29. Kinh Lộ Già

Tôinghe như vầy:

Mộtthời, Phật ở Câu-tát-la, cùng với chúng Đại Tỳ-kheo mộtngàn hai trăm năm mươi người, du hành nhân gian, đi đến thônBà-la-môn Bà-la-bà-đề, dừng nghỉ ở phía Bắc khu rừngThi-xá-bà.

Khiấy, có Bà-la-môn tên là Lộ-già trú ở trong rừng Bà-la.Thôn ấy giàu có, an vui, nhân dân đông đúc. Vua Ba-tư-nặcphong thôn này cho Bà-la-môn để làm phạm phần. Vị Bà-la-mônnày, bảy đời cha mẹ trở lại đây chân chánh, không bịngười khác khinh chê, phúng tụng thông suốt ba bộ dị điển,có khả năng phân biệt hết các loại kinh sách, lại giỏivề tướng pháp đại nhân bói xem kiết hung, nghi lễ tế tự,nghe Sa-môn Cù-đàm là con dòng họ Thích xuất gia thành đạođang ở nước Câu-tát-la, du hành nhân gian, đến lại rừngThi-xá-bà, có đại danh xưng lưu truyền thiên hạ, là NhưLai, Chí Chân, Đẳng Chánh Giác,... đầy đủ mười hiệu,ở trong chúng chư Thiên, Người đời, Ma hoặc Ma thiên, Sa-môn,Bà-la-môn, tự thân tác chứng, rồi thuyết pháp cho ngườikhác; pháp ấy có khoảng đầu khoảng giữa, khoảng cuốiđều thiện, nghĩa vị đầy đủ, phạm hạnh thanh tịnh. “Vớivị Chân nhân như vậy, nên đến thăm hỏi. Nay ta phải đếnđể tương kiến”.

Khiấy, Bà-la-môn liền ra khỏi thôn, đến rừng Thi-xá-bà, tớichỗ Thế Tôn, thăm hỏi rồi, ngồi một bên. Phật vì ôngthuyết pháp, chỉ dạy, làm cho lợi ích, hoan hỷ. Bà-la-mônnghe pháp rồi, bạch Phật: “Cúi xin Thế Tôn và chư đạichúng ngày mai nhận lời thỉnh mời của con!" Bấy giờ, ThếTôn im lặng thọ thỉnh.

Bà-la-mônkia thấy Phật im lặng, biết là đã chấp thuận, liền từchỗ ngồi đứng dậy, vòng quanh Phật rồi lui. Đi cách Phậtkhông xa, bèn khởi ác kiến: “Các Sa-môn, Bà-la-môn biếtnhiều thiện pháp, chứng đắc thành tựu nhiều thiện pháp.Nhưng không nên nói cho người khác, mà chỉ nên tự biếtan nghỉ. Chẳng khác nào một người đã phá ngục cũ rồi,lại tạo ngục mới. Đó chỉ là pháp tham, ác bất thiện”.

Khiấy, Bà-la-môn về đến rừng Bà-la rồi, ngay trong đêm ấybày biện đủ loại thức ăn thức uống ngon lành. Đến giờ,bảo người thợ cạo:

“Ngươimang lời ta đến rừng Thi-xá-bà bạch với Sa-môn Cù-đàm:Ngày giờ đã đến, nên biết đúng thời.”

Ngườithợ hớt tóc vâng lời ra đi, đến chỗ Phật, lạy chân ThếTôn, bạch: “Thời giờ đã đến, nên biết đúng thời”.

Bấygiờ, Thế Tôn liền khoác y mang bát, cùng các đệ tử, mộtngàn hai trăm năm mươi người, đến rừng Bà-la.

Ngườithợ cạo theo hầu Thế Tôn, để trần vai phải, quỳ thẳngchắp tay bạch Phật:

“Bà-la-mônLộ-già kia khi đi cách Phật chưa xa, khởi sanh ác kiến rằng:Có các Sa-môn, Bà-la-môn biết nhiều thiện pháp, chứng đắcnhiều điều, nhưng không nên nói cho người khác, mà chỉtự mình biết an nghỉ. Cũng như một người phá ngục cũ,rồi lại tạo ngục mới. Đó chỉ là pháp tham, ác bất thiện.Cúi xin Thế Tôn trừ ác kiến ấy!”

Phậtbảo người thợ cạo:

“Đâylà việc nhỏ, dễ khai hóa thôi.”

Bấygiờ, Thế Tôn đến nhà Bà-la-môn, ngồi lên chỗ ngồi dọnsẵn. Khi ấy, Bà-la-môn với đủ các loại ngon ngọt, tựtay phục dịch, cúng Phật và Tăng. Ắn xong, cất bát và saukhi dùng nước rửa, bắc một cái gường nhỏ ngồi trướcPhật. Phật bảo Lộ-già:

“Hômqua, ngươi đi cách Ta chẳng xa, phát sanh ác kiến rằng: CácSa-môn, Bà-la-môn biết nhiều thiện pháp, chứng đắc nhiềuđiều, nhưng không nên nói cho người khác,... cho đến, chỉlà pháp tham, ác bất thiện. Có thật nói như vậy chăng?”

Lộ-giàđáp:

“Vâng!Thật có việc đó.”

Phậtbảo Lộ-già:

“Ngươichớ sanh ác kiến như thế nữa. Vì sao? Đời có ba hạng thầycó thể để tự răn dạy. Những gì là ba?

“Hạngthầy thứ nhất, cạo bỏ râu tóc, mặc ba pháp y, xuất giatu đạo, để rồi ngay trong đời này mà có thể trừ cácphiền não, lại có thể tăng trưởng được pháp thượngnhân; nhưng vị ấy ở trong đời này mà không thể trừ cácphiền não, không chứng đắc pháp thượng nhân; đạo nghiệpcủa mình chưa thành mà lại thuyết pháp cho đệ tử. Cácđệ tử ấy không cung kính phụng thờ, nhưng lại chỉ nươngtựa, cùng sống chung với nhau. Này Lộ-già! Các đệ tử ấynói với thầy rằng: Nay thầy cạo bỏ râu tóc, mặc ba phápy, xuất gia tu đạo, ở trong đời này đã có thể trừ đượccác phiền não, được pháp thượng nhân; nhưng nay ở trongđời này mà không thể trừ các phiền não, không chứng đắcpháp thượng nhân; đạo nghiệp của mình chưa thành tựu màlại nói pháp cho đệ tử, khiến các đệ tử chẳng cung kính,thờ phụng, cúng dường, mà chỉ cùng sống chung, nương tựanhau mà thôi.”

Phậtnói:

“NàyLộ-già, cũng như có người đã phá bỏ ngục tù cũ, rồilại xây ngục tù mới. Như thế gọi là pháp tham, ô trược,xấu xa. Đó là hạng thầy thứ nhất; có thể lấy đó màtự răn. Đó là giới của Hiền thánh, luật giới, nghi giới,thời giới.”

Phậtlại nói với Lộ-già:

“Hạngthầy thứ hai, cạo bỏ râu tóc, mặc ba pháp y, xuất gia tuđạo, để rồi ngay trong đời này mà có thể trừ các thứphiền não, lại có thể tăng trưởng được pháp thượngnhân. Nhưng vị ấy ở trong đời này mà không thể trừ cácphiền não; tuy có chứng đắc một ít pháp thượng nhân, nhưngđạo nghiệp của mình chưa thành tựu mà lại thuyết phápcho đệ tử. Các đệ tử ấy không cung kính phụng thờ, nhưnglại chỉ nương tựa, cùng sống chung với nhau mà thôi. NàyLộ-già! Các đệ tử ấy nói với thầy rằng: Thầy nay đãcạo bỏ râu tóc, mặc ba pháp y, xuất gia tu đạo, đáng lẽở trong đời này đã có thể trừ được các phiền não,được pháp thượng nhân; nay ở trong đời này mà lại khôngthể trừ các phiền não, tuy đã có chứng đắc một ít phápthượng nhân, nhưng đạo nghiệp của mình chưa thành tựu,mà lại nói pháp cho đệ tử, khiến các đệ tử chẳng cungkính, thờ phụng, cúng dường, mà chỉ cùng sống chung, nươngtựa nhau mà thôi.”

Phậtnói:

“NàyLộ-già! Giống như có người đi theo sau người khác, đưatay xoa lưng kẻ ấy, đây gọi là pháp tham, ô trược, xấuxa. Đó là hạng thầy thứ hai, có thể lấy đó tự răn dạy.Đó là giới của Hiền thánh, luật giới, nghi giới, thờigiới.”

Lạibảo Lộ-già:

“Hạngthầy thứ ba là, cạo bỏ râu tóc, mặc ba pháp y, xuất giatu đạo, ở trong đời này, đáng lẽ có thể trừ phiền não,lại có thể tăng trưởng được pháp thượng nhân; nhưngở trong đời này lại không thể trừ các thứ phiền não;tuy có chứng đắc một ít pháp thượng nhân, nhưng việc lợimình chưa thành tựu, mà lại nói pháp cho đệ tử. Các đệtử ấy không cung kính phụng thờ, mà chỉ là nương tựa,cùng sống chung vậy thôi. Này Lộ-già, các đệ tử kia nóivới thầy rằng: Thầy nay đã cạo bỏ râu tóc, mặc ba phápy, xuất gia tu đạo, ở trong đời này đáng lẽ có thể trừđược các thứ phiền não, được ít nhiều pháp thượngnhân; nhưng nay ở trong đời này đã chẳng thể trừ các phiềnnão, tuy được ít nhiều pháp thượng nhân, nhưng việc lợimình chưa thành tựu mà lại nói pháp cho đệ tử. Các đệtử không cung kính phụng thờ, mà chỉ nương tựa, cùng sốngchung thôi.”

Phậtnói:

“Lộ-già,cũng như có người bỏ lúa của mình, đi cày ruộng ngườikhác. Đó gọi là pháp tham ô trược, xấu xa. Đó là hạngthầy thứ ba, có thể lấy đó tự răn dạy. Đó là giớicủa Hiền thánh, luật giới, nghi giới, thời giới.

“NàyLộ-già một Thế Tôn chẳng ở thế gian, chẳng thể khuynhđộng. Sao gọi là một? Nếu Như Lai, Chí Chân, Đẳng ChánhGiác xuất hiện ở đời,... cho đến, chứng đắc ba minh,diệt trừ vô minh, sanh trí tuệ minh, trừ bỏ các tối tăm,phát sanh ánh sáng đại pháp; gọi là lậu tận trí chứng.Vì sao? Vì đây là do tinh cần, chuyên niệm không quên, ưamột mình ở chỗ thanh vắng mà sở đắc. Này Lộ-già, đólà một Ðức Thế Tôn chẳng ở thế gian, chẳng thể khuynhđộng.

“Lộ-già,có bốn quả Sa-môn. Những gì là bốn? Đó là quả Tu-đà-hoàn,quả Tư-đà-hàm, quả A-na-hàm, quả A-la-hán.

“Lộ-già,ý ngươi nghĩ sao? Có người nghe pháp, có thể chứng đắcbốn quả Sa-môn này; nếu có người ngăn lại nói: Chớ nóipháp cho người này. Giả sử nghe theo lời ấy thì ngườinghe pháp có chứng đắc quả chăng?

Đáp:“Không được”.

Phậtlại hỏi:

“Nếukhông chứng đắc quả, nhưng có thể sanh thiên chăng?

Đáp:“Không thể”.

Lạihỏi:

“Ngănngười khác nói pháp, khiến người không chứng đắc quả,khiến người chẳng được sanh thiên; đó là thiện tâm chăng?Hay là bất thiện tâm?”

Đáp:“Bất thiện tâm”.

Lạihỏi:

“Ngườicó tâm bất thiện, sanh về cõi thiện hay sanh cõi ác?”

Đáp:“Sanh cõi ác”.

Phậtnói:

“Lộ-già,cũng như có người nói với vua Ba-tư-nặc: “Tất cả tàivật thuộc trong lãnh thổ mà Đại vương sở hữu, thảy đềudo Đại vương tự mình sử dụng, chớ ban phát cho ngườikhác. Lộ-già, ý ngươi nghĩ sao, nếu nghe theo lời ngườikia thì có cắt đứt sự cung cấp cho người khác chăng?”

Đáp:“Sẽ cắt đứt”.

Lạihỏi:

“Cắtđứt sự cung cấp cho người là tâm thiện hay là tâm bấtthiện?”

Đáp:“Tâm bất thiện”.

Lạihỏi:

“Ngườicó tâm bất thiện sẽ sanh vào cõi thiện hay đọa vào đườngác?”

Đáp:“Đọa vào đường ác”.

Phậtnói:

“Lộ-già,người kia cũng vậy. Có người nghe pháp, có thể chứng đắcbốn quả Sa-môn, nhưng nếu có người nói: Chớ nên nói phápcho nó. Nếu nghe theo lời nói ấy, thì người kia có thể nghepháp để chứng đắc quả chăng?”

Đáp:“Không được”.

Lạihỏi:

“Nếukhông chứng đắc quả, nhưng có được sanh thiên chăng?”

Đáp:“Không được”.

Lạihỏi:

“Ngănngười khác nói pháp, khiến người không chứng đắc đạoquả, chẳng được sanh thiên, thì người ấy có tâm thiện,hay là tâm bất thiện?”

Đáp:“Bất thiện”.

Lạihỏi:

“Ngườicó tâm bất thiện sẽ sanh cõi thiện chăng? Sẽ đọa vàoác đạo chăng?”

Đáp:“Đọa vào ác đạo”.

“Lộ-già,nếu có người nói với ngươi rằng: Trong thôn Bà-la-bà-đềnày, tất cả những tài vật được phong tặng kia, này ôngLộ-già, hãy nên tự mình dùng, chớ có cấp phát cho ngườikhác. Có tài vật thì nên tự mình dùng, sao lại cấp phátcho người? Ý ngươi nghĩ sao, Lộ-già, nếu nghe lời khuyêncủa người ấy, có phải là cắt đứt sự cung cấp cho cácngười khác chăng?”

Đáp:“Sẽ cắt đứt”.

Lạiaihỏi:

“Khiếnngười cắt đứt sự cung cấp cho người khác là tâm thiệnhay tâm bất thiện?”

Đáp:“Bất thiện”.

Lạihỏi:

“Ngườicó tâm bất thiện được sanh cõi thiện hay đọa đườngác?”

Đáprằng: “Đọa đường ác”.

Phậtnói:

“Lộ-già,người kia cũng vậy. Có người nghe pháp, đáng lẽ chứngđắc bốn quả Sa-môn. Nhưng nếu có người nói: Chớ có nói.Nếu nghe lời ấy, thì người kia có thể nghe pháp, chứngđắc quả chăng?”

Đáp:“Không thể”.

Lạihỏi:

“Nếukhông đắc quả, nhưng có được sanh thiên chăng?”

Đáp:“Không được”.

Lạihỏi:

“Ngănngười khác nói pháp, khiến người không đắc quả, khôngđược sanh thiên, là tâm thiện hay tâm bất thiện?”

Đáp:“Bất thiện”.

Lạihỏi:

“Ngườicó tâm bất thiện sanh cõi thiện hay đọa ác đạo?”

Đáp:“Đọa ác đạo”.

Bấygiờ, Bà-la-môn Lộ-già bạch Phật:

“Conquy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng. Xin nhận con ở trong Chánhpháp làm Ưu-bà-tắc! Từ nay về sau, trọn đời, không giết,không trộm, không tà dâm, không dối, không uống rượu.”