TAM TẠNG THÁNH KINH PHẬT GIÁO
TẠNG KINH (NIKÀYA)
Thi Hóa
TRUNG BỘ KINH
( Majhima Nikàya )
Tập III
Hòa Thượng THÍCH MINH CHÂU
Dịch sang tiếng Việt từ Tam Tạng Pàli
Chuyển thể Thơ :
Giới Lạc MAI LẠC HỒNG tự TUỆ NGHIÊM
( Huynh Trưởng Cấp Tấn - GĐPTVN tại Hoa Kỳ )
Email : [email protected]
94. Kinh GHOTAMUKHA
( Ghotamukha sutta )
Như vậy, tôi nghe :
Một thời, U-Đê-Na (1) Tôn-giả
Đang trú ở Ba-Rá-Na-Si (2)
( Ba-La-Nại cũng tên ni )
Nơi rừng xoài gọi Khê-Mi-Da này. (3)
Tại nơi đây : Ba-Ra-Na-Sí
Vị Phạm-Chí Gô-Tá-Mu-Kha (4)
Vì có công việc, trú qua.
Nhân rảnh, Gô-Tá-Mu-Kha du hành
Trời trong xanh, tản bộ thong thả
Nhằm hướng Khê-Mi-Dá vườn xoài.
Bấy giờ, Tôn-giả nghiêm oai
Là U-Đê-Ná ở ngoài trước sân
Đang kinh hành, tâm thân hoan hỷ,
Rồi Phạm-Chí Gô-Tá-Mú-Kha
Gặp Tôn giả U-Đê-Na
Ông liền chào hỏi như là xã giao.
Hướng Tôn-giả, nói vào câu chuyện
Khi ngài hiện vẫn đều bước chơn :
– “ Kính thưa Tôn-giả Sa-môn !
Theo như con thấy vẫn còn xảy ra
Không có sự xuất gia đúng pháp
______________________________
(1) : Udena . (2) : Baranasi – Ba-la-nại .
(3) : Khemiya . (4) : Ghotamukha .
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 328
Vì không thấy một bậc như ngài.
Hay pháp ấy là gì đây ?”.
Khi nghe nói vậy thì ngài Thánh Tăng
U-Đê-Ná dừng chân đứng lại
Ngưng kinh hành vào lại trong nhà
Nơi Tinh Xá ( Vi-Ha-Ra ) ( Vihara )
Ngồi xuống trên chỗ soạn ra cho ngài.
Bàn-môn này – Gô-Ta-Mú-Khá
Cũng bước vào Tinh Xá, đứng bên.
Ngài U-Đê-Ná nói lên :
– “ Này Phạm-Chí ! Hãy ngồi trên ghế này
Vì ở đây có nhiều ghế đấy,
Nếu muốn, hãy ngồi xuống tự nhiên ”.
– “ Trong khi con được cơ duyên
Đến với Tôn-giả hiện tiền minh thông,
Chúng con không ngồi xuống như vậy.
Làm sao lại người như con thời
Ngồi xuống trước khi được mời ”.
Rồi Bàn-môn lấy ghế, ngồi thấp hơn.
Bà-la-môn Gô-Ta-Mú-Khá
Thưa Tôn-giả với lời nhu ôn :
– “ Kính thưa Tôn Giả Sa-Môn !
Theo như con thấy vẫn còn xảy ra
Không có sự xuất gia đúng pháp
Vì không thấy một bậc như ngài.
Hay pháp ấy là gì đây ? ”.
– “ Này Phạm-Chí ! Nếu ông đây tán đồng
Những gì ta tán đồng. Mặt khác
Ông bài bác những gì cần trừ.
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 329
Điều gì ta nói, nếu như
Mà ông không biết thực hư điều này
Có thể hỏi : ‘Thưa ngài Tôn-giả
U-Đê-Ná ! Cái này là sao ?
Ý nghĩa cái này thế nào ?
Sau khi sắp đặt đuôi đầu diễn ra
Giữa chúng ta có cuộc nói chuyện ”.
Bà-la-môn lên tiếng tán đồng
Điều Tôn-giả nói vừa xong.
Ngài U-Đê-Na Sa-môn mở lời :
– “ Này Phạm-Chí ! Hạng người có bốn.
Sao là bốn ? – Có người bình sinh
Vẫn luôn tự hành khổ mình
Chuyên tâm tự hành khổ mình cầm canh.
– Có người hành khổ người cho khổ
Chuyên tâm cố hành khổ chúng sinh.
– Có người vừa hành khổ mình
Chuyên tâm tự hành khổ mình tối đa,
Vừa hành khổ người ta cho khổ
Chuyên tâm cố hành khổ chúng sinh.
– Vừa không tự hành khổ mình
Không chuyên tâm hành khổ mình cầm canh,
Vừa không hành khổ người cho khổ
Không chuyên tâm hành khổ người ta.
Ngay trong hiện tại xảy ra
Không có tham dục, thật là tịnh yên,
Mát lạnh liền, cảm giác lạc thọ,
Tự ngã họ trú Phạm thể ngay.
Phạm-Chí ! Bốn hạng người này
Hạng nào ông thích ý ngay thật tình ? ”.
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 330
– “ Thưa Tôn-giả ! Tự mình hành khổ
Chuyên tâm tự hành khổ cho mình
Tâm con không thích, bất bình.
* Còn hạng hành khổ tận tình người ta
Chuyên tâm hành người ta phải khổ
Hạng người đó, con chẳng thích gì.
* Còn về hạng người ngu si
Vừa tự hành khổ trải đi cho mình
Chuyên tâm tự hành khổ mình như vậy,
Họ vừa lại hành khổ người ta,
Chuyên tâm hành khổ người ta
Con không thích ý, tránh xa hạng này.
* Còn ở đây, hạng người thứ bốn
Họ vừa vốn không hành khổ mình,
Không chuyên tâm hành khổ mình,
Vừa không hành khổ tận tình người ta,
Không cố hành người ta phải khổ.
Ngay trong chỗ hiện tại, hiện tiền
Không có tham dục, tịnh yên
Cảm giác lạc thọ, mát liền, thanh cao,
Tự ngã họ trú vào Phạm thể
Hạng như thế, con thích ý ngay ”.
– “ Phạm-Chí ! Vì sao ông đây
Không thích ba hạng người này kể trên ? ”.
– “ Thưa Tôn-giả ! Nêu lên bốn hạng
Thì ba hạng con thật bất bình
- Hạng người tự hành khổ mình,
Chuyên tâm tự hành khổ mình xiết bao,
Trong khi mình tự ao ước lạc,
Nhàm chán khổ, khao khát vui vầy !
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 331
Tâm con không thích hạng này.
- Hạng người hành khổ với ngay mọi người,
Chuyên tâm hành khổ người khác trước,
Khi người khác ao ước lạc an,
Người khác nhàm chán khổ oan.
Tâm con không thích hạng toàn bất minh.
- Hạng người vừa tự mình hành khổ,
Chuyên tâm tự hành khổ cho mình,
Vừa hành khổ người tận tình,
Chuyên tâm hành khổ tận tình người ta.
Trong khi mình cùng là người khác
Ao ước lạc, nhàm chán khổ ngay,
Tâm con không thích hạng này !
Kính thưa Tôn Giả ! Con đây hài lòng
- Người vừa không tự mình hành khổ,
Không chuyên tâm hành khổ tự mình,
Không hành khổ người tận tình,
Không cố hành khổ tận tình người ta.
Ngay hiện tại rất là tịch tịnh
Không tham dục, chân chính thẳng ngay
Cảm giác lạc thọ, vui thay !
Tự ngã trú Phạm thể ngay chẳng chầy,
Hạng người này tâm con thích ý ! ”.
– “ Này Phạm-Chí ! Hai hội chúng này,
Ở đây, thế nào là hai ?
Một hội chúng có tâm đầy tham gian
Tham đắm vào bạc vàng, châu báu,
Đồ trang sức – che dấu quý tàm
Tìm cầu nhiều đầy tớ nam,
Nhiều đầy tớ nữ, vợ con tìm cầu,
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 332
Tìm cầu đất, ruộng sâu, vàng bạc.
Nhưng mặt khác, có hội chúng thì
Không có sự tham đắm chi
Không tham châu báu, không chi mong cầu
Không tìm cầu vợ con ( thê tử ),
Đầy tớ nam hay nữ, bạc vàng,
Không tìm ruộng đất bạt ngàn,
Và rồi vị ấy tìm đàng xuất gia,
Từ bỏ cả cửa nhà, thê tử,
Bỏ mọi thứ danh vọng, tiền tài.
Bàn-môn ! Hai hội chúng này
Hạng nào thuộc chúng sanh hay thực lòng
Người vừa không tự mình hành khổ
Không chuyên tâm hành khổ tự mình,
Không hành khổ người tận tình,
Không cố hành khổ tận tình người ta.
Ngay hiện tại rất là tịch tịnh
Không tham dục, chân chính thẳng ngay
Cảm giác lạc thọ, vui thay !
Tự ngã trú Phạm thể ngay chẳng chầy ”.
– “ Thưa Tôn-giả ! Nói ngay không trật
Trong hội chúng chân thật, thanh cao
Không tham đắm, không tìm cầu
Châu báu, trang sức. Trước sau người này
Từ bỏ ngay ruộng vườn, vàng bạc,
Từ bỏ các đầy tớ nữ, nam
Từ bỏ vợ con buộc giàm
Xuất gia hành đạo. Bao hàm ở đây
Hạng người này mọi thời mọi chốn
Họ vừa vốn không hành khổ mình,
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 333
Không chuyên tâm hành khổ mình,
Vừa không hành khổ tận tình người ta,
Không cố hành người ta phải khổ.
Ngay trong chỗ hiện tại, hiện tiền
Không có tham dục, tịnh yên
Cảm giác lạc thọ, mát liền, thanh cao,
Tự ngã họ trú vào Phạm thể ”.
– “ Này Bàn-môn ! Như thế những lời
Ông đã phát biểu vừa rồi :
‘Hình như đối với con thời nghĩ ra
Không có sự xuất gia đúng pháp
Vì không thấy một bậc như ngài,
Hay pháp ấy là gì đây ?’
Phải chăng ông đã như vầy nói ra ? ”.
– “ Thưa ngài U-Đê-Na ! Thật vậy
Lời nói ấy lợi ích sâu xa
Có sự đúng pháp xuất gia
Sự việc đối với con là như đây
Mong rằng ngài chấp trì con thế !
Bốn hạng người ngài kể lướt qua
Nhưng không giải thích rộng ra,
Nếu được ngài Ú-Đê-Na mở lòng
Phân tích rộng, đả thông ngu trí ”.
– “ Này Phạm-Chí ! Hãy nghe lời ta
Và suy nghiệm kỹ, sâu xa ”.
– “ Thưa Tôn giả U-Đê-Na ! Vâng ngài ”.
Bàn-môn này vâng lời Tôn-giả
U-Đê-Ná Tôn-giả thuyết minh :
* “ Hạng người tự hành khổ mình
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 334
Chuyên tâm tự hành khổ mình là sao ?
Sống lõa thể với bao phóng túng
Các lễ nghi họ cũng bỏ trôi
Hoặc cách đứng ăn không ngồi,
Đứng đại tiểu tiện, ăn rồi liếm tay,
Đi khất thực, đứng ngay chẳng bước,
Không nhận thức ăn trước khi đi,
Không nhận thức ăn riêng chi,
Mời ăn không nhận, sợ vì dành riêng,
Hai người đang hiện tiền ăn uống
Một người cho không muốn nhận quà,
Không nhận từ những đàn bà
Đang cho con bú hoặc là có thai,
Sợ đứa trẻ thiệt thòi dinh dưỡng.
Không nhận phần từ hướng đi quyên
Khi có nạn đói trong miền
Sợ rằng xén bớt phần tuyền nạn nhân.
Không nhận, sợ mất phần gia súc
Khi chó, mèo… đang chực thức ăn
Không ăn cá, thịt lộn chen
Không uống rượu nấu, rượu men sa đà
Chỉ nhận ăn mỗi nhà một miếng
Hoặc hai nhà hai miếng, dùng qua
Hoặc nhận ăn tại bảy nhà
Chỉ ăn bảy miếng cho qua đói lòng
Hoặc nuôi sống chỉ mong một bát
Hoặc hai bát… bảy bát thí phần
Chỉ ăn mỗi ngày một lần
Hai ngày một bữa, một tuần mới ăn,
Hoặc vị ấy tinh cần tiết chế
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 335
Nửa tháng lệ một bữa ăn qua.
Thực hành khổ hạnh tối đa
Những phương thức khác trải qua, như là :
Thức ăn họ chỉ là cỏ lúa
Ăn hạt cải, lúa tắc, bột vừng
Ăn gạo xấu, ăn trấu dừng
Ăn nước bột gạo, măng rừng, rễ cây
Ăn phân bò, trái cây rụng xuống
Ăn da vụn, ăn cỏ qua ngày
Vị ấy mặc áo thô gai
Hoặc vải liệm xác ở ngoài tha ma
Ti-ta-ca vỏ cây làm áo
Da sơn dương, phấn tảo mặc thường
Bện bằng nhiều mảnh sơn dương
Hoặc áo bằng cỏ cát tường kết chung
Áo vỏ cây, áo từng miếng gỗ
Áo tóc bện gia cố thành mền
Đuôi ngựa bện thành áo bền
Không cạo râu tóc, nhổ liền tóc râu
Hạnh không ngồi, bao lâu vẫn đứng
Ngồi chò hỏ, giữ vững kiểu này
Thường nằm ngủ trên đống gai
Bạ đâu nằm đó, người đầy bụi dơ
Ngủ ngoài trời, vật vờ nằm đất
Ăn uế vật, nước tiểu trâu bò
Ăn phân bò, ăn đất tro
Nước lạnh không uống, tắm cho ba lần
Xuống dưới nước đầm thân tắm gội
Mong sạch tội, cổ tục chấp trì.
* Phạm-Chí ! Còn hạng thứ nhì
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 336
Là người hiếu sát, chẳng chi không làm
Giết trâu, bò, heo, ngan, cầm thú,
Là thợ săn, ngư phủ biển khơi,
Ăn cướp, đao phủ chém người,
Cai ngục hay các nghề thời ác nhơn…
Như vậy, này Bàn-môn ! Gọi đó
Là hạng người hành khổ người ta
Chuyên tâm hành khổ người ta,
Với hạng người đó thật là nghiệp sâu.
* Còn thế nào tự mình hành khổ &
Hành khổ người, luôn cố thực hành ?
Này Phạm-Chí ! Ví dụ nhanh :
Như Sát-Đế-Lỵ vua lành hoàng gia
Đã trải qua làm lễ quán đảnh,
Hay cường thạnh triệu phú Bàn-môn,
Vị này xây tại Đông môn
Một giảng đường lớn, hãy còn mới nguyên.
Vị này liền tóc râu đều cạo
Dùng da thô làm áo mặc vào
Toàn thân bôi thục tô, dầu
Dùng sừng nai để gãi đầu, gãi lưng.
Vào giảng đường với người vợ chính,
Cùng giám tỉnh tế tự Bàn môn,
Vua nằm dưới đất trống trơn
Chỉ có lót cỏ, lót rơm quây tròn.
Vua sống với vú con bò cái,
Có con bê cùng loại màu này.
Hoàng hậu dùng vú thứ hai
Để mà nuôi sống hình hài bà ta.
Vú thứ ba dành cho Phạm-Chí
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 337
Tức là vị tế tự chuyên lo.
Sữa vú thứ tư của bò
Dùng để tế lửa, là do tục truyền,
Còn bê con dành riêng vú khác.
Vua ra lệnh : “Hỡi các cận thần !
Hãy giết một số thú cần :
Bò đực, nghé đực, một phần cừu to
Một số dê, nhiều bò nghé cái
Để tế lễ ; và hãy chặt sang
Nhiều cây làm cột Tế đàn
Trải cỏ đáp-phá quanh đàn cho tươi.
Những nô tỳ, những người phục vụ
Kẻ làm công… tuân dụ vua ban,
Mặt tràn nước mắt, khóc than
Vì sợ đòn gậy, gặp toàn hiểm nguy
Nên phải làm việc tuy không thích.
Này Bàn-môn ! Chướng nghịch, vô minh !
Hạng vừa tự hành khổ mình
Chuyên tâm tự hành khổ mình chẳng lơi,
Vừa hành khổ cho mình mọi lúc
Cố tiếp tục hành khổ cho người.
* Bàn-môn ! Còn có hạng người
Không tự hành khổ mình & người cả hai,
Không chuyên tâm cả hai hành khổ,
Được mến mộ vì hiện tại đang
Sống không tham dục, tịnh an,
Cảm nhận lạc thọ trải sang đêm ngày,
Tự ngã họ trú ngay Phạm-thể.
Này Phạm-Chí ! Cõi thế gian này
Đêm ngày triền phược phủ vây
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 338
Vô minh che kín, họa tai dẫy đầy
Bỗng xuất hiện bậc Thầy quảng đại
Thế Gian Giải, Điều Ngự Trượng Phu,
Phật, Thế Tôn, Thiên Nhân Sư,
Chánh Đẳng Chánh Giác đại từ uy linh
Vô Thượng Sĩ hay Minh Hạnh Túc,
Bậc Thiện Thệ, Ứng Cúng, Như Lai,
Do sự chứng ngộ tự Ngài
Rồi lại tuyên thuyết, hoằng khai Pháp mầu
Thuyết Sơ Thiện, rồi sau Trung Thiện
Thuyết Hậu Thiện, văn nghĩa đủ đầy
Truyền dạy Phạm hạnh từ đây
Pháp thân thanh tịnh, bậc Thầy Nhân Thiên.
Có gia trưởng trong miền thôn ấp
Hoặc một người giai cấp tiện dân
Duyên lành nghe pháp thậm thâm
Sinh lòng ngưỡng mộ, kiếm tầm chân như
Tự suy nghĩ : ‘Đời như cát bụi
Sống dẫy đầy trói buộc não phiền
Luân hồi sinh tử triền miên
Đời sống xuất thế lụy phiền tránh xa
Ta nay phải xuất gia viên mãn
Đời xuất gia phóng khoáng hư không
Cuộc sống thế gian chất chồng
Phạm hạnh thanh tịnh thật không dễ gìn’.
Y trưởng dưỡng đức tin vững chắc
Cạo râu tóc, thân đắp ca-sa
Biệt gia quyến, bỏ cửa nhà
Ba y một bát, xuất gia tu hành.
Sống chế ngự, thực hành phạm hạnh
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 339
Giữ oai nghi, tự tánh sáng lòa
Giới bổn Pa-Tí-Mốc-Kha (1)
Thọ trì nghiêm mật, tránh xa điều tà
Thân, khẩu, ý từ hòa thanh tịnh
Giới cụ túc, thức tĩnh nhiếp tâm
Biết tri túc, giữ các căn
Là Sa-môn hạnh, pháp đăng soi đường.
Này Bàn-môn ! Sao tường thuần thục
Là Tỷ Kheo cụ túc giới điều ?
Phải thấy nguy hiểm mọi chiều
Lỗi lầm nhỏ nhặt triệt tiêu dần dần
Bỏ trượng kiếm, sát sanh tránh hẳn
Đại từ tâm, bình đẳng, nhẫn kham
Có tâm hổ thẹn là Tàm
Ghê sợ là Quý, không làm nghiệp sai
Hành phạm hạnh, bản lai thanh tịnh
Không trộm cướp, chẳng tính so đo
Quyết không lấy của không cho
Đó là giới hạnh, thước đo Giới điều.
Vị Tỷ Kheo mong điều giải thoát
Không tà hạnh, dâm ác thấp hèn
Không nói dối trá đua chen
Không nói hai lưỡi chê khen dối lòng
Không lường gạt cũng không ly gián
Sống hòa hợp giữa nạn rẽ chia
Sống đời chân thật sớm khuya
Tránh lời độc ác nọ kia lỗi lầm.
Là giới hạnh trong tầm Giới Luật
_______________________________
(1) : Patimokkhasanvarasìla : Biệt biệt giải thoát thu thúc giới
( trong Tứ Thanh Tịnh Giới của Luật Tỷ Kheo ).
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 340
Vị Tỷ Kheo thuần thục thọ trì.
Cả đến hạt giống, cỏ cây
Cũng đều thấm nhuận đức dày Sa-Môn
Chỉ ăn ngọ, sống tồn tri túc
Không múa hát, trang sức, kịch ca
Sống thanh đạm, tránh xa hoa
Không dùng hương liệu, dầu thoa thơm nồng.
Lại cũng không giường nằm cao rộng
Cũng không nhận thịt sống, bạc vàng
Nô tỳ trai, gái – từ nan
Đàn bà, con gái – không màng lưu tâm
Cừu, dê, heo, gia cầm, voi, ngựa
Ruộng, đất, vườn, nhà cửa không cần
Từ bỏ gian lận bằng cân
Từ bỏ môi giới, không phần gian tham
Không áp bức, không làm thương tổn
Không câu thúc, vây khổn, cừu thù.
Hãy tường tri, này Bàn-môn !
Uy nghi, vị ấy đáng tôn, vô cầu.
Vị ấy sống thanh cao, biết đủ
Hạnh Tri Túc luôn giữ chỉnh tề
Bằng lòng ba y để che
Bình bát khất thực dễ bề cúng dâng
Y và bát luôn gần bên cạnh
Cũng như chim, đôi cánh luôn mang
Đạt Thánh Giới Uẩn nghiêm trang
Nội tâm lạc thọ, hoàn toàn thanh cao.
Mắt thấy sắc nhưng nào giữ tướng
Tướng chung, riêng chẳng nắm giữ gì
Mắt không chế ngự tại chi
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 341
Khiến bất thiện pháp ưu bi khởi vào
Nên tham ái dâng trào đủ thứ
Vị Tỷ Kheo chế ngự nguyên nhân
Hộ trì tích cực nhãn căn
Cũng như hộ trợ nhĩ căn cũng cần
Tai nghe tiếng hay thân cảm xúc
Mũi ngửi hương, nhận thức : Ý căn
Tỷ Kheo hộ trì các căn
Nên hưởng lạc thọ, nội tâm sáng ngời.
Này Bàn-môn ! Thời thời tỉnh giác
Giữ chánh niệm, an lạc tự tâm
Tỷ Kheo đi, đứng, ngồi, nằm
Đều giữ tỉnh giác, trong tâm biết liền
Khi tới, lui ; biết mình lui, tới
Khi nhìn quanh, biết bởi mình làm
Hay khi co duỗi tay chân
Mặc y, đi bát hay cần uống ăn
Khi nhai, nuốt, nói năng : Tỉnh giác
Đại, tiểu tiện, nhổ khạc : Biết mình
Như vậy vị ấy tâm minh
Chánh niệm tỉnh giác, an bình, tịnh thanh.
Thánh Giới Uẩn tựu thành cao quý
Với các căn nhiếp kỹ, hộ trì
Chánh niệm tỉnh giác trí tri
Thêm hạnh tri túc, còn gì quý hơn.
Trang bị đủ những gì cao quý
Vị ấy lựa vị trí lặng yên
Như rừng tĩnh mịch, lâm viên
Gốc cây, khe núi hoặc liền tha ma
Thời ngọ thực đã qua, rửa bát
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 342
Ngồi kiết già, an lạc, thẳng lưng
An trú chánh niệm, lâng lâng
Tham ái từ bỏ, thoát dần ái tham
Bỏ sân hận, từ tâm thương xót
Chúng hữu tình mỗi một cảnh riêng
Từ bỏ hôn trầm, thụy miên
Thoát ly khỏi chướng thụy miên, hôn trầm
Giữ tịnh tâm, hướng về ánh sáng
Cùng chánh niệm, tỉnh giác, tâm yên
Gột rửa chúng, được an nhiên
Từ bỏ trạo cử thì liền tịnh thân
Hết nghi ngờ, phân vân lưỡng lự
Gột rửa hết trạo cử, hôn trầm
Gột rửa tham ái, hận sân
Đối với thiện pháp, tinh cần hành theo.
Năm Triền Cái (1) nếu đều chưa diệt
Thì vị ấy mãi miết tinh cần
. Chừng nào khi quán tự thân
Với năm triền cái đã cần xả ly
Do xả ly, tức thì hoan hỷ
Do hoan hỷ, tâm được khinh an
Lạc thọ sinh do khinh an
Đạt được như thế, tâm an định liền
Ly ác pháp, Tỷ Kheo ly dục
Chứng và trú vào mục Nhất Thiền
Trạng thái hỷ lạc tự tâm
___________________________
(1) : Năm Triền Cái (Nivarana ) : a/ Tham dục – Kàmacchanda .
b/ Oán hận – Vyàpàda . c/ Hôn trầm, dã dượi ( Thina – middha ).
d/ Phóng dật, lo âu ( Uddhacca –Kukkucca )
e/ Hoài nghi ( Vicikicchà ).
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 343
Sinh do ly dục, với Tầm, Tứ chuyên.
Này Bàn-môn ! Tiếp liền theo nữa
Vị ấy lại vào cửa Định thiền
Diệt Tầm, diệt Tứ được yên
Thì chứng và trú vào Thiền thứ Hai
Một trạng thái ra ngoài Tầm, Tứ
Do Định sinh, nội tỉnh nhất tâm.
Ly hỷ trú xả âm thầm
Chánh niệm tỉnh giác, thì thân cảm liền
Sự lạc thọ, thánh hiền gọi đủ
Là ‘xả niệm lạc trú’ tâm chuyên
Chứng và an trú Tam Thiền.
Xả lạc, xả khổ, diệt liền hỷ ưu
Đã cảm thọ ; chứng Thiền Đệ Tứ
Không khổ & lạc ; không giữ niệm nào,
Thanh tịnh, an lạc, tiêu dao
Nhất tâm, định tĩnh, thanh cao dứt phiền
Vị ấy liền hướng tâm đến với
Túc Mạng Trí, nhớ tới nhiều đời
Quá khứ với một, hai đời
Năm chục, ba bốn trăm đời đã qua
Một ngàn đời hay là hơn nữa
Một trăm ngàn đời thuở lâu xa
Hoại kiếp, thành kiếp trải qua
Vị ấy nhớ lại như là mới đây.
Tại nơi ấy, tên này ta có
Thuộc giai cấp, giòng họ thế này
Uống, ăn, thọ khổ, lạc rày
Tuổi thọ như thế, chết ngày ra sao
Ta tái sinh, nhằm vào làng đó
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 344
Có tên tuổi, giòng họ thế nào
Cứ thế, nhớ lại biết bao
Tiền kiếp, tái kiếp không sao đếm rày.
Chính vị này tinh tường hiểu biết
Quá khứ cả chi tiết, đại cương.
Hướng về Sinh Tử Trí thường,
Thiên Nhãn thuần tịnh như gương, thấy liền :
Vị ấy biết mối giềng Nghiệp quả
Người hạ liệt, kẻ cả giàu sang
Người đẹp đẽ, kẻ thô hèn
Đều do hạnh nghiệp trắng đen họ làm.
Gieo ác hạnh về thân, khẩu, ý
Hoặc phỉ báng các vị Thánh Hiền
Người này thân hoại, tận duyên
Do nghiệp tà kiến, đọa liền súc sinh
Các cõi dữ, như sinh địa ngục
Hoặc đọa xứ, thằng thúc nạn tai.
Còn bậc hiền giả, những ai
Làm những thiện hạnh ý và lời, thân
Không phỉ báng Hiền nhân, Thánh hiển
Tạo nghiệp lành, chánh kiến vô cùng
Sau khi thân hoại mạng chung
Được sinh thiện thú, nhân trung, cõi trời
Do thiên nhãn, biết đời sống chết
Người hạ liệt hay kẻ giàu sang
Người đẹp đẽ, kẻ thô hèn
Người này bất hạnh, kẻ bèn gặp may
Do hạnh nghiệp kẻ này hành động
Có kết quả chẳng giống nhau này,
Vị ấy thuần tịnh, thẳng ngay
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 345
Thanh tịnh, trong sáng, không hay ưu phiền.
Vị ấy liền hướng tâm đến với
Lậu Tận Thông, dẫn tới biết rành
Lậu Tận Trí, hiểu ngọn ngành
Đây là sự Khổ, nguyên nhân đưa vào
Đây Khổ Diệt, đường nào diệt khổ
Biết như thật lậu-hoặc loại này
Nguyên nhân lậu-hoặc là đây
Diệt trừ lậu-hoặc, biết ngay con đường.
Nhờ hiểu biết, tận tường nhận thức
Tâm vị ấy rất mực sáng trong
Dục-lậu, hữu-lậu thoát xong
Thoát vô-minh-lậu, khỏi vòng trói trăn
Liền hiểu rõ : Tự thân giải thoát
Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành
Việc cần làm, đã thực hành
Sau đời hiện tại, Vô sanh hiển bày.
Bàn-môn này ! Hạng người đơn cử
Vừa không tự hành khổ cho mình
Không chuyên tâm hành khổ mình,
Vừa không hành khổ hãi kinh cho người,
Không chuyên tâm hành người ta khổ.
Ngay hiện tại không có Dục tham,
Tịch tịnh, mát lạnh, nghiêm trang
Trú vào Phạm thể, lạc an tịnh hòa ”.
Được nghe vậy, Gô-Ta-Mú-Khá
Thưa ngài U-Đê-Ná như vầy :
– “ Thưa Tôn-giả ! Vi diệu thay !
Như người dựng vật lăn quay ngã nằm
Chỉ hướng kẻ sai lầm lạc lối,
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 346
Đem đèn sáng vào tối như bưng
Để ai có mắt mở bừng
Có thể thấy được sáng trưng sắc màu.
Cũng như thế, nhiệm mầu Chánh Pháp
Được Tôn-giả giải đáp, giảng ra.
Con xin quy ngưỡng thiết tha
Quy y ngài Ú-Đê-Na tịnh hiền,
Quy y Pháp siêu nhiên đáng kính
Quy y Tăng thanh tịnh, phước đầy.
Mong ngài chấp nhận con nay
Được làm đệ tử, vun đầy thiện duyên
Xin phát nguyện vẹn tuyền ngưỡng phục
Kể từ nay đến lúc mạng chung ”.
– “ Bà-La-Môn ! Xin hãy đừng
Quy y bần đạo, hãy dừng ý đây.
Hãy quy y bậc Thầy uyên bác
Thiên Nhân Sư, Đại Giác, Phật Đà,
Tôi cũng quy y Phật Đà ”.
– “ Thưa Tôn Giả U-Đê-Na ! Hiện thời
Bậc Thế Tôn, Thầy Trời Người đó
Hiện đang trú ở chỗ nào đây ? ”.
– “ Bà-La-Môn ! Đáng tiếc thay !
Đấng Vô Thượng Sĩ ngày nay không còn
Đức Thế Tôn Niết-bàn đã nhập
Tứ Chúng khắp vẫn quy y Ngài
Quy y Pháp & Tăng đức tài
Ông nay nên hướng về Ngài quy y ”.
– “ Thưa Tôn Giả ! Mọi thì, mọi chỗ
Với niềm tin củng cố, thiết tha
Nếu nghe Thế Tôn ở xa
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 347
Mười do-tuần – dô-cha-na – như vầy (1)
Con cũng sẽ đi ngay đến đấy
Để yết kiến, lễ lạy Phật Đà
Bậc Chánh Đẳng Giác từ hòa,
Đại A-La-Hán, cũng là Thế Tôn.
Nếu nghe đồn Phật đang an trú
Hai, ba, bốn, năm chục do-tuần
Thì con cũng quyết định luôn
Đến yết kiến Phật, thấm nhuần pháp âm.
Nay Phật đã song lâm tịch diệt
Con chí thiết vọng bái quy y
Đấng tịch diệt Chánh Biến Tri,
Quy y Pháp Bảo, quy y Tăng Già,
Mong rằng U-Đê-Na Tôn Giả
Nhận nơi con với cả lòng thành
Quy y Tam Bảo tịnh thanh
Từ nay đến hết đời mình, trải qua.
Kính thưa U-Đê-Na Tôn giả !
Vua của nước Ăng-Gá trước nay
Có cúng dường con hằng ngày
Thường xuyên bố thí. Con nay cúng dường
Đến Tôn-giả sự thường xuyên ấy ”.
– “ Này Bàn-môn ! Như vậy Quốc-vương
Nước Ăng-Ga đã cúng dường
Cho ông mỗi bữa lệ thường bao nhiêu ? ”.
– “ Thưa ! Đều đều tiền vàng mệnh giá
Là năm trăm Ka-Há-Pa-Na ”. (2)
– “ Bàn-môn ! Là kẻ xuất gia
___________________________
(1) : Yojana – do-tuần . (2) : Kahapana ( đồng tiền vàng ).
Trung Bộ ( Tập 3 ) Kinh 94 : GHOTAMUKHA * MLH – 348
Ta không được phép nhận qua bạc vàng ”.
– “ Nếu Tôn-giả không màng vàng bạc
Con tạo tác một Vi-Ha-Ra (1)
Dâng Tôn-giả U-Đê-Na ”.
– “ Này Phạm-Chí ! Nếu như mà ông đây
Muốn xây ngay cho ta Tinh Xá
Thì hãy dựng cho cả Săng-Ga
Một Giảng đường rộng, không xa
Cho Pa-Ta-Lí-Pút-Tà Chúng Tăng ”.
– “ Con lại càng bội phần hoan hỷ
Rất thỏa mãn với ý vị tha
Của Tôn-giả U-Đê-Na
Khi ngài khuyến khích nên là cúng dâng
Giảng đường cho Chúng Tăng lưu ngụ.
Tôn-giả Ú-Đê-Ná ! Thưa ngài !
Với bố thí đương hiện nay
Cùng bố thí khác thường ngày của con
Sắp tới con sẽ xây, dâng cúng
Một Giảng đường cho Chúng Tăng-Già
Ở Pa-Ta-Lí-Pút-Ta ”. (2)
Phạm-Chí Gô-Tá-Mu-Kha cúng dường
Xây dựng một Giảng đường hoàn mỹ
Dâng Chúng Tăng Hoa-Thị thành đây
Được biết với tên gọi này :
‘Gô-Ta-Mu-Khí’ thanh trai Giảng đường ./-
Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật ( 3 L )
( Chấm dứt Kinh số 94 : GHOTAMUKHA Sutta )
_________________________
(1) : Vihàra : Tinh Xá (như Veluvanavihàra – Trúc Lâm Tinh Xá).
(2) : Pàtaliputta : Hoa Thị thành .
***
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D915265097.-%3B)