Tâm Nghĩa Úm Ba La

Anh Tâm Nghĩa tại ngày Tri Ân quý Huynh trưởng Thâm Niên và Cao Niên của Miền Liễu Quán. Ảnh Lý T. Hoà Nhã.

Nam Cali nắng ấm, nhưng bỗng nhiên lạnh lẽo hơn mọi khi mình đến. Nghe tin anh bệnh nặng và đang hấp hối, nhưng vì vẫn còn làm công tác giáo dục ở xa nên không đến bệnh viện niệm Phật cầu gia bị cho anh. Nhưng mừng vì đã có Thượng Tọa Thích Từ Lực, Ni Sư Thích Nữ Tiến Liên, Htr. Cấp Dũng Tâm Duy Phan Duy Chiêm và đầy đủ quý anh chị huynh trưởng, lớn có, nhỏ có và những người thân đã đến hộ niệm vãng sanh cho anh. Vì tuổi già sức yếu, Huynh trưởng cấp Dũng – Tâm Nghĩa – Lê Hữu Đàng đã mãn phần vào lúc 4 giờ 30 sáng, ngày 23 tháng 01 năm 2018 tại bệnh viện ở thành phố San Jose, California.  Anh thong dong tự tại ra đi giữa đêm khuya tịch mịch như ánh trăng vẫn chiếu sáng khắp cõi muôn trùng.

Huynh trưởng Tâm Nghĩa – Lê Hữu Đàng là một vị huynh trưởng cao niên và thâm niên của Tổ chức GĐPT; anh cũng là cháu ruột của Đức Đệ Nhất Tăng Thống – Thích Tịnh Khiết. Trưởng Tâm Nghĩa, sinh ngày 11 tháng 10 năm 1934 tại làng Dưỡng Mong, Huyện Phú Vang, Tỉnh Thừa Thiên, là thành viên của Ban Cố Vấn BHD GĐPT Miền Liễu Quán và Thành viên Hội Đồng Cố Vấn Ban Hướng Dẫn Gia Đình Phật Tử Việt Nam tại Hoa Kỳ.

Sự ra đi của anh là sự nối tiếc của biết bao nhiêu lam viên, trong đó có anh Tâm Tuệ Cái Ngọc Văn, Trưởng Ban Hướng Dẫn GĐPT Miền Phước Huệ, trong khi nhìn tuyết rơi, nghe tin anh Đàng mất mà lòng se lạnh để rồi anh bất chợt cảm xúc truông trào:

Anh Tâm Tuệ kể: “Có một lần anh Đàng đang chống gậy bước vào Chùa, nhướng cặp mắt đeo kính nhìn vừa cười vừa hỏi?

Chữ đó, thì không thể nghĩ bàn. Không thể diễn đạt. Anh Đàng lúc còn trẻ từng Chết trong mỗi sát na, mà vẫn không rời bỏ chiếc Ao Lam. Đến lúc sắp từ giã cõi đời, vẫn nụ cười hoà dịu trong tình Áo lam.” Anh lại nhắc: “Sao anh em chúng mình tỉnh thức ở mô? Mà không cùng nhau lắng động... ngồi lại với nhau. Suy gẫm và hát vang lên, không gian cũng vang lên ÚM BA LA. Cười với nhau thật là Cười. Rỗng rinh không có chi hết! Cười...”

Đó. Ba La Úm Ba La là thế; nó là bài hát anh Đàng thường chia sẻ. Còn vợ chồng anh chị Htr. Nguyên Phú và Nguyên Nhơn thức khuya để tìm hình cũ để tỏ lòng tri ân và thương tiếc: “Em xin gửi đến quý AC một ít hình ảnh của Anh Đàng thay cho lời tri ân và thương tiếc! (Xin xem ở đây)

1. Chu Niên 30 GĐPT KQ 8/2008

2. Lễ Hiệp Kỵ và Thọ Cấp Tập, TX Ngọc Hoà, 4/2009

3. Trại HL A Dục Lộc Uyển Miền LQ, KQ 12/2010

4. ĐH HTr Miền Liễu Quán, 2/2012

5. Lễ Thọ Cấp Tín, KQ 11/2014

6. HT Thái Hoà thăm HTr Bắc Cali, Phổ Từ, 11/2014

7. Lễ Chúc Thọ, NPĐ Fremont 3/2017

Nhìn những hình ảnh này, chúng ta sẽ xúc động hơn vì tuổi già, tóc bạc phơ, đi đứng với chiếc gậy, nhưng vẫn luôn đồng hành và sinh hoạt với đàn em thân yêu. Anh rất duyên dáng, hiền lành và kể chuyện thật hay. Con người anh đôn hậu, ung dung và thanh thản. Anh có giọng điệu trầm ấm, những câu chuyện mà chúng tôi thích nhất từ anh là Đàn Vịt Trời, Con Voi, Hai Con Ếch, và Rừng Mắm. 

Thế là từ nay không còn nghe được giọng nói ngọt ngào và nhìn thấy nụ cười hiền từ trên môi anh. Nhưng chúng tôi biết và anh sẽ rất vui và hạnh phúc, khi đàn em của mình vẫn còn sinh hoạt và thương yêu nhau. Thôi tì em xin ghi lại và chuyển dịch chuyện Rừng Mắm của anh như là một kỷ niệm khó quên. Nguyện cầu Đức Phật A Di Đà phóng quang tiếp độ cho anh, Vãng sanh Tịnh Độ. Nam Mô Tiếp Dẫn Đạo Sư A Di Đà Phật

Đất nước Việt Nam cứ mỗi năm dài thêm ra được độ chừng 20 thước vì được bồi bởi đất phù sa của giòng sông Cửu-Long tại vùng Năm Căn, Cà Mau...

Vùng đất mới được bồi thêm vì quá gần Biển Đông nên đất còn chứa nhiều "nước mặn phèn chua" vì vậy không một loại cây nào có thể sống được ngoại trừ cây Mắm.

Cây Mắm làm nhiệm vụ hút hết "nước mặn phèn chua" rồi gục chết và làm phân bón cho một loài cây khác là cây Tràm.

Cây Tràm làm tiếp nhiệm vụ được giao là hút sạch "nước-mặn + phèn-chua còn sót lại" và giữ nước do những cơn mưa mùa và nước ngọt từ giòng sông Cửu-long + biển-hồ Tonlésap chảy ngang qua trước khi xuôi giòng ra biển.

Vài trăm năm sau những người di dân đã đến vùng đất này, thấy đất đã thuần có thể trồng trọt được nên kéo nhau đến định cư và bắt đầu khai-hoang chặt bỏ cây Tràm để trồng trọt sinh sống.

Dân khai hoang lúc đầu lưa thưa, năm ba người, nhưng càng về sau càng đông và những Ruộng Lúa + Vườn Cây ăn trái đã thành Trù-phú như hôm nay chúng ta đã thấy...

Trước năm 1975, khi đi hành quân ngang qua cánh đồng mênh mông lúa chín và xa xa là những vườn cây ăn quả, tôi lặng người sửng sờ trước một cái trũng nước rộng đường kính độ chừng vài chục thước, và thấy còn sót lại năm ba cây Mắm bên cạnh  gần chục cây Tràm dưới đáy trũng nước u buồn, xa xa là vườn cây xanh mát, xung quanh là cánh đồng lúa chín reo vui và tôi ngậm ngùi cất bước.

Tâm Nghĩa - Lê Hữu Đàng

Viet Nam, our beloved homeland, gets a bit longer every year, about 20 meters or so because of alluvial deposits from the Mekong River in Ca Mau- the Southern most part of the country.

Due to its close proximity to the East Sea, the new land contains high level of "alum salt water" or salinity level and thus is unable to sustain plant life, except for Cây Mắm.

Cây Mắm extracts the “alum salt” or salinity from the water and then dies to become fertilizer for other crops – Cây Tràm.

Cây Tràm then does the remaining task of cleaning up the leftover salty water.  It also holds rain water and stores fresh water from the Mekong River. This fresh water originates from Tibet and runs through Biển Hồ - Tonlesap in Cambodia before flowing out to the sea in Vietnam.

For hundreds of years afterwards, immigrants encountering this land saw that it was tillable, settled there and began chopping down the Cây  Tràm for more profitable farming.

The settlers were few at first being four or five persons but many went later to plant prosperous rice fields and orchards seen today.

Before 1975, when marching through the vast fields of grains and viewing the orchards from a distance, I was stunned to see a still pond that had a few Cây Mắm with a dozen or so Cây Tràm side by side- standing endless in time.  Nowadays, the land is as green as a mat, surrounded by orchards and dancing rice fields. I mournfully walk by- such is the way of life.

Translated by Phe Bach

Có lẽ anh đã là hiện thân của Cây Mắm, Cây Tràm để giữ đất và vun bồi phù sa cho đàn em áo Lam, rồi anh ung dung sinh hoạt dưới cội Bồ Đề đem tiếng cười, tin yêu và hy vọng giữa bao nhiêu áo Lam để rồi anh ra đi thong thả trong câu kinh tiếng kệ và trong niềm thương yêu của biết bao nhiêu người. Anh Tâm Nghĩa đó; anh chính là:

Bao nhiêu năm sinh hoạt

Với Phật tử áo Lam

Vẫn miệt mài tận tụy

Vun bồi hạt giống Lam

Vẫn nhẹ nhàng thư thái.

Vẫn từ tốn thảnh thơi

Trung kiên với đạo pháp

Bốn tâm lớn để đời.

Ung dung về cõi Phật

Trong tiếng kệ câu kinh

Tình thương Ba La Mật

Quyện lời Kim Quang Minh

Anh đi Mây qua núi

Anh đi Hạc qua sông

Tâm có trước trời đất

Thân có sau đất trời

Anh về miền Vô sự 

Thân tâm hoá đất trời!

Kính tiễn anh về Cõi Tây Phương Cực Lạc.

Nam Mô Tiếp Dẫn Đạo Sư A Di Đà Phật