2. Liệu thông minh có thức dậy?

Sự liên quan giữa tư tưởng và thông minh là gì? Những giới hạn của suy nghĩ bị quy định. Không chuyển động mới mẻ nào có thể xảy ra nếu “bộ não cũ kỹ” liên tục đang vận hành: “Tôi đang đi về hướng Nam, suy nghĩ tôi đang đi về hướng Bắc.” Sự nhận biết được những giới hạn của cái cũ kỹ là hạt giống của thông minh. Liệu “Cái mới mẻ” có thể được công nhận? Kích thước khác hẳn chỉ có thể vận hành qua thông minh.

Krishnamurti: Ngày hôm qua chúng ta đã cùng nhau nói chuyện về tầng ý thức bên trong, tầng ý thức bên ngoài, và nội dung của ý thức và phải làm gì cho nó? Chúng ta sẽ tiếp tục chủ đề đó phải không? Hay sáng nay bạn muốn bàn luận một chủ đề khác?

Người hỏi: Tiếp tục chủ đề đó.

Krishnamurti: Bạn chắc chắn chứ?

Người hỏi: Ồ, tôi muốn bàn luận thêm một chút về thông minh và tư tưởng, sự liên quan giữa chúng và sự yên lặng và chết.
Krishnamurti: Bây giờ chúng ta hãy lặp lại rõ ràng câu hỏi. Quý ông kia đang hỏi: sự liên quan giữa thông minh và tư tưởng, sự yên lặng và chết là gì. Bạn muốn bàn luận điều đó phải không?

Người hỏi: Chúng ta có thể tìm hiểu về tự do. Và liệu tự do có thể tồn tại trong một xã hội hiện đại.

Krishnamurti: Anh ấy nói, tôi muốn tìm hiểu tự do là gì, và liệu tự do có thể tồn tại trong một xã hội hiện đại.

Người hỏi: Tôi thực sự không biết liệu chúng ta đã hoàn toàn bàn luận xong vấn đề của ngày hôm qua và liệu chúng ta đã thực sự tìm hiểu nó đến tận cùng.

Krishanmurti: Người hỏi nói, tôi không nghĩ chúng ta đã tìm hiểu đầy đủ vấn đề của động cơ, ý định sâu thẳm và vân vân.
Tôi không hiểu liệu chúng ta có thể bàn luận vấn đề của ý thức này sâu sắc hơn nữa bằng cách suy nghĩ thông minh và tư tưởng là gì, sự liên quan giữa thông minh và tư tưởng, và có lẽ sau đó nếu chúng ta có thể tìm hiểu thêm sự yên lặng và sự liên quan của nó với chết. Nhưng trước khi chúng ta tìm hiểu điều đó, có nhiều sự việc liên quan đến điều gì chúng ta đã bàn luận ngày hôm qua. Và tôi không biết liệu bạn đã tự-thâm nhập sâu thẳm trong nó và bạn đã hiểu rõ điều gì, hay nó là một sự thật nhiều đến chừng nào.

Ngày hôm qua chúng ta đã nói, hầu hết chúng ta đều bị quy định bởi văn hóa, bởi môi trường sống, bởi thực phẩm, quần áo, và vân vân. Chúng ta bị quy định. Tình trạng bị quy định là nội dung của ý thức và ý thức là tình trạng bị quy định. Tư tưởng có liên quan gì với tình trạng bị quy định đó? Và liệu có thể có thông minh nơi nào có tình trạng bị quy định? Đúng chứ thưa bạn?
Người ta ý thức được rằng nếu người ta đã tự-tìm hiểu đầy đủ một cách hoàn toàn khách quan, không phải bằng bất kỳ loại chỉ trích hay bênh vực nào, nếu người ta đã quan sát về chính mình người ta thực sự nhận ra rằng người ta đã bị quy định, một cách hời hợt hay sâu thẳm phía bên trong. Và liệu có thể không những làm tự do khỏi tình trạng bị quy định sâu thẳm, mà có lẽ là kết quả của gia đình, toàn bộ sự tích lũy của chủng tộc, những ảnh hưởng mơ hồ nhưng còn cả đã thâm nhập rất sâu, liệu rằng cái trí có khi nào được tự do khỏi tất cả điều đó? Đó là một câu hỏi. Và nếu nó bị quy định liệu cái trí có thể tự-cởi bỏ chính nó hoàn toàn hay không? Hay – đây có lẽ là một câu hỏi liên quan – liệu cái trí có thể tự-ngăn ngừa vĩnh viễn, không qua kháng cự, khỏi tình trạng bị quy định? Bạn theo kịp chứ? Có hai nghi vấn này mà bạn phải tìm hiểu sáng nay. Sự liên quan giữa tư tưởng và thông minh, và điều gì được nói cũng bao hàm sự yên lặng và chết. Chúng ta sẽ tìm hiểu tất cả điều này, nếu chúng ta có thể, chúng ta sẽ giải thích trọn vẹn mọi vấn đề này.

Tại sao cái trí luôn luôn bị quy định? Có phải vì nó quá nhạy cảm, quá dễ bị tổn thương, nó giống như một vật mỏng manh dễ vỡ, và trong sự liên hệ nó luôn luôn bị tổn thương, luôn luôn bị quy định, và liệu tình trạng bị quy định đó có thể vĩnh viễn được xóa sạch. Vì vậy người ta nhận ra rằng cái trí bị quy định, chính bộ não bị quy định – thời gian được tiến hóa qua những thế kỷ này sang những thế kỷ khác, và bộ não là kho lưu trữ ký ức, bạn có thể tự-quan sát nó, bạn không cần đọc những quyển sách triết lý hay tâm lý, ít ra tôi không đọc, mặc dù bạn có lẽ đọc. Và nó luôn luôn đang phản ứng, bộ não mà đã tiến hóa qua thời gian, mà là quá khứ, mà là sự tích lũy của ký ức, trải nghiệm, hiểu biết, phản ứng đến thách thức nào ngay lập tức theo tình trạng bị quy định của nó, hời hợt hay sâu thẳm. Tôi nghĩ điều này là rõ ràng.
Bây giờ liệu sự phản ứng từ quá khứ đó có thể được trì hoãn để cho có một khoảng ngừng giữa sự thách thức và sự phản ứng? Không khó khăn lắm, phải không? Đó là, người ta đã được nuôi dưỡng – tôi đang đưa ra một tình trạng quy định rất hời hợt – trong một văn hóa đặc biệt, trong một niềm tin hay khuôn mẫu đặc biệt, và khi niềm tin hay khuôn mẫu đó bị nghi ngờ liền có sự phản ứng tức khắc tùy theo nền tảng quá khứ của người đó. Tôi đang hỏi: liệu sự phản ứng đó có thể được trì hoãn để cho có một khoảng ngừng giữa sự thách thức và sự phản ứng. Điều đó khá đơn giản, phải vậy không, không à? Bạn nói tôi là một người ngu xuẩn – phản ứng của tôi là ngay tức khắc, nói bạn là một người khác, hay tức giận bạn, hay điều này hay điều kia. Bây giờ khi bạn nói tôi là một người ngu xuẩn, liệu có một khoảng ngừng giữa tôi nghe bạn nói và sự phản ứng của tôi, một khoảng không gian – đúng chứ – để cho bộ não đủ yên lặng để phản ứng trong một cách khác? Tôi có đang trình bày rõ ràng hay không?

Người hỏi : Hay để quan sát phản ứng riêng của nó.

Krishnamurti: Hãy chờ một chút thưa bạn, hãy ngừng một chút, một khoảnh khắc thôi. Bộ não luôn luôn phản ứng tùy theo tình trạng bị quy định của nó, tùy theo những hình thức bị kích động khác nhau của nó, nó luôn luôn năng động. Bộ não là sự phản ứng của thời gian, ký ức, bộ não là nội dung của nó. Đúng chứ? Toàn quá khứ được chứa đựng trong bộ não. Nếu bộ não có thể tự kiềm chế và không phản ứng ngay tức khắc, vậy thì có một khả năng của một phản ứng mới mẻ. Đúng chứ?

Người hỏi: Nhưng chính thời gian này là sự phản ứng.

Krishanmurti: Không thưa bạn, bạn đang không hiểu rõ sự trình bày của tôi. Đừng đưa tôi vào những từ ngữ, chỉ nhìn vào ý nghĩa trong lúc này.
Bộ não vận hành trong thói quen cũ kỹ được thiết lập bởi văn hóa tôi sống, hay bởi những thừa hưởng chủng tộc quá khứ và vân vân, luôn luôn điều đó phản ứng, đang nhận xét, đang đánh giá, đang tin tưởng, đang không tin tưởng, đang thảo luận, đang tức giận, hung bạo, thành kiến, đó luôn luôn là sự phản ứng của nó đến bất kỳ kích thích nào, đang bảo vệ, đang phủ nhận và vân vân. Tôi đang tự-hỏi chính tôi, liệu bộ não đó có thể tạm thời không vận hành và không phản ứng ngay tức khắc? Đúng chứ? Tôi đang hỏi, tôi không biết, tôi sẽ tìm ra. Bộ não không thể bị phủ nhận khỏi hiểu biết quá khứ của nó, nó phải có hiểu biết quá khứ – tôi không biết liệu bạn đang gặp gỡ tất cả điều này – nếu không nó không thể vận hành. Vì vậy tôi đang tự-hỏi liệu bộ não cũ kỹ đó, sẽ cho phép chính nó được yên lặng để cho một bộ phận mới mẻ có thể vận hành? Đúng chứ? Khi bạn nịnh nọt tôi bộ não cũ kỹ nói, ồ tuyệt vời quá. Nhưng liệu bộ não cũ kỹ đó có thể lắng nghe điều gì bạn đang nói, sự nịnh nọt, và không phản ứng để cho có lẽ một chuyển động mới mẻ có thể xảy ra? Đúng chứ? Đúng chứ thưa bạn? Chuyển động mới mẻ đó chỉ có thể xảy ra khi có sự yên lặng, không phải bộ máy đang vận hành dựa vào quá khứ. Điều đó rõ ràng? Rõ ràng trong ý nghĩa bạn tự nhìn vào chính bạn thưa bạn, nếu không chẳng có gì vui vẻ cả. Tôi không đang giải thích cho tôi, chúng ta đang cùng nhau làm việc. Tôi phát hiện rằng khi người ta tìm hiểu những hoạt động của người ta, bộ não cũ kỹ luôn luôn đang phản ứng như một người Thiên chúa giáo, như một người Tin lành giáo, hay bất kỳ người nào, hay tùy theo hiểu biết bị giới hạn của nó, truyền thống của nó, sự thừa hưởng chủng tộc của nó, và khi cái đó đang vận hành không có gì mới mẻ có thể xảy ra được. Đúng chứ? Bây giờ tôi muốn tìm ra liệu bộ não đó có thể yên lặng, bộ não cũ kỹ, để cho chuyển động mới mẻ có thể xảy ra. Đúng chứ? Tôi muốn tìm ra. Tôi chỉ có thể tìm ra khi trong sự liên hệ với người khác, nhìn ngắm bộ não cũ kỹ đang vận hành, và bộ não cũ kỹ hiểu rõ sự thật rằng nó phải yên lặng với mục đích để cho một sự vận hành mới mẻ có thể xảy ra.

Bộ não không đang tự-ép buộc chính nó phải yên lặng. Nếu nó đang tự-ép buộc chính nó phải yên lặng, vậy thì nó vẫn là sự vận hành của quá khứ. Trong đó có phân chia, có xung đột, có kỷ luật và mọi chuyện như thế. Nhưng nếu bộ não cũ kỹ hiểu rõ hay thấy sự kiện, sự thật rằng chừng nào nó còn liên tục phản ứng đến bất kỳ kích thích nào, nó phải vận hành theo những phương hướng cũ kỹ. Nếu bộ não cũ kỹ thấy được sự thật của điều đó, vậy thì bộ não cũ kỹ đó trở nên yên lặng. Chính là sự thật mà tạo ra sự yên lặng, không phải ý định để được yên lặng. Bạn nắm bắt được điều này không?

Bởi vì bạn thấy, thưa các bạn, nó là một câu hỏi rất lý thú, bởi vì người ta phát giác có những phần nào đó trong bộ não mà không bao giờ bị quy định. Bạn có lẽ nói, làm sao ông biết được? Tự nhiên thôi. Tôi chỉ biết nó bởi vì nó đã xảy ra cho người nói. Bạn có lẽ tin nó, hay không tin nó. Chỉ cần nắm bắt sự kiện. Tôi đang hỏi tại sao bộ não phải luôn luôn đang vận hành trong khuôn mẫu cũ kỹ này. Nếu nó không vận hành trong khuôn mẫu cũ kỹ của nó, nó đặt ra một khuôn mẫu mới mẻ tùy theo những ký ức của nó và đặt ra một khuôn mẫu mới mẻ đối nghịch với khuôn mẫu cũ kỹ. Đúng chứ? Bạn không đang theo kịp tất cả điều này sao? Không à?

Người hỏi: Làm thế nào ông biết rằng ông không bị quy định?

Krishnamurti: Ồ chúa ơi! Bạn thấy, tôi không nên mang vào điều đó. Tôi đã nghĩ rằng bạn không thể nắm được nó. Không sao đâu, hãy để đó trong chốc lát, chúng ta sẽ giải thích nó.

Bạn thấy rằng chúng ta chỉ sử dụng một phần rất, rất nhỏ của bộ não – đúng chứ – và phần rất nhỏ đó là quá khứ. Phải có và có những phần của bộ não mà không vận hành gì cả, mà lan rộng, trống không, mới mẻ. Đúng chứ? Bạn biết gì về điều đó? Đừng đồng ý với điều này. Chúng ta chỉ biết bộ não cũ kỹ đang vận hành khi bạn nhận biết được nó. Bây giờ tôi đang hỏi liệu bộ não cũ kỹ đó có thể bất động bởi một kích động, để cho một phản ứng mới mẻ có thể hiện diện? Đó là câu hỏi của tôi. Tôi biết – người ta biết bộ não cũ kỹ, hoặc hời hợt hay sâu thẳm, bị quy định. Đúng chứ? Không có nghi ngờ gì về điều đó – đúng chứ? Có bất kỳ nghi ngờ nào không?

Ngưòi hỏi: Làm thế nào ông có thể nói về tình trạng bị quy định nếu ông nói rằng ông không bị quy định?

Krishnamurti: Đừng bận tâm về tôi thưa bạn. Tôi đã nói rằng hãy bỏ nó lại, hãy quẳng nó vào sọt rác. Chúng ta hãy bắt đầu. Bạn thấy rằng chúng ta đang quay lại điều gì đó mà bạn đã không hiểu rõ. Có lẽ bạn sẽ hiểu rõ nó. Đừng mang điều đó vào, nếu tôi mang điều đó vào, tôi xin lỗi. Quên nó đi!

Tôi đang tự-hỏi tại sao bộ não cũ kỹ luôn luôn năng động, đang phản ứng tùy theo nền tảng quá khứ của nó, mà là tình trạng bị quy định. Và câu hỏi kế tiếp là: làm thế nào bộ não đó, mà bị quy định quá nhiều, không luôn luôn đáp trả đến bất kỳ kích động nào, tạm ngừng lại một chút? Được chứ? Ngừng lại một chút – tôi xin phép tiếp tục? Bạn dường như bị mất hút.

Người hỏi: Điều đó rất rõ ràng.

Krishnamurti: Rất rõ ràng à?

Người hỏi: Đúng.

Krishnamurti: Cám ơn chúa! Và người ta phát giác khi có sự cần thiết, sự khẩn cấp, và sự quan trọng của vấn đề nào mà đòi hỏi thật khẩn thiết, bộ não có ngừng lại. Đúng chứ? Bộ não cũ kỹ, để cho một chất lượng mới mẻ của cái trí, của bộ não mà chưa bao giờ tiếp xúc được, vận hành? Điều này đã xảy ra, đây không chỉ là trải nghiệm của tôi. Bất kỳ người khoa học đứng đầu nào – người khoa học đứng đầu, không phải một người khoa học mà là nô lệ cho những chính phủ, họ là những lái buôn, những người đó không là những người khoa học gì cả – nhưng những người khoa học đứng đầu mà được tự do khỏi những chính phủ và những đòi hỏi của những chính phủ và những môi trường sống, và sự khao khát thành công, chức vụ và vân vân, anh ấy đúng là đã đặt ra nghi vấn này, bởi vì nếu không làm thế nào anh ấy khám phá được những sự việc mới mẻ. Nếu bộ não cũ kỹ luôn luôn đang vận hành, nó không thể khám phá bất kỳ điều gì mới mẻ. Vì vậy chỉ khi nào bộ não cũ kỹ được yên lặng thì cái gì đó mới mẻ được nhìn thấy. Đúng chứ? Giống như con người phát minh ra máy bay phản lực, mặc dù anh ấy có hiểu biết nhiều về hệ thống đốt cháy bên trong, pít-tông, mặc dù anh ấy biết tất cả điều đó, anh ấy phải tìm ra cái gì đó mới mẻ, và vì vậy bộ não cũ kỹ đã nói, được rồi tôi sẽ làm bặt tăm tất cả hiểu biết mà tôi đã thâu lượm, tôi sẽ nhìn nó, mà có nghĩa bộ não cũ kỹ phải yên lặng. Và trong trạng thái yên lặng đó, cái gì đó mới mẻ được khám phá. Đây là một sự thật, bạn không cần tranh luận với tôi. Bây giờ không ép buộc bộ não, làm thế nào sự yên lặng đó hiện diện, và bộ não tự nguyện yên lặng? Bạn đã hiểu rõ chứ thưa bạn?

Tôi muốn tìm ra liệu bộ não thấy được sự thật rằng chừng nào nó còn vận hành trong khuôn mẫu cũ kỹ, nó không bao giờ có thể khám phá bất kỳ cái gì đó mới mẻ. Nó có thể khám phá cái gì đó mới mẻ chỉ khi nào nó thấy được sự thật rằng cái cũ kỹ không bao giờ tìm được cái mới mẻ và thế là cái cũ kỹ trở nên yên lặng. Sự thật làm cho nó yên lặng không phải nó ao ước được yên lặng. Đúng chứ? Nếu điều đó rất rõ ràng, vậy thì liệu trạng thái yên lặng đó có thể luôn luôn vận hành mà không phải tình trạng bị quy định cũ kỹ, và tình trạng bị quy định cũ kỹ cùng hiểu biết của nó vận hành chỉ khi nào cần thiết? Bạn có nắm bắt được câu hỏi của tôi đúng cách không? Bạn có được câu hỏi của tôi chứ?

Người hỏi: Ông nói, “Luôn luôn vận hành” phải không? Liệu điều đó không mang lại sự xung đột?

Krishnamurti: Luôn luôn. Làm ơn lắng nghe thưa bạn. Tôi không nói rằng nó phải, tôi muốn tìm ra. Tôi đang tìm hiểu. Tôi không đang nói rằng nó phải yên lặng. Tôi thấy bộ não cũ kỹ phải vận hành. Đúng chứ? Trái lại tôi không thể về nhà, trái lại tôi không thể nói tiếng Anh, lái một chiếc xe hơi, nhận ra bạn. Đúng chứ? Bộ não cũ kỹ phải vận hành, làm việc. Và chừng nào bộ não cũ kỹ không yên lặng, không sự việc mới mẻ nào có thể được thấy. Rõ ràng, tôi đã giải thích. Đúng chứ? Các bạn đã ngủ à? Các bạn đang theo kịp chứ?
Người hỏi: Có chứ.

Krishnamurti: Tôi đang tự-hỏi: sự liên hệ giữa chất lượng mới mẻ của bộ não mà vận hành trong yên lặng và sự liên hệ của nó với cái cũ kỹ là gì? Cái cũ kỹ là tư tưởng. Đúng chứ? Cái cũ kỹ là bộ sưu tập của những ký ức và bất kỳ đáp trả nào tùy theo ký ức đó đều là tư tưởng, và tư tưởng đó phải vận hành, nếu không bạn không thể làm gì cả.

Người hỏi: Thưa ông, ông đang thực hiện những phân chia phải không?

Krishnamurti: Không, không phải đâu. Không, không. Không, nó không là phân chia. Nó giống như một ngôi nhà, nó giống như một cái lều. Cái lều là toàn bộ sự việc nhưng có những phân chia trong nó.

Người hỏi: (Nghe không rõ)

Krishnamurti: Không, không. Bạn sai lầm rồi thưa bạn. Bạn đang mất đi mấu chốt quan trọng. Bạn đã không chuyển động. Ồ chúa ơi! Bạn nắm được nó chưa thưa bạn?

Người hỏi: Hãy cho vài ví dụ.

Krishnamurti: Tôi không cho những ví dụ thưa bạn. Tôi bị mất hút cùng những ví dụ. Tôi đã khám phá hai sự việc thưa bạn. Chúng ta đã khám phá hai sự việc. Rằng bộ não cũ kỹ là bộ não bị quy định, mà đã tích lũy hiểu biết qua hàng thế kỷ này sang hàng thế kỷ khác. Đó là bộ não cũ kỹ mà chúng ta sẽ gọi nó trong thời điểm này. Chỉ đang cho nó một cái tên, không còn gì thêm nữa, chỉ đang cho nó một cái tên, không phân chia như là cái cũ kỹ và cái mới mẻ, chỉ chuyển tải ý nghĩa rằng có toàn cấu trúc này của bộ não, một phần của nó là cái cũ kỹ, mà không có nghĩa rằng nó được tách khỏi cái mới mẻ. Điều đó khác hẳn.

Người hỏi: Nhưng ngày hôm qua ông đã nói rằng chúng ta nhận biết . . .

Krishnamurti: Chờ đã thưa bạn. Chúng ta quay trở lại điều đó. Chúng ta sẽ quay trở lại toàn câu hỏi của ý thức. Tôi không đang tự-mâu thuẫn. Nếu tôi đang mâu thuẫn với điều gì tôi đã nói ngày hôm qua – tôi sẽ bảo với bạn rằng tôi đang mâu thuẫn. Tôi không là một người ngu xuẩn như thế. Tôi sẽ tìm hiểu nó.

Bây giờ tôi đang nói với chính tôi: tôi thấy yếu tố này, nếu bộ não cũ kỹ đang vận hành không gì mới mẻ có thể được khám phá. Cái mới mẻ chỉ có thể được khám phá khi cái cũ kỹ yên lặng. Và cái cũ kỹ chỉ có thể yên lặng khi nó thấy được sự thật rằng cái mới mẻ không thể được khám phá bởi cái cũ kỹ. Đúng chứ? Khi cái cũ kỹ thấy được sự thật của điều đó, vậy thì nó yên lặng. Đúng chứ? Chúng ta có cùng nhau không?

Bây giờ nó đã được chứng thực bởi những người khoa học, bởi những người khác, rằng một sự việc mới mẻ có thể được khám phá chỉ khi nào cái cũ kỹ yên lặng. Đúng chứ? Đó là khi cái cũ kỹ biết được tất cả hiểu biết của bộ máy đốt cháy bên trong, khi nó muốn khám phá cái gì đó mới mẻ, chắc chắn cái cũ kỹ phải yên lặng. Bây giờ chúng ta đã khám phá được sự thật này: cái cũ kỹ phải yên lặng một cách tự nhiên để khám phá cái gì đó mới mẻ. Đúng chứ, thưa bạn?

Người hỏi: Sự khám phá được thực hiện bởi cái mới mẻ hay cái cũ kỹ?

Krishnamurti: Sự khám phá được thực hiện bởi cái mới mẻ hay cái cũ kỹ?

Người hỏi: Không bởi hai cái này.

Krishnamurti: Hãy trả lời nó thưa bạn. Bộ não của tôi – bạn thấy – bây giờ hãy chờ một chút! Bộ não của tôi nói, tôi thực sự không biết liệu nó đến hay không đến, tôi sẽ tìm ra. Đúng chứ? Bạn đã đặt một câu hỏi, đó là, liệu bộ não cũ kỹ nhận ra được cái mới mẻ – đúng chứ thưa bà – hay cái mới mẻ sử dụng cái cũ kỹ? Bạn theo kịp điều này chứ thưa bạn? Làm ơn thưa bạn, bạn không thâm nhập điều này bởi vì bạn đã không theo kịp. Hãy yên lặng. Bạn không thâm nhập vào nó.

Bộ não cũ kỹ yên lặng bởi vì nó đã hoàn toàn hiểu rõ rằng nó không bao giờ có thể khám phá được bất kỳ điều gì mới mẻ, không sự việc mới mẻ nào có thể xảy ra. Chúng ta thậm chí sẽ không dùng từ ngữ “khám phá”. Không chuyển động mới mẻ nào có thể xảy ra nếu cái cũ kỹ đang liên tục vận hành. Cái cũ kỹ hiểu rõ sự thật của nó và yên lặng. Và một chuyển động mới mẻ, một biến cố mới mẻ xảy ra. Chuyển động mới mẻ đó, liệu nó được công nhận bởi cái cũ kỹ hay chính chuyển động đó mở cánh cửa cho cái cũ kỹ sử dụng nó. (Ồ chúa ơi, các bạn bị mắc kẹt ở đây, tất cả các bạn, phải không?) Hãy theo dõi thưa bạn, điều này thực sự rất quan trọng. Nó thực sự rất quan trọng, bạn hãy tha thứ cho tôi khi nói như thế, thậm chí nếu bạn không theo kịp nó, nó thực sự rất quan trọng, bởi vì tôi muốn tìm ra một cách sống mới mẻ, một cách sống hoàn toàn mới mẻ. Và tôi nhận ra rằng cách sống cũ kỹ là khủng khiếp, xấu xa, hung tợn, bạo lực và mọi chuyện như thế, cách sống cũ kỹ. Tôi phải tìm ra một cách mới mẻ – không phải một cách, một kích thước mới mẻ mà không liên quan đến cái cũ kỹ. Đúng chứ? Bất kỳ chuyển động nào về phần cái cũ kỹ để khám phá ra một kích thước khác biệt là không thể được. Vì cái cũ kỹ đó nhận ra điều này, bất kỳ chuyển động nào từ nó không thể khám phá được một kích thước mới mẻ, thế là nó trở nên yên lặng. Đúng chứ? Bây giờ điều gì xảy ra trong sự yên lặng đó? Chúng ta hãy tiếp tục theo hướng đó.

Điều gì xảy ra khi bộ não cũ kỹ đã hiểu rõ rằng nó không thể tìm ra một kích thước mới mẻ, điều gì xảy ra khi nó đã nhận ra việc đó? Đúng chứ? Điều gì xảy ra? Tôi đang hỏi: điều gì xảy ra thưa bạn? Bạn nói quá nhiều, bạn bảo cho tôi đi?

Người hỏi: Bộ não cũ kỹ không còn dựa vào ký ức của nó.

Krishnamurti: Không, thưa bạn. Không, thưa bạn. Tất cả điều đó là ký ức, từ ngữ, phản ứng, cố gắng nắm bắt cái mới mẻ vẫn là một phần của cái cũ kỹ. Và tôi đã nói khi cái trí đã hiểu rõ rằng không có điều gì mới mẻ nó có thể khám phá được, nó tự nhiên trở nên yên lặng. Đó là một sự thật. Đúng chứ? Đó là một sự thật, không phải một sáng chế. Bây giờ điều gì xảy ra khi bộ não cũ kỹ tuyệt đối yên lặng? Đó là câu hỏi kế kiếp của tôi.

Người hỏi: Nó sẽ cô đơn.

Krishnamurti: Không, đừng sáng chế thưa bạn. Nếu bạn không trải nghiệm điều này, đừng phỏng đoán.

Người hỏi: Hành động.

Krishnamurti: Quý ông kia nói, hành động. Tôi không biết bạn có ý gì?

Người hỏi: Có không gian khi nó yên lặng.

Krishnamurti: Bây giờ hãy chờ một chút. Khi bộ não cũ kỹ yên lặng, quý ông kia nói có không gian. Chúng ta hãy tìm hiểu nó. Bạn có ý gì qua từ ngữ không gian?

Người hỏi: Trống không.

Krishnamurti: Trống không. Đúng chứ? Khi cái trí cũ kỹ hoàn toàn yên lặng, chúng ta đang hỏi điều gì xảy ra. Đúng chứ? Thưa bạn, làm ơn đừng sáng chế, đừng phỏng đoán, hãy quan sát. Bộ não cũ kỹ của bạn yên lặng phải không?

Người hỏi: Không.

Krishnamurti: Tôi đang lạc đề.

Người hỏi: Nhưng liệu ông có thể đặt câu hỏi đó? Nếu bộ não cũ kỹ yên lặng, ông có thể đặt câu hỏi đó hay sao?

Krishnamurti: Tôi đang hỏi bạn. Có lẽ nó là một câu hỏi sai nhưng chúng ta phải tìm ra.

Người hỏi: Chắc chắn nó không đặt ra câu hỏi đó bởi vì . . .

Krishnamurti: Thưa bạn tôi đang hỏi.

Người hỏi: Phần nào của bộ não không được sử dụng?

Krishnamurti: Anh ấy đang nói, hãy lắng nghe điều gì anh ấy đang nói. Khi bộ não cũ kỹ yên lặng, có lẽ một phần mới mẻ của bộ não mà đã không được sử dụng bắt đầu vận hành. Chỉ lắng nghe nó. Đúng chứ? Đó là, chúng ta chỉ đang vận hành bởi một phần rất nhỏ của bộ não chúng ta. Và khi cái phần nhỏ nhoi đó của bộ não yên lặng, phần còn lại của bộ não có lẽ năng động. Hay nó luôn luôn đã năng động nhưng chúng ta không biết nó năng động bởi vì một phần mà đã tích lũy hiểu biết, truyền thống, thời gian, phần đó luôn luôn năng động, năng động vượt trội hơn và vì vậy chúng ta không biết phần khác gì cả – mà có lẽ cũng có hoạt động riêng của nó. Đúng chứ? Bạn theo kịp điều này không?

Đây thực sự là một câu hỏi rất lý thú. Làm ơn hãy trao những cái trí của các bạn đến điều này một chút xíu, đừng lạc đề và nói rằng tôi không hiểu rõ và bỏ qua nó. Hãy vận dụng vào. Bạn thấy rằng vì đã sử dụng bộ não cũ kỹ nhiều đến nỗi chúng ta không bao giờ suy nghĩ đến bất kỳ phần còn lại nào của bộ não đó. Và cái phần đó mà có lẽ có một chất lượng của một kích thước khác hẳn là gì? Và tôi nói rằng chất lượng của một kích thước khác hẳn có thể được khám phá khi bộ não cũ kỹ thực sự yên lặng. Đó là tất cả quan điểm của tôi. Bạn theo kịp không? Khi bộ não cũ kỹ hoàn toàn yên lặng, không phải làm cho yên lặng, nhưng tự nhiên nó đã hiểu rõ rằng nó phải yên lặng và vì vậy nó yên lặng, khi nó đã hiểu rõ điều đó, vậy thì chúng ta phải tìm ra điều gì xảy ra khi bộ não cũ kỹ tuyệt đối yên lặng. Đúng chứ thưa bạn?

Bây giờ tôi sẽ tìm hiểu, không phải bạn. Đúng chứ? Bởi vì bộ não cũ kỹ của bạn không yên lặng. Đúng không? Bạn có đồng ý điều đó không? Bạn không biết. Nó đã không hiểu rõ sự cần thiết của hoàn toàn yên lặng bởi bất kỳ sự kích thích nào, dĩ nhiên ngoại trừ sự kích thích thuộc thân thể, đó là nếu bạn đâm một cái kim vào chân tôi nó sẽ phản ứng, lẽ tự nhiên. Nhưng khi không một ai đâm cái kim vào chân tôi, bộ não cũ kỹ có thể yên lặng, Đúng chứ? Bây giờ tôi muốn tìm ra chất lượng của bộ não mới mẻ là gì? Đúng chứ? Chất lượng mà bộ não cũ kỹ không thể công nhận. Đúng chứ? Nếu nó có thể công nhận cái mới mẻ vậy thì nó là một phần của cái cũ kỹ. Đúng chứ? Bởi vì bộ não cũ kỹ không thể công nhận bất kỳ cái gì mà nó đã không trải nghiệm, mà không là kết quả của ký ức. Đúng chứ? Vì vậy khi bộ não cũ kỹ công nhận, vậy thì nó vẫn là cái cũ kỹ. Đúng chứ? Điều đó rõ ràng chứ? Vì vậy tôi đang hỏi: cái mới mẻ là gì? Bộ não cũ kỹ không biết bất kỳ điều gì về cái mới mẻ, vì vậy nó chỉ có thể nói, tôi thực sự không-biết. Đúng chứ? Chúng ta hãy tiến tới từ đó – một số bạn theo kịp điều này chứ?

Bộ não cũ kỹ nói rằng, tôi không thể tiếp xúc cái mới mẻ và tôi thực sự không-biết. Bởi vì tôi không thể tiếp xúc được nó, bởi vì tôi không thể công nhận nó, tôi sẽ không bị lừa dối bởi nó, tôi không-biết gì về nó. Đúng chứ? Tôi tuyệt đối không-biết gì về kích thước mới mẻ của bộ não mới mẻ này. Đúng chứ? Vì vậy khi bộ não cũ kỹ yên lặng và không thể công nhận và thế là nó chỉ có thể nói, tôi thực sự không-biết. Đúng chứ? Liệu bộ não cũ kỹ có thể ở nguyên trong trạng thái không-biết? Đúng chứ thưa bạn? Bởi vì nó đã nói rằng, suốt cuộc đời tôi đã vận hành cùng hiểu biết và công nhận, suốt cuộc đời khi vận hành theo lối đó tôi đã nói rằng tôi biết dựa vào điều gì tôi không biết, mà tôi sẽ học hành. Nhưng luôn luôn trong khuôn mẫu của biết. Bây giờ nó nói rằng, tôi thực sự không-biết bởi vì cái gì đó mới mẻ đang xảy ra, tôi thực sự không-biết. Cái mới mẻ không thể nào được công nhận. Do đó tôi vẫn chưa có liên quan với nó, tôi sẽ tìm ra. Điều này rõ ràng lắm chưa? Chúng ta có thể tiếp tục chứ?

Bây giờ bộ não mà nói, tôi không-biết, bản chất của không-biết – bạn theo kịp không thưa bạn? Bản chất của không-biết, đó là cái gì? Khi có một trạng thái không-biết, liệu có còn sợ hãi trong nó? Đó là chết. Bạn theo kịp không, thưa bạn? Khi bộ não cũ kỹ thực sự nói rằng, tôi không-biết, nó đã xóa sạch tất cả hiểu biết. Đúng chứ?

Người hỏi: Vâng.

Krishnamurti: Tất cả hiểu biết – đừng nói, vâng, thưa bà. Tôi đã hoàn toàn xóa sạch ý định của biết, muốn biết. Vì vậy có một lãnh vực mà trong đó bộ não cũ kỹ không thể vận hành bởi vì nó không-biết. Đúng chứ? Bây giờ lãnh vực đó là gì? Đúng chứ? Liệu lãnh vực đó có thể được diễn tả hay không? Nó chỉ có thể được diễn tả khi nào bộ não cũ kỹ nhận ra nó và diễn đạt nó thành lời, để truyền đạt. Đúng chứ thưa bạn. Vì vậy có một lãnh vực mà trong đó bộ não cũ kỹ không thể thâm nhập và đây không là một sáng chế, đây không là một lý thuyết, đây là một sự thật khi bộ não cũ kỹ nói, tôi thực sự không-biết một thứ gì về tất cả điều này. Mà có nghĩa không có một ý định để học hành về cái mới mẻ. Bạn thấy sự khác biệt chưa, thưa bạn? Vì vậy: bây giờ tôi muốn tìm ra, không phải bằng từ ngữ, bởi vì khoảnh khắc tôi dùng một từ ngữ tôi quay trở lại cái cũ kỹ. Vì vậy liệu có một hiểu rõ về một cái gì đó mới mẻ không phải bằng từ ngữ? Bạn theo kịp chứ? Không từ ngữ trong ý nghĩa của không sáng chế một từ ngữ mới, hay ý định diễn tả nó để nắm bắt nó và giữ chặt nó. Vì vậy tôi chỉ đang tìm hiểu, cái trí đang nhìn ngắm nó, nhìn ngắm cái gì đó mà nó không-biết gì cả. Đúng không? Liệu có thể được? Bạn hiểu rõ câu hỏi của tôi chứ? Tôi luôn luôn nhìn vào cái gì đó dựa vào học hành về nó, kháng cự nó, lẩn tránh nó, tẩu thoát khỏi nó, hay chế ngự nó. Bây giờ bộ não không đang làm bất kỳ thứ gì thuộc loại đó. Điều đó có thể được không? Bạn hiểu rõ chứ? Nếu không thể được, bạn không thể hiểu rõ cái khác lạ. Đúng chứ, thưa bạn?

Cái gì đó mà bộ não – mà bộ não cũ kỹ thông thể hiểu rõ và vì vậy bộ não cũ kỹ không thể biết hay thâu lượm hiểu biết, là gì – liệu có một cái gì như thế? Hay nó vẫn còn là một sáng chế của bộ não cũ kỹ đang muốn cái gì đó mới mẻ xảy ra? Đúng chứ? Nếu nó là một bộ não cũ kỹ đang muốn cái gì đó mới mẻ xảy ra, nó vẫn còn là bộ phận của bộ não cũ kỹ. Bây giờ tôi đã tìm hiểu nó trọn vẹn để cho bộ não cũ kỹ đã hiểu rõ cấu trúc và bản chất của nó và thế là tuyệt đối yên lặng, không muốn biết. Đó là nơi sự khó khăn bắt đầu.

Người hỏi: Thưa ông tôi nghĩ rằng đây chỉ là tình yêu.

Krishnamurti: Đừng thưa bạn, đừng sử dụng những từ ngữ. Bạn đang bỏ lỡ toàn sự việc. Tôi rất tiếc. Điều này nên thực sự được bàn luận với rất, rất ít người mà có thể thâm nhập vào điều này. Nó không thành vấn đề. Chúng ta sẽ tiếp tục.

Bạn biết không. Khi bạn gây nhiễu loạn, nó biến mất. Liệu có cái gì đó thực sự, không phải được tưởng tượng, không phải được sáng chế, không phải một lý thuyết, cái gì đó mà bộ não cũ kỹ không thể hiểu rõ, hay công nhận, hay muốn hiểu rõ? Liệu có bất kỳ cái gì giống như thế? Với người nói thì có, và vì vậy nó không có giá trị gì cả. Đúng chứ? Ông ta có lẽ tự-lừa dối mình, muốn ngồi trên bục giảng – nó không có giá trị gì cả. Nhưng nó có giá trị trong ý nghĩa chỉ dành cho bạn khám phá nó. Đúng chứ? Vì vậy bạn phải tìm ra sự liên quan là gì – làm ơn lắng nghe – điều gì là sự liên quan của cái mới mẻ, nếu bạn thấy được cái mới mẻ, với cái cũ kỹ và bởi vì cái cũ kỹ phải vận hành trong sống, một cách khách quan, một cách sáng suốt, không-cá nhân vì vậy có hiệu quả, sự liên quan của cái mới mẻ với cái cũ kỹ là gì? Liệu cái cũ kỹ nắm bắt được cái mới mẻ và vì vậy sống một sống khác hẳn? Hay cái mới mẻ vận hành trong cách mà cái cũ kỹ không thể công nhận và vận hành đó là một cách sống mới mẻ? Bạn đã nắm được nó, thưa bạn?

Chờ một tí thưa bạn. Hãy tìm hiểu chầm chậm. Hãy thư thả, nhìn ngắm. Bộ não này đã sống hàng ngàn năm, bộ não cũ kỹ này, cùng ý thức của nó; ý thức của bộ não cũ kỹ là nội dung của nó. Nội dung của nó có lẽ đã được thâu lượm một cách hời hợt hay là sâu sắc, và đó là bộ não cũ kỹ, cùng tất cả hiểu biết, cùng tất cả trải nghiệm của hàng thế kỷ sang thế kỷ của sự tiến hóa của con người. Và khi nó đang vận hành phía bên trong lãnh vực của ý thức đó nó không bao giờ có thể khám phá bất kỳ điều gì mới mẻ. Đó là một sự thật tuyệt đối, không phải một lý thuyết. Và vì vậy bất kỳ tìm hiểu nào vào tự do, vào tình yêu là gì, vào chết là gì – bạn theo kịp chứ – chúng ta chẳng biết gì cả, ngoại trừ ganh tị, ghen tuông, sợ hãi, mà là bộ phận của cái nội dung cũ kỹ. Vậy là bộ não cũ kỹ nhận ra sự giới hạn hoàn toàn của nó, trở nên yên lặng bởi vì nó đã phát hiện không có tự do trong nó. Đúng chứ? Và bởi vì nó đã phát hiện không có tự do trong nó, một bộ phận mới mẻ của bộ não vận hành. Tôi không biết liệu bạn hiểu rõ điều đó? Hãy nhìn thưa bạn, tôi đang đi về hướng nam, nghĩ rằng tôi đang đi về hướng bắc, và bỗng nhiên người ta khám phá hướng nam không là hướng bắc. Ở khoảnh khắc khám phá như vậy, có một sự đảo ngược hoàn toàn. Sự đảo ngược không phải thuộc cái cũ kỹ, nó hoàn toàn đảo ngược. Đúng chứ? Nó không phải đi về hướng bắc hay hướng nam, nó đang chuyển động trong một phương hướng hoàn toàn khác hẳn. Đó là khi nó khám phá rằng chuyển động của nó không bao giờ tạo ra tự do, ngay khoảnh khắc của sự khám phá có một chuyển động hoàn toàn khác hẳn, mà là tự do. Tôi không biết liệu bạn nắm được?

Tôi không biết liệu bạn đã hiểu rõ được bao nhiêu. Tôi rất xin lỗi.

Người hỏi: Thưa ông, ông có thể giải thích sự khác nhau giữa sự mãnh liệt để tìm ra và sự ham muốn của cái cũ kỹ để có cái mới mẻ.

Krishnamurti: Điều đó chúng ta đã tìm hiểu rồi, thưa bạn. Sự ham muốn của cái cũ kỹ để có cái mới mẻ vẫn còn là cái cũ kỹ, vì vậy sự ham muốn để có cái mới mẻ hay trải nghiệm cái mới mẻ – gọi nó là sự khai sáng, Thượng đế, bất kỳ điều gì bạn thích, nó vẫn còn là bộ phận của cái cũ kỹ, vì vậy điều đó nó vẫn còn là bộ phận của cái cũ kỹ, vì vậy không thành tựu được.

Người hỏi: Krishnaji, ông có nhận ra rằng ông đã giải thích về triết lý cao nhất và rằng, ở đây trong cái lều này, chúng ta thậm chí không thể có được sự liên hệ nhỏ nhoi nào với nhau.

Krishnamurti: Ông có nhận ra rằng ông đang nói về triết lý cao nhất và cùng lúc liệu ông biết rằng chúng ta hầu như không có bất kỳ liên hệ nào với nhau.

Người hỏi: Chúng ta là ai?

Krishnamurti: Chúng ta đã trải qua việc đó thưa bạn. Chúng ta là những con khỉ! Hãy nhìn, thưa bạn, hãy nhìn điều gì bạn nói, ông đang nói về triết lý cao nhất – không, nó không đang nói về triết lý cao nhất, nó là sự việc tinh khiết, nhưng điều đó không thành vấn đề – và bạn nói rằng ông đang nói về triết lý cao nhất và vẫn vậy ông có nhận ra rằng chúng ta không có liên hệ với nhau. Nếu bạn nhận ra rằng bạn thực sự không có liên hệ gì với người khác, thực sự không phải lý thuyết, rằng liên hệ của bạn với người khác không thể tồn tại chừng nào bộ não cũ kỹ còn vận hành – đúng chứ – bởi vì bộ não cũ kỹ vận hành trong những hình ảnh, những bức tranh, những biến cố thuộc quá khứ, những xảy ra; và khi những hình ảnh, hiểu biết, rất mạnh mẽ vậy thì sự liên hệ kết thúc, rõ ràng như thế – không à? Nếu tôi đã dựng lên một hình ảnh về bạn, mà là người vợ của tôi hay người bạn của tôi, người con gái của tôi hay bất kỳ ai, và hình ảnh đó, hiểu biết đó, mà là quá khứ, rõ ràng ngăn cản sự liên hệ. Liên hệ có nghĩa tiếp xúc trực tiếp, ngay tức khắc tại hiện tại, ở cùng mức độ, với cùng sự mãnh liệt, cùng sự đam mê. Và sự đam mê, sự mãnh liệt đó, ở cùng mức độ, không thể tồn tại nếu tôi có một hình ảnh về bạn và bạn có một hình ảnh về tôi. Chấm hết. Điều đó dành cho bạn để hiểu rõ nếu bạn có một hình ảnh về ai đó. Rõ ràng bạn có. Vì vậy hãy vận dụng đi, hãy làm việc để tìm ra. Đó là nếu bạn thực sự muốn có một sự liên hệ với một người khác – mà tôi nghi ngờ liệu có bất kỳ người nào – tất cả chúng ta đều ích kỷ kinh khủng, bị khép kín và nếu chúng ta muốn có một liên hệ với một người khác bạn phải hiểu rõ toàn cấu trúc của quá khứ, mà là điều gì chúng ta đang làm. Và khi thực hiện được điều đó bạn vĩnh viễn có một liên hệ hoàn toàn mới mẻ. Và sự liên hệ mới mẻ đó là tình yêu – không phải cái cũ kỹ, bạn biết, đang đánh trống!

Bây giờ: bạn thấy thưa bạn, điều gì là sự liên quan của tình yêu, mà là cái mới mẻ, mà là kích thước khác hẳn, mà không là biết, mà không thể bị nắm bắt bởi cái cũ kỹ, liên quan của cái đó trong sống hàng ngày là gì? Đúng chứ? Đó là câu hỏi của tôi, hãy bám lấy nó. Sự liên quan của chất lượng thuộc kích thước mới mẻ đó đối với sống hàng ngày của tôi là gì? Tôi đã tìm được kích thước đó, nó đã xảy ra, bởi vì tôi đã nói rằng bộ não cũ kỹ không bao giờ có thể được tự do, vì vậy bộ não cũ kỹ không có khả năng tìm ra sự thật là gì. Thế là bộ não cũ kỹ nói, toàn cấu trúc của tôi thuộc thời gian vì vậy tôi vận hành chỉ liên quan với mọi sự việc mà có thời gian – máy móc, ngôn ngữ, và mọi chuyện như thế, nhưng phần còn lại của bộ não sẽ hoàn toàn bất động. Đúng chứ? Và sự liên quan giữa hai phần đó là gì? Cái cũ kỹ có bất kỳ liên quan nào với tự do, tình yêu, cái không biết được? Nếu nó có liên quan – làm ơn hãy lắng nghe – nếu nó có liên quan với cái không-biết được vậy thì nó là bộ phận của cái cũ kỹ – nếu nó có liên quan – bạn theo kịp chứ? Nhưng nếu cái không biết được có liên quan với cái cũ kỹ vậy thì nó là một vấn đề hoàn toàn khác hẳn – tôi không hiểu liệu bạn thấy điều đó?

Chúng ta đang gặp gỡ nhau nơi nào đó? Câu hỏi của tôi là: sự liên quan giữa hai cái này là gì? Và ai muốn sự liên quan? Bạn đang theo kịp chứ? Ai đang đòi hỏi sự liên quan này? Cái cũ kỹ đang đòi hỏi sự liên quan. Đúng chứ? Nếu cái cũ kỹ đòi hỏi nó, vậy thì nó là bộ phận của cái cũ kỹ, vì vậy nó không có liên quan với cái mới mẻ. Đúng chứ? Tôi không hiểu bạn thấy vẻ đẹp của điều này? Cái cũ kỹ không có liên quan với tự do, với tình yêu, với kích thước này. Nhưng cái kích thước này, tình yêu, cái mới mẻ đó có thể có một liên quan với cái cũ kỹ, nhưng không phải ngược lại. Hãy thấy nó thưa bạn, được chứ?

Vì vậy sau đó câu hỏi của tôi là, sau đó bước kế tiếp là: hành động trong sống, trong sống hàng ngày là gì, khi cái cũ kỹ không có liên quan với cái mới mẻ nhưng cái mới mẻ đang thiết lập sự liên quan khi nó chuyển động trong sống? Bạn đã hiểu rõ câu hỏi của tôi chưa? Tôi đã – cái trí của tôi đã khám phá cái gì đó mới mẻ. Làm thế nào cái mới mẻ đó sẽ vận hành trong lãnh vực của cái đã được biết? Đúng chứ? Trong lãnh vực của cái đã được biết là bộ não cũ kỹ cùng tất cả những hoạt động của nó – bạn theo kịp không? – làm thế nào cái mới mẻ sẽ vận hành đây?

Người hỏi: Đó sẽ là nơi thông minh chen vào phải không?

Krishnamurti: Anh ấy nói đó là nơi thông minh chen vào. Bây giờ hãy đợi một chút thưa bạn, có lẽ bạn đúng. Khi bộ não cũ kỹ thấy rằng nó không bao giờ có thể hiểu rõ tự do là gì – đúng chứ – khi nó thấy rằng nó không thể khám phá cái gì đó mới mẻ, chính sự nhận biết rằng nó không thể, là hạt giống của thông minh, phải không? Đúng chứ? Đó là thông minh. Tôi không thể, tôi nghĩ rằng tôi có thể làm nhiều sự việc và tôi có thể trong một phương hướng nào đó, nhưng trong một phương hướng hoàn toàn mới mẻ tôi không thể làm bất kỳ điều gì cả. Sự phát hiện điều đó, thấy điều đó, là thông minh, rõ ràng là như thế.

Bây giờ sự liên quan của thông minh đó với cái mới mẻ là gì? Cái mới mẻ là bộ phận của ý thức thông minh lạ thường đó? Đúng chứ? Bây giờ tôi phải tìm ra chúng ta có ý gì qua từ ngữ “thông minh” – cái trí phải không bị trói buộc bởi những từ ngữ hay ý nghĩa gốc của từ ngữ “thông minh” đó. Vì vậy tôi chỉ đang tìm hiểu. Rõ ràng bộ não cũ kỹ, tất cả những thế kỷ này, nghĩ rằng nó có thể thực hiện điều đó, nó có thể có Thượng đế của nó, sự tự do của nó, mọi thứ nó đã muốn. Và đột nhiên khám phá rằng bất kỳ chuyển động nào của cái cũ kỹ vẫn còn là bộ phận của cái cũ kỹ, vì vậy thông minh là sự hiểu rõ rằng nó chỉ có thể vận hành trong lãnh vực của cái đã được biết. Chúng ta nói, sự phát hiện được điều đó là thông minh. Bây giờ thông minh đó là gì, sự liên quan của nó với sống là gì, với một kích thước mà bộ não cũ kỹ không biết là gì? Bạn có nắm được không?

Bạn thấy không, thông minh không thuộc cá thể, không là kết quả của tranh luận, niềm tin, quan điểm, lý do, thông minh hiện diện khi bộ não khám phá được khả năng tạo tác sai lầm của nó, khi nó khám phá điều gì nó có khả năng và điều gì nó không có khả năng. Khám phá khả năng của nó và không-khả năng của nó là thông minh. Bây giờ sự liên quan giữa thông minh đó và kích thước mới mẻ này là gì? Đúng chứ? Sự liên quan – sự liên quan của nó – làm ơn chờ tôi nắm được nó. Hãy cho tôi chỉ một phút thôi, được chứ?

Tôi sẽ không sử dụng từ ngữ “liên quan”. Kích thước mới mẻ, kích thước khác hẳn chỉ có thể vận hành qua thông minh. Đúng chứ? Nếu không có thông minh đó nó không thể vận hành. Đúng chứ thưa bạn? Vì vậy trong sống hàng ngày – tôi nắm được nó, hiểu rõ nó vận hành như thế nào, thưa bạn, đẹp vô cùng – vì vậy trong sống hàng ngày nó chỉ có thể vận hành nơi nào thông minh đang vận hành. Thông minh không thể vận hành khi có sự vận hành cũ kỹ, bộ não cũ kỹ đang hoạt động. Khi có bất kỳ hình thức nào của niềm tin và sự trung thành mất-thăng bằng hay có-thăng bằng với bất kỳ mảnh đặc biệt nào của bộ não. Đúng chứ? Tất cả điều đó là không-thông minh. Con người mà tin tưởng vào Thượng đế là không-thông minh. Con người mà nói rằng chỉ có một đấng cứu rỗi, là không-thông minh. Người mà nói rằng tôi thuộc nhóm này, Do thái giáo, Ấn độ giáo, Hồi giáo, là không-thông minh, và vì vậy cái mới mẻ không thể vận hành. Chỉ con người mà khám phá ra sự giới hạn của cái cũ kỹ và chính sự khám phá được điều đó là thông minh, và chỉ khi nào thông minh đó đang vận hành, kích thước mới mẻ có thể vận hành qua nó. Chấm hết. Chào. Nắm được nó chứ? (Tiếng vỗ tay). Đừng, làm ơn đừng vỗ tay. Đừng. Việc này không vui vẻ gì đâu. Bạn nhận được điều gì đó từ nó chứ?

Người hỏi: Tôi xin phép đưa ra một câu hỏi khác? Tôi không hoàn toàn đồng ý với ông. Điều gì ông nói về thông minh chỉ áp dụng với thông minh cơ bản. Nhưng chúng ta cũng cần thông minh phụ; đó là, khả năng hòa hợp cái mới mẻ cùng cái cũ kỹ.

Krishnamurti: Thưa bạn, đó là điều gì xảy ra khi có thông minh. Cái mới mẻ – tôi sẽ không sử dụng từ ngữ “hòa hợp” – cái mới mẻ vận hành khi có thông minh đó mà không những chính yếu nhưng còn là cơ bản.

Người hỏi: Nhưng ông thấy, trong nói chuyện của ông ngày hôm nay tôi luôn luôn nghe thấy từ ngữ “primary” cơ bản. Tôi nghĩ điều gì ông nói “mới mẻ”, là cơ bản trong một ý nghĩa nào đó. Nếu tôi chơi một trò chơi, thảy một đồng tiền kẽm, tôi không thể đoán được điều gì sẽ xảy ra và người ta nói trò chơi của người ta ở đây là một sự kiện ngẫu nhiên. Tôi muốn biết ông nghĩ như thế nào về sự liên quan của điều gì ông gọi là “hoàn toàn mới mẻ” với điều gì là ngẫu nhiên trong ý nghĩa tôi đã giải thích nó.

Krishnamurti: Tôi hiểu thưa bạn. Người giáo sư hỏi, ngẫu nhiên, đang xảy ra, dịp may, đó là gì, sự liên quan của nó với cái gì đó hoàn toàn mới mẻ là gì? Đó là điều gì ông ấy đang hỏi, nếu tôi đã hiểu nó chính xác. Dịp may trong toán học, những việc có thể xảy ra, việc ngẫu nhiên, việc xảy ra bất ngờ, giống như tung một đồng tiền kẽm, mặt trước hay mặt sau, không biết, ông ấy nói, đó là gì và sự liên quan của nó đến cái gì đó hoàn toàn mới mẻ là gì? Điều đó đúng chứ, thưa bạn? Tôi không biết. Đó là, có những biến cố trong sống của người ta, những việc đang xảy ra, việc xảy ra đó có vẻ là một cơ hội, xảy ra bởi cơ hội. Những sự kiện xảy ra bất ngờ, bạn biết rồi, không đang biết, nó xảy ra. Xảy ra đó là mới mẻ, hoàn toàn không mong đợi, hay xảy ra đó là kết quả của những sự kiện không nhận biết được, giấu giếm, không được tìm hiểu? Chờ một tí. Tôi tình cờ gặp bạn, bất ngờ, bất ngờ. Nó là tình cờ, hay nó đã xảy ra bởi vì những sự kiện không biết được, không nhận thức được nào đó đã mang chúng ta lại với nhau? Mà chúng ta nghĩ là tình cờ nhưng thật ra không tình cờ gì cả. Tôi gặp bạn. Tôi không biết bạn đã tồn tại. Và trong gặp gỡ đó một việc gì đó đã xảy ra giữa chúng ta. Và việc đó có lẽ là kết quả của nhiều sự kiện khác mà chúng ta không nhận biết được, và có lẽ lúc đó chúng ta nói rằng, đây là một biến cố bất ngờ, đây là một cơ hội, không được mong đợi, gặp gỡ này hoàn toàn mới mẻ. Tôi nghĩ, nó có lẽ không là như thế. Và liệu có sự tình cờ trong sống, một xảy ra không có nguyên nhân? Hay tất cả những sự kiện trong sống đều có nguyên nhân căn bản sâu sắc của chúng mà chúng ta không biết, và vì vậy chúng ta có lẽ nói rằng cuộc gặp gỡ của chúng ta là ngẫu nhiên, nó là một sự kiện bất ngờ. Và nguyên nhân trải qua một thay đổi khi có một kết quả. Kết quả trở thành nguyên nhân. Đúng chứ? Có nguyên nhân, kết quả và kết quả trở thành nguyên nhân của kết quả kế tiếp. Vì vậy nguyên nhân-kết quả là một chuỗi mắt xích liên tục. Nó không là một nguyên nhân, một kết quả. Nó đang trải qua sự thay đổi liên tục. Mỗi nguyên nhân, mỗi kết quả làm thay đổi nguyên nhân kế tiếp của nó, kết quả kế tiếp của nó. Đúng chứ? Vì vậy khi điều này đang tiếp tục trong sống, liệu có bất kỳ điều gì mà không được mong đợi, ngẫu nhiên, một sự kiện tình cờ? Bạn nói gì đây thưa bạn?

Người hỏi: Chính khái niệm của ngẫu nhiên được đặt nền tảng trên nguyên nhân.

Krishnamurti: Tôi không nghĩ sự sống vận hành theo lối đó. Thưa bạn nguyên nhân trở thành kết quả, và kết quả trở thành nguyên nhân – bạn có thể thấy đây là sự sống. Vì vậy chúng ta không bao giờ có thể nói, nguyên nhân, kết quả và nó kia kìa. Vị tiến sĩ, vị giáo sư đã hỏi, sự liên quan của cái không biết được, không phải ý thức của kích thước mới mẻ, đến sự kiện bất ngờ này là gì?

Người hỏi: Cái không biết được ở phía bên ngoài của thế giới tương đối.

Krishnamurti: Anh ấy và bạn bàn luận, thưa bạn, nhưng tôi không biết gì cả về tất cả việc này. Tôi đang nói về sự liên hệ thuộc con người của tôi. Những con người. Không phải những vấn đề thuộc toán học và những ngẫu nhiên và những sự kiện, và trật tự toán học – và toán học là trật tự – và tất cả điều đó dường như không ảnh hưởng đến sống hàng ngày của chúng ta. Chúng ta quan tâm đến sống hàng ngày của chúng ta và tạo ra một thay đổi trong sống hàng ngày đó: cách chúng ta cư xử và nếu cư xử của chúng ta được đặt nền tảng trên quá khứ nó vẫn còn mang lại xung đột, đau khổ, đó là tất cả mọi điều chúng ta đang nói.