- 1. Giới thiệu
- 2. Lời nói đầu
- 3. Phật bổn hoài
- 4. Phương tiện Phật
- 5. Hướng về Phật đạo
- 6. Phẩm tựa
- 7. Phẩm Phương tiện
- 8. Phẩm Thí dụ
- 9. Phẩm Tín giải
- 10. Phẩm Dược thảo
- 11. Phẩm Thọ ký
- 12. Phẩm Hóa thành dụ
- 13. Phẩm Ngũ bá đệ tử…
- 14. Phẩm Thọ học vô học…
- 15. Phẩm Pháp sư
- 16. Phẩm Hiện Bảo tháp
- 17. Phẩm Đề Bà Đạt Đa
- 18. Phẩm Trì
- 19. Phẩm An Lạc Hạnh
- 20. Phẩm Tùng địa dõng xuất
- 21. Phẩm Như Lai thọ lượng
- 22. Phẩm Phân biệt công đức
- 23. Phẩm Tùy hỷ công đức
- 24. Phẩm Pháp sư công đức
- 25. Phẩm Thường Bất Khinh
- 26. Phẩm Như Lai thần lực
- 27. Phẩm Chúc lụy
- 28. Phẩm Dược Vương bồ tát
- 29. Phẩm Diệu Âm
- 30. Phẩm Quán Thế Âm
- 31. Phẩm Đà La Ni
- 32. Phẩm Diệu Trang Nghiêm
- 33. Phẩm Phổ Hiền khuyến phát
- 34. Chánh nhân
- 35. Trăng Bát nhã
- Như chút tâm tình (bạt). Nguyễn Đông Nhật
Thơ của Kim Tâm Thích Hạnh Niệm
Diệu Pháp Liên Hoa là bộ kinh nổi tiếng, được chư tôn đức Tăng Ni, Phật tử Việt nam cũng như các nước theo phật giáo đại thừa thọ trì rộng rãi. Nhiều hình thức cúng dường kinh pháp được thực hiện: như in ấn kinh quyển, chú giải kinh văn, diễn giảng, ghi âm, đĩa để phát hành, ấn tống … Mục đích của những việc làm này là để rộng quyền bản kinh đến quảng đại quần chúng, cho tất cả mọi người được nghe biết, được lợi lạc, được có cơ hội gieo nhân với kinh pháp quý báu này, như trong kinh văn thuộc phẩm phương tiện, Phật dạy:
Hoặc có người lễ lạy
Hoặc lại chỉ chấp tay
Nhẫn đến giơ một tay
……………………..
Vào nơi trong tháp miếu
Một xưng Nam mô Phật
Đều đã thành Phật đạo…
Pháp Hoa Thi này cũng không ngoài mục đích trên. Bằng hình thức thơ Đường ngắn gọn, hàm súc, chúng tôi đem ý kinh phổ thành những bài thơ để dâng lên cúng dường Tam Bảo, cúng dường chư tôn đức Tăng Ni thưởng lãm đồng, đồng thời để cùng quý thi hữu, những người yêu thích thi ca, những người đã từng đọc hoặc xem qua kinh Pháp Hoa cùng thưởng thức chút pháp vị lẫn thi vị qua gần 40 bài thơ Đường.
Những vị chưa từng xem, đọc kinh Pháp Hoa có thể sẽ thấy khó hiểu hoặc không cảm thấy thích thú lắm. Rất mong qúy vị bỏ chút thì giờ đọc bộ kinh Diệu Pháp Liên Hoa đã được Hoà thượng Thích Trí Tịnh dịch ra Việt ngữ, có thể tìm thấy ở bất cứ ngôi chùa Phật nào.
Trong khả năng và điều kiện còn hạn hẹp, tập thơ nhỏ này không sao tránh khỏi những khiếm khuyết về nhiều mặt, nhất là về các phép đối trong luật thơ, đôi khi vì muốn diễn đạt ý nên đành phải châm chước, ngưỡng mong chư tôn đức, chư vị cao minh hoan hỷ, và chỉ giáo cho.
Nơi đây tôi chân thành cảm ơn Hoà thượng Thích Chơn Thiện đã hoan hỷ viết lời giới thiệu, các thi hữu trong nhóm Hương Sen đã dành thì giờ đọc và hiệu đính giúp để câu, từ được nhẹ nhàng thi vị hơn.
Nguyện hồi hướng lên Tam Bảo chứng minh, cầu nguyện tất cả chúng sanh đều trọn thành Phật đạo.
Nammô Hoan hỷ tạng Bồ Tát
Kim Tâm
I. Tổng quan:
(Viết theo ý Kinh Pháp Hoa)
Ra đời dẫn chúng thoát mê lầm
Phương tiện đưa về diệu giác tâm
Thấy tánh bổn lai thành Phật đạo
Chuyển mê thành ngộ dứt xan tham
Ba châu* giải nói thân dìu dắt
Chín dụ ** tuyên bày diệt chấp đam
Khai thị chúng sanh tri kiến Phật
Dẫu rằng gian khó vẫn vui làm
*thuyết pháp châu, thí dụ châu, nhân duyên châu
** kinh Pháp Hoa có chín thí dụ.
(Viết theo ý kinh Pháp Hoa)
Một đời thuyết pháp độ quần sanh
Chỉ thẳng khó tường phải nói quanh*
Không dọn phân dơ đành lãng đãng
Chẳng hay châu báu phải linh đinh
Quê nhà trăng gió luôn bày sẵn
Đất khách phong sương mãi chạy quanh
Như biết mở châu trong vạt áo
Cuộc đời khắc chuyển nếp cao thanh
Hướng về phật đạo để tu nhân
Dẫu biết lâu xa chẳng ngại ngần
Thành hoá đâu cam lòng trú mãi
Thuốc hay quyết trị bệnh thuyên dần
Ba thừa phương tiện liền viêm hỏa
Một nẻo chân như đến pháp thân
Tinh tấn một lòng tu Thánh đạo
Không cô tâm Phật độ thiên nhân
II.Phẩm mục:
Muốn ban đại pháp lợi nhân thiên
Vô Lượng Nghĩa tuyên tiếp trụ thiền
Hào tướng quang soi bày rạng rỡ
Nhân thiên hội thấy hiện như nhiên
Từ Tôn* thấy tướng sinh nghi hoặc
Diệu Đức nhận điềm thuyết tích duyên
Xuất định tán dương phương tiện đạo
Ba đời chư Phật thảy noi quyền.
*Từ Tôn: Bồ tát Di Lặc
Diệu Đức: Bồ tát Văn Thù
Chúng sanh mê muội, đạo dài xa
Phương tiện ai hơn trí Phật Đà
Một hiệu xưng qua thành chủng tử
Hai tay chấp lại ngự ngưu xa
Thông linh căn tánh, tu tinh tấn
Độn lụt cơ duyên, học đãng đà
Tất cả - Phật đều phương tiện độ
Quy về chơn giác: Diệu Liên Hoa
Phật trí vô biên, tâm đại bi
Độ sanh phương tiện khéo hành thi
Nhìn qua sáu nẻo: nhiều đau khổ
Ngoảnh lại ba đường: lắm hiểm nguy
Trước dạy Tam thừa tu giải thoát
Sau đem Nhứt đạo chỉ huyền vi
Hứa cho ba loại xe tùy thích
Rốt chỉ cho chung loại đặc kỳ
* loại tốt nhất
Tại hội được nghe pháp thẩm sâu
Lại nghe Xá Lợi dự ghi đầu
Trong tâm tất cả đều hoan hỷ
Ngoài mặt mọi người thoáng nét âu
Ca Diếp mượn lời bày tín giải
Chiên Diên thí dụ nói chân châu
Dọn phân hý luận thừa gia nghiệp
Chẳng hổ trung tôn liệt hạng đầu
Phật khen khéo hiểu nghĩa thâm sâu
Khéo nói Như Lai lý nhiệm mầu
Một vị mây mưa rơi khắp giống
Năm loài cây cỏ đượm sai nhau
Nhứt âm giáo diễn không sâu cạn
Ngũ tánh tư nhuần có thấp cao
Trí, lực, từ bi đều thấu tột
Hợp thời, đúng tiết Phật liền trao
Ca Diếp – Quang Minh Phật sẽ thành
Nước tên Quang Đức cảnh tân thanh
Dây vàng giăng lối, lưu ly đất
Cây báu theo hàng, thất bảo thành
Danh tướng - Bồ Đề sau đắc hiệu
Mục Liên – La Bạt sẽ thành danh
Thanh Văn đệ tử vô biên số
Sau trước dự ghi Phật tấn trình
1.Từ kiếp lâu xa cho đến nay
Muôn ngàn ức kiếp chẳng ai hay
Thế Tôn trí thấy như đương nhật
Phật nhãn quang soi tợ hiện bày
Trí Thắng Đại Thông nhiều kiếp định
Bồ Đề đại đạo đến thời khai
Viên thành Phật qủa người trời tính
Tinh tấn như Ngài* được mấy ai
*Đức Đại Thông Trí Thắng nhập định một lần trải qua mười kiếp
2.Vương tử nghe cha đắc đạo rồi
Bỏ đồ chơi báu xuất gia thôi
Bốn phương thiên chúng đều thưa thỉnh
Tám hướng vua quan thảy khuyến mời
Diệu Pháp Như Lai tuyên đúng lúc
Liên Hoa Lưỡng túc thuyết vừa thời
Nói xong Phật nhập kim cang định
Diễn pháp Sa di cứu độ người
3. Đoạn đường nguyhiểm lại dài xa
Tìm báu đoàn người phải vượt qua
Sức mệt nửa đường đều thối chí
Lực mòn cách đích muốn quy gia
Đỡ chân thành hóa không chân lũy
Hồi sức phòng thuê chẳng thật nhà
Diệt hóa đạo sư khuyên tiến bước
Bảo thành gắng đến chớ là đà
4.Phật thừa chỉ một pháp quang minh
Phương tiện hiện bày độ chúng sinh
Chúng mệt nửa đường nhiều kẻ thối
Tài hay, giữa chặng tạm thành nghinh
Xa xôi nhứt đạo không đi suốt
Ngơi nghỉ Tam thừa chỉ đỡ trình
Phật qủa trang nghiêm, công đức tụ
Quyết thành, đại chúng gắng chuyên tinh
Trọn đầy pháp thuyết với dụ tuyên
Tri kiến Như Lai giác ngộ viên
Đắc ký thảy đều tâm dũng nhược
Dự phần tất cả dạ hân nhiên
Dẫu nghe gian khổ lòng không nản
Dù biết lâu xa chí chẳng phiền
Tự trách ôm châu đi cuốc mướn
Kiếm ăn từng bữa khổ triền miên
Hàng tâm tự tại đã an thân
Kẻ quả chưa tròn ước có phần
Thị giả A- Nan - người thủ tạng
La Hầu trưởng tử - chỗ tình thân
Hữu, vô học địa tâm tinh tấn
Tân, cựu đạo gia chí mẫn cần
Hết thảy Thế Tôn trao thánh ký
Chúng nghe thỏa mãn dẫu không gần
Hữu duyên gặp Phật, đạo an phần
Lai thế tập tu gieo phước nhân
Đọc tụng kệ lời cùng xứ biết
Tả thư kinh quyển khắp nơi phân
Thọ trì giáo nghĩa lan thiên thượng
Diễn giảng kinh văn độ thế gian
Diệu pháp lưu truyền cùng hậu thế
Là nhờ ân đức Pháp sư* ban
*Pháp sư có 5 loại: 1/ đọc tụng 2/ thọ trì 3/ biên chép
4/diễn giảng 5/ tùy hỷ
Pháp âm vang dội khắp tam thiên
Đa bảo Như lai có bổn nguyền
Xứ xứ truyền kinh lai chứng kiến
Nơi nơi nói pháp đến minh tuyên
Kim thân Xá Lợi ngồi an ổn
Bảo tháp Từ Tôn hiện uyển nhiên
“Khoái thích…hay thay…tuyên Diệu Pháp”
Lới khen cổ Phật nghĩa cao huyền
Pháp truyền nhờ có pháp sư tuyên
Ngộ pháp cũng còn dễ khó riêng
Khó phụng Đề Bà thiên tải viễn
Dễ thành Long nữ bát thu niên
Học nhân, học đạo đừng khinh thị
Tập sĩ, tập tu phải cố kiên
Nghĩa phẩm Đề Bà phân dễ khó
Lại thêm lần nữa ý u huyền
Phật tuyên vi diệu bất tư nghì
Tỏ ngộ nhân thiên quyết gắng ghi
Bồ tát thử phương nguyền thủ hộ
Thanh văn tha quốc nguyện hành thi
Chúng sanh si ám không từ ác
Đệ tử tham lam chẳng kể chi
Để pháp lưu truyền soi cõi thế
Giáp vòng bồ tát hứa duy trì
Đời ác chúng sanh tánh khí cường
Dẫu rằng Bồ tát đủ quyền phương
Nhưng mà nếu được bình an trụ
Hơn lại phải dùng khuất nhẫn đương
Thân cận, sở hành, không pháp quán
Điều nhu, chất trực, hữu từ thương
Nguyện đem chánh pháp truyền chưa ngộ
Cho đó an vui tịch diệt trường
1.Bồ tát tha phương nguyện hộ kinh
Phật ngăn dạy bảo đã đinh ninh
Cõi này hiện có vô biên chúng
Phương dưới đang tàng sa số đinh (vị)
Đất nứt hằng sa người lộ diên
Không sinh căng ức vị ra hình
Chưa từng quen một, Từ Tôn hỏi:
Bồ tát đông vầy, chỗ xuất sinh?
2.Nói đến bồ tát từ đất sinh
Lượng đông vô số ức muôn đinh (vị)
Dung nhan thâm diệu công viên mãn
Đạo hạnh tròn đầy trí tịnh minh
Có vị đem theo sa số chúng
Có người chỉ đến một thân mình
Đã từng tu tập hằng sa kiếp
Hóa độ phải qua ức tải trình*
3.Phật rằng bồ tát chúng đông vầy
Thành đạo sau rồi dạy đến nay
“Cha trẻ con già” đâu hiểu được
“Chúng đông thời ngắn” khó tin thay
Từ Tôn nghi hoặc thay thưa hỏi
Đại Giác từ bi vị giải bày
Trước khuyến mọi người mang giáp tấn
Sau vì chúng nói đạo cao dày
1.Thọ lượng Như Lai chúng gắng tin
Na do tha kiếp tính muôn nghìn
Thi như địa chủng lân vi tác
Dụ tợ trần sa kiếp số in
Thường ở Ta Bà khai giác lộ
Luôn vì sanh chúng tạo niềm tin
Như Lai trí rộng nhiều phương tiện
Nói pháp tùy cơ, khéo giữ gìn
2.Lương y tài trí, diệu phương hay
Con trẻ mê lầm bị dại say
Cầu trị, thuốc thơm không chịu uống
Thương vì, chước khéo chóng thi bày
Phương xa, tin nhắn cha đà chết
Quê cũ, được lời thuốc uống ngay
Bệnh hết, cha con cùng sum họp
Như Lai phương tiện khéo như vầy
1.Nghe nói Như Lai thọ mạng dài
Thảy đều phấn khởi, huệ tâm khai
Hằng hà sa số thêm tăng ích
Vô lượng vô biên chứng biện tài
Kẻ được la ni*, người đác quả
Người đang diệu vị, kẻ, Như Lai
Chư thiên hương đốt, thiên y cúng
Hoa rải rơi đầy khắp đất đai
*đà la ni
2.Được nghe thọ lượng Phật vài câu
Một niệm hân hoan, tín giải sâu
Mãn túc bồ đề không mấy cách
Viên thành thánh đạo chẳng bao lâu
Tứ chân đạo hạnh* so nào thấu
Năm độ đại thừa thắng được đâu
Công đức người nghe như thế đó
Hãy truyền tứ chúng biết ngàn sau
*Bốn quả thanh văn
3.Nghe được Thế Tôn thọ mạng dài
Tức là thấy được đức Như Lai
Thường cư Linh Thứu tuyên vi pháp*
Luôn tại Non Linh tọa bửu đài
Lại thấy Ta Bà bằng tợ chưởng
Và xem thử độ chẳng chông gai
Nghe kinh tùy hỷ lòng tin chắc
Chẳng mạn, chẳng khinh, chẳng biếm bai
*Giáo pháp nhiệm mầu, vi diệu
Nghe pháp thâm sâu tâm dũng dược
Truyền nhau cho đến thứ năm mươi
Sáu đường sanh chúng tam thiên loại
Ba nẻo thiên long bát bộ… người
Già trẻ nâng nuôi trong cung điện
Gái trai chứng đạo ở cung trời
Người này sánh thứ năm mươi trước
Công đức chẳng bằng chút phước rơi
Đọc tụng thọ trì kinh Pháp Hoa
Trọn nên công đức thật sâu xa
Tai sinh nghe suốt cùng đây đó
Mắt nhục xem thông chẳng lập lòa
Lưỡi nếm, ý suy đều chẳng ngại
Mũi hay, thân biết thảy không ngoa
Mỗi căn bát bách, ngàn hai đức
Đọc tụng thọ trì kinh Pháp Hoa
Thọ trì thâm ngộ Pháp Hoa kinh
Bố tát ai bằng Thường Bầt Khinh
Chẳng đọc tụng trì kinh điển Phật
Chỉ đi lễ lạy chúng quần sanh
“Các ngài là Phật” nên cung kính
“Chư Phật các ngài” chẳng dám khinh
Bồ tát tội tiêu bèn gặp Phật
Nghe kinh Diệu Pháp đạo viên thành
Bồ tát địa tùng hộ pháp thường
Phật tâm vui vẻ tợ xuân dương
Lưỡi bày thắng tướng trùm thiên giới
Lông phóng quang minh chiếu thập phương
Tằng hắng tiếng vang rung các nẻo
Khảy tay âm động chuyển thiên đường
Mắt tai đạo giả như lanh lợi
Đi trước Quan Âm mới khẳng đương
Pháp âm truyền dạy ngộ xong rồi
Xoa đảnh chúng nhân Phật chúc lời:
-“Xả bỏ quốc thành cùng xứ xứ
Hy sinh thê tử khắp nơi nơi
Siêng tu khoáng kiếp không dừng dứt
Cần mẫn lũy niên chẳng nghỉ ngơi
Đại đạo ngày nay Ta phú chúc
Các ông hãy gắng dạy cho đời”
23. Phẩm Dược Vương Bồ tát bổn sự
Bồ tát thỉnh thưa hạnh Dược Vương
- Hằng hà sa kiếp số không lường
Tịnh Minh xuất thế vì tuyên thuyết
Hỷ Kiến thiêu thân để cúng dường
Phật diệt tháp xây người tán than
Taythiêu chúng thấy thảy ta thương
Chúng sanh Hỷ Kiến không ai khác
Chính thị tiền thân của Dược Vương
1. Diệu Âm đại sĩ ở phương xa
Tiếp nhận hào quang đức Thích Ca
Vào định kim thân rời Tịnh Quốc*
Trên sen bồ tát đến Ta Bà
Văn Thù bạch thỉnh: xin vì chỉ
Đa Bảo ban truyền: hãy hiện ra
Lập tức bên tòa liền xuất hiện
Thể thân phước tướng vạn kim hòa.
2.Diệu Âm bồ tát đến Ta Bà
Rực rỡ tưng bừng cõi diễn qua
Thiên cái treo thòng, hòa thiên nhạc
Thiên hương xông nức, rưới thiên hoa
Chưthiên mục kích vào sinh nhẫn
Hoa Đức khán tường chứng Pháp Hoa
Tại hội mọi người đều lợi ích
Đón mừng Bồ Tát một lần qua
Phổ Môn hiển thị đại bi Tâm
Gặp nạn xưng danh bất khả xâm
Nước lửa gươm đao tan tại chỗ
Cọp beo sư sói chạy mù tăm
Bốn hai nguy nạn theo duyên độ
Bốn tám ứng thân tùy xứ lâm
Thần lực đại bi thường cứu khổ
Có ai bằng được đức Quan Âm
Công đức trì kinh khó nghĩ bàn
Muốn cho lưu bố được bình an
Chú thần bồ tát ban gia hộ
Kệ tụng thiên long nói đỡ đần:
“Như nhánh A- lê tan gãy khúc
Như đầu kẻ ác vỡ nhiều phần”
Pháp sư não loạn chiêu ương họa
Cũng giống như trên khéo giữ thân
27. Phẩm Diệu Trang Nghiêm Vương Bổn sự
1.Trong hội Vân Lôi Âm Tú Hoa
Diệu Nghiêm tâm chí chạy đường tà
Mẹ khuyên hiếu tử thần thông hiển
Con vị cha hiền triển pháp ra
Thấy rõ vua cha sinh hỷ lạc
Nhận rành từ phụ bỏ hang ma
Vinh hoa rũ sạch, lìa ngôi báu
Cùng với phu nhân…thảy xuất gia
2.Từ bỏ ngôi vua để xuất gia
Diệu Nghiêm tu học với Phật Đà
Vì vua, Phật dạy ròng chân đạo
Nhờ Phật, vua tu Diệu Pháp Hoa
Trải qua ức niên vun đạo hạnh
Kinh qua tuế nguyệt tỏa hương ba
Đại Quang cõi nước, Ta La Phật
Qủa mãn công viên tọa pháp tòa
Từ xa nghe Diệu Pháp âm vang
Bồ tát, tùy tùng tới bảo đàn
Thỉnh vấn: Pháp Hoa phương cách được
Dạy rành: Thiện Thệ diệu môn* ban
Cúng dường, thừa sự cho đầy đủ
Thủ hộ, giữ gìn đặng thái khang
Bạch tượng sáu ngà bồ tát đến
Giúp người trì tụng nhớ câu hàng
*Có 4 cách được kinh Pháp Hoa: 1/ được chư Phật hộ niệm
2/ trồng cội công đức 3/ vào chánh định 4/ phát lòng cứu chúng sanh
III. Phụ lục:
Giác tri chân tánh bổn lai nhân
Đâu bởi công phu, giới trắng ngần
Tự tánh từ lâu đầy đủ sẵn,
Tâm nguyện nào phải phát sinh dần.
Từ bi Phật hiện khai chân quốc,
Bát nhã trí tri chứng pháp thân.
Chư Phật ba đời thành chánh giác
Không ngoài liễu ngộ tự tâm nhân
(tự họa bài Hướng về Phật Đạo)
(Hoạ bài Trăng cao nguyên của Miên Thượng)
Bát nhã trăng soi thấu bản nguyên
Mới hay chơn tánh vốn bình yên
Tam thiên* dạo khắp không nơi thật
Cửu hữu* đi cùng chẳng chỗ riêng
Năm uẩn đều không – không quái ngại
Bốn xà chẳng có – có gì quyên*
Có không hai chấp dung thông hết
Bát nhã trăng tròn bặt các duyên
*Tam thiên: nói tắt của tam thiên đại thiên thế giới.
Cửu hữu: chín chỗ chúng sanh ở
Năm uẩn: sắc, thọ, tưởng, hành, thức
Bốn xà: bốn con rắn, tượng trưng cho bốn đại:đất, nước, gió, lửa.
Như chút tâm tình gởi hư không
Từ thư người bạn cũ
·Nguyễn Đông Nhật
Gần bốn mươi năm mới gặp lại, người bạn của năm học đầu tiên tại trường Trần Qúy Cáp Hội An ngày nào, giờ đây đã là Thượng Tọa Thích Hạnh Niệm, đang đảm đương trách nhiệm của một Phó Ban Trị sự Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam tỉnh Quảng Nam. Qua biết bao nhiêu biến đổi của cuộc phù thế, dường như vẫn còn một điều gì bền lâu. Ấy là tình cảm của một thời trẻ tuổi trong sạch, và chút duyên thơ bây giờ. Nhưng hẳn nhiên, đối với một tu sĩ như Thầy, thơ không phải là một sự nghiệp (hay là một công việc nặng nhọc và...nặng nghiệp). Ở con người Thầy, thơ là chén trà thơm đạo vị những sáng mai yên tĩnh cùng bằng hữu, là một sắc hoa dịu dàng giúp thanh lọc tâm hồn. Không dám có tham vọng phẩm bình sự liễu ngộ của tác giả Pháp Hoa Thi, tôi chỉ cảm động trước mong muốn của Thầy Kim Tâm: mời gọi người khác cùng mình tiếp cận mùi vị của hương giải thoát: Pháp Hoa Thitrong tình cảm ấy..
Trên con đường dằng dặc mà nhân loại đi tìm HẠNH PHÚC, sự thật là đâu, nơi đến là đâu? Câu hỏi muôn đời ấy không dễ dàng được trả lời. Bởi chân lý là điều không thể nói ra bằng ngôn ngữ thông thường, như Đức Phật từng chỉ rõ, như bao nhiêu Tổ sư và cổ đức đã truyền trao. Tác giả Pháp Hoa Thi đã liễu ngộ điều đó, khi mình giải phẩm Phương Tiện trong Kinh:
Một đời thuyết pháp độ quần sinh
Chỉ thẳng khó tường phải nói quanh
Hoặc một chân lý khác được diễn đạt qua lời thơ dung dị này:
Thấy tánh bổn lai thành Phật đạo
Chuyển mê thành ngộ dứt xan tham
Mới nghe qua có vẻ đơn giản, nhưng làm thế nào để nhận được cái gọi là bổn lai diện mục ấy.Làm thế nào để “chuyển mê thành ngộ”, thì con đường đi đến câu trả lời tối hậu không hề đơn giản chút nào! Có phương tiện là Chỉ, là Quán hay của Song tu. Có phương pháp Nhất tâm niệm. Có cách hành trì của Tam ưng tương mật và nhiều con đường khác. Nhưng vạn pháp phải chăng đều quy về Nhất thừa pháp, như Thiên Thai tông đã diễn đạt qua nội dung của Ngũ Trùng huyền nghĩa gồm Danh xưng, Biện luận, Minh tông, Luận dụng, Phán giáo tướng.
Như biết mở châu trong vạt áo
Cuộc đời khắc chuyển nếp cao thanh.
Vật quý nhất của con người, qua hình ảnh ẩn dụ trong Kinh, là viêng ngọc ma-ni trân qúy mà mỗi người đều có trong vạt áo. Và hạt châu quý giá ấy dụ cho cái gì?
Sẽ có nhiều câu trả lời khác nhau trước câu hỏi này, nhưng dường như không có sự phủ định cái nhìn của những tông phái khác nhau. Bởi vì, mọi con đường đều dẫn tới một điểm chung nhất. Và cái chung nhất ấy, là tâm thức con người, điều mà ngày nay, ở thế kỷ XXI, các nhà khoa học tự nhiên lỗi lạc nhất cũng đã thừa nhận: “Phân tích lý luận là quá trình của giác quan chụp bắt bề nổi thực tại rồi gởi đến chúng ta, và tin rằng, thực tại này, sau đó sẽ phản ánh được tinh hoa của sự vật: Nhất thể, cái Thiện và Sự thật”.
Thực nghiệm và nhận xét của nhà vật lý học W. Heisenberg vừa nêu, phải chăng là điều mà Lục tổ Huệ Năng đã nói về cáiđang là: “Trong sắc na không có tướng sanh, không có tướng diệt, mà chẳng có sự sanh diệt nào phải diệt cả”. Lạ thay (mà cũng không lạ), điều mà Lục tổ khai thị, một nhà khoa học hiện đại cũng lập lại trong cùng ý nghĩa: “ Chỉ có hiện tại một cách vĩnh viễn thường xuyên, chỉ có một hiện tại tương tự nhau, chỉ có hiện tại là hiện trạng không có kết cuộc” (Erwin Schrodinger). Như vậy, không gian và thời gian không gì khác hơn là tên gọi, hay đó là cái thực tại mà Áo nghĩa thư (Upanishad) đã mô tả: “Thế giới này xuất phát từ không gian và trở thành không gian nơi chúng xuất phát: không gian là nơi chúng thực sự bắt đầu và cuối cùng cũng là nơi chúng kết thúc”.
Đôi điều lẩn thẩn dông dài vừa rồi, thực ra, chỉ là đôi lời trò chuyện cùng một người bạn cũ. Về thơ. Bởi, nó chỉ là chuyện “phiếm bàn”, vốn đứng ngoài rìa của việc tu tập. Bởi vì, ở phẩm Chúc Lụy, Đức Phật đã dạy về sự tinh tấn trong quyết tâm tìm đến giải thoát, mà tác giả “diễn nôm”
Xả bỏ quốc thành cùng xứ xứ
Hy sinh thê tử khắp nơi nơi
Siêng tu khoáng kiếp không dừng dứt
Cần mẫn lũy niên chẳng nghỉ ngơi
Đại đạo ngày nay Ta phú chúc
Các ông hãy gắng dạy cho đời.
Xả mà không, hy sinh mà chẳng có gì phải rời bỏ... Tất cả chỉ là tên gọi. Tổ Thiền Đông độ nói: “Mê thì ở bên này; Ngộ thì ở bên kia”. Đâu là bờ này và bên kia? Và có hay không cái bờ ấy? Chân lý là không hoặc phải không mà là (nếu tạm dùng ngôn từ để gọi) “không chẳng không”. Từ xưa vốn đã vậy, ngày nay càng rõ như thế. Ấy là, ở trong đời nhưng phải làm sao để” không chấp, không tham, không lìa, không bỏ” Pháp Bảo Đàn kinh nói: “Phân biệt nhất thiết pháp”, nhưng rồi lại nói: “Bất khởi phân biệt tướng”. Phải chăng, tất cả vấn nạn của con đường là ở đó, chỗ mà chúng ta phải tiến đến trong sự thống nhất nhận thức rằng: “Tinh thần là tâm hồn và thực tại của điều mà ta nhận biết như là vật chất. Vật chất là cơ thể và hình thái của cái mà ta nhận biết như là tinh thần”.
Xin chân thật chung cùng tâm ý tốt đẹp của tác giả Pháp Hoa Thi, Tỳ kheo Hạnh Niệm, người bạn ngày xưa, trong việc trao gởi những chân lý mà Đức Phật đã giáo huấn, qua những dòng thơ chân thực, như một tấm lòng gởi vào Hư Không của tác giả, của người viết bài này và của những ai còn biết đặt câu hỏi về Hạnh Phúc, như lời Đức Dalai Lama: “Hạnh phúc thật sự không đến từ việc chăm lo cho sự an nhiên của riêng ta hay những người gần gũi ta, mà đến từ tình thương và lòng bác ái đối với tất cả mọi hữu tình”.
Nguyễn Đông Nhật
---o0o---
Vi tính: Quảng Hương Phương Giang