Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. [email protected]* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

Bà Mẹ Lưu Đày (bài viết của Cư Sĩ Trần Trung Đạo về Mẫu thân của Đức Trưởng Lão HT Thích Quảng Độ)

09/08/202208:24(Xem: 2853)
Bà Mẹ Lưu Đày (bài viết của Cư Sĩ Trần Trung Đạo về Mẫu thân của Đức Trưởng Lão HT Thích Quảng Độ)

ht quang do

BÀ MẸ LƯU ĐÀY
(Vu Lan, đọc thơ về Mẹ của Đại Lão Hòa Thượng Thích Quảng Độ)
Hôm đó là ngày 25 tháng 2, 1982, lúc 9 giờ 30 sáng, Hòa Thượng Thích Quảng Độ,
Tổng Thư Ký Viện Hóa Đạo Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất (GHPGVNTN) bị trục xuất khỏi Sài Gòn.




Ngay sau khi lịnh trục xuất do ông Lê Quang Chánh, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố ký, được đọc xong, bốn công an võ trang áp giải hòa thượng ra xe đi Thái Bình. Khi bị triệu tập đến Sở Công An thành phố hòa thượng nghĩ mình sẽ lại phải trở vào tù. Nhưng không, lần này là lưu đày. Quá bất ngờ, hòa thượng không chuẩn bị gì cho chuyến lưu đày về quê hương.

Nơi hòa thượng đến là chùa Long Khánh, xã Vũ Đoài, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình. Mẹ của hòa thượng cũng bị lưu đày về đó nhưng không đi cùng chuyến xe như một vài nguồn tin đã viết. Mẹ gặp con dưới mái nhà lợp rạ bên vách tường vôi loang lỗ phía sau chùa Long Khánh.
Nhà Hán học Nguyễn Tiến Đoàn đến tìm Thầy để hỏi nghĩa của chữ Satori trong tác phẩm “Thiền học” của Suzuki đã mô tả nơi hòa thượng và mẹ sống năm 1982: “Nhiều loài rêu mọc trên những viên gạch lát, rêu chân tường, rêu mái ngói như những hoa văn tuyệt hảo của họa sĩ bậc thầy trang trí cho ngôi chùa thêm vẻ trầm tư. Con đường dẫn vào sân sau nơi có căn nhà rạ cũ ba gian hai chái và nhà bếp. Tôi dựa xe đứng ngơ ngẩn một lát chẳng thấy bóng người.”

Và từ nơi đó, những năm tháng theo sau, một tăng sĩ 54 tuổi bị tước hết mọi quyền làm người chăm sóc bà mẹ già hơn 80 tuổi không biết tại sao mình phải lưu đày. Mẹ và con sống trong thiếu thốn, đói khổ, xa cách mọi người.

Nhưng với tư cách và lòng tự trọng của một bậc lãnh đạo tinh thần nhiều triệu Phật giáo đồ Việt Nam, hòa thượng không thấy cần phải mô tả một cách chi tiết hay than van về đời sống cháo rau khoai sắn của mình.

Đạo tâm kiên cố đã giữ chiếc lưng của hòa thượng không hề cong xuống trước nghịch cảnh. Hòa thượng vẫn bước từng bước thẳng như những ngày Thầy bước xuống xe lam, đi bộ ngang qua chiếc sân rộng để vào dạy các lớp Phật Khoa trên lầu ba của đại học Vạn Hạnh. Thầy dáng cao, vầng trán rộng và miệng mỉm cười.

Thấm nhuần tư tưởng đến là đi, có là không của đạo Phật, hòa thượng vẫn an nhiên trước mọi biến động và thử thách. Biệt giam ở trại tù Phan Đăng Lưu hay sống đói khát ở Vũ Đoài không làm hòa thượng than vãn với ai.

Dù Thầy không viết lại, không kể lại, chúng ta cũng có thể hình dung được những khó khăn của Thầy ở Thái Bình trong thời kỳ cả nước đều đói khát. Ngoài các vấn đề tự do tôn giáo được Thầy bàn nghiêm túc, phần lớn những câu chuyện Thầy kể là chuyện vui cười. Nước mắt chỉ đọng lại trong thơ khi mẹ hòa thượng qua đời.

Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ xuất gia năm 14 tuổi. Thầy rời nếp sống gia đình nhưng không có nghĩa là đoạn tuyệt với gia đình. Trên con đường còn rất xa dẫn đến bờ giác, Thầy vẫn còn là một con người với tất cả gánh nặng trên vai và cần tình thương để sống. Mẹ là biểu tượng của tình thương và dòng suối đó vẫn êm đềm chảy.

Sự gần gũi với mẹ bị gián đoạn khi Thầy rời quê hương du học ở Tích Lan và Ấn Độ năm 1952. Khi trở lại Việt Nam, Thầy đến miền Nam chứ không ra miền Bắc nên cũng không gặp lại mẹ.

Những bài thơ hòa thượng viết về mẹ vào những năm xa mẹ:


DÂNG MẸ

Bao năm rồi con lưu lạc ngàn phương,
Con nhớ mẹ suốt canh trường khắc khoải,
Ơn dưỡng dục mẹ ôi ! Sao xiết kể,
Công sinh thành con nghĩ : quặn lòng đau.
Gốc mai già xơ xác đã từ lâu,
Chơ vơ đứng giữa đường đời gió lộng.
Dòng sông chảy : ấy đời con trong mộng,
Lững lờ trôi..., trôi mãi đến bao giờ?
Có những đêm con thiêm thiếp trong mơ,
Con mơ thấy hồn con về thăm mẹ.
Được ấp ủ trong tình thương của mẹ,
Mảnh hồn con ấm dịu biết bao nhiêu?
Bốn phương trời con tìm kiếm đã nhiều,
Nhưng không có một tình yêu của mẹ.
Vu lan đến cõi lòng con quạnh quẽ,
Bóng người xưa như phảng phất đâu đây.
Một chiều thu lạnh dâng bát cơm đầy,
Tình nghĩa ấy, mẹ ôi! bao thấm thía.
Phương trời này con ngậm ngùi rơi lệ,
Đức cù lao muôn một trả chưa xong.
(Mùa Vu lan Quý Mão, 1963)
(Thơ Tù, Thích Quảng Độ)
https://quangduc.com/a63413/clip-nhac-dang-me






XUÂN NHỚ MẸ

Mỗi lần xuân đến gợi thêm sầu
Con ở phương này Mẹ ở đâu
Nam Bắc đôi bờ dòng nước bạc
Trông vời bóng Mẹ khuất ngàn dâu
Con đi từ độ trăng tròn ấy
Trải mấy xuân rồi xuân viễn phương
Trên vạn nẻo đường con cất bước
Cõi lòng vương nặng mối sầu thương
Mái đầu Mẹ nhuộm mầu sương tuyết
Chồng chất đôi vai lớp tuổi đời
Con muốn thời gian ngừng đọng lại
Cho mùa xuân Mẹ mãi xanh tươi
Thời gian vẫn cứ lạnh lùng trôi
Hoa úa tàn phai trái chín mồi
Chua xót lòng con niềm hiếu đạo
Chân trời xa cách lệ tuôn rơi.

(Giáp Thìn, 1964)
(Thơ Tù, Thích Quảng Độ)


ht quang do 2
LẠY MẸ

Hơn hai mươi bảy năm trời cách biệt
Mắt Mẹ đã mờ vì nhớ thương con
Mẹ trông chờ bao ngày tháng mỏi mòn
Nhưng chỉ thấy mây bay và gió thoảng
Mẹ có ngờ đâu đời con phiêu lãng
Như cánh chim trời xiêu bạt bốn phương
Để giờ đây trong cảnh ngộ đau thương
Cảnh tù ngục tối tăm và buồn thảm
Con hối hận từ đáy sâu tâm khảm
Đạo thần hôn đã lỗi phận làm con
Tám mươi tuổi Mẹ có còn mạnh khỏe
Hay hạc vàng đã cất cánh bay cao
Cứ đêm đêm theo dõi những vì sao
Nhìn Bắc đẩu con tuôn trào nước mắt
Con quỳ xuống chắp hai tay trước ngực:
"Lạy Đức Từ Bi cứu độ Mẫu thân
Cõi Sa bà khi Mẹ đã mãn phần
Cảnh Cực Lạc là quê hương An Dưỡng"
Lòng chí thành nguyện cầu trong tâm tưởng
Tháng năm dài con chỉ biết thế thôi
Nghĩa thù ân chua xót lắm Mẹ ôi
Con lạy Mẹ trăm nghìn muôn ức lạy!

Sa Môn Thích Quảng Độ.
(Thơ Tù, Thích Quảng Độ)


Người viết chỉ là một giọt nước đọng trên cành đời nên không dám bình dòng sông thơ bát ngát của Thầy. Chỉ xin chép ra đây để độc giả đọc và cảm thông với hành trạng mà hòa thượng đã trải qua. Mà cho dù có bình, có phân tích cũng không nói hết được tâm tư sâu lắng của Thầy. Hãy âm thầm suy niệm từ trái tim mình như hòa thượng, vì không được phép đọc sách, đã đọc “Vô Ngôn Thư” (Sách trong Thiên nhiên, trong Tự nhiên, trong Cảnh ngộ, trong Suy tưởng) suốt nhiều năm ở Thái Bình.

Như chiếc lá cuối mùa, một cơn gió thổi qua cũng làm cho chiếc lá chao nghiêng nói chi là cái rét của mùa đông miền Bắc. Mẹ của hòa thượng không chịu đựng nỗi đói khát và giá rét nên một ngày mùa đông chiếc lá khô kia đã rơi xuống trong sân chùa Long Khánh, xã Vũ Đoài. Hòa thượng viết bài thơ Nguyện Cầu trong đêm mẹ “chết trong lưu đày”:


ht quang do


NGUYỆN CẦU

Hỡi trời cao đất dày
Có thấu cho cảnh này
Mẹ tôi tội tình gì
Phải chết trong lưu đày
Trong cô đơn hiu quạnh
Trong buồn tủi đắng cay
Thôi cõi đời ác độc
Mẹ vĩnh biệt từ đây
Con nguyện cầu hồn Mẹ
Vãng sinh về phương Tây
Phật Di Đà tiếp dẫn
Chư Bồ Tát dìu tay
Trong hoa sen tinh khiết
Hồn Mẹ hóa sinh ngay
Vòng luân hồi chấm dứt
Vĩnh viễn được yên vui.

(Đêm 14 tháng 12 Ất Sửu, 23 tháng 1 năm 1985)
(Thơ Tù, Thích Quảng Độ)


ht quang do 2

Tết Bính Dần 1985 là Tết mồ côi của hòa thượng Thích Quảng Độ. Hòa thượng viết bài thơ mang ý nghĩa vô thường nhưng vô cùng đau xót dưới đây vào ngày Mùng Một Tết:


MẤT CẢ CUỘC ĐỜI

Xuân này tôi mất Mẹ rồi
Cũng là mất cả cuộc đời còn chi
Từ nay đoạn đường tôi đi
Qua hàng thông lạnh gió vi vu sầu
Một mình lặng lẽ cúi đầu
Quanh tôi tất cả nhuộm màu tóc tang
Bước đi nghĩa địa lan man
Chết rồi hay sống điêu tàn như nhau.

(Sáng mồng một Tết Bính Dần,1985, ra thắp hương ngoài mộ)
(Thơ Tù, Thích Quảng Độ)


Trong tình thương của mẹ, mọi người con đều là trẻ thơ. Hòa thượng cũng thế. Một mình một bóng trong nghĩa trang buồn ngày mùng một Tết. Từ nay, chỉ còn Thầy và hàng thông reo vi vu.

Trong thư gởi Đỗ Mười ngày 19 tháng 8 năm 1994, hòa thượng chỉ tóm tắt một dòng: “mẹ tôi đã chết một cách thê thảm vào ngày 14 tháng 12 năm Ất-Sửu (tháng 1 năm 1985) vì quá thiếu thốn và rét mướt.”

Một câu ngắn ngủi thôi nhưng chứa đựng cả một trời nước mắt và cơn mưa nước mắt đó sẽ không ngừng rơi cho đến ngày dân tộc Việt Nam được đoàn viên thật sự. Bởi vì, mẹ không chỉ là mẹ của Đức Tăng Thống Thích Quảng Độ mà còn là biểu tượng cho sự chịu đựng vô bờ bến của mẹ Việt Nam, bà mẹ lưu đày.

Thị Nghĩa Trần Trung Đạo
Mùa Vu Lan 2022



Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
10/08/2018(Xem: 5168)
Kính bạch Thầy, Vu Lan Thắng Hội 2018 lại đến, con kính xin đóng góp một bài thơ về Mẹ con, đây là tất cả sự thật về cuộc đời người Mẹ quá cố của con. Mẹ ơi ! Phải đợi đến ngày Mẹ về ......cát bụi Chợt hiểu vì đâu ...năng lực diệu kỳ Một mình phấn đấu giữa chốn thị phi Nhiều thập niên từ khi Cha ...theo Phật
10/08/2018(Xem: 5850)
Trong thiên nhiên kỳ quan đẹp nhất "Trong lòng ta, Mẹ bậc kỳ quan" Thiên nhiên nuôi dưỡng muôn ngàn Mẹ ta ánh sáng soi đàng con đi Mẹ là đấng từ bi tại thế Lòng bao la như bể trùng khơi Nuôi con vất vả một đời Dạy con khôn lớn thành người mai sau Dòng sữa Mẹ ngọt ngào thơm ngát
10/08/2018(Xem: 6118)
Có rất nhiều bạn trên thế giới hiện nay hoặc vì một lý do nào đó, có thể chủ quan hoặc khách quan, đã mang tâm oán hận cha mẹ, người đã rứt ruột sinh ra mình. Thưa các bạn, tôi muốn nói rằng, chúng ta không có một lý do chính đáng nào đủ luận lý để chúng ta oán trách cha mẹ cả. Cho dù rằng, cha mẹ các bạn bỏ rơi các bạn từ khi mới lọt lòng hoặc gởi vào Cô Nhi Viện hoặc giao cho người thân nuôi dưỡng hay có thể là nuôi các bạn khôn lớn nhưng cha mẹ phạm phải những sai lầm nào đó, v.v... và v.v...
09/08/2018(Xem: 8208)
Nghĩ Về Mẹ - Nhà Văn Võ Hồng, Xót người tựa cửa hôm mai, Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ. Sân Lai cách mấy nắng mưa, Có khi gốc tử đã vừa người ôm. Tựa cửa hôm mai là lời của mẹ Vương Tôn Giả. Mẹ bảo Vương: "Nhữ chiêu xuất nhi vãng lai" mày sáng đi mà chiều về, "tắc ngô ỷ môn nhi vọng" thì ta tựa cửa mà trông. "Mộ xuất nhi bất hoàn" chiều đi mà không về, "tắc ngô ỷ lư nhi vọng" thì ta tựa cổng làng mà ngóng. Hai câu mô tả lòng mẹ thương con khi con đã lớn. Trích dẫn nguyên bản để đọc lên ta xúc cảm rằng bà mẹ đó có thật.
09/08/2018(Xem: 6465)
sáng hôm nay, chúng tôi vào lớp đựơc nửa giờ thì đoàn Thanh niên Phật Tử kéo đến đóng cọc chăng dây chiếm nửa sân trường. Tiếp tới, họ chia nhau căng lều đóng trại. Tôi thì thầm hỏi Nhung: --Không nghỉ lễ mà sao họ cắm trại? Nhung che miệng - sợ thầy ngó thấy - nói nhỏ: --Ngày rằm tháng Bảy, lễ Vu Lan. Tôi mừng quá: ngày mai được nghỉ lễ.
08/08/2018(Xem: 5198)
Trong Hạnh Phúc Kinh (Mangalasutta), thuật lại rằng : có thiên tử bạch hỏi đức Phật : làm sao để được vận may (mangala), và Đức Phật dạy cho 38 điều phải làm để được may mắn và một trong những điều ấy là : "Phụng dưỡng cha và mẹ... Là vận may tối thượng." Thật vậy, không vận may nào hơn, là do hiếu dưỡng với cha mẹ. Vì Trời Phật cũng từ công đức báo hiếu mà thành. Không kẻ ác nào hơn là bất hiếu với cha mẹ. Người hiếu dưỡng cha mẹ lòng từ dễ phát. Lòng từ phát thì mọi ích kỷ xan tham tật đố của con người sẽ tiệm tiêu. Bởi lẽ, Đức Phật nhìn thấy tất cả chúng sanh đều là cha mẹ. Do vậy, khi nhìn thấy chúng sanh khổ đau, thì không nỡ quay lưng làm ngơ được. Chính lý lẽ ấy, khiến cho bao nhiêu tánh hư tật xấu đều tan biến và ngược lại tánh lành được trưởng dưỡng phát sanh. Một khi tánh lành phát động, thì lợi lạc cho chúng sanh. Vậy nhân là lợi lạc chúng sanh, quả là chính bản thân hưởng phước. Đó là lý lẽ vì sao "Phụng dưỡng cha và mẹ... Là vận may tối thượng". Kính thưa chư vị,
08/08/2018(Xem: 5286)
Vu Lan sắp đến những clip cảm động về tình cảm thiêng liêng, trìu mến, ấm áp của những người con hiếu thảo đối với Cha Mẹ đâu không thấy mà ngày càng nhiều chúng ta nhìn thấy trên FB những cảnh đau lòng này, người Cha chửi bới con " mày giết tao đi cho vừa lòng mày", người con trai đang ngậm điếu thuốc đè đầu người cha xuống đất, banh miệng cha ra để rút lưỡi cha để cha không còn cơ hội để chửi mình nữa, người con vừa đè đầu cha và vừa chửi lại “tao rút cái lưỡi của mày nè”. Người vợ, người Mẹ đứng sau lưng để la hét, để can gián nhưng làm gì được với tình cảnh đau đớn trái ngang này giữa hai cha con ? Người con thọc tay vào túi quần lấy thứ gì đó, có thể là cái kềm hay cái kéo để cắt lưỡi cha ? chắc chắn trong cơn tức giận cộng với bản tính độc ác cùng với sự vô ơn bạc nghĩa, đứa con này có thể cắt lưỡi cha của mình, có thể gây án mạng chỉ diễn ra trong phút chốc. Xin những ai đã lở làm Cha, làm Mẹ, làm Con trong cuộc đời này rồi thì hãy cố gắng tu tập, gạn lọc tam nghiệp thân, khẩu
07/08/2018(Xem: 4607)
Ba Người Mẹ - Một Tấm Lòng Nguyên tác: Mary Kathryn Lay Việt dịch: Quảng Tịnh Kim Phương Tình Mẹ thật bình an. Đó là tình cảm không cần mong cầu, không cần đền đáp. (Erich Fromm) Gần đây gia đình chúng tôi ăn mừng Ngày Vĩnh Cửu thứ mười ba của con gái chúng tôi, cái ngày mà chúng tôi đứng trước tòa và đã hứa với quan tòa rằng chúng tôi sẽ yêu thương và chăm sóc con gái của chúng tôi mãi mãi. Bất luận những gì chúng tôi hứa với quan tòa hay bất cứ ai đã hiện diện trong tòa, chúng tôi thuộc về nhau như cha mẹ và con gái, thậm chí không có những ràng buộc luật pháp nhận con nuôi. Gần mười lăm năm trước, chúng tôi đã bắt đầu hành trình làm cha mẹ, không phải theo cách mà tôi đã tưởng tượng lâu xa về trước, khi tôi đứng bên cạnh Richard trước bàn thờ và tưởng tượng về tương lai cùng nhau. Tuy nhiên, kết quả của những thủ tục giấy tờ, những giờ học lớp hướng d
07/08/2018(Xem: 4242)
Nếu con có thể dâng lên Biếu cho Mẹ quý Mẹ hiền kim cương Đền bù mỗi giọt lệ vương Mẹ thường than khóc vì thương con mình. Nếu con có được ngọc xanh Để mà dâng Mẹ đáp tình bấy lâu Về từng chân lý nhiệm mầu Giúp cho con thấy trước sau tỏ tường. Nếu con có được ngọc hồng Để mà dâng Mẹ thỏa lòng tri ân Về từng nỗi khổ vô ngần
07/08/2018(Xem: 9194)
Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Hoa Kỳ xin nhất tâm khánh tuế Tăng Già Việt Nam nơi Châu lục Bắc Mỹ thêm một hạ lạp sau mùa An cư. Năm nay Cộng đồng Phật giáoViệt Bắc Mỹ đã tổ chức rất nhiều khóa An cư khắp các tiểu bang. An cư là một truyền thống quan trọng để nuôi lớn Tăng Già cả Trí đức và Phước đức. An cư là cơ hội tuyệt diệu để Tăng Già cùng học hỏi nhau những phương thức khế thời hầu sinh tồn và phát triển Đạo pháp trên quê hương mới này.
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Most Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com
http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
[email protected]