Việt Nam ngôn ngữ tinh hoa
Cách dùng điển tích tài hoa tuyệt vời
Ý thanh bảng lảng mây trời
Lời êm hoa gấm sáng ngời trăng sao
Phép hội ý đẹp làm sao
Hàm dung súc tích dồi trau tinh tường
Nhiều từ chỉ vật thông thường
Ý tưởng cụ thể tựa nương diễn bày
Cách hợp loại dùng quen tay
Tập hợp từ ngữ hiển bày nội dung
Sắp đặt thích hợp cùng loại
Khớp ý với nhau đối chỏi được nào
Còn cách tiểu đối ra sao
Đối thanh đối ý khít khao trắc bằng
Câu: Tốt danh hơn lành áo
Là cách đối chỉnh uyên áo sít sao
Tá âm vay mượn âm hao
Đồng âm khác nghĩa ý dồi dào thay
Cốt cho cân xứng tài bồi
Rằng hay càng khó văn đầy gấm hoa
Hoán dụ thêm phần đậm đà
Mượn chỉ một phần hàm đa toàn phần
Phóng xa định chỉ lại gần
Nhắm ngoài để trỏ thành phần bên trong
Vật hữu hình miêu tả chân
Vô hình ẩn hiển dò lần khéo hay
Miêu tả quen thuộc xưa nay,
Vật thể trừu tượng hiển bày nét ngay
Nhân cách hóa hóa ra hay
Con vật, cây cối thế thay con người
Cũng biết nói biết mỉm cười
Tới lui sinh hoạt đứng ngồi như nhau
Cách tỉ lệ so sánh cao
Thừa dịp đối chiếu giữa nhau khác cùng
Hai vật không gặp điểm chung
Như tối với sáng chẳng dung hợp hòa
Cách ám tỉ thật sâu xa
Ý ngầm phải hiểu phăng ra ngọn ngành
Câu văn ý tứ thâm trầm
Làm cho súc tích mười phân vẹn mười
Cách ngụ ngữ cốt mượn lời
Chỉ vật sự kiện vẻ vời câu văn
Nói bóng nói gió ngoèo ngoằn
Càng thêm linh động ý hằn ẩn sâu
Ngoa ngữ là lối nói chơi
Pha chất trào lộng nhìn đời lên hương
Thêm phần hài hước điểm trang
Làm lạc mục đích hoang mang bao người
Thậm xưng là nói quá lời
Không như sự thật ở đời thường nghe
Cốt làm nổi bật ý phê (!)
Không phao khoác lác kết bè khoa trương
Đảo ngữ cách dùng khác thường
Nhằm thêm nhấn mạnh theo đường lối riêng
Xem qua nhận định hiểu liền
Có cùng quan điểm là quyền tối đa
Cách dùng điệp ngữ lại là
Nhắc đi nhắc lại từ và cụm câu
Không ngoài nhấn mạnh ý sâu
Hiệu năng mong đạt dẫn đầu nội dung
Lộng ngữ cách dùng sau cùng
Tài hoa trào lộng giữa rừng văn chương
Cách chơi chữ thật dễ thương
Úp úp mở mở khéo lường đoán ra
Tế nhị uyển chuyển đậm đà
Tiếng Việt thật phong phú đa !
Sông Thu
Thiền Lâm Pháp Bảo 18/3/2017