Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. quangduc@quangduc.com* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

6. Sáng và tối

21/02/201115:20(Xem: 3517)
6. Sáng và tối

SỐNG THIỀN
Nguyên Minh

CHƯƠNG I: CUỘC SỐNG NHIỆM MẦU

Sáng và tối

Khi chúng ta thật sự duy trì được chánh niệm, tức là sự tỉnh thức và nhận biết, tất cả những niệm tưởng sinh khởi, chuyển biến hay mất đi đều sẽ được theo dõi và quán sát.

Khi soi rọi ánh sáng chánh niệm vào một niệm tưởng, chúng ta vô hiệu hóa những tác động lôi cuốn, thôi thúc của nó.

Giả sử chúng ta nhớ đến một chuyện bực mình trước đây, thường thì chúng ta không chỉ nhớ đến không thôi, mà những cảm xúc tương ứng cũng sẽ theo với niệm tưởng ấy mà khởi lên. Đôi khi, chúng ta như sống trở lại trong những giây phút bực mình, khó chịu đó.

Khi chúng ta duy trì được chánh niệm thì sự việc hoàn toàn đổi khác. Niệm tưởng chỉ là niệm tưởng. Chúng không còn khả năng lôi kéo, cuốn hút chúng ta vào bất kỳ một trạng thái liên quan nào. Chúng chỉ có thể sinh ra, tồn tại và mất đi dưới ánh sáng của chánh niệm. Hay nói cách khác, chúng trở nên ngoan hiền, dễ chịu chứ không còn hung hãn, lắm chuyện như trước đây.

Mỗi một cảm xúc phát sinh trong ta cũng chịu tác động tương tự của chánh niệm. Chúng ta cũng có thể gọi nhờ đến chánh niệm ngay cả sau khi một cảm xúc khó chịu đã sinh khởi. Khi bạn buồn bực chẳng hạn. Tâm trạng buồn bực sẽ cướp đi của bạn sự thanh thản, yên ổn, và mang đến nhiều hệ quả khó chịu tất nhiên của nó. Khi biết mình đang buồn bực, bạn có thể gọi nhờ đến chánh niệm. Chánh niệm soi rọi một cách ôn hòa vào sự buồn bực trong lòng bạn, và bạn biết là mình đang buồn bực. Với tác động song hành khi chánh niệm được duy trì, sự buồn bực sẽ chỉ là buồn bực. Chúng hiện ra để được thừa nhận dưới ánh sáng chánh niệm, và chỉ thế mà thôi. Tuy bạn không dứt bỏ đi sự buồn bực, nhưng sự hiện diện của nó không còn có thể gây hại gì cho bạn cả. Nó có mặt đó như là một phần trong chánh niệm, và vì thế không còn có thể lôi kéo bạn chìm sâu vào những cảm xúc khó chịu khác như thường lệ. Bạn nhận biết được sự sinh khởi và tồn tại của nó, đồng thời cũng biết chắc là nó sẽ diệt mất đi. Quá trình đó được diễn ra một cách tự nhiên không cần đến bất cứ một sự can thiệp nào. Vì thế, bạn không có gì phải khó chịu với nó.

Mọi cảm xúc phát sinh ra trong lòng bạn, khi được đặt dưới sự soi rọi của ánh sáng chánh niệm cũng đều sẽ chịu một tác động tương tự.

Khi bạn thắp lên một ngọn đèn trong phòng tối, ánh sáng tỏa ra và bóng tối biến mất. Ta vẫn thường cho rằng ánh sáng đã đẩy lùi hoặc tiêu diệt mất bóng tối. Cách nhìn nhận này xuất phát từ sự chia tách giữa bóng tối và ánh sáng như là hai đối tượng trái ngược nhau. Thực ra vấn đề không hẳn là như vậy. Sáng và tối chỉ là hai hiện tượng thay đổi khác nhau mà không hề có sự đối kháng, xung đột. Khi ngọn đèn được thắp lên, bóng tối trở thành ánh sáng. Đó chỉ là một sự thay đổi về mặt hiện tượng mà thôi.

Khi chúng ta sống trong chánh niệm, chúng ta thắp lên một ngọn đèn sáng. Bóng tối vọng tưởng hay các cảm xúc buồn, vui, hờn, giận... không hề bị diệt mất đi, mà chúng được soi rọi để trở thành ánh sáng. Vì chúng trở thành ánh sáng, nên chúng không còn là những buồn, vui, hờn, giận... như trước đó, mà tự chúng cũng tỏa sáng lên ánh sáng chánh niệm.

Khi nhìn nhận theo cách này, chúng ta không ngồi thiền để “diệt trừ” các vọng tưởng hay cảm xúc của mình. Ta biết chúng là bóng tối đang tràn ngập trong tâm thức của ta. Ta chỉ lặng lẽ thắp lên ngọn đèn chánh niệm và rồi quán sát sự sinh khởi và chuyển hóa của chúng. Người ngồi thiền chỉ là để nhận biết những ý tưởng, cảm xúc của mình phát sinh, tồn tại, chuyển biến và diệt mất như thế nào. Quá trình đó được soi rọi bởi chánh niệm. Chúng ta không phán xét, đánh giá về từng ý tưởng, cảm xúc là đúng, sai, tà, chánh... Chúng ta chỉ cần biết đến sự hiện diện của chúng mà thôi. Một cái biết tự nó đã làm nên tất cả.

Khi ta biết, tức là ta làm chủ được những tư tưởng, cảm xúc, thay vì để cho chúng lôi kéo, sai khiến ta như thường tình. Vì thế, chỉ cần ta biết, ta sẽ thấy mọi việc chẳng có gì là nghiêm trọng hay đáng sợ nữa cả. Tất cả rồi tự nó sẽ tuần tự diễn ra. Như khi ta xem một cuốn phim, nếu buông thả vào chuyện phim, rồi ta sẽ buồn, vui, lo, sợ... theo với các nhân vật trong phim. Nhưng chỉ cần ta biết là mình đang xem phim, thì những buồn, vui, lo, sợ... đó tự nhiên không còn có thể tác động gì đến ta được nữa. Truyện phim rồi sẽ kết thúc, cũng như những tư tưởng, cảm xúc đã sinh khởi trong tâm ta không thể nào tồn tại mãi mãi. Ánh sáng chánh niệm giúp ta nhận thức đúng mọi việc và không bị cuốn hút vào dòng xoáy của chúng. Chính ngay trong ý nghĩa này, khi có được chánh niệm là bạn cũng bắt đầu có được sự an ổn, yên tĩnh trong tâm hồn.

 

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
02/10/2011(Xem: 6286)
Bạn thực hành các tư tưởng tích cực thật nhiều lần, và khi bạn có thể dần dần loại bỏ các tư tưởng tiêu cực thì điều này sẽ tạo ra các thực chứng.
13/09/2011(Xem: 7296)
Thiền - dù trải qua bao thế hệ thời đại theo thời gian và không gian, với quan niệm tu tập trong mọi tôn giáo có khác nhau - cũng chỉ là phương pháp thực hành để đến đích của đạo mình, nên gọi đồng tên thiền kèm theo đạo hoặc môn phái riêng và có nhiều tên đặt không giống nhau, ngay cả trong Phật giáo cũng có nhiều loại thiền. Tổ Sư Thiền có lẽ bắt đầu từ thời Trừng Quán (738-839), Tứ tổ Hoa nghiêm tông của Phật giáo Trung Hoa, sư Khuê Phong Mật Tông (780-842).
25/07/2011(Xem: 3171)
Người học về thiền này không nghỉ, không ngưng lại, luôn luôn quán sát hơi thở ra vào thì hộ trì được ba nghiệp thân, miệng, ý, gọi là giới học và định, tuệ.
25/07/2011(Xem: 4468)
Quyển "THIỀN QUÁN - Tiếng Chuông Vượt Thời Gian" là một chuyên đề đặc biệt giới thiệu về truyền thống tu tập thiền Tứ Niệm Xứ của đức Phật dưới sự hướng dẫn của thiền sư U Ba Khin.
23/07/2011(Xem: 3520)
Thiền Tiệm Ngộ là pháp hành từ tập trung trí và thức gom vào một đề mục duy nhất, hoặc dùng một đối tượng đặt ra do tư tưởng định trước.
23/07/2011(Xem: 5458)
Khi chấp nhận thực hành thiền, chúng ta phải có niềm tin sâu sắc vào khả năng của tâm chúng ta ngay từ lúc khởi đầu, và phải duy trì niềm tin ấy...
22/07/2011(Xem: 4675)
Ngày nay, Thiền tông đang phát triển nhanh ở nước Mỹ; ở những quốc gia phương Tây khác, thiền cũng được nhiều người quan tâm hơn, đặc biệt là giới trẻ. Tuy nhiên, dù có nhiều người cảm thấy thích thú đối với thiền ngay từ lúc đầu, nhưng chỉ có một số ít người theo đuổi cho đến mục đích cuối cùng. Tại sao như vậy? Tại vì sự quan tâm của họ không được xây dựng trên nền tảng vững chắc, nhiều người đã từ bỏ sự theo đuổi đối với thiền giữa chừng. Sự quan tâm của họ chỉ đơn thuần là sự tò mò, đến rồi đi, vào rồi lại ra một cách dễ dàng như là sự thay đổi áo quần vậy. Để kiên trì theo con đường của thiền, thì ngay từ đầu cần phải biết và rèn luyện ba nhân tố cốt lõi của thiền tập.
21/07/2011(Xem: 6775)
Tuy lớn lên trong gia đình Công Giáo, nhưng ‘nhà Chúa’ và ‘nhà Chùa’ không xa nhau và không tách biệt đối với tôi từ thưở nhỏ. Ở xóm tôi, thuộc huyện Gò Công, tỉnh Tiền Giang, nhà Chúa chỉ cách nhà Chùa có năm phút đi bộ. Chuông công phu và chuông nhà thờ ngân vang cả vùng, gửi qua bao tầng không gian những thông điệp hòa bình và tin yêu giữa một xã hội túng bấn cả hai.
17/07/2011(Xem: 3275)
Khuôn mặt chính của tông phái tiên phong nầy là Thiên Thai Trí Khải (538-597), người đã được nhìn nhận như một triết gia vĩ đại trong những triết gia Phật giáo ở Trung Hoa, có một chỗ đứng ngang hàng với Thomas Aquinas và Al-Ghazali, là những người đã lập thành hệ thống lề lối tư tưởng và phương pháp hành trì tôn giáo trong lịch sử thế giới. (Tiến sĩ David W. Chappell – Đại học Hawaii, Manoa)
01/07/2011(Xem: 2880)
Thở vào, tâm tĩnh lặng Thở ra, miệng mỉm cười An trú trong hiện tại Giờ phút đẹp tuyệt vời (An lạc từng bước chân- Thích Nhất Hạnh)
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Senior Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com ; http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
quangduc@quangduc.com , tvquangduc@bigpond.com
KHÁCH VIẾNG THĂM
110,220,567