Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. quangduc@quangduc.com* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

2. Liệu thông minh có thức dậy?

13/07/201100:56(Xem: 3913)
2. Liệu thông minh có thức dậy?

J. KRISHNAMURTI
SỰ THỨC DẬY CỦA THÔNG MINH
[THE AWAKENING OF INTELLIGENCE]
Lời dịch: ÔNG KHÔNG - 2009

CHÂU ÂU
VIII
NĂM ĐỐI THOẠI Ở SAANEN
2
LIỆU THÔNG MINH CÓ THỨC DẬY?

Sự liên quan giữa tư tưởng và thông minh là gì? Những giới hạn của suy nghĩ bị quy định. Không chuyển động mới mẻ nào có thể xảy ra nếu “bộ não cũ kỹ” liên tục đang vận hành: “Tôi đang đi về hướng Nam, suy nghĩ tôi đang đi về hướng Bắc.” Sự nhận biết được những giới hạn của cái cũ kỹ là hạt giống của thông minh. Liệu “Cái mới mẻ” có thể được công nhận? Kích thước khác hẳn chỉ có thể vận hành qua thông minh.

Krishnamurti: Ngày hôm qua chúng ta đã cùng nhau nói chuyện về tầng ý thức bên trong, tầng ý thức bên ngoài, và nội dung của ý thức và phải làm gì cho nó? Chúng ta sẽ tiếp tục chủ đề đó phải không? Hay sáng nay bạn muốn bàn luận một chủ đề khác?

Người hỏi: Tiếp tục chủ đề đó.

Krishnamurti: Bạn chắc chắn chứ?

Người hỏi: Ồ, tôi muốn bàn luận thêm một chút về thông minh và tư tưởng, sự liên quan giữa chúng và sự yên lặng và chết.
Krishnamurti: Bây giờ chúng ta hãy lặp lại rõ ràng câu hỏi. Quý ông kia đang hỏi: sự liên quan giữa thông minh và tư tưởng, sự yên lặng và chết là gì. Bạn muốn bàn luận điều đó phải không?

Người hỏi: Chúng ta có thể tìm hiểu về tự do. Và liệu tự do có thể tồn tại trong một xã hội hiện đại.

Krishnamurti: Anh ấy nói, tôi muốn tìm hiểu tự do là gì, và liệu tự do có thể tồn tại trong một xã hội hiện đại.

Người hỏi: Tôi thực sự không biết liệu chúng ta đã hoàn toàn bàn luận xong vấn đề của ngày hôm qua và liệu chúng ta đã thực sự tìm hiểu nó đến tận cùng.

Krishanmurti: Người hỏi nói, tôi không nghĩ chúng ta đã tìm hiểu đầy đủ vấn đề của động cơ, ý định sâu thẳm và vân vân.
Tôi không hiểu liệu chúng ta có thể bàn luận vấn đề của ý thức này sâu sắc hơn nữa bằng cách suy nghĩ thông minh và tư tưởng là gì, sự liên quan giữa thông minh và tư tưởng, và có lẽ sau đó nếu chúng ta có thể tìm hiểu thêm sự yên lặng và sự liên quan của nó với chết. Nhưng trước khi chúng ta tìm hiểu điều đó, có nhiều sự việc liên quan đến điều gì chúng ta đã bàn luận ngày hôm qua. Và tôi không biết liệu bạn đã tự-thâm nhập sâu thẳm trong nó và bạn đã hiểu rõ điều gì, hay nó là một sự thật nhiều đến chừng nào.

Ngày hôm qua chúng ta đã nói, hầu hết chúng ta đều bị quy định bởi văn hóa, bởi môi trường sống, bởi thực phẩm, quần áo, và vân vân. Chúng ta bị quy định. Tình trạng bị quy định là nội dung của ý thức và ý thức là tình trạng bị quy định. Tư tưởng có liên quan gì với tình trạng bị quy định đó? Và liệu có thể có thông minh nơi nào có tình trạng bị quy định? Đúng chứ thưa bạn?
Người ta ý thức được rằng nếu người ta đã tự-tìm hiểu đầy đủ một cách hoàn toàn khách quan, không phải bằng bất kỳ loại chỉ trích hay bênh vực nào, nếu người ta đã quan sát về chính mình người ta thực sự nhận ra rằng người ta đã bị quy định, một cách hời hợt hay sâu thẳm phía bên trong. Và liệu có thể không những làm tự do khỏi tình trạng bị quy định sâu thẳm, mà có lẽ là kết quả của gia đình, toàn bộ sự tích lũy của chủng tộc, những ảnh hưởng mơ hồ nhưng còn cả đã thâm nhập rất sâu, liệu rằng cái trí có khi nào được tự do khỏi tất cả điều đó? Đó là một câu hỏi. Và nếu nó bị quy định liệu cái trí có thể tự-cởi bỏ chính nó hoàn toàn hay không? Hay – đây có lẽ là một câu hỏi liên quan – liệu cái trí có thể tự-ngăn ngừa vĩnh viễn, không qua kháng cự, khỏi tình trạng bị quy định? Bạn theo kịp chứ? Có hai nghi vấn này mà bạn phải tìm hiểu sáng nay. Sự liên quan giữa tư tưởng và thông minh, và điều gì được nói cũng bao hàm sự yên lặng và chết. Chúng ta sẽ tìm hiểu tất cả điều này, nếu chúng ta có thể, chúng ta sẽ giải thích trọn vẹn mọi vấn đề này.

Tại sao cái trí luôn luôn bị quy định? Có phải vì nó quá nhạy cảm, quá dễ bị tổn thương, nó giống như một vật mỏng manh dễ vỡ, và trong sự liên hệ nó luôn luôn bị tổn thương, luôn luôn bị quy định, và liệu tình trạng bị quy định đó có thể vĩnh viễn được xóa sạch. Vì vậy người ta nhận ra rằng cái trí bị quy định, chính bộ não bị quy định – thời gian được tiến hóa qua những thế kỷ này sang những thế kỷ khác, và bộ não là kho lưu trữ ký ức, bạn có thể tự-quan sát nó, bạn không cần đọc những quyển sách triết lý hay tâm lý, ít ra tôi không đọc, mặc dù bạn có lẽ đọc. Và nó luôn luôn đang phản ứng, bộ não mà đã tiến hóa qua thời gian, mà là quá khứ, mà là sự tích lũy của ký ức, trải nghiệm, hiểu biết, phản ứng đến thách thức nào ngay lập tức theo tình trạng bị quy định của nó, hời hợt hay sâu thẳm. Tôi nghĩ điều này là rõ ràng.
Bây giờ liệu sự phản ứng từ quá khứ đó có thể được trì hoãn để cho có một khoảng ngừng giữa sự thách thức và sự phản ứng? Không khó khăn lắm, phải không? Đó là, người ta đã được nuôi dưỡng – tôi đang đưa ra một tình trạng quy định rất hời hợt – trong một văn hóa đặc biệt, trong một niềm tin hay khuôn mẫu đặc biệt, và khi niềm tin hay khuôn mẫu đó bị nghi ngờ liền có sự phản ứng tức khắc tùy theo nền tảng quá khứ của người đó. Tôi đang hỏi: liệu sự phản ứng đó có thể được trì hoãn để cho có một khoảng ngừng giữa sự thách thức và sự phản ứng. Điều đó khá đơn giản, phải vậy không, không à? Bạn nói tôi là một người ngu xuẩn – phản ứng của tôi là ngay tức khắc, nói bạn là một người khác, hay tức giận bạn, hay điều này hay điều kia. Bây giờ khi bạn nói tôi là một người ngu xuẩn, liệu có một khoảng ngừng giữa tôi nghe bạn nói và sự phản ứng của tôi, một khoảng không gian – đúng chứ – để cho bộ não đủ yên lặng để phản ứng trong một cách khác? Tôi có đang trình bày rõ ràng hay không?

Người hỏi : Hay để quan sát phản ứng riêng của nó.

Krishnamurti: Hãy chờ một chút thưa bạn, hãy ngừng một chút, một khoảnh khắc thôi. Bộ não luôn luôn phản ứng tùy theo tình trạng bị quy định của nó, tùy theo những hình thức bị kích động khác nhau của nó, nó luôn luôn năng động. Bộ não là sự phản ứng của thời gian, ký ức, bộ não là nội dung của nó. Đúng chứ? Toàn quá khứ được chứa đựng trong bộ não. Nếu bộ não có thể tự kiềm chế và không phản ứng ngay tức khắc, vậy thì có một khả năng của một phản ứng mới mẻ. Đúng chứ?

Người hỏi: Nhưng chính thời gian này là sự phản ứng.

Krishanmurti: Không thưa bạn, bạn đang không hiểu rõ sự trình bày của tôi. Đừng đưa tôi vào những từ ngữ, chỉ nhìn vào ý nghĩa trong lúc này.
Bộ não vận hành trong thói quen cũ kỹ được thiết lập bởi văn hóa tôi sống, hay bởi những thừa hưởng chủng tộc quá khứ và vân vân, luôn luôn điều đó phản ứng, đang nhận xét, đang đánh giá, đang tin tưởng, đang không tin tưởng, đang thảo luận, đang tức giận, hung bạo, thành kiến, đó luôn luôn là sự phản ứng của nó đến bất kỳ kích thích nào, đang bảo vệ, đang phủ nhận và vân vân. Tôi đang tự-hỏi chính tôi, liệu bộ não đó có thể tạm thời không vận hành và không phản ứng ngay tức khắc? Đúng chứ? Tôi đang hỏi, tôi không biết, tôi sẽ tìm ra. Bộ não không thể bị phủ nhận khỏi hiểu biết quá khứ của nó, nó phải có hiểu biết quá khứ – tôi không biết liệu bạn đang gặp gỡ tất cả điều này – nếu không nó không thể vận hành. Vì vậy tôi đang tự-hỏi liệu bộ não cũ kỹ đó, sẽ cho phép chính nó được yên lặng để cho một bộ phận mới mẻ có thể vận hành? Đúng chứ? Khi bạn nịnh nọt tôi bộ não cũ kỹ nói, ồ tuyệt vời quá. Nhưng liệu bộ não cũ kỹ đó có thể lắng nghe điều gì bạn đang nói, sự nịnh nọt, và không phản ứng để cho có lẽ một chuyển động mới mẻ có thể xảy ra? Đúng chứ? Đúng chứ thưa bạn? Chuyển động mới mẻ đó chỉ có thể xảy ra khi có sự yên lặng, không phải bộ máy đang vận hành dựa vào quá khứ. Điều đó rõ ràng? Rõ ràng trong ý nghĩa bạn tự nhìn vào chính bạn thưa bạn, nếu không chẳng có gì vui vẻ cả. Tôi không đang giải thích cho tôi, chúng ta đang cùng nhau làm việc. Tôi phát hiện rằng khi người ta tìm hiểu những hoạt động của người ta, bộ não cũ kỹ luôn luôn đang phản ứng như một người Thiên chúa giáo, như một người Tin lành giáo, hay bất kỳ người nào, hay tùy theo hiểu biết bị giới hạn của nó, truyền thống của nó, sự thừa hưởng chủng tộc của nó, và khi cái đó đang vận hành không có gì mới mẻ có thể xảy ra được. Đúng chứ? Bây giờ tôi muốn tìm ra liệu bộ não đó có thể yên lặng, bộ não cũ kỹ, để cho chuyển động mới mẻ có thể xảy ra. Đúng chứ? Tôi muốn tìm ra. Tôi chỉ có thể tìm ra khi trong sự liên hệ với người khác, nhìn ngắm bộ não cũ kỹ đang vận hành, và bộ não cũ kỹ hiểu rõ sự thật rằng nó phải yên lặng với mục đích để cho một sự vận hành mới mẻ có thể xảy ra.

Bộ não không đang tự-ép buộc chính nó phải yên lặng. Nếu nó đang tự-ép buộc chính nó phải yên lặng, vậy thì nó vẫn là sự vận hành của quá khứ. Trong đó có phân chia, có xung đột, có kỷ luật và mọi chuyện như thế. Nhưng nếu bộ não cũ kỹ hiểu rõ hay thấy sự kiện, sự thật rằng chừng nào nó còn liên tục phản ứng đến bất kỳ kích thích nào, nó phải vận hành theo những phương hướng cũ kỹ. Nếu bộ não cũ kỹ thấy được sự thật của điều đó, vậy thì bộ não cũ kỹ đó trở nên yên lặng. Chính là sự thật mà tạo ra sự yên lặng, không phải ý định để được yên lặng. Bạn nắm bắt được điều này không?

Bởi vì bạn thấy, thưa các bạn, nó là một câu hỏi rất lý thú, bởi vì người ta phát giác có những phần nào đó trong bộ não mà không bao giờ bị quy định. Bạn có lẽ nói, làm sao ông biết được? Tự nhiên thôi. Tôi chỉ biết nó bởi vì nó đã xảy ra cho người nói. Bạn có lẽ tin nó, hay không tin nó. Chỉ cần nắm bắt sự kiện. Tôi đang hỏi tại sao bộ não phải luôn luôn đang vận hành trong khuôn mẫu cũ kỹ này. Nếu nó không vận hành trong khuôn mẫu cũ kỹ của nó, nó đặt ra một khuôn mẫu mới mẻ tùy theo những ký ức của nó và đặt ra một khuôn mẫu mới mẻ đối nghịch với khuôn mẫu cũ kỹ. Đúng chứ? Bạn không đang theo kịp tất cả điều này sao? Không à?

Người hỏi: Làm thế nào ông biết rằng ông không bị quy định?

Krishnamurti: Ồ chúa ơi! Bạn thấy, tôi không nên mang vào điều đó. Tôi đã nghĩ rằng bạn không thể nắm được nó. Không sao đâu, hãy để đó trong chốc lát, chúng ta sẽ giải thích nó.

Bạn thấy rằng chúng ta chỉ sử dụng một phần rất, rất nhỏ của bộ não – đúng chứ – và phần rất nhỏ đó là quá khứ. Phải có và có những phần của bộ não mà không vận hành gì cả, mà lan rộng, trống không, mới mẻ. Đúng chứ? Bạn biết gì về điều đó? Đừng đồng ý với điều này. Chúng ta chỉ biết bộ não cũ kỹ đang vận hành khi bạn nhận biết được nó. Bây giờ tôi đang hỏi liệu bộ não cũ kỹ đó có thể bất động bởi một kích động, để cho một phản ứng mới mẻ có thể hiện diện? Đó là câu hỏi của tôi. Tôi biết – người ta biết bộ não cũ kỹ, hoặc hời hợt hay sâu thẳm, bị quy định. Đúng chứ? Không có nghi ngờ gì về điều đó – đúng chứ? Có bất kỳ nghi ngờ nào không?

Ngưòi hỏi: Làm thế nào ông có thể nói về tình trạng bị quy định nếu ông nói rằng ông không bị quy định?

Krishnamurti: Đừng bận tâm về tôi thưa bạn. Tôi đã nói rằng hãy bỏ nó lại, hãy quẳng nó vào sọt rác. Chúng ta hãy bắt đầu. Bạn thấy rằng chúng ta đang quay lại điều gì đó mà bạn đã không hiểu rõ. Có lẽ bạn sẽ hiểu rõ nó. Đừng mang điều đó vào, nếu tôi mang điều đó vào, tôi xin lỗi. Quên nó đi!

Tôi đang tự-hỏi tại sao bộ não cũ kỹ luôn luôn năng động, đang phản ứng tùy theo nền tảng quá khứ của nó, mà là tình trạng bị quy định. Và câu hỏi kế tiếp là: làm thế nào bộ não đó, mà bị quy định quá nhiều, không luôn luôn đáp trả đến bất kỳ kích động nào, tạm ngừng lại một chút? Được chứ? Ngừng lại một chút – tôi xin phép tiếp tục? Bạn dường như bị mất hút.

Người hỏi: Điều đó rất rõ ràng.

Krishnamurti: Rất rõ ràng à?

Người hỏi: Đúng.

Krishnamurti: Cám ơn chúa! Và người ta phát giác khi có sự cần thiết, sự khẩn cấp, và sự quan trọng của vấn đề nào mà đòi hỏi thật khẩn thiết, bộ não có ngừng lại. Đúng chứ? Bộ não cũ kỹ, để cho một chất lượng mới mẻ của cái trí, của bộ não mà chưa bao giờ tiếp xúc được, vận hành? Điều này đã xảy ra, đây không chỉ là trải nghiệm của tôi. Bất kỳ người khoa học đứng đầu nào – người khoa học đứng đầu, không phải một người khoa học mà là nô lệ cho những chính phủ, họ là những lái buôn, những người đó không là những người khoa học gì cả – nhưng những người khoa học đứng đầu mà được tự do khỏi những chính phủ và những đòi hỏi của những chính phủ và những môi trường sống, và sự khao khát thành công, chức vụ và vân vân, anh ấy đúng là đã đặt ra nghi vấn này, bởi vì nếu không làm thế nào anh ấy khám phá được những sự việc mới mẻ. Nếu bộ não cũ kỹ luôn luôn đang vận hành, nó không thể khám phá bất kỳ điều gì mới mẻ. Vì vậy chỉ khi nào bộ não cũ kỹ được yên lặng thì cái gì đó mới mẻ được nhìn thấy. Đúng chứ? Giống như con người phát minh ra máy bay phản lực, mặc dù anh ấy có hiểu biết nhiều về hệ thống đốt cháy bên trong, pít-tông, mặc dù anh ấy biết tất cả điều đó, anh ấy phải tìm ra cái gì đó mới mẻ, và vì vậy bộ não cũ kỹ đã nói, được rồi tôi sẽ làm bặt tăm tất cả hiểu biết mà tôi đã thâu lượm, tôi sẽ nhìn nó, mà có nghĩa bộ não cũ kỹ phải yên lặng. Và trong trạng thái yên lặng đó, cái gì đó mới mẻ được khám phá. Đây là một sự thật, bạn không cần tranh luận với tôi. Bây giờ không ép buộc bộ não, làm thế nào sự yên lặng đó hiện diện, và bộ não tự nguyện yên lặng? Bạn đã hiểu rõ chứ thưa bạn?

Tôi muốn tìm ra liệu bộ não thấy được sự thật rằng chừng nào nó còn vận hành trong khuôn mẫu cũ kỹ, nó không bao giờ có thể khám phá bất kỳ cái gì đó mới mẻ. Nó có thể khám phá cái gì đó mới mẻ chỉ khi nào nó thấy được sự thật rằng cái cũ kỹ không bao giờ tìm được cái mới mẻ và thế là cái cũ kỹ trở nên yên lặng. Sự thật làm cho nó yên lặng không phải nó ao ước được yên lặng. Đúng chứ? Nếu điều đó rất rõ ràng, vậy thì liệu trạng thái yên lặng đó có thể luôn luôn vận hành mà không phải tình trạng bị quy định cũ kỹ, và tình trạng bị quy định cũ kỹ cùng hiểu biết của nó vận hành chỉ khi nào cần thiết? Bạn có nắm bắt được câu hỏi của tôi đúng cách không? Bạn có được câu hỏi của tôi chứ?

Người hỏi: Ông nói, “Luôn luôn vận hành” phải không? Liệu điều đó không mang lại sự xung đột?

Krishnamurti: Luôn luôn. Làm ơn lắng nghe thưa bạn. Tôi không nói rằng nó phải, tôi muốn tìm ra. Tôi đang tìm hiểu. Tôi không đang nói rằng nó phải yên lặng. Tôi thấy bộ não cũ kỹ phải vận hành. Đúng chứ? Trái lại tôi không thể về nhà, trái lại tôi không thể nói tiếng Anh, lái một chiếc xe hơi, nhận ra bạn. Đúng chứ? Bộ não cũ kỹ phải vận hành, làm việc. Và chừng nào bộ não cũ kỹ không yên lặng, không sự việc mới mẻ nào có thể được thấy. Rõ ràng, tôi đã giải thích. Đúng chứ? Các bạn đã ngủ à? Các bạn đang theo kịp chứ?
Người hỏi: Có chứ.

Krishnamurti: Tôi đang tự-hỏi: sự liên hệ giữa chất lượng mới mẻ của bộ não mà vận hành trong yên lặng và sự liên hệ của nó với cái cũ kỹ là gì? Cái cũ kỹ là tư tưởng. Đúng chứ? Cái cũ kỹ là bộ sưu tập của những ký ức và bất kỳ đáp trả nào tùy theo ký ức đó đều là tư tưởng, và tư tưởng đó phải vận hành, nếu không bạn không thể làm gì cả.

Người hỏi: Thưa ông, ông đang thực hiện những phân chia phải không?

Krishnamurti: Không, không phải đâu. Không, không. Không, nó không là phân chia. Nó giống như một ngôi nhà, nó giống như một cái lều. Cái lều là toàn bộ sự việc nhưng có những phân chia trong nó.

Người hỏi: (Nghe không rõ)

Krishnamurti: Không, không. Bạn sai lầm rồi thưa bạn. Bạn đang mất đi mấu chốt quan trọng. Bạn đã không chuyển động. Ồ chúa ơi! Bạn nắm được nó chưa thưa bạn?

Người hỏi: Hãy cho vài ví dụ.

Krishnamurti: Tôi không cho những ví dụ thưa bạn. Tôi bị mất hút cùng những ví dụ. Tôi đã khám phá hai sự việc thưa bạn. Chúng ta đã khám phá hai sự việc. Rằng bộ não cũ kỹ là bộ não bị quy định, mà đã tích lũy hiểu biết qua hàng thế kỷ này sang hàng thế kỷ khác. Đó là bộ não cũ kỹ mà chúng ta sẽ gọi nó trong thời điểm này. Chỉ đang cho nó một cái tên, không còn gì thêm nữa, chỉ đang cho nó một cái tên, không phân chia như là cái cũ kỹ và cái mới mẻ, chỉ chuyển tải ý nghĩa rằng có toàn cấu trúc này của bộ não, một phần của nó là cái cũ kỹ, mà không có nghĩa rằng nó được tách khỏi cái mới mẻ. Điều đó khác hẳn.

Người hỏi: Nhưng ngày hôm qua ông đã nói rằng chúng ta nhận biết . . .

Krishnamurti: Chờ đã thưa bạn. Chúng ta quay trở lại điều đó. Chúng ta sẽ quay trở lại toàn câu hỏi của ý thức. Tôi không đang tự-mâu thuẫn. Nếu tôi đang mâu thuẫn với điều gì tôi đã nói ngày hôm qua – tôi sẽ bảo với bạn rằng tôi đang mâu thuẫn. Tôi không là một người ngu xuẩn như thế. Tôi sẽ tìm hiểu nó.

Bây giờ tôi đang nói với chính tôi: tôi thấy yếu tố này, nếu bộ não cũ kỹ đang vận hành không gì mới mẻ có thể được khám phá. Cái mới mẻ chỉ có thể được khám phá khi cái cũ kỹ yên lặng. Và cái cũ kỹ chỉ có thể yên lặng khi nó thấy được sự thật rằng cái mới mẻ không thể được khám phá bởi cái cũ kỹ. Đúng chứ? Khi cái cũ kỹ thấy được sự thật của điều đó, vậy thì nó yên lặng. Đúng chứ? Chúng ta có cùng nhau không?

Bây giờ nó đã được chứng thực bởi những người khoa học, bởi những người khác, rằng một sự việc mới mẻ có thể được khám phá chỉ khi nào cái cũ kỹ yên lặng. Đúng chứ? Đó là khi cái cũ kỹ biết được tất cả hiểu biết của bộ máy đốt cháy bên trong, khi nó muốn khám phá cái gì đó mới mẻ, chắc chắn cái cũ kỹ phải yên lặng. Bây giờ chúng ta đã khám phá được sự thật này: cái cũ kỹ phải yên lặng một cách tự nhiên để khám phá cái gì đó mới mẻ. Đúng chứ, thưa bạn?

Người hỏi: Sự khám phá được thực hiện bởi cái mới mẻ hay cái cũ kỹ?

Krishnamurti: Sự khám phá được thực hiện bởi cái mới mẻ hay cái cũ kỹ?

Người hỏi: Không bởi hai cái này.

Krishnamurti: Hãy trả lời nó thưa bạn. Bộ não của tôi – bạn thấy – bây giờ hãy chờ một chút! Bộ não của tôi nói, tôi thực sự không biết liệu nó đến hay không đến, tôi sẽ tìm ra. Đúng chứ? Bạn đã đặt một câu hỏi, đó là, liệu bộ não cũ kỹ nhận ra được cái mới mẻ – đúng chứ thưa bà – hay cái mới mẻ sử dụng cái cũ kỹ? Bạn theo kịp điều này chứ thưa bạn? Làm ơn thưa bạn, bạn không thâm nhập điều này bởi vì bạn đã không theo kịp. Hãy yên lặng. Bạn không thâm nhập vào nó.

Bộ não cũ kỹ yên lặng bởi vì nó đã hoàn toàn hiểu rõ rằng nó không bao giờ có thể khám phá được bất kỳ điều gì mới mẻ, không sự việc mới mẻ nào có thể xảy ra. Chúng ta thậm chí sẽ không dùng từ ngữ “khám phá”. Không chuyển động mới mẻ nào có thể xảy ra nếu cái cũ kỹ đang liên tục vận hành. Cái cũ kỹ hiểu rõ sự thật của nó và yên lặng. Và một chuyển động mới mẻ, một biến cố mới mẻ xảy ra. Chuyển động mới mẻ đó, liệu nó được công nhận bởi cái cũ kỹ hay chính chuyển động đó mở cánh cửa cho cái cũ kỹ sử dụng nó. (Ồ chúa ơi, các bạn bị mắc kẹt ở đây, tất cả các bạn, phải không?) Hãy theo dõi thưa bạn, điều này thực sự rất quan trọng. Nó thực sự rất quan trọng, bạn hãy tha thứ cho tôi khi nói như thế, thậm chí nếu bạn không theo kịp nó, nó thực sự rất quan trọng, bởi vì tôi muốn tìm ra một cách sống mới mẻ, một cách sống hoàn toàn mới mẻ. Và tôi nhận ra rằng cách sống cũ kỹ là khủng khiếp, xấu xa, hung tợn, bạo lực và mọi chuyện như thế, cách sống cũ kỹ. Tôi phải tìm ra một cách mới mẻ – không phải một cách, một kích thước mới mẻ mà không liên quan đến cái cũ kỹ. Đúng chứ? Bất kỳ chuyển động nào về phần cái cũ kỹ để khám phá ra một kích thước khác biệt là không thể được. Vì cái cũ kỹ đó nhận ra điều này, bất kỳ chuyển động nào từ nó không thể khám phá được một kích thước mới mẻ, thế là nó trở nên yên lặng. Đúng chứ? Bây giờ điều gì xảy ra trong sự yên lặng đó? Chúng ta hãy tiếp tục theo hướng đó.

Điều gì xảy ra khi bộ não cũ kỹ đã hiểu rõ rằng nó không thể tìm ra một kích thước mới mẻ, điều gì xảy ra khi nó đã nhận ra việc đó? Đúng chứ? Điều gì xảy ra? Tôi đang hỏi: điều gì xảy ra thưa bạn? Bạn nói quá nhiều, bạn bảo cho tôi đi?

Người hỏi: Bộ não cũ kỹ không còn dựa vào ký ức của nó.

Krishnamurti: Không, thưa bạn. Không, thưa bạn. Tất cả điều đó là ký ức, từ ngữ, phản ứng, cố gắng nắm bắt cái mới mẻ vẫn là một phần của cái cũ kỹ. Và tôi đã nói khi cái trí đã hiểu rõ rằng không có điều gì mới mẻ nó có thể khám phá được, nó tự nhiên trở nên yên lặng. Đó là một sự thật. Đúng chứ? Đó là một sự thật, không phải một sáng chế. Bây giờ điều gì xảy ra khi bộ não cũ kỹ tuyệt đối yên lặng? Đó là câu hỏi kế kiếp của tôi.

Người hỏi: Nó sẽ cô đơn.

Krishnamurti: Không, đừng sáng chế thưa bạn. Nếu bạn không trải nghiệm điều này, đừng phỏng đoán.

Người hỏi: Hành động.

Krishnamurti: Quý ông kia nói, hành động. Tôi không biết bạn có ý gì?

Người hỏi: Có không gian khi nó yên lặng.

Krishnamurti: Bây giờ hãy chờ một chút. Khi bộ não cũ kỹ yên lặng, quý ông kia nói có không gian. Chúng ta hãy tìm hiểu nó. Bạn có ý gì qua từ ngữ không gian?

Người hỏi: Trống không.

Krishnamurti: Trống không. Đúng chứ? Khi cái trí cũ kỹ hoàn toàn yên lặng, chúng ta đang hỏi điều gì xảy ra. Đúng chứ? Thưa bạn, làm ơn đừng sáng chế, đừng phỏng đoán, hãy quan sát. Bộ não cũ kỹ của bạn yên lặng phải không?

Người hỏi: Không.

Krishnamurti: Tôi đang lạc đề.

Người hỏi: Nhưng liệu ông có thể đặt câu hỏi đó? Nếu bộ não cũ kỹ yên lặng, ông có thể đặt câu hỏi đó hay sao?

Krishnamurti: Tôi đang hỏi bạn. Có lẽ nó là một câu hỏi sai nhưng chúng ta phải tìm ra.

Người hỏi: Chắc chắn nó không đặt ra câu hỏi đó bởi vì . . .

Krishnamurti: Thưa bạn tôi đang hỏi.

Người hỏi: Phần nào của bộ não không được sử dụng?

Krishnamurti: Anh ấy đang nói, hãy lắng nghe điều gì anh ấy đang nói. Khi bộ não cũ kỹ yên lặng, có lẽ một phần mới mẻ của bộ não mà đã không được sử dụng bắt đầu vận hành. Chỉ lắng nghe nó. Đúng chứ? Đó là, chúng ta chỉ đang vận hành bởi một phần rất nhỏ của bộ não chúng ta. Và khi cái phần nhỏ nhoi đó của bộ não yên lặng, phần còn lại của bộ não có lẽ năng động. Hay nó luôn luôn đã năng động nhưng chúng ta không biết nó năng động bởi vì một phần mà đã tích lũy hiểu biết, truyền thống, thời gian, phần đó luôn luôn năng động, năng động vượt trội hơn và vì vậy chúng ta không biết phần khác gì cả – mà có lẽ cũng có hoạt động riêng của nó. Đúng chứ? Bạn theo kịp điều này không?

Đây thực sự là một câu hỏi rất lý thú. Làm ơn hãy trao những cái trí của các bạn đến điều này một chút xíu, đừng lạc đề và nói rằng tôi không hiểu rõ và bỏ qua nó. Hãy vận dụng vào. Bạn thấy rằng vì đã sử dụng bộ não cũ kỹ nhiều đến nỗi chúng ta không bao giờ suy nghĩ đến bất kỳ phần còn lại nào của bộ não đó. Và cái phần đó mà có lẽ có một chất lượng của một kích thước khác hẳn là gì? Và tôi nói rằng chất lượng của một kích thước khác hẳn có thể được khám phá khi bộ não cũ kỹ thực sự yên lặng. Đó là tất cả quan điểm của tôi. Bạn theo kịp không? Khi bộ não cũ kỹ hoàn toàn yên lặng, không phải làm cho yên lặng, nhưng tự nhiên nó đã hiểu rõ rằng nó phải yên lặng và vì vậy nó yên lặng, khi nó đã hiểu rõ điều đó, vậy thì chúng ta phải tìm ra điều gì xảy ra khi bộ não cũ kỹ tuyệt đối yên lặng. Đúng chứ thưa bạn?

Bây giờ tôi sẽ tìm hiểu, không phải bạn. Đúng chứ? Bởi vì bộ não cũ kỹ của bạn không yên lặng. Đúng không? Bạn có đồng ý điều đó không? Bạn không biết. Nó đã không hiểu rõ sự cần thiết của hoàn toàn yên lặng bởi bất kỳ sự kích thích nào, dĩ nhiên ngoại trừ sự kích thích thuộc thân thể, đó là nếu bạn đâm một cái kim vào chân tôi nó sẽ phản ứng, lẽ tự nhiên. Nhưng khi không một ai đâm cái kim vào chân tôi, bộ não cũ kỹ có thể yên lặng, Đúng chứ? Bây giờ tôi muốn tìm ra chất lượng của bộ não mới mẻ là gì? Đúng chứ? Chất lượng mà bộ não cũ kỹ không thể công nhận. Đúng chứ? Nếu nó có thể công nhận cái mới mẻ vậy thì nó là một phần của cái cũ kỹ. Đúng chứ? Bởi vì bộ não cũ kỹ không thể công nhận bất kỳ cái gì mà nó đã không trải nghiệm, mà không là kết quả của ký ức. Đúng chứ? Vì vậy khi bộ não cũ kỹ công nhận, vậy thì nó vẫn là cái cũ kỹ. Đúng chứ? Điều đó rõ ràng chứ? Vì vậy tôi đang hỏi: cái mới mẻ là gì? Bộ não cũ kỹ không biết bất kỳ điều gì về cái mới mẻ, vì vậy nó chỉ có thể nói, tôi thực sự không-biết. Đúng chứ? Chúng ta hãy tiến tới từ đó – một số bạn theo kịp điều này chứ?

Bộ não cũ kỹ nói rằng, tôi không thể tiếp xúc cái mới mẻ và tôi thực sự không-biết. Bởi vì tôi không thể tiếp xúc được nó, bởi vì tôi không thể công nhận nó, tôi sẽ không bị lừa dối bởi nó, tôi không-biết gì về nó. Đúng chứ? Tôi tuyệt đối không-biết gì về kích thước mới mẻ của bộ não mới mẻ này. Đúng chứ? Vì vậy khi bộ não cũ kỹ yên lặng và không thể công nhận và thế là nó chỉ có thể nói, tôi thực sự không-biết. Đúng chứ? Liệu bộ não cũ kỹ có thể ở nguyên trong trạng thái không-biết? Đúng chứ thưa bạn? Bởi vì nó đã nói rằng, suốt cuộc đời tôi đã vận hành cùng hiểu biết và công nhận, suốt cuộc đời khi vận hành theo lối đó tôi đã nói rằng tôi biết dựa vào điều gì tôi không biết, mà tôi sẽ học hành. Nhưng luôn luôn trong khuôn mẫu của biết. Bây giờ nó nói rằng, tôi thực sự không-biết bởi vì cái gì đó mới mẻ đang xảy ra, tôi thực sự không-biết. Cái mới mẻ không thể nào được công nhận. Do đó tôi vẫn chưa có liên quan với nó, tôi sẽ tìm ra. Điều này rõ ràng lắm chưa? Chúng ta có thể tiếp tục chứ?

Bây giờ bộ não mà nói, tôi không-biết, bản chất của không-biết – bạn theo kịp không thưa bạn? Bản chất của không-biết, đó là cái gì? Khi có một trạng thái không-biết, liệu có còn sợ hãi trong nó? Đó là chết. Bạn theo kịp không, thưa bạn? Khi bộ não cũ kỹ thực sự nói rằng, tôi không-biết, nó đã xóa sạch tất cả hiểu biết. Đúng chứ?

Người hỏi: Vâng.

Krishnamurti: Tất cả hiểu biết – đừng nói, vâng, thưa bà. Tôi đã hoàn toàn xóa sạch ý định của biết, muốn biết. Vì vậy có một lãnh vực mà trong đó bộ não cũ kỹ không thể vận hành bởi vì nó không-biết. Đúng chứ? Bây giờ lãnh vực đó là gì? Đúng chứ? Liệu lãnh vực đó có thể được diễn tả hay không? Nó chỉ có thể được diễn tả khi nào bộ não cũ kỹ nhận ra nó và diễn đạt nó thành lời, để truyền đạt. Đúng chứ thưa bạn. Vì vậy có một lãnh vực mà trong đó bộ não cũ kỹ không thể thâm nhập và đây không là một sáng chế, đây không là một lý thuyết, đây là một sự thật khi bộ não cũ kỹ nói, tôi thực sự không-biết một thứ gì về tất cả điều này. Mà có nghĩa không có một ý định để học hành về cái mới mẻ. Bạn thấy sự khác biệt chưa, thưa bạn? Vì vậy: bây giờ tôi muốn tìm ra, không phải bằng từ ngữ, bởi vì khoảnh khắc tôi dùng một từ ngữ tôi quay trở lại cái cũ kỹ. Vì vậy liệu có một hiểu rõ về một cái gì đó mới mẻ không phải bằng từ ngữ? Bạn theo kịp chứ? Không từ ngữ trong ý nghĩa của không sáng chế một từ ngữ mới, hay ý định diễn tả nó để nắm bắt nó và giữ chặt nó. Vì vậy tôi chỉ đang tìm hiểu, cái trí đang nhìn ngắm nó, nhìn ngắm cái gì đó mà nó không-biết gì cả. Đúng không? Liệu có thể được? Bạn hiểu rõ câu hỏi của tôi chứ? Tôi luôn luôn nhìn vào cái gì đó dựa vào học hành về nó, kháng cự nó, lẩn tránh nó, tẩu thoát khỏi nó, hay chế ngự nó. Bây giờ bộ não không đang làm bất kỳ thứ gì thuộc loại đó. Điều đó có thể được không? Bạn hiểu rõ chứ? Nếu không thể được, bạn không thể hiểu rõ cái khác lạ. Đúng chứ, thưa bạn?

Cái gì đó mà bộ não – mà bộ não cũ kỹ thông thể hiểu rõ và vì vậy bộ não cũ kỹ không thể biết hay thâu lượm hiểu biết, là gì – liệu có một cái gì như thế? Hay nó vẫn còn là một sáng chế của bộ não cũ kỹ đang muốn cái gì đó mới mẻ xảy ra? Đúng chứ? Nếu nó là một bộ não cũ kỹ đang muốn cái gì đó mới mẻ xảy ra, nó vẫn còn là bộ phận của bộ não cũ kỹ. Bây giờ tôi đã tìm hiểu nó trọn vẹn để cho bộ não cũ kỹ đã hiểu rõ cấu trúc và bản chất của nó và thế là tuyệt đối yên lặng, không muốn biết. Đó là nơi sự khó khăn bắt đầu.

Người hỏi: Thưa ông tôi nghĩ rằng đây chỉ là tình yêu.

Krishnamurti: Đừng thưa bạn, đừng sử dụng những từ ngữ. Bạn đang bỏ lỡ toàn sự việc. Tôi rất tiếc. Điều này nên thực sự được bàn luận với rất, rất ít người mà có thể thâm nhập vào điều này. Nó không thành vấn đề. Chúng ta sẽ tiếp tục.

Bạn biết không. Khi bạn gây nhiễu loạn, nó biến mất. Liệu có cái gì đó thực sự, không phải được tưởng tượng, không phải được sáng chế, không phải một lý thuyết, cái gì đó mà bộ não cũ kỹ không thể hiểu rõ, hay công nhận, hay muốn hiểu rõ? Liệu có bất kỳ cái gì giống như thế? Với người nói thì có, và vì vậy nó không có giá trị gì cả. Đúng chứ? Ông ta có lẽ tự-lừa dối mình, muốn ngồi trên bục giảng – nó không có giá trị gì cả. Nhưng nó có giá trị trong ý nghĩa chỉ dành cho bạn khám phá nó. Đúng chứ? Vì vậy bạn phải tìm ra sự liên quan là gì – làm ơn lắng nghe – điều gì là sự liên quan của cái mới mẻ, nếu bạn thấy được cái mới mẻ, với cái cũ kỹ và bởi vì cái cũ kỹ phải vận hành trong sống, một cách khách quan, một cách sáng suốt, không-cá nhân vì vậy có hiệu quả, sự liên quan của cái mới mẻ với cái cũ kỹ là gì? Liệu cái cũ kỹ nắm bắt được cái mới mẻ và vì vậy sống một sống khác hẳn? Hay cái mới mẻ vận hành trong cách mà cái cũ kỹ không thể công nhận và vận hành đó là một cách sống mới mẻ? Bạn đã nắm được nó, thưa bạn?

Chờ một tí thưa bạn. Hãy tìm hiểu chầm chậm. Hãy thư thả, nhìn ngắm. Bộ não này đã sống hàng ngàn năm, bộ não cũ kỹ này, cùng ý thức của nó; ý thức của bộ não cũ kỹ là nội dung của nó. Nội dung của nó có lẽ đã được thâu lượm một cách hời hợt hay là sâu sắc, và đó là bộ não cũ kỹ, cùng tất cả hiểu biết, cùng tất cả trải nghiệm của hàng thế kỷ sang thế kỷ của sự tiến hóa của con người. Và khi nó đang vận hành phía bên trong lãnh vực của ý thức đó nó không bao giờ có thể khám phá bất kỳ điều gì mới mẻ. Đó là một sự thật tuyệt đối, không phải một lý thuyết. Và vì vậy bất kỳ tìm hiểu nào vào tự do, vào tình yêu là gì, vào chết là gì – bạn theo kịp chứ – chúng ta chẳng biết gì cả, ngoại trừ ganh tị, ghen tuông, sợ hãi, mà là bộ phận của cái nội dung cũ kỹ. Vậy là bộ não cũ kỹ nhận ra sự giới hạn hoàn toàn của nó, trở nên yên lặng bởi vì nó đã phát hiện không có tự do trong nó. Đúng chứ? Và bởi vì nó đã phát hiện không có tự do trong nó, một bộ phận mới mẻ của bộ não vận hành. Tôi không biết liệu bạn hiểu rõ điều đó? Hãy nhìn thưa bạn, tôi đang đi về hướng nam, nghĩ rằng tôi đang đi về hướng bắc, và bỗng nhiên người ta khám phá hướng nam không là hướng bắc. Ở khoảnh khắc khám phá như vậy, có một sự đảo ngược hoàn toàn. Sự đảo ngược không phải thuộc cái cũ kỹ, nó hoàn toàn đảo ngược. Đúng chứ? Nó không phải đi về hướng bắc hay hướng nam, nó đang chuyển động trong một phương hướng hoàn toàn khác hẳn. Đó là khi nó khám phá rằng chuyển động của nó không bao giờ tạo ra tự do, ngay khoảnh khắc của sự khám phá có một chuyển động hoàn toàn khác hẳn, mà là tự do. Tôi không biết liệu bạn nắm được?

Tôi không biết liệu bạn đã hiểu rõ được bao nhiêu. Tôi rất xin lỗi.

Người hỏi: Thưa ông, ông có thể giải thích sự khác nhau giữa sự mãnh liệt để tìm ra và sự ham muốn của cái cũ kỹ để có cái mới mẻ.

Krishnamurti: Điều đó chúng ta đã tìm hiểu rồi, thưa bạn. Sự ham muốn của cái cũ kỹ để có cái mới mẻ vẫn còn là cái cũ kỹ, vì vậy sự ham muốn để có cái mới mẻ hay trải nghiệm cái mới mẻ – gọi nó là sự khai sáng, Thượng đế, bất kỳ điều gì bạn thích, nó vẫn còn là bộ phận của cái cũ kỹ, vì vậy điều đó nó vẫn còn là bộ phận của cái cũ kỹ, vì vậy không thành tựu được.

Người hỏi: Krishnaji, ông có nhận ra rằng ông đã giải thích về triết lý cao nhất và rằng, ở đây trong cái lều này, chúng ta thậm chí không thể có được sự liên hệ nhỏ nhoi nào với nhau.

Krishnamurti: Ông có nhận ra rằng ông đang nói về triết lý cao nhất và cùng lúc liệu ông biết rằng chúng ta hầu như không có bất kỳ liên hệ nào với nhau.

Người hỏi: Chúng ta là ai?

Krishnamurti: Chúng ta đã trải qua việc đó thưa bạn. Chúng ta là những con khỉ! Hãy nhìn, thưa bạn, hãy nhìn điều gì bạn nói, ông đang nói về triết lý cao nhất – không, nó không đang nói về triết lý cao nhất, nó là sự việc tinh khiết, nhưng điều đó không thành vấn đề – và bạn nói rằng ông đang nói về triết lý cao nhất và vẫn vậy ông có nhận ra rằng chúng ta không có liên hệ với nhau. Nếu bạn nhận ra rằng bạn thực sự không có liên hệ gì với người khác, thực sự không phải lý thuyết, rằng liên hệ của bạn với người khác không thể tồn tại chừng nào bộ não cũ kỹ còn vận hành – đúng chứ – bởi vì bộ não cũ kỹ vận hành trong những hình ảnh, những bức tranh, những biến cố thuộc quá khứ, những xảy ra; và khi những hình ảnh, hiểu biết, rất mạnh mẽ vậy thì sự liên hệ kết thúc, rõ ràng như thế – không à? Nếu tôi đã dựng lên một hình ảnh về bạn, mà là người vợ của tôi hay người bạn của tôi, người con gái của tôi hay bất kỳ ai, và hình ảnh đó, hiểu biết đó, mà là quá khứ, rõ ràng ngăn cản sự liên hệ. Liên hệ có nghĩa tiếp xúc trực tiếp, ngay tức khắc tại hiện tại, ở cùng mức độ, với cùng sự mãnh liệt, cùng sự đam mê. Và sự đam mê, sự mãnh liệt đó, ở cùng mức độ, không thể tồn tại nếu tôi có một hình ảnh về bạn và bạn có một hình ảnh về tôi. Chấm hết. Điều đó dành cho bạn để hiểu rõ nếu bạn có một hình ảnh về ai đó. Rõ ràng bạn có. Vì vậy hãy vận dụng đi, hãy làm việc để tìm ra. Đó là nếu bạn thực sự muốn có một sự liên hệ với một người khác – mà tôi nghi ngờ liệu có bất kỳ người nào – tất cả chúng ta đều ích kỷ kinh khủng, bị khép kín và nếu chúng ta muốn có một liên hệ với một người khác bạn phải hiểu rõ toàn cấu trúc của quá khứ, mà là điều gì chúng ta đang làm. Và khi thực hiện được điều đó bạn vĩnh viễn có một liên hệ hoàn toàn mới mẻ. Và sự liên hệ mới mẻ đó là tình yêu – không phải cái cũ kỹ, bạn biết, đang đánh trống!

Bây giờ: bạn thấy thưa bạn, điều gì là sự liên quan của tình yêu, mà là cái mới mẻ, mà là kích thước khác hẳn, mà không là biết, mà không thể bị nắm bắt bởi cái cũ kỹ, liên quan của cái đó trong sống hàng ngày là gì? Đúng chứ? Đó là câu hỏi của tôi, hãy bám lấy nó. Sự liên quan của chất lượng thuộc kích thước mới mẻ đó đối với sống hàng ngày của tôi là gì? Tôi đã tìm được kích thước đó, nó đã xảy ra, bởi vì tôi đã nói rằng bộ não cũ kỹ không bao giờ có thể được tự do, vì vậy bộ não cũ kỹ không có khả năng tìm ra sự thật là gì. Thế là bộ não cũ kỹ nói, toàn cấu trúc của tôi thuộc thời gian vì vậy tôi vận hành chỉ liên quan với mọi sự việc mà có thời gian – máy móc, ngôn ngữ, và mọi chuyện như thế, nhưng phần còn lại của bộ não sẽ hoàn toàn bất động. Đúng chứ? Và sự liên quan giữa hai phần đó là gì? Cái cũ kỹ có bất kỳ liên quan nào với tự do, tình yêu, cái không biết được? Nếu nó có liên quan – làm ơn hãy lắng nghe – nếu nó có liên quan với cái không-biết được vậy thì nó là bộ phận của cái cũ kỹ – nếu nó có liên quan – bạn theo kịp chứ? Nhưng nếu cái không biết được có liên quan với cái cũ kỹ vậy thì nó là một vấn đề hoàn toàn khác hẳn – tôi không hiểu liệu bạn thấy điều đó?

Chúng ta đang gặp gỡ nhau nơi nào đó? Câu hỏi của tôi là: sự liên quan giữa hai cái này là gì? Và ai muốn sự liên quan? Bạn đang theo kịp chứ? Ai đang đòi hỏi sự liên quan này? Cái cũ kỹ đang đòi hỏi sự liên quan. Đúng chứ? Nếu cái cũ kỹ đòi hỏi nó, vậy thì nó là bộ phận của cái cũ kỹ, vì vậy nó không có liên quan với cái mới mẻ. Đúng chứ? Tôi không hiểu bạn thấy vẻ đẹp của điều này? Cái cũ kỹ không có liên quan với tự do, với tình yêu, với kích thước này. Nhưng cái kích thước này, tình yêu, cái mới mẻ đó có thể có một liên quan với cái cũ kỹ, nhưng không phải ngược lại. Hãy thấy nó thưa bạn, được chứ?

Vì vậy sau đó câu hỏi của tôi là, sau đó bước kế tiếp là: hành động trong sống, trong sống hàng ngày là gì, khi cái cũ kỹ không có liên quan với cái mới mẻ nhưng cái mới mẻ đang thiết lập sự liên quan khi nó chuyển động trong sống? Bạn đã hiểu rõ câu hỏi của tôi chưa? Tôi đã – cái trí của tôi đã khám phá cái gì đó mới mẻ. Làm thế nào cái mới mẻ đó sẽ vận hành trong lãnh vực của cái đã được biết? Đúng chứ? Trong lãnh vực của cái đã được biết là bộ não cũ kỹ cùng tất cả những hoạt động của nó – bạn theo kịp không? – làm thế nào cái mới mẻ sẽ vận hành đây?

Người hỏi: Đó sẽ là nơi thông minh chen vào phải không?

Krishnamurti: Anh ấy nói đó là nơi thông minh chen vào. Bây giờ hãy đợi một chút thưa bạn, có lẽ bạn đúng. Khi bộ não cũ kỹ thấy rằng nó không bao giờ có thể hiểu rõ tự do là gì – đúng chứ – khi nó thấy rằng nó không thể khám phá cái gì đó mới mẻ, chính sự nhận biết rằng nó không thể, là hạt giống của thông minh, phải không? Đúng chứ? Đó là thông minh. Tôi không thể, tôi nghĩ rằng tôi có thể làm nhiều sự việc và tôi có thể trong một phương hướng nào đó, nhưng trong một phương hướng hoàn toàn mới mẻ tôi không thể làm bất kỳ điều gì cả. Sự phát hiện điều đó, thấy điều đó, là thông minh, rõ ràng là như thế.

Bây giờ sự liên quan của thông minh đó với cái mới mẻ là gì? Cái mới mẻ là bộ phận của ý thức thông minh lạ thường đó? Đúng chứ? Bây giờ tôi phải tìm ra chúng ta có ý gì qua từ ngữ “thông minh” – cái trí phải không bị trói buộc bởi những từ ngữ hay ý nghĩa gốc của từ ngữ “thông minh” đó. Vì vậy tôi chỉ đang tìm hiểu. Rõ ràng bộ não cũ kỹ, tất cả những thế kỷ này, nghĩ rằng nó có thể thực hiện điều đó, nó có thể có Thượng đế của nó, sự tự do của nó, mọi thứ nó đã muốn. Và đột nhiên khám phá rằng bất kỳ chuyển động nào của cái cũ kỹ vẫn còn là bộ phận của cái cũ kỹ, vì vậy thông minh là sự hiểu rõ rằng nó chỉ có thể vận hành trong lãnh vực của cái đã được biết. Chúng ta nói, sự phát hiện được điều đó là thông minh. Bây giờ thông minh đó là gì, sự liên quan của nó với sống là gì, với một kích thước mà bộ não cũ kỹ không biết là gì? Bạn có nắm được không?

Bạn thấy không, thông minh không thuộc cá thể, không là kết quả của tranh luận, niềm tin, quan điểm, lý do, thông minh hiện diện khi bộ não khám phá được khả năng tạo tác sai lầm của nó, khi nó khám phá điều gì nó có khả năng và điều gì nó không có khả năng. Khám phá khả năng của nó và không-khả năng của nó là thông minh. Bây giờ sự liên quan giữa thông minh đó và kích thước mới mẻ này là gì? Đúng chứ? Sự liên quan – sự liên quan của nó – làm ơn chờ tôi nắm được nó. Hãy cho tôi chỉ một phút thôi, được chứ?

Tôi sẽ không sử dụng từ ngữ “liên quan”. Kích thước mới mẻ, kích thước khác hẳn chỉ có thể vận hành qua thông minh. Đúng chứ? Nếu không có thông minh đó nó không thể vận hành. Đúng chứ thưa bạn? Vì vậy trong sống hàng ngày – tôi nắm được nó, hiểu rõ nó vận hành như thế nào, thưa bạn, đẹp vô cùng – vì vậy trong sống hàng ngày nó chỉ có thể vận hành nơi nào thông minh đang vận hành. Thông minh không thể vận hành khi có sự vận hành cũ kỹ, bộ não cũ kỹ đang hoạt động. Khi có bất kỳ hình thức nào của niềm tin và sự trung thành mất-thăng bằng hay có-thăng bằng với bất kỳ mảnh đặc biệt nào của bộ não. Đúng chứ? Tất cả điều đó là không-thông minh. Con người mà tin tưởng vào Thượng đế là không-thông minh. Con người mà nói rằng chỉ có một đấng cứu rỗi, là không-thông minh. Người mà nói rằng tôi thuộc nhóm này, Do thái giáo, Ấn độ giáo, Hồi giáo, là không-thông minh, và vì vậy cái mới mẻ không thể vận hành. Chỉ con người mà khám phá ra sự giới hạn của cái cũ kỹ và chính sự khám phá được điều đó là thông minh, và chỉ khi nào thông minh đó đang vận hành, kích thước mới mẻ có thể vận hành qua nó. Chấm hết. Chào. Nắm được nó chứ? (Tiếng vỗ tay). Đừng, làm ơn đừng vỗ tay. Đừng. Việc này không vui vẻ gì đâu. Bạn nhận được điều gì đó từ nó chứ?

Người hỏi: Tôi xin phép đưa ra một câu hỏi khác? Tôi không hoàn toàn đồng ý với ông. Điều gì ông nói về thông minh chỉ áp dụng với thông minh cơ bản. Nhưng chúng ta cũng cần thông minh phụ; đó là, khả năng hòa hợp cái mới mẻ cùng cái cũ kỹ.

Krishnamurti: Thưa bạn, đó là điều gì xảy ra khi có thông minh. Cái mới mẻ – tôi sẽ không sử dụng từ ngữ “hòa hợp” – cái mới mẻ vận hành khi có thông minh đó mà không những chính yếu nhưng còn là cơ bản.

Người hỏi: Nhưng ông thấy, trong nói chuyện của ông ngày hôm nay tôi luôn luôn nghe thấy từ ngữ “primary” cơ bản. Tôi nghĩ điều gì ông nói “mới mẻ”, là cơ bản trong một ý nghĩa nào đó. Nếu tôi chơi một trò chơi, thảy một đồng tiền kẽm, tôi không thể đoán được điều gì sẽ xảy ra và người ta nói trò chơi của người ta ở đây là một sự kiện ngẫu nhiên. Tôi muốn biết ông nghĩ như thế nào về sự liên quan của điều gì ông gọi là “hoàn toàn mới mẻ” với điều gì là ngẫu nhiên trong ý nghĩa tôi đã giải thích nó.

Krishnamurti: Tôi hiểu thưa bạn. Người giáo sư hỏi, ngẫu nhiên, đang xảy ra, dịp may, đó là gì, sự liên quan của nó với cái gì đó hoàn toàn mới mẻ là gì? Đó là điều gì ông ấy đang hỏi, nếu tôi đã hiểu nó chính xác. Dịp may trong toán học, những việc có thể xảy ra, việc ngẫu nhiên, việc xảy ra bất ngờ, giống như tung một đồng tiền kẽm, mặt trước hay mặt sau, không biết, ông ấy nói, đó là gì và sự liên quan của nó đến cái gì đó hoàn toàn mới mẻ là gì? Điều đó đúng chứ, thưa bạn? Tôi không biết. Đó là, có những biến cố trong sống của người ta, những việc đang xảy ra, việc xảy ra đó có vẻ là một cơ hội, xảy ra bởi cơ hội. Những sự kiện xảy ra bất ngờ, bạn biết rồi, không đang biết, nó xảy ra. Xảy ra đó là mới mẻ, hoàn toàn không mong đợi, hay xảy ra đó là kết quả của những sự kiện không nhận biết được, giấu giếm, không được tìm hiểu? Chờ một tí. Tôi tình cờ gặp bạn, bất ngờ, bất ngờ. Nó là tình cờ, hay nó đã xảy ra bởi vì những sự kiện không biết được, không nhận thức được nào đó đã mang chúng ta lại với nhau? Mà chúng ta nghĩ là tình cờ nhưng thật ra không tình cờ gì cả. Tôi gặp bạn. Tôi không biết bạn đã tồn tại. Và trong gặp gỡ đó một việc gì đó đã xảy ra giữa chúng ta. Và việc đó có lẽ là kết quả của nhiều sự kiện khác mà chúng ta không nhận biết được, và có lẽ lúc đó chúng ta nói rằng, đây là một biến cố bất ngờ, đây là một cơ hội, không được mong đợi, gặp gỡ này hoàn toàn mới mẻ. Tôi nghĩ, nó có lẽ không là như thế. Và liệu có sự tình cờ trong sống, một xảy ra không có nguyên nhân? Hay tất cả những sự kiện trong sống đều có nguyên nhân căn bản sâu sắc của chúng mà chúng ta không biết, và vì vậy chúng ta có lẽ nói rằng cuộc gặp gỡ của chúng ta là ngẫu nhiên, nó là một sự kiện bất ngờ. Và nguyên nhân trải qua một thay đổi khi có một kết quả. Kết quả trở thành nguyên nhân. Đúng chứ? Có nguyên nhân, kết quả và kết quả trở thành nguyên nhân của kết quả kế tiếp. Vì vậy nguyên nhân-kết quả là một chuỗi mắt xích liên tục. Nó không là một nguyên nhân, một kết quả. Nó đang trải qua sự thay đổi liên tục. Mỗi nguyên nhân, mỗi kết quả làm thay đổi nguyên nhân kế tiếp của nó, kết quả kế tiếp của nó. Đúng chứ? Vì vậy khi điều này đang tiếp tục trong sống, liệu có bất kỳ điều gì mà không được mong đợi, ngẫu nhiên, một sự kiện tình cờ? Bạn nói gì đây thưa bạn?

Người hỏi: Chính khái niệm của ngẫu nhiên được đặt nền tảng trên nguyên nhân.

Krishnamurti: Tôi không nghĩ sự sống vận hành theo lối đó. Thưa bạn nguyên nhân trở thành kết quả, và kết quả trở thành nguyên nhân – bạn có thể thấy đây là sự sống. Vì vậy chúng ta không bao giờ có thể nói, nguyên nhân, kết quả và nó kia kìa. Vị tiến sĩ, vị giáo sư đã hỏi, sự liên quan của cái không biết được, không phải ý thức của kích thước mới mẻ, đến sự kiện bất ngờ này là gì?

Người hỏi: Cái không biết được ở phía bên ngoài của thế giới tương đối.

Krishnamurti: Anh ấy và bạn bàn luận, thưa bạn, nhưng tôi không biết gì cả về tất cả việc này. Tôi đang nói về sự liên hệ thuộc con người của tôi. Những con người. Không phải những vấn đề thuộc toán học và những ngẫu nhiên và những sự kiện, và trật tự toán học – và toán học là trật tự – và tất cả điều đó dường như không ảnh hưởng đến sống hàng ngày của chúng ta. Chúng ta quan tâm đến sống hàng ngày của chúng ta và tạo ra một thay đổi trong sống hàng ngày đó: cách chúng ta cư xử và nếu cư xử của chúng ta được đặt nền tảng trên quá khứ nó vẫn còn mang lại xung đột, đau khổ, đó là tất cả mọi điều chúng ta đang nói.

SAANEN
Ngày 5 tháng 8 năm 1971
 
7

TƯ TƯỞNG, THÔNG MINH, VÀ CÁI KHÔNG THỂ ĐO LƯỜNG





Những ý nghĩa khác nhau của không gian. Không gian mà chúng ta suy nghĩ và hành động từ đó; không gian mà tư tưởng đã dựng lên. Làm thế nào người ta có không gian vô hạn? “Vác gánh nặng của chúng ta và lại tìm kiếm sự tự do.” Tư tưởng mà không tự-phân chia chính nó đang chuyển động trong trải nghiệm. Ý nghĩa của thông minh. Hòa hợp: cái trí, quả tim và các cơ quan thân thể. “Tư tưởng thuộc thời gian, thông minh không thuộc thời gian.” Thông minh và cái vô hạn.

Những câu hỏi: Hatha Yoga. Liệu có sự tách rời của người quan sát và vật được quan sát trong thế giới công nghệ? Sự nhận biết và giấc ngủ.

Bạn biết chúng ta đã nói về những tình trạng mâu thuẫn khác nhau của thế giới, phía bên ngoài của chúng ta như nó đã là – những người tị nạn chính trị, những bị hành hạ của họ, và nỗi kinh hoàng của chiến tranh, sự nghèo đói, sự phân chia quốc gia, và những phân chia tôn giáo của con người, và sự bất công của kinh tế và xã hội. Nó không chỉ là những câu phát biểu bằng từ ngữ nhưng là những sự kiện thực sự của điều gì đang xảy ra trong thế giới – bạo lực, hỗn loạn cực kỳ, sự thù hận và mọi hình thức của bại hoại. Và cùng hiện tượng như vậy trong chính chúng ta, chúng ta đang xung đột với chính chúng ta, bất hạnh, thất vọng, đang tìm kiếm điều gì đó mà chúng ta không biết nhưng chúng ta đang tìm kiếm, chúng ta bạo lực, hung hăng, hư hỏng và phiền muộn, cô độc khủng khiếp và chịu đựng nhiều đau khổ. Và trong chừng mực nào đó dường như chúng ta không thể thoát khỏi, không thể được tự do khỏi những quy định này. Chúng ta đã cố gắng áp dụng nhiều hình thức chữa trị về cách cư xử, những luật lệ thuộc tôn giáo và những theo đuổi của họ, sống trong tu viện, một sống hiến dâng, từ bỏ, kiềm chế, và sự tìm kiếm mù quáng, đi từ quyển sách này đến quyển sách khác, hay từ vị đạo sư tôn giáo này đến một vị khác, những đổi mới chính trị, những cách mạng. Chúng ta đã thử qua quá nhiều sự việc, và tuy nhiên trong chừng mực nào đó chúng ta dường như không thể giải thoát mình ra khỏi sự hỗn loạn khủng khiếp này, trong chính chúng ta, cũng như phía bên ngoài. Và chúng ta đi theo vị đạo sư mới nhất mà đưa ra một hệ thống nào đó, thuốc chữa trị mọi bệnh tật, phương pháp nào đó để lết ra khỏi sự đau khổ riêng của chúng ta, và lại nữa điều đó dường như không thể giải quyết được bất kỳ vấn đề nào của chúng ta. Và tôi nghĩ rằng một con người bình thường ở đây hỏi, “Tôi biết tôi là tất cả những điều này, bị trói buộc trong một cái bẫy của văn minh, đau khổ, một sống khá chật hẹp, nhỏ nhen và phiền muộn; tôi đã thử thực hiện việc này và việc kia, nhưng trong chừng mực nào đó tất cả hỗn loạn này vẫn còn trong tôi, tôi sẽ làm gì đây, làm thế nào tôi sẽ thoát khỏi tất cả hỗn loạn này?

Chúng ta đã nói, đã đưa ra nhiều sự việc khác nhau trong suốt bảy nói chuyện này, về trật tự, sợ hãi, đau khổ, tình yêu và chết, phiền muộn, và vào cuối ngày, vào cuối những gặp gỡ này; đối với hầu hết mọi người, chúng ta vẫn ở nơi mà chúng ta đã bắt đầu, có lẽ những thay đổi được bổ sung một chút, ở vòng ngoài một chút, nhưng ngay tại gốc rễ của thân tâm chúng ta, toàn cấu trúc và bản chất của chúng ta, trong chừng mực nào đó vẫn còn y nguyên như nó đã là. Và làm thế nào tất cả những việc này sẽ thực sự được bật ra, bùng nổ, để cho khi bạn rời khỏi nơi này, ít nhất trong một ngày, trong một tiếng đồng hồ, sẽ có cái gì đó hoàn toàn mới mẻ, một sống thực sự có ý nghĩa, có một quan trọng, có chiều sâu và chiều rộng.

Tôi muốn, nếu sáng nay tôi được phép, một buổi sáng khá đẹp, tôi không hiểu liệu bạn có thấy những quả đồi, những hòn núi, con sông và những cái bóng đang trải dài ra của buổi sáng, và những cây thông sẫm màu tương phản bầu trời xanh, và những quả đồi diệu kỳ kia đầy ánh sáng và bóng râm – vào một buổi sáng như thế này, ngồi trong một cái lều và nói về những sự việc nghiêm túc dường như khá vô lý khi mọi thứ quanh chúng ta đang reo hò hân hoan, đang la hét đến tận những bầu trời về vẻ đẹp của quả đất và sự đau khổ của con người. Nhưng bởi vì chúng ta có mặt ở đây, bất hạnh hay không bất hạnh, sáng nay tôi muốn tiếp cận toàn vấn đề trong một cách khác hẳn. Bạn chỉ lắng nghe nó, không chỉ nghĩa lý của những từ ngữ, không chỉ những diễn tả, bởi vì sự diễn tả, như chúng ta đã nói vào một ngày trước, không bao giờ là vật được diễn tả, khi bạn diễn tả những quả đồi, cây cối, sông ngòi, những cái bóng, nhưng nếu bạn không tự-thấy chúng cho chính bạn, bằng quả tim của bạn và cái trí của bạn, sự diễn tả chẳng có ý nghĩa bao nhiêu. Giống như diễn tả món ăn ngon cho một người đang đói, anh ấy phải có thức ăn và không chỉ những từ ngữ và mùi vị của những từ ngữ đó.

Tôi hoàn toàn không biết làm thế nào để trình bày tất cả điều này một cách khác hẳn. Tôi sẽ cố gắng. Tôi hoàn toàn không biết được nó sẽ dẫn đến đâu, tôi đã không chuẩn bị trước, đã không suy nghĩ mọi vấn đề một cách hợp lý rồi đến đây và phun ra, nhưng tôi muốn tìm hiểu – nếu bạn muốn cùng tôi – một cách khác hẳn khi quan sát tất cả điều này, từ một kích thước hoàn toàn khác hẳn. Không phải kích thước thông thường của tôi và bạn, và của chúng ta và của họ, và những vấn đề của tôi và những vấn đề của họ, làm thế nào để kết thúc điều này và làm thế nào để đạt được cái đó, làm thế nào để trở nên đẹp đẽ, thông minh, tốt lành và cao quý hơn, nhưng trái lại cùng nhau thấy liệu chúng ta có thể quan sát tất cả hiện tượng này từ một kích thước khác hẳn. Và có lẽ một số người chúng ta không quen thuộc với kích thước đó, chúng ta không biết liệu có một kích thước khác hẳn, chúng ta có lẽ phỏng đoán về nó, chúng ta có lẽ tưởng tượng, nhưng sự phỏng đoán và tưởng tượng không là sự kiện. Thế là bởi vì chúng ta chỉ đang giải quyết những sự kiện và không phải những phỏng đoán, những niềm tin, những học thuyết; tôi nghĩ, chúng ta cần phải không những lắng nghe điều gì người nói sắp sửa trình bày, nhưng còn cố gắng vượt khỏi những từ ngữ và những giải thích. Mà có nghĩa bạn cũng phải chú ý, và quan tâm, tỉnh thức trọn vẹn được ý nghĩa của một kích thước mà có thể chúng ta đã không bao giờ tiếp xúc được. Và liệu sáng nay tôi có thể thấy kích thước đó, không phải bằng đôi mắt trần của tôi nhưng bằng đôi mắt của sự thông minh khách quan và vẻ đẹp và sự quan tâm.

Tôi không hiểu liệu có khi nào bạn suy nghĩ về không gian. Nơi nào có không gian có sự yên lặng. Không phải không gian được tạo ra bởi tư tưởng nhưng một không gian không biên giới, một không gian không thể đo lường, không thể hợp tác, không được sắp xếp vào chung, một không gian mà thực sự không thể tưởng tượng được. Bởi vì khi con người có không gian, không gian thực sự, chiều rộng và chiều sâu và ý thức không đo lường được của sự lan rộng, không phải của ý thức anh ấy mà chỉ là một hình thức khác của tư tưởng đang tự-lan rộng chính nó bằng sự đo lường, từ một trung tâm – nhưng ý thức của không gian đó mà không được hình thành bởi tư tưởng. Bây giờ khi có loại không gian đó có sự yên lặng tuyệt đối. Và với sự đông đúc của những thành phố, sự ồn ào, và những người giảng thuyết mâu thuẫn và những đạo sư của họ, sự bùng nổ dân số, phía bên ngoài càng ngày càng có nhiều sự kiềm hãm, càng ngày càng có ít không gian. Tôi không biết bạn có nhận thấy trong thung lũng này những cao ốc mới đang mọc lên, nhiều người hơn, càng ngày càng nhiều xe cộ gây ô nhiễm, tất cả những kinh hoàng đang xảy ra theo cùng những thành phố đông đúc.

Vì vậy phía bên ngoài càng ngày càng có ít không gian, bạn đi vào bất kỳ con đường nào trong những thị trấn đông đúc và bạn sẽ nhận thấy điều này, đặc biệt ở phương Đông. Nếu có lần nào bạn đi đến đó bạn sẽ thấy hàng ngàn người đang ngủ trên vỉa hè, chen chúc, đang sống trên vỉa hè. Và hãy quan sát những thành phố lớn, New York, London hay nơi nào bạn muốn, Paris, hầu như không có không gian, những ngôi nhà nhỏ bé, họ đang sống trong những loại ngăn kéo, bị vây kín, bị nhốt bên trong. Và nơi nào không có không gian có bạo lực – không có không gian theo kinh tế, theo xã hội, không gian trong cái trí riêng của chúng ta; và vì vậy phần nào đó chúng ta chịu trách nhiệm cho bạo lực này bởi vì chúng ta không có không gian. Và trong cái trí riêng của chúng ta không gian mà chúng ta tạo ra là sự tách rời, một bức tường được dựng lên quanh chính chúng ta. Làm ơn hãy quan sát điều này trong chính các bạn không phải vì người nói đang trình bày về nó. Không gian của chúng ta là một không gian của cô lập và rút lui, chúng ta không muốn bị tổn thương nữa, chúng ta bị tổn thương khi chúng ta còn trẻ và những dấu vết của sự tổn thương này vẫn tồn tại, và thế là chúng ta rút lui, chúng ta kháng cự, chúng ta xây dựng một bức tường quanh chính chúng ta và quanh những người kia mà chúng ta nghĩ rằng chúng ta thương yêu, và hành động đó có một không gian rất bị giới hạn. Giống như nhìn qua bức tường vào ngôi vườn của người khác, hay vào cái trí của một người khác, nhưng vẫn vậy bức tường ở đó. Và trong thế giới đó có rất ít không gian. Trong không gian, chật hẹp, nhỏ bé đó, không gian bé tí khá tầm thường đó, từ đó chúng ta hành động, chúng ta suy nghĩ, chúng ta thương yêu, chúng ta vận hành. Và từ trung tâm đó chúng ta cố gắng đổi mới thế giới, gia nhập đảng phái này hay đảng phái kia. Và từ cái lỗ chật hẹp nhỏ xíu đó, mà chắc chắn ở trong không gian, chúng ta cố gắng tìm một đạo sư mới mà dùng phương pháp mới nhất để dạy dỗ chúng ta đạt được sự khai sáng. Và trong cái trí của chúng ta bị nhét đầy hiểu biết, những đồn đại, những quan điểm, những huyên thuyên, hầu như không có bất kỳ không gian nào.

Tôi không hiểu liệu bạn đã nhận ra hiện tượng lạ lùng này, rằng chúng ta càng sống trong sự quan sát, trong tỉnh thức lâu bao nhiêu, không phải chỉ sống để kiếm tiền và cất vào một tài khoản ngân hàng nhỏ xíu, bạn biết rồi, tình dục và tất cả việc đó, mà là thành phần của sống, nhưng nếu người ta có quan sát, nhận biết được những sự việc quanh người ta và trong chính người ta, người ta chắc phải đã nhận ra rằng người ta có một không gian nhỏ bé làm sao đâu. Trong chính chúng ta nó chen chúc như thế nào. Làm ơn hãy quan sát nó trong chính bạn. Và làm thế nào người ta, bởi vì bị cô lập trong không gian nhỏ xíu đó, cùng những bức tường kháng cự dày khủng khiếp, của những ý tưởng và của những hung hăng, làm thế nào người ta có được không gian mà thực sự không thể đo lường được? Như chúng ta đã nói ngày hôm trước, tư tưởng có thể đo lường được, tư tưởng là đo lường. Và bất kỳ hình thức nào của tự-hoàn thiện là đo lường. Và rõ ràng tự-hoàn thiện là hình thức dửng dưng nhất của sự cô lập. Và người ta thấy rằng tư tưởng không thể tạo ra không gian bao la mà trong đó có sự yên lặng tổng thể và trọn vẹn. Bạn đang theo sát. Tư tưởng không thể tạo ra nó. Tư tưởng chỉ có thể phát triển, tiến hóa, theo tỷ lệ đến khúc cuối mà nó chiếu rọi, mà đo lường được. Và không gian đó, mà tư tưởng tạo ra, theo tưởng tượng, hay theo nhu cầu, không bao giờ có thể thâm nhập hay tiến vào một kích thước mà trong đó có không gian không phải của tư tưởng. Bạn hiểu rõ câu hỏi của tôi không? Tư tưởng đã dựng lên, qua hàng thế kỷ, một không gian mà rất, rất bị giới hạn, chật chội, cô lập, và bởi vì sự giới hạn chật hẹp này nó tạo ra phân chia, khi có phân chia có xung đột, theo quốc gia, theo tôn giáo, theo chính trị, trong mọi cách, trong sự liên hệ và vân vân. Xung đột đó là đo lường – ít xung đột hơn và nhiều xung đột hơn và vân vân.

Bây giờ câu hỏi là: làm thế nào tư tưởng có thể thâm nhập vào cái khác; hay cái khác không tồn tại – tư tưởng không bao giờ có thể thâm nhập vào nó – bạn đã hiểu rõ chưa? Tôi là kết quả của tư tưởng, tất cả những hoạt động của tôi đều được đặt nền tảng trên tư tưởng – hợp lý, không hợp lý, loạn thần kinh, hay có giáo dục cao, có hiểu biết rộng rãi, có lý luận, có khoa học, có công nghệ. Tôi là kết quả của tất cả điều đó. Và nó có không gian phía bên trong những bức tường của sự kháng cự. Bây giờ làm thế nào cái trí sẽ thay đổi được tất cả điều đó và khám phá cái gì đó mà là một kích thước hoàn toàn khác hẳn? Bạn đã hiểu rõ câu hỏi của tôi chứ? Chúng ta có đang gặp gỡ lẫn nhau không? Hai người có thể theo cùng nhau không? Tự do mà trong đó có sự yên lặng hoàn toàn và vì vậy có không gian bao la, và những bức tường của sự kháng cự mà tư tưởng đã tạo ra, cùng không gian nhỏ xíu chật chội của nó – liệu hai cái này có thể tập hợp cùng nhau và trôi chảy cùng nhau? Đúng chứ? Đây đã là vấn đề của con người, theo tôn giáo, khi anh ấy tìm hiểu thật sâu thẳm, đây là vấn đề. Liệu tôi có thể bám vào cái tôi nhỏ xíu của tôi, vào cái không gian nhỏ xíu của tôi, vào những sự việc mà tôi đã thâu lượm, hiểu biết, những trải nghiệm, những hy vọng, những vui thú, và chuyển động vào một kích thước khác hẳn nơi hai cái này có thể cùng nhau vận hành? Tôi muốn ngồi bên tay phải của chúa và tuy nhiên tôi lại muốn được tự do khỏi chúa. Tôi muốn sống một sống của thỏa mãn và vui thú và vẻ đẹp, và tôi cũng muốn có hân hoan mà không thể đo lường, không thể bị trói buộc bởi tư tưởng. Bạn đang theo sát? Bạn muốn vui thú và hân hoan. Tôi biết chuyển động của vui thú, những đòi hỏi của vui thú, sự theo đuổi của vui thú, cùng tất cả những sợ hãi, những lao dịch, đau khổ, lo âu. Và tôi cũng muốn hân hoan đó mà hoàn toàn không được mời mọc, mà tư tưởng không bao giờ nắm bắt được – nếu nó nắm bắt được, nó trở thành vui thú và thế là lề thói cũ kỹ lại bắt đầu. Vì thế tôi muốn có cả hai – những thứ của thế giới và thế giới khác.

Tôi nghĩ đây là vấn đề cho hầu hết chúng ta – phải không? Có một thời gian vui vẻ nhiều trong thế giới này – tại sao không? – và lẩn tránh mọi đau khổ, mọi buồn phiền, tôi cũng biết những khoảnh khắc khác khi có hân hoan vô cùng mà không thể tiếp xúc được, mà thanh khiết: tôi muốn cả hai. Và đó là điều gì chúng ta đang tìm kiếm. Mang tất cả gánh nặng của chúng ta và tuy vậy vẫn tìm kiếm sự tự do. Và liệu tôi có thể làm được điều này? Liệu tôi có thể – qua ý chí – bạn hiểu rõ điều gì ngày hôm trước chúng ta đã nói về ý chí, ý chí không liên quan cái thực sự, “cái gì là”, nhưng ý chí là sự biểu lộ của ham muốn như ”cái tôi”, và chúng ta nghĩ trong chừng mực nào đó nhờ vào ý chí chúng ta sẽ bắt gặp cái khác. Và thế là chúng ta nói với chính mình, “Tôi phải kiểm soát tư tưởng, tôi phải kỷ luật tư tưởng”. Khi “cái tôi” nói, tôi phải kiểm soát, kỷ luật tư tưởng, nó vẫn còn là tư tưởng đang tự-phân chia chính nó như “cái tôi” và tư tưởng như cái gì đó tách rời, nhưng nó vẫn còn là tư tưởng, như “cái tôi” và “cái không tôi”. Và người ta nhận ra tư tưởng, bởi vì có thể đo lường, nhiễu loạn, huyên thuyên, dong duổi khắp mọi nơi, đã tạo ra không gian của một con chuột nhỏ xíu, một con khỉ đuổi theo cái đuôi riêng của nó. Thế là người ta nói, người ta nói, làm thế nào tư tưởng sẽ yên lặng? Bởi vì tư tưởng đã tạo ra thế giới công nghệ và thế giới của hỗn loạn, thế giới của chiến tranh, những phân chia quốc gia, những tách rời tôn giáo; tư tưởng đã tạo ra đau khổ, hoang mang, phiền muộn; tư tưởng là thời gian. Vì vậy thời gian là đau khổ. Và người ta thấy tất cả điều này – nếu bạn đã tìm hiểu rất, rất sâu thẳm, không phải do sự hướng dẫn của người khác, nhưng chỉ quan sát điều này trong thế giới và trong chính bạn.

Vậy là nghi vấn nảy sinh: liệu tư tưởng có thể hoàn toàn bặt tăm và chỉ vận hành khi cần thiết? Bạn theo kịp chứ? Khi cần thiết, khi nó phải sử dụng hiểu biết, công nghệ, đi đến văn phòng, nói chuyện và tất cả mọi việc như thế; và phần còn lại của thời gian tuyệt đối yên lặng. Càng có không gian và yên lặng đó nhiều bao nhiêu nó càng có thể vận hành một cách hợp lý, sáng suốt, lành mạnh, cùng hiểu biết nhiều bấy nhiêu. Nếu không hiểu biết trở thành một kết thúc trong chính nó và tạo ra sự hỗn loạn. Bạn đang theo kịp tất cả điều này chứ? Không phải đồng ý với tôi, bạn thấy nó cho chính bạn.

Vì vậy câu hỏi là: tư tưởng, mà là sự phản ứng của ký ức, hiểu biết, trải nghiệm, thời gian, và tư tưởng là nội dung của ý thức, vì biết rằng tư tưởng phải vận hành cùng hiểu biết, và nó chỉ có thể vận hành cùng thông minh tột đỉnh chỉ khi nào có không gian và yên lặng, và từ đó vận hành. Tôi đang trình bày rõ ràng? Đúng chứ? Đúng chứ thưa bạn? Hãy nói cho tôi biết. Hãy khuyến khích tôi! Không, xin lỗi, tôi không muốn sự khuyến khích của bạn!

Vì vậy đó là vấn đề của tôi. Đó là, phải có không gian bao la và yên lặng bởi vì khi có không gian và yên lặng đó vẻ đẹp đến, vậy thì tình yêu hiện diện. Không phải vẻ đẹp được sắp xếp bởi con người, kiến trúc, đồ gốm, đồ sứ, bức họa, những bài thơ, nhưng ý thức của vẻ đẹp của không gian bao la và yên lặng đó. Và vẫn vậy tư tưởng phải hành động, vận hành. Không có đang sống ở đó và sau đó tuột xuống. Vì vậy đó là vấn đề của tôi – không phải vấn đề thực sự của tôi bởi vì – bạn hiểu chứ? – tôi đang biến nó thành một vấn đề để cho chúng ta có thể cùng nhau tìm hiểu nó, để cho cả bạn và tôi khám phá cái gì đó hoàn toàn mới mẻ trong nó. Bởi vì mỗi lần người ta tìm hiểu, không phải đang biết, người ta khám phá được cái gì đó. Nhưng nếu bạn tìm hiểu bằng đang biết vậy thì không bao giờ bạn sẽ khám phá được bất kỳ điều gì cả. Và đó là điều gì chúng ta đang làm. Liệu tư tưởng có thể trở nên bặt tăm? Và liệu tư tưởng đó có thể, phải vận hành trong lãnh vực của cái đã được biết, một cách trọn vẹn, hoàn toàn, khách quan, sáng suốt, lành mạnh, hợp lý, liệu tư tưởng đó có thể tự kết thúc chính nó? Đó là, liệu tư tưởng mà là quá khứ, mà là ký ức, mà là một ngàn ngày hôm qua, liệu tất cả quá khứ đó có thể hoàn toàn kết thúc, mà là tất cả tình trạng bị quy định đó, để cho có yên lặng, có không gian, có một ý thức của kích thước lạ thường?

Vậy là tôi đang tự-hỏi chính tôi, và bạn đang tự-hỏi nó cùng tôi, làm thế nào tư tưởng đó sẽ kết thúc, và không phải trong chính kết thúc của nó để làm biến dạng nó và lang thang vào trạng thái tưởng tượng nào đó và trở thành khá chênh vênh, loạn thần kinh và lơ đãng. Tư tưởng phải vận hành cùng sức sống mãnh liệt, năng lượng vô hạn, một cách hợp lý, sáng suốt? Và vì thế tôi đang hỏi làm thế nào tư tưởng đó, mà phải vận hành, và cùng lúc lại hoàn toàn bất động? Bạn nắm được nó chứ? Bạn nắm được câu hỏi của tôi chưa? Đây đã là vấn đề của mọi con người tôn giáo nghiêm túc – không phải con người mà thuộc về giáo phái nào đó, dù là Thiên chúa giáo, Ấn độ giáo, Phật giáo, bất kỳ tôn giáo gì, mà được đặt nền tảng vào niềm tin và sự tuyên truyền có tổ chức và vì vậy không là tôn giáo gì cả, điều này đã là vấn đề. Khi người ta thâm nhập rất, rất sâu, liệu hai cái này có thể vận hành cùng hau hay không? Bạn hiểu chứ? Liệu hai cái này có thể chuyển động cùng nhau, không phải kết hợp thành một thể, không phải hợp nhất, nhưng chuyển động cùng nhau? Và chúng có thể chuyển động cùng nhau nếu tư tưởng không tự-tách rời chính nó như người quan sát và vật được quan sát. Bạn đang nắm bắt nó chứ? Bạn theo kịp chứ? Tôi muốn trình bày tiếp!

Bạn thấy sống là một chuyển động trong liên hệ, liên tục đang chuyển động, đang thay đổi, và chuyển động đó có thể tự-duy trì chính nó, chuyển động một cách tự do khi không có người suy nghĩ và vật được suy nghĩ. Đó là, khi tư tưởng không phân chia chính nó như “cái tôi” và “cái không tôi”, khi tư tưởng không phân chia chính nó như người quan sát, người trải nghiệm, và vật được quan sát và vật được trải nghiệm. Bởi vì trong đó có phân chia và vì vậy có xung đột. Khi tư tưởng thấy sự thật của điều đó, vậy thì nó không đang tìm kiếm trải nghiệm, vậy thì nó đang chuyển động trong trải nghiệm. Bạn đang nắm bắt được điều này chứ? Bạn đang thực hiện điều này bây giờ phải không? Hãy theo dõi thưa bạn, lúc nãy tôi vừa nói rằng tư tưởng cùng tất cả hiểu biết, luôn luôn đang tích lũy, là một vật đang sống, không phải một vật chết, vì vậy không gian bao la có thể chuyển động cùng tư tưởng. Và khi tư tưởng tự-tách rời chính nó như người suy nghĩ, như người trải nghiệm vậy thì người trải nghiệm, người quan sát, người suy nghĩ trở thành quá khứ và vì vậy có một phân chia, và xung đột, và quá khứ mà cố định – đúng chứ? – và thế là không thể chuyển động. Bạn nắm được điều này chứ? Tôi đang nói với chính tôi, hay chúng ta đang cùng nhau chia sẻ điều này?

Tôi thấy trong sự tìm hiểu này, cái trí thấy rằng nơi nào có sự phân chia trong tư tưởng, chuyển động không thể xảy ra được. Chuyển động. Nơi nào có sự phân chia quá khứ len lỏi vào, vì vậy quá khứ trở thành cố định, trung tâm, trung tâm bất động, trung tâm bất động có thể được bổ sung, được thêm vào, nhưng nó là một trạng thái bất động và thế là nó không chuyển động tự do.

Vì vậy câu hỏi kế tiếp của tôi là, đối với tôi và cũng vậy đối với bạn: liệu tư tưởng thấy điều này, hay sự nhận biết là cái gì đó hoàn toàn khác hẳn tư tưởng. Hãy theo dõi: người ta thấy sự phân chia trong thế giới, quốc gia, tôn giáo, kinh tế, xã hội và mọi chuyện như thế, giai cấp, và trong sự phân chia này có xung đột. Điều đó rõ ràng. Và – chỉ lắng nghe việc này, tôi đã nắm bắt được nó – và khi có sự phân chia trong chính tôi, sự vỡ vụn, phải có xung đột. Vậy thì trong chính tôi, tôi bị phân chia như người quan sát và vật được quan sát, người suy nghĩ và vật được suy nghĩ, người trải nghiệm và vật được trải nghiệm, chính sự phân chia đó bị tạo tác bởi tư tưởng, và tư tưởng là kết quả của quá khứ. Bây giờ tôi thấy sự thật của điều này. Câu hỏi của tôi là: tư tưởng thấy điều này hay một nhân tố nào khác thấy điều này? Bạn đang gặp gỡ tôi chứ? Khi tôi nói rằng tôi thấy điều này, sự thật của điều này, tư tưởng thấy sự thật này hay nhân tố nào khác thấy sự thật? Hay nhân tố mới mẻ là thông minh và không phải tư tưởng?

Vậy thì sự liên hệ giữa tư tưởng và thông minh là gì? Bạn hiểu rõ câu hỏi của tôi? Theo cá nhân, tôi vô cùng quan tâm đến điều này, liệu bạn có thể theo cùng tôi hay không. Lạ thường lắm khi thâm nhập điều này. Tư tưởng đã tạo ra sự phân chia này, quá khứ, hiện tại, tương lai. Tư tưởng là thời gian. Tư tưởng tự-nói với chính nó rằng, tôi thấy sự phân chia này phía bên ngoài lẫn bên trong. Và tôi thấy sự phân chia này là nhân tố của xung đột. Và nó không thể thoát khỏi điều đó. Thế là nó nói, tôi vẫn còn ở nơi tôi đã bắt đầu, tôi vẫn có những xung đột của tôi, bởi vì tư tưởng nói, tôi thấy sự thật của sự phân chia và xung đột. Bây giờ có phải tư tưởng thấy điều đó, hay một nhân tố mới mẻ của thông minh thấy điều đó? Đúng chứ? Bây giờ nếu nó là thông minh mà thấy điều đó, vậy thì sự liên hệ giữa tư tưởng và thông minh là gì? Thông minh thuộc cá nhân? Thông minh là kết quả của hiểu biết sách vở, lý luận, đang sống, trải nghiệm? Hay thông minh là sự tự do khỏi sự phân chia mà tư tưởng đã tạo tác, và một cách hợp lý thấy điều đó và không thể thoát khỏi nó, ở lại cùng nó, không cố gắng đấu tranh với nó, và không cố gắng khuất phục nó, từ đó thông minh hiện diện. Đúng chứ thưa bạn? Tôi đang trình bày rõ ràng chứ?

Bạn thấy rằng chúng ta đang hỏi: thông minh là gì? Thông minh có thể được vun quén, hay thông minh là thuộc bản năng? Và liệu tư tưởng thấy sự thật của xung đột, phân chia và mọi chuyện còn lại, hay liệu chất lượng của cái trí mà thấy được sự kiện và hoàn toàn yên lặng cùng sự kiện, hoàn toàn bất động cùng sự kiện, không cố gắng thoát khỏi nó, chế ngự nó, thay đổi nó, nhưng hoàn toàn bất động cùng sự kiện? Chính sự bất động đó là thông minh. Vì vậy thông minh không là tư tưởng. Thông minh là sự yên lặng này, và vì vậy nó hoàn toàn không-cá nhân. Nó không thuộc bất kỳ nhóm nào, bất kỳ người nào, bất kỳ chủng tộc nào, bất kỳ văn hóa nào.

Vậy là tôi đã tìm ra, cái trí của tôi đã tìm ra rằng có sự yên lặng, không phải bị xếp đặt bởi tư tưởng và kỷ luật, luyện tập và tất cả mọi điều kinh hoàng đó, nhưng một đang thấy, đang thấy rằng tư tưởng không thể tự-thoát khỏi chính nó; bởi vì tư tưởng là kết quả của quá khứ. Và nơi nào quá khứ đang vận hành phải có sự phân chia, và vì vậy có những xung đột và mọi chuyện như thế, đang thấy điều đó và hoàn toàn duy trì sự yên lặng cùng điều đó. Bạn biết rằng nó giống như tuyệt đối yên lặng cùng đau khổ. Bạn biết người nào đó mà bạn thương yêu, bạn chăm sóc, bạn đã tử tế, ấp ủ, ân cần, quan tâm, khi người đó chết có sự choáng váng của cô độc, thất vọng, ý thức tách rời, mọi thứ quanh bạn đều sụp đổ, trong sự đau khổ đó hãy ở cùng nó, không tìm kiếm những giải thích, nguyên nhân, tại sao anh ấy ra đi và tại sao tôi không, hãy tuyệt đối bất động cùng nó. Ở lại cùng nó một cách tuyệt đối bất động là thông minh. Và vậy là thông minh đó có thể vận hành trong tư tưởng, sử dụng hiểu biết, và hiểu biết lẫn tư tưởng đó sẽ không tạo tác sự phân chia. Tôi đã nắm được nó.

Vì vậy câu hỏi phát sinh từ điều đó: làm thế nào cái trí, cái trí của bạn, huyên thuyên liên tục – làm ơn lắng nghe điều này, hãy lắng nghe nó – mà luôn luôn theo lề thói trưởng giả, bị kẹt trong một cái bẫy, đang tranh đấu, đang tìm kiếm, đang theo sau những vị thầy và bạn biết những vị đạo sư, và đệ tử, làm thế nào cái trí đó sẽ tuyệt đối yên lặng?

Bây giờ: bạn biết sự hòa hợp là trạng thái yên lặng – hòa hợp, không phải bất hòa – hòa hợp giữa thân thể, quả tim và cái trí. Hòa hợp hoàn toàn. Điều đó có nghĩa thân thể, thân thể của bạn phải không bị áp đặt bởi cái trí, không bị kỷ luật bởi cái trí, không bị kỷ luật bởi cái trí khi nó thích một loại thức ăn, thuốc lá, thuốc kích thích nào đó – bạn theo kịp không – sự phấn khởi của tất cả điều đó, khi bị kiểm soát bởi cái trí, lúc đó nó là một áp đặt. Trái lại thân thể khi nó nhạy cảm, sinh động, có thông minh riêng của nó, không bị hư hỏng. Người ta phải có một thân thể như thế, nhạy cảm, sinh động, năng động vô cùng, không bị thuốc kích thích. Và người ta cũng phải có một quả tim – bạn hiểu rõ không – không phải phấn khởi, không phải cảm tính, không phải cảm xúc, không phải nhiệt thành nhưng ý thức của trọn vẹn đó – bạn biết rồi – chiều sâu, chất lượng, sức sống. Nó chỉ có thể hiện diện khi có tình yêu. Và một cái trí có không gian vô hạn, vậy thì có sự hòa hợp.

Bây giờ làm thế nào cái trí – hãy lắng nghe điều này – bất chợt bắt gặp cái này. Tôi chắc chắn rằng tất cả các bạn đang hỏi điều này, có lẽ không phải đang ngồi ở đó nhưng khi bạn về nhà, khi bạn dạo bộ, làm thế nào người ta có được ý thức của hợp nhất, hòa hợp trọn vẹn này, mà không có bất kỳ sự biến dạng nào, sự phân chia nào, sự tách rời nào – thân thể, quả tim, và cái trí – bạn nghĩ làm thế nào bạn có thể có được nó. Bây giờ bạn thấy sự thật của điều này, phải không? Bạn thấy sự thật của nó rằng bạn phải có sự hòa hợp trọn vẹn trong chính bạn, cái trí, quả tim, thân thể. Nó giống như có một cửa sổ sạnh sẽ, không bị vấy bẩn, không có bất kỳ vết trầy xước nào, không bị hoen ố, vì vậy khi bạn nhìn qua cửa sổ bạn có thể thấy sự vật mà không có bất kỳ biến dạng nào. Bây giờ làm thế nào bạn có thể có được nó?

Bây giờ ai đang thấy sự thật này? Bạn đang theo kịp chứ? Ai thấy sự thật rằng phải có sự hòa hợp, sự hòa hợp hoàn toàn này? Như chúng ta đã nói, khi có hòa hợp có tĩnh lặng. Khi một trong ba yếu tố này bị biến dạng có sự rắc rối, có sự nhiễu loạn. Nhưng khi cái trí, quả tim và các cơ quan thân thể hòa hợp hoàn toàn, có sự yên lặng. Bây giờ ai thấy sự thật này? Bạn hiểu câu hỏi của tôi? Bạn thấy nó như một ý tưởng, như một lý thuyết, như cái gì đó bạn “nên có”? Nếu bạn như thế, vậy thì tất cả nó là sự vận hành của tư tưởng, vậy thì bạn sẽ nói, hãy bảo cho tôi hệ thống gì, loại hệ thống nào tôi phải vận dụng để nắm bắt được điều này, tôi sẽ luyện tập, tôi sẽ phủ nhận, tôi sẽ kỷ luật, tôi sẽ nghiền ngẫm nó.
Tất cả điều đó là hoạt động của tư tưởng. Nhưng khi bạn thấy sự thật của điều này – sự thật không phải cái gì “nên là” – khi bạn thấy đó là sự thật, nó là như thế, vậy thì chính là thông minh mà thấy nó. Vì vậy chính là thông minh mà sẽ vận hành và vì vậy tạo ra trạng thái này. Bạn nắm được nó chứ? Không tư tưởng. Tôi không thể làm bất kỳ điều gì nữa.

Vì vậy tư tưởng thuộc thời gian. Thông minh không thuộc thời gian. Thông minh là không thể đo lường được – không phải sự thông minh thuộc khoa học, không phải sự thông minh của một chuyên viên, không phải sự thông minh của một người nội trợ, không phải sự thông minh của con người mà biết vô số vấn đề. Tất cả những thông minh đó đều ở trong lãnh vực của tư tưởng và hiểu biết. Và chỉ khi nào cái trí hoàn toàn yên lặng – và nó có thể yên lặng, bạn không phải luyện tập, kiểm soát, nó có thể hoàn toàn yên lặng – và khi nó như thế, có sự hòa hợp, có không gian bao la và yên lặng. Và chỉ lúc đó cái không thể đo lường mới được hiện diện. Đúng chứ, thưa các bạn.

Người hỏi: Tôi đã lắng nghe ông suốt năm mươi năm. Ông đã nói rằng người ta phải chết đi mỗi khoảnh khắc. Điều này đúng thật đối với tôi lúc này hơn trước kia.

Krishnamurti: Quý ông kia nói rằng ông ấy đã lắng nghe người nói suốt năm mươi năm, và bây giờ nó thực sự hơn trước kia, nó thực tế nhiều hơn, thực sự trong sống của ông ấy, hơn trước kia. Và ông ấy muốn được chứng thực hơn từ những người khác – liệu những người khác đã lắng nghe người nói trong suốt năm mươi năm có cảm thấy như vậy. Làm ơn đừng trả lời. Đây không là một thú nhận.

Người hỏi: Chết đi mỗi khoảnh khắc.

Krishnamurti: Chết đi mỗi khoảnh khắc. Vâng. Chết đi từng giây phút. Tôi đã nói điều đó, và ông ấy đã nói rằng điều đó thực sự hơn bao giờ trước kia.

Bạn phải lắng nghe người nói suốt năm mươi năm à? Và tại khúc cuối của năm mươi năm đó bạn sẽ nắm được nó, bạn sẽ hiểu rõ nó? Nó mất thời gian à? Hay bạn thấy vẻ đẹp của cái gì đó ngay tức khắc và vì vậy nó hiện diện. Bây giờ tại sao người ta, bất kỳ ai, bạn và những người khác, tại sao bạn phải mất thời gian vì tất cả điều này? Bạn hiểu câu hỏi của tôi chứ? Tại sao bạn phải mất nhiều năm để hiểu rõ một sự việc rất đơn giản như thế? Và nó rất đơn giản, tôi cam đoan với bạn như thế. Nó chỉ trở nên phức tạp trong sự giải thích. Nhưng sự thật lại đơn giản lạ thường. Tại sao người ta không thấy sự đơn giản đó và sự thật và vẻ đẹp của nó ngay tức khắc và thế là toàn hiện tượng của sống thay đổi? Tại sao? Đó có phải vì chúng ta bị quy định quá nặng nề? Và nếu bạn bị quy định quá nặng nề, liệu bạn có thể thấy tình trạng bị quy định đó ngay tức khắc, hay bạn phải lột bỏ nó giống như một củ hành, lớp này tiếp theo lớp khác? Có phải bởi vì người ta lười biếng, lờ đờ, dửng dưng, bị trói buộc trong những vấn đề riêng của người ta? Nếu bạn bị trói buộc trong những vấn đề riêng của bạn, một vấn đề, và vấn đề đó không tách rời khỏi phần còn lại của những vấn đề, tất cả chúng đều liên quan lẫn nhau, nếu bạn chọn ra một vấn đề và theo đến tận cùng của nó – dù nó là tình dục, dù nó là liên hệ, dù nó là cô độc, bất kỳ nó là gì – theo đến tận cùng của nó. Và bởi vì bạn không thể thực hiện nó, vậy là bạn phải lắng nghe người nào đó suốt năm mươi năm! Bạn sẽ nói rằng phải mất năm mươi năm để nhìn những hòn núi kia hay sao?

Người hỏi: Ông có thể trả lời câu hỏi này mà tôi vừa viết ra hay không?

Krisshnamurti: Không thưa bạn, chỉ cần hỏi. (Krishnamurti đọc câu hỏi.) Ồ Chúa ơi! Đây là một câu hỏi dài quá thưa bạn. Bạn có thể vắn tắt lại không?

Người hỏi: Công việc của sự tưởng tượng.

Krishnamurti: Câu hỏi được đặt ra: tôi biết nhiều người qua sự luyện tập Hatha Yoga chỉ phản bội chính họ, rõ ràng họ sống trong sự tưởng tượng. Ông có biết bất kỳ điều gì về Yoga hay không? Bạn muốn tôi kể về nó à? Đúng không? Tệ quá!

Tôi đã được kể về Hatha Yoga và tất cả những phức tạp của nó – tôi sẽ trình bày nó vắn tắt – được sáng chế cách đây khoảng ba ngàn năm về trước – tôi được bảo như thế, tôi đã không đọc nó – tôi đã được kể lại bởi một người đã tìm hiểu toàn sự việc này rất cẩn thận. Vào thời điểm đó người cai trị mảnh đất này phải giữ cho bộ não của họ và tư tưởng của họ rất minh bạch. Và vì vậy họ nhai một loại lá nào đó từ những hòn núi Himalaya – đừng tìm kiếm nó, nó không còn đâu! (Tiếng cười). Và khi thời gian trôi qua loại cây đó bị tuyệt chủng, và thế là họ phải sáng chế ra một phương pháp mà nhờ nó những tuyến hạch trong hệ thống cơ thể con người có thể được giữ lành mạnh và sinh lực. Và họ sáng chế ra Yoga, những luyện tập để giữ cho thân thể rất lành mạnh, không phải trẻ trung, đừng bị mất hút trong những dại dột đó. Giữ nó sinh động, giữ nó lành mạnh và thế là cái trí rất năng động, rõ ràng. Và luyện tập những bài tập nào đó, asanas và vân vân, có phấn khích những tuyến hạch, những tuyến hạch nào đó đang thực hiện những bài tập nào đó, rất lành mạnh, năng động.

Và họ cũng phát giác rằng loại hít thở đúng đắn nào đó, hít vào thở ra, có hữu ích, không phải để đạt được sự khai sáng, nhưng giúp cho cái trí, những tế bào não, được cung cấp đầy đủ không khí, để cho nó có thể vận hành. Rồi thì đã xuất hiện tất cả những người trục lợi, mà nói rằng, nếu bạn làm tất cả việc này bạn sẽ có được – bạn biết không – bạn sẽ có được một cái trí yên lặng hoàn toàn. Sự yên lặng của họ là sự yên lặng của tư tưởng, mà là thoái hóa và vì vậy chết. Và họ đã nói rằng, bằng phương pháp này bạn sẽ đánh thức được nhiều trung tâm khác nhau, khai mở các huyệt trong cơ thể, kundalini và mọi loại vớ vẩn đó, và bạn sẽ đạt được sự khai sáng kỳ diệu. Và dĩ nhiên những cái trí của chúng ta quá háo hức, quá tham lam, đang mong ước nhiều trải nghiệm thêm, muốn giỏi hơn bất kỳ người nào khác, trông đẹp đẽ hơn, thân thể tốt hơn, tốt hơn cái này và tốt hơn cái kia, chúng ta rơi vào cái bẫy của việc đó. Nhưng người ta có thể thấy loại yoga này, Hatha Yoga, đang thực hành những bài tập khác nhau, mà người nói thực hành vào khoảng hai giờ mỗi ngày, đừng bắt chước ông ta, bạn không biết gì về nó đâu.

Bạn thấy khi người ta có sự tưởng tượng, mà tất cả đều là chức năng của tư tưởng, dù làm điều gì bạn muốn, cái trí không bao giờ có thể yên lặng, an bình, cùng một ý thức của vẻ đẹp và no đủ vô cùng bên trong.

Người hỏi: Trong trạng thái hòa hợp, hợp nhất này, khi cái trí vận hành một cách nghiêm ngặt trong một phương pháp công nghệ, liệu lúc đó không có sự tách rời này của người quan sát và vật được quan sát? Khi sự hòa hợp tồn tại, liệu sự tách rời hiện diện khi cái trí phải vận hành trong một lãnh vực công nghệ – liệu lúc đó có sự tách rời?

Krishanmurti: Vâng, tôi hiểu rõ. Tôi hiểu rõ câu hỏi. Người hỏi đặt ra nghi vấn: khi có ý thức của sự hòa hợp này, sau đó khi tư tưởng vận hành, vậy thì liệu có sự tách rời giữa người suy nghĩ và vật được suy nghĩ? Bạn nghĩ gì đây? Bạn hiểu rõ câu hỏi chứ? Khi có sự hòa hợp trọn vẹn, không phải sự hòa hợp tưởng tượng và tất cả những việc như thế, thực sự, thân thể, quả tim, và cái trí hoàn toàn hòa hợp, hợp nhất, không tách rời, không người nào để hòa hợp nó – dùng từ ngữ integration hòa hợp khá khó khăn – vậy thì khi có ý thức của thông minh đó mà là hòa hợp, thông minh đó sử dụng tư tưởng, vậy thì sẽ có người quan sát và vật được quan sát, sự tách rời? Rõ ràng là không. Đúng chứ? Khi không có sự hòa hợp vậy thì có sự tách rời, có sự không-hòa hợp, vậy thì tư tưởng tạo ra sự tách rời như “cái tôi” và “cái không tôi”, người quan sát và vật được quan sát. Điều này thật đơn giản. Đúng không?

Người hỏi: Trong nói chuyện lần thứ hai của ông, ông đã nói rằng người ta tỉnh thức được không chỉ trong khi thức mà cũng cả trong khi ngủ.

Krishnamurti: Bạn muốn tôi tìm hiểu nó phải không? Đây là câu hỏi cuối cùng nhé.

Người hỏi nói rằng: tại nói chuyện lần thứ hai của ông, bạn nhớ không, tôi không nhớ, tại nói chuyện lần thứ hai của ông, ông đã nói: có một trạng thái tỉnh thức khi bạn ngủ cũng như có một trạng thái tỉnh thức khi bạn thức. Ông đã không trình bày thêm nữa về nó – đó là như vậy phải không, thưa bạn? Bạn hiểu rõ câu hỏi chứ? Đó là, trong suốt ban ngày người ta tỉnh thức một cách hời hợt hay sâu thẳm, ý thức được, nhận biết được mọi thứ đang xảy ra bên trong, tất cả những chuyển động của tư tưởng, của sự phân chia, xung đột, đau khổ, cô độc, tỉnh thức được những đòi hỏi cho vui thú, theo đuổi tham vọng, tham lam, lo âu, bạn biết toàn việc đó – tỉnh thức được. Khi bạn tỉnh thức được như thế trong suốt ban ngày, tỉnh thức đó được tiếp tục trong suốt ban đêm trong hình thức của những giấc mộng phải không? Đúng như thế phải không, thưa bạn? Hay không có những giấc mộng nhưng chỉ có một tỉnh thức. Đúng không.

Bây giờ trong suốt ban ngày liệu tôi– làm ơn lắng nghe điều này – liệu tôi, liệu bạn, trong suốt ban ngày tỉnh thức được mọi chuyển động của tư tưởng? Bạn không tỉnh thức được như thế, phải không? Hãy thành thật, hãy đơn giản. Bạn không như thế. Bạn tỉnh thức được trong từng lúc. Tôi tỉnh thức được hai phút, và vậy thì trắng tinh, và lại nữa tiếp theo vài phút sau, hay nửa tiếng đồng hồ sau tôi nói, “Chúa ơi, tôi đã quên mất rồi” và tỉnh thức lại sau đó lại. Có những khoảng cách trong trạng thái tỉnh thức của chúng ta. Chúng ta không bao giờ tỉnh thức liên tục, và chúng ta nghĩ rằng chúng ta phải tỉnh thức liên tục, trong mọi thời gian.

Bây giờ trước tiên, có những khoảng không gian rộng lớn giữa trạng thái tỉnh thức, phải không? Tỉnh thức, sau đó không-tỉnh thức, rồi tỉnh thức và như thế trong suốt ban ngày. Điều gì là quan trọng? Làm ơn, điều gì là quan trọng – tỉnh thức được trong vài phút và không-tỉnh thức và tỉnh thức, và sự tiếp tục của tỉnh thức? Điều gì là quan trọng – tỉnh thức liên tục; hay tỉnh thức trong những thời gian ngắn; và có liên quan gì với những thời gian dài khi bạn không-tỉnh thức? Trong số ba điều kia, điều gì là quan trọng? Điều gì bạn nghĩ là quan trọng? Đối với tôi, tôi biết điều gì là quan trọng. Tôi không bận tâm về tỉnh thức được trong thời gian ngắn, hay muốn có trạng thái tỉnh thức liên tục. Tôi chỉ quan tâm khi tôi không-tỉnh thức. Bạn hiểu không? Đó là vấn đề của tôi. Bạn hiểu rõ không? Tôi nói rằng, khi tôi không-chú ý, tôi rất quan tâm, không phải khi tôi tỉnh thức được, nhưng tại sao tôi không-chú ý và tôi phải làm gì về không-chú ý đó, về trạng thái không-tỉnh thức. Đó là vấn đề của tôi. Không phải để có trạng thái tỉnh thức liên tục – bạn biết – bạn cứ ngớ ngẩn như vậy nếu bạn không thực sự tìm hiểu điều này rất, rất sâu sắc. Vì vậy quan tâm của tôi là: tại sao tôi không-chú ý và điều gì xảy ra trong thời kỳ không-chú ý đó? Đó là câu hỏi của tôi. Bạn hiểu rõ chứ? Bạn biết điều gì xảy ra khi tôi tỉnh thức được. Khi tôi tỉnh thức – bạn biết không – không có gì xảy ra cả. Tôi năng động, đang chuyển động, đang sống, đầy sức sống, trong đó không gì có thể xảy ra bởi vì không có sự chọn lựa cho cái gì đó xảy ra. Bây giờ khi tôi không-chú ý, không-tỉnh thức, vậy thì những sự việc xảy ra. Vậy thì tôi nói những sự việc là không thực sự, vậy thì tôi bị căng thẳng, tôi là – lo âu, bị trói buộc, tôi rơi vào sự thất vọng của tôi. Vì vậy tại sao điều này xảy ra? Bạn đang nắm bắt được quan điểm của tôi? Đó là điều gì bạn đang làm? Hay bạn đang luôn luôn quan tâm đến sự tỉnh thức hoàn toàn. Và cố gắng, luyện tập để luôn luôn tỉnh thức? Tôi không biết, điều đó tùy thuộc nơi bạn.

Bây giờ tôi thấy rằng tôi không-tỉnh thức và tôi đang canh chừng việc gì xảy ra trong trạng thái đó khi tôi không-tỉnh thức. Bây giờ tỉnh thức được rằng tôi không-tỉnh thức là trạng thái tỉnh thức. Không, đừng cười. Làm ơn hãy lắng nghe điều này. Nó không là vấn đề để cười cợt. Tôi biết khi tôi tỉnh thức. Khi có một trạng thái tỉnh thức, nó là điều gì đó hoàn toàn khác hẳn. Và tôi biết khi tôi không-tỉnh thức, tôi bị căng thẳng, tôi co rút hai bàn tay – bạn biết, làm mọi việc ngu xuẩn. Khi có một chú ý trong trạng thái không-tỉnh thức đó, toàn sự việc chấm dứt – bạn theo kịp điều gì tôi trình bày? Vào khoảnh khắc của trạng thái không-tỉnh thức tôi tỉnh thức được rằng tôi không-tỉnh thức, vậy là nó chấm dứt. Bạn nắm bắt được nó? Bởi vì sau đó tôi không phải tranh đấu, tôi nói, ồ tôi phải luôn luôn tỉnh thức, làm ơn hãy chỉ bảo cho tôi một phương pháp để tỉnh thức, làm ơn luyện tập – bạn biết – thắt chặt, siết chặt. Nhưng khi không có trạng thái tỉnh thức và tôi biết tôi không-tỉnh thức, vậy thì bạn thấy toàn chuyển động đó thay đổi.

Bây giờ điều gì xảy ra trong suốt giấc ngủ? Liệu có một trạng thái tỉnh thức khi bạn đang ngủ giống như bạn đang tỉnh thức trong suốt thời gian ban ngày? Nếu bạn tỉnh thức trong suốt thời gian ban ngày trong từng thời điểm một, vậy thì điều đó tiếp tục trong khi bạn đang ngủ, rõ ràng là như thế. Nhưng khi bạn tỉnh thức, và cũng tỉnh thức được rằng bạn không-chú ý, một chuyển động hoàn toàn khác hẳn xảy ra. Vậy thì khi bạn ngủ có một ý thức của sự yên lặng hoàn toàn. Cái trí tỉnh thức được về chính nó. Tôi sẽ không tìm hiểu tất cả điều này bởi vì nó không là điều gì khó khăn lắm. Nó không là điều gì đó lạ thường lắm, đáng để tâng bốc. Bạn thấy rằng cái trí khi nó tỉnh thức được trong suốt ban ngày, sâu thẳm, trạng thái tỉnh thức trong chiều sâu đó tạo ra một chất lượng của cái trí trong suốt giấc ngủ khi nó tuyệt đối yên lặng, bởi vì trong suốt ban ngày bạn đã quan sát, bạn đã tỉnh thức được, hoặc trong từng thời điểm hoặc tỉnh thức được không-chú ý của bạn; vậy thì bởi vì bạn trải qua trong suốt ban ngày như thế, hoạt động của bộ não đã thiết lập được trật tự trước khi bạn ngủ. Bộ não đòi hỏi trật tự, dù rằng trật tự đó ở trong một niềm tin loạn thần kinh nào đó hay trong một chủ nghĩa quốc gia hay trong điều này hay điều kia, và trong đó nó tìm được trật tự, mà rõ ràng là tạo ra vô-trật tự. Nhưng khi bạn tỉnh thức được trong suốt ban ngày và tỉnh thức được trạng thái không-tỉnh thức của bạn, vậy thì tại cuối ngày có một trật tự. Vậy thì bộ não không phải đấu tranh trong suốt ban đêm để tạo ra trật tự. Vì vậy bộ não được nghỉ ngơi. Nó yên lặng. Và vì vậy buổi sáng kế tiếp bộ não năng động lạ thường, không phải là một sự việc bị thuốc men, bị hư hỏng và chết rồi. Đúng chứ thưa các bạn?

SAANEN
Ngày 1 tháng 8 năm 1971
Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
25/05/2011(Xem: 3297)
Dù rằng, người viết không hề tham vọng và miễn cưỡng đem các lãnh vực học thuật xã hội ra để so sánh, hoặc đem Phật pháp ra minh chứng cho các lãnh vực này. Phật pháp với đời cũng chỉ là:"ngón tay để chỉ mặt trăng"[1], hoặc chiếc bè để sang sông"[2], nhằm giải quyết những vấn đề cấp thiết đem lại bình an cho cuộc sống. Vậy, kinh tế, chính trị,v.v… không hẳn là Phật pháp, nhưng Phật pháp có thể bao gồm tất cả lãnh vực này. Nếu cho rằng Phật giáo là cái này hay cái kia, không khác gì người mù sờ voi! Rơi vào định kiến phiến diện đầy sai lầm! Chỉ có thể cho rằng: "Phật pháp là chân lý thực tại hay con đường thoát khổ"[3]mà thôi.
05/05/2011(Xem: 4307)
Đạo Phật với con đường thoát khổ thiết thực, nhân bản, với phương châm từ bi hỷ xả xóa bỏ chấp thủ, hận thù sẽ tiếp tục sứ mệnh hóa giải khổ đau cho nhân loại.
28/04/2011(Xem: 5246)
Nhìn thế giới và tự nhìn mình, ta dễ có một nỗi mừng run và tri ân cuộc đời. May mắn thay, ta không rơi vào một ý thức hệ độc thần...
28/04/2011(Xem: 9290)
Đối tượng nghiên cứu của xã hội học là con người, trong khi đó, xã hội học Phật giáo có những bước nghiên cứu xa hơn không chỉ nói về con người mà còn đề cập đến các loài hữu tình khác...
11/04/2011(Xem: 17346)
Giác ngộ là sự hiểu biết đúng như thật; giải thoát là sự chấm dứt mọi phiền não khổ đau. Chỉ có sự hiểu đúng, biết đúng mới có sự an lạc và hạnh phúc...
29/03/2011(Xem: 8327)
Chúng ta điều hòa với đa nguyên tôn giáo như thế nào, điều rất cần thiết trong thế giới hiện nay, với sự quan tâm sâu sắc đến tín ngưỡng của chính chúng ta? Đức Đạt Lai Lạt Ma cống hiến giải pháp của ngài. Với nhiều tín đồ, chấp nhận tính chính đáng của những truyền thống tín ngưỡng khác đặt ra một thử thách nghiêm trọng. Để chấp nhận những tôn giáo khác là chính đáng có thể dường như làm tổn hại tính nguyên vẹn niềm tin tôn giáo của chính mình, vì nó đòi hỏi sự thu nạp những con đường tâm linh khác nhau nhưng hiệu quả.
22/03/2011(Xem: 6925)
Năm mới, nhân đọc một bài viết cũ của tác giả Nguyễn Hữu Liêm vừa mới được đăng lại trên báo điện tử Phật Giáo Việt Nam, Xuân Tân Mão 2011, nhan đề là: “Tính Không và Thượng Đế: Từ thoái trào Phật giáo đến cao trào Tin lành ở Việt nam” [1] đồng thời, có tiếng nói tương tự của một tác giả nước ngoài, Allen Carr, qua bài điểm sách với nhan đề khá... hấp dẫn:“Lên Kế Hoạch Ngày Tàn của Phật Giáo”[2], kẻ viết bài nầy xin được góp đôi lời.
20/03/2011(Xem: 11162)
Trong các vị cao tăng Trung Hoa, ngài Huyền Trang là người có công nghiệp rất lớn, đã đi khắp các nơi viếng Phật tích, những cảnh chùa lớn, quan sát và nghiên cứu rất nhiều.
18/03/2011(Xem: 4872)
Sách gồm những lời phát biểu của Đức Đạt-Lai Lạt-Ma về Phật giáo và vài vấn đề liên quan đến Phật giáo, chọn lọc từ các bài diễn văn, phỏng vấn, các buổi thuyết giảng và các sách của Đức Đạt-Lai Lạt-ma.
17/03/2011(Xem: 3366)
Phật giáo là một phương cách sống và cũng là một quan điểm. Hai yếu tố này đã tạo thành một đạo Phật độc nhất trên thế gian. Vậy, phương cách sống của Phật giáo là gì và bằng cách nào để Phật giáo hội nhập vào giới hiện đại?
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Senior Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com ; http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
quangduc@quangduc.com , tvquangduc@bigpond.com
KHÁCH VIẾNG THĂM
110,220,567