong
Nằm nghe tiếng vang của diệu không
Nên biết lão này truyền như thế
Chớ nghĩ đến đi như nhân gian.
(Đình đình thạch tháp đông phong thượng
Thử lão sơ lai bách thần ngưỡng
Hổ di tuyền nhãn sấn hành khước
Long tác lãng hoa cung vũ chưởng
Chí kim du nhân quán trạc bãi
Ngọa thinh không giai hoàn âm hưởng
Cố tri thử lão như thử truyền
Mạc tác nhân gian khứ lai tưởng).
Ngày 15 tháng 3 niên hiệu Hàm Thông thứ ba (862), Sư không bệnh mà tịch, thọ 83 tuổi, 54 tuổi hạ. Vua Y Tông ban thụy là Đại Sư Tánh Không, tháp là Định Huệ.
Tán:
Tu hành chân thật
Tâm ngộ không bờ
Nam Tuyền, Triệu Châu
Đối đáp nêu cao
Ở chốn hàn tuyền
Hổ đến giúp nhau
Đức này cảm đấy
Gió mát trời trong.
(Lý tiễn chân thật
Tâm ngộ vô tế
Nam Tuyền, Triệu Châu
Kích dương thù đối
Cư chi hàn tuyền
Hổ bào dĩ tế
Duy đức tư ảnh
Phong thanh nhật lệ).