Phẩm thứ hai mươi sáu: Quán Thập Nhị Nhân Duyên

PHẨM THỨ HAI MƯƠI SÁU: QUÁN THẬP NHỊ NHÂN DUYÊN

Chúng sanh, si che lấp (vô minh)

Rồi mới khởi "tâm hành"

(quá khứ, hiện tại, vị lai)

Vì từ "hành" duyên khởi

Tùy "hành" vào lục đạo

Do nhân duyên chư "hành"

"Thức" thọ "thân lục đạo"

Vì có chấp lấy thức

Tăng trưởng nơi "danh sắc"

Vì "danh sắc" tăng trưởng

Do đó sanh "lục nhập"

Giải thích. Vì có đại khổ ấm tụ tập, nên phàm phu vô trí, mà sanh khởi cái căn bản chư hành của sanh tử này, người trí thì chẳng có khởi. Do sự thấy như thực, thì vô minh diệt, vì vô minh diệt, thì chư hành cũng diệt, vì nhân diệt nên quả cũng diệt. Tu tập cái trí quán thập nhị nhân duyên sanh diệt như thế, nên cái sự ấy diệt. Vì sự ấy diệt, cho đến sanh, lão, tử, ưu bi (ưu sầu, bi thảm), đại khổ ấm đều như thực diệt hết. Nếu pháp có thể diệt, thì chẳng phải pháp thật, pháp thật thì chẳng có sanh diệt.