Lời tưởng niệm cuối (HT Tín Nghĩa)

LỜI TƯỞNG NIỆM CUỐI

Một giờ sáng, ngày 08 tháng 8 năm 2013, nhằm ngày mồng ba tháng bảy năm Quý Tỵ, Hòa thượng Thích Tánh Thiệt, Viện chủ chùa Thiện Minh, tại Lyon, Pháp Quốc gọi điện thoại báo tin là Hòa thượng Minh Tâm vừa viên tịch tại bệnh viện ở Phần Lan. Tôi mắt nhắm mắt mở cầm điện thoại hỏi : Sao vậy ? Chưa nói được gì cả, Hòa thượng gác máy.

Định cầm phone gọi lại thì Hòa thượng Trưởng lão Thích Thắng Hoan gọi vào, ngài bảo hay tin gì chưa ?

Tôi trả lời : Dạ có nghe thầy Tánh Thiệt cho hay là Hòa thượng Minh Tâm viên tịch.

Tôi thưa :

-. Hòa thượng có qua dạy Khóa tu học Âu châu kỳ 25 này há !

Hòa thượng bảo : Có.

Tôi thưa :

-. Có nhìn thấy hình ảnh, nhưng không được rõ, nên chưa nắm phần chắc chắn.

Tôi thưa tiếp :

-. Khi nào Hòa thượng về San Diego, chứng minh Khóa tu học Bắc Mỹ kỳ này ?

Hòa thượng bảo :

-. Sáng mai, tức là sáng thứ năm, lúc 10 giờ30 sáng sẽ có mặt, còn khoảng bảy tiếng đồng hồ nữa, thì tui sẽ có mặt ở sân bay đúng 8 giờ.

- Tín Nghĩa thì 5giờ chiều mới có mặt. Có chi rồi Đại chúng và Giáo hội sẽ bàn tính. Từ Âu châu mới về, bây giờ Hòa thượng nghĩ cho khỏe, sáng sớm còn đi tiếp thì mệt lắm.

- Vâng, ngày mai sẽ gặp nhau.

Kể từ giờ phút nhận được hung tin đau buồn đó từ hai Hòa thượng, thế là nước mắt của tôi cứ ràng rụa chảy dài trên gò má, không chịu dừng.

Tôi không tài nào nhắm mắt, vừa ngồi dậy, thì thầy Giác Tín từ Úc gọi qua, cũng hun tin tương tự. Tôi trả lời với thầy là ôn đã biết rồi. Thầy gác máy. Tôi vội gõ cửa gọi Ni sư Hạnh Thanh dậy, bảo :

-. Con coi tìm vé cho thầy đi Pháp, Ôn Minh Tâm viên tịch rồi. Tội quá !

Cô thưa :

Thầy đi ngủ đi, mai còn phải về lo Khóa tu học Bắc Mỹ, ở nhà con tìm, nhưng phải chiều Chủ nhật mới đi được, vì thứ Bảy, ngày 10 là chùa mình lo Vu lan. Vả lại, qua điện thoại con nghe là nhục thân của Ôn cũng chưa về tới Pháp. Thầy gọi cho chùa Giác Hoa, bảo họ tìm và thỉnh một vị nào đó thế để lo lễ Vu Lan lần này đi. Chắc họ cũng thông cảm.

Tôi nghe cô nói vậy, tuy yên tâm, nhưng lòng mãi thổn thức không yên, cứ mãi nghĩ về Hòa thượng Thích Minh Tâm. Vì Hòa thượng và tôi từ khi quen biết nhau ở hải ngoại cho đến nay cũng gần 40 năm, có rất nhiều tương đắc trên bước đường hoằng truyền Phật pháp, dù là hai châu lục khác nhau.

1.- Cùng lên ngôi vị Thượng tọa :

Đại giới Đàn Thiện Hòa do cố Hòa thượng Thích Đức Niệm, Giám đốc Phật Học Viện Quốc Tế tổ chức tại bổn viện ; đây là Đại giới đàn đầu tiên, có tầm cỡ của một Đại giới đàn. Quy tụ hầu hết chư tôn đức khắp nơi về tham dự cũng như đãm nhiệm trọng trách trong giới đàn để trao truyền giới pháp cho Tăng ni Giới tử.

Trong Đại giới đàn này, Năm vị Đại đức được tấn phong lên ngôi vị Thượng tọa, đó là :

1. Đại đức Thích Minh Tâm (Pháp quốc),
2. Đại đức Thích Nguyên Đạt (Hoa Kỳ),
3. Đại đức Thích Thiện Trì (Hoa Kỳ),
4. Đại đức Thích Bảo Lạc (Úc Đại Lợi),
5. Đại đức Thích Tín Nghĩa (Hoa Kỳ).

Ba vị Tân thượng tọa cùng chung lòng, chung sức và tương đắc với nhau là : Thượng tọa Thích Minh Tâm, Thượng tọa Thích Bảo Lạc và Thượng tọa Thích Tín Nghĩa, nay đều là ngôi vị Hòa thượng và đãm nhận trọng nhiệm của giáo hội trong ba Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất của ba châu lục ; lại là luân phiên nhau với trách nhiệm Chánh văn Phòng Điều Hợp Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Liên Châu.

Hai ngài Minh Tâm và Bảo Lạc đã hoàn tất nhiệm vụ trong bốn năm vừa rồi. Hòa thượng Minh Tâm, nhiệm kỳ đầu tiên, xong nhiệm vụ ngài quãy gót đăng trình về cõi Phật trong mùa Vu lan, Quý tỵ 2013 này. Để lại bao nhiêu thương tiếc trong lòng chư Tôn đức và hàng Phật tử bốn phương. Tang lễ của Hòa thượng vô cùng trọng thể có một không hai ở hải ngoại. Chưa có một tang lễ nào mà chính phủ sở tại đã công cử trên 120 vị cảnh sát, giữ gìn trật tự và an ninh từ chùa Khánh Anh Mới đến nơi làm lễ Trà tỳ, Và, chư Tôn đức Tăng ni trong hàng Giáo phẩm trong bốn Giáo hội cùng về chung lo tang lễ đông đúc như thế. Có lẽ đây là phước báo của Hòa thượng Minh Tâm đã dày công tu niệm, giới đức nghiêm minh và hạnh nguyện độ sanh. Điều đáng cho chúng ta chú ý : Có hai vị, một ở Mỹ,là Hòa thượng Thích Trí Chơn, chuyên xử dụng xe Bus để du hóa độ sanh, nên Tăng ni cũng như Phật tử thường gọi ngài là Hòa thượng xe Bus ; hai ở Pháp,Hòa thượng Thích Minh Tâm, không một cuối tuần nào mà không đến các quốc gia lân cận của Âu châu, hoặc ngay trong nước Pháp để giảng dạy Phật pháp hoặc chứng minh đại lễ cho các chùa và hội Phật giáo, dù chùa hay hội Phật giáo ấy vẫn có chư Tăng hay Ni thường trú. Ngài thường dùng máy bay để đi lại, nên hàng xuất gia cũng như tại gia của châu lục này gọi ngài là Hòa thượng máy bay. Cả hai vị đều có bệnh, nhưng không thể hiện là thân bệnh để mọi người lo lắng. Khi công thành thì thân thoái theo nghĩa của thế gian, nhưng đối với Phật pháp, công viên quả mãn thì xả báo thân, đi vào cõi tịch diệt Vô dư Niết bàn, không vướn bận. Hai Ngài đều có tiếng nói cuối cùng là :

Hòa thượng Thích Trí Chơn, trước khi hầu Phật, sai đồ chúng nhờ Hòa thượng Nguyên Trí chở lên thăm Phật Học Viện ; đồng thời, nói với chúng tôi rằng : “Tui muốn khi thầy về giổ Hòa thượng Đức Niệm, phải xuống Bát Nhã gặp tui, tui có mấy lời cần nói với riêng thầy”.

Tôi thưa :

-. Hòa thượng yên tâm. Tín Nghĩa đã lấy vé rồi. Khi về tới Santa Ana, thì vào gặp Hòa thượng liền. Ngài còn dặn thêm :

-. Nhớ nghe, tui muốn gặp thầy. Nói xong trao điện thoại cho thầy Quảng Định. Và, đó cũng là tiếng nói sau cùng tôi được hầu chuyện cùng ngài. Về tới Bát Nhã không lâu, thì Hòa thượng Nguyên Siêu và Hòa thượng Nguyên Trí cùng gọi điện thoại cho tôi hay là ngài đã xả báo thân.

Hòa thượng Thích Minh Tâm, cũng ban Đạo từ, phát chứng chỉ cho Học viên của khóa tu, rồi nhập viện. Ngài ngồi trên giường và nói với Thượng tọa Pháp Quang :

-. “Phật pháp nhiệm mầu. Ngài nói ba lần như thế không lâu, rồi cũng từ từ xả báo thân sau đó”.

Trong bài viết : “Những ngày cuối cùng bên Sư Ông”,của Thượng tọa Pháp Quang, ở Đan mạch, có đoạn thuật lại như sau :

. . . . “ . . . . Khuya nay, sau thời tĩnh lặng ngắn ngủi này, Ngài rất thong thả, rất từ tốn, rất nhẹ nhàng, Ngài nói nho nhỏ, nhưng rất rõ ràng : Phật Pháp Nhiệm Mầu. Rồi chỉ với cánh tay phải, Ngài đưa lên chậm rãi, xá xuống một lần, cùng một lần cúi đầu. Rồi tiếp tục lần thứ hai, Ngài vẫn nói : Phật Pháp Nhiệm Mầu. Cũng một lần xá, một lần cúi đầu nữa. Sau cùng lần thứ ba vẫn vậy : Phật Pháp Nhiệm Mầu. Lại thêm lần nữa cánh tay phải gầy guộc xá xuống, và một lần cúi đầu cuối cùng. Nhìn Ngài lúc này, thấy tất cả sự thành tâm, sự trang nghiêm. Có điều gì thật thiêng liêng khi Ngài cầu nguyện với Phật, mà ngôn từ hạn hẹp của tôi không thể diễn tả nổi được.” . . . .

2.- Cùng chung lý tưởng Ngày Về Nguồn :

Mặc dầu, danh xưng Ngày Về Nguồn đã có từ lâu và cũng đã được Đức Đệ nhất Tăng Thống Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất giảng dạy qua một Thông Điệp của Ngày Về Nguồn năm Tân Hợi, Phật lịch 2514, dương lịch 1971, với lời mở đầu, Ngài dạy :

. . . . “Kính gởi chư Hòa thượng, Thượng tọa, Đại đức Tăng, Ni cùng toàn thế Phật tử và Đồng bào trong và ngoài nước.

Trước Anh linh tổ quốc và Khí thiêng sông núi.

Trước bàn thờ Phật, và khởi từ lòng người thanh tịnh trong cảnh đầu xuân, tôi cầu nguyện cho mọi người một năm mới an lành, và hòa bình sớm được thực hiện trên đất nước chúng ta. . . . .

. . . . . Một Dân tộc đã được tự chủ, vượt thoát mọi cuộc đồng hóa, . . . . . thì trong hiện tại và tương lai, chúng ta quyết không bao giờ phá vỡ, đi ngược lại truyền thống và đường hướng Về Nguồn và Khởi Đi Từ Nguồn cao đẹp ấy.

Ý Thức Về Nguồn, nếu được mọi người chấp nhận, đó mới là căn bản chính thức của sự Hóa Giải chiến tranh, Hóa Giải hận thù, đem lại nguồn thương yêu và hòa bình dài lâu cho dân tộc ta.

. . . . . tôi cầu chúc cho mọi người thành đạt nơi ý thức Về Nguồn ấy.”.

Sài Gòn năm Tân hợi, Phật lịch 2514, dương lịch 1971. –

Ấn ký Đại lão Hòa thượng Thích Tịnh Khiết.

Năm Giáp thân - 2004, tại chùa Cổ Lâm, Seattle, WA. (Có sự tham dự của Thượng tọa Tâm Hòa, chùa Pháp Vân, Canada, Thượng tọa Nhật Trí, chùa Pháp Vũ, Orlando, FL. và quý Thầy, Cô không thuộc môn phái hiện đang hành hoạt tại Seattle, WA và vùng phụ cận).Các vị Thượng tọa Tín Nghĩa, Nguyên An, Ni sư Nguyên Thanh và Sư cô Tịnh Thường được tấn phong theo phương vị ; đồng thời, suy tôn Hòa thượng Thích Minh Tâm lên ngôi vị Trưởng môn phái Pháp phái Liểu Quán, thay thế Cố Hòa thượng Đức Niệm. Và từ đó, Hòa thượng Minh Tâm không những chỉ là Trưởng môn phái Liễu Quán tại Hoa kỳ mà cả hải ngoại nữa. Cũng từ lần Giổ Tổ Liểu Quán năm thứ tư đó, Hòa thượng Minh Tâm chính thức gắn bó với môn phái trong ngày Giổ Tổ nhiều hơn, mặc dầu Hòa thượng trú xứ từ Pháp quốc. Cũng trong lần Giỏ Tổ nầy, chúng tôi đã nghĩ ngay đến một ngày Giổ Tổ Chung của chư Tổ của các môn phái thật rộng rãi, để chư Tăng có dịp gặp gỡ nhau. Đồng thời, thỉnh Ngài vào ngôi vị Trưởng ban Điều hợp Tăng ni Hải ngoại.

Năm Bính tuất - 2006, tại Phật học viện Quốc tế. Sau lần Giổ Tổ ở chùa Cổ Lâm, Seattle (Người miền Trung thường gọi là Kỵ tổ), quý Hòa thượng Minh Tâm, Trí Chơn và Nguyên Lai cùng môn phái họp lại (lần này rất đông chư Tăng trong và ngoại môn phái Liểu Quán, có chư Tăng từ Canada tham dự nữa ; đồng thời Thượng tọa Thích Nguyên Trí được tấn phong lên ngôi vị Hòa thượng).Tất cả đồng thanh tìm một phương thức mới để chư Tăng có dịp gặp gỡ nhau, sách tấn nhau trên bước đường tu tập và làm Phật sự ở một xứ văn minh, rộng rãi, mặc dù hằng năm có An cư Kết hạ, nhưng không có chư Tăng từ các châu lục. Đại chúng đồng thanh chọn danh xưng là “Ngày Về Nguồn”và Thượng tọa Thích Tâm Hòa, Trú trì chùa Pháp Vân, Canada được Đại Tăng cung thỉnh làm Trưởng ban Tổ chức đầu tiên.

Năm Đinh hợi - 2007, tại chùa Pháp Vân, Canada, chính thức lấy tên là “Ngày Về Nguồn”. Nhờ uy tín và sự khéo léo cũng như sự thương thưởng của chư Tăng Ni, nên Ngày Về Nguồn đầu tiên này đã quy tụ hầu hết chư Tăng Ni ở Canada, còn có chư Tăng Ni khắp cả các châu lục là 96 vị, ngoại trừ Á châu không có vị nào tham dự. Kết quả thành công mỹ mãn trong tinh thần lục hòa, đạo vị. Nhưng cũng chính lần này, không những chỉ Thượng tọa Tâm Hòa, chùa Pháp Vân mà tất cả chư Tăng ni Phật tử có tham dự Ngày Về Nguồn đều bị bóp méo, đều bị xuyên tạc ác ý một cách thậm tệ. Và, với sự gắn bó của Tăng đoàn khắp năm châu bốn bể, nên Giáo Chỉ Số Chín ban hành để cố làm vô hiệu hóa sự sinh hoạt của Ngày Về Nguồn hằng năm.

3.- Tinh thần hướng dẫn Phật pháp và xây dựng tuổi trẻ học Phật :

Tuy bản thân chúng tôi (Tín Nghĩa), vì bận Phật sự tại địa phương, phần hoàn cảnh chùa chiền đơn chiết, nên chỉ tham dự hướng dẫn được hai khóa Phật pháp Âu châu mà thôi. Thỉnh thoảng cũng có qua chứng minh thuyết giảng những Đại lễ lớn, nhưng đa phần là tại chùa Thiện Minh, Lyon. Tuy nhiên, dù ở Lyon, Đức, Đan Mạch, Na Uy hay Bỉ đều có gặp nhau ít nhất là hai hoặc ba ngày. Trước khi trở lại Hoa kỳ, thì chúng tôi lưu trú tại chùa Khánh Anh cũ, số 14 đường Henri Barbusse, Bagneux, gần Paris. Mỗi lần như thế, chính chúng tôi có dịp trao đổi và học hỏi thêm những kinh nghiệm ở nơi Hòa thượng Minh Tâm rất nhiều. Vì Ngài là lớp đàn anh lớn, du học ở Nhật sớm, làm việc ở quê nhà cũng như hải ngoại lâu năm ; có cơ duyên tiếp cận với những giới chức có uy tín ở xứ người. Đặc biệt là Âu châu, Liên Hiệp Quốc, v.v… Và, không khi nào Hòa thượng đến Hoa kỳ mà chúng tôi lại không gặp nhau.

Tuần nào cũng gọi phone qua thăm hỏi sức khỏe, trước hoặc sau khi đi thuyết pháp về. Trước thời gian Khóa Phật pháp Âu châu khai giảng độ ba ngày, chúng tôi gọi phone và vui với Hòa thượng qua điện thoại.

Tôi thưa :

-. Chà, chuyến này Hoa kỳ qua ba vị Hòa thượng cao cấp, ngon lành quá. Thưa Hòa thượng, có một vị Hòa thượng tân quốc tịch (tức là tân công dân Mỹ)gần hai tháng, nên vui vẻ dẫn phái đoàn khá đông cùng đi tham dự Khóa tu hơi sớm và dài ngày hơn.

Hòa thượng Minh Tâm cười qua điện thoại và nói thêm : Hoa kỳ và Âu châu như môi với răng. Môi hở thì răng lạnh. Nhiệm mầu của Phật pháp là vậy. Hai chúng tôi đồng cười trong điện thoại rồi cùng gác máy. Đó là âm ba cuối cùng hòa âm thanh nhờ điện thoại qua một khoảng không gian gần 9 tiếng đồng hồ ngồi máy bay kể từ thành phố Dallas đến Paris.

Ngài và chúng tôi có cùng chí hướng là làm thế nào để :

Chánh pháp được thấm sâu vào tuổi trẻ hải ngoại. Nguyện chưa thành thì Ngài lại quãy gót đăng trình. Đi xa, và xa lắm. Chúng tôi ở lại với muôn vàn khó khăn.

Hôm này, Ngày Về Nguồn VII, toàn thể chư Tôn đức Tăng ni của bốn Giáo hội, cùng hàng ngàn Phật tử quy tựu về chùa Cổ Lâm để gặp nhau, san sẻ cho nhau những kinh nghiệm hoằng dương Phật pháp với những điều thuận nghịch ở xứ người. Thông thường trong giờ Khai mạc, ngoài những lời tâm tình của vị Trưởng ban tổ chức ; kế đó, là Diễn văn Khai mạc của Hòa thượng Trưởng ban Điều hành Tăng ni Hải ngoại là Ngài. Hôm nay lại khác thường. Một bầu không khí trầm buồn và chính sau lễ Khai mạc chính thức lại là Lễ cúng Chung thất cho chính Ngài. Những giây phút trầm lặng và thấm buồn hôm nay, làm cho chúng tôi nhớ lại ngày Đức Phật còn tại thế, cũng trong ngày Lễ Tự tứ, chúng Tăng thọ tuế, thì đức Thế Tôn dạy :

-. . . . “. . . Hôm nay, trong ngày lễ trọng đại này, Thế tôn thấy bầu không khí trống vắng, vì Xá Lợi Phất không còn hiện hữu với chúng ta nữa. . . .”

Cũng thế, hôm nay vào các ngày 27, 28 và 29 tháng 09 năm 2013, Ngày Về Nguồn VII và Hiệp Kỵ Lịch Đại Tổ Sư, được trang trọng tổ chức tại chùa Cổ Lâm, thành phố Seattle, tiểu bang Washington State, chư Tôn đức Tăng ni từ các Châu lục quy tụ về 140 vị lại thiếu hẳn hình ảnh sống động của một vị Trưởng Điều Hợp Tăng Ni Hải Ngoại, đó là Thầy. Tất cả đứng trước hình ảnh bất động của Thầy để làm lễ Chung Thất, cúng Thầy kỷ niệm ngày Thầy quãy gót đăng trình về cảnh giới của Phật. Tất cả Đại chúng biết vậy mà không thể không bàn hoàng, xúc động. Tín Nghĩa kính viết lên đôi dòng gọi là lời cuối kể từ đây không được cùng Thầy đồng hành trong mọi Phật sự. Kính mong Thầy chứng giám và gia hộ cho toàn thể Tăng ni hiện đang hành hoạt tại hải ngoại dõng mãnh tinh tiến trên bước đường vân du hóa độ.

Kính bái biệt Hòa thượng.

Nam Mô Tiếp dẫn Đạo sư A Di Đà Phật, phóng quang tiếp độ : Từ Lâm Tế Chánh Tông tứ thập tứ thế, Chủ tịch Điều Hành Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Âu Châu, Khai sơn Khánh Anh tự Đường thượng húy thượng Nguyện hạ Cảnh, tự Minh Tâm Giác linh Hòa thượng, liên tọa chứng minh.

Hoa Kỳ, Mạnh thu Quý tỵ - 2013.

Pháp đệ Đìều ngự tử Tín Nghĩa.

*

* *

Pháp đệTín Nghĩa

Sau khóa học, đáp chuyến bay về Pháp quốc,

Xuống phi trường và thẳng đến Khánh Anh,

Để cùng nhau cầu nguyện đến Giác Linh,

Phút xa cách không mong gì gặp lại.

Bên Kim quan lòng càng thêm tê tái,

Mới tuần rồi, điện thoại nói cho nhau,

Thầy và tôi đều ý hợp, tâm đầu,

Phật sự nào cũng vui cười, hoan hỷ.

Sau câu chuyện Thầy và tôi gác máy,

Có ngờ đâu, đó là lần cuối tiễn Thầy,

Đến Khánh Anh, tôi biết nói gì đây ?

Bên Kim quan, tôi nhìn chỉ biết khóc, . . .

Nước mắt chảy, lăn lóc đôi gò má,

Miệng lâm râm, nước mắt tuôn lả chả,

Hướng về Thầy, bất động trong Kim quan,

Lòng của tôi cứ luống mãi mơ màng . . .

Thầy đang tiếp Chư Tăng về phó hội,

Tại Khánh Anh, chùa mới đã khang trang,

Nhưng thật ra, đó chỉ cảnh vô thường,

Thầy về Tây phương, chúng tôi ở lại,

Giờ này đây, Thầy đi xa và xa mãi,

Ngưỡng mong Thầy cố trở lại Ta Bà,

Để hoằng dương, độ tận chúng hà sa,

Thầy chỉ vị tha, không ước gì tự lợi.

Tăng đoàn giờ đây đang còn mong đợi,

Phút Nhiệm Mầu sẽ đến với chúng tôi.

Giờ thì tấc dạ bồi hồi,

Nguyện cầu Thầy vững trên ngôi sen vàng.

Khánh Anh, Paris August 21, 2013

Nhằm ngày Rằm tháng Bảy, Quý tỵ,

Lễ Trà tỳ Hòa thượng Minh Tâm.

Điều ngự tử Tín Nghĩa