Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. quangduc@quangduc.com* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

5. Thông minh và sống tôn giáo

13/07/201100:56(Xem: 4897)
5. Thông minh và sống tôn giáo

J. KRISHNAMURTI
SỰ THỨC DẬY CỦA THÔNG MINH
[THE AWAKENING OF INTELLIGENCE]
Lời dịch: ÔNG KHÔNG - 2009

CHÂU ÂU
VIII
NĂM ĐỐI THOẠI Ở SAANEN

5

THÔNG MINH VÀ SỐNG TÔN GIÁO

Sống tôn giáo là gì? Sự liên quan giữa thiền định và cái trí yên lặng. Tư tưởng như đo lường; hành động của sự đo lường. Làm thế nào cái không thể đo lường có thể được hiểu rõ? Thông minh như sự liên quan giữa cái có thể đo lường và cái không thể đo lường. Sự thức dậy của thông minh. Trạng thái tỉnh thức không chọn lựa. Học hành, không đang tích lũy hiểu biết.

Người hỏi 1: Chúng ta có thể bàn luận về người quan sát và vật được quan sát và sự liên quan của chúng với trạng thái nhận biết?

Người hỏi 2: Chúng ta có thể bàn luận về theo đuổi một sống tôn giáo thực sự có nghĩa gì?

Người hỏi 3: Chúng ta có thể bàn luận về thông minh và thiền định?

Krishnamurti: Tôi muốn nói về vấn đề người quan sát và vật được quan sát và trạng thái nhận biết. Đây là bàn luận hay đối thoại cuối cùng. Chúng ta sẽ bàn thêm về vấn đề gì ngoại trừ vấn đề đã được đề nghị.
Người hỏi: Thưa ông, ông có thể giải thích về Yoga thực sự có ý nghĩa gì, và cũng vậy nó có ý nghĩa gì trong ý thức tôn giáo.

Krishnamurti: Không, không, Yoga có một ý nghĩa hoàn toàn khác hẳn. Tôi sẽ giải thích.

Người hỏi: Sự khác nhau giữa thông minh và thiền định là gì?

Krishnamurti: Thông minh và thiền định. Và một quý ông khác đã nói, chúng ta có thể nói về sống tôn giáo – ý nghĩa của từ ngữ “tôn giáo” đó là trói chặt vào nhau và liệu chúng ta có thể nói về nó, giống như “Yoga” mà là trói chặt vào nhau.

Người hỏi: Chúng ta có thể nói về mục đích của đang hiện diện trên quả đất này hay không?

Krishnamurti: Mục đích của đang hiện diện trên quả đất – chỉ chúa mới biết!

Bây giờ chúng ta có thể bàn luân một sống tôn giáo là gì và có lẽ trong đó, trong khi nói chuyện về nó, chúng ta sẽ bắt gặp câu hỏi về người quan sát và vật được quan sát, thông minh và thiền định và mọi chuyện như thế. Chúng ta sẽ thực hiện chứ? Bạn có muốn bàn luận điều đó không?

Chúng ta hãy vất bỏ từ ngữ “Yoga” đi. Như nó thường được hiểu, từ ngữ “Yoga” thường thường được hiểu là mang lại vào nhau, trói chặt vào nhau. Tôi đã được những học giả giải thích rằng từ ngữ “Yoga” không có nghĩa như thế; cũng không phải những bài luyện tập và tất cả những ồn ào quanh nó. Yoga có nghĩa là sự nhận biết hợp nhất, nhận biết toàn sự việc một cách tổng thể, như một đơn vị; khả năng, hay ý thức, hay thấy toàn sự tồn tại như một – sự nhận biết hợp nhất, đó là điều gì nó có nghĩa, đó là điều gì từ ngữ “Yoga” có nghĩa. Đúng chứ, thưa bạn?

Một sống tôn giáo là gì? Tôi không biết liệu nó có gây hứng thú cho bạn khi hiểu rõ tôn giáo có ý nghĩa gì, không phải ý nghĩa được chấp nhận của từ ngữ đó, niềm tin trong đấng cứu rỗi nào đó, trong hình dạng của Thượng đế nào đó, trong hình thức nghi lễ nào đó và vân vân, mà tất cả đều là tuyên truyền, và theo tôi nó chẳng có giá trị gì cả – đó không là một sống tôn giáo. Chúng ta có thể tiếp tục từ đó được không? Bạn có hoàn toàn chắc chắn rằng tất cả chúng ta đều thấy sự thật đó? Một người Thiên chúa giáo được nuôi dưỡng để tin vào một điều gì đó, một đấng cứu rỗi và vân vân – như hầu hết những thần thoại Thiên chúa giáo được đặt nền tảng trên nó. Đó là anh ấy bị quy định từ niên thiếu, tin tưởng, làm phép thánh, bạn biết không, toàn công việc của nó. Và ở Ấn độ và những vùng đất khác của thế giới, cũng như vậy – từ niên thiếu bạn bị quy định để tin tưởng vào một cái gì đó, trong Thượng đế, trong Atman, trong Brahman, trong một cách sống, một sống tôn giáo, cùng tất cả những luật lệ và những hiến dâng, cùng những nghi lễ, những giáo điều, những giáo sĩ, những tổ chức và tất cả việc đó.

Bây giờ liệu chúng ta có thể thành thật gạt bỏ tất cả điều đó
– được không? Không phải trở thành một người vô thần, không nói rằng, ồ, tất cả điều đó đều là rác rưởi, không có gì tồn tại, nhưng chúng ta đang cố gắng hiểu toàn vấn đề của tôn giáo là gì, một sống tôn giáo là gì. Liệu chúng ta có thể – nếu chúng ta nghiêm túc, chúng ta có thể gạt bỏ đi tất cả điều đó. Bạn đã gạt bỏ tất cả điều đó rồi phải không? Tôi không biết – điều đó tùy thuộc vào bạn. Bạn có lẽ không phụ thuộc vào bất kỳ giáo phái hay nhóm nào hay bất kỳ cộng đồng nào mà tin tưởng chúa, hay không tin tưởng chúa – tin tưởng chúa hay không-tin tưởng chúa đó, là một hình thức khác của sợ hãi. Đúng chứ? Đang mong muốn một loại an toàn, chắc chắn nào đó của tôi, bởi vì sống của chúng tôi là không-chắc chắn, quá hoang mang, quá không ý nghĩa, chúng tôi muốn một điều gì đó để tin tưởng. Vì vậy liệu chúng ta có thể gạt bỏ điều đó?

Hy vọng rằng một cái gì đó phía bên ngoài, một tác nhân siêu phàm tồn tại – chúng ta sẽ tìm hiểu, vì vậy rõ ràng tất cả điều đó phải được gạt bỏ. Chúng ta có thể tiếp tục từ đó được không? Vậy thì một sống tôn giáo là gì, chúng ta có ý gì qua từ ngữ tôn giáo. Và sự liên quan giữa từ ngữ đó hay cảm thấy đó, mà con người đã tìm kiếm hay đã tìm hiểu trong hàng thiên niên kỷ, hàng triệu năm anh ấy đã và đang tìm kiếm, đang tìm kiếm, sự liên quan giữa tôn giáo và thiền định là gì? Chúng ta có thể tiếp tục từ đó, đó là, cái trí của người ta đã hoàn toàn hiểu rõ sự giả dối của niềm tin có tổ chức, tôn giáo có tổ chức, giáo hội có tổ chức, giáo sĩ có tổ chức, với đấng cứu rỗi của họ, với những vị chúa của họ, với những nghi lễ của họ, cái trí phải hiểu rõ hoàn toàn và vượt khỏi điều đó.

Vì vậy cái trí cũng phải vượt khỏi sự ham muốn này, sự tìm kiếm để tìm ra cái gì đó này. Và điều đó khó khăn hơn nhiều – theo trí năng người ta có thể thấy tất cả những vô lý của tôn giáo. Nhưng cái trí đang tìm kiếm, không phải đang tìm hiểu, nhưng đang tìm kiếm. Tôi hy vọng chúng ta thấy được sự khác biệt giữa đang tìm kiếm và đang tìm hiểu. Tìm kiếm hàm ý đi từ nhóm này qua nhóm khác, một đạo sư đến một đạo sư khác, một giáo phái này sang một giáo phái khác, đang tìm kiếm liệu bạn có thể tìm hạnh phúc, sự mãn nguyện, hài lòng, trong Phật giáo, trong Zen, hay trong Ấn độ giáo, bạn theo kịp chứ – đang tìm kiếm. Và có tất cả những người mà cung cấp cho bạn điều gì bạn mong muốn, con người mà nói nhiều về Phật giáo, giải thích về Phật giáo, và bạn đang tìm kiếm, không đang biết, bị bất mãn, buồn bã, đau khổ, hoang mang, và mắc vào cái bẫy đó. Và bạn nói rằng, “Cuối cùng tôi đã tìm ra.” Hay bạn gia nhập một giáo phái khác nào đó hay trở thành một người Cộng sản và nói, cuối cùng, có cái cần thiết thực sự.

Vì vậy đang tìm kiếm cũng hàm ý công nhận, đang tìm ra. Và đang tìm kiếm hàm ý công nhận điều mà bạn đã tìm ra. Mà có nghĩa, khi bạn tìm kiếm bạn đã biết rồi, rõ ràng là như thế. Và vì vậy nó không là sự thật. Vì vậy cái trí phải được tự do khỏi mọi niềm tin có tổ chức, vì vậy nó không thể lệ thuộc bất kỳ nhóm nào, bất kỳ con người nào – nó không là một sùng bái cá nhân. Và chúng ta quan tâm đến sự tìm hiểu, vì vậy toàn vấn đề của tìm kiếm, tìm được, không hiện diện.

Vì vậy chúng ta hỏi, tôi hy vọng bạn đang, chúng ta đang cùng nhau chia sẻ, phải không? Vì vậy chúng ta hỏi, sự việc này là gì mà con người đã tìm hiểu rồi, suốt quá khứ của anh ấy, bạn theo kịp không, tìm hiểu liệu có hay không có một sự thật mà không là sản phẩm của tư tưởng. Tư tưởng có thể sáng chế bất kỳ thứ gì. Hồi trước tôi có quen biết một người, anh ấy đã thí nghiệm việc gì đó rất vui. Anh ấy nhặt lên một hòn đá có một hình thể lạ lùng, và đặt nó trên cái kệ lò sưởi và mỗi ngày anh ấy dâng cho hòn đá đó một bông hoa. Vào cuối năm anh ấy bị mất hút cùng bông hoa đó và hòn đá đó – đối với anh ấy đó là sự thật. Và anh ấy chỉ bắt đầu để đùa giỡn, và cuối cùng anh ấy đã bị trói buộc.

Vì vậy tư tưởng có thể sáng chế, tưởng tượng bất kỳ thứ gì – những vị chúa, không những vị chúa, những thiên thần và không những thiên thần, bạn theo kịp chứ, nó có thể sản sinh mọi hình thức của những nhận biết, những ý tưởng, những kết luận loạn thần kinh. Vì vậy khi biết điều đó một cách thông minh, tiếp theo con người hỏi, làm thế nào tư tưởng đó có thể yên lặng, để cho cái trí được tự do tìm hiểu? Bởi vì nếu tư tưởng có thể – và nó là như vậy – chiếu rọi, sáng chế, tưởng tượng, mọi hình thức của kết luận, một hình ảnh mà trong đó cái trí con người tìm được sự an toàn, sự an toàn đó, hình ảnh đó trở thành một ảo tưởng, đấng Cứu rỗi, đấng Brahman, Đại ngã, những trải nghiệm bạn có qua vô vàn hình thức khác nhau của kỷ luật và vân vân.

Vì vậy kế tiếp vấn đề là, liệu tư tưởng có thể hoàn toàn bặt tăm? Và họ nói rằng bạn có thể làm nó bặt tăm chỉ qua sự trợ giúp. Làm ơn chúng ta đang bàn luận, đừng chấp nhận bất kỳ điều gì người nói đang trình bày. Bởi vì tất cả họ đều thấy sự cần thiết của có cái trí hoàn toàn yên lặng, bởi vì bạn thấy, khi cái trí yên lặng nó có thể thấy nhiều hơn nữa, nghe nhiều hơn nữa, thấy những sự việc sự vật như chúng là, không sáng chế, không tưởng tượng.

Vì vậy liệu cái trí có thể hoàn toàn, tuyệt đối bất động? Và nó chỉ có thể được bất động qua, họ nói, sự kỷ luật, sự kiểm soát, qua một hình thức đặc biệt của một hệ thống mà người thầy của họ đã sáng chế. Và liệu một hệ thống, một kỷ luật, một tuân phục có thể làm cho cái trí yên lặng, thực sự yên lặng? Hay tuân theo một hệ thống, luyện tập ngày này sang ngày khác, ngày này sang ngày khác, nó không ép buộc cái trí của bạn trở thành máy móc sao? Và bởi vì trở thành máy móc thế là bạn có thể kiểm soát nó, giống như bất kỳ máy móc nào khác, bạn có thể kiểm soát một cái máy. Nhưng bộ não không yên lặng, nó đã bị định hình, bị quy định, bởi hệ thống mà nó đã luyện tập. Vì vậy một bộ não như thế, là máy móc, nó có thể bị kiểm soát và nghĩ rằng sự kiểm soát như thế là trạng thái yên lặng, trạng thái bất động. Nhưng chắc chắn nó không phải như thế.

Vì vậy liệu cái trí có thể hoàn toàn trở nên yên lặng mà không có sự cưỡng bách, không có sự ép buộc, không có kỷ luật? Kỷ luật là ý chí, sự kháng cự, sự đè nén, sự tuân phục, đang phù hợp vào một khuôn mẫu, được thiết lập trước. Nếu bạn làm điều đó, bạn đang cưỡng bách cái trí, qua sự xung đột, để tuân phục vào một khuôn mẫu được thiết lập bởi một hệ thống. Vì vậy sự kỷ luật trong ý nghĩa thông thường của từ ngữ đó không đúng đắn. Và từ ngữ discipline có nghĩa học hành, không phải tuân phục, không phải đè nén, không phải kiểm soát, nhưng học hành.

Vì vậy liệu bộ não và cái trí, toàn cấu trúc của bộ não và cái trí có thể hoàn toàn yên lặng mà không có bất kỳ hình thức nào của sự biến dạng bởi ý chí, bởi ham muốn, bởi tư tưởng? Vì vậy đó là vấn đề. Và bởi vì biết nó, người ta nói, “Điều đó không thể thực hiện được”, thế là họ tiếp tục trong phương hướng khác, kiểm soát, kỷ luật, làm mọi loại ma mãnh, trong Zen, tất cả việc đó, họ ngồi đó, đang chú ý, đến cái đó, tập trung, tập trung, và nếu bạn ngủ gục bạn bị đánh đập để giữ được sự tỉnh táo. Loại kỷ luật nghiêm ngặt này, thuộc máy móc, và vì vậy có thể kiểm soát được, và qua nó hy vọng đạt được một trải nghiệm mà sẽ là sự thật. Bạn đang thâm nhập tất cả điều này hay tôi chỉ đang tiếp tục một mình đây.

Người hỏi: Tại sao ông nói cái trí và bộ não?

Krishnamurti: Hãy đi cùng tôi, hãy theo cùng – chúng ta sẽ tìm hiểu điều này. Nhưng thấy toàn vấn đề trước, không phải theo chi tiết liệu cái trí khác biệt với bộ não, bộ não khác biệt với cái trí – phải thấy tổng thể vấn đề. Con người đã nói, trong lịch sử tôn giáo, không phải tôi đã đọc nó, nhưng bạn bè đã kể cho tôi về nó, những học giả thực sự – con người trong sự tìm kiếm của anh ấy để tìm kiếm trải nghiệm thăng hoa thiêng liêng nào đó đã nói, “Cái trí phải tuyệt đối yên lặng để thâu nhận cái gì đó mà nó đã chưa bao giờ trải nghiệm trước kia, mà nó đã chưa bao giờ tận hưởng, hương vị, chất lượng của nó”. Thế là anh ấy nói, “Cái trí phải yên lặng.” Và họ đã nói chỉ có một cách duy nhất để làm cho cái trí yên lặng, ép buộc nó. Và khi có sự vận hành của ý chí để ép buộc cái trí phải yên lặng, có sự biến dạng. Vì vậy một cái trí bị biến dạng không thể thấy cái gì mới mẻ. Chúng ta đang chia sẻ cùng nhau chứ? Bạn đang làm việc này, bạn không đang áp đặt ý chí, bạn không đang cưỡng bách cái trí trở nên máy móc, qua bất kỳ hình thức nào của kỷ luật, hệ thống, trong đó được bao gồm Yoga, tất cả những lừa phỉnh của Yoga, mà hoàn toàn sai lầm. Những người đó mà hướng dẫn những luyện tập thuộc thân thể đã biến nó thành công việc làm ăn phát đạt.
Vậy là khi thấy tất cả điều này, liệu cái trí có thể hoàn toàn yên lặng, cái trí và bộ não, bởi vì bộ não phải hoàn toàn yên lặng là điều rất quan trọng. Bộ não mà là kết quả của thời gian và tất cả hiểu biết, trải nghiệm và vân vân, mà luôn luôn năng động với mọi kích thích, đang phản ứng với mọi chuyển động của ảnh hưởng, ấn tượng – liệu bộ não đó cũng có thể yên lặng?

Người hỏi: Tại sao nó phải yên lặng? Nó có nhiều chức năng khác nhau.

Krishnamurti: Tại sao nó phải yên lặng – tôi đã giải thích rồi. Nó phải năng động trong lãnh vực của hiểu biết, bởi vì đó là chức năng của nó. Nếu tôi không biết một con rắn hổ mang là một con rắn cực độc, tôi sẽ đùa giỡn với nó và tôi bị giết chết. Hiểu biết rằng nó độc hại là tự-bảo vệ, vì vậy hiểu biết phải tồn tại – thuộc công nghệ, trong mọi cách. Và hiểu biết đó đã được thâu lượm nhưng chúng ta không đang can thiệp vào hiểu biết đó, chúng ta không đang nói bạn không được có hiểu biết, ngược lại, bạn phải có hiểu biết về thế giới, những sự kiện. Và hiểu biết đó phải được sử dụng không theo cá nhân – tôi sẽ không trình bày tất cả điều này.

Vì vậy bộ não phải yên lặng bởi vì nếu nó có bất kỳ chuyển động nào, chuyển động của nó sẽ ở trong phương hướng của sự an toàn, bởi vì nó chỉ có thể vận hành trong an toàn, dù rằng an toàn đó là loạn thần kinh hay hợp lý hay không hợp lý. Vì vậy bộ não phải có chất lượng của nhạy cảm đó để cho nó có thể vận hành trong hiểu biết, một cách trọn vẹn, hoàn toàn, hiệu quả, sáng suốt, lành mạnh, và không phải cho quốc gia của tôi, cho nhân dân của tôi, cho gia đình của tôi, cho tôi. Nhưng cũng phải có chất lượng của nhạy cảm đó mà làm cho bộ não hoàn toàn bặt tăm – đó là vấn đề.

Bây giờ tôi đã giải thích vấn đề – biết rằng sự giải thích không là điều được giải thích. Tôi có thể cho một miêu tả về hòn núi, nhưng hòn núi không là sự miêu tả, bức tranh không là hòn núi, hòn núi ở đó và bức tranh là cái gì đó khác hẳn. Vì vậy tôi đã chỉ giải thích, chỉ miêu tả, mà không liên quan gì đến sự kiện. Sự kiện là liệu bạn, đang lắng nghe điều này, đã gạt bỏ đi mọi hình thức của niềm tin có tổ chức, mọi hình thức của mong muốn có trải nghiệm nhiều hơn và nhiều hơn. Bởi vì nếu bạn thèm khát, mong muốn có trải nghiệm nhiều hơn, lúc đó sự ham muốn đang vận hành, mà là ý chí. Vì vậy sự thật là điều này, và nếu bạn quan tâm theo đuổi một sống tôn giáo là gì, bạn phải thực hiện điều này, mà có nghĩa, một sống thực sự rất, rất nghiêm túc; không thuốc kích thích, không mọi thứ tầm phào đó – không. Và cũng vậy không đang tìm kiếm hay đang đòi hỏi trải nghiệm, bởi vì khi bạn đang tìm kiếm trải nghiệm, thăng hoa hay bất kỳ từ ngữ nào bạn thích gọi nó, bạn đang tìm kiếm bởi vì bạn nhàm chán những trải nghiệm hàng ngày của sống. Và bạn muốn có một trải nghiệm vượt khỏi tất cả điều này.

Và khi bạn đang trải nghiệm cái gì người ta gọi là một trải nghiệm thăng hoa hay một mức độ khác biệt của trải nghiệm, trong đó có người trải nghiệm và vật được trải nghiệm, có người quan sát mà đang trải nghiệm và vật được quan sát mà là trải nghiệm. Vì vậy có sự phân chia, tiếp theo có sự xung đột. Vì vậy bạn muốn nhiều, nhiều, nhiều trải nghiệm hơn. Vì vậy điều đó cũng phải hoàn toàn bị gạt bỏ, bởi vì khi bạn đang tìm hiểu, trải nghiệm không có nơi chỗ.

Vì vậy người ta thấy rõ ràng rằng bộ não, cái trí, toàn thân thể, toàn hệ thống, các cơ quan thân thể, tuyệt đối cần thiết phải yên lặng, bởi vì như bạn thấy nếu bạn muốn lắng nghe điều gì đó, âm nhạc, bạn lắng nghe, phải không, thân thể của bạn bất động, cái trí của bạn bất động, bạn đang lắng nghe. Và nếu bạn đang lắng nghe một ai đó mà đang nói có liên quan hay không liên quan đến mình, bạn lắng nghe, và thân thể của bạn trở nên yên lặng. Vì vậy cái trí, bộ não, thân thể, toàn cơ quan thân thể trở nên yên lặng một cách tự nhiên khi bạn muốn hiểu rõ điều gì đó. Hãy nhìn cái cách tất cả các bạn đang ngồi yên lặng. Bạn không đang ép buộc chính bạn ngồi yên lặng, bởi vì bạn quan tâm để tìm ra. Chính quan tâm đó là ngọn lửa mà làm cho cái trí, bộ não, thân thể yên lặng .

Vì vậy thiền định liên quan đến một cái trí yên lặng ra sao? Liệu thiền định có thể tạo ra cái trí yên lặng? Liệu việc hít thở – bạn biết Yoga mà trong đó cũng có toàn hệ thống của hít thở, liệu hít thở có thể tạo ra một cái trí yên lặng. Ồ chúa ơi! Bạn biết, một người cực kỳ ngu dốt có thể hít thở rất tốt, có thể luyện tập hít thở và thực hiện nó giỏi giang lạ kỳ. Nhưng bộ não của anh ấy vẫn còn rất nhỏ nhen, anh ấy vẫn tầm thường, anh ấy vẫn còn tham vọng, tham lam.

Vì vậy toàn phương pháp hít thở và ngồi yên lặng dùng để mang máu đến cho bộ não, không có gì khác; bởi vì càng có nhiều oxy hơn trong hệ thống thân thể, khả năng quan sát càng tinh tế hơn. Bạn chắc đã tập luyện tất cả phương pháp này, đùa giỡn những trò ma mãnh, đùa giỡn tất cả những việc này một chút chút. Vì vậy làm ơn đừng bị trói buộc trong sự hứa hẹn của những bậc đạo sư, những vị thầy mà dạy bạn Yoga, mà bạn sẽ, qua hệ thống đặc biệt của họ, đạt đến Niết bàn hay Thiên đàng hay Giác ngộ. Có những hệ thống khác nhau của Yoga mà tôi sẽ không tìm hiểu – tất cả đều ở Ấn độ, bạn có thể đọc nó; nhưng điều căn bản, điều trọng yếu, nguyên tắc chính của Yoga là Raja Yoga mà là vua của mọi Yoga, không liên quan gì đến những bài luyện tập, hít thở; nó là làm thế nào cái trí thấy, hiểu rõ trọn vẹn vẻ đẹp của sống.

Vì vậy thiền định có liên quan gì với một cái trí yên lặng? Từ ngữ meditation thiền định có nghĩa là đo lường, đo lường, nghĩa lý gốc của nó. Đo lường. Và chính tư tưởng có thể đo lường, tư tưởng là sự đo lường. Làm ơn, điều này rất quan trọng phải hiểu rõ. Và từ ngữ “thiền định” – người ta không nên dùng từ ngữ đó. Bạn thấy tư tưởng được đặt nền tảng trên sự đo lường và sự vun quén của tư tưởng là hành động của đo lường, theo công nghệ và trong cuộc sống. Nếu không có sự đo lường không thể có một nền văn minh hiện đại. Để đi đến mặt trăng, chắc chắn bạn phải có khả năng đo lường.

Vì vậy câu hỏi là – ước gì chúng ta có thể tìm được một từ ngữ khác hẳn – sự đo lường này mà thật cần thiết, mà rõ ràng quá cần thiết không thể, làm thế nào tư tưởng đó, mà đo lường được, mà là sự đo lường, không thể thâm nhập? Chúng ta hãy giải thích nó theo cách khác. Khi có sự yên lặng tuyệt đối này của cái trí và toàn cơ quan thân thể, kể cả bộ não, sự đo lường như tư tưởng chấm dứt. Và sau đó người ta có thể tìm hiểu liệu có một sự việc như cái không thể đo lường. Cái có thể đo lường là tư tưởng, và chừng nào tư tưởng còn đang vận hành cái không thể đo lường không hiện diện, không thể được hiểu rõ. Vì vậy họ đã nói, hãy kiểm soát, hãy dập tắt tư tưởng. Và toàn thế giới Châu á tìm kiếm cái không thể đo lường, bỏ mặc cái có thể đo lường. Bạn đang theo kịp điều này?

Vì vậy thiền định có – chúng ta vẫn đang sử dụng từ ngữ “thiền định” mà có một ý nghĩa khác hẳn, như chúng ta đã giải thích – thiền định có sự liên hệ gì với cái trí rất yên lặng? Liệu tư tưởng có thể yên lặng thực sự, không phải tưởng tượng, mà có nghĩa thân thể, cái trí, quả tim trong hòa hợp hoàn toàn? – tuy nhiên thấy sự thật rằng tư tưởng là đo lường và tất cả hiểu biết mà tư tưởng đã tạo ra là cần thiết. Và cũng thấy sự thật rằng tư tưởng, mà có thể đo lường, không bao giờ có thể hiểu rõ cái không thể đo lường.

Vì vậy nếu người ta đã tìm hiểu sâu xa như thế, tiếp theo chất lượng của cái không thể đo lường có liên hệ gì với sống hàng ngày? Tất cả các bạn đều ngủ gục à? Tất cả các bạn đều đang bị thôi miên bởi người nói à? Cái gì, thưa bạn? Cái gì?

Người hỏi: Chúng tôi không thể nghe ông rõ ràng lắm.

Krishnamurti: Ồ, bạn không thể nghe rõ ràng. Có thể bạn đang làm việc gì đó khác? Tôi rất tiếc khi bạn không thể nghe rõ ràng và tôi tin rằng họ không thể làm được bất kỳ điều gì về nó cả – thời tiết nóng quá. Tôi phải nói gần micro hơn một chút – như thế này được rồi phải không? Tại sao bạn không cho tôi biết sớm hơn?

Chúng ta đang hỏi, khi biết rằng tư tưởng là sự đo lường, khi biết rằng tất cả những ma mãnh mà tư tưởng đã làm trong sống của con người – sự đau khổ, sự hoang mang, sự phân chia giữa con người, bạn tin tưởng và tôi không tin tưởng, Thượng đế của bạn, Thượng đế của tôi, không phải Thượng đế của tôi – tư tưởng đã tạo ra thảm họa trong thế giới. Và tư tưởng cũng là hiểu biết, vì vậy tư tưởng là cần thiết. Thấy sự thật của điều đó, và thấy rằng tư tưởng không bao giờ có thể tìm hiểu cái không thể đo lường, là thấy rằng tư tưởng không bao giờ có thể trải nghiệm nó như một người trải nghiệm và vật được trải nghiệm.

Thế là khi tư tưởng tuyệt đối yên lặng, lúc đó có một trạng thái hay một kích thước mà trong đó cái không thể đo lường có chuyển động riêng của nó. Lúc này sự liên hệ của cái không thể đo lường được với sống hàng ngày là gì? Bởi vì nếu nó không có bất kỳ liên hệ nào, vậy thì tôi sẽ sống một sống rất đo lường cẩn thận của tôi – bạn theo kịp chứ – luân lý của tôi, hoạt động của tôi, tùy theo sự đo lường của tư tưởng, nhưng nó sẽ rất bị giới hạn.

Vì vậy sự liên hệ của cái không biết được với cái đã được biết là gì? Sự liên hệ giữa cái có thể đo lường được và cái không thể đo lường được là gì? Phải có một sự liên hệ, và đó là thông minh. Thông minh không liên quan gì với tư tưởng. Bạn có lẽ rất khôn ngoan, rất giỏi tranh luận, rất có học thức, kinh nghiệm, sống một sống náo nhiệt, đi khắp thế giới, nghiên cứu, tìm hiểu, quan sát, tích lũy nhiều hiểu biết, thực hành thiền định Zen, Hindu; nhưng tất cả việc đó không liên quan với thông minh. Thông minh hiện diện khi cái trí, quả tim và thân thể thực sự hòa hợp.

Vì vậy – hãy theo sát điều này, thưa bạn – thân thể phải rất nhạy cảm, không béo phì, không ăn nhiều, nhậu nhẹt, tất cả việc đó, ái ân, tất cả việc đó làm cho thân thể đờ đẫn, vô cảm, nặng nề. Vì vậy bạn phải hiểu rõ tất cả điều đó. Chính bởi thấy sự thật đó khiến bạn giảm bớt sự ăn uống quá độ, mang lại cho thân thể thông minh riêng của nó. Khi có một tỉnh táo của thân thể mà không bị ép buộc, mọi chuyện như thế, lúc đó cơ thể trở nên rất, rất, rất nhạy cảm, giống như một dụng cụ tinh xảo. Cũng như vậy với quả tim, đó là, nó không bao giờ bị tổn thương và không bao giờ gây tổn thương một người khác. Đó là sự hồn nhiên của tâm hồn, không gây tổn thương và không bị tổn thương. Và cái trí, không có sợ hãi, không đòi hỏi vui thú – không phải rằng bạn không thể thưởng thức vẻ đẹp của sống, vẻ đẹp của cây cối, vẻ đẹp của một khuôn mặt dễ thương, đang nhìn ngắm những đứa trẻ, dòng nước đang chảy, núi non, đồng cỏ xanh tươi – có hài lòng vô cùng trong đó. Nhưng hài lòng đó khi bị theo đuổi bởi tư tưởng trở thành vui thú.

Vì vậy cái trí phải hoàn toàn trống không để thấy rõ ràng. Vì vậy sự liên hệ giữa cái không thể đo lường, cái không biết được và cái đã được biết là thông minh này, mà không liên quan gì với Phật giáo, với Zen, với tôi, với bạn, tuyệt đối không liên quan gì với uy quyền, với truyền thống. Bây giờ bạn có nắm được thông minh đó chưa? Đó là điểm mấu chốt phải quan tâm. Rồi thì thông minh đó sẽ vận hành trong thế giới này một cách có luân lý. Lúc đó luân lý là trật tự, mà là đạo đức, không phải đạo đức hay luân lý của xã hội, mà hoàn toàn là vô-luân lý. .

Vì vậy thông minh đó mang lại trật tự, mà là đạo đức, và thế là một sự việc đang sống không phải máy móc. Vì vậy bạn không bao giờ có thể luyện tập để là tốt lành, bạn không bao giờ có thể luyện tập để cố gắng trở thành khiêm tốn. Khi có thông minh đó, thông minh đó tự nhiên tạo ra trật tự, và vẻ đẹp của trật tự.

Bây giờ, vì đây là một sống tôn giáo, không phải tất cả những nhố nhăng quanh nó. Bây giờ liệu bạn đã, lắng nghe người nói, liệu bạn đã hiểu rõ điều này – hiểu rõ không phải bằng từ ngữ hay trí năng, nhưng thực sự đã thấy sự thật của điều này? Vậy là nếu bạn thấy được sự thật của nó, nó sẽ hành động. Nếu bạn thấy sự thật rằng con rắn là nguy hiểm, sự thật, bạn hành động. Nếu bạn thấy được sự nguy hiểm của vực thẳm, sự kiện, sự thật của nó, bạn hành động. Nếu bạn thấy sự thật của chất thạch tín, thuốc độc, bạn hành động. Hãy chờ đó! Vì vậy bạn thấy điều này, hay bạn vẫn sống trong thế giới của những ý tưởng? Nếu bạn sống trong thế giới của những ý tưởng, những kết luận, vậy thì đó không là sự thật, đó chỉ là một chiếu rọi của tư tưởng.

Vì vậy đó là nghi vấn thực sự, liệu khi đã lắng nghe điều này, khi bạn đã lắng nghe suốt ba tuần lễ vừa qua, trong đó những hình thức khác nhau thuộc sự tồn tại của con người, chịu đựng, đau khổ và vui thú, tình dục và vô-luân lý và mọi chuyện như thế, bất công xã hội, những phân chia quốc gia, những chiến tranh, liệu bạn thấy sự thật của điều này và vì vậy có thông minh đó vận hành, không phải cái tôi vận hành. Khi bạn nói, “Tôi phải là chính tôi”, mà là một khẩu hiệu hay câu nói sáo rỗng của thế hệ hiện đại, mà là, tôi phải là chính tôi, khi bạn tìm hiểu những từ ngữ đó “Tôi phải là chính tôi”, chính tôi, chính tôi là cái gì? Nhiều từ ngữ, nhiều kết luận, nhiều truyền thống, nhiều phản ứng, nhiều ký ức, một đống của quá khứ. Và bạn nói, “Tôi muốn là chính tôi”, nó quá trẻ con.

Vì vậy sau khi đã lắng nghe tất cả điều này, liệu có sự thức dậy của thông minh đó? Và nếu có sự thức dậy của thông minh đó thế là nó sẽ vận hành, thế là bạn không cần nói, “Tôi sẽ làm gì đây?” Và bởi vì có lẽ đã có một ngàn người ở đây trong suốt ba tuần lễ này đã lắng nghe – nếu họ thực sự sống như thế, bạn biết điều gì xảy ra hay không? Chúng ta đã thay đổi thế giới. Chúng ta sẽ là những con người tốt lành của quả đất.

Người hỏi: Thưa ông, liệu tôi có hiểu đúng đắn rằng muốn tư tưởng bặt tăm cái trí phải thấy rất sâu thẳm sự thật độc hại của tìm kiếm an toàn là gì? Đó là điều gì ông đã trình bày phải không?

Krishnamurti: Một phần của nó, thưa bạn.

Người hỏi: Và dường như thật khó khăn là rằng cái phần này không thấy được, vì thế cái trí không thấy nó, và với mục đích để cho cái trí thấy một cái gì đó, phải có yên lặng – nó dường như giống một vòng tròn luẩn quẩn. Sự khó khăn là rằng cái trí đã không thấy nó.

Krishnamurti: Không thưa bạn. Trước tiên, tại sao cái trí phải yên lặng, tại sao nó không nên tiếp tục huyên thuyên? Khi cái trí đang huyên thuyên, bạn biết không, liên tục, bạn không thể thấy bất kỳ thứ gì rõ ràng, phải không? Bạn không thể lắng nghe bất kỳ người nào rõ ràng. Nếu bạn đang nhìn một hòn núi, đang thấy vẻ đẹp, đang thấy nó, tự nhiên cái trí của bạn phải yên lặng. Mà có nghĩa rằng bạn phải chú ý đến khoảnh khắc đó, đến đang thấy. Đó là tất cả. Đó là, nếu bạn thấy, nếu bạn lắng nghe sự thật rằng tư tưởng đó là đo lường, tư tưởng đó đã phân chia những con người, tư tưởng đó đã tạo ra những chiến tranh – nếu bạn thấy sự thật của nó, không phải bằng giải thích, biện hộ, tất cả điều đó – chỉ cần thấy sự kiện, việc gì tư tưởng đã làm, chắc chắn là muốn thấy sự thật đó cái trí phải yên lặng. Không à?

Vì vậy nó không là một vòng tròn luẩn quẩn, thưa bạn.

Người hỏi: Tôi xin phép đặt ra một câu hỏi: ông thường nói về sự yên lặng của cái trí khi nhìn vẻ đẹp của núi non và vẻ đẹp của đám mây. Liệu cái trí có thể yên lặng khi nhìn cái gì đó kinh khiếp?

Krishnamurti: Vâng, ông luôn luôn nói về vẻ đẹp của núi non, những quả đồi và những cánh đồng cỏ, và cũng có những sự việc xấu xa của sống, những trại tị nạn, ở Ấn độ, những chiến tranh của người Palestine, xung đột của người da đen, những khu nhà tồi tàn, thời kỳ suy thoái, nghèo đói. Đúng chứ? Liệu cùng sự chú ý, cùng chất lượng của cái trí như thế, ông cũng có thể nhìn vào những sự việc đối nghịch như bóng tối và ánh sáng? Bây giờ chỉ cần lắng nghe thật cẩn thận, quan sát bóng tối và ánh sáng, những khu nhà tồi tàn và những khu nhà không-tồi tàn. Liệu bạn có thể nhìn vào những sự việc đó, liệu bạn có thể có một nhận biết mà trong đó sự phân chia giữa cái này và cái kia không hiện diện? Liệu có một nhận biết mà trong đó sự phân chia giữa nghèo và giàu không còn tồn tại – sự phân chia, không phải sự thật rằng không có sự phân chia, cùng tất cả bất công, vô luân lý, tất cả điều đó – nhưng sự kiện, một nhận biết, mà trong đó sự phân chia này không tồn tại? Đó là, liệu cái trí có thể quan sát vẻ đẹp của quả đồi, và khu nhà tồi tàn và không phải thích hơn hay có khuynh hướng này đối ngịch với khuynh hướng khác, để cho có một nhận biết mà trong đó sự chọn lựa không hiện diện? Bạn có thể làm điều này. Không phải rằng sự nghèo đói nên tiếp tục – bạn sẽ làm một điều gì đó thuộc chính trị, thuộc xã hội, và vân vân. Nhưng cái trí, được tự do khỏi sự phân chia, khỏi sự phân chia giai cấp giữa người giàu và người nghèo, giữa đẹp đẽ và xấu xí, và tất cả những chuyện như thế, sự đối nghịch.

Một ai đó đã viết cho tôi một yêu cầu, rằng liệu chúng ta sẽ ngừng vào lúc 11giờ 50 bởi vì nhiều người trong chúng ta phải đón xe lửa.

Người hỏi: Thưa ông, tôi muốn hỏi ông, đối với ông liệu có sự khác nhau giữa tư tưởng và sự phỏng đoán, thỉnh thoảng.

Krishnamurti: Liệu có một khác biệt giữa tư tưởng và sự phỏng đoán? Tại sao phải có một khác biệt giữa tư tưởng và sự phỏng đoán. Ai đang phỏng đoán – tư tưởng không đang phỏng đoán sao? Tư tưởng không đang lý thuyết hóa rằng có chúa, rằng không có chúa, có bao nhiêu thiên thần có thể ngồi trên một cánh chim và vân vân, chính là toàn công việc của tư tưởng để phỏng đoán – không có sự tách rời, nó cùng là sự việc.

Người hỏi: Người ta có thể nhận biết một cách khách quan về một cái cây, về một hòn núi, về một con người. Liệu tư tưởng có thể quan sát chuyển động riêng của nó? Liệu có sự nhận biết về chính nó, và liệu người ta nhận biết được đang nhận biết?

Krishnamurti: Vâng: liệu có một nhận biết được tư tưởng đang tự-quan sát chính nó.

Người hỏi: Tôi không thích từ ngữ “quan sát”.

Krishnamurti: Được rồi, một nhận biết về chính nó. Bây giờ hãy chờ một tí, chỉ nhìn, bạn đã hiểu rõ câu hỏi chứ? Bạn có thể nhận biết được cái cây, quả đồi, bạn đang ngồi đây – có một nhận biết được những sự vật đó. Liệu có một nhận biết được rằng bạn nhận biết? Bạn nhận biết rằng bạn đang nhận biết. Làm ơn thấy câu hỏi. Bạn có thể nhận biết được cái cây, đám mây, màu sắc áo sơ mi của bạn hay người phụ nữ mặc quần áo gì, và bạn có thể nhận biết một cách khách quan, và cũng vậy nhận biết được tư tưởng của bạn đang vận hành như thế nào. Nhưng liệu có một nhận biết được đang nhận biết? Khi bạn nhận biết được cái cây như một người quan sát, đó là trạng thái nhận biết – cái cây ở đó và bạn nhận biết được cái cây đó. Sau đó bạn trở thành người quan sát và vật đó trở thành vật được quan sát, và anh ấy nói, “Đó không là nó”. Trong đó có một tách rời như người quan sát và vật được quan sát. Hãy chờ một tí. Giống như vậy với đám mây, giống như vậy khi bạn đang ngồi ở đó và người nói đang ngồi trên một cái bục và đang quan sát. Trong ngồi đó cũng có một tách rời. Trong ngồi đây cũng có người quan sát, đang quan sát bạn, vật được quan sát – trong đó có sự tách rời. Người ta có thể nhận biết được tư tưởng – tôi sẽ trình bày từ từ, thưa bạn, tư tưởng, nhận biết được tư tưởng. Trong đó cũng có một tách rời, người nhận biết đang tách rời chính anh ấy khỏi tư tưởng.

Bây giờ bạn đang đưa ra một câu hỏi, đó là, liệu sự nhận biết có biết hay nhận biết được chính nó, mà không có một người quan sát. Dĩ nhiên không, khoảnh khắc không có người quan sát, không có nhận biết được đang-nhận biết. Chắc chắn, thưa bạn, đó là toàn mấu chốt. Khoảnh khắc tôi nhận biết được rằng tôi nhận biết, tôi không-nhận biết. Hãy ở lại cùng nó, thưa bạn, hai phút thôi – hãy ở lại cùng nó. Khoảnh khắc tôi nhận biết rằng tôi khiêm tốn, khiêm tốn không còn. Khoảnh khắc tôi nhận biết rằng tôi hạnh phúc, hạnh phúc không còn.

Vì vậy nếu tôi nhận biết rằng tôi đang nhận biết, vậy thì đó không là nhận biết, trong đó có sự tách rời giữa người quan sát và vật được quan sát. Lúc này bạn đang đưa ra một câu hỏi, đó là, liệu có một nhận biết mà trong đó sự tách rời như người quan sát và vật được quan sát kết thúc? Chắc chắn sự nhận biết có nghĩa như thế. Sự nhận biết có nghĩa người quan sát không còn.

Người hỏi: Liệu người ta có thể nhận biết được cái cây mà không có người quan sát, mà không có không gian đó?

Krishnamurti: Hãy chờ đó, thưa bạn, hãy theo dõi nó. Khi bạn nhìn một cái cây có không gian giữa bạn và cái cây – hãy chờ, thưa bạn, hãy chờ thưa bạn, không phải khi bạn nhận biết được, chúng ta đang bắt đầu từng bước một, hãy thâm nhập từng bước một. Khi bạn nhìn cái cây đó có một khoảng cách giữa bạn và cái cây. Có không gian, có sự tách rời. Sự tách rời đó xảy ra khi có người quan sát, người quan sát mà có một hình ảnh về cái cây đó như cây sồi, hay cây thông. Vì vậy sự hiểu biết, hình ảnh, tách rời người quan sát khỏi vật được quan sát, như cái cây. Bây giờ liệu bạn có thể, làm ơn quan sát nó, liệu bạn có thể nhìn cái cây mà không có hình ảnh? Vậy thì nếu bạn nhìn cái cây đó mà không có hình ảnh, không nói rằng đó là một cây sồi, đó là đẹp, không đẹp, thích hay không thích. Vậy thì điều gì xảy ra, điều gì xảy ra khi không có người quan sát nhưng chỉ có vật được quan sát? Hãy tiếp tục đi thưa bạn, hãy bảo cho tôi biết điều gì xảy ra – tôi sẽ không bảo cho bạn đâu.

Người hỏi: Hợp nhất.

Krishnamurti: Người đàn ông này nói, có sự hợp nhất. Hợp nhất giữa cái gì?

Người hỏi: Tôi nhận ra rằng hợp nhất . . .

Krishnamurti: Không, hợp nhất – hợp nhất chỉ có thể tồn tại khi có người quan sát và vật được quan sát, khi hai cái đến cùng nhau.

Người hỏi: Trạng thái một.

Krishnamurti: Trạng thái một cũng có nghĩa cùng một sự việc.

Người hỏi: Sự nhận biết.

Krishnamurti: Đừng sáng chế, đừng phỏng đoán.

Người hỏi: Khi tôi nhận biết được cái cây tôi có một cảm giác ...
Krishnamurti: Tôi đang đến điểm đó, thưa bạn, làm ơn.

Người hỏi: Khi nó đến cùng nhau ông có không gian.

Krishnamurti: Không, thưa bà, không phải vậy đâu.

Hãy theo dõi, tôi đã nói với bạn, làm ơn hãy lắng nghe từng bước một. Tôi đã nói với bạn khi bạn nhìn bình thường vào một cái cây, có sự tách rời giữa bạn và cái cây. Bạn là người quan sát và cái cây là vật được quan sát. Đó là một sự kiện. Bạn cùng hình ảnh của bạn, cùng những thành kiến của bạn, cùng những hy vọng của bạn và mọi chuyện như thế, đó là người quan sát. Vì vậy chừng nào cái đó còn tồn tại như người quan sát, phải có sự tách rời giữa bạn và cái cây. Khi người quan sát không còn mà chỉ còn cái vật, điều gì xảy ra – điều gì xảy ra – đừng tưởng tượng nó, hãy thực hiện nó.

Người hỏi: Có một bất động, chúng ta trở nên bất động. Tư tưởng không làm việc nữa. Chúng ta trở thành cái cây.

Krishnamurti: Bạn trở thành cái cây – chúa ơi, tôi hy vọng không phải thế. (Tiếng cười) Tôi trở thành con voi.

Người hỏi: Cũng không có người quan sát lẫn vật được quan sát.

Krishnamurti: Làm ơn hãy lắng nghe. Hãy thực hiện nó. Hãy nhìn cái cây và xem thử liệu bạn có thể nhìn nó mà không có bất kỳ hình ảnh nào. Điều đó khá dễ dàng. Nhưng nhìn vào chính bạn mà không có một hình ảnh, nhìn vào chính bạn mà không có người quan sát, điều đó khó khăn hơn nhiều, bởi vì điều gì bạn thấy là khó chịu hay dễ chịu, bạn muốn thay đổi nó, bạn muốn kiểm soát nó, bạn muốn định hình nó. Vì vậy liệu bạn có thể nhìn vào chính mình mà không có người quan sát, như bạn có thể làm được nếu bạn nhìn cái cây? Điều đó có nghĩa, nhìn vào chính mình bằng sự chú ý trọn vẹn. Khi có sự chú ý trọn vẹn, không có hình ảnh. Chỉ khi nào cái trí của bạn đang suy nghĩ, tôi ao ước có một bữa ăn ngon hơn, hay tôi sẽ vân vân và vân vân cùng lúc khi bạn đang nhìn cái cây, có không-chú ý.

Người hỏi: Liệu tôi có sai lầm nếu tôi nói rằng chúng ta luôn luôn ở trong một trạng thái của nhận biết? Chính là tư tưởng tạo tác sự phân chia.

Krishnamurti: Ồ, không.

Người hỏi: Nhưng chúng ta . . .

Krishnamurti: Không, thưa bạn, làm ơn thưa bạn. Đó là một phỏng đoán khác của tư tưởng, rằng chúng ta luôn luôn nhận biết, chúng ta ở trong một trạng thái của nhận biết chỉ được những khoảnh khắc, rồi liền theo đó chúng ta mơ màng ngủ. Những khoảnh khắc chúng ta mơ màng ngủ, những khoảnh khắc khi chúng ta không-chú ý, đó là điều quan trọng, không phải khi chúng ta tỉnh thức. Tôi nghĩ tôi nên ngừng, bởi vì gần mười hai giờ kém mười lăm phút rồi. Còn ai đưa ra câu hỏi nào nữa? Thưa bạn, gì vậy?

Người hỏi: Liệu chúng tôi nhận biết được sự thương yêu vô hạn mà ông diễn tả khi ông trình bày thông minh vào sống của con người?

Krishnamurti: Liệu chúng tôi nhận biết được sự thương yêu vô hạn khi ông nói, thông minh và sự liên quan của nó với sống? Điều đó tùy bạn, thưa bạn.

Người hỏi: Thưa ông, khi tôi nhận biết được hình ảnh của tôi và hình ảnh của tôi không còn, liệu sự nhận biết đó không ở trong chính nó à?

Krishnamurti: : Khi tôi nhận biết được hình ảnh của tôi, liệu hình ảnh đó có tồn tại? – nó không tồn tại.

Người hỏi: Vậy thì đó là sự nhận biết trong chính nó.

Krishnamurti: Điều đó đúng. Sự nhận biết trong chính nó, mà không có bất kỳ chọn lựa nào, liệu đó là sự nhận biết?

Thưa bạn, mấu chốt quan trọng trong tất cả việc này là, không phải điều gì bạn đã nghe nhưng điều gì người ta đang học hành. Đang học hành không là sự tích lũy của hiểu biết. Khi bạn rời khỏi đây bạn sẽ có vô vàn ý tưởng khác nhau về sự nhận biết, tình yêu, sự thật, sợ hãi và mọi chuyện như thế – những ý tưởng. Và chính những ý tưởng đó sẽ ngăn cản đang học hành. Nhưng nếu bạn tỉnh táo một chút xíu, vậy thì bạn đang học hành. Và vậy là thông minh có thể vận hành qua học hành trong sống hàng ngày.

SAANEN
Ngày 10 tháng 8 năm 1971
 
7

TƯ TƯỞNG, THÔNG MINH, VÀ CÁI KHÔNG THỂ ĐO LƯỜNG





Những ý nghĩa khác nhau của không gian. Không gian mà chúng ta suy nghĩ và hành động từ đó; không gian mà tư tưởng đã dựng lên. Làm thế nào người ta có không gian vô hạn? “Vác gánh nặng của chúng ta và lại tìm kiếm sự tự do.” Tư tưởng mà không tự-phân chia chính nó đang chuyển động trong trải nghiệm. Ý nghĩa của thông minh. Hòa hợp: cái trí, quả tim và các cơ quan thân thể. “Tư tưởng thuộc thời gian, thông minh không thuộc thời gian.” Thông minh và cái vô hạn.

Những câu hỏi: Hatha Yoga. Liệu có sự tách rời của người quan sát và vật được quan sát trong thế giới công nghệ? Sự nhận biết và giấc ngủ.

Bạn biết chúng ta đã nói về những tình trạng mâu thuẫn khác nhau của thế giới, phía bên ngoài của chúng ta như nó đã là – những người tị nạn chính trị, những bị hành hạ của họ, và nỗi kinh hoàng của chiến tranh, sự nghèo đói, sự phân chia quốc gia, và những phân chia tôn giáo của con người, và sự bất công của kinh tế và xã hội. Nó không chỉ là những câu phát biểu bằng từ ngữ nhưng là những sự kiện thực sự của điều gì đang xảy ra trong thế giới – bạo lực, hỗn loạn cực kỳ, sự thù hận và mọi hình thức của bại hoại. Và cùng hiện tượng như vậy trong chính chúng ta, chúng ta đang xung đột với chính chúng ta, bất hạnh, thất vọng, đang tìm kiếm điều gì đó mà chúng ta không biết nhưng chúng ta đang tìm kiếm, chúng ta bạo lực, hung hăng, hư hỏng và phiền muộn, cô độc khủng khiếp và chịu đựng nhiều đau khổ. Và trong chừng mực nào đó dường như chúng ta không thể thoát khỏi, không thể được tự do khỏi những quy định này. Chúng ta đã cố gắng áp dụng nhiều hình thức chữa trị về cách cư xử, những luật lệ thuộc tôn giáo và những theo đuổi của họ, sống trong tu viện, một sống hiến dâng, từ bỏ, kiềm chế, và sự tìm kiếm mù quáng, đi từ quyển sách này đến quyển sách khác, hay từ vị đạo sư tôn giáo này đến một vị khác, những đổi mới chính trị, những cách mạng. Chúng ta đã thử qua quá nhiều sự việc, và tuy nhiên trong chừng mực nào đó chúng ta dường như không thể giải thoát mình ra khỏi sự hỗn loạn khủng khiếp này, trong chính chúng ta, cũng như phía bên ngoài. Và chúng ta đi theo vị đạo sư mới nhất mà đưa ra một hệ thống nào đó, thuốc chữa trị mọi bệnh tật, phương pháp nào đó để lết ra khỏi sự đau khổ riêng của chúng ta, và lại nữa điều đó dường như không thể giải quyết được bất kỳ vấn đề nào của chúng ta. Và tôi nghĩ rằng một con người bình thường ở đây hỏi, “Tôi biết tôi là tất cả những điều này, bị trói buộc trong một cái bẫy của văn minh, đau khổ, một sống khá chật hẹp, nhỏ nhen và phiền muộn; tôi đã thử thực hiện việc này và việc kia, nhưng trong chừng mực nào đó tất cả hỗn loạn này vẫn còn trong tôi, tôi sẽ làm gì đây, làm thế nào tôi sẽ thoát khỏi tất cả hỗn loạn này?

Chúng ta đã nói, đã đưa ra nhiều sự việc khác nhau trong suốt bảy nói chuyện này, về trật tự, sợ hãi, đau khổ, tình yêu và chết, phiền muộn, và vào cuối ngày, vào cuối những gặp gỡ này; đối với hầu hết mọi người, chúng ta vẫn ở nơi mà chúng ta đã bắt đầu, có lẽ những thay đổi được bổ sung một chút, ở vòng ngoài một chút, nhưng ngay tại gốc rễ của thân tâm chúng ta, toàn cấu trúc và bản chất của chúng ta, trong chừng mực nào đó vẫn còn y nguyên như nó đã là. Và làm thế nào tất cả những việc này sẽ thực sự được bật ra, bùng nổ, để cho khi bạn rời khỏi nơi này, ít nhất trong một ngày, trong một tiếng đồng hồ, sẽ có cái gì đó hoàn toàn mới mẻ, một sống thực sự có ý nghĩa, có một quan trọng, có chiều sâu và chiều rộng.

Tôi muốn, nếu sáng nay tôi được phép, một buổi sáng khá đẹp, tôi không hiểu liệu bạn có thấy những quả đồi, những hòn núi, con sông và những cái bóng đang trải dài ra của buổi sáng, và những cây thông sẫm màu tương phản bầu trời xanh, và những quả đồi diệu kỳ kia đầy ánh sáng và bóng râm – vào một buổi sáng như thế này, ngồi trong một cái lều và nói về những sự việc nghiêm túc dường như khá vô lý khi mọi thứ quanh chúng ta đang reo hò hân hoan, đang la hét đến tận những bầu trời về vẻ đẹp của quả đất và sự đau khổ của con người. Nhưng bởi vì chúng ta có mặt ở đây, bất hạnh hay không bất hạnh, sáng nay tôi muốn tiếp cận toàn vấn đề trong một cách khác hẳn. Bạn chỉ lắng nghe nó, không chỉ nghĩa lý của những từ ngữ, không chỉ những diễn tả, bởi vì sự diễn tả, như chúng ta đã nói vào một ngày trước, không bao giờ là vật được diễn tả, khi bạn diễn tả những quả đồi, cây cối, sông ngòi, những cái bóng, nhưng nếu bạn không tự-thấy chúng cho chính bạn, bằng quả tim của bạn và cái trí của bạn, sự diễn tả chẳng có ý nghĩa bao nhiêu. Giống như diễn tả món ăn ngon cho một người đang đói, anh ấy phải có thức ăn và không chỉ những từ ngữ và mùi vị của những từ ngữ đó.

Tôi hoàn toàn không biết làm thế nào để trình bày tất cả điều này một cách khác hẳn. Tôi sẽ cố gắng. Tôi hoàn toàn không biết được nó sẽ dẫn đến đâu, tôi đã không chuẩn bị trước, đã không suy nghĩ mọi vấn đề một cách hợp lý rồi đến đây và phun ra, nhưng tôi muốn tìm hiểu – nếu bạn muốn cùng tôi – một cách khác hẳn khi quan sát tất cả điều này, từ một kích thước hoàn toàn khác hẳn. Không phải kích thước thông thường của tôi và bạn, và của chúng ta và của họ, và những vấn đề của tôi và những vấn đề của họ, làm thế nào để kết thúc điều này và làm thế nào để đạt được cái đó, làm thế nào để trở nên đẹp đẽ, thông minh, tốt lành và cao quý hơn, nhưng trái lại cùng nhau thấy liệu chúng ta có thể quan sát tất cả hiện tượng này từ một kích thước khác hẳn. Và có lẽ một số người chúng ta không quen thuộc với kích thước đó, chúng ta không biết liệu có một kích thước khác hẳn, chúng ta có lẽ phỏng đoán về nó, chúng ta có lẽ tưởng tượng, nhưng sự phỏng đoán và tưởng tượng không là sự kiện. Thế là bởi vì chúng ta chỉ đang giải quyết những sự kiện và không phải những phỏng đoán, những niềm tin, những học thuyết; tôi nghĩ, chúng ta cần phải không những lắng nghe điều gì người nói sắp sửa trình bày, nhưng còn cố gắng vượt khỏi những từ ngữ và những giải thích. Mà có nghĩa bạn cũng phải chú ý, và quan tâm, tỉnh thức trọn vẹn được ý nghĩa của một kích thước mà có thể chúng ta đã không bao giờ tiếp xúc được. Và liệu sáng nay tôi có thể thấy kích thước đó, không phải bằng đôi mắt trần của tôi nhưng bằng đôi mắt của sự thông minh khách quan và vẻ đẹp và sự quan tâm.

Tôi không hiểu liệu có khi nào bạn suy nghĩ về không gian. Nơi nào có không gian có sự yên lặng. Không phải không gian được tạo ra bởi tư tưởng nhưng một không gian không biên giới, một không gian không thể đo lường, không thể hợp tác, không được sắp xếp vào chung, một không gian mà thực sự không thể tưởng tượng được. Bởi vì khi con người có không gian, không gian thực sự, chiều rộng và chiều sâu và ý thức không đo lường được của sự lan rộng, không phải của ý thức anh ấy mà chỉ là một hình thức khác của tư tưởng đang tự-lan rộng chính nó bằng sự đo lường, từ một trung tâm – nhưng ý thức của không gian đó mà không được hình thành bởi tư tưởng. Bây giờ khi có loại không gian đó có sự yên lặng tuyệt đối. Và với sự đông đúc của những thành phố, sự ồn ào, và những người giảng thuyết mâu thuẫn và những đạo sư của họ, sự bùng nổ dân số, phía bên ngoài càng ngày càng có nhiều sự kiềm hãm, càng ngày càng có ít không gian. Tôi không biết bạn có nhận thấy trong thung lũng này những cao ốc mới đang mọc lên, nhiều người hơn, càng ngày càng nhiều xe cộ gây ô nhiễm, tất cả những kinh hoàng đang xảy ra theo cùng những thành phố đông đúc.

Vì vậy phía bên ngoài càng ngày càng có ít không gian, bạn đi vào bất kỳ con đường nào trong những thị trấn đông đúc và bạn sẽ nhận thấy điều này, đặc biệt ở phương Đông. Nếu có lần nào bạn đi đến đó bạn sẽ thấy hàng ngàn người đang ngủ trên vỉa hè, chen chúc, đang sống trên vỉa hè. Và hãy quan sát những thành phố lớn, New York, London hay nơi nào bạn muốn, Paris, hầu như không có không gian, những ngôi nhà nhỏ bé, họ đang sống trong những loại ngăn kéo, bị vây kín, bị nhốt bên trong. Và nơi nào không có không gian có bạo lực – không có không gian theo kinh tế, theo xã hội, không gian trong cái trí riêng của chúng ta; và vì vậy phần nào đó chúng ta chịu trách nhiệm cho bạo lực này bởi vì chúng ta không có không gian. Và trong cái trí riêng của chúng ta không gian mà chúng ta tạo ra là sự tách rời, một bức tường được dựng lên quanh chính chúng ta. Làm ơn hãy quan sát điều này trong chính các bạn không phải vì người nói đang trình bày về nó. Không gian của chúng ta là một không gian của cô lập và rút lui, chúng ta không muốn bị tổn thương nữa, chúng ta bị tổn thương khi chúng ta còn trẻ và những dấu vết của sự tổn thương này vẫn tồn tại, và thế là chúng ta rút lui, chúng ta kháng cự, chúng ta xây dựng một bức tường quanh chính chúng ta và quanh những người kia mà chúng ta nghĩ rằng chúng ta thương yêu, và hành động đó có một không gian rất bị giới hạn. Giống như nhìn qua bức tường vào ngôi vườn của người khác, hay vào cái trí của một người khác, nhưng vẫn vậy bức tường ở đó. Và trong thế giới đó có rất ít không gian. Trong không gian, chật hẹp, nhỏ bé đó, không gian bé tí khá tầm thường đó, từ đó chúng ta hành động, chúng ta suy nghĩ, chúng ta thương yêu, chúng ta vận hành. Và từ trung tâm đó chúng ta cố gắng đổi mới thế giới, gia nhập đảng phái này hay đảng phái kia. Và từ cái lỗ chật hẹp nhỏ xíu đó, mà chắc chắn ở trong không gian, chúng ta cố gắng tìm một đạo sư mới mà dùng phương pháp mới nhất để dạy dỗ chúng ta đạt được sự khai sáng. Và trong cái trí của chúng ta bị nhét đầy hiểu biết, những đồn đại, những quan điểm, những huyên thuyên, hầu như không có bất kỳ không gian nào.

Tôi không hiểu liệu bạn đã nhận ra hiện tượng lạ lùng này, rằng chúng ta càng sống trong sự quan sát, trong tỉnh thức lâu bao nhiêu, không phải chỉ sống để kiếm tiền và cất vào một tài khoản ngân hàng nhỏ xíu, bạn biết rồi, tình dục và tất cả việc đó, mà là thành phần của sống, nhưng nếu người ta có quan sát, nhận biết được những sự việc quanh người ta và trong chính người ta, người ta chắc phải đã nhận ra rằng người ta có một không gian nhỏ bé làm sao đâu. Trong chính chúng ta nó chen chúc như thế nào. Làm ơn hãy quan sát nó trong chính bạn. Và làm thế nào người ta, bởi vì bị cô lập trong không gian nhỏ xíu đó, cùng những bức tường kháng cự dày khủng khiếp, của những ý tưởng và của những hung hăng, làm thế nào người ta có được không gian mà thực sự không thể đo lường được? Như chúng ta đã nói ngày hôm trước, tư tưởng có thể đo lường được, tư tưởng là đo lường. Và bất kỳ hình thức nào của tự-hoàn thiện là đo lường. Và rõ ràng tự-hoàn thiện là hình thức dửng dưng nhất của sự cô lập. Và người ta thấy rằng tư tưởng không thể tạo ra không gian bao la mà trong đó có sự yên lặng tổng thể và trọn vẹn. Bạn đang theo sát. Tư tưởng không thể tạo ra nó. Tư tưởng chỉ có thể phát triển, tiến hóa, theo tỷ lệ đến khúc cuối mà nó chiếu rọi, mà đo lường được. Và không gian đó, mà tư tưởng tạo ra, theo tưởng tượng, hay theo nhu cầu, không bao giờ có thể thâm nhập hay tiến vào một kích thước mà trong đó có không gian không phải của tư tưởng. Bạn hiểu rõ câu hỏi của tôi không? Tư tưởng đã dựng lên, qua hàng thế kỷ, một không gian mà rất, rất bị giới hạn, chật chội, cô lập, và bởi vì sự giới hạn chật hẹp này nó tạo ra phân chia, khi có phân chia có xung đột, theo quốc gia, theo tôn giáo, theo chính trị, trong mọi cách, trong sự liên hệ và vân vân. Xung đột đó là đo lường – ít xung đột hơn và nhiều xung đột hơn và vân vân.

Bây giờ câu hỏi là: làm thế nào tư tưởng có thể thâm nhập vào cái khác; hay cái khác không tồn tại – tư tưởng không bao giờ có thể thâm nhập vào nó – bạn đã hiểu rõ chưa? Tôi là kết quả của tư tưởng, tất cả những hoạt động của tôi đều được đặt nền tảng trên tư tưởng – hợp lý, không hợp lý, loạn thần kinh, hay có giáo dục cao, có hiểu biết rộng rãi, có lý luận, có khoa học, có công nghệ. Tôi là kết quả của tất cả điều đó. Và nó có không gian phía bên trong những bức tường của sự kháng cự. Bây giờ làm thế nào cái trí sẽ thay đổi được tất cả điều đó và khám phá cái gì đó mà là một kích thước hoàn toàn khác hẳn? Bạn đã hiểu rõ câu hỏi của tôi chứ? Chúng ta có đang gặp gỡ lẫn nhau không? Hai người có thể theo cùng nhau không? Tự do mà trong đó có sự yên lặng hoàn toàn và vì vậy có không gian bao la, và những bức tường của sự kháng cự mà tư tưởng đã tạo ra, cùng không gian nhỏ xíu chật chội của nó – liệu hai cái này có thể tập hợp cùng nhau và trôi chảy cùng nhau? Đúng chứ? Đây đã là vấn đề của con người, theo tôn giáo, khi anh ấy tìm hiểu thật sâu thẳm, đây là vấn đề. Liệu tôi có thể bám vào cái tôi nhỏ xíu của tôi, vào cái không gian nhỏ xíu của tôi, vào những sự việc mà tôi đã thâu lượm, hiểu biết, những trải nghiệm, những hy vọng, những vui thú, và chuyển động vào một kích thước khác hẳn nơi hai cái này có thể cùng nhau vận hành? Tôi muốn ngồi bên tay phải của chúa và tuy nhiên tôi lại muốn được tự do khỏi chúa. Tôi muốn sống một sống của thỏa mãn và vui thú và vẻ đẹp, và tôi cũng muốn có hân hoan mà không thể đo lường, không thể bị trói buộc bởi tư tưởng. Bạn đang theo sát? Bạn muốn vui thú và hân hoan. Tôi biết chuyển động của vui thú, những đòi hỏi của vui thú, sự theo đuổi của vui thú, cùng tất cả những sợ hãi, những lao dịch, đau khổ, lo âu. Và tôi cũng muốn hân hoan đó mà hoàn toàn không được mời mọc, mà tư tưởng không bao giờ nắm bắt được – nếu nó nắm bắt được, nó trở thành vui thú và thế là lề thói cũ kỹ lại bắt đầu. Vì thế tôi muốn có cả hai – những thứ của thế giới và thế giới khác.

Tôi nghĩ đây là vấn đề cho hầu hết chúng ta – phải không? Có một thời gian vui vẻ nhiều trong thế giới này – tại sao không? – và lẩn tránh mọi đau khổ, mọi buồn phiền, tôi cũng biết những khoảnh khắc khác khi có hân hoan vô cùng mà không thể tiếp xúc được, mà thanh khiết: tôi muốn cả hai. Và đó là điều gì chúng ta đang tìm kiếm. Mang tất cả gánh nặng của chúng ta và tuy vậy vẫn tìm kiếm sự tự do. Và liệu tôi có thể làm được điều này? Liệu tôi có thể – qua ý chí – bạn hiểu rõ điều gì ngày hôm trước chúng ta đã nói về ý chí, ý chí không liên quan cái thực sự, “cái gì là”, nhưng ý chí là sự biểu lộ của ham muốn như ”cái tôi”, và chúng ta nghĩ trong chừng mực nào đó nhờ vào ý chí chúng ta sẽ bắt gặp cái khác. Và thế là chúng ta nói với chính mình, “Tôi phải kiểm soát tư tưởng, tôi phải kỷ luật tư tưởng”. Khi “cái tôi” nói, tôi phải kiểm soát, kỷ luật tư tưởng, nó vẫn còn là tư tưởng đang tự-phân chia chính nó như “cái tôi” và tư tưởng như cái gì đó tách rời, nhưng nó vẫn còn là tư tưởng, như “cái tôi” và “cái không tôi”. Và người ta nhận ra tư tưởng, bởi vì có thể đo lường, nhiễu loạn, huyên thuyên, dong duổi khắp mọi nơi, đã tạo ra không gian của một con chuột nhỏ xíu, một con khỉ đuổi theo cái đuôi riêng của nó. Thế là người ta nói, người ta nói, làm thế nào tư tưởng sẽ yên lặng? Bởi vì tư tưởng đã tạo ra thế giới công nghệ và thế giới của hỗn loạn, thế giới của chiến tranh, những phân chia quốc gia, những tách rời tôn giáo; tư tưởng đã tạo ra đau khổ, hoang mang, phiền muộn; tư tưởng là thời gian. Vì vậy thời gian là đau khổ. Và người ta thấy tất cả điều này – nếu bạn đã tìm hiểu rất, rất sâu thẳm, không phải do sự hướng dẫn của người khác, nhưng chỉ quan sát điều này trong thế giới và trong chính bạn.

Vậy là nghi vấn nảy sinh: liệu tư tưởng có thể hoàn toàn bặt tăm và chỉ vận hành khi cần thiết? Bạn theo kịp chứ? Khi cần thiết, khi nó phải sử dụng hiểu biết, công nghệ, đi đến văn phòng, nói chuyện và tất cả mọi việc như thế; và phần còn lại của thời gian tuyệt đối yên lặng. Càng có không gian và yên lặng đó nhiều bao nhiêu nó càng có thể vận hành một cách hợp lý, sáng suốt, lành mạnh, cùng hiểu biết nhiều bấy nhiêu. Nếu không hiểu biết trở thành một kết thúc trong chính nó và tạo ra sự hỗn loạn. Bạn đang theo kịp tất cả điều này chứ? Không phải đồng ý với tôi, bạn thấy nó cho chính bạn.

Vì vậy câu hỏi là: tư tưởng, mà là sự phản ứng của ký ức, hiểu biết, trải nghiệm, thời gian, và tư tưởng là nội dung của ý thức, vì biết rằng tư tưởng phải vận hành cùng hiểu biết, và nó chỉ có thể vận hành cùng thông minh tột đỉnh chỉ khi nào có không gian và yên lặng, và từ đó vận hành. Tôi đang trình bày rõ ràng? Đúng chứ? Đúng chứ thưa bạn? Hãy nói cho tôi biết. Hãy khuyến khích tôi! Không, xin lỗi, tôi không muốn sự khuyến khích của bạn!

Vì vậy đó là vấn đề của tôi. Đó là, phải có không gian bao la và yên lặng bởi vì khi có không gian và yên lặng đó vẻ đẹp đến, vậy thì tình yêu hiện diện. Không phải vẻ đẹp được sắp xếp bởi con người, kiến trúc, đồ gốm, đồ sứ, bức họa, những bài thơ, nhưng ý thức của vẻ đẹp của không gian bao la và yên lặng đó. Và vẫn vậy tư tưởng phải hành động, vận hành. Không có đang sống ở đó và sau đó tuột xuống. Vì vậy đó là vấn đề của tôi – không phải vấn đề thực sự của tôi bởi vì – bạn hiểu chứ? – tôi đang biến nó thành một vấn đề để cho chúng ta có thể cùng nhau tìm hiểu nó, để cho cả bạn và tôi khám phá cái gì đó hoàn toàn mới mẻ trong nó. Bởi vì mỗi lần người ta tìm hiểu, không phải đang biết, người ta khám phá được cái gì đó. Nhưng nếu bạn tìm hiểu bằng đang biết vậy thì không bao giờ bạn sẽ khám phá được bất kỳ điều gì cả. Và đó là điều gì chúng ta đang làm. Liệu tư tưởng có thể trở nên bặt tăm? Và liệu tư tưởng đó có thể, phải vận hành trong lãnh vực của cái đã được biết, một cách trọn vẹn, hoàn toàn, khách quan, sáng suốt, lành mạnh, hợp lý, liệu tư tưởng đó có thể tự kết thúc chính nó? Đó là, liệu tư tưởng mà là quá khứ, mà là ký ức, mà là một ngàn ngày hôm qua, liệu tất cả quá khứ đó có thể hoàn toàn kết thúc, mà là tất cả tình trạng bị quy định đó, để cho có yên lặng, có không gian, có một ý thức của kích thước lạ thường?

Vậy là tôi đang tự-hỏi chính tôi, và bạn đang tự-hỏi nó cùng tôi, làm thế nào tư tưởng đó sẽ kết thúc, và không phải trong chính kết thúc của nó để làm biến dạng nó và lang thang vào trạng thái tưởng tượng nào đó và trở thành khá chênh vênh, loạn thần kinh và lơ đãng. Tư tưởng phải vận hành cùng sức sống mãnh liệt, năng lượng vô hạn, một cách hợp lý, sáng suốt? Và vì thế tôi đang hỏi làm thế nào tư tưởng đó, mà phải vận hành, và cùng lúc lại hoàn toàn bất động? Bạn nắm được nó chứ? Bạn nắm được câu hỏi của tôi chưa? Đây đã là vấn đề của mọi con người tôn giáo nghiêm túc – không phải con người mà thuộc về giáo phái nào đó, dù là Thiên chúa giáo, Ấn độ giáo, Phật giáo, bất kỳ tôn giáo gì, mà được đặt nền tảng vào niềm tin và sự tuyên truyền có tổ chức và vì vậy không là tôn giáo gì cả, điều này đã là vấn đề. Khi người ta thâm nhập rất, rất sâu, liệu hai cái này có thể vận hành cùng hau hay không? Bạn hiểu chứ? Liệu hai cái này có thể chuyển động cùng nhau, không phải kết hợp thành một thể, không phải hợp nhất, nhưng chuyển động cùng nhau? Và chúng có thể chuyển động cùng nhau nếu tư tưởng không tự-tách rời chính nó như người quan sát và vật được quan sát. Bạn đang nắm bắt nó chứ? Bạn theo kịp chứ? Tôi muốn trình bày tiếp!

Bạn thấy sống là một chuyển động trong liên hệ, liên tục đang chuyển động, đang thay đổi, và chuyển động đó có thể tự-duy trì chính nó, chuyển động một cách tự do khi không có người suy nghĩ và vật được suy nghĩ. Đó là, khi tư tưởng không phân chia chính nó như “cái tôi” và “cái không tôi”, khi tư tưởng không phân chia chính nó như người quan sát, người trải nghiệm, và vật được quan sát và vật được trải nghiệm. Bởi vì trong đó có phân chia và vì vậy có xung đột. Khi tư tưởng thấy sự thật của điều đó, vậy thì nó không đang tìm kiếm trải nghiệm, vậy thì nó đang chuyển động trong trải nghiệm. Bạn đang nắm bắt được điều này chứ? Bạn đang thực hiện điều này bây giờ phải không? Hãy theo dõi thưa bạn, lúc nãy tôi vừa nói rằng tư tưởng cùng tất cả hiểu biết, luôn luôn đang tích lũy, là một vật đang sống, không phải một vật chết, vì vậy không gian bao la có thể chuyển động cùng tư tưởng. Và khi tư tưởng tự-tách rời chính nó như người suy nghĩ, như người trải nghiệm vậy thì người trải nghiệm, người quan sát, người suy nghĩ trở thành quá khứ và vì vậy có một phân chia, và xung đột, và quá khứ mà cố định – đúng chứ? – và thế là không thể chuyển động. Bạn nắm được điều này chứ? Tôi đang nói với chính tôi, hay chúng ta đang cùng nhau chia sẻ điều này?

Tôi thấy trong sự tìm hiểu này, cái trí thấy rằng nơi nào có sự phân chia trong tư tưởng, chuyển động không thể xảy ra được. Chuyển động. Nơi nào có sự phân chia quá khứ len lỏi vào, vì vậy quá khứ trở thành cố định, trung tâm, trung tâm bất động, trung tâm bất động có thể được bổ sung, được thêm vào, nhưng nó là một trạng thái bất động và thế là nó không chuyển động tự do.

Vì vậy câu hỏi kế tiếp của tôi là, đối với tôi và cũng vậy đối với bạn: liệu tư tưởng thấy điều này, hay sự nhận biết là cái gì đó hoàn toàn khác hẳn tư tưởng. Hãy theo dõi: người ta thấy sự phân chia trong thế giới, quốc gia, tôn giáo, kinh tế, xã hội và mọi chuyện như thế, giai cấp, và trong sự phân chia này có xung đột. Điều đó rõ ràng. Và – chỉ lắng nghe việc này, tôi đã nắm bắt được nó – và khi có sự phân chia trong chính tôi, sự vỡ vụn, phải có xung đột. Vậy thì trong chính tôi, tôi bị phân chia như người quan sát và vật được quan sát, người suy nghĩ và vật được suy nghĩ, người trải nghiệm và vật được trải nghiệm, chính sự phân chia đó bị tạo tác bởi tư tưởng, và tư tưởng là kết quả của quá khứ. Bây giờ tôi thấy sự thật của điều này. Câu hỏi của tôi là: tư tưởng thấy điều này hay một nhân tố nào khác thấy điều này? Bạn đang gặp gỡ tôi chứ? Khi tôi nói rằng tôi thấy điều này, sự thật của điều này, tư tưởng thấy sự thật này hay nhân tố nào khác thấy sự thật? Hay nhân tố mới mẻ là thông minh và không phải tư tưởng?

Vậy thì sự liên hệ giữa tư tưởng và thông minh là gì? Bạn hiểu rõ câu hỏi của tôi? Theo cá nhân, tôi vô cùng quan tâm đến điều này, liệu bạn có thể theo cùng tôi hay không. Lạ thường lắm khi thâm nhập điều này. Tư tưởng đã tạo ra sự phân chia này, quá khứ, hiện tại, tương lai. Tư tưởng là thời gian. Tư tưởng tự-nói với chính nó rằng, tôi thấy sự phân chia này phía bên ngoài lẫn bên trong. Và tôi thấy sự phân chia này là nhân tố của xung đột. Và nó không thể thoát khỏi điều đó. Thế là nó nói, tôi vẫn còn ở nơi tôi đã bắt đầu, tôi vẫn có những xung đột của tôi, bởi vì tư tưởng nói, tôi thấy sự thật của sự phân chia và xung đột. Bây giờ có phải tư tưởng thấy điều đó, hay một nhân tố mới mẻ của thông minh thấy điều đó? Đúng chứ? Bây giờ nếu nó là thông minh mà thấy điều đó, vậy thì sự liên hệ giữa tư tưởng và thông minh là gì? Thông minh thuộc cá nhân? Thông minh là kết quả của hiểu biết sách vở, lý luận, đang sống, trải nghiệm? Hay thông minh là sự tự do khỏi sự phân chia mà tư tưởng đã tạo tác, và một cách hợp lý thấy điều đó và không thể thoát khỏi nó, ở lại cùng nó, không cố gắng đấu tranh với nó, và không cố gắng khuất phục nó, từ đó thông minh hiện diện. Đúng chứ thưa bạn? Tôi đang trình bày rõ ràng chứ?

Bạn thấy rằng chúng ta đang hỏi: thông minh là gì? Thông minh có thể được vun quén, hay thông minh là thuộc bản năng? Và liệu tư tưởng thấy sự thật của xung đột, phân chia và mọi chuyện còn lại, hay liệu chất lượng của cái trí mà thấy được sự kiện và hoàn toàn yên lặng cùng sự kiện, hoàn toàn bất động cùng sự kiện, không cố gắng thoát khỏi nó, chế ngự nó, thay đổi nó, nhưng hoàn toàn bất động cùng sự kiện? Chính sự bất động đó là thông minh. Vì vậy thông minh không là tư tưởng. Thông minh là sự yên lặng này, và vì vậy nó hoàn toàn không-cá nhân. Nó không thuộc bất kỳ nhóm nào, bất kỳ người nào, bất kỳ chủng tộc nào, bất kỳ văn hóa nào.

Vậy là tôi đã tìm ra, cái trí của tôi đã tìm ra rằng có sự yên lặng, không phải bị xếp đặt bởi tư tưởng và kỷ luật, luyện tập và tất cả mọi điều kinh hoàng đó, nhưng một đang thấy, đang thấy rằng tư tưởng không thể tự-thoát khỏi chính nó; bởi vì tư tưởng là kết quả của quá khứ. Và nơi nào quá khứ đang vận hành phải có sự phân chia, và vì vậy có những xung đột và mọi chuyện như thế, đang thấy điều đó và hoàn toàn duy trì sự yên lặng cùng điều đó. Bạn biết rằng nó giống như tuyệt đối yên lặng cùng đau khổ. Bạn biết người nào đó mà bạn thương yêu, bạn chăm sóc, bạn đã tử tế, ấp ủ, ân cần, quan tâm, khi người đó chết có sự choáng váng của cô độc, thất vọng, ý thức tách rời, mọi thứ quanh bạn đều sụp đổ, trong sự đau khổ đó hãy ở cùng nó, không tìm kiếm những giải thích, nguyên nhân, tại sao anh ấy ra đi và tại sao tôi không, hãy tuyệt đối bất động cùng nó. Ở lại cùng nó một cách tuyệt đối bất động là thông minh. Và vậy là thông minh đó có thể vận hành trong tư tưởng, sử dụng hiểu biết, và hiểu biết lẫn tư tưởng đó sẽ không tạo tác sự phân chia. Tôi đã nắm được nó.

Vì vậy câu hỏi phát sinh từ điều đó: làm thế nào cái trí, cái trí của bạn, huyên thuyên liên tục – làm ơn lắng nghe điều này, hãy lắng nghe nó – mà luôn luôn theo lề thói trưởng giả, bị kẹt trong một cái bẫy, đang tranh đấu, đang tìm kiếm, đang theo sau những vị thầy và bạn biết những vị đạo sư, và đệ tử, làm thế nào cái trí đó sẽ tuyệt đối yên lặng?

Bây giờ: bạn biết sự hòa hợp là trạng thái yên lặng – hòa hợp, không phải bất hòa – hòa hợp giữa thân thể, quả tim và cái trí. Hòa hợp hoàn toàn. Điều đó có nghĩa thân thể, thân thể của bạn phải không bị áp đặt bởi cái trí, không bị kỷ luật bởi cái trí, không bị kỷ luật bởi cái trí khi nó thích một loại thức ăn, thuốc lá, thuốc kích thích nào đó – bạn theo kịp không – sự phấn khởi của tất cả điều đó, khi bị kiểm soát bởi cái trí, lúc đó nó là một áp đặt. Trái lại thân thể khi nó nhạy cảm, sinh động, có thông minh riêng của nó, không bị hư hỏng. Người ta phải có một thân thể như thế, nhạy cảm, sinh động, năng động vô cùng, không bị thuốc kích thích. Và người ta cũng phải có một quả tim – bạn hiểu rõ không – không phải phấn khởi, không phải cảm tính, không phải cảm xúc, không phải nhiệt thành nhưng ý thức của trọn vẹn đó – bạn biết rồi – chiều sâu, chất lượng, sức sống. Nó chỉ có thể hiện diện khi có tình yêu. Và một cái trí có không gian vô hạn, vậy thì có sự hòa hợp.

Bây giờ làm thế nào cái trí – hãy lắng nghe điều này – bất chợt bắt gặp cái này. Tôi chắc chắn rằng tất cả các bạn đang hỏi điều này, có lẽ không phải đang ngồi ở đó nhưng khi bạn về nhà, khi bạn dạo bộ, làm thế nào người ta có được ý thức của hợp nhất, hòa hợp trọn vẹn này, mà không có bất kỳ sự biến dạng nào, sự phân chia nào, sự tách rời nào – thân thể, quả tim, và cái trí – bạn nghĩ làm thế nào bạn có thể có được nó. Bây giờ bạn thấy sự thật của điều này, phải không? Bạn thấy sự thật của nó rằng bạn phải có sự hòa hợp trọn vẹn trong chính bạn, cái trí, quả tim, thân thể. Nó giống như có một cửa sổ sạnh sẽ, không bị vấy bẩn, không có bất kỳ vết trầy xước nào, không bị hoen ố, vì vậy khi bạn nhìn qua cửa sổ bạn có thể thấy sự vật mà không có bất kỳ biến dạng nào. Bây giờ làm thế nào bạn có thể có được nó?

Bây giờ ai đang thấy sự thật này? Bạn đang theo kịp chứ? Ai thấy sự thật rằng phải có sự hòa hợp, sự hòa hợp hoàn toàn này? Như chúng ta đã nói, khi có hòa hợp có tĩnh lặng. Khi một trong ba yếu tố này bị biến dạng có sự rắc rối, có sự nhiễu loạn. Nhưng khi cái trí, quả tim và các cơ quan thân thể hòa hợp hoàn toàn, có sự yên lặng. Bây giờ ai thấy sự thật này? Bạn hiểu câu hỏi của tôi? Bạn thấy nó như một ý tưởng, như một lý thuyết, như cái gì đó bạn “nên có”? Nếu bạn như thế, vậy thì tất cả nó là sự vận hành của tư tưởng, vậy thì bạn sẽ nói, hãy bảo cho tôi hệ thống gì, loại hệ thống nào tôi phải vận dụng để nắm bắt được điều này, tôi sẽ luyện tập, tôi sẽ phủ nhận, tôi sẽ kỷ luật, tôi sẽ nghiền ngẫm nó.
Tất cả điều đó là hoạt động của tư tưởng. Nhưng khi bạn thấy sự thật của điều này – sự thật không phải cái gì “nên là” – khi bạn thấy đó là sự thật, nó là như thế, vậy thì chính là thông minh mà thấy nó. Vì vậy chính là thông minh mà sẽ vận hành và vì vậy tạo ra trạng thái này. Bạn nắm được nó chứ? Không tư tưởng. Tôi không thể làm bất kỳ điều gì nữa.

Vì vậy tư tưởng thuộc thời gian. Thông minh không thuộc thời gian. Thông minh là không thể đo lường được – không phải sự thông minh thuộc khoa học, không phải sự thông minh của một chuyên viên, không phải sự thông minh của một người nội trợ, không phải sự thông minh của con người mà biết vô số vấn đề. Tất cả những thông minh đó đều ở trong lãnh vực của tư tưởng và hiểu biết. Và chỉ khi nào cái trí hoàn toàn yên lặng – và nó có thể yên lặng, bạn không phải luyện tập, kiểm soát, nó có thể hoàn toàn yên lặng – và khi nó như thế, có sự hòa hợp, có không gian bao la và yên lặng. Và chỉ lúc đó cái không thể đo lường mới được hiện diện. Đúng chứ, thưa các bạn.

Người hỏi: Tôi đã lắng nghe ông suốt năm mươi năm. Ông đã nói rằng người ta phải chết đi mỗi khoảnh khắc. Điều này đúng thật đối với tôi lúc này hơn trước kia.

Krishnamurti: Quý ông kia nói rằng ông ấy đã lắng nghe người nói suốt năm mươi năm, và bây giờ nó thực sự hơn trước kia, nó thực tế nhiều hơn, thực sự trong sống của ông ấy, hơn trước kia. Và ông ấy muốn được chứng thực hơn từ những người khác – liệu những người khác đã lắng nghe người nói trong suốt năm mươi năm có cảm thấy như vậy. Làm ơn đừng trả lời. Đây không là một thú nhận.

Người hỏi: Chết đi mỗi khoảnh khắc.

Krishnamurti: Chết đi mỗi khoảnh khắc. Vâng. Chết đi từng giây phút. Tôi đã nói điều đó, và ông ấy đã nói rằng điều đó thực sự hơn bao giờ trước kia.

Bạn phải lắng nghe người nói suốt năm mươi năm à? Và tại khúc cuối của năm mươi năm đó bạn sẽ nắm được nó, bạn sẽ hiểu rõ nó? Nó mất thời gian à? Hay bạn thấy vẻ đẹp của cái gì đó ngay tức khắc và vì vậy nó hiện diện. Bây giờ tại sao người ta, bất kỳ ai, bạn và những người khác, tại sao bạn phải mất thời gian vì tất cả điều này? Bạn hiểu câu hỏi của tôi chứ? Tại sao bạn phải mất nhiều năm để hiểu rõ một sự việc rất đơn giản như thế? Và nó rất đơn giản, tôi cam đoan với bạn như thế. Nó chỉ trở nên phức tạp trong sự giải thích. Nhưng sự thật lại đơn giản lạ thường. Tại sao người ta không thấy sự đơn giản đó và sự thật và vẻ đẹp của nó ngay tức khắc và thế là toàn hiện tượng của sống thay đổi? Tại sao? Đó có phải vì chúng ta bị quy định quá nặng nề? Và nếu bạn bị quy định quá nặng nề, liệu bạn có thể thấy tình trạng bị quy định đó ngay tức khắc, hay bạn phải lột bỏ nó giống như một củ hành, lớp này tiếp theo lớp khác? Có phải bởi vì người ta lười biếng, lờ đờ, dửng dưng, bị trói buộc trong những vấn đề riêng của người ta? Nếu bạn bị trói buộc trong những vấn đề riêng của bạn, một vấn đề, và vấn đề đó không tách rời khỏi phần còn lại của những vấn đề, tất cả chúng đều liên quan lẫn nhau, nếu bạn chọn ra một vấn đề và theo đến tận cùng của nó – dù nó là tình dục, dù nó là liên hệ, dù nó là cô độc, bất kỳ nó là gì – theo đến tận cùng của nó. Và bởi vì bạn không thể thực hiện nó, vậy là bạn phải lắng nghe người nào đó suốt năm mươi năm! Bạn sẽ nói rằng phải mất năm mươi năm để nhìn những hòn núi kia hay sao?

Người hỏi: Ông có thể trả lời câu hỏi này mà tôi vừa viết ra hay không?

Krisshnamurti: Không thưa bạn, chỉ cần hỏi. (Krishnamurti đọc câu hỏi.) Ồ Chúa ơi! Đây là một câu hỏi dài quá thưa bạn. Bạn có thể vắn tắt lại không?

Người hỏi: Công việc của sự tưởng tượng.

Krishnamurti: Câu hỏi được đặt ra: tôi biết nhiều người qua sự luyện tập Hatha Yoga chỉ phản bội chính họ, rõ ràng họ sống trong sự tưởng tượng. Ông có biết bất kỳ điều gì về Yoga hay không? Bạn muốn tôi kể về nó à? Đúng không? Tệ quá!

Tôi đã được kể về Hatha Yoga và tất cả những phức tạp của nó – tôi sẽ trình bày nó vắn tắt – được sáng chế cách đây khoảng ba ngàn năm về trước – tôi được bảo như thế, tôi đã không đọc nó – tôi đã được kể lại bởi một người đã tìm hiểu toàn sự việc này rất cẩn thận. Vào thời điểm đó người cai trị mảnh đất này phải giữ cho bộ não của họ và tư tưởng của họ rất minh bạch. Và vì vậy họ nhai một loại lá nào đó từ những hòn núi Himalaya – đừng tìm kiếm nó, nó không còn đâu! (Tiếng cười). Và khi thời gian trôi qua loại cây đó bị tuyệt chủng, và thế là họ phải sáng chế ra một phương pháp mà nhờ nó những tuyến hạch trong hệ thống cơ thể con người có thể được giữ lành mạnh và sinh lực. Và họ sáng chế ra Yoga, những luyện tập để giữ cho thân thể rất lành mạnh, không phải trẻ trung, đừng bị mất hút trong những dại dột đó. Giữ nó sinh động, giữ nó lành mạnh và thế là cái trí rất năng động, rõ ràng. Và luyện tập những bài tập nào đó, asanas và vân vân, có phấn khích những tuyến hạch, những tuyến hạch nào đó đang thực hiện những bài tập nào đó, rất lành mạnh, năng động.

Và họ cũng phát giác rằng loại hít thở đúng đắn nào đó, hít vào thở ra, có hữu ích, không phải để đạt được sự khai sáng, nhưng giúp cho cái trí, những tế bào não, được cung cấp đầy đủ không khí, để cho nó có thể vận hành. Rồi thì đã xuất hiện tất cả những người trục lợi, mà nói rằng, nếu bạn làm tất cả việc này bạn sẽ có được – bạn biết không – bạn sẽ có được một cái trí yên lặng hoàn toàn. Sự yên lặng của họ là sự yên lặng của tư tưởng, mà là thoái hóa và vì vậy chết. Và họ đã nói rằng, bằng phương pháp này bạn sẽ đánh thức được nhiều trung tâm khác nhau, khai mở các huyệt trong cơ thể, kundalini và mọi loại vớ vẩn đó, và bạn sẽ đạt được sự khai sáng kỳ diệu. Và dĩ nhiên những cái trí của chúng ta quá háo hức, quá tham lam, đang mong ước nhiều trải nghiệm thêm, muốn giỏi hơn bất kỳ người nào khác, trông đẹp đẽ hơn, thân thể tốt hơn, tốt hơn cái này và tốt hơn cái kia, chúng ta rơi vào cái bẫy của việc đó. Nhưng người ta có thể thấy loại yoga này, Hatha Yoga, đang thực hành những bài tập khác nhau, mà người nói thực hành vào khoảng hai giờ mỗi ngày, đừng bắt chước ông ta, bạn không biết gì về nó đâu.

Bạn thấy khi người ta có sự tưởng tượng, mà tất cả đều là chức năng của tư tưởng, dù làm điều gì bạn muốn, cái trí không bao giờ có thể yên lặng, an bình, cùng một ý thức của vẻ đẹp và no đủ vô cùng bên trong.

Người hỏi: Trong trạng thái hòa hợp, hợp nhất này, khi cái trí vận hành một cách nghiêm ngặt trong một phương pháp công nghệ, liệu lúc đó không có sự tách rời này của người quan sát và vật được quan sát? Khi sự hòa hợp tồn tại, liệu sự tách rời hiện diện khi cái trí phải vận hành trong một lãnh vực công nghệ – liệu lúc đó có sự tách rời?

Krishanmurti: Vâng, tôi hiểu rõ. Tôi hiểu rõ câu hỏi. Người hỏi đặt ra nghi vấn: khi có ý thức của sự hòa hợp này, sau đó khi tư tưởng vận hành, vậy thì liệu có sự tách rời giữa người suy nghĩ và vật được suy nghĩ? Bạn nghĩ gì đây? Bạn hiểu rõ câu hỏi chứ? Khi có sự hòa hợp trọn vẹn, không phải sự hòa hợp tưởng tượng và tất cả những việc như thế, thực sự, thân thể, quả tim, và cái trí hoàn toàn hòa hợp, hợp nhất, không tách rời, không người nào để hòa hợp nó – dùng từ ngữ integration hòa hợp khá khó khăn – vậy thì khi có ý thức của thông minh đó mà là hòa hợp, thông minh đó sử dụng tư tưởng, vậy thì sẽ có người quan sát và vật được quan sát, sự tách rời? Rõ ràng là không. Đúng chứ? Khi không có sự hòa hợp vậy thì có sự tách rời, có sự không-hòa hợp, vậy thì tư tưởng tạo ra sự tách rời như “cái tôi” và “cái không tôi”, người quan sát và vật được quan sát. Điều này thật đơn giản. Đúng không?

Người hỏi: Trong nói chuyện lần thứ hai của ông, ông đã nói rằng người ta tỉnh thức được không chỉ trong khi thức mà cũng cả trong khi ngủ.

Krishnamurti: Bạn muốn tôi tìm hiểu nó phải không? Đây là câu hỏi cuối cùng nhé.

Người hỏi nói rằng: tại nói chuyện lần thứ hai của ông, bạn nhớ không, tôi không nhớ, tại nói chuyện lần thứ hai của ông, ông đã nói: có một trạng thái tỉnh thức khi bạn ngủ cũng như có một trạng thái tỉnh thức khi bạn thức. Ông đã không trình bày thêm nữa về nó – đó là như vậy phải không, thưa bạn? Bạn hiểu rõ câu hỏi chứ? Đó là, trong suốt ban ngày người ta tỉnh thức một cách hời hợt hay sâu thẳm, ý thức được, nhận biết được mọi thứ đang xảy ra bên trong, tất cả những chuyển động của tư tưởng, của sự phân chia, xung đột, đau khổ, cô độc, tỉnh thức được những đòi hỏi cho vui thú, theo đuổi tham vọng, tham lam, lo âu, bạn biết toàn việc đó – tỉnh thức được. Khi bạn tỉnh thức được như thế trong suốt ban ngày, tỉnh thức đó được tiếp tục trong suốt ban đêm trong hình thức của những giấc mộng phải không? Đúng như thế phải không, thưa bạn? Hay không có những giấc mộng nhưng chỉ có một tỉnh thức. Đúng không.

Bây giờ trong suốt ban ngày liệu tôi– làm ơn lắng nghe điều này – liệu tôi, liệu bạn, trong suốt ban ngày tỉnh thức được mọi chuyển động của tư tưởng? Bạn không tỉnh thức được như thế, phải không? Hãy thành thật, hãy đơn giản. Bạn không như thế. Bạn tỉnh thức được trong từng lúc. Tôi tỉnh thức được hai phút, và vậy thì trắng tinh, và lại nữa tiếp theo vài phút sau, hay nửa tiếng đồng hồ sau tôi nói, “Chúa ơi, tôi đã quên mất rồi” và tỉnh thức lại sau đó lại. Có những khoảng cách trong trạng thái tỉnh thức của chúng ta. Chúng ta không bao giờ tỉnh thức liên tục, và chúng ta nghĩ rằng chúng ta phải tỉnh thức liên tục, trong mọi thời gian.

Bây giờ trước tiên, có những khoảng không gian rộng lớn giữa trạng thái tỉnh thức, phải không? Tỉnh thức, sau đó không-tỉnh thức, rồi tỉnh thức và như thế trong suốt ban ngày. Điều gì là quan trọng? Làm ơn, điều gì là quan trọng – tỉnh thức được trong vài phút và không-tỉnh thức và tỉnh thức, và sự tiếp tục của tỉnh thức? Điều gì là quan trọng – tỉnh thức liên tục; hay tỉnh thức trong những thời gian ngắn; và có liên quan gì với những thời gian dài khi bạn không-tỉnh thức? Trong số ba điều kia, điều gì là quan trọng? Điều gì bạn nghĩ là quan trọng? Đối với tôi, tôi biết điều gì là quan trọng. Tôi không bận tâm về tỉnh thức được trong thời gian ngắn, hay muốn có trạng thái tỉnh thức liên tục. Tôi chỉ quan tâm khi tôi không-tỉnh thức. Bạn hiểu không? Đó là vấn đề của tôi. Bạn hiểu rõ không? Tôi nói rằng, khi tôi không-chú ý, tôi rất quan tâm, không phải khi tôi tỉnh thức được, nhưng tại sao tôi không-chú ý và tôi phải làm gì về không-chú ý đó, về trạng thái không-tỉnh thức. Đó là vấn đề của tôi. Không phải để có trạng thái tỉnh thức liên tục – bạn biết – bạn cứ ngớ ngẩn như vậy nếu bạn không thực sự tìm hiểu điều này rất, rất sâu sắc. Vì vậy quan tâm của tôi là: tại sao tôi không-chú ý và điều gì xảy ra trong thời kỳ không-chú ý đó? Đó là câu hỏi của tôi. Bạn hiểu rõ chứ? Bạn biết điều gì xảy ra khi tôi tỉnh thức được. Khi tôi tỉnh thức – bạn biết không – không có gì xảy ra cả. Tôi năng động, đang chuyển động, đang sống, đầy sức sống, trong đó không gì có thể xảy ra bởi vì không có sự chọn lựa cho cái gì đó xảy ra. Bây giờ khi tôi không-chú ý, không-tỉnh thức, vậy thì những sự việc xảy ra. Vậy thì tôi nói những sự việc là không thực sự, vậy thì tôi bị căng thẳng, tôi là – lo âu, bị trói buộc, tôi rơi vào sự thất vọng của tôi. Vì vậy tại sao điều này xảy ra? Bạn đang nắm bắt được quan điểm của tôi? Đó là điều gì bạn đang làm? Hay bạn đang luôn luôn quan tâm đến sự tỉnh thức hoàn toàn. Và cố gắng, luyện tập để luôn luôn tỉnh thức? Tôi không biết, điều đó tùy thuộc nơi bạn.

Bây giờ tôi thấy rằng tôi không-tỉnh thức và tôi đang canh chừng việc gì xảy ra trong trạng thái đó khi tôi không-tỉnh thức. Bây giờ tỉnh thức được rằng tôi không-tỉnh thức là trạng thái tỉnh thức. Không, đừng cười. Làm ơn hãy lắng nghe điều này. Nó không là vấn đề để cười cợt. Tôi biết khi tôi tỉnh thức. Khi có một trạng thái tỉnh thức, nó là điều gì đó hoàn toàn khác hẳn. Và tôi biết khi tôi không-tỉnh thức, tôi bị căng thẳng, tôi co rút hai bàn tay – bạn biết, làm mọi việc ngu xuẩn. Khi có một chú ý trong trạng thái không-tỉnh thức đó, toàn sự việc chấm dứt – bạn theo kịp điều gì tôi trình bày? Vào khoảnh khắc của trạng thái không-tỉnh thức tôi tỉnh thức được rằng tôi không-tỉnh thức, vậy là nó chấm dứt. Bạn nắm bắt được nó? Bởi vì sau đó tôi không phải tranh đấu, tôi nói, ồ tôi phải luôn luôn tỉnh thức, làm ơn hãy chỉ bảo cho tôi một phương pháp để tỉnh thức, làm ơn luyện tập – bạn biết – thắt chặt, siết chặt. Nhưng khi không có trạng thái tỉnh thức và tôi biết tôi không-tỉnh thức, vậy thì bạn thấy toàn chuyển động đó thay đổi.

Bây giờ điều gì xảy ra trong suốt giấc ngủ? Liệu có một trạng thái tỉnh thức khi bạn đang ngủ giống như bạn đang tỉnh thức trong suốt thời gian ban ngày? Nếu bạn tỉnh thức trong suốt thời gian ban ngày trong từng thời điểm một, vậy thì điều đó tiếp tục trong khi bạn đang ngủ, rõ ràng là như thế. Nhưng khi bạn tỉnh thức, và cũng tỉnh thức được rằng bạn không-chú ý, một chuyển động hoàn toàn khác hẳn xảy ra. Vậy thì khi bạn ngủ có một ý thức của sự yên lặng hoàn toàn. Cái trí tỉnh thức được về chính nó. Tôi sẽ không tìm hiểu tất cả điều này bởi vì nó không là điều gì khó khăn lắm. Nó không là điều gì đó lạ thường lắm, đáng để tâng bốc. Bạn thấy rằng cái trí khi nó tỉnh thức được trong suốt ban ngày, sâu thẳm, trạng thái tỉnh thức trong chiều sâu đó tạo ra một chất lượng của cái trí trong suốt giấc ngủ khi nó tuyệt đối yên lặng, bởi vì trong suốt ban ngày bạn đã quan sát, bạn đã tỉnh thức được, hoặc trong từng thời điểm hoặc tỉnh thức được không-chú ý của bạn; vậy thì bởi vì bạn trải qua trong suốt ban ngày như thế, hoạt động của bộ não đã thiết lập được trật tự trước khi bạn ngủ. Bộ não đòi hỏi trật tự, dù rằng trật tự đó ở trong một niềm tin loạn thần kinh nào đó hay trong một chủ nghĩa quốc gia hay trong điều này hay điều kia, và trong đó nó tìm được trật tự, mà rõ ràng là tạo ra vô-trật tự. Nhưng khi bạn tỉnh thức được trong suốt ban ngày và tỉnh thức được trạng thái không-tỉnh thức của bạn, vậy thì tại cuối ngày có một trật tự. Vậy thì bộ não không phải đấu tranh trong suốt ban đêm để tạo ra trật tự. Vì vậy bộ não được nghỉ ngơi. Nó yên lặng. Và vì vậy buổi sáng kế tiếp bộ não năng động lạ thường, không phải là một sự việc bị thuốc men, bị hư hỏng và chết rồi. Đúng chứ thưa các bạn?

SAANEN
Ngày 1 tháng 8 năm 1971
Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
19/10/2024(Xem: 386)
Thân-Khẩu-Ý (身-口-意; P: Kāya-Vacī-Mano; S: Kāya-Vak-Mana; E: Body-Speech-Thought) là 3 thứ tách biệt nơi con người, nhưng lại có mối quan hệ mật thiết với nhau. Trong đó, Ý là yếu tố có sự tác động đến cả Thân và Khẩu. Nếu một hành động của Thân hay lời nói của Khẩu mà không có Ý tác động vào thì khó mà có kết quả.
19/10/2024(Xem: 372)
Tứ y pháp (四依法; S: Catuḥpratisaraṇa; E: The four reliances) là 4 pháp phương tiện quan trọng theo quan điểm của Phật giáo Bắc truyền, với mục đích giúp hành giả rõ biết pháp nào nên hoặc không nên nương tựa, nhằm thành tựu giác ngộ, giải thoát.
14/10/2024(Xem: 974)
Bầu không khí chính trị trên thế giới hiện nay đang nóng bỏng vì khuynh hướng độc tài, cực đoan, chia rẽ, hận thù và cuồng vọng không thua kém gì bầu khí quyển của địa cầu đang nóng dần lên do khí thải nhà kính gây ra. Cả hai đều do con người tạo ra và đều là thảm họa cho nhân loại! Nhưng thảm họa này không phải là điều không thể giải quyết được, bởi lẽ những gì do con người gây ra cũng đều có thể do con người ngăn chận và hóa giải được. Cụ thể là hàng chục năm qua, Liên Hiệp Quốc đã nỗ lực kêu gọi, bằng các nghị quyết, các quốc gia cố gắng thực hiện các biện pháp giảm khí thải nhà kính, với các chính sách cắt giảm lượng tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch, gia tăng sản lượng xe chạy bằng điện năng, v.v… Dù kết quả chưa đạt được mức yêu cầu, nhưng cũng đã gây được ý thức và thể hiện quyết tâm của cộng đồng thế giới trong việc giải quyết thảm họa của khí thải nhà kính.
04/06/2024(Xem: 3444)
Cùng toàn thể giới tử thọ trì Bát quan trai giới một ngày một đêm tại trú xứ Tăng già-lam Phước duyên, thành phố Huế, hiện diện quý mến. Một ngày một đêm quý vị ở trong Tịnh giới với niềm tin thanh tịnh, kiên cố, bất hoại đối với Tam bảo. Nhờ niềm tin này mà quý vị không để cho Giới pháp của mình bị sứt mẻ ở trong đi, ở trong đứng, ở trong nằm, ở trong ngồi, ở trong sự nói năng, giao tiếp. Quý vị có được niềm tin này là nhờ quý vị nuôi lớn sáu tính chất của Tam bảo, khiến cho ba nghiệp của quý vị được an tịnh, an tịnh về thân hành, an tịnh về ngữ hành, an tịnh về ý hành. Sáu tính chất của Tam bảo, quý vị phải thường quán chiếu sâu sắc, để thể nhập và tạo ra chất liệu cho chính mình, ngay đời này và đời sau. Sáu tính chất của Tam bảo gồm:
27/05/2024(Xem: 818)
Theo quan niệm của Phật giáo, Khổ (zh. 苦, sa. duḥkha, pi. dukkha) là cơ sở quan trọng của Tứ Diệu Đế. Chúng ta thường nghe nói, “Đời Là Bể Khổ.” Phật Giáo phân loại Khổ rất luận lý khoa học: Tam Khổ (Khổ khổ [sa. duḥkha-duḥkha,] Hoại khổ [sa. vipariṇāma-duḥkha,] và Hành khổ [sa. saṃskāra-duḥkha.] Ngoài ra còn có Bát khổ. Sinh – Lão – Bệnh – Tử gọi là tứ khổ. Cộng thêm 4 cái khổ khác nữa là: Ái biệt ly khổ - 愛別離苦(あいべつりく): Yêu nhau mà chia lìa nhau là khổ vậy. Cầu bất đắc khổ - 求不得苦(ぐふとくく): Cầu mà không được chính là khổ vậy. Oán tắng hội khổ - 怨憎会苦(おんぞうえく): Ghét mà phải ra vào gặp mặt hàng ngày là khổ vậy. Ngũ ấm xí thạnh khổ - 五蘊 盛苦(ごうんじょう): No cơm ấm cật quá cũng khổ.
30/04/2024(Xem: 2644)
Những lời trích dẫn trên đây thật đanh thép và minh bạch, chữ vu khống trong câu trích dẫn trên đây trong bản gốc bằng tiếng Pali là chữ abbhācikkhanti (abhi + ā + cikkh + a), các tự điển tiếng Anh dịch chữ này là accusation, calumny, slander…, có nghĩa là kết án, phỉ báng, vu khống…. Thế nhưng trong khi viết lách hay thuyết giảng đôi khi chúng ta không nghĩ đến những lời cảnh giác trên đây của Đức Phật. Sau hơn hai mươi lăm thế kỷ quảng bá, xuyên qua nhiều vùng địa lý, hòa mình với nhiều nền văn minh và văn hóa khác nhau, nền Tư tưởng và Giáo huấn của Đức Phật đã phải trải qua nhiều thử thách, thích ứng với nhiều dân tộc, do đó thật khó tránh khỏi ít nhiều biến dạng và thêm thắt. Thế nhưng thực tế cho thấy trong suốt cuộc hành trình kỳ thú và vĩ đại đó – nếu có thể nói như vậy – nền Tư tưởng và Giáo huấn đó của Đức Phật vẫn đứng vững và đã góp phần không nhỏ trong công trình cải thiện xã hội, nâng cao trình độ văn hóa, tư tưởng và mang lại ít nhất là một chút gì đó lý tưởng hơn, cao đ
30/04/2024(Xem: 2904)
Con người thường hay thắc mắc tại sao mình có mặt ở cõi giới Ta Bà này để chịu khổ triền miên. Câu trả lời thường được nghe là: Để trả nghiệp. Nhưng nghiệp là gì? Và làm sao để thoát khỏi? Then chốt cho câu trả lời được gói ghém trong 2 câu: “Ái bất trọng, bất sanh Ta Bà Niệm bất nhất, bất sanh Tịnh Độ” Có nghĩa là: “Nghiệp ái luyến không nặng, sẽ không tái sanh ở cõi Ta Bà Niệm Phật không nhất tâm, sẽ không vãng sanh về Tịnh Độ”
18/02/2024(Xem: 3298)
Bát Chánh Đạo là con đường thánh có tám chi nhánh: Chánh Tri Kiến, Chánh Tư Duy, Chánh Ngữ, Chánh Nghiệp, Chánh Mạng, Chánh Tinh Tấn, Chánh Niệm và Chánh Định. Đây là con đường trung đạo, là lộ trình kỳ diệu giúp cho bất kể ai hân hoan, tín thọ, pháp thọ trong việc ứng dụng, thời có thể chuyển hóa nỗi khổ, niềm đau thành an lạc, giải thoát, niết bàn. Bát Chánh Đạo là Chơn Pháp vi diệu, là con đường đưa đến khổ diệt, vượt thời gian, thiết thực trong hiện tại, được chư Phật quá khứ, Đức Phật hiện tại và chư Phật tương lai chứng ngộ, cung kính, tán thán và thuyết giảng cho bốn chúng đệ tử, cho loài người, loài trời để họ khai ngộ, đến để mà thấy, và tự mình giác hiểu.
07/02/2024(Xem: 6438)
Từ 1983 đến 1985 khi đang ở Singapore, bận bịu với chương trình nghiên cứu Phật giáo tại Viện Phát triển Giáo Trình, tôi được Tu viện Phật giáo Srilankaramaya và một số đạo hữu mời giảng bốn loạt bài pháp nói về một vài tông phái chính của Phật giáo. Các bài giảng được ưa thích, và nhờ các cố gắng của Ô. Yeo Eng Chen và một số bạn khác, chúng đã được ghi âm, chép tay và in ấn để phát miễn phí cho các học viên. Kể từ đó, các bài pháp khởi đi từ hình thức của các tập rời được ngưỡng mộ và cũng được tái bản. Sau đó, tôi nhận thấy có vẻ hay hơn nếu in ấn bốn phần ấy thành một quyển hợp nhất, và với vài lần nhuận sắc, xuất bản chúng để cho công chúng dùng chung.
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Most Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com
http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
quangduc@quangduc.com