9. May mắn và thời vận

KHÉO VẤN, KHÉOĐÁP
Nguyêntác:Good Question, Good Answer
Tácgiả:Tỳ khưu Shravasti Dhammika
Dịchgiả:Phạm Kim Khánh & Bình Anson

9.MAY MẮN VÀ THỜI VẬN

VẤN:Đức Phật dạy thế nào về bùa phép và bói quẻ?

ĐÁP:Đức Phật xem những công việc như bốc số bói quẻ, đeobùa phép hộ mạng, xem địa lý, xem ngày tốt, v.v. là vô ích,và Ngài khuyên đệ tử không nên thực hành. Ngài gọi đólà "nghệ thuật thấp kém", và dạy rằng:

"Cóvài đạo sĩ, trong khi sống nhờ vật thực mà tín đồ dângcúng, lại tìm cách sinh sống bằng những nghệ thuật thấpkém, những nghề sinh sống như xem chỉ tay, xem tướng số,bàn mộng, cúng vái cầu thần tài, xem địa lý để xây cấtnhà cửa v.v., Tôn giả Cồ-đàm (Gotama) tránh xa những nghệthuật thấp kém, những nghề nuôi mạng tương tự"(Trườngbộ, I. 9-12).

VẤN:Vậy tại sao đôi khi người ta làm những chuyện tương tựvà đặt tin tưởng vào đó?

ĐÁP:Vì lòng tham, vì tính hay lo sợ, và vì vô minh. Ngày nào màngười ta thấu hiểu những lời dạy của Đức Phật, họsẽ nhận thức rằng một tâm trong sạch có thể bảo vệmình vững chắc hơn nhiều so với những mảnh giấy, nhữngthẻ kim khí và một vài câu kinh đọc tụng. Lúc đó, họsẽ không còn ỷ lại nơi những điều tương tự. Trong giáohuấn của Đức Phật, lòng chân thật, tính cương trực vànhững đức hạnh tốt đẹp khác thật sự bảo vệ và đemlại cho ta trạng thái phong phú, thịnh vượng thật sự.

VẤN:Nhưng nhiều bùa phép quả thật linh thiêng, bạch Sư, có phảithế không?

ĐÁP:Tôi có biết một người sinh sống bằng nghề bán bùa phép.Người ấy khoe rằng bùa của ông ta có thể đem lại may mắn,thịnh vượng, và đảm bảo rằng ông ta sẽ chọn đúng basố trúng cho các kỳ xổ số. Nhưng nếu đúng như lời ôngấy khoe, tại sao chính ông ấy không trở thành triệu phú?Nếu bùa phép quả thật linh thiêng, tại sao ông ấy khôngtrúng số hết tuần này qua tuần khác? Điều may mắn duy nhấtcủa ông ấy là được có nhiều người khá điên rồ đếnmua bùa của ông ta.

VẤN:Vậy có những chuyện như may mắn không?

ĐÁP:Từđiển giải thích "vận mạng" (fortune) hay "may rủi" là "tinrằng bất cứ gì, dù tốt hay xấu, xảy ra đến một người,đều là ngẫu nhiên, do thời vận hay số mạng". Đức Phậtphủ nhận hoàn toàn lối tin tưởng như vậy. Tất cả nhữnggì xảy ra đều do một hay nhiều nguyên nhân, và phải cóvài liên hệ nào đó giữa nguyên nhân và hậu quả.

Thídụ như lâm bệnh, là do những nguyên nhân chính xác. Ta phảicó tiếp xúc với vi trùng và cơ thể ta đủ yếu để chovi trùng có thể bám vào và nảy nở. Có mối liên hệ nhấtđịnh giữa nhân (vi trùng và cơ thể yếu) và quả (chứngbệnh), vì ta biết rằng vi trùng tấn công những bộ phậncủa cơ thể và làm cho ta bệnh. Nhưng chúng ta không thấycó liên hệ nào giữa sự việc đeo một lá bùa với việctrở nên giàu có hay thi đậu.

Phậtgiáo dạy rằng bất luận chuyện gì xảy đến cho ta đềudo một hay nhiều nguyên nhân, chứ không do ngẫu nhiên, thờivận rủi may hay số mạng. Người chú trọng đến thời vậnthường muốn được một điều gì ­ tiền bạc hoặc củacải. Đức Phật dạy rằng điều quan trọng hơn, mà ta cầnphải quan tâm, là trau giồi và phát triển tâm trí:

"Họcsâu hiểu rộng,
nghềnghiệptin xảo,
Đượcrènluyện đúng mức
vànóiđúng chánh ngữ:
Đólàvận mạng tốt nhất.

Phụngdưỡng cha mẹ,
thươngyêunuôi nấng vợ con
Vàsốngtheo chánh nghiệp:
Đólàvận mạng tốt nhất.

Quảngđại bố thí,
côngminhchánh trực,
Giúpđỡhọ hàng quyến thuộc
vàsốngđúng chánh mạng:
Đólàvận mạng tốt nhất.

Tránhxa hành động bất thiện, say sưa,
Vànghiêmtrì giới luật:
Đólàvận mạng tốt nhất.

Kỉnhmộ, khiêm tốn, tri túc, tri ân
Vàthànhkính lắng nghe
GiáoPhápcao thượng:
Đólàvận mạng tốt nhất."

(KinhĐại hạnh phúc, Tiểu bộ)